Sinai.
Europe, north Africa, southwest Asia, Taiwan, north America, Australia, Polynesia.
Sheltered rock crevices.
Qara qamçılıca (lat. Asplenium adiantum-nigrum) — hündürlüyü 8-45 sm olan bitkidir. Qurumuş yarpaqların saplaqlarının qalıqlarını üzərində daşıyan kökümsovu qısadır [1].
Yarpaqları görünüşünə görə neştərvari və ya üçkünc-ovaldır, sivriləşmiş və parlaqdır. Yarpağın saplağı dairəvi və ya şırımlıdır, yuxarı hissəsi yaşılımtıl və yaxud qırmızımtıl-qonur, aşağı hissəsi qara və ya qırmızımtıl-qara rəngdədir. Birinci cərgənin seqmentləri uzanmış-oval, pazşəkillidir, saplaq üzərindədir, ikinci cərgənin seqmentləri isə uzunsov-ovaldır, qaidə hissəsi pazşəkilli, axırıncı dilimləri sivri-dişlidir.
Sporları xətvaridir, örtükləri tamkənarlıdır.
İyul-Avqust
BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, KQ şimal, KQ mərkəzi, Lənk. dağ., Lənk. oval. Aşağı və orta dağ qurşaqlarında, əsasən meşə zonalarında.
Meşələrdə, daşlı yerlərdə, yamaclarda rast gəlinir.
Qara qamçılıca (lat. Asplenium adiantum-nigrum) — hündürlüyü 8-45 sm olan bitkidir. Qurumuş yarpaqların saplaqlarının qalıqlarını üzərində daşıyan kökümsovu qısadır .
La falzia negra (Asplenium adiantum-nigrum) és una planta de la família de les aspleniàcies. És una falguera de fins a 30 centímetres d'alt. La tija és un petit rizoma bru fosc i pilós, d'on surten els pecíols de les frondes. Les frondes (fulles) poden fer fins a 40 centímetres i tenen el pecíol negre i tant o més llarg que el limbe. Les frondes són coriàcies, lluents i fosques, en forma triangular i pinnades 2 o 3 cops. És una de les falgueres més abundants de la terra baixa i creix en enclavaments rocosos, pedregosos, silícics i humits o ombrejats. Normalment se la troba en alzinars. La seva constitució genètica és la d'un tetraploide i hom pensa que evolucionà a partir d'Asplenium onopteris i Asplenium cuneifolium[1]
La falzia negra (Asplenium adiantum-nigrum) és una planta de la família de les aspleniàcies. És una falguera de fins a 30 centímetres d'alt. La tija és un petit rizoma bru fosc i pilós, d'on surten els pecíols de les frondes. Les frondes (fulles) poden fer fins a 40 centímetres i tenen el pecíol negre i tant o més llarg que el limbe. Les frondes són coriàcies, lluents i fosques, en forma triangular i pinnades 2 o 3 cops. És una de les falgueres més abundants de la terra baixa i creix en enclavaments rocosos, pedregosos, silícics i humits o ombrejats. Normalment se la troba en alzinars. La seva constitució genètica és la d'un tetraploide i hom pensa que evolucionà a partir d'Asplenium onopteris i Asplenium cuneifolium
Sleziník netíkovitý (Asplenium adiantum-nigrum) je vytrvalá kapradina z čeledi sleziníkovité (Aspleniaceae), vysoká asi 10–25 cm. V Česku a v celé střední Evropě se vyskytuje jen velmi vzácně, mnohem více je rozšířený v jižní Evropě.
Sleziník netíkovitý má plazivý nebo vystoupavý oddenek. Přezimující listy rostou v trsech, dorůstají asi 5–40 cm do výšky a 5–8 cm do šířky. Řapíky jsou delší než čepele, na bázi přibližně 2 mm tlusté a leskle černohnědé. Čepele se vyznačují stříbrným leskem, jsou kožovitě tuhé, tmavozelené, přezimující, v obrysu podlouhle eliptické až kopinaté, zašpičatělé, 2-4x zpeřené, vřeteno bývá zelené nebo světle hnědé. Listové úkrojky jsou rovné, nahoru nezakřivené nebo jen nepatrně zakřivené, úkrojky posledního řádu vejčité až široce vejčité, v dolní části celokrajné, v horní ostnitě zubaté. Toto je poměrně mnohotvárný druh. Doba zralosti výtrusů červenec-září.
Areál rozšíření tohoto druhu je velice roztroušený, v některých oblastech je výskyt až vzácný, jeho centrum se nachází v jižní Evropě, zasahuje do severní Afriky a Malé Asie, na východ proniká na Ukrajinu, Kavkaz a do Střední Asie. Vzácně se vyskytuje i v Severní Americe, jihovýchodní Asii, Austrálii a jižní Africe. Ve střední Evropě se vyskytuje opravdu vzácně, v oblastech s mírnými zimami. V Česku se vyskytuje jen v několika málo lokalitách (především v Českém středohoří a Moravském krasu). Roste na mírně suchých, trochu kyselých silikátových půdách v druhově chudých dubových lesích, ve skalních stepích, na zdech a štěrku, v pásmu od pahorkatiny do podhůří.
