dcsimg

Olivaro ( Vec )

provided by wikipedia emerging_languages

L'ołivaro (o ołivèr; nome sientifego Olea europaea L.) el xe na pianta da fruto. El produxe łe ołive chel vien inpiegà par l'ałimentasion e par l'estrasion del'ojo.

L'ułivo ła xe na pianta orixinaria del Medioriente e ła xe stà doparà fin dal'antichià par l'ałimentasiòn. Łe ołive en natura le è asè amare a cauxa del contegnuo en połifenołi, par rèndarle comestibiłi xe necesario farghe dei tratamente specifiçi: ad exenpio ła fermentasion natural, opure metodi artifiçiałi.

Inisialmente cultivà quaxi escluxivamente nei paéxi mediteranei (dove l'inverno el xe mite e l'istà calda), nei ultimi ani el xe stà inpiantà con suceso anca en altri paéxi dal clima anałogo, come Całifornia, Austrałia, Argentina e Sudafrica. En Itałia l'areałe de cultivasiòn el xe molto anpio: łe uniche xone 'ndo no'l xe mìa prexente xe łe montagne e ła Pianura padana, xone co tenperature invernałi masa bàse o de prexensa de nébia e gałaverina. Alcuni ułivi i se trova fin a Bolzan e a Meran. L'area 'ndo prduxe frùti de quałità xe pì ristreta e se produxe en pratica al'Itałia çentromeridionàl (Tuscana e Łiguria conpréxe) e insułàr e a ła xona dei łaghi de Lombardia e Vèneto.

Ałergia al połine de ułivo

Ł'ułivo el ga un połine anemofiło, ke vol dir ke'l vien portà dal vento. Sto połine el xe bon de dar na forte ałergia respiratoria 'ntei sogeti predisposti. Visto ke'l se trova in diverse parti del Veneto, anca par raxon ornamentałi (ma i fa de l'ojo davero bon in tuta ła fasa prealpina, dal Garda ai cołi veronesi, a Montecio e Soviso fin a Pove del Grapa, sui cołi Berici e Euganei), el problema del'ałergia ał'ułivo el taca a èsare difuso. De sołito i problemi i salta fora in majo, quando ke'l połine el vien butà in giro par l'aria: ghe pol esare starnudi, oci ke bruxa o anca tose e mancansa de respiro (rinite, congjuntivite, asma).

Prinçipałi paéxi produtori Ano 2006 Produsiòn
(en tonełae) Superfiçie cultivà
(en ètari) Rendimento
(q/Ha) Mondo 17 317 089 8 597 064 20,1 1. Spagna 6 160 100 2 400 000 25,7 2. Itałia 3 149 830 1 140 685 27,6 3. Grecia 2 400 000 765 000 31,4 4. Turchia 1 800 000 594 000 30,3 5. Siria 998 988 498 981 20,0 6. Tunixia 500 000 1 500 000 3,3 7. Maròco 470 000 550 000 8,5 8. Egito 318 339 49 888 63,8 9. Algeria 300 000 178 000 16,9 10. Portogało 280 000 430 000 6,5
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Olivaro: Brief Summary ( Vec )

provided by wikipedia emerging_languages

L'ołivaro (o ołivèr; nome sientifego Olea europaea L.) el xe na pianta da fruto. El produxe łe ołive chel vien inpiegà par l'ałimentasion e par l'estrasion del'ojo.

L'ułivo ła xe na pianta orixinaria del Medioriente e ła xe stà doparà fin dal'antichià par l'ałimentasiòn. Łe ołive en natura le è asè amare a cauxa del contegnuo en połifenołi, par rèndarle comestibiłi xe necesario farghe dei tratamente specifiçi: ad exenpio ła fermentasion natural, opure metodi artifiçiałi.

Inisialmente cultivà quaxi escluxivamente nei paéxi mediteranei (dove l'inverno el xe mite e l'istà calda), nei ultimi ani el xe stà inpiantà con suceso anca en altri paéxi dal clima anałogo, come Całifornia, Austrałia, Argentina e Sudafrica. En Itałia l'areałe de cultivasiòn el xe molto anpio: łe uniche xone 'ndo no'l xe mìa prexente xe łe montagne e ła Pianura padana, xone co tenperature invernałi masa bàse o de prexensa de nébia e gałaverina. Alcuni ułivi i se trova fin a Bolzan e a Meran. L'area 'ndo prduxe frùti de quałità xe pì ristreta e se produxe en pratica al'Itałia çentromeridionàl (Tuscana e Łiguria conpréxe) e insułàr e a ła xona dei łaghi de Lombardia e Vèneto.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors