Stinging Nettle
Urtica dioica or stinging nettle is a broadleaf angiosperm and of the Urticaceae family. This perennial typically grows to between 1-3m tall with dark green leaves in an opposite pattern that are oval to heart shaped and saw toothed and are sparsely covered with stinging (and nonstinging) hairs (Schellman and Shrestha 2008). The flowers are green to white in color, with drooping clusters of four petals per flower, and occur in the leaf axils as well as at the stem tips. The fruit of the stinging nettle are small, flattened, lenticular achenes (Pojar and MacKinnon 2004).
The native range of Urtica dioica spans Europe, Asia, northern Africa, northern Mexico, and, in Canada and the US, every province and state except Alabama, the District of Columbia, Georgia, North Carolina, Virginia, in all of which it has been introduced, and Hawaii, where it is absent (CABI 2016), and it is typically found in meadows, thickets, and open forests as part of the understory of riparian ecosystems (Pojar and MacKinnon 2004). Stinging nettle thrives in temperate climates, particularly in wet soil that is rich in nitrogen.It prefers full sunlight and is often able to survive in areas where few species can. Generally, stinging nettle does well near rivers or lakes, but it can also be successful in environments subjected to human degradation, or on farm lands because of the rich nitrogen levels in the soils (Carey 1995). Since it grows in abundance in many locations, stinging nettle can be considered a common weed. And although it is native across a wide global range, it is often perceived as invasive due to its irritating and rather prolonged sting (CABI 2016). Stinging nettle germinates in the spring and continues to grow until late fall and individuals and colonies can also continue to regrow for many years due to their rhizome system. Rhizome pieces or parts of stems have the ability to grow into mature plants if proper conditions prevail (Schellman and Shrestha 2008).
Stinging nettle is a food source for many butterflies and aphids and the plentiful seeds provide nourishment for birds as well. Historically, the plant was cultivated for food and other industries in European countries such as Scotland, Denmark and Norway for food and other industries. Young stinging nettle can also be cooked and eaten, since cooking the leaves destroys the sting (Kew 2016; Pojar and MacKinnon, 2004). Stinging nettle has also been used in fabric dye and the tough fibers of the stems have been used for textiles (Schellman and Shrestha 2008).
Stinging nettle is infamous for its painful sting that is caused by toxins from the hairs on the stems and leaves, which apparently evolved in order to keep animals from eating the nutritious plant. These stinging hairs are needle like tubes that can pierce the skin and inject histamine and acetylcholine, which causes burning and itching that can last up to 12 hours. Nettle stings have also been found to have an anti-inflammatory property and can be used for medicinal purposes, and preparations derived from the root are used in treating benign prostate hyperplasia (Kew 2016).
This site is dedicated exclusively to providing extensive information on Urtica dioica, the common stinging nettle, a plant that could well be named, "Nature's Multivitamin" given its concentration of vitamins and minerals,
Traditional healing uses from around the world are explored along with the latest scientific research on this medicinal plant. Find recipes and more as you discover the virtues of this common plant with uncommon powers. There is also a store selling Vermont organic stinging nettle tea and other local Vermont products with nettles.
La ortiga mayor (Urtica dioica L.), vulgarmente conocida como ortiga mayor y ortiga verde, ye la más común. Esta planta del xéneru Urtica de la familia de les Urticaceae algama ente 50 y 150 cm. La carauterística más conocida d'esta planta ye la presencia de pelos urticantes que'l so líquidu cáusticu (acetilcolina) produz una irritación con picor intensu na piel cuando se la toca o raspia. Tien el tarmu de seición cuadrada, fueyes ovales, col cantu serrucháu, les sos flores son pequeñes, unisexuales, inconspicuas y arrexuntaes en glomérulos.
Esta planta ye conocida nel norte Colombia y en Venezuela (nos estaos Zulia y Falcón) col nome de pringamosa.
La taxonomía de la ortiga mayor nel xéneru Urtica foi confusa, y les fontes antigües yeren daes a usar una gran variedá de nomes sistemáticos pa estes plantes. Enantes, yeren reconocíes más especies de les que son anguaño aceptaes. Sicasí hai a la fin cinco clares subespecies, delles clasificaes enantes como especies:
La ortiga ye una planta arbustiva perenne, dioica, d'aspeutu toscu y que puede algamar hasta 1,5 m d'altor.
Ye carauterísticu d'esta planta'l tener unos pelos urticantes que tienen la forma de perpequeñes angüeñes llenes d'un líquidu irritante que al contautu cola piel producen una mancadura y arramen el so conteníu (ácidu fórmico, resina, histamina y una sustanza proteínico desconocida) sobre ella, provocando ronchas, resquemor y pruyiciu. Esti picor deber a l'aición del ácidu fórmico, compuestu del que contién una gran cantidá. Estos pelos son bien duros y fráxiles na punta, polo que ye abonda la fregadura pa provocar el so frayatu.
El raigañu, ye bien rica en taníns, que-y confieren una aición astringente.
Tien un tarmu acoloratáu o amarellentáu, argutu, cuadrangular, ramificáu y acovanáu nos entrenudos. Ta dotáu en tolos nuedos de pareyes de fueyes, y ta recubiertu de pelos urticantes.
Les fueyes son de figura ovalada, rugosas, serruchaes, apuntiaes, y d'hasta 15 cm. Son color verde escuru. Atópense opuestes y tamién tán provistes, al igual que'l tarmu, de los pelos que lu caractericen.
Floria del mes de xunetu d'equí p'arriba. Les flores son verde amarellentaes con estames mariellos, axuntaes en panículas pendulares, asilares y terminales. De normal son unisexuales, pequeñes y dispuestes en recímanos colgantes d'hasta 10 cm; y les femenines alcuéntrase en llongures amentos colgantes y les masculines en inflorencencias más curties.
Los sos frutos son aquenios (cápsules) y secos.
La ortiga ye una especie que les sos fueyes yeren yá citaes nos trataos medievales como remediu nos estaos acomuñaos a un déficit na diuresis. Sicasí, dende va venti años les sos partes soterrañes (raigaños y rizomes) son oxetu d'interés nel tratamientu de la hiperplasia benigna de próstata (HBP), tal que punxeron de manifiestu los numberosos trabayos d'investigación realizaos sobre elles. Diches investigaciones dexaron aportar a la conocencia de les sos más importantes principios activos y a la so actuación sobre dalgunos de los factores implicaos na apaición de la HBP. Per otra parte, los más recién ensayos clínicos realizaos con estractos normalizaos d'ortiga indiquen un efeutu positivu sobre los síntomes urinarios asociaos a la HBP. A ello añede la gran tolerancia escontra los preparaos ellaboraos coles partes soterrañes, yá que n'ensayos a seis meses namái un 0,7 per cientu de los pacientes amosó efeutos secundarios, d'escasa gravedá en tolos casos.
Monoterpendioles
Composición química: contién flavonoides (d'aición antiosidante y antinflamatoria), sales minerales, ácidos orgánicos, pro vitamina A y C, mucílagu, ácidu fórmico, clorofila, taninos, resina, siliciu, acetilcolina, potasiu, glucoquininas y una gran cantidá de clorofila (d'ende'l so color verde escuru ya intensu), histamina y serotonina.
La planta tamién tien una sustanza llamada secretina, que ye unu de los meyores estimulantes de les secreciones estomacales, del páncrees y de la fiel, lo mesmo que de los movimientos peristálticos del intestín.
Tamién contién clorofila y ácidos orgánicos, a los que se debe'l so marcáu efeutu diuréticu y uricosúricu.[1] Propiedaes de la ortiga comprobaes científicamente: los estractos son ligeramente hipoglucemiantes. Tien propiedad bactericidas y efeutos favorables nos tratamientos de les afecciones de la piel (Príhoda, 1990; Wren, 1994).
Usu melecinal aprobáu pola Comisión Revisora de Productos Farmacéuticos: rubefaciente
La ortiga mayor ye cosmopolita, crez en rexones altes, y va dende'l Xapón hasta los Andar. Na península Ibérica ye bien abondosa, nel cordal cantábricu, anque puede atopase por tol país.
Podemos buscar en cualquier llugar onde habite l'humanu o'l ganáu, (dizse que va detrás d'él). Criar en suelos ricos en nitróxenu y húmedos, en corrolaes, en güertos, a lo llargo de caminos, de murios de piedra, nel campu o nel monte, etc.
Recuéyese la planta entera, dependiendo del usu que se-y vaya a destinar. Puede utilizase seca o acabante recoyer. En fitoterapia, los naturistes aconseyen recoyer les unidaes floríes (herba urticae), o a cencielles les fueyes (folium urticae) de los tarmos nuevos. Pa llevar la recueya a bon fin, procédese enantes del floriamientu, y l'ensugáu debe de realizase lo más rápido posible.
Con fines melecinales va recoyer nos meses de mayu, xunu, xunetu y agostu anque puede recoyer a lo llargo de too l'añu. Con fines alimenticios, recoyer en cualquier periodu. Pol so poder urticante tien de recoyer con guantes y córtense namái los tarmos nuevu y sanu. Los raigaños recuéyense en primavera (marzu) y na seronda (payares). Antes de l'apaición de les flores, la planta ye más tienra. Les fueyes vieyes nun se deben usar por cuenta de que son bien irritantes y tóxiques pal reñón.
Ensugar a la solombra y bien estendida. Una vegada seca guardar namái les fueyes. Poner a ensugar a la solombra, en llugar bien ventiláu. Una vegada seques dexa de ser urticante, y pueden esmagayase pal so caltenimientu. D'esta forma se continua esfrutando de los sos beneficios pel hibiernu, momentu nel que ye imposible atopales fresques.
A pesar de la mala fama que tien esta planta, les sos virtúes son munches y bien beneficioses pa la salú.
Nutricionalmente ye de gran importancia pola so riqueza en sales minerales y vitamines que beneficien a toos inclusive a les persones que faen dietes ensin sal. Les ortigues contienen vitamina A y C, fierro, acedu salicílicu y proteínes.
Amás de nutritiva, tien gran cantidá de propiedaes melecinales:
La so fibra ye utilizada de manera similar al llinu.
• Evitar en casu d'edemes aniciaos por insuficiencia renal o cardiaca.
• Nun usar como tintura alcohólica en neños menores de dos años y en persones en procesu de desintosicación alcohólica.
• Como remediu diuréticu ten de ser evitáu por persones con problemes de hipertensión arterial, cardiopatíes o insuficiencia renal, salvu por descripción y baxu control médicu.
• La ingesta de 20 o 30 granes produz un efeutu purgante drásticu.
Les fueyes d'esta planta son unu de los ingredientes del preboggion, amiestu de yerbes típica de la cocina de Liguria.
Los preparaos de Urtica dioica tán exentos de tosicidá tantu aguda como crónica.
Númberos cromosomáticos de Urtica dioica (Fam. Urticaceae) y taxones infraespecíficos: 2n=52.[2]
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La ortiga mayor (Urtica dioica L.), vulgarmente conocida como ortiga mayor y ortiga verde, ye la más común. Esta planta del xéneru Urtica de la familia de les Urticaceae algama ente 50 y 150 cm. La carauterística más conocida d'esta planta ye la presencia de pelos urticantes que'l so líquidu cáusticu (acetilcolina) produz una irritación con picor intensu na piel cuando se la toca o raspia. Tien el tarmu de seición cuadrada, fueyes ovales, col cantu serrucháu, les sos flores son pequeñes, unisexuales, inconspicuas y arrexuntaes en glomérulos.
Esta planta ye conocida nel norte Colombia y en Venezuela (nos estaos Zulia y Falcón) col nome de pringamosa.
[1]İkievli gicitkan (lat. Urtica dioica)[2] — gicitkan cinsinə aid bitki növü.[3]
Urtica dioica L.
Hündürlüyü 130 sm-ə qədər, gövdəsi düzduran, yandırıcı tüklərlə örtülü, əsasən tüklər buğumlarda sıxdır, sürünən kökümsovlu çoxillik ot bitkisidir.
Yarpaqları yumurtaşəkilli-ürəkşəkilli və yaxud uzunsov-neştərvaridir, sivri, kənarları uc hissəyə doğru əyilmiş mişarvari dişlidir, üst
tərəfdən daha tünd, səpələnmiş yandırıcı tüklərlə örtülmüşdür. Yalancı zoğları 12 mm-ə qədər olub, sərbəstdir, uzunsovdur.
Çiçək qrupu qoltuqdadır, süpürgəvari, yarpaq saplağından çox uzundur, tüklərlə sıx örtülüdür. İkievli bitkidir.
May
May-Sentyabr
Azərbaycanın bütün rayonlarında. Ovalıqdan yuxarı dağ qurşağına qədər.
Yaşayış yerlərinə yaxın, hasarların dibində, meşə kənarında, kəsilmiş meşələrdə, bağlarda, kolluqlarda, dağlarda lava dağılan yerlər üçün xarakterdir.
Vitamin verən, lifli, boyaq, dərman, qida əhəmiyyətli bitkidir. Yarpaqlarında kifayət qədər vitamin vardır, həmçinin aşı maddəsi də vardır
L’ortiga grossa o ortiga verda (Urtica dioica) és una planta herbàcia de la família de les urticàcies. És una planta cosmopolita; el seu nom prové del llatí, urere = "cremar", referint-se als pèls urticants de la planta. La seva distribució és molt àmplia, apareix en punts molt concrets a causa de les necessitats de nitrogen, és una planta nitròfila. Es diu que segueix l'home i el bestiar: és freqüent en marges de camins i parets de pedra, corrals, terrenys de pastura, horts, etc. Pertany al grup de plantes que generalment anomenem ortigues, i n'és un dels exemples més coneguts; sovint s'anomena simplement ortiga, però té alguns noms populars catalans com estrígol, estríjol, herba de cec, ortiga grossa, picamans, picamoros, ordiga, xordiga (Andorra) o estrigal (Andorra).[1]
Tota la planta s'empra per les seves propietats nutritives i medicinals; podria tractar-se d'un nutracèutic.
És un hemicriptòfit en forma d'herba perenne que pot assolir 1,5 metres d'alçària, però que sol créixer entre 0,5 i 1 metres.
La tija és entre rogenca i groguenca, herbàcia, erecta, de secció quadrangular. És simple o poc ramificada i buida en els nusos, d'on surten els parells de fulles, oposades i clarament estipulades, ovato-lanceolades, serrades, agudes a l'àpex, herbàcies, peciolades, de color verd fosc, força grans (de 4 a 15 cm de longitud). Tiges i fulles estan recobertes de pèls urticants. L'arrel és fasciculada.
Aquests pèls són glandulars i tenen forma d'ampolla. Les parets són de sílice, i al cap té una estructura de carbonat càlcic; aquesta discontinuïtat, esbiaixada, fa que es trenquin fàcilment i surti el líquid que hi és contingut a pressió i que conté àcid fòrmic, histamina i serotonina entre altres; a causa de la forma del tall en agulla, penetra a la pell (fins i tot pot penetra teles fines.
Es tracta, d'una espècie dioica (encara que hi poden existir espècies monoiques, rarament), amb les inflorescències d'un verd groguenc o blanquinós, poc cridaneres, de fins a 10 cm, als peus masculins la inflorescència és en espiga laxe, més alts, a diferència dels femenins que són més baixos. La flor té un periant monoclamidi, amb quatre tèpals verds i quatre estams (els estams es diuen "seismonàstics" perquè estan corbats cap avall i en madurar escampa el pol·len de forma explosiva) en la flor masculina o androceu. I el gineceu o flor femenina té un ovari súper, bicarpel·lar i un estigma sèssil. La pol·linització és anemòfila; el fruit és en aqueni, d'un color verd oliva, ovoide-el·líptic i menut (1x0.7~0.9 mm).
Es tracta d'una espècie cosmopolita, que pot habitar sòls nitrogenats i humits en una gran varietat d'alçades: des del nivell del mar fins a 2.000-2.500 metres. Al Principat, es distribueix als Pirineus i a muntanyes de clima humit i empobrit, i barrejat amb els altres espècies arriba fins a les muntanyes meridionals del País Valencià;[2] se'n poden veure les flors entre el maig i el setembre, si bé aquestes no són gaire cridaneres.
Tot i ser originària de l'Àsia i Europa, creix en regions altes i humides que van des del Japó fins als Andes dels continents asiàtic Àsia-temperada i Àsia-tropical, europeu per tot el continent i americà sobretot al nord. En la península Ibèrica es troba a totes les regions llevat a les zones més seques de la part sud-est d'Andalusia.
És molt ufana en la serralada Cantàbrica.
Hi ha 5 subespècies, cadascuna d'una regió diferent:
L'ortiga gran és una espècie amb unes fulles ja citades en els tractats medievals com a remei en els estats associats a un dèficit en la diüresi. Tanmateix, des de fa uns vint anys, les seves parts subterrànies (arrel i rizomes) són objecte d'interès en el tractament de la hiperplàsia benigna de pròstata (HBP), tal com han posat de manifest els nombrosos treballs d'investigació realitzats sobre elles. Aquestes investigacions han permès accedir al coneixement dels seus principis actius més importants i a la seva actuació sobre alguns dels factors implicats en l'aparició de l'HBP. D'altra banda, els més recents assaigs clínics realitzats amb extractes normalitzats d'ortiga indiquen un efecte positiu sobre els símptomes urinaris associats a l'HBP. A això s'hi afegeix la gran tolerància cap als preparats elaborats amb les parts subterrànies, ja que en assajos a sis mesos només un 0,7 per cent dels pacients va mostrar efectes secundaris, d'escassa gravetat en tots els casos.[3]
Actualment no existeix cap especialitat farmacològica d’Urtica dioica
Les fulles i en menor mesura l'arrel i rizoma, i la llavor.
Els pels urticants contenen acetilcolina, histamina, colina, àcid acètic, i fòrmic.
Conté una notable quantitat de clorofil·la (10-60% de la planta seca), així com una gran quantitat de nitrats i sals de ferro (l'ortiga capta molt bé el ferro).
Usos aprovats per la Comissió E del Ministeri de Salut alemany:
S'utilitza també en tractaments de gota(malaltia), reumatisme i diabetis. Exerceix un efecte estimulant de les secrecions gàstrica, biliar, pancreàtica i intestinal.
A més, és molt nutritiva per la seva composició, i es fa servir per alimentar el bestiar o per alimentació humana. En aquest cas el que es fa és bullir la planta diverses vegades canviant-ne l'aigua, per així treure'n la part ortigant.
L'efecte hemostàtic contra hemorràgies cutànies és elevat. S'utilitza en dietes de persones anèmiques pel gran contingut de sals de ferro.
Rarament, provoca reaccions a l'aparell digestiu, amb astràlgies i úlcera pèptica. És freqüent que causi dermatitis per contacte, però no s'ha observat mai que en provoqui per ingestió. Una ingesta excessiva de llavors pot tenir un dràstic efecte purgant i pot provocar una sensació urent, a la pell i edemes, i no es recomana per la gran quantitat de nitrats. S'evita el seu ús en edemes causats per insuficiència hepàtica; en el seu ús com a tintura en alcohòlics desintoxicats i infants menors de 2 anys; en el seu ús com a diürètic en pacients amb hipertensió arterial, cardiopaties i/o insuficiència renal.[3]
D'acord amb les accions farmacològiques i toxicitat descrits per a l'ortiga, el seu ús excessiu pot interaccionar amb tractaments per a la diabetis, a la hipertensió o la hipotensió arterial, i pot potenciar els efectes de fàrmacs depressors del SNC. S'ha descrit irritació gastrointestinal.[3] Es diu que l'ortiga és abortiva i que afecta al cicle menstrual, perquè no es recomana prendre-la durant embaràs.[3]
La fulla de l'ortiga es pot fer servir com a hortalissa de la mateixa manera que els espinacs. Molt comuna i abundant, durant els temps difícils de guerres i penúries, l'ortiga constituïa una bona verdura d'emergència a molts llocs d'Europa des de l'edat mitjana. En períodes d'abundància però, la gent preferix altres verdures considerades més refinades. Contràriament al que hom creu generalment, segons el cuiner basc Karlos Arguiñano, si les ortigues estan ben preparades poden constituir un plat molt fi.
Per evitar irritacions de la pell es poden recollir les ortigues amb simples fulles de diari. Per rentar-les i separar les fulles calen guants de goma. Una vegada bullides perden les punxes irritants. Es poden menjar en Sopes[6] o cremes[7] També es poden menjar fregides en forma de beignets[8] o arrebossades.[9]
Els brots tendres d'ortiga també es poden menjar en forma d'amanida.[10]
En dietes per aprimar-se les infusions i sucs d'ortigues ajuden a estimular l'activitat diürètica.
Es recull la planta sencera. Depenent de l'ús al qual estigui destinada pot fer-se servir seca o acabada de recollir.
En fitoteràpia, els naturistes aconsellen recol·lectar les summitats florides (herba urticae), o simplement les fulles (folium urticae) de les tiges joves. Per a dur la recol·lecció a bon port, es procedeix abans de la floració, i l'assecament es duu a terme tan de pressa com sigui possible.
Amb fins medicinals es recull en els mesos que van del maig a l'agost, tot i que també es podria recollir la resta de l'any. Amb fins alimentaris, es recol·lecta en qualsevol període.
Pel seu poder urticant es recol·lecta amb guants i es tallen les tiges joves i sanes. Les arrels es recol·lecten en primavera (cap al març) i la tardor (cap al novembre). Abans de l'aparició de les flors, la planta és més tendra. Les fulles velles se separen a causa de la seva major capacitat irritant.
Per a conservar-la, la planta s'asseca ben estesa a l'ombra. Un cop seca es guarden només les fulles. Es posen a assecar en un lloc ben ventilat. Un cop seques deixarà de tenir un poder urticant, i es podran triturar per a la seva conservació. D'aquesta manera es pot continuar gaudint dels seus beneficis en hivern, moment en què no és possible de trobar-les fresques.
Rizoma
Fulles
Pèls urticants
Inflorescència
Fruit
Flor masculina
Flor femenina
L’ortiga grossa o ortiga verda (Urtica dioica) és una planta herbàcia de la família de les urticàcies. És una planta cosmopolita; el seu nom prové del llatí, urere = "cremar", referint-se als pèls urticants de la planta. La seva distribució és molt àmplia, apareix en punts molt concrets a causa de les necessitats de nitrogen, és una planta nitròfila. Es diu que segueix l'home i el bestiar: és freqüent en marges de camins i parets de pedra, corrals, terrenys de pastura, horts, etc. Pertany al grup de plantes que generalment anomenem ortigues, i n'és un dels exemples més coneguts; sovint s'anomena simplement ortiga, però té alguns noms populars catalans com estrígol, estríjol, herba de cec, ortiga grossa, picamans, picamoros, ordiga, xordiga (Andorra) o estrigal (Andorra).
Tota la planta s'empra per les seves propietats nutritives i medicinals; podria tractar-se d'un nutracèutic.
Llysieuyn bychan rhwng 20 – 60 cm yw danadl poethion neu'r dynaint neu weithiau dynad (Lladin: Urtica dioica; Saesneg: nettle) ac mae fel arfer yn tyfu fel chwynyn mewn hen erddi neu wrychoedd. Ceir rhwng 35 a 40 math gwahanol ohono.
Mae danadl poethion yn gyfoethog o rinweddau ac yn cynnwys: asid carbonig, asid fformig, aminia, haearn, ffosffadau a Fitamin A.[1] Gellir eu bwyta fel bresych (wedi'u berwi) gyda chaws mân neu fenyn, neu yfed y dŵr fel te: sydd yn dda at gowt a chael gwared o gerrig o'r corff.
Mae un astudiaeth o'r gwenwyn sydd ynddynt yn mynnu fod seratonin, asid ocsalig ac asid tartarig ynddo.
Llysieuyn bychan rhwng 20 – 60 cm yw danadl poethion neu'r dynaint neu weithiau dynad (Lladin: Urtica dioica; Saesneg: nettle) ac mae fel arfer yn tyfu fel chwynyn mewn hen erddi neu wrychoedd. Ceir rhwng 35 a 40 math gwahanol ohono.
Kopřiva dvoudomá (Urtica dioica) je v Česku nejznámější a nejrozšířenější zástupce rodu kopřiva. Ve střední Evropě je v současné době vnímána jako expandující druh. Je ale také široce využívána jakožto léčivá bylina či jako důležitá část potravy kachňat či housat při malochovu této drůbeže. V České republice se kromě ní běžně vyskytuje ještě její menší a méně nápadná příbuzná kopřiva žahavka.
Přirozeně se vyskytuje na severní polokouli, jakožto invazní druh se šíří v Jižní Americe. V České republice je rozšířena po celém území a ve všech výškových stupních. V současné době se velice šíří a vytváří husté vysoké porosty.
Statná vytrvalá dvoudomá bylina dorůstající výšky 50–150 cm, výjimečně až 2 metrů. Lodyhy jsou přímé, nevětvené (pouze u vyšších rostlin se však v horní polovině větvit mohou). V zemi vytváří plazivý žlutavý oddenek. Listy jsou řapíkaté, široce vejčité až kopinaté, špičaté a pilově zubaté. Kvete od června do října. Samčí květenství jsou latovitá, přímá a převislá, samičí klasovitá nebo hroznovitá a kratší, během květu přímá, odkvetlá nicí. Okvětí je zelenavé. Květy jsou jednopohlavné, zpravidla dvoudomé, výjimečně se vyskytují jednodomá uspořádání, v tom případě bývají květenství většinou jednopohlavná. Plodem jsou vejčité nažky. Celá rostlina je pokryta žahavými chlupy. Dříve se mělo za to, že tyto žahavé chlupy obsahují kyselinu mravenčí, poslední výzkumy ale ukazují, že je to směs tří chemikálií – histaminu na podráždění kůže, acetylcholinu na vyvolání pocitu pálení a serotoninu na zvýšení účinků dvou předchozích látek.
Předchozí stručný popis nemůže být vyčerpávající už proto, že jde o velice proměnlivý druh nabývající mnoha rozličných forem. Díky tomu existuji samozřejmě i popisy mnoha vnitrodruhových taxonů na bázi poddruhů a variet, ovšem jejich hodnota je často značně pochybná.
Kopřiva dvoudomá je nitrofilní druh, který hojně roste na rumištích, v pobřežních porostech, v příkopech podél cest, lužních či vlhkých suťových lesích a okolo plotů od nížin až do hor. Kopřiva je ovšem vnímána též jako nevítaný plevel na zahrádkách, na loukách poblíž chat a chalup či v příkopech. Pravidelný pokos ji ale celkem spolehlivě potlačuje.
Kopřiva je živnou rostlinou pro housenky např. babočky kopřivové, babočky paví oko, babočky síťkované, babočky bílé C či babočky admirál.
Sbírá se list (Folia urticae) nebo nať (Herba urticae), někdy i oddenek (Radix urticae) či květ (Flos urticae). Drogu je možné sbírat od jara do září, nejlépe ale pouze od jara do konce května, kdy bývá nejúčinnější. Suší se co možná nejrychleji ve stínu, při umělém sušení by teplota neměla přesáhnout 50 °C. Listy obsahují množství chlorofylu (až 1 %), asi 15 % minerálních látek, z nichž důležitý je zejména hořčík, dále karotenoidy, flavonoidy, organické kyseliny, již výše uvedené aminy, acetylcholin (asi 1%), histamin (asi 0,5 %) a serotonin (asi 0,02 %), sacharidy (např. arabinózu, galaktózu, glukózu, manózu), vitamíny (např. B2 a zejména v mladých listech vitamín C), aminokyseliny, glukoniny (snižují hladinu krevního cukru), třísloviny (které "zastavují krvácení"), fytoncidy, kyseliny šťavelovou, mravenčí, octovou, pantotenovou (B6), křemičitou (která má zřejmě močopudné účinky) a další látky.
Kopřiva dvoudomá je sbírána jako léčivá rostlina. Sbírá se list, používá se čerstvý nebo sušený. Říká se, že účinné látky obsahuje jen kopřiva sklizená do 15. května. Použití kopřivy v léčitelství je velmi rozmanité: Chlorofyl působí povzbudivě na metabolismus a zároveň působí proti chudokrevnosti, dále působí jako antirevmatikum, protizánětlivě, dezodoračně a urychluje hojení ran. Kopřivová droga také účinkuje jako kardiotonikum, antidiabetikum (při lehčích formách cukrovky, kdy ještě není nutné píchat si inzulín), protiprůjmově, antivirově (zejména proti virům chřipky), podporuje činnost slinivky a vaječníků, pomáhá při bronchiálním astmatu, působí močopudně, zastavuje krvácení, zlepšuje prokrvení vnitřních orgánů, osvědčila se i při chorobách jater, žlučníku a ledvin i jako prostředek podporující tvorbu mateřského mléka, kořene se užívá zejména zevně proti vypadávání vlasů (hrst kopřivových kořenů se 10 minut vaří v 0,5 l vinného octa a takto získaný odvar se denně vtírá do pokožky hlavy), samčí květy údajně zvyšují plodnost mužů.[zdroj?]
Kopřiva se nejčastěji podává ve formě odvaru nebo nálevu (1 čajová lžička drogy na šálek vody, podává se 3× denně). Kopřivový čaj pomáhá k celkovému pročištění organismu, posiluje cévní systém a pomáhá proti revmatickým bolestem. Čerstvá vylisovaná šťáva z mladých kopřiv pročistí krev a zbavuje stresu. Dva šálky mladých kopřiv rozmixujeme v malém množství vody a přefiltrujeme. Užívají se tři týdny dvě lžíce denně.
Za mírně toxické jsou považovány jen čerstvé rostliny, které způsobují na pokožce pálení a puchýřky. Sušením nebo varem se však toxické látky ničí a kopřivu lze pak podávat i dlouhodobě a bez jakýchkoliv kontraindikací.
Jako důležité obohacení potravy se čerstvě nasekané listy kopřivy přidávají do potravy drůbeži a je doporučována ke konzumaci lidem, považována je za doplněk mezi kořením a zeleninou. Je vhodná k výrobě špenátu, k okořenění jarní polévky. Přidává se též do nádivky či jako příloha k masu.[2]
Existují také kopřivová piva.[3]
Je považována za přadnou rostlinu, kopřivová vlákna jsou ovšem podřadné kvality. Kopřivový extrakt se přidává do průmyslově vyráběných šamponů, v domácích podmínkách lze vyrobit šampon z listů nebo kořene kopřiv.
Obrázky, zvuky či videa k tématu kopřiva dvoudomá ve Wikimedia Commons
Galerie kopřiva dvoudomá ve Wikimedia CommonsKopřiva dvoudomá (Urtica dioica) je v Česku nejznámější a nejrozšířenější zástupce rodu kopřiva. Ve střední Evropě je v současné době vnímána jako expandující druh. Je ale také široce využívána jakožto léčivá bylina či jako důležitá část potravy kachňat či housat při malochovu této drůbeže. V České republice se kromě ní běžně vyskytuje ještě její menší a méně nápadná příbuzná kopřiva žahavka.
Stor Nælde (Urtica dioica) (som også kaldes brændenælde) er en 30-200 cm høj, meget almindelig urt, der vokser på næringsrig jord, især omkring bebyggelse. Den er indikatorplante for kvælstofrig jord.
Alle overjordiske dele af planten er som regel forsynet med hule brændhår, som man ukorrekt tidligere troede var fyldt med myresyre. Det har vist sig i stedet at være en cocktail af histamin, acetylkolin og 5-hydroxytryptamin (serotonin) og en endnu ikke identificeret stof. Planten har et højt indhold af forskellige mineraler og vitaminer.
Stor Nælde er en flerårig urt med en fladedækkende, opret vækstform. Stænglerne er firkantede, ru og tæt dækket af stive hår. Bladene er 5-16 cm lange, æg- til hjerteformede og langt tilspidsede med savtakket rand. Oversiden er mørkegrøn med dybtliggende ribber, mens undersiden er lysegrøn. Begge sider er dækket af stive hår.
Planten er særbo, sådan at der findes rent hunlige og rent hanlige individer. Blomsterne dannes ved skudspidserne, hvor de sidder i grenede nøgler. De enkelte blomster er små og mangler kronblade. Frøene er nødder.
Rodnettet består af gule, vandrette jordstængler og talrige, lodrette rødder.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 1,5 x 1,5 m (150 x 10 cm/år).
Stor Nælde findes overalt i landet på steder, hvor der er rigelig adgang til vigtige gødningsstoffer, specielt kvælstof. Den er indikatorplante for kvælstofrig jord og optræder i samfund med andre arter, der har samme behov: Gul Anemone, Ask, Humle og Bingelurt.
Planten er spiselig og bruges til suppe, stuvning og som krydderurt, ligesom den kan anvendes som smagsgiver til brug ved røgning. Brændenælde har ligeledes været anvendt i den traditionelle medicin, og den gamle lægeplante benyttes den dag i dag i mange kosttilskud. Mineralindholdet kan udnyttes ved at bruge planten til fladekompostering eller brændenældeudtræk (se Biodynamik landbrug). Tidligere har man brugt plantens taver til tekstilfabrikation, såkaldt netteldug.
Stor Nælde (Urtica dioica) (som også kaldes brændenælde) er en 30-200 cm høj, meget almindelig urt, der vokser på næringsrig jord, især omkring bebyggelse. Den er indikatorplante for kvælstofrig jord.
Alle overjordiske dele af planten er som regel forsynet med hule brændhår, som man ukorrekt tidligere troede var fyldt med myresyre. Det har vist sig i stedet at være en cocktail af histamin, acetylkolin og 5-hydroxytryptamin (serotonin) og en endnu ikke identificeret stof. Planten har et højt indhold af forskellige mineraler og vitaminer.
Die Große Brennnessel (Urtica dioica) ist eine Pflanzenart der Gattung der Brennnesseln (Urtica) in der Familie der Brennnesselgewächse (Urticaceae).
Die Große Brennnessel ist eine zweihäusige ausdauernde krautige Pflanze, die Wuchshöhen von 30 bis 300 Zentimeter erreicht. Sie wurzelt bis 70 Zentimeter tief.[1] Der aufrechte, unverzweigte oder verzweigte Stängel ist stark kantig und hat einen Durchmesser von 3 bis 5 Millimeter. Über ihr kräftiges Rhizom bildet sie Ausläufer und kann so zu großen Horsten heranwuchern. Blätter und Stängel sind mit kieselsäureverstärkten Brennhaaren bewehrt. Daneben sind zusätzlich kurze, graue Borstenhaare zu finden sowie kleine vierzellige Drüsenhaare, oft mit runden Perldrüsen an der Basis.[2][3]
Die Blätter stehen gegenständig, die Blattstiele sind in der Regel weniger als ein Drittel so lang wie die herzförmige, zugespitzte Spreite. Diese ist matt, oberseits dunkelgrün und unterseits behaart, zwischen 6 und 20 Zentimeter lang und 2 bis 13 Zentimeter breit. Der Blattrand ist gesägt, selten doppelt gesägt. Die linealisch-pfriemlichen Nebenblätter sind frei.
Der Stiel des Tragblattes ist meist kürzer als der Blütenstand, eine Rispe. Die radiärsymmetrischen Blüten sind unscheinbar grünlich oder bräunlich. Die männlichen Blüten sind aufrechtstehend, das Perigon bis zur Mitte gespalten, der Zipfel am Ansatz am breitesten. Die weiblichen Blüten hängen oder sind zurückgebogen. Die äußeren Blütenhüllblätter sind linealisch bis schmal spatelförmig oder lanzettlich und 0,8 bis 1,2 Millimeter lang, die inneren Blütenhüllblätter sind eiförmig bis breit eiförmig, 1,4 bis 1,8 Millimeter lang und 1,1 bis 1,3 Millimeter breit. Der Fruchtknoten ist oberständig.
Die Frucht ist eine eiförmige bis breit eiförmige, 1 bis 1,3 (selten bis 1,4) Millimeter lang und 0,7 bis 0,9 Millimeter breite Nussfrucht. Die Samen haben ein Tausendkorngewicht von 0,14 Gramm und sind frostkeimend.[4]
Die Blütezeit reicht von Juli bis Oktober.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 26, 48 oder 52.[1]
Die Große Brennnessel ist überall auf der Nordhalbkugel abseits der Tropen und arktischer Regionen heimisch.[5] In Südeuropa und Nordafrika ist sie weniger verbreitet, doch regional gewöhnlich. In Nordamerika ist die Pflanze sowohl in Kanada als auch in den Vereinigten Staaten weit verbreitet und kommt in jeder Provinz bzw. jedem Staat vor (mit Ausnahme von Hawaii); auch im nördlichsten Mexiko ist sie zu finden. In den regenreichen Gebieten des Pazifischen Nordwestens ist sie besonders stark vertreten.[6]
Die Pflanze ist ein typischer Stickstoffzeiger und wurde durch Nährstoffeintrag (Eutrophierung) und Entwässerung von Auwäldern oft übermäßig stark gefördert, besonders im Saumbereich der Wälder.[7] Ebenso zeigen Brennnesseln eine starke Assoziation mit den stickstoffangereicherten (früheren) Aufenthaltsorten von Menschen und Tieren. In den Allgäuer Alpen steigt die Art am Fuß der Krottenspitzen in Bayern bis zu 2100 m Meereshöhe auf.[8] Die Große Brennnessel ist in Mitteleuropa eine Charakterart der Klasse Artemisietea, kommt aber auch in Gesellschaften der Ordnungen Atropetalia oder fagetalia und der Verbände Salicion albae oder Alno-Ulmion vor.[1]
Die Fruchtreife erfolgt von September bis Oktober, die Ausbreitung der Früchte erfolgt sehr vielseitig als Ballon- oder Flügelflieger, als Schwimmer oder auch als Anhafter im Tierfell.[7]
Die Große Brennnessel dient zahlreichen Schmetterlingsraupen als Nahrungspflanze.[9] Arten wie Kleiner Fuchs und Tagpfauenauge sind monophag, ernähren sich also fast ausschließlich von ihr. Auch für die Gepunktete Nesselwanze ist sie eine wichtige Nahrungspflanze. Die Wurzeln sind Nahrung für den Großen Hopfen-Wurzelbohrer.
Auch mehrere Rüsselkäferarten leben von der Großen Brennessel: Der Brennnessel-Spitzmausrüssler und der Gekörnte Nesselrüssler besiedeln die Pflanze nur an ihren ursprünglichen Flussauen-Standorten. Der Gefleckte Brennnesselrüssler konnte ihr dagegen auf ihre Sekundärstandorte folgen und ist überall häufig. Die drei Arten besetzen auf der Pflanze unterschiedliche ökologische Nischen. Die Larven des Brennnessel-Spitzmausrüsslers entwickeln sich in den Stängelknoten, die des Gekörnten Nesselrüsslers bohren sich aus einem Blattstiel den Stängel herunter, und der Gefleckte Brennnesselrüssler entwickelt sich in den Wurzeln. Daneben sind weitere Rüsselkäfer an Brennnesseln zu finden, die jedoch nicht streng darauf spezialisiert zu sein scheinen.[10]
Dem Rostpilz Puccinia urticata dient die Große Brennnessel als Zwischenwirt, auf der er einen auffälligen, gelborangen, raupenförmigen Fruchtkörper ausbildet, bevor er zur weiteren Entwicklung auf Seggen (Carex) wechselt.
Kraut und Blätter enthalten zahlreiche Inhaltsstoffe, als wichtigste Scopoletin und β-Sitosterin, daneben 1 bis 2 % Flavonoide (Quercetin-, Kämpferolglykoside), 1 bis 4 % Silikate. Die Wurzel enthält zusätzlich 0,1 % eines spezifischen Lektins, des sogenannten „Urtica dioica Agglutins“. Der Brennsaft enthält Histamin, Acetylcholin und Serotonin.[4] Die Pflanze ist reich an Vitaminen A und C, Eisen, Kalium, Mangan und Calcium.
Die Große Brennnessel wurde 1753 von Carl von Linné in Species Plantarum als Urtica dioica L. erstveröffentlicht.[11] Das Artepitheton verweist auf die Zweihäusigkeit der Pflanze.[7] In Mitteleuropa werden zwei Unterarten der Großen Brennnessel unterschieden:
Die protein-, vitamin- und mineralstoffreichen[15] Blätter der Brennnessel können ebenso wie Blüten und Samenstände als Brennnesselspinat gekocht oder als Salat verwendet werden. Besonders die jungen Triebe ergeben ein nahrhaftes, wohlschmeckendes Wildgemüse. Die Blätter stechen nicht mehr, wenn sie entweder getrocknet, gewässert, gekocht oder mechanisch bearbeitet wurden, z. B. durch Kneten in der Handfläche oder durch Rollen mit dem Nudelholz.
Nachdem die Pflanze geblüht hat und die Samenproduktion beginnt, bilden sich in den Blättern kalkhaltige Zystolithen, die reizend auf Nieren und Harnwege wirken können.
Brennnesseln werden regional in Polenta- und Püree-Gerichten sowie zur Zubereitung von Pesto und als Beigabe zu speziellen Käsesorten verwendet. Brennnesselsuppe ist traditionell in Nord- und Ost-Europa verbreitet.
Speziell in Albanien werden Brennnesseln als Bestandteil der Füllung von Börek-Teigtaschen (Byrek me hithra) verwendet.[16][17]
Für den gezielten Nutzanbau von Brennnesseln erfolgt im Mai entweder eine Aussaat oder die Pflanzung von Rhizomen bzw. vorgezogenen Jungpflanzen in das Freiland. Die Brennnessel kann ein- oder mehrjährig angebaut werden. Sollen die Blätter verwendet werden, erfolgt die Ernte mit Schneidladern während der Vollblüte der Pflanzen zwischen August und Oktober. Beim Anbau zur Fasergewinnung muss mit der Ernte bis zum Blühende abgewartet werden. Pro Hektar Anbaufläche lassen sich zwischen 20 und 40 t Feuchtmasse (FM) bzw. 2,5 bis 4 t Droge erzielen.[18]
Als Heilmittel werden frische oder getrocknete Brennnesselblätter (Urticae folium), getrocknetes Brennnesselkraut (Urticae herba) und getrocknete Wurzel (Urticae radix) verwendet. Sie werden als Tees, Extrakte oder Fertigpräparat angewandt.[4]
Als Heilpflanze wird sie bei Harnwegserkrankungen, Rheuma und Arthrose, Erkältungskrankheiten und zur Entgiftung eingesetzt[19]. Für die Blätter bzw. das Kraut ist bei innerer Anwendung ein leicht harntreibender Effekt belegt, innerlich wie äußerlich werden sie auch gegen rheumatische Erkrankungen eingesetzt. Extrakte der Wurzel werden zur Linderung von Miktionsbeschwerden in den Anfangsstadien der benignen Prostatahyperplasie gebraucht; welcher der enthaltenen Wirkstoffe dafür verantwortlich ist, ist noch unklar. In der Volksmedizin und der Homöopathie existieren noch weitere Nutzungen, deren Wirkung unbelegt ist.[4]
In der Volksmedizin wird die Große Brennnessel neben Rheuma auch bei Verdauungsleiden, Nierenbeschwerden, zur Blutbildung und zur Anregung der Enzymproduktion der Bauchspeicheldrüse eingesetzt.[20]
In der Kosmetikindustrie dienen aus der Brennnesselwurzeln[18] oder -blättern erzeugte Bereitungen als Zusatz zu Shampoos, Haarwässern und Haarwuchsmitteln, da sie die Durchblutung des Haarbodens stärken.[4]
Die Grosse Brennnessel wurde zur Heilpflanze des Jahres 2022 gekürt.
Die Große Brennnessel war bis ins 18. Jahrhundert wegen ihrer Bastfasern eine wichtige Faserpflanze, vorzüglich geeignet beispielsweise für festes Nesseltuch, Netze oder Stricke, geriet aber wegen ihrer mangelnden industriellen Verarbeitbarkeit ins Vergessen. Die Convarietät Fasernessel wird seit den 1990er Jahren züchterisch weiterbearbeitet.
Die Eigenschaften der Brennnesselfaser sind unter anderem hohe Reißfestigkeit, extrem hohe Feuchtigkeitsaufnahme, Bauschfähigkeit ähnlich der Baumwolle und ein edler Glanz.
Aus den Samen kann ein wertvolles Öl gewonnen werden.
Brennnesselabkochungen werden wegen der enthaltenen Kieselsäure gern als Pflanzenstärkungsmittel gegen saugende Insekten eingesetzt. Als Jauche werden Brennnesseln auch zum Düngen verwendet.
Das Kraut eignet sich (angewelkt oder als Heu) auch als Futter für Schweine, Rinder, Schafe, insbesondere für Geflügel.[4] Kleingehackt sind Brennnesseln traditionell Bestandteil von Kükenaufzuchtfutter. Brennnessel wird als Futter für die Zucht von Weinbergschnecken eingesetzt.
In Frankreich wurde mit dem Erlass vom 1. Juli 2006 der Verkauf, der Besitz und die Herstellung von nicht zugelassenen Pflanzenschutzmitteln bei Strafe verboten.[21] Der Sender Arte zeigte darüber den Dokumentarfilm Brennnessel, die ungeliebte Pflanze? - Brennnessel-Krieg in Frankreich.
Der Wirtschaftsausschuss der Nationalversammlung billigte am 21. November 2006 einen Entwurf zur Änderung des Wassergesetzes, um die Verwendung von „natürlichen Präparaten aus handwerklicher Fertigung“, wie Brennnessel-Dünger zu ermöglichen.
Erst mit der Verordnung vom 18. April 2011 mit dem Titel „Genehmigung des Inverkehrbringens von hausgemachter Brennnessel-Jauche zur Verwendung im Pflanzenschutz“ wurde der Gebrauch auch formell wieder legalisiert.[22]
Die Große Brennnessel (Urtica dioica) ist eine Pflanzenart der Gattung der Brennnesseln (Urtica) in der Familie der Brennnesselgewächse (Urticaceae).
Ju Banneetel (Urtica dioica) häd Baadenhiere an do Bleede. An dän Top fon sun Baadenhier sit ne litje Wierhoake. Wan me deeran kumt, dan hoaket die Wierhoake in de Häid un bräkt die Knop fon dät Baadenhier ou un kumt ne Miskenge fon Miegelkesüüre acetylcholine, histamine, serotonine un n noch nit indentifizierden Stok ätter buuten, wät n baanerch Geföil ap de Häid rakt un leeter Blädderen reeke kon. Ju Histamine suurget deerfoar, dät do Hiergefeete sik ferwiedje, ju Miegelsüüre stäkt. Truch Äätek uur ju Steede tou wrieuwen, wäd dän Kalk aplöösd, un uur Stoffe wäide fertäänd un ferljoose hiere Oarbaidsoamkaid. Ieuwenske af in de Naite fon Banneetele woakse maasttied wül Suurke, Riesenpintje af Gundelkruud, wierfon dät Sap dät bie Wrieuwen fräi wäd, juust sun Effekt häd as Äätek.
Do buppergruundske Paate fon de Banneetel änthoolde fuul Vitamin A en C un uk kumt Vitamin D foar un Iersen un Mineralen. Bit 20% an Kieselsuur, Kalium un Nitroat kon in ju Plonte sitte.
Ju Banneetel is ne Heelplonte.
Ju Banneetel (Urtica dioica) häd Baadenhiere an do Bleede. An dän Top fon sun Baadenhier sit ne litje Wierhoake. Wan me deeran kumt, dan hoaket die Wierhoake in de Häid un bräkt die Knop fon dät Baadenhier ou un kumt ne Miskenge fon Miegelkesüüre acetylcholine, histamine, serotonine un n noch nit indentifizierden Stok ätter buuten, wät n baanerch Geföil ap de Häid rakt un leeter Blädderen reeke kon. Ju Histamine suurget deerfoar, dät do Hiergefeete sik ferwiedje, ju Miegelsüüre stäkt. Truch Äätek uur ju Steede tou wrieuwen, wäd dän Kalk aplöösd, un uur Stoffe wäide fertäänd un ferljoose hiere Oarbaidsoamkaid. Ieuwenske af in de Naite fon Banneetele woakse maasttied wül Suurke, Riesenpintje af Gundelkruud, wierfon dät Sap dät bie Wrieuwen fräi wäd, juust sun Effekt häd as Äätek.
Do buppergruundske Paate fon de Banneetel änthoolde fuul Vitamin A en C un uk kumt Vitamin D foar un Iersen un Mineralen. Bit 20% an Kieselsuur, Kalium un Nitroat kon in ju Plonte sitte.
Ju Banneetel is ne Heelplonte.
Tekst üüb Öömrang At grat braannäädel (Urtica dioica) as en plaantenslach uun det famile Urticaceae.
Uun Euroopa san diar tau onerslacher:
At grat braannäädel (Urtica dioica) as en plaantenslach uun det famile Urticaceae.
Hithra është bimë barishtore shumëvjeçare që në kërcellin dhe në gjethet e saj të dhëmbëzuara ka një push të imët djegës. Hithra përdoret si bimë mjekësore dhe për ushqim.
Hithra është bimë barishtore shumëvjeçare që në kërcellin dhe në gjethet e saj të dhëmbëzuara ka një push të imët djegës. Hithra përdoret si bimë mjekësore dhe për ushqim.
Kopriva ili žara (lat. Urtica dioica) višegodišnja je zeljasta biljka iz porodice Urticaceae. Druga imena: žara, velika kopriva, pitoma kopriva, žegavica.