Druh je zařazen mezi kriticky ohrožené druhy květeny ČR a je chráněný zákonem. Jako silně ohrožený druh je klasifikován i na Slovensku, stejně tak je zákonem chráněný v Rakousku, Německu, Švýcarsku, Polsku, Slovinsku a na Ukrajině.
Obrázky, zvuky či videa k tématu sleziník netíkovitý ve Wikimedia Commons
Sleziník netíkovitý (Asplenium adiantum-nigrum) je vytrvalá kapradina z čeledi sleziníkovité (Aspleniaceae), vysoká asi 10–25 cm. V Česku a v celé střední Evropě se vyskytuje jen velmi vzácně, mnohem více je rozšířený v jižní Evropě.
Der Schwarzstielige Streifenfarn oder Schwarze Streifenfarn (Asplenium adiantum-nigrum) ist eine Farn-Art, die vor allem auf Urgestein wächst. Ihre Wedelstiele sind am Grund glänzend schwarz.
Als weiterer deutschsprachiger Trivialname ist für den Elsass die Bezeichnung Frauenhaar belegt.[1]
Das Rhizom der Pflanzen ist kurz kriechend bis aufsteigend, so dass die Wedel büschelig bis leicht rasig wachsen.
Die Länge der Wedel einschließlich Stiel liegt zwischen 10 und 45 Zentimeter. Die überwinternden Wedel sind bei jungen Farnen einfach, bei älteren zwei- bis dreifach gefiedert. Sie sind glänzend, kahl und ledrig. Im Umriss sind sie dreieckig und in eine lange Spitze ausgezogen. Ihr Stiel ist etwas kürzer bis doppelt so lang wie die Spreite ist. Wenigstens am Grunde ist der Stiel rötlich schwarz bis dunkelbraun. Die unteren Fiederabschnitte sind oft schwach nach oben gekrümmt. Die letzten Fiederabschnitte sind am Grund abgerundet, von der Form her eiförmig bis oval und vorne mit zugespitzten, manchmal stachelspitzigen und nach vorne gekrümmten Zähnchen. (Beim ähnlichen Asplenium onopteris sind die Zähnchen und die unteren Fiederabschnitte deutlich stärker nach oben gekrümmt.)
Die Sporen werden reif im Juli oder August.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 144.[2]
Es handelt sich um eine primär eurasische Art, die von den Azoren und den Kanaren über ganz Europa bis nach Ostasien verbreitet ist. Außerdem kommt sie in Nord- und Ostafrika, sowie selten auch in Nordamerika vor.
In Deutschland ist die Art in den westlichen und südlichen Gebieten verbreitet, ansonsten kommt sie nur sehr zerstreut vor.
Der Schwarze Streifenfarn wächst auf hellen bis halbschattigen Felsen auf kalkfreiem Gestein, insbesondere auf Urgestein. Er ist eine Charakterart des Asplenietum septentrionalis-adianti-nigri aus dem Verband Androsacion vandellii.[2]
Man kann in Europa und im Mittelmeerraum die folgenden Unterarten unterscheiden[3]:
Der Schwarzstielige Streifenfarn oder Schwarze Streifenfarn (Asplenium adiantum-nigrum) ist eine Farn-Art, die vor allem auf Urgestein wächst. Ihre Wedelstiele sind am Grund glänzend schwarz.
Als weiterer deutschsprachiger Trivialname ist für den Elsass die Bezeichnung Frauenhaar belegt.
Asplenium adiantum-nigrum is a common species of fern known by the common name black spleenwort.[3] It is found mostly in Africa, Europe, and Eurasia, but is also native to a few locales in Mexico and the United States.[3][4]
This spleenwort has thick, triangular leaf blades up to 10 centimeters long which are divided into several subdivided segments. It is borne on a reddish green petiole and the rachis is shiny and slightly hairy. The undersides of each leaf segment have one or more sori[4] arranged in chains.[5]
Linnaeus was the first to describe black spleenwort with the binomial Asplenium adiantum-nigrum in his Species Plantarum of 1753.[6]
A chloroplast phylogeny verified the allopolyploid origin of A. adiantum-nigrum, with A. cuneifolium supplying the paternal genome and A. onopteris the maternal genome.[7]
In Hawaii, this native fern grows on cinder cones and lava flows,[8] and it is present in Hawaii Volcanoes National Park.[5]
Asplenium adiantum-nigrum is a common species of fern known by the common name black spleenwort. It is found mostly in Africa, Europe, and Eurasia, but is also native to a few locales in Mexico and the United States.
Asplenium adiantum-nigrum L. 1753 es un helecho de la familia Aspleniaceae.
