Multimedia w Wikimedia Commons Zanokcica ciemna (Asplenium adiantum-nigrum L.) – gatunek paproci z rodziny zanokcicowatych.
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek kosmopolityczny, ale o rozmieszczeniu dysjunktywnym. Główny obszar występowania znajduje się w Europie Zachodniej i Południowej, a północna granica zasięgu dochodzi do Irlandii i południowo-zachodniej części Półwyspu Skandynawskiego. Występuje także dysjunktywnie na Kaukazie, w Himalajach, w środkowej i południowo-wschodniej Azji, w południowo-wschodniej i środkowej Afryce, Ameryce Północnej i Australii. W Polsce obecnie (dane do 2008 r.) występuje tylko na Dolnym Śląsku, głównie w Górach Sowich[2].
Morfologia
Roślina o wysokości do 30 cm. Pod ziemią krótkie kłącze. Liście błyszczące, skórzaste (por. zanokcica klinowata), zimotrwałe, ciemnozielone, o długości do 50 cm. Są 2-3 krotnie pierzaste. Kupki zarodni otoczone zawijką[2].
![src=]()
Dolna strona liścia z zarodniami
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: skały serpentynowe na przedgórzu Sudetów (np. Masyw Ślęży, Masyw Grochowej), zarówno naturalne wychodnie jak i stare kamieniołomy. Zarodniki dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Liczba chromosomów 2n=144[2]. Gatunek charakterystyczny zespołu Asplenietum septentrionali-adianti-nigri[3].
Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku[4][5].
Kategorie zagrożenia gatunku:
Przypisy
-
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-29].
-
↑ a b c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
-
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
-
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.
-
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1764.
-
↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
-
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
-
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