Kopriva je višegodišnja zeljasta biljka, koja raste do visine do 150 centimetara. Gusto je pokrivena dlačicama koje žare na dodir sa kožom. Cvjetovi su sitni i neugledni. Cvjeta od početka juna do kraja septembra. Kod ranije procvjetale plodovi sazrijevaju obično u julu. Kopriva je dvodomna biljka, to jest jednospolni cvjetovi se nalaze na odvojenim biljkama. Oprašivanje se uglavnom vrši vjetrom pošto kopriva skoro ne privlaći nikakve insekte.
U listovima koprive mogu se naći sljedeći vitamini: K, B2 i C, kao i karotinoidi, organske kiseline: galne, mravlje, pantotenske, sirćetne, maslačne. Sadrži značajne količine željeza i mineralne soli: , mangana, magnezija, natrija, kalija i kalcija, zatim fosfora i kremene kiseline. Znatan je sadržaj hlorofila, acetil-holina i histamina. Posebno je važan sadržaj glikokinina i sličnih materija koje regulišu sadržaj glukoze u krvi.
Po hemijskom sastavu, kopriva je jedna od najljekovitijih biljki. Koristi se u ishrani i u medicinske svrhe. Biljka takođe ima široku industrijsku namjenu. Iz stabljike se izdvajaju vrlo elastična i čvrsta celuozna vlakna koja se koriste za proizvodnju konopaca, tkanine i papira. Biološka masa koja nastane poslije izdvajanja celuoznih vlakana iz stabljike koprive se koristi u proizvodnji šečera, skroba, proteina i etilnog alkohola. Ekstrakt lista koprive se koristi kao aktivator u prirodnom đubrivu i upotrebljava se u organičkom vrtlarstvu. Zbog hranljivosti i sami listovi se mogu koristiti kao prirodno gnojivo. Svježi ili suhi listovi se dodaju u vodu i poslije stajanja od 7 do 21 dan dobija sa vrlo hranjljiva tekučina za korištenje u vrtlarstvu. Biljke koje rastu u blizini koprive proizvode veće količine eteričnih ulja i tako postaju otpornije na nametnike. Ekstrakt dobijen kuhanjem koprive u jako slanoj vodi se može koristiti kao aktivator za kiseljenje i zgrušavanje mlijeka. Značajna upotreba koprive je i u kozmetičke svrhe, gdje se koristi u proizvodnji šampona za kosu, posebno onih koji pomažu sa peruti. Prirodna zelena boja koja se koristi u industriji hrane dobija se iz listova koprive. Hlorofil iz listova koprive se koristi kao dodatak preparatima protiv anemije.[1]
Kopriva ima dugu historijsku primjenu u medicini. Jedna je od najboljih pomočnika i podržavanju funkcije jetre[2]. Djeluje i kao depurativ koji se pomaže kod žučnih kamenaca i žutice. Kopriva je i hemostatik, diuretik, vazokonstriktor, tonik, astrigent, antianemik, antireumatik, galaktogen. Kao diuretik podržava eliminaciju mokraćne kiseline. Indikacije koprive i proizvoda koji sadrže koprivu: Insuficijencija jetre, holelitijaza, ikterus, hemoragije, hemofilija, anemija, rahitis, dermatoza, neprilike sa obilnim menstrualnim ciklusom, reumatizam, nefritis, čir na želucu i duodenumu. Čaj od koprive pomaže kod unutrašnjeg krvarenja, ekcema, anemije, problema sa kožom, hemoroidima. Pokazalo se da korijen pomaže kod uvečane prostate.[3] Prema njemačkoj farmakopeji oficielna je ljekovita biljka za reumatska oboljenja, upalne procese urinarnog trakta i preventivu protiv bubrežnog kamenca i pijeska.[4]
Narodni ljekari koriste koprivu se za pomoć sa dijabetesom. Pored pirevine, ubraja se u izvanredno sredstvo za pročišćenje krvi. Kopriva se dodaje u urološki čaj[5] za liječenje urinarnog trakta, nepotrebno zadržavanje urina, protiv upale bubrega, vodene bolesti, stvaranja kamenca i pijeska u bubrezima. Čaj od koprive pospješuje probavu i stolicu, zaustavlja i usporava krvavljenja. Koristi se i kod proljeva, bijelog pranja i krvarenja iz hemoroida i prejakog krvarenja kod menstruacije. Svježa kopriva se koristi za urtifikaciju (žarenje), mjesta na tijelu gdje se osjećaju simptomi reumatizma, išijasa i neuralgije.
Kopriva je vjerovatno najpoznatija samonikla jestiva biljka. Zbog visoko kvalitetnog sastava i lake svarljivosti, kopriva može bit nezamjenjljiv izvor vitamina, minerala, hranljivih vlakana, i proteina u uslovima kad pristup gajenim namirnicama nije moguć. Mladi listovi se mogu koristiti kao dodatak supama, salatama i varivima. Listovi se mogu koristiti sviježi i osušeni i ostavljeni za zimu. Uvijek treba koristiti mlade listove, pošto stariji imaju malu dozu toksina. Prilikom prikupljanja treba koristiti rukavice da bi se izbjeglo žarenje koje se vremenom izgubi. Postoji obilje recepata za pripremu obroka i napitaka sa koprivom.[6] Od mladih izdanaka moguće je praviti i pivo od koprive.[7]
Kopriva ili žara (lat. Urtica dioica) višegodišnja je zeljasta biljka iz porodice Urticaceae. Druga imena: žara, velika kopriva, pitoma kopriva, žegavica.
L' ourteye ou kixhåde ou schôdroûle, c' est ene plante ki les dintêyès foyes pikèt, ou purade broûlèt l' pea des djins.
No d' l' indje e sincieus latén : Urtica dioica
Mins gn a des ôtes sôres d' ourteyes.
L' ourteye ou kixhåde ou schôdroûle, c' est ene plante ki les dintêyès foyes pikèt, ou purade broûlèt l' pea des djins.
No d' l' indje e sincieus latén : Urtica dioica
Mins gn a des ôtes sôres d' ourteyes.
Urtica sicula Gasp.
La reddica è n'èrva prènne áveta 30-120 cm, e chelore vérde cáreche.
Tè cèrte rádeche che z'allònghene é che štríscene sotte sotte la tèrra, e da lòche sbúchene gle fušte ritte é squadrate, e chelore ressaštre o giallaštre, quasce sèmbe senza rámera, rechepiérte e pire che púngechene.
Le frunne, che 4 štípele líbbere lònghe 3 mm, suó ròsse, oppòšte, a forma e langia, pelose é che ciérte diénde tòrne tòrne. Suó assá cchiù lònghe (5 cm) che larie. La ponda fenisce che ne dènde appezzetate cchiù luonghe e tutte gl'ate, é gle cure è a forma de còre. Gle chelore è vérde cupe a parte pe ngima, cchiù chiare a parte pe sotte. Gle pernucce è cchiù curte e la lámena. Pure ésse suó rechepèrte e pire pengecuse.
Gle sciuore suó peccerigle e reštritte a pallòttele (glemmèrele), gialle-verdaštre o resciaštre. Sceríscene da maje a neviémbre. Mbellenazione anemògama.
Gle frutte è ne declèsie a forma d’uove allengate, e chelore marrone-glevaštre, che tè ne ciurce e pire mbonda, renghiuse dénd'a gle tèpale che c'è cresciute tòrne tòrne.
Dénd'a gle bòsche, luonghe le viarèlle, a le sòde, zzòne abbetate, da le chiane affin'a 1.800 (2.300) m n.l.m. Crésce quasce pe tutte gle munne.
È bòna pe chi tè gl'ásema é pe chi tè gle diabbète, tògle la ruscia a gle capigle, fà calà le latte a le fémmene ch'alláttene, férma le scite e sanghe, è diurèteca é fa alleggerì mègle dòppe magnà.
Le frunne sè suó addeprate pe tògle le sive a le pèlle rasse é pe curà gle delure riumátece é traumátece.
Le ponde e le chiande gione ze puonne chenzemà dénd'a le menèštre, veglite é repassate a la fressora, ammassate nziém'a la farina pe fà gle maccarune.
Le fibbre lònghe dave ne tessute tuošte, suocce a la cánava.
Da le frunne é da le rádeche ze puonn'avé culurande che z'adduóprene pe fà medecine, cusmétece é resòlie.
Pe štrecà gle peducchie che ze fave ngim'a le chiande, z'addòpra gle líquede e le reddiche lassate ammòlle dénd'a l’acqua pe 12 ore.
Tvíbýlisnota (frøðiheiti Urtica dioica) veksur vilt í Føroyum, men tað er ikki nógv til av henni. Ikki heilt vanlig, har hon er; ofta í gomlum bygdum. Leggurin er 4-strentur við hvøssum røðum. Bløðini andstødd við akslabløðum. Tey eru egg- ella hjartavaksin, sagtent og dimmugrøn á liti. Tey hava eyðkend hár, sum valda sviða í holdið á fólki, sum nema við tey. Blómuskipanirnar eru langar, 2-3 í hvørjum blaðgripi. Kall- og kvennblómur hvørjar á sínum einstaklingi (tvíbýlisplantur). Bl. í juli til august. Veksur í tøðuríkari mold nærindis húsum og í fjølbjørgum.
Er ikki nevnd nakrastaðni sum átuplanta, men varð sumstaðni nýtt sum súpanarurt, helst ovastu partarnir av plantuni. Tá ið hon verður kókað, verður meyrisýran, sum annars brennir, tá ið hon nemur við hold, óvirkin. Tað er ikki vanligt at dyrka notur, tí noturnar kunnu skjótt taka yvir allan garðin. Kann nýtast til salat; kann eisini gerast til á sama hátt sum spinat ella nýtast til súpanarbót. Summi henta notur um summari, turka og mjølva í eini hvirlu, og brúka turkaðu og mjølvaðu notuna sum kostískoyti í vetrarmánaðunum. Og í handlunum uttanlanda kanst tú eisini keypa tær notur (og sjáldsom plantusløg) hentað úr náttúruni og helst á serstøkum lendum.
Tvíbýlisnota (frøðiheiti Urtica dioica) veksur vilt í Føroyum, men tað er ikki nógv til av henni. Ikki heilt vanlig, har hon er; ofta í gomlum bygdum. Leggurin er 4-strentur við hvøssum røðum. Bløðini andstødd við akslabløðum. Tey eru egg- ella hjartavaksin, sagtent og dimmugrøn á liti. Tey hava eyðkend hár, sum valda sviða í holdið á fólki, sum nema við tey. Blómuskipanirnar eru langar, 2-3 í hvørjum blaðgripi. Kall- og kvennblómur hvørjar á sínum einstaklingi (tvíbýlisplantur). Bl. í juli til august. Veksur í tøðuríkari mold nærindis húsum og í fjølbjørgum.
Er ikki nevnd nakrastaðni sum átuplanta, men varð sumstaðni nýtt sum súpanarurt, helst ovastu partarnir av plantuni. Tá ið hon verður kókað, verður meyrisýran, sum annars brennir, tá ið hon nemur við hold, óvirkin. Tað er ikki vanligt at dyrka notur, tí noturnar kunnu skjótt taka yvir allan garðin. Kann nýtast til salat; kann eisini gerast til á sama hátt sum spinat ella nýtast til súpanarbót. Summi henta notur um summari, turka og mjølva í eini hvirlu, og brúka turkaðu og mjølvaðu notuna sum kostískoyti í vetrarmánaðunum. Og í handlunum uttanlanda kanst tú eisini keypa tær notur (og sjáldsom plantusløg) hentað úr náttúruni og helst á serstøkum lendum.
Urtica dioica, eften cried jenny-nettle, jennie-nettle, jabby-nettle, or semply nettle, is a yerbaceous perennial flouerin plant in the faimily Urticaceae.
Zwëczajnô pòkrzëwa (Urtica dioica L.) – to je roscëna z rodzëznë pòkrzëwòwatëch. Òna rosce m.jin. na Kaszëbach.
Zwëczajnô pòkrzëwa (Urtica dioica L.) – to je roscëna z rodzëznë pòkrzëwòwatëch. Òna rosce m.jin. na Kaszëbach.
Газна (лот. Urtíca dióica), газанга, тавланг, анҷара, духтаргазак, сӯзанкаҳ, тавланг — гиёҳи бисёрсолаи алафии мансуби газнаиҳо.
Пояаш рости ҷаҳорқирра, то 170 см қад мекашад, сершохубаргазна Баргаш байзашакл (дарозиаш 17 см), дандонадор, нӯгтез. Хӯшааш сергул, гулҳояш майда-майдаи сабзчатоб, мевааш байзамонанд (вазни 1000-тоаш тақр. 0,25 г), зарди хокистарранг. Поя ва баргҳояш бо мӯякҳои «газанда» (номаш аз ҳамин ҷост) пӯшида шудаанд. Моҳҳои май — июн гул карда, тухм мебандад. Газна дар боғу киштзор, гирду атрофи хонаҳои иқоматӣ, заминҳои партов, канори ҷӯй мерӯяд.
Рустании доруист. Ба қавли Абуалӣ Сино барги кӯфтаи газна (анҷура) хуни биниро бозмедорад. Марҳами он пучакро сар меорад. Тухмаш давои зиқи нафас ва илтиҳоби шуш буда, марҳамаш барои муолиҷаи саратон ва варами гӯш ёрӣ мерасонад. Табибони халқӣ ҷӯшоби газна («тавлангоба»)-ро чун давои балғамрон, хунбанд ва исҳоловар истифода мебаранд. Аз хокаи барги газна ва орд атола («олиоба») тайёр карда, барои муолиҷаи газак ва захми меъда, хуншории узвҳои дарунӣ ва бачадон пеш аз хӯрокхӯрӣ рӯзе якпиёлагӣ мехӯранд. Бо ҷӯшоби омехтаи газна ва пудина шустани сар сабӯсакро нест мекунад. Ҷӯшоби тухми он барои гулӯзиндонак нофеъ аст. Хокистари газнаро бо намак даромехта ба решҳо гузошта банданд, онҳоро сиҳҳат мебахшад. Тухмашро бихӯранд, барои дамкӯтаҳӣ, сурфа, иллати аъзои нафас ва обварам дору мешавад; сафро ва балғами часпакро аз бадан хориҷ мекунад, барои иллатҳои сипурз ва гурда дармон мебошад, боҳро қавӣ мегардонад. Агар барги кӯфтаи газнаро бо асал хамир карда, ба закар ва зери хоя бимоланд, боҳро бедор мекунад. Оби газнаи тарро дар даҳон ва ҳалқ гардонанд, варами забончаи ҳалқро рафъ менамояд. Равғани газна барои рафъи дарди буғумҳо, дарди сурин, ниқрис манфиатовар аст. Дар амалияи тибби муосир нақуъ ва ҷаҳвари обии газнаро ҳангоми хуншории шуш, ҷигар, бачадон ва рӯда тавсия медиҳанд. Ҷавҳари хушки он ба таркиби доруи «Аллохол» дохил мешавад (онро дар мавриди гепатит, холангит, холетсистид ва қабзияти музмин истифода мебаранд). Газна хосияти пешобронӣ ва рафъи зардаҷӯшӣ дорад. Дар таркиби газна витаминҳои С, В, К, силитсий ва кислотаҳои органикӣ мавҷуданд, ки масуниятро қавӣ мегардонанд.
Аз он бо иловаи ҷағҷағу шилха, пудина ва ғ. самбӯсаи алафӣ ҳам мепазанд. Дар аввали сабзиш газнаро чорво низ мехӯрад.
Газна (лот. Urtíca dióica), газанга, тавланг, анҷара, духтаргазак, сӯзанкаҳ, тавланг — гиёҳи бисёрсолаи алафии мансуби газнаиҳо.
Кесерткән (рус. Крапи́ва двудо́мная, лат. Urtíca dióica) — кесерткән һымаҡтар ғаиләһенән күп йыллыҡ, бейеклеге 120 см-ға етә алған, сағыусы үлән үҫемлек.
Майҙан алып октябргәсә йәшкелт сәскә ата, емеше июль-октябрҙә өлгөрә. Кесерткән әрһеҙ үлән: йорт эргәһендә, юл буйында, йылға-күл ярҙарында, дымлы тупраҡлыағастар, ҡыуаҡтар араһында һ.б. ерҙәрҙә үҫә.