Es un helecho que alcanza los 10 a 30 cm de altura, tiene un tallo escamoso (en realidad es un rizoma corto) con hojas triangulares, bi o tri-pinnadas. Estas hojas, tienen de 3 a 15 cm de largo y 2,5 a 7,5 cm de ancho, con pinnas dentadas, nacen de un largo pecíolo de brillante color marrón-negro, al menos, en la base.
Los soros están protegidos por un indusium alargado, producen las esporas, entre abril y octubre, su modo de propagación es por el viento. Este helecho también se reproducen asexualmente, a través del rizoma.
A menudo nos encontramos este helecho en los bordes y setos, en el cultivo o en una pared antigua.
En Europa, es considerada una de las plantas propias de la asociación vegetal Androsacion vandellii P., Asarinion procumbentes, es decir, propia de rocas silíceas de las montañas de Europa . En los EE. UU., se encuentra más frecuentemente en el ecosistema de Pinus ponderosa o Chaparral-arbustos de montaña, por lo general a alturas superiores a 1 500 m.
Indicaciones: es pectoral. Se usan las hojas.[1]
Asplenium adiantum-nigrum fue descrita por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 2: 1081. 1753.[2]
Ver: Asplenium
adiantum-nigrum: epíteto que significa como el "Adiantum negro".
Número de cromosomas de Asplenium adiantum-nigrum (Fam. Aspleniaceae) y táxones infraespecíficos: n=72[3]
Asplenium adiantum-nigrum L. 1753 es un helecho de la familia Aspleniaceae.
Kiiltoraunioinen (Asplenium adiantum-nigrum) on raunioislaji, joka kasvaa emäksisillä kallioilla. Sitä esiintyy Euroopassa lukuun ottamatta pohjoisinta osaa, Länsi-Aasiassa, Keski-Aasiassa, Makaronesiassa, Pohjois-Afrikassa, Etelä-Afrikassa ja Pohjois-Amerikassa.
Kiiltoraunioisen ruusukkeena kasvavat lehdet ovat kymmenestä 30:een senttimetriä pitkät, kahdesta kolmeen kertaan parilehdykkäiset, tummanvihreät kiiltävät ja talvivihreät. Lehtiruoti on alaosastaan kiiltävän ruskea, yläosasta vihreä. Lehtien alapinnalla sijaitsevat itiöpesäkeryhmät ovat pitkähköt.
Kiiltoraunioinen (Asplenium adiantum-nigrum) on raunioislaji, joka kasvaa emäksisillä kallioilla. Sitä esiintyy Euroopassa lukuun ottamatta pohjoisinta osaa, Länsi-Aasiassa, Keski-Aasiassa, Makaronesiassa, Pohjois-Afrikassa, Etelä-Afrikassa ja Pohjois-Amerikassa.
Kiiltoraunioisen ruusukkeena kasvavat lehdet ovat kymmenestä 30:een senttimetriä pitkät, kahdesta kolmeen kertaan parilehdykkäiset, tummanvihreät kiiltävät ja talvivihreät. Lehtiruoti on alaosastaan kiiltävän ruskea, yläosasta vihreä. Lehtien alapinnalla sijaitsevat itiöpesäkeryhmät ovat pitkähköt.
Doradille noire
adiantum-nigrum, appelée Doradille noire, Capillaire noire ou Asplénium noir, est une fougère de la famille des Aspleniaceae.
La plante est vivace avec des feuilles luisantes et persistantes. Le développement est printanier et les fructifications sont estivales. Cette fougère de 10 à 40 cm de hauteur présente une grande variabilité sur le plan morphologique[1]. La souche (en fait il s'agit d'un rhizome court) est couverte d’écailles courtes, de couleur brun sombre ou noirâtre, en forme de triangle de 2 à 4 ou 5 mm × 0,2 à 0,5 mm[2]. De ce rhizome partent des frondes portées par un long pétiole brillant, de couleur brun-rouge à la base, et mesurant de 2 à 20 cm de longueur, soit entre les deux tiers et le double de la longueur de la fronde[2]. Ces dernières, à la silhouette triangulaire, bi ou tripennées sont constituées de pinnules à dents aiguës. Les pinnules, de forme triangulaire à lancéolée, présentent des nervures bien visibles.
Asplenium adiantum-nigrum peut se reproduire de façon asexuée, grâce à des rejets produits par le rhizome.
Les sores, protégés par une indusie allongée, produisent des spores entre avril et octobre ; leur mode de dissémination est anémochore. La formule chromosomique de l'Asplenium adiantum-nigrum est 2n = 144 ; c'est une espèce allotetraploïde[2].
Présente en Eurasie, en Afrique, en Australie et à Hawaï, cette espèce a été introduite aux États-Unis où on peut la trouver dans les États de l'Arizona, de l'Utah, et du Colorado[3]. En Europe elle est présente dans les zones tempérées principalement océaniques.
En France métropolitaine, elle est commune dans les étages montagnard et collinéen. Elle est moins fréquente en plaine et absente des basses altitudes de la région méditerranéenne. Répandue dans le Massif armoricain, le Centre-Ouest, le Massif central et les Pyrénées, elle est toutefois rare dans la plus grande partie du Bassin parisien, du Jura et des Alpes du Sud.
Cette fougère se retrouve principalement en 2 endroits : par sa nature Rupicole, elle pousse sur les vieux murs (maisons anciennes, remparts de fortifications) ou les fissures de rochers (plante chasmophile). Elle est également présente dans les sous-bois de pente, les chemins creux et sur les talus. On la trouve en montagne, jusqu'à 1 700 m. d'altitude. Elle préfère les substrats siliceux et secs (xérophile). Stations lumineuses ou semi-ombragées à forte humidité atmosphérique.
La doradille noire a pour origine un croisement entre deux espèces d'Asplénium, Asplenium onopteris L. et Asplenium cuneifolium Viv[6],[7],[8],[3]: L'espèce est allotétraploïde car issue du croisement entre les 2 diploïdes A. onopteris et A. cuneifolium[9].
Asplenium adiantum-nigrum peut s'hybrider avec Asplenium billotii, Asplenium foreziense, Asplenium onopteris et Asplenium septentrionale[10].
Asplenium onopteris L. est morphologiquement proche et peut être confondu. Les divisions secondaires y sont plus étroites et plus allongées. Le pétiole est plus long que le limbe. Contrairement à A. adiantum-nigrum A. onopteris est une espèce méditerranéenne et subméditerranéenne.
Asplenium : du grec asplenon : remède pour la rate[11].
Adiantum : du grec "a" privatif; "diaïnein" signifiant mouillé, ce qui fait allusion à la capacité des frondes qui laisseraient couler l'eau sans être mouillées[12].
Nigrum : du latin qui signifie noir, probablement en référence à la couleur du pétiole.
Doradille noire
adiantum-nigrum, appelée Doradille noire, Capillaire noire ou Asplénium noir, est une fougère de la famille des Aspleniaceae.
O fento negro (Asplenium adiantum-nigrum L. 1753) é un fento da familia botánica Aspleniaceae. Aparece en Galiza.
É un fento que acada os 10 a 30 cm de altura, ten un talo escamoso (en realidade é un rizoma curto) con follas triangulares, bi ou tri-pinnadas. Estas follas, teñen de 3 a 15 cm de longo e 2,5 a 7,5 cm de largo, con pinnas dentadas, nacen dun longo pecíolo de brillante cor marrón-negra, polo menos, na base.
Os soros están protexidos por un indusium alongado, producen as esporas, entre abril e outubro, o seu xeito de propagación é polo vento. Reprodúcese tamén asexualmente, a través do rizoma.
A miúdo atopámolo nos bordos de camiños, sebes, veigas, ou en muros vellos.
En Europa é considerada unha das plantas propias da asociación vexetal Androsacion vandellii P., Asarinion procumbentes, é dicir, propia de rochas silíceas das montañas. Nos Estados unidos de América atópase frecuentemente nos bosques de Pinus ponderosa ou en matogueiras de montaña, polo xeral por riba dos 1.500 m de altitude.
Indicacións: é pectoral. Úsanse as follas.[1]
Asplenium adiantum-nigrum foi descrita por Carl von Linné e publicado en Species Plantarum 2: 1081. 1753.[2]
O nome científico do xénero Asplenium fai referencia ao uso terapéutico que se daba a estas plantas durante a Idade Media para sandar doenzas ligadas co bazo (exceso de bile negra). Así, Asplenium sería unha adaptación ao latín do grego "splen" (bazo).
adiantum-nigrum: epíteto que significa coma o "Adiantum negro".
Número de cromosomas de Asplenium adiantum-nigrum (Fam. Aspleniaceae) e táxones infraespecíficos: n=72[3]
O fento negro (Asplenium adiantum-nigrum L. 1753) é un fento da familia botánica Aspleniaceae. Aparece en Galiza.
Asplenium adiantum-nigrum L., 1753 è una felce della famiglia Aspleniaceae.
Il nome del genere deriva dal greco splen (milza) per la credenza degli antichi che alcune specie di queste felci avessero la virtù di guarire le malattie della milza.
È una pianta perenne, dotata di un breve rizoma ramificato, con foglie lunghe 10–30 cm, 2-pennatosette, a contorno triangolare; segmenti di ultimo ordine dentati e saldati alla base; picciolo lungo metà della foglia.
Luglio - Agosto
Praterie altitudinali, da 1500 fino a 2400 m.
Asplenium adiantum-nigrum L., 1753 è una felce della famiglia Aspleniaceae.
De zwartsteel (Asplenium adiantum-nigrum) is een wereldwijd voorkomende varen uit de streepvarenfamilie (Aspleniaceae). De plant komt vooral voor op kalkrijke bodem in loofbossen en op rotswanden.
