Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu o de la SEO.
El ferre o azorNOA (Accipiter gentilis) ye una especie d'ave accipitriforme de la familia Accipitridae.[2] N'España, el so estáu de caltenimientu defínese como una especie d'esmolición menor (LC).[3]
Ye de tamañu medianu (mide ente 48 y 58 cm; abondo asemeyáu a un buzacu) y la forma del so cuerpu aseméyase a un gran ferre palomberu (Falco peregrinus), anque la especie ta venceyada coles águiles. El so valumbu ye d'ente 100 y 120 cm, y como en toles aves rapaces, el machu ye de menor tamañu que la fema.[4] Los mozos presenten tonos claros: acoloratáu enriba y mariellu con grandes llurdios de color pardu escuru na zona de baxo. Los adultos tienen una coloración parda ceniza, de tonos buxos y coritos na rexón cimera, ente que les partes inferiores son ablancazaes horizontalmente barraes n'escuru. Tienen dos enllordies blanques percima de los sos grandes güeyos y l'iris ye mariellu o naranxa; estes postreres carauterístiques son dalgunes de les más evidentes diferencies faciales colos ferres, qu'escarecen d'estos llurdios y que los sos iris son escuros.
El azor ye una ave especializada na caza d'ecosistemes arbóreos; les sos ales resulten curties pal so tamañu, y tienen los estremos arrondaos; coles mesmes, la so cola ye proporcionalmente llarga, y barrada con 4 o 5 franxes escures. Estes carauterístiques déxen-y una gran movilidá y capacidá de maniobra nun ambiente con muncha vexetación, y les sos ales curties torguen que choque escontra la foresta del monte de mou que ye a volar ensin problemes nun ambiente trupu. Estes carauterístiques cinexétiques diéron-y el so valor dende l'antigüedá como ave predileuta en cetrería pa cazar nel monte.[5]
El azor (lo mesmo que les águiles) nun mata a les sos preses esnucándoles col picu como faen los ferres palomberos sinón que fáenlo cola sola presión de les sos garres.
Habita en montes trupos, tanto d'llanura como de monte, y ye raro que salga a campu abiertu. Alcuéntrase n'Europa, Asia y América septentrional. Apaez per tola península ibérica, sobremanera pel norte; sicasí, nun habita nes islles Baleares.
Añera nos árboles.[4] Nel ñeru deposita de 3 a 4 güevos (más raramente de 1 a 5) nun intervalu d'unos tres díes. Guaria la fema, que ye alimentada pol machu mientres el periodu qu'aquella dura, ye dicir ente 36 y 41 díes. Nes críes el plumaxe apaez ente los 18 y 38 díes; a los 40 díes aproximao salen del ñeru y a los 45 faen el so primer vuelu puramente dichu, algamando un eleváu grau d'independencia a los 70 díes.
El azor ye un terrible cazador del monte: escuerre les sos preses velozmente ente los árboles esnalando baxo con gran habilidá. Caza distintes especies d'aves (cuervos, palombos, tordos, perdices, etc) y tamién pequeños mamíferos (coneyos, llebres, esguiles, mures, etc), llagartos ya inseutos. Aveza a cazar a la chisba, posáu nuna talaya o llugar privilexáu dende au poder reparar el so territoriu y alcontrar a les sos posibles preses ensin ser vistu; una vegada alcontrada, ataca siguiendo'l so ángulu muertu, de normal dende embaxo nel casu d'un ave en vuelu, o a ras de suelu si la so presa ta nel suelu. Taramiella les sos preses nel llugar onde les atrapó.
Ye una ave diurna discreta y abondo malo de ver, inclusive más que'l so pariente de menor tamañu, el ferre (Accipiter nisus).
Conócense ocho subespecies d'Accipiter gentilis :[2]
. Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu o de la SEO. El ferre o azorNOA (Accipiter gentilis) ye una especie d'ave accipitriforme de la familia Accipitridae. N'España, el so estáu de caltenimientu defínese como una especie d'esmolición menor (LC).