.jpg)
Обична коприва (лат. Urtica dioica) — тревнo повеќегодишнo цветнo растениe од семејството Urticaceae. Потекнува од Европа, умерена Азија и западна Северна Африка,[1] а сега го има низ целиот свет, вклучувајќи ги и Нов Зеланд[2] и Северна Америка.[3][4] Видот е поделен на шест подвидови, од кои пет имаат многу шупливи влакна наречени трихоми на лисјата и стеблата, кои делуваат како хиподермични игли, инјектираат хистамин и други хемикалии кои создаваат зачудувачка сензација по контакт („контакт уртикарија“ — облик на контактен дерматитис).[5][6] Растението има долга историја на употреба во традиционалната медицина, како храна, чај и текстилна суровина во античките општества.[7]
Urtica dioica е диоезик, тревно, повеќегодишно растение, од 1 до 2 метри високо во текот на летото, и умира на земја во зима.[3] Има широко распространети ризоми и столони, кои се светло жолти, како и корените. Меките, зелени лисја се долги од 3 до 5 сантиметри. Листовите и стеблата се многу влакнести, а кај повеќето подвидови влакненцата се боцкави (трихоми или шпикули), чии врвови излегуваат при допирање, трансформирајќи го влакното во игла која може да инјектира неколку хемикалии што предизвикуваат болен убод или парестезија.
Таксономијата на видовите Уртика не е јасна, а постарите извори користат различни систематски имиња за овие растенија. Порано, биле признати повеќе видови отколку што сега се прифаќаат. Сепак, опишани се најмалку шест јасни подвидови на U. dioica.
Копривата се смета дека потекнува од Европа, умерена Азија и западна Северна Африка.[1] Изобилно ја има во северна Европа и поголемиот дел од Азија, а обично расте во селата. Помалку е распространета во јужна Европа и северна Африка, каде е ограничена поради потребата за влажна почва, но сепак е честа појава. Денес ја има во многу други делови од светот. Во Северна Америка, таа е широко распространета во Канада и САД, каде ја има во секоја провинција и држава освен на Хаваи, а може да се најде и во најсеверниот дел на Мексико. Расте во изобилство на северозападниот дел на Пацификот, особено на места каде што годишните врнежи од дожд се големи. Европските подвидови се донесени во Австралија, Северна Америка и Јужна Америка.[8][9]
Во Европа, копривите се поврзани со човечките живеалишта. Присуството на коприви може да укаже на локацијата на долго напуштен објект, а исто така може да укаже на плодност на почвата.[10] Човечкиот и животинскиот отпад може да бидат одговорни за покачено ниво на фосфат[11] и азот во почвата, кои обезбедуваат идеално опкружување за копривите.
Копривите се исклучиво храна за ларвите од неколку видови на пеперуги, како пеперутка паун и коприварка. Исто така, ја јадат ларви на некои молци. Коренот понекогаш го јадат ларвите на молецот Hepialus humuli.
Коприва расте на емста каде има влага, но ја има и на ливади. Иако е хранлива, таа не ја јадат дивите животни или добитокот. Се шири преку семето, а исто така и со ризоми, и често е во можност да преживее оган и повторно да се појави брзо по пожарот.[12]
Копривата го произведува својот воспалителен ефект врз кожата (убод, чувство на печење што честопати се нарекува „контактна уртикарија“) со тоа што ќе ја боцне кожата преку трихоми – предизвикувајќи механичка иритација – и со биохемиски надразнувачи, како што се хистамин, серотонин и холин, меѓу другите хемикалии.[5][13][14][15][16] Лековите против чешање, обично во форма на креми кои содржат антихистаминици или хидрокортизон, можат да обезбедат ослободување од дерматит од коприва. Терминот, контактна уртикарија, има поширока употреба во дерматологијата, вклучува дерматитис предизвикан од разни иританси на кожата и патогени.[17]
Копривата има вкус сличен на спанаќот измешан со краставица кога се готви, и е богат со витамини А и Ц, железо, калиум, манган и калциум. Младите растенија биле собирани од домородните Американци и користени како храна на пролет, кога другите прехранбени растенија сè уште не се изникнати. Потопувањето на копривите во вода при готвењето ги отстранува хемикалиите од растението, па може да се јадат без повреди. Листовите исто така се сушат и потоа може да се користат за билен чај, како што може да се направи и со цветот од коприва.
Копривите понекогаш се користи при производство на сирење, на пример за ароматизирање на сорти на Гоуда.[18]
Копривата се користи како фил за полнење на тесто за бурек, и разни други видови на пити.
Во Велика Британија, годишното Светско првенство за јадење коприва привлекува илјадници луѓе во Дорсет, каде конкурентите се обидуваат да јадат што е можно повеќе жива коприва. На натпреварувачите им се даваат 60 сантиметри стебло од растението, од кое ги кинат лисјата и ги јадат. Кој ќе изеде најмногу листови од коприва во одредено време, е победник. Натпреварот постои од 1986 година, кога двајца соседи земјоделци се обиделе да решат спор за тоа кој има најлоша наезда на коприви.[19][20]
Копривата се користи во традиционалната медицина како чај или свежи лисја за лекување на нарушувања на бубрезите и уринарниот тракт, гастроинтестиналниот тракт, локомоторен систем, кожата, кардиоваскуларниот систем, против крварење, грип, ревматизам и гихт.[21]
Свежите лисја содржат приближно 82,4% вода, 17,6% сува материја, 5,5% протеини, 0,7 до 3,3% маснотии и 7,1% јаглени хидрати.[22] Зрелите лисја содржат околу 40% Алфа- линоленска киселина, и омега-3 киселина.[23] Семето содржи многу повеќе масна киселина од лисјата.
Копривата има голем број други намени во зеленчуковата градина, вклучувајќи го и потенцијалот за поттикнување на корисни инсекти. Бидејќи копривата расте во богати почви со фосфор и азот, растот на коприви е показател дека една област е плодна (особено богата со фосфати и нитрати), а со тоа е индикатор за квалитетот на почвата.[24][25]
Копривата содржи азотни соединенија, така што се користи како активатор за компост[26] или може да се користи за правење течно ѓубриво, кое иако содржи малку фосфат, корисно е за снабдување со магнезиум, сулфур и железо.[27][28] Копривата е исто така едно од ретките растенија што можат да толерираат и цветаат во почви богати со измет од живина.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
|accessdate= (помош) |accessdate= (помош) Обична коприва (лат. Urtica dioica) — тревнo повеќегодишнo цветнo растениe од семејството Urticaceae. Потекнува од Европа, умерена Азија и западна Северна Африка, а сега го има низ целиот свет, вклучувајќи ги и Нов Зеланд и Северна Америка. Видот е поделен на шест подвидови, од кои пет имаат многу шупливи влакна наречени трихоми на лисјата и стеблата, кои делуваат како хиподермични игли, инјектираат хистамин и други хемикалии кои создаваат зачудувачка сензација по контакт („контакт уртикарија“ — облик на контактен дерматитис). Растението има долга историја на употреба во традиционалната медицина, како храна, чај и текстилна суровина во античките општества.
कंडाली अंग्रेजी में नेटल (Nettle) के नाम से जानी जाने वाली यह वनस्पति नेपाल व हिमालय क्षेत्र की मध्य पहाड़ी क्षेत्र तथा उपत्यका में मिलने वाले अट्रिक्यसी परिवार का जलानेवाला झाड़ है। इसमें औषधिय गुण रहा होता है इसे उबाल के खाया जा सकता है। इसमें होने वाले रोम जैसे पतले कांटे हो जाने वाले फर्मिक अम्ल (Formic acid) के वजह से जलाने वाले हिस्टामाइन (Histamine) होता है जो सुजाने वाला और पीड़ादायक होता है किन्तु इसे पानी में उबालने के बाद इन तत्वों का नाश हो जाता है। इसके इन्ही दुर्गुणों के कारण पहले यातना देने तथा सजा देने के लिए इसका प्रयोग किया जाता था।
इसमें मिलने वाले विटामिन ए,विटामिन सी, विटामिन डी लौहतत्व (Iron), पोटासियम, म्यागानिज, कैल्सियम जैसे पौष्टिक पदार्थ के कारण उत्तरी तथा पूर्वी युरोप में इसकी करी (Nettle soup) लंबे समय से प्रचलित रही है। इसमें २५% सम्म् प्रोटीन होता है इसलिए यह शाकाहारियों की लिए अति उत्तम भोजन है। यह अति मूल्यवान 'गउडा चीज'(Gouda) और यार्ग (Yarg) में स्वाद के लिए प्रयोग किया जाता है। नेपाल की पहाड़ी क्षेत्र में जनसंख्या की वृध्दि तथा अन्य झाड़ों के प्रसार के कारण यह पहले जैसा सभी जगह नहीं मिलता है|
कन्डाली का रेखा चित्र
कन्डाली का पौधा
कन्डाली के पत्तों में लिपटे हुवे यार्ग चीज
कन्डाली की डाली
सिस्नो अङ्ग्नेजीमा नेटल(Stinging nettle) भनेर चिनिने यो वनस्पति नेपालको मध्य पहाडी क्षेत्र तथा उपत्यकामा पाइने अट्रिक्यसी परिवारको पोल्ने झार हो । यसमा औषधिय गुण रहेको हुन्छ र उमालेर खान सकिन्छ । यसमा हुने रौ जस्तो झुसमा हुने फर्मिक अम्ल(Formic acid)ले पोल्ने(जलन) र हिस्टामाइन(Histamine)ले सुन्निने भएकोले पीडादायक हुन्छ तर पानीमा उमालेपछि ती तत्वहरू नास भएर जान्छन् । यसको सोहि दुर्गुणको कारण पहिले पहिले यातना दिन तथा सजाय दिन यसको प्रयोग गरिन्थ्यो ।
यसमा हुने भिटामिन ए,भिटामिन सी, भिटामिन डी लौहतत्व (Iron), पोटासियम, म्यागानिज, क्याल्सियम जस्ता पौष्टिक पदार्थको कारण उत्तरी तथा पूर्वी युरोपमा यसको झोल (Nettle soup) लामो समय देखि प्रचलित रहेको छ। यसमा २५% सम्म् प्रोटिन हुन्छ त्यसैले यो शाकाहरीहरूको लागि अति उत्तम भोजन हो। यो अति मुल्यवान 'गउडा चीज'(Gouda) र यार्ग (Yarg)मा स्वादको लागि प्रयोग गरिन्छ।नेपाल को पहाडी क्षेत्र मा जनसङ्ख्या को बृद्दि तथा अन्य झारहरूको प्रसारले सिस्नो पहिले जस्तो जता ततै पाईदैन|
सिस्नोको रेखा चित्र
सिस्नोको बोट
सिस्नोको पातले बेरिएको यार्ग चीज
सिस्नोको डाठ
Ł'ortiga ła xe na pianta erbasea deła fameja dełe Urticaceae (nome sientifego Urtica dioica), ciamà nettle dai Inglexi, Brennnessel dai Todeschi, provika dai Sloveni e ortica dai Taljan. Łe foje, a punta de lancia e coi bordi a denti de sega, łe ga dei pełeti coła punta finisima, dełicata,
fata de cristałi de asidi de siłicio: kuando ke se sfrega sti agheti (ke xe un sistema de autoprotesion deła pianta), ste punte, piene de asido formico, serotonina e istamina, łe se spaca come el vero e łe va drento ła pełe faxendo vegner fora n'orticaria (pełe ke se gonfia come na scorsa de naransa e ke fa na spisa tremenda). A parte kuesto, ł'ortiga ła ga tanta vitamina A,C,D e K, fero, calcio e magnesio e se pol anca magnarla.
Ł'ortiga se pol magnarla in sałata o farla bojere e magnarla cota come i spinaci.
Se pol fare fortaje e anca supe. Xe boni anca el rixoto (rixi e ortighe) e i subioti cołe ortighe.
Ł'ortiga ła xe na pianta erbasea deła fameja dełe Urticaceae (nome sientifego Urtica dioica), ciamà nettle dai Inglexi, Brennnessel dai Todeschi, provika dai Sloveni e ortica dai Taljan. Łe foje, a punta de lancia e coi bordi a denti de sega, łe ga dei pełeti coła punta finisima, dełicata,
fata de cristałi de asidi de siłicio: kuando ke se sfrega sti agheti (ke xe un sistema de autoprotesion deła pianta), ste punte, piene de asido formico, serotonina e istamina, łe se spaca come el vero e łe va drento ła pełe faxendo vegner fora n'orticaria (pełe ke se gonfia come na scorsa de naransa e ke fa na spisa tremenda). A parte kuesto, ł'ortiga ła ga tanta vitamina A,C,D e K, fero, calcio e magnesio e se pol anca magnarla.
L' urtigh (pl. urtighi) l'è una pianta dal nàm latein ed Urtica dioica. Cum as sà, l'è 'na piant ch'la pziga e fa spiùra e la's trova in di pré. La's pól druvèr per fèr da magnèr (al ris a li urtighi), perchè la cuntin vitameina C, azòt e fêr. I antigh la druveven com pianta officinalis e per fer di vistî.
L'è elta fin a du méter, cun di fiòr verd chi fiurìssen da maż a utóber.
Urtica dioica, often known as common nettle, burn nettle, stinging nettle (although not all plants of this species sting) or nettle leaf, or just a nettle or stinger, is a herbaceous perennial flowering plant in the family Urticaceae. Originally native to Europe, much of temperate Asia and western North Africa,[2] it is now found worldwide, including New Zealand[3] and North America.[4][5] The species is divided into six subspecies, five of which have many hollow stinging hairs called trichomes on the leaves and stems, which act like hypodermic needles, injecting histamine and other chemicals that produce a stinging sensation upon contact ("contact urticaria", a form of contact dermatitis).[6][7]
The plant has a long history of use as a source for traditional medicine, food, tea, and textile raw material in ancient (such as Saxon) and modern societies.[2][8]
Urtica dioica is a dioecious, herbaceous, perennial plant, 3 to 7 feet (0.9 to 2 metres) tall in the summer and dying down to the ground in winter.[4] It has widely spreading rhizomes and stolons, which are bright yellow, as are the roots. The soft, green leaves are 1 to 6 inches (30 to 200 mm) long and are borne oppositely on an erect, wiry, green stem. The leaves have a strongly serrated margin, a cordate base, and an acuminate tip with a terminal leaf tooth longer than adjacent laterals. It bears small, greenish or brownish, numerous flowers in dense axillary inflorescences.
The leaves and stems are very hairy with non-stinging hairs, and in most subspecies, also bear many stinging hairs (trichomes or spicules), whose tips come off when touched, transforming the hair into a needle that can inject several chemicals causing a painful sting or paresthesia, giving the species its common names: stinging nettle, burn-nettle, burn-weed, or burn-hazel.[4][6][5]
Specimen in the Cambridge University Botanic Garden
Close-up of the defensive hairs
Young shoot leaves
Leaf detail
Flowers (male) can be yellow
Flowers (male) can be purple
Flowers (female) can be green and white
Fruits
Pollen
Credit for the scientific naming of Urtica dioica is given to Carl Linnaeus who published it in Species Plantarum in 1753.[2] The taxonomy of Urtica species is confused, and sources are likely to use a variety of systematic names for these plants. Until 2014 there was broad consensus that the nettles native to the Americas, now classified as Urtica gracilis, were subspecies of Urtica dioica. However, in that year the paper "Weeding the Nettles II" was published in the journal Phytotaxa demonstrating the genetic distinctness of new world nettles.[9] As of 2023 Plants of the World Online (POWO) recognizes U. gracilis as a distinct species while the USDA Natural Resources Conservation Service PLANTS database (PLANTS) continues to list it as U. dioica subsp. gracilis as does the Flora of North America (FNA).[10][11][12]
As of 2023 POWO and recognizes 11 subspecies or varieties of U. dioica.[2]
Urtica is derived from a Latin word meaning 'sting'.[16]
Dioica (δίοικος) is derived from Greek, meaning 'of two houses' (having separate staminate and pistillate plants; dioecious).[16]
U. dioica is considered to be native to Europe, much of temperate Asia and western North Africa.[2] It is abundant in northern Europe and much of Asia, usually found in the countryside. It is less widespread in southern Europe and north Africa, where it is restricted by its need for moist soil, but is still common. It has been introduced to many other parts of the world. In North America, it is widely distributed in Canada and the United States, where it is found in every province and state except for Hawaii, and also can be found in northernmost Mexico. It grows in abundance in the Pacific Northwest, especially in places where annual rainfall is high. The European subspecies has been introduced into Australia, North America and South America.[17][18]
In Europe, nettles have a strong association with human habitation and buildings. The presence of nettles may indicate the site of a long-abandoned building, and can also indicate soil fertility.[19] Human and animal waste may be responsible for elevated levels of phosphate[20] and nitrogen in the soil, providing an ideal environment for nettles.