In België en Nederland is deze varen zeldzaam. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd.
De Nederlandse naam slaat op de steel, die onderaan meestal zwart is.
De zwartsteel is een kleine, overblijvende, kruidachtige varen. Uit een korte, opstijgende wortelstok ontstaat een losse bundel schuin omhoogstaande bladen. Er is geen verschil tussen de steriele en de fertiele bladen.
De bladen zijn groenblijvend en winterhard. Ze zijn maximaal 40 cm lang, waarvan de helft voor de steel. Die is stevig, komt schuin uit de grond omhoog en is onderaan glanzend zwart tot donkerbruin, hogerop wordt hij groen. De bladschijf heeft een langgerekte driehoekige vorm. Het is meervoudig geveerd. De blaadjes zijn ook langgerekt driehoekig, staan horizontaal en zitten beurtelings langs beide zijden van de bladspil. De bladslipjes zijn eirond tot stekelvormig en dikwijls getand.
De sporenhoopjes of sori liggen langs de nerven aan de onderzijde van het blad en zijn langwerpig tot streepvormig. De sporen zijn rijp van juli tot september. Door zijn verspreiding via lichte sporen kan de plant aangetroffen worden op onverwachte plaatsen, zoals in stedelijke gebieden.
Voor de voortplanting van de zwartsteel, zie bij varens.
De zwartsteel komt voor op matig voedselrijke, kalkrijke bodem. Hij is meestal te vinden in en op bosranden, holle wegen, puinhellingen en rotswanden in de schaduw of halfschaduw. Hij kan redelijk wat zon en droogte verdragen. In bewoonde en stedelijke gebieden groeit de soort soms op oude kalkrijke muren, kaden en waterputten.
De zwartsteel is een kensoort voor het muurleeuwenbek-verbond (Cymbalario-Asplenion).
De zwartsteel komt over de hele wereld voor in gematigde tot warme streken, behalve in Zuid-Amerika. In Europa komt hij voor tot in het zuiden van Scandinavië. In België is de soort zeldzaam in het stroomgebied van de Maas. In Vlaanderen en Nederland is de soort zeer zeldzaam. In Vlaanderen is de plant plaatselijk bekend van de oude fortengordel rond Antwerpen (kalkrijk beton), en van de oude kademuren in de haven van Antwerpen. In Nederland zijn vindplaatsen bekend in Haarlem en Den Haag op oude kademuren. Hij is ook waargenomen op het fort Erfprins in den Helder.
De zwartsteel is nauw verwant aan andere 'muurvarens' als de tongvaren (Asplenium scolopendrium), muurvaren (Asplenium ruta-muraria), steenbreekvaren (Asplenium trichomanes) en groensteel (Asplenium viride). De zwartsteel kan van deze soorten gemakkelijk onderscheiden worden door zijn bladvorm en zwarte steel. Jonge exemplaren van de zwartsteel zouden mogelijk kunnen verward worden met de muurvaren.
De zwartsteel zou door zijn grootte en bladvorm wel kunnen verward worden met de verder niet verwante blaasvaren (Cystopteris fragilis), die in vergelijkbare biotopen voorkomt en ongeveer hetzelfde verspreidingsgebied heeft. Deze laatste heeft echter smallere, fijne bladeren, lijkt veel ijler, en heeft typische ronde tot eironde sporendoosjes afgedekt met een dekvliesje. De bladsteel van blaasvaren kan ook donker zijn, maar niet zwart of glanzend, en hij is breekbaarder dan die van zwartsteel. In tegenstelling tot de blaasvaren heeft de zwartsteel een enigszins vettige glans over het blad, die als bij zeer jonge exemplaren zichtbaar is. Qua biotoop verkiest de blaasvaren vochtiger groeiplaatsen dan de zwartsteel.
In Vlaanderen staat de zwartsteel op de Vlaamse Rode Lijst als zeldzaam tot zeer zeldzaam.
Zwartsteel bij de bosrand in de Dordogne (Frankrijk)
Zwartsteel bij de bosrand in de Dordogne (Frankrijk)
De zwartsteel (Asplenium adiantum-nigrum) is een wereldwijd voorkomende varen uit de streepvarenfamilie (Aspleniaceae). De plant komt vooral voor op kalkrijke bodem in loofbossen en op rotswanden.
In België en Nederland is deze varen zeldzaam. In Nederland is de plant vanaf 1 januari 2017 niet meer wettelijk beschermd.
Blankburkne (latin: Asplenium adiantum-nigrum , eller Asplenium onopteris) er en art av klatrende og nøysomme bregner innenfor småburkneslekten i småburknefamilien. Er formrik og er trolig oppstått fra kromosomdobling av hybriden A. cuneifolium x A. onopteris.
