dcsimg

Тавык карчыгасы ( Tatar )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
Оя (Accipiter g. gentilis)
 src=
Accipiter gentilis

Тавык карчыгасы (лат. Accipiter gentilis) — карчыга кошлар гаиләлегенең чын карчыгалар ыругының ерткыч кош. Аурупада, Азиядә һә Төньяк Америкада киң таралган.

Тасвир

Тавык карчыгасы карчыгалар ыругының иң зур төре. Иркәкләрнең массасы 0,63–1,1 кг, озынлыгы уртача 55 см, канатларының колачы 98–104 см. Тешеләр аз гына зуррак, аларның массасы 0,86–1,6 кг, озынлыгы 61 см, канатларының колачы 105–115 см.

Төрчәләр

  • Урта Аурупа карчыгасы (лат. Accipiter gentilis gentilis)
  • Көнбатыш Себер карчыгасы, тойгын (лат. Accipiter gentilis buteoides)
  • Көнчыгыш Себер карчыгасы, Камчатка карчыгасы (лат. Accipiter gentilis albidus)
  • Көньяк Урал карчыгасы (лат. Accipiter gentilis suschkini)
  • Урта Себер карчыгасы (лат. Accipiter gentilis schvedowi)
  • Япония карчыгасы (лат. Accipiter gentilis fujiyamae)
  • Кавказ карчыгасы (лат. Accipiter gentilis caucasicus)

Тойгын

Себер карчыгасы зур кош, иркәкнең канат озынлыгы 32–35 см, тешенең — 35–39 см. Себер карчыгалары кышын кайвакыт үзең ояларыннан ерак көньякта очрашалар. Аларны Башкортостанда, Иделнең түбәнге өлешендә, Урта Азиядә, Кавказда күрделәр. Себер карчыгалары арасында аксыл (бүз) кошлар очрашалар, аларны аеруча тойгын дип атыйлар. Азия лачынчылары аларның кадерен беләләр.

«Кара лачын ау кошым
Сиңа булмас, Шаһ Тимер!
Аннан кала Бүз тойгын
Ул да булмас, Шаһ Тимер!»
Идегәй дастаны

Чыганаклар

Искәрмәләр

  1. 1,0 1,1 1,2 Integrated Taxonomic Information System — 1996.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 IOC World Bird List. Version 6.3 — 6.3 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.3
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 IOC World Bird List, Version 6.4 — 2016. — doi:10.14344/IOC.ML.6.4
  4. IOC World Bird List. Version 7.2 — 2017. — doi:10.14344/IOC.ML.7.2
  5. Gwefan Llên Natur
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Кызыл китап — 1964.
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 Belgian Species List
  8. Finnish Biodiversity Information Facility
  9. The IUCN Red List of Threatened Species 2019.3 — 2019.
  10. https://www.nabu.de/tiere-und-pflanzen/aktionen-und-projekte/vogel-des-jahres/habicht/index.html
  11. 11,0 11,1 11,2 Lislevand T., Figuerola J. Avian body sizes in relation to fecundity, mating system, display behavior, and resource sharing // Ecology / Ecological Society of AmericaEcological Society of America, 2007. — ISSN 0012-9658; 1939-9170doi:10.1890/06-2054
  12. 12,0 12,1 AccipitersAlaska Department of Fish and Game.
  13. Portál informačního systému ochrany přírodyAgentura ochrany přírody a krajiny České republiky.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Википедия авторлары һәм редакторлары

Тавык карчыгасы: Brief Summary ( Tatar )

provided by wikipedia emerging languages
 src= Оя (Accipiter g. gentilis)  src= Accipiter gentilis

Тавык карчыгасы (лат. Accipiter gentilis) — карчыга кошлар гаиләлегенең чын карчыгалар ыругының ерткыч кош. Аурупада, Азиядә һә Төньяк Америкада киң таралган.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Википедия авторлары һәм редакторлары