Nettles are the larval food plant for several species of butterflies, such as the peacock butterfly,[21] comma (Polygonia c-album), and the small tortoiseshell. It is also eaten by the larvae of some moths including angle shades, buff ermine, dot moth, the flame, the gothic, grey chi, grey pug, lesser broad-bordered yellow underwing, mouse moth, setaceous Hebrew character, and small angle shades. The roots are sometimes eaten by the larva of the ghost moth (Hepialus humuli).
It is a known host to the pathogenic fungus Phoma herbarum.[22]
Stinging nettle is particularly found as an understory plant in wetter environments, but it is also found in meadows. Although nutritious, it is not widely eaten by either wildlife or livestock, presumably because of the sting. It spreads by abundant seeds and also by rhizomes, and is often able to survive and re-establish quickly after fire.[23]
Three cultivation techniques can be used for the stinging nettle: 1) direct sowing, 2) growing seedlings in nurseries with subsequent transplantation and 3) vegetative propagation via stolons or head cuttings.[24]
The stinging nettle can also be grown in controlled-environment agriculture systems, such as soil-less medium cultivations or aeroponics, which may achieve higher yields, standardize quality, and reduce harvesting costs and contamination.[29]
Urtica dioica produces its inflammatory effect on skin (stinging, burning sensation often called "contact urticaria") both by impaling the skin via spicules – causing mechanical irritation – and by biochemical irritants, such as histamine, serotonin, and acetylcholine, among other chemicals.[6][30][31][32][33] Anti-itch drugs, usually in the form of creams containing antihistamines or hydrocortisone, may provide relief from nettle dermatitis.[6] The term, contact urticaria, has a wider use in dermatology, involving dermatitis caused by various skin irritants and pathogens.[34]
Docks, especially the broad-leaf dock (Rumex obtusifolius) often grow in similar environments to stinging nettles and are regarded as a folk remedy to counteract the sting of a nettle,[35] although there is no evidence of any chemical effect. It may be that the act of rubbing a dock leaf against a nettle sting acts as a distracting counterstimulation, or that belief in the dock's effect provides a placebo effect.[36]
U. dioica has a flavour similar to spinach when cooked. Young plants were harvested by Native Americans and used as a cooked plant in spring when other food plants were scarce.[37] Soaking stinging nettles in water or cooking removes the stinging chemicals from the plant, which allows them to be handled and eaten without injury.[38] After the stinging nettle enters its flowering and seed-setting stages, the leaves develop gritty particles called cystoliths, which can irritate the kidneys and urinary tract.[37][39]: 106–107 Cystoliths are made of calcium carbonate, and will not dissolve when boiled. Leaves harvested post-flowering must have their cystoliths broken down by acid, as in the fermentation process. In its peak season, nettle contains up to 25% protein, dry weight, which is high for a leafy green vegetable.[40] The leaves are also dried and may then be used to make a herbal tea, as can also be done with the nettle's flowers.
Nettles can be used in a variety of recipes, such as polenta, pesto, and purée.[41] Nettle soup is a common use of the plant, particularly in Northern and Eastern Europe.
Nettles are sometimes used in cheesemaking, such as for Cornish Yarg[42] and as a flavouring in varieties of Gouda.[43]
Nettles are used in Montenegro, Serbia, and Bosnia and Herzegovina as part of the dough filling for the börek pastry. The top baby leaves are selected and simmered, and then mixed with other ingredients such as herbs and rice, before being used as a filling between dough layers.[44][45] Similarly, in Greece the tender leaves are often used, after simmering, as a filling for hortopita, which is similar to spanakopita, but with wild greens rather than spinach for filling.[46]
Young nettles can also be used to make an alcoholic drink.[47]
In the UK, an annual World Nettle Eating Championship draws thousands of people to Dorset, where competitors attempt to eat as much of the raw plant as possible. Competitors are given 60 cm (24 in) stalks of the plant, from which they strip the leaves and eat them. Whoever strips and eats the most stinging nettle leaves in a fixed time is the winner. The competition dates back to 1986, when two neighbouring farmers attempted to settle a dispute about which had the worst infestation of nettles, and one of them said, "I'll eat any nettle of yours that's longer than mine."[48][49]
As Old English stiðe, nettle is one of the nine plants invoked in the pagan Anglo-Saxon Nine Herbs Charm, recorded in 10th-century traditional medicine. Nettle was believed to be a galactagogue – a substance that promotes lactation.[50] Urtication, or flogging with nettles is the process of deliberately applying stinging nettles to the skin to provoke inflammation. An agent thus used was considered to be a rubefacient (something that causes redness), used as a folk remedy for treating rheumatism.[51] A study undertaken in 2000 showed that nettles were an effective therapy in relieving the pain of arthritis.[52][53]
In indigenous justice systems in Ecuador, urtication was used as punishment for severe crimes in 2010. The sentenced perpetrator of a crime was flogged with stinging nettle, in public, naked, whilst being showered with freezing cold water.[54]
Nettle stems contain a bast fibre that has been traditionally used for the same purposes as linen and is produced by a similar retting process. Unlike cotton, nettles grow easily without pesticides. The fibres are coarser, however.[55]
Historically, nettles have been used to make clothing for almost 3,000 years, as ancient nettle textiles from the Bronze Age have been found in Denmark.[56] It is widely believed that German Army uniforms were almost all made from nettle during World War I due to a potential shortage of cotton, although there is little evidence to support this.[57] More recently, companies in Austria, Germany, and Italy have started to produce commercial nettle textiles.[58][59]
The fibre content in nettle shows a high variability and reaches from below 1% to 17%. Under middle-European conditions, stems yield typically between 45 and 55 dt / ha (decitons per hectare), which is comparable to flax stem yield. Due to the variable fibre content, the fibre yields vary between 0.2 and 7 dt / ha, but the yields are normally in the range between 2 and 4 dt / ha.[60] Fibre varieties are normally cloning varieties and therefore planted from vegetative propagated plantlets. Direct seeding is possible, but leads to great heterogeneity in maturity.[61]
Nettles may be used as a dye-stuff, producing yellow from the roots, or yellowish green from the leaves.[62]
Fresh leaves contain approximately 82.4% water, 17.6% dry matter, 5.5% protein, 0.7 to 3.3% fat, and 7.1% carbohydrates.[63] Mature leaves contain about 40% α- linolenic acid, a valuable omega-3 acid.[64] For exact fatty acid contents see Table 1. Seeds contain much more fatty acid than leaves.[64]
Minerals (Ca, K, Mg, P, Si, S, Cl) and trace elements (Ti, 80 ppm,[65] Mn, Cu, Fe) contents depend mostly on the soil and the season.[63]
Carotenoids can be found primarily in the leaves, where different forms of lutein, xanthophyll and carotene are present (Table 2). Some carotenes are precursors of vitamin A (retinol), their retinol equivalents RE or retinol activity equivalents per g dry weight are 1.33 for mature leaves and 0.9 for young leaves.[63] Nettle contains much less carotenes and retinol than carrots, which contain 8.35 RE per g fresh weight.[66] Depending on the batch and the leave and stem content, nettle contains only traces of zeaxanthin or between 20–60 mg/kg of dry matter.[63][67] Nettle contains ascorbic acid (vitamin C), riboflavin (vitamin B2), pantothenic acid, vitamin K1[63] and tocopherols (vitamin E).[67] The highest vitamin contents can be found in the leaves.[63]
In laying hens, nettle can be used as an egg yolk colorant instead of artificial pigments or other natural pigments (derived from marigold for yellow). Nettle has high carotenoid contents, especially lutein, β-carotene and zeaxanthin, of which lutein and zeaxanthin act as yellow pigments.[67][68][69] Feeding as little as 6.25 g dry nettle per kg feed is as effective as the synthetic pigments to colour the egg yolk. Feeding nettle has no detrimental effect on the performance of the laying hens or on the general quality of eggs.[67]
Ruminants avoid fresh stinging nettles; however, if the nettles are wilted or dry, voluntary intake can be high.
In the European Union and United Kingdom, nettle extract can be used as an insecticide, fungicide, and acaricide under Basic Substance regulations.[71] As an insecticide nettle extract can be used for the control of codling moth, diamondback moth, and spider mites. As a fungicide, it can be used for the control of Pythium root rot, powdery mildew, early blight, late blight, Septoria blight, Alternaria leaf spot, and grey mould.[72]
Nettles have a number of other uses in the vegetable garden, including the potential for encouraging beneficial insects. Since nettles prefer to grow in phosphorus-rich and nitrogen rich soils that have recently been disturbed (and thus aerated), the growth of nettles is an indicator that an area has high fertility (especially phosphate and nitrate),[73][74] and thus is an indicator to gardeners as to the quality of the soil.[75][76]
Nettles contain nitrogenous compounds, so are used as a compost activator[77] or can be used to make a liquid fertilizer, which although low in phosphate, is useful in supplying magnesium, sulphur, and iron.[78][79] They are also one of the few plants that can tolerate, and flourish in, soils rich in poultry droppings.
The stinging nettle is the red admiral caterpillar's primary host plant and can attract migrating red admiral butterflies to a garden.[80] U. dioica can be a troubling weed, and mowing can increase plant density.[81] Regular and persistent tilling will greatly reduce its numbers, and the use of herbicides such as 2,4-D and glyphosate are effective control measures.[81]
In Great Britain and Ireland, U. dioica and the annual nettle Urtica urens are the only common stinging plants and have found a place in several figures of speech in the English language. Shakespeare's Hotspur urges that "out of this nettle, danger, we pluck this flower, safety" (Henry IV, Part 1, Act II Scene 3). The figure of speech "to grasp the nettle" probably originated from Aesop's fable "The Boy and the Nettle".[82] In Seán O'Casey's Juno and the Paycock, one of the characters quotes Aesop "Gently touch a nettle and it'll sting you for your pains/Grasp it as a lad of mettle and soft as silk remains". The metaphor may refer to the fact that if a nettle plant is grasped firmly rather than brushed against, it does not sting so readily, because the hairs are crushed down flat and do not penetrate the skin so easily.[83]
In the German language, the idiom sich in die Nesseln setzen, or to sit in nettles, means to get into trouble. In Hungarian, the idiom csalánba nem üt a mennykő, the lightning bolt does not strike into nettles, alludes to the belief that bad people escape trouble or the devil looks after his own.[84] The same idiom exists in the Serbian language – неће гром у коприве. In Dutch, a netelige situatie means a predicament. In French, the idiom faut pas pousser mémé dans les orties (do not push granny into the nettles) means that we should be careful not to abuse a situation. The name urticaria for hives comes from the Latin name of nettle (Urtica, from urere, to burn).
The English word 'nettled', meaning irritated or angry, is derived from 'nettle'.[85]
There is a common idea in Great Britain that the nettle was introduced by the Romans.[86] The idea was mentioned by William Camden in his book Britannia of 1586.[87] However, in 2011, an early Bronze Age burial cist on Whitehorse Hill,[88][89] Dartmoor, Devon was excavated. The cist dated from between 1730 and 1600 BC. It contained various high value beads as well as fragments of a sash made from nettle fibre. It is possible that the sash was traded from mainland Europe, but perhaps more probable that it was locally made.
Urtica dioica, often known as common nettle, burn nettle, stinging nettle (although not all plants of this species sting) or nettle leaf, or just a nettle or stinger, is a herbaceous perennial flowering plant in the family Urticaceae. Originally native to Europe, much of temperate Asia and western North Africa, it is now found worldwide, including New Zealand and North America. The species is divided into six subspecies, five of which have many hollow stinging hairs called trichomes on the leaves and stems, which act like hypodermic needles, injecting histamine and other chemicals that produce a stinging sensation upon contact ("contact urticaria", a form of contact dermatitis).
The plant has a long history of use as a source for traditional medicine, food, tea, and textile raw material in ancient (such as Saxon) and modern societies.
Granda urtiko (Urtica dioica) estas specio de urtiko kaj apartenas al la planta familio urtikacoj. Ĝi nomiĝas ankaŭ ordinara urtiko, ĉar vere estas tre ofta. Temas pri herba staŭda florplanto, indiĝena de Eŭropo, Azio, Nordafriko, kaj okcidenta Nordameriko.[1] Ĝi estas la plej bone konata membro de la genro Urtica. La specio estas dividita en ses subspecioj.
Ĝi altas de 60 cm ĝis 2 m. Ĝi portas harojn, kiuj ĉe eta tuŝo kaŭzas brulan jukon. Ĝi havas rizomojn. Ĝiaj folioj estas kontraŭe duopaj. Ĝi estas preskaŭ ĉiam dioika kaj ĝiaj floroj estas ĉiam unuseksaj. Floraroj estas pendantaj spikoj situantaj ĉe la akseloj. La floroj estas etaj kaj verdetaj, ili havas kvar tepalojn. Ĉe la inaj floroj du grandaj tepaloj ĉirkaŭvolvas la akenon.
Tiu holarktisa specio estas diploida, kun kromozoma nombro de 2n= de 48 ĝis 52[2].
Ĝi estas rubema kaj kreskas precipe en terenoj riĉaj je nitrogeno.
Raŭpojn de Aglais io kaj Aglais urticeae manĝas la folioj de granda urtiko.
La rustofungo Puccinia urticata parazitas la planton.
Granda urtiko (Urtica dioica) estas specio de urtiko kaj apartenas al la planta familio urtikacoj. Ĝi nomiĝas ankaŭ ordinara urtiko, ĉar vere estas tre ofta. Temas pri herba staŭda florplanto, indiĝena de Eŭropo, Azio, Nordafriko, kaj okcidenta Nordameriko. Ĝi estas la plej bone konata membro de la genro Urtica. La specio estas dividita en ses subspecioj.
La ortiga mayor (Urtica dioica), vulgarmente conocida como ortiga verde, es una hierba cosmopolita de la familia de las Urticaceae que alcanza entre los 50 y 150 cm de altura. La característica más conocida de esta planta es la presencia de pelos urticantes cuyo líquido ácido (ácido fórmico) produce una irritación con picor intenso en la piel cuando se la toca o roza. Tiene el tallo de sección cuadrada, hojas ovales, con el borde aserrado, sus flores son pequeñas, unisexuales, inconspicuas y agrupadas en glomérulos.
Esta planta es conocida en el norte Colombia y en Venezuela (en los estados Zulia y Falcón) con el nombre de pringamosa.[cita requerida]
La ortiga es una planta arbustiva perenne, dioica, de aspecto tosco y que puede alcanzar hasta 1,5 m de altura.
Es característico de esta planta el poseer unos pelos urticantes que tienen la forma de pequeñísimas ampollas llenas de un líquido irritante. Estas, al contacto con la piel, producen una lesión y vierten su contenido (ácido fórmico, resina, histamina y una sustancia proteínica desconocida) sobre ella, provocando ronchas, escozor y prurito. Este picor se debe a la acción del ácido fórmico, compuesto del que contiene una gran cantidad. Estos pelos son muy duros y frágiles en la punta, por lo que es suficiente el roce para provocar su rotura.
La raíz, es muy rica en taninos, que le confieren una acción astringente.
Posee un tallo rojizo o amarillento, erguido, cuadrangular, ramificado y ahuecado en los entrenudos. Está dotado en todos los nudos de parejas de hojas, y está recubierto de pelos urticantes.
Las hojas son de forma ovalada, rugosas, aserradas, puntiagudas, y de hasta 15 cm. Son color verde oscuro. Se encuentran opuestas y también están provistas, al igual que el tallo, de los pelos que la caracterizan.
Florece del mes de julio en adelante, según la región. Las flores son verde amarillentas con estambres amarillos, reunidas en panículas pendulares, asilares y terminales. Normalmente son unisexuales, pequeñas y dispuestas en racimos colgantes de hasta 10 cm; y las femeninas se encuentran en largos amentos colgantes y las masculinas en inflorencencias más cortas.
Sus frutos son aquenios (cápsulas) y secos.
La ortiga es una especie cuyas hojas eran ya citadas en los tratados medievales como remedio en los estados asociados a un déficil en la diuresis. Sin embargo, desde hace veinte años sus partes subterráneas (raíces y rizomas) son objeto de interés en el tratamiento de la hiperplasia benigna de próstata (HBP), tal y como han puesto de manifiesto los numerosos trabajos de investigación realizados sobre ellas. Dichas investigaciones han permitido acceder al conocimiento de sus más importantes principios activos y a su actuación sobre algunos de los factores implicados en la aparición de la HBP. Por otra parte, los más recientes ensayos clínicos realizados con extractos normalizados de ortiga indican un efecto positivo sobre los síntomas urinarios asociados a la HBP. A ello se añade la gran tolerancia hacia los preparados elaborados con las partes subterráneas, ya que en ensayos a seis meses sólo un 0,7 por ciento de los pacientes mostró efectos secundarios, de escasa gravedad en todos los casos.