Blankburkne er 10–30 cm høy, og bladene er 3–10 cm brede med smalt trekantformede bladplater. Bladet er mørkegrønt eller mellomgrønt, stivt, og blankt, med 2-3 gangers fliking. Det er på grensen til gaffelgreinet, ved at både primær- og sekundærflikene har et smalt men substansielt bredt feste i midtnervene, og derfra utvider seg i vifte- eller gaffelformasjon.
Bladstilken er lang og mørk ved bunnen, men grønn halvveis opp mot bladplaten og langs hele bladplatens seksjon.
Sporehushopene (sori) er linjeformede og litt bøyde, med slør (indusium). Sporehushopene framstår som rødbrune eller rustbrune, og de vokser seg mer og mer sammen inntil de etter hvert dekker nesten hele undersiden av flikene. Kromosomtallet (n) er 72.
Arten er ofte klatrende på grunnfjell, i bergsprekker og i ur. Den foretrekker av og til magnesium-rik grunn.
Blankburkne vokser spredt i Norge, og forekommer spredt i kyst- og fjordstrøk fra Kristiansand til Hitra og Kristiansund. I fjordene går den i Hordaland inn til Kvam, i Nordfjord til Stryn, og i Møre og Romsdal inn til Norddal. Den vokser også i Midtre Gauldal i Sør-Trøndelag. I Volda går den opp til 300 moh.
Ellers er det forekomster i sørvestlige Sverige med Skåne, samt på Bornholm. Den vokser videre på Færøyene og i deler av det vestlige Europa, Nord-Amerika, nordlige Afrika, og spredt i øvrige Afrika og Asia.
Blankburkne (latin: Asplenium adiantum-nigrum , eller Asplenium onopteris) er en art av klatrende og nøysomme bregner innenfor småburkneslekten i småburknefamilien. Er formrik og er trolig oppstått fra kromosomdobling av hybriden A. cuneifolium x A. onopteris.
Blankburkne er 10–30 cm høy, og bladene er 3–10 cm brede med smalt trekantformede bladplater. Bladet er mørkegrønt eller mellomgrønt, stivt, og blankt, med 2-3 gangers fliking. Det er på grensen til gaffelgreinet, ved at både primær- og sekundærflikene har et smalt men substansielt bredt feste i midtnervene, og derfra utvider seg i vifte- eller gaffelformasjon.
Bladstilken er lang og mørk ved bunnen, men grønn halvveis opp mot bladplaten og langs hele bladplatens seksjon.
Sporehushopene (sori) er linjeformede og litt bøyde, med slør (indusium). Sporehushopene framstår som rødbrune eller rustbrune, og de vokser seg mer og mer sammen inntil de etter hvert dekker nesten hele undersiden av flikene. Kromosomtallet (n) er 72.
Arten er ofte klatrende på grunnfjell, i bergsprekker og i ur. Den foretrekker av og til magnesium-rik grunn.
Blankburkne vokser spredt i Norge, og forekommer spredt i kyst- og fjordstrøk fra Kristiansand til Hitra og Kristiansund. I fjordene går den i Hordaland inn til Kvam, i Nordfjord til Stryn, og i Møre og Romsdal inn til Norddal. Den vokser også i Midtre Gauldal i Sør-Trøndelag. I Volda går den opp til 300 moh.
Ellers er det forekomster i sørvestlige Sverige med Skåne, samt på Bornholm. Den vokser videre på Færøyene og i deler av det vestlige Europa, Nord-Amerika, nordlige Afrika, og spredt i øvrige Afrika og Asia.
Multimedia w Wikimedia Commons Zanokcica ciemna (Asplenium adiantum-nigrum L.) – gatunek paproci z rodziny zanokcicowatych.
Gatunek kosmopolityczny, ale o rozmieszczeniu dysjunktywnym. Główny obszar występowania znajduje się w Europie Zachodniej i Południowej, a północna granica zasięgu dochodzi do Irlandii i południowo-zachodniej części Półwyspu Skandynawskiego. Występuje także dysjunktywnie na Kaukazie, w Himalajach, w środkowej i południowo-wschodniej Azji, w południowo-wschodniej i środkowej Afryce, Ameryce Północnej i Australii. W Polsce obecnie (dane do 2008 r.) występuje tylko na Dolnym Śląsku, głównie w Górach Sowich[2].
Roślina o wysokości do 30 cm. Pod ziemią krótkie kłącze. Liście błyszczące, skórzaste (por. zanokcica klinowata), zimotrwałe, ciemnozielone, o długości do 50 cm. Są 2-3 krotnie pierzaste. Kupki zarodni otoczone zawijką[2].
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: skały serpentynowe na przedgórzu Sudetów (np. Masyw Ślęży, Masyw Grochowej), zarówno naturalne wychodnie jak i stare kamieniołomy. Zarodniki dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Liczba chromosomów 2n=144[2]. Gatunek charakterystyczny zespołu Asplenietum septentrionali-adianti-nigri[3].
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku[4][5].
Kategorie zagrożenia gatunku:
Zanokcica ciemna (Asplenium adiantum-nigrum L.) – gatunek paproci z rodziny zanokcicowatych.
