Os arraclans u alacrans (scientificament -en latín- a orden Scorpiones) son una orden d'animals artropodos queliceratos que tienen os pedipalpos modeficatos fendo forma d'estenazas, y un fizón en l'estremo posterior d'o metasoma (apendiz caudal de l'estremo de l'opistosoma -no ye una coda verdatera-). Se'n conoix quasi 1500 especies vivas en l'actualidat, y más de 100 especies fósils. Sen puede trobar arredol d'o mundo, en os cinco continents con excepción de l'Antartida y Gronlandia. O suyo nombre popular en Aragón ye «arraclans» (u las suyas variants) con a mayor freqüencia, estando las formas «escorpión» y «escurpión» muit puntuals en as parlas patrimonials.[1]
Totas as especies en a orden Scorpiones son depredaderas, ixo ye, que cazan altros invertebratos. Como totz os Chelicerata, os arraclans tienen os uellos muit simples y poco funcionals (dica se'n conoix especies ciegas) y s'orientan a traviés d'un sentido mecanotactico (pareixito a lo tacto) lur organos perceptors son os tricobotrios, "pelos" chicotz que detectan con muita finura las mimbracions de l'aire y d'o suelo. Os arraclans cazan a la guaita, ixo ye, aguardando que a presa pase per a on que ellos se troban, y alavez la prenen con as estenazas (pedipalpos) y le inoculan o vereno con o fizón que tienen en o telson (estremo caudal d'o metasoma).
Como a mayoría d'artropodos, os arraclans no tienen verdateras piezas bucals masticaderas, per lo que no pueden si que aplicar una somera disgregación mecanica en os teixitos d'a suya presa en estricallando-la con os queliceros, que como en a mayoría d'os casos a presa gosa estar bel altro artropodo, ixo se traduz en fer-le un forato en l'exoesqueleto per a on que inchectar-le os sucos gastricos ta dicherir-la parcialment in situ y dimpués xurber-ne el que se pueda, ya en estato lequido u semilequido.
O vereno d'os arraclans ye prencipalment neurotoxico, bloqueyador d'as bombas de sodio y potasio y d'os canals de calcio (que son a clau d'o funcionamiento d'as celulas excitables; neuronas y celulas musculars), tot ixo ta paralizar a presa. En Europa no se i ha descrito garra especie letal ta l'hombre, anque a especie más freqüent en as arias mediterranias d'o continent (incluyindo-se lo Pireneu), Buthus occitanus, tiene una fizada muit dolorosa dica cara a os adultos. Existen especies de verenos mortals en Africa, Asia y os sectors tropicals d'America. A función neurotoxica d'o vereno d'os arraclans tamién fa que si se superan os sintomas carateristicos no deixe guaire más seqüelas.
Os arraclans u alacrans (scientificament -en latín- a orden Scorpiones) son una orden d'animals artropodos queliceratos que tienen os pedipalpos modeficatos fendo forma d'estenazas, y un fizón en l'estremo posterior d'o metasoma (apendiz caudal de l'estremo de l'opistosoma -no ye una coda verdatera-). Se'n conoix quasi 1500 especies vivas en l'actualidat, y más de 100 especies fósils. Sen puede trobar arredol d'o mundo, en os cinco continents con excepción de l'Antartida y Gronlandia. O suyo nombre popular en Aragón ye «arraclans» (u las suyas variants) con a mayor freqüencia, estando las formas «escorpión» y «escurpión» muit puntuals en as parlas patrimonials.
Totas as especies en a orden Scorpiones son depredaderas, ixo ye, que cazan altros invertebratos. Como totz os Chelicerata, os arraclans tienen os uellos muit simples y poco funcionals (dica se'n conoix especies ciegas) y s'orientan a traviés d'un sentido mecanotactico (pareixito a lo tacto) lur organos perceptors son os tricobotrios, "pelos" chicotz que detectan con muita finura las mimbracions de l'aire y d'o suelo. Os arraclans cazan a la guaita, ixo ye, aguardando que a presa pase per a on que ellos se troban, y alavez la prenen con as estenazas (pedipalpos) y le inoculan o vereno con o fizón que tienen en o telson (estremo caudal d'o metasoma).
Como a mayoría d'artropodos, os arraclans no tienen verdateras piezas bucals masticaderas, per lo que no pueden si que aplicar una somera disgregación mecanica en os teixitos d'a suya presa en estricallando-la con os queliceros, que como en a mayoría d'os casos a presa gosa estar bel altro artropodo, ixo se traduz en fer-le un forato en l'exoesqueleto per a on que inchectar-le os sucos gastricos ta dicherir-la parcialment in situ y dimpués xurber-ne el que se pueda, ya en estato lequido u semilequido.
O vereno d'os arraclans ye prencipalment neurotoxico, bloqueyador d'as bombas de sodio y potasio y d'os canals de calcio (que son a clau d'o funcionamiento d'as celulas excitables; neuronas y celulas musculars), tot ixo ta paralizar a presa. En Europa no se i ha descrito garra especie letal ta l'hombre, anque a especie más freqüent en as arias mediterranias d'o continent (incluyindo-se lo Pireneu), Buthus occitanus, tiene una fizada muit dolorosa dica cara a os adultos. Existen especies de verenos mortals en Africa, Asia y os sectors tropicals d'America. A función neurotoxica d'o vereno d'os arraclans tamién fa que si se superan os sintomas carateristicos no deixe guaire más seqüelas.