La ortiga mayor es cosmopolita, crece en regiones altas, y va desde el Japón hasta los Andes. En la península ibérica es muy abundante, en la cordillera cantábrica, aunque se puede encontrar por todo el país.
La podemos buscar en cualquier lugar donde habite el humano o el ganado, (se dice que va detrás de él). Se cría en suelos ricos en nitrógeno y húmedos, en corrales, en huertos, a lo largo de caminos, de muros de piedra, en el campo o en la montaña, etc.
Se recoge la planta entera, dependiendo del uso que se le vaya a destinar. Puede utilizarse seca o recién recogida. En fitoterapia, los naturistas aconsejan recolectar las unidades floridas (herba urticae), o simplemente las hojas (folium urticae) de los tallos jóvenes. Para llevar la recolección a buen fin, se procede antes de la floración, y el secado debe de realizarse lo más rápidamente posible.
Con fines medicinales se recolectará en los meses de mayo, junio, julio y agosto aunque puede recolectarse a lo largo de todo el año. Con fines alimenticios, se recolecta en cualquier periodo. Por su poder urticante se debe recolectar con guantes y se cortan sólo los tallos jóvenes y sanos. Las raíces se recolectan en primavera (marzo) y en otoño (noviembre). Antes de la aparición de las flores, la planta es más tierna. Las hojas viejas no se deben usar debido a que son muy irritantes y tóxicas para el riñón.
Números cromosomáticos de Urtica dioica (Fam. Urticaceae) y taxones infraespecíficos: 2n=52.[1]
La taxonomía de la ortiga mayor en el género Urtica ha sido confusa, y las fuentes antiguas eran dadas a usar una gran variedad de nombres sistemáticos para estas plantas. Anteriormente, eran reconocidas más especies de las que son actualmente aceptadas. Sin embargo hay al fin cinco claras subespecies, algunas clasificadas anteriormente como especies:
A pesar de la mala fama que tiene esta planta, sus virtudes son muchas y muy beneficiosas para la salud.
Se seca a la sombra y bien extendida. Una vez seca se guardan sólo las hojas. Se ponen a secar a la sombra, en lugar bien ventilado.Una vez secas deja de ser urticante, y se pueden triturar para su conservación. De esta forma se continua disfrutando de sus beneficios en invierno, momento en el que es imposible encontrarlas frescas.
Las hojas de esta planta son uno de los ingredientes del preboggion, mezcla de hierbas típica de la cocina de Liguria. También en España se ha empleado tradicionalmente para la elaboración de tortillas, tras escaldar las hojas para eliminar el efecto urticante, así como en otros platos.
Nutricionalmente es de gran importancia por su riqueza en sales minerales y vitaminas. Las ortigas contienen vitamina A y C, hierro, ácido salicílico y proteínas.
Aparte de nutritiva, tiene gran cantidad de propiedades medicinales: analgésica, antialergica, antianémica, antigotosa, antihistamínica, antiinflamatoria, antirreumática, astringente, colagoga, depurativa, diurética, galactógena, hemostática, hipoglucemiante, uricosúrico
Composición química: contiene flavonoides (de acción antioxidante y antiinflamatoria), sales minerales, ácidos orgánicos, pro vitamina A y C, mucílago, ácido fórmico, clorofila, taninos, resina, silicio, acetilcolina, potasio, glucoquininas y una gran cantidad de clorofila (de ahí su color verde oscuro e intenso), histamina y serotonina.
La planta también posee una sustancia llamada secretina, que es uno de los mejores estimulantes de las secreciones estomacales, del páncreas y de la bilis, así como de los movimientos peristálticos del intestino.
También contiene clorofila y ácidos orgánicos, a los que se debe su marcado efecto diurético y uricosúrico.[3] Propiedades de la ortiga comprobadas científicamente: los extractos son ligeramente hipoglucemiantes. Tiene propiedades bactericidas y efectos favorables en los tratamientos de las afecciones de la piel (Príhoda, 1990; Wren, 1994).
Uso medicinal aprobado por la Comisión Revisora de Productos Farmacéuticos: rubefaciente
• Evitar en caso de edemas originados por insuficiencia renal o cardiaca.
• No usar como tintura alcohólica en niños menores de dos años y en personas en proceso de desintoxicación alcohólica.
• Como remedio diurético debe ser evitado por personas con problemas de hipertensión arterial, cardiopatías o insuficiencia renal, salvo por descripción y bajo control médico.
• La ingesta de 20 o 30 semillas produce un efecto purgante drástico.
Los preparados de Urtica dioica están exentos de toxicidad tanto aguda como crónica.
Su fibra es utilizada de manera similar al lino.
La ortiga mayor (Urtica dioica), vulgarmente conocida como ortiga verde, es una hierba cosmopolita de la familia de las Urticaceae que alcanza entre los 50 y 150 cm de altura. La característica más conocida de esta planta es la presencia de pelos urticantes cuyo líquido ácido (ácido fórmico) produce una irritación con picor intenso en la piel cuando se la toca o roza. Tiene el tallo de sección cuadrada, hojas ovales, con el borde aserrado, sus flores son pequeñas, unisexuales, inconspicuas y agrupadas en glomérulos.
Esta planta es conocida en el norte Colombia y en Venezuela (en los estados Zulia y Falcón) con el nombre de pringamosa.[cita requerida]
Kõrvenõges (Urtica dioica) on nõgeseliste sugukonna nõgese perekonda kuuluv mitmeaastane kahekojaline suvehaljas rohttaim.
Kõrvenõgesele on antud selliseid rahvapäraseid nimetusi nagu nogulane, nõgene, treegal, supinõges, suskja jt. Ja nimetus kõrvenõges on antud talle sellepärast, et ta "kõrvetab" valusalt, kui teda puudutada. Valusa nõgese kõrvetuse põhjustab kõrvenõgese mürgine sipelghape.[1]
Taime vars on keskmiselt 30–100 cm kõrgune. Vars on püstine, enamasti harunemata, roheline või pruunikas, harvem lillakas, neljakandiline, kaetud liht- ja kõrvekarvadega.
Lehed on kitsasmunajad, südaja kuni ümardunud aluse ja terava tipuga. Leheservad on saagjad.
Õied on väikesed ja rohelised, pöörisjates tipmistes ja kaenlasisestes õisikutes. Emasõisikud on hiljem rippuvad. Viljaks on munajas pähklike.
Kõrvenõges paljuneb hästi vegetatiivselt risoomi kaudu, moodustades vahel suuri kogumikke (kloone). Risoomid paiknevad küll pindmiselt, kuid on mullast raskesti kättesaadavad. Taim võib muutuda umbrohuks heina- ja karjamaadel ning põldudel.
Kõrvenõges on kahekojaline, see tähendab isastaimede õites on vaid tolmukad, emastaimede õites aga vaid emakad.
Väga laia levilaga: kasvab ulatuslikel aladel nii Euroopas kui Aasias, tulnuktaimena jõudnud ka Põhja- ja Lõuna-Ameerikasse ning Austraaliasse. Eestis kõikjal väga sage.
Kõrvenõges kasvab hästi rammusal ja lämmastikurikkal mullal. Kasvab huumusrikastes metsades: salu-, laane-, lammi- ja lodumetsas, eriti kuusikutes, lepikutes ja pankrannikualustes metsades, parkides, niitudel küünide ja kuhjalavade ümbruses, sageli elamute ümbruses, aedades umbrohuna, varemetes, jäätmaadel. Esineb ka jõekallastel ja mererannal.
Eestis on kõrvenõgesel kaks alamliiki.
Kõrvenõges on kõrge väärtusega taim loomasöödana, sisaldab rohkesti mineraalaineid, C-vitamiini, oblikhapet jm. Söödataimena on tuntud üle 200 aasta. Lehmadel tõstab piimaandi ja piima rasvasust. Söödaks kasutatakse värskelt, heinana, heinajahuna ja silona koos teiste taimedega. Kuivatatud nõgeselehti antakse talvel kanadele, et neid munema ergutada. Karjamaal loomad nõgest tavaliselt ei söö. Lisaks mitmetele taimtoidulistele loomadele, toituvad kõrvenõgeste lehtedest ka paljude liblikate röövikud.
Taime on kasutatud ka kiu saamiseks. Kiud on peenike, pehme, siidjas, valge või valkjas, sobib pesu- ja kotiriide, nööride, võrgu jms valmistamiseks. Teistest kiutaimedest väiksema kiutoodangu tõttu ei ole siiski kultuuri viidud.
Juurtest ja lehtedest saadakse rohelist värvainet kasutatakse kui ohutut värvi ravimi- ja toiduainetööstuses.
Noori võsusid ja lehti kasutatakse toiduks salatina. Kõrvenõgesel on suur toiteväärtus ja head raviomadused. Ta sisaldab rohkesti valke, mineraalaineid (rauda, magneesiumi, kaaliumi, kaltsiumi), süsivesikuid, vitamiine (eriti C-vitamiini) ja karoteeni.
Lehtedest tehtud teed kasutatakse rahvameditsiinis mitmesuguste sisehaiguste puhul (kopsu-, neeru-, emaka- ja sooleverejooksude peatamine; korrastab ja tugevdab ainevahetust, parandab isu, vähendab veresoonte lupjumist ja alandab vere suhkrutaset). Kuulub vitamiinitee koostisse. Pikaajalisel tarbimisel võivad tekkida probleemide vere hüübimisega. Reumavalude puhul tehakse nõgesevanne ja viheldakse nõgesevihtadega. Keedist on kasutatud juuste väljalangemise ja kõõma korral pea pesemiseks.
Kõrvenõges (Urtica dioica) on nõgeseliste sugukonna nõgese perekonda kuuluv mitmeaastane kahekojaline suvehaljas rohttaim.
Asun handia (Urtica dioica L.) Urticaceae familiako asuna da, 50 eta 150 cm arteko altuera duena. Sendabelar ezaguna da.[1]
Asun handiak bost azpiespezie ditu:
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. Asun handia (Urtica dioica L.) Urticaceae familiako asuna da, 50 eta 150 cm arteko altuera duena. Sendabelar ezaguna da.
Nokkonen eli isonokkonen (Urtica dioica) on polttavalehtinen monivuotinen ruohokasvi. Sen lehtiä voidaan käyttää ruokana pinaatin tapaan. Suomessa esiintyvät nokkosen alalajit etelännokkonen (Urtica dioica ssp. dioica) ja pohjannokkonen (Urtica dioica ssp. sondenii). Nokkonen kuului ennen Urticales-lahkoon, mutta nykyään se kuuluu Rosales-lahkoon. Nokkonen sekoitetaan usein hyvin samannäköiseen valkopeippiin (Lamium album) ja rautanokkoseen (Urtica urens). Myös lehtopähkämö (Stachys sylvatica) muistuttaa lehdiltään nokkosta.
Nokkonen kuuluu kauppayrtteihin.
Nokkosen polttavuus johtuu lehdissä ja varressa kasvavista polttiaiskarvoista, joiden pinta murtuu kosketettaessa, ja sisältä ryöpsähtää polttavaa muurahaishapon kaltaista nestettä. Herkille ihoalueille osuessaan neste voi olla kivuliasta. Nuoret nokkoset polttavat vain vähän, ja hansikkaiden kanssa poimittaessa kädet eivät vioitu. Polttavuus katoaa kuumennettaessa ja kuivattaessa[2]. Polttiaiskarvat sisältävät muun muassa asetyylikoliinia, histamiinia, serotoniinia, muurahaishappoa, etikkahappoa, sitruunahappoa, foolihappoa, pantoteenihappoa, biotiinia ja koliinia.
Nokkosen lehtiä käytetään nokkoskeittoon, nokkoslettuihin ja muihin ruokiin pinaatin tapaan. Sanotaan, että nokkosessa on vähemmän nitraattia kuin pinaatissa, mutta nitraattipitoisuus riippuu voimakkaasti kasvupaikasta. Siksi nokkosta ei suositella kerättäväksi kovin rehevistä kasvupaikoista, joskin nokkonen pitää typpipitoisesta eli rehevästä maasta, jota löytyy muun muassa navetan lähettyviltä. Kuitenkaan aivan navetan nurkalta ei kannata nokkosia poimia. Jos nokkonen kerätään puhtaasta paikasta, sitä ei tarvitse ryöpätä eikä keittää.
Nokkosen lehdet ovat parhaimmillaan alkukesästä. Myöhemmin kannattaa kerätä syötäväksi vain ylimpiä lehtiä. Kun nokkospuska on leikattu, sen latvat tuottavat taas uusia pieniä lehtiä, joten säännöllinen sadonkorjuu pitää nokkosviljelmän hyvälaatuisena.
Nokkosta voi säilöä kuivaamalla tai pakastamalla nopeasti ryöpätyt lehdet.
Kansanperinteen mukaan nokkonen auttaa reumatismiin, munuaiskiviin ja astmaan. Ainakin se on diureetti eli lisää virtsan eritystä, ja sisältää rautaa, kalsiumia, C-vitamiinia ja proteiinia.
Nokkosen varren kuiduista tehdään paperia ja kangasta. Nokkoskankaan käytöstä Suomessa on merkkejä myöhäisistä rautakauden hautalöydöistä astimilloin?. Nokkosta käytettiin pellavan tapaan kankaankudonnassa, sillä se on sitkeää ja kestävää ja pellavaakin kiiltävämpää. Vielä 1800-luvulla valmistettiin Euroopassa nokkoskangasta (saks. Nesseltuch, ruots. nättelduk) ja tätä varten viljeltiin nokkosta joko siemenestä tai juurakosta lisäämällä. Nokkoskankaan käyttö loppui lähes kokonaan puuvillan tultua markkinoille.[2][3] Nokkoskuitu on onttoa, joten sillä on hyvä lämmöneristysominaisuus.[4] Koska nokkoskuidun märkälujuus on hyvä, sitä käytettiin Suomessa tekstiilien lisäksi myös kalaverkoissa ja purjeissa.[5]
Nokkosvettä ja nokkoskäytettä käytetään kasvimaalla lisäravinteena ja tuholaistorjuntaan (kirvojen ja muiden ohutihoisten tuholaisten torjuntaan). Nokkosvettä varten nokkosia haudutetaan kylmässä vedessä esimerkiksi saunan padassa, johon laitetaan 10 litraa vettä nokkoskiloa kohti. Uutteen annetaan valmistua 12-24 tuntia, ja sitä käytetään suihkuttamalla kasveille laimentamattomana lehtikirvojen torjuntaan. Nokkoskäyte valmistetaan vastaavaan tapaan mutta veden annetaan seistä aurinkoisessa paikassa puolestatoista kolmeen viikkoa. Käyte on valmista kun kuohuminen on loppunut. Siivilöity nokkoskäyte laimennetaan ainakin suhteessa 1:10 lannoitustarkoituksiin ja jopa 1:50 tuholaisten torjuntaan. Käyneen nokkosveden haju on erittäin epämiellyttävä.
Nokkosen lehdet ovat ensisijaista ravintoa monen perhoslajin, muun muassa nokkosperhosen toukille. Muita nokkosen lehtiä syöviä eliöitä ovat Bassaris gonerilla, Eupteryx aurata, Eupteryx cyclops, Eupteryx urticae ja amiraaliperhonen (Vanessa atalanta). Nokkosen loisena elää euroopanvieras (Cuscuta europaea).