Glansbräken (Asplenium adiantum-nigrum) är en sällsynt ormbunke, tillhörande småbräkenväxterna. Den växer på kustnära mark, helst på grönsten eller olivin, gärna på klippor. Den är mellan 10 och 25 cm hög. I Sverige växer den endast i Skåne, Halland och Bohuslän, och då framförallt i fuktiga och skuggiga grottor nära havet. Växten är fridlyst.
Den är klättrande. Den har stor formvariation och har troligen uppstått genom genomduplicering av hybriden A. cuneifolium x A. onopteris.
Glansbräken är 10-30 cm hög, och bladen är 3-10 cm breda med smalt trekantformade bladskivor. Bladet är mörkgrönt eller mellangrönt, styvt, och blankt, med 2-3 gångers flikning. Det er på gränsen till gaffelgrenat, genom att både primär- och sekundärflikarna har ett smalt men substantiellt brett fäste i mittnerverna, och därifrån utvidgar sig i solfjäder- eller gaffelformation.
Bladskaftet är långt och mörkt vid fästet, men grönt halvvägs upp mot bladskivan och längs hela bladskivan.
Sporangierna (sori) är sträckformade och lite böjda med sporgömmesamlingar (indusium). Sporgömmesamlingarna framträder rödbruna eller rostbruna, och blir mer och mer sammanväxta tills de med tiden täcker hela undersidan av småbladet. Antalet kromosomer (n) är 72.
Arten är ofta klättrande på berggrund, i bergssprickor och i taluskoner. Den föredrar ibland magnesiumrik mark.
Glansbräken är väl spridd i Norge. I Sverige finns den i sydväst, inklusive Skåne. Den finns också på Bornholm. Den växer vidare på Färöarna och på olika platser i västra Europa, i Nordamerika, norra Afrika och på spridda platser i övriga Afrika och i Asien.
Glansbräken (Asplenium adiantum-nigrum) är en sällsynt ormbunke, tillhörande småbräkenväxterna. Den växer på kustnära mark, helst på grönsten eller olivin, gärna på klippor. Den är mellan 10 och 25 cm hög. I Sverige växer den endast i Skåne, Halland och Bohuslän, och då framförallt i fuktiga och skuggiga grottor nära havet. Växten är fridlyst.
Den är klättrande. Den har stor formvariation och har troligen uppstått genom genomduplicering av hybriden A. cuneifolium x A. onopteris.
Glansbräken är 10-30 cm hög, och bladen är 3-10 cm breda med smalt trekantformade bladskivor. Bladet är mörkgrönt eller mellangrönt, styvt, och blankt, med 2-3 gångers flikning. Det er på gränsen till gaffelgrenat, genom att både primär- och sekundärflikarna har ett smalt men substantiellt brett fäste i mittnerverna, och därifrån utvidgar sig i solfjäder- eller gaffelformation.
Bladskaftet är långt och mörkt vid fästet, men grönt halvvägs upp mot bladskivan och längs hela bladskivan.
Sporangierna (sori) är sträckformade och lite böjda med sporgömmesamlingar (indusium). Sporgömmesamlingarna framträder rödbruna eller rostbruna, och blir mer och mer sammanväxta tills de med tiden täcker hela undersidan av småbladet. Antalet kromosomer (n) är 72.
Arten är ofta klättrande på berggrund, i bergssprickor och i taluskoner. Den föredrar ibland magnesiumrik mark.
Glansbräken är väl spridd i Norge. I Sverige finns den i sydväst, inklusive Skåne. Den finns också på Bornholm. Den växer vidare på Färöarna och på olika platser i västra Europa, i Nordamerika, norra Afrika och på spridda platser i övriga Afrika och i Asien.
Гемікриптофіт. Має повзуче або пряме кореневище, укрите чорними вузьколанцетними плівками без центральної жилки. Вайї, що зимують, виростають до 30-40 см; їхня пластинка двічі-, тричі-пірчасторозсічена, ланцетна або овальна, загострена, шкіряста, більш-менш блискуча, з віддаленими один від одного й спрямованими вгору сегментами; сегменти останнього порядку яйцеподібні або обернено-яйцеподібні, віддалені, по краях зубчасті; черешок рівний пластинці або довший від неї, у нижній частині блискучий, чорно-бурий; покрівець зовсім цілокраїй; спори яйцеподібно-ниркоподібні, з поверхні сітчасто-перетинчасті. Спороносить у серпні-вересні. Розмножується спорами і вегетативно.
Ареал виду: Атлантична й Центральна Європа, Середземномор'я, Кавказ, Середня і Мала Азія, Урал, Гімалаї, Північна й Південна Африка, північно-східній Мексиці, на Гаваях (заселяє вихололі лавові потоки в Гавайському вулканічному національному парку[4]). В Україні зрідка трапляється у Криму, відомі чотири локалітети на Закарпатті й один на Поділлі (Хмельницька область). У Криму популяції стабільні, але досить малочисельні. Закарпатська популяція знаходиться в задовільному стані, найчисельніша популяція на Чорній горі поблизу міста Виноградів. Вона налічує понад 1000 рослин. Сучасний стан подільської популяцій невідомий: упродовж понад 70 років рослини тут не збирали[5].
Зростає на затінених вогкуватих скелях, у розщелинах, на кам'янистих місцях, іноді у пристовбурових частинах дерев у дубових, дубово-грабових і букових лісах (до висот 500 м над рівнем моря). В угрупованнях класу Quercetea pubescenti-petraeae, асоціації Genisto (pilosae)-Quercetum (polycarpae), Corno-Quercetum, союзу Carpinion, класу Asplenietea trichomanis. Умброфіт, мезофіт.
Має природоохоронний статус як рідкісний вид в Україні. Декоративна рослина. Відомостей про розмноження та розведення у спеціально створених умовах немає. Наукове значення чорного аспленію — субсередземноморський вид на північній межі ареалу в ізольованих локалітетах. Причиною зміни чисельності виду виступає: порушення місць виростання внаслідок добування каменю, рубки лісів, випасання худоби, рекреаційного навантаження.
Охороняють вид у Ялтинському гірсько-лісовому та Кримському природних заповідниках, у національному природному парку «Подільські Товтри» (Сатанівська Дача), у філіалі Карпатського біосферного заповідника «Чорна Гора». Доцільно створити заказники в околицях Мукачева. Запропоновано внести до Червоної книги Криму[6].Задля збереження популяцій заборонені рубки лісів, збирання та викопування рослин, руйнування місць зростання (розробка кар'єрів).
Також занесений до Червоних книг:[7]
Asplenium adiantum-nigrum là một loài thực vật có mạch trong họ Aspleniaceae. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.[3]
Asplenium adiantum-nigrum là một loài thực vật có mạch trong họ Aspleniaceae. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.
Asplenium adiantum-nigrum L.
Синонимы
Костене́ц чёрный (лат. Asplēnium adiāntum-nīgrum) — папоротник, вид рода Костенец (Asplenium) семейства Костенцовые (Aspleniaceae). Включён в Красные книги России и Украины.
Произрастает в Европе (Атлантическая, Северная, Центральная, Юго-Восточная, Средиземноморье), Азии (Юго-Западная, Средняя, Центральная и Восточная), Северной и Южной Африке[1], Северной Америке (Мексика), Океании, Макаронезии[2].
Встречается в Карпатах, по Днепру, в Крыму (редко), на Кавказе (Дагестан, Западное и Южное Закавказье); Средней Азии (Копетдаг, Тянь-Шань). Поднимается до среднегорного пояса[3].
Как правило, растёт на камнях в тенистых каштанниках, грабово-каштановых, смешанных колхидских лесах, дубравах, самшитниках, буковых лесах, в трещинах корней деревьев, на сухих склонах, реже на осыпях и в трещинах скал.
Включён в Красные книги России и Украины, включён также в Красные книги следующих субъектов России: Республика Адыгея, Республика Дагестан, Краснодарский край[4].
Многолетнее вечнозелёное растение. Имеет ползучее или прямое корневище, укрытое чёрными узколанцетными плёнками без центральной жилки.
Вайи зимующие, вырастают до 30—40 см, их пластинки дважды или трижды перисторассечённые, ланцетные или овальные, заострённые, кожистые, более или менее блестящие, с удалёнными друг от друга и направленными вверх сегментами. Сегменты последнего порядка яйцевидные или обратнояйцевидные, отдалённые, по краям зубчатые. Черешок равен пластинке или длиннее её, в нижней части блестящий, чёрно-бурый.
Споры яйцевидно-почковидные, с поверхности сетчато-перепончатые. Спороносит в августе — сентябре.
Размножается спорами и вегетативно. Спороносить начинает на 8—10-й год жизни.
Растение содержит тритерпеноиды, стероиды, высшие жирные кислоты, высшие алифатические углеводороды. В спорах найдены фенолкарбоновые кислоты и их производные, ксантоны[3].
В индийской медицине растение применяют как противовоспалительное, слабительное, лактогенное, антигельминтное, диуретическое, при желтухе, болезнях селезёнки, конъюнктивитах. В народной медицине используют как вяжущее. Отвар листьев обладает отхаркивающими свойствами[3].
Растение можно использовать как декоративное в садоводстве[3].
По данным The Plant List[5] — Asplenium andrewsii A.Nelson.
Костене́ц чёрный (лат. Asplēnium adiāntum-nīgrum) — папоротник, вид рода Костенец (Asplenium) семейства Костенцовые (Aspleniaceae). Включён в Красные книги России и Украины.
深山铁角蕨（学名：Asplenium adiantum-nigrum）为铁角蕨科铁角蕨属下的一个种。
|access-date=中的日期值 (帮助) 
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 