Toivo Rautavaaran mukaan nokkonen on kaikista luonnonvaraisista kasveistamme ruokakasvina tärkein, koska se kasvaa kaikkialla, se on hyvänmakuinen, helppokäyttöinen, siihen ei kyllästy, siinä ei ole sivumakuja, sen ensimmäinen sato on kerättävissä varhain keväällä, jolloin tuoreravinnon sato on niukin ja sen ravintoarvo on suuri. Nokkonen on kaikista vihanneskasveista ravintopitoisin ja terveellisin. Nokkonen on kaloriarvoltaan samanarvoinen kuin peruna, kaksi kertaa ravitsevampi kuin porkkana ja lähes kolme kertaa viljeltyä pinaattia parempi. Siinä on 15 % hiilihydraatteja, 5,5 % valkuaisaineita, 0,6 % rasvaa ja 2,3 % kivennäissuoloja (Fe, K, Ca, Mg jne.).[6]
Nokkonen on piipitoisuudeltaan 60-kertainen lehtisalaattiin verrattuna, C-vitamiinipitoisuudeltaan viisinkertainen appelsiiniin verrattuna, rautapitoisuudeltaan seitsenkertainen pinaattiin ja kalsiumpitoisuudeltaan kolminkertainen maitoon verrattuna. Nokkosta ei tarvitse ryöpätä pinaatin tavoin. Nokkonen kannattaa kerätä aurinkoisella ilmalla vähätyppisestä maasta (eli ei kompostin tai vastaavan vierestä). Nokkonen puhdistaa verta, lisää virtsaneritystä (eli munuaisten toimintaa), vähentää anemiaa, laskee verenpainetta ja verensokeria, edistää suoliston toimintaa ja pintaverenkiertoa, auttaa yliherkkyysreaktioissa ja poistaa raskasmetalleja.[7]
Nokkonen eli isonokkonen (Urtica dioica) on polttavalehtinen monivuotinen ruohokasvi. Sen lehtiä voidaan käyttää ruokana pinaatin tapaan. Suomessa esiintyvät nokkosen alalajit etelännokkonen (Urtica dioica ssp. dioica) ja pohjannokkonen (Urtica dioica ssp. sondenii). Nokkonen kuului ennen Urticales-lahkoon, mutta nykyään se kuuluu Rosales-lahkoon. Nokkonen sekoitetaan usein hyvin samannäköiseen valkopeippiin (Lamium album) ja rautanokkoseen (Urtica urens). Myös lehtopähkämö (Stachys sylvatica) muistuttaa lehdiltään nokkosta.
Nokkonen kuuluu kauppayrtteihin.
Urtica dioica
La Grande ortie (Urtica dioica L.) encore appelée Ortie dioïque ou ortie commune, est une plante herbacée, vivace, de la famille des Urticaceae et du genre Urtica. C'est une espèce d'origine eurasiatique qui est aujourd'hui présente dans le monde entier. Urticante, elle est aussi une plante alimentaire et utilisée pour différents usages agricoles, industriels et médicinaux. Ses fleurs sont unisexuées, portées soit par des pieds différents (diécie), soit par le même pied (monoécie très rare), ce qui peut permettre de mieux comprendre les mécanismes génétiques de la séparation sexuelle des plantes.
C'est une plante vivace herbacée de 20 à 200 cm de hauteur[1] (observée allant courbée jusque 280cm de longueur)[réf. souhaitée], formant des colonies grâce à ses longs rhizomes. Tous ses organes (tige, feuilles, fleur) sont recouverts de deux types de poils : de longs poils urticants (piquants appelés scientifiquement trichomes) et de petits poils souples. La densité de ces piquants augmente chez les plantes broutées par les herbivores ou soumises à des agressions mécaniques (piétinement, fauchage). Les orties des sous-bois ont moins de piquants car elles sont moins exposées et donc moins agressées. Cette densité variable est en lien avec la stratégie de défense contre les herbivores, la défense induite et l'allocation des ressources[2]. Les poils urticants sont inégalement répartis : la base de la tige et les entre-nœuds ont une densité plus faible, de même que la face supérieure des feuilles (où les poils plus clairsemés sont localisés surtout le long des nervures), mais là encore, il existe une grande variabilité[3]. Ils sont généralement orientés vers le haut, ce qui rend possible sa cueillette à main nue en pinçant doucement la tige tout en remontant les doigts vers le haut[4]. La récolte avec des gants suffisamment épais est cependant moins risquée, de même que la cueillette lorsqu'elle est montée à graines car elle pique moins. Selon certaines croyances populaires, il serait possible de calmer les brûlures en froissant sur la peau des feuilles fraîches de Grand plantain, ou à défaut de feuilles de menthe, de sureau, de persil, d'ortie écrasée, de lierre terrestre, d'oseille ou de mauve, voire appliquer de la terre sèche, une moitié d'oignon ou une compresse imbibée de vinaigre[5].
Ses tiges à section quadrangulaire sont dressées et non ramifiées (toutefois, une tige coupée peut très bien émettre des rejets latéraux)[6].
Les feuilles vert foncé, opposées, ovales à lancéolées, sont en général deux fois plus longues que larges. Elles sont bordées de fortes dents triangulaires. Les cellules épidermiques renferment des corpuscules calcifiés appelés cystolithes. La forme plus ou moins allongée des cystolithes est un caractère dérivé propre aux Urticacées[7].
Cette ortie présente des rhizomes traçants de quelques mm d'épaisseur, pourvus d'un chevelu de fines racines adventives qui renferment des polysaccharides, une lectine, de nombreux composés phénoliques, des lignanes et des stérols[8].
Les fleurs sont unisexuées, minuscules et réunies en grappes, mâles et femelles sur des pieds différents (pour la forme dioïque[9]). Les grappes femelles sont tombantes, les grappes mâles dressées. La fleur femelle est formée de 4 tépales dont deux beaucoup plus gros enveloppant un ovaire uniloculaire et deux petits extérieurs. La fleur mâle comporte 4 tépales et 4 étamines, recourbées dans le bouton et se redressant de manière élastique à l'anthèse, en projetant au loin un petit nuage de pollen. La pollinisation est anémophile.
Le fruit est un akène ovoïde, qui reste enveloppé dans les deux gros tépales accrescents et qui est adapté à la dyszoochore. Ce fruit sec indéhiscent est d'abord vert puis brun, en grappes[10].
Fleurs femelles
Fleurs mâles
Feuille
Cystolithes
Poils urticants
Fleur mâle
Fragment de grappe de fleurs femelles
Fleurs femelles
Fruit
La plante utilise la reproduction sexuée pour conquérir de nouveaux sites de colonisation. Puis une fois implantée dans un lieu grâce à une graine, elle développe rapidement des stolons en surface et des rhizomes en profondeur pour s’étaler alentour et former une population clonale, unisexuée et très compacte. D’après une étude de Glawe[12], chaque pied d'origine de grande ortie donne en moyenne, par multiplication végétative, une vingtaine de « rejetons » (appelés ramets). Certains clones, formés d’un seul génotype, peuvent s’étendre sur plusieurs mètres carrés. On peut trouver en un endroit, une population avec une forte domination de pieds femelles et en un autre endroit, une majorité de pieds mâles. Mais en moyenne, sur 26 populations d’orties communes étudiées, représentant plus de 14 000 pieds, Glawe a trouvé 47 % de pieds femelles, 45 % de mâles, 2 % de pieds monoïques (portant des fleurs des deux sexes) et 6 % sans fleurs.
L'espèce est évaluée comme non préoccupante aux échelons mondial, européen et français[13].
L'ortie est un véritable foyer pour une faune qui lui est spécialisée, notamment de nombreuses espèces de papillons, de coléoptères (comme le charançon de l'ortie) et de punaises.
En Europe de l'Ouest, l'ortie est la plante-hôte obligatoire d'une trentaine d'insectes[14] dont des papillons diurnes (pollinisateurs importants, souvent en voie de régression) tels que le Paon-du-jour (Aglais io), le Vulcain (Vanessa atalanta), la Carte géographique (Araschnia levana), et la Petite tortue (Aglais urticae). L'ortie est aussi l'hôte de papillons de nuit tels que la Pyrale de l'ortie (Eurrhypara hortulata).
Elle accueille aussi facultativement la Belle-Dame ou Vanesse des chardons (Vanessa cardui), qui, comme son nom l'indique, pond aussi sur les chardons, et le Robert-le-diable (Polygonia c-album), qui pond parfois aussi sur le houblon.
Plusieurs espèces communes de papillons de nuit se nourrissent aussi de cette plante. On peut citer la Noctuelle à museau (hypena proboscidalis) appelée aussi l'Hypène proscidale. Il y a aussi la plusie vert dorée (Diachrysia chrysitis) et des pyrales comme la Pyrale de l'ortie (Anania hortulata) et la Pyrale opaline (Pleuroptya ruralis)[15].
Ces lépidoptères et autres insectes (le puceron de l'ortie, l'apion de l’ortie, le Charançon de l'ortie (Phyllobius urticae) etc.) ou encore le spectaculaire crache-sang (Timarcha tenebricosa) contribuent au contrôle des populations d'ortie alors que divers ichneumonidés contrôlent les insectes herbivores qui consomment les orties en les parasitant, eux-mêmes étant consommés par des oiseaux, reptiles, amphibiens ou mammifères insectivores.
On peut donc comprendre que l'éradication de cette plante n'est pas favorable au maintien de la biodiversité.
Les feuilles comme les fruits sont comestibles[10] : ils peuvent être mangés crus, pliés ou roulés entre les doigts en boulette. Une fois secs, hachés ou cuits, ils perdent leur pouvoir urticant. Il est préférable toutefois de ne consommer que les jeunes plantes, car après floraison les feuilles contiennent d’abondantes concrétions minérales, les cystolithes, qui peuvent irriter les voies urinaires. (les feuilles peuvent alors être préparées en tisane)
Les jeunes feuilles peuvent être mangées crues (hachées en salade, dans un pesto, dans du beurre sur des canapés). Elles apportent alors une saveur fraîche et « verte », qui évoque crue le haricot vert et cuite l'épinard, saveur bien différente de celle des feuilles plus âgées, au goût plus fort et qui prennent en cuisant une odeur et un goût de poisson marqués, avec lesquelles on prépare une « brandade d'ortie[18] ». Les jeunes feuilles d'ortie sont consommées plus fréquemment cuites, en légume dans de nombreuses préparations (soupes, gratins, quiches, soufflés, potées) à la façon des épinards. Elles sont également employées dans des desserts (tarte, sorbet)[19]. Moins connues, il existe aussi une recette d'escargots aux orties et de la bière d'ortie[20],[21]. Autrefois[Quand ?] considérée comme un « plat de pauvre », l'ortie était[Quand ?] dans la plupart des recettes associée aux pommes de terre.
Les feuilles d'orties contiennent des protéines foliaires en bonne quantité (7,37 g pour 100 g de feuilles), une grande quantité de fer (4,1 mg pour 100 g, plus que la viande) et du zinc.
On peut manger telles quelles les fleurs, les femelles étant plus goûteuses car plus charnues, ou les mettre dans les plats.
L'ortie est cultivée à des fins alimentaires pour ensuite être vendue dans les magasins d'alimentation bio, par exemple sous forme de potage en sachet déshydraté.
Feuilles de Grande Ortie (Urtica dioica) destinées à être mangées en salade (ici équeutées)
Soupe à l'ortie cuisinée à partir de feuilles cueillies à la fraîche dans un jardin. Ingrédients : pommes de terre, oignons frits, orties, sel, poivre, crème fraîche à la fin.
Soupe à l'ortie servie avec crème fraîche.
La plante entière est diurétique . Elle est aussi utilisée en homéopathie[22].
En occident, depuis l’antiquité, l’ortie est considérée comme un hémostatique puissant[23] . En Grèce, Dioscoride (Ier siècle) prescrivait l’utilisation de feuilles fraiches pour les métrorragies, les blessures infectées et l’application de son jus pour les saignements de nez. Au XVIIIe siècle, Chonel la considérait comme « l’un des plus assurés remèdes pour le crachement de sang, et pour les hémorragies ». Elle était reconnue pour ses propriétés astringentes, antidiarrhéiques, antidiabétiques et dépuratives. Elle fut inscrite au Codex de la Pharmacopée française en 1818. Jusqu’au XIXe siècle, on considérait que les flagellations du corps avec une botte d’ortie étaient un moyen efficace de lutter contre les douleurs rhumatismales. En Inde, la médecine ayurvédique fait entrer l'ortie dans les régimes alimentaires appropriés au type Kapha (individus calmes, de forte corpulence devant privilégier les substances chaudes, âcres et piquantes).
La racine d’ortie est réputée bénéfique sur l'hyperplasie bénigne de la prostate (HBP) sans que les substances actives n’aient été formellement identifiées[24],[25],[26]. Pour Jean Bruneton[27] : « En l’absence d’études cliniques incontestables, la racine d’ortie est, en France et par voie orale (Note Expl., 1998), traditionnellement utilisée comme adjuvant dans les troubles de la miction d’origine prostatique et pour favoriser l’élimination rénale de l’eau. Pour la Commission E allemande, la racine d’ortie augmente le volume et le débit urinaire, elle réduit le résidu post-mictionnel. Elle est donc utilisée dans les difficultés urinaires liées aux stades I et II de l’hypertrophie prostatique bénigne. »
Les feuilles d’ortie sont réputées anti-asthéniques et anti-anémiques. Pour Jean Bruneton[27] : « En France, il est possible pour les phytomédicaments à base de feuilles d’ortie dioïque de revendiquer, par voie orale aussi bien qu’en usage local, les indications suivantes (Notes Expl., 1998) : traditionnellement utilisé dans les états séborrhéiques de la peau, traditionnellement utilisé dans le traitement symptomatique des manifestations articulaires douloureuses mineures. ». On trouve en vente des lotions capillaires et des shampoings pour le traitement de la chute des cheveux, des cheveux gras et des pellicules[réf. souhaitée]. L’Allemagne a une longue tradition d’utilisation des tiges feuillées d’ortie dans le traitement adjuvant des douleurs rhumatismales. Des études[28] indiquent que des extraits de feuilles peuvent réduire ex-vivo in-vitro le TNF-α et l'interleukine-1 β, des cytokines impliquées dans les réactions inflammatoires. Par contre, une étude clinique portant sur l’utilisation de piqûres d’ortie pour les douleurs chroniques du genou s’est révélée négative[29].
Ces feuilles étaient aussi traditionnellement employées contre la diarrhée des lapins[30].
La grande ortie permet de lutter efficacement contre l'asthénie. La forme SIPF de grande ortie permet une amélioration progressive et constant sur tous les aspects de la fatigue[31].
« Jadis, les fibres d’ortie étaient largement utilisées pour fabriquer des cordages, des fils et des vêtements. En Pologne, le fil d’ortie a été utilisé du XIIe siècle au XVIIe siècle jusqu’à son remplacement par le fil de soie. Durant la Première Guerre mondiale, les Allemands ont utilisé les fibres d’ortie pour fabriquer des tentes, des sacs à dos, des maillots de corps et des chaussettes ; 85 % de leurs vêtements étaient fait de fibres d’ortie[réf. nécessaire]. La couleur naturellement verte de la fibre d’ortie était appréciée de l’Armée pour confectionner des vêtements de camouflage. Dans les années 40, pour la production textile, l’Allemagne et l’Autriche consacraient 500 ha et la Grande Bretagne 70 ha à la culture de l’ortie à fibre. Malheureusement, l’industrie de la fibre d’ortie a été abandonnée pour des raisons de techniques et de coûts[32]. »
Dans l’Himalaya, l’usage des fibres d’une ortie herbacée locale, Urtica parviflora, a perduré jusqu’à maintenant. On l’utilise pour fabriquer des cordages, des textiles et un papier de bonne qualité[33].
La momie des glaciers des Alpes Ötzi portait un couteau dont le fourreau, qui s'est conservé depuis le Néolithique, était un tissage en ortie.
Actuellement des chercheurs autrichiens cherchent à améliorer la culture d’ortie à fibres[34] pour exploiter le potentiel de cette fibre naturelle, biodégradable et bon marché, dans l’industrie textile.
L'extrait fermenté d'ortie, aussi appelé dans le langage courant "purin d’ortie", obtenu par macération des feuilles hachées dans de l’eau[35],[36].
Une étude du département de physiologie des plantes de l'université de Lund datant de 1985, décrit le protocole de fabrication[37] :
L'extrait fermenté d'ortie est utilisé comme fertilisant. Riche en azote, fer, potasse et oligo-éléments, l'extrait fermenté constitue un bon fortifiant pour les plantes et stimule la croissance et la résistance naturelle contre les ennemis et les maladies.
Il est ainsi utilisé en jardinage biologique pour renforcer l'immunité des végétaux.
L'extrait fermenté est utilisé en utilisé en lutte biologique pour tuer ou repousser les insectes[35],[36].
La SNHF, lors de ses tests, a seulement noté un retard d'infestation de pucerons de légumes comparés aux témoins non traités par l'extrait fermenté[38].
La décoction de racine d'ortie, obtenue en trempant pendant 24h et en laissant bouillonner pendant 20 minutes des racines hachées d'ortie, est mentionnée dans certains ouvrage comme fongicide[36].
L'efficacité de l'extrait fermenté d'ortie est remis en cause par la SNHF, en particulier la lutte contre le mildiou de la pomme de terre et de la tomate[39],[38].
L'extrait fermenté d'ortie est aussi un activateur de compost[35],[36].
En France, un décret du 1er juillet 2006, en application de la loi d'orientation agricole de janvier 2006, interdit la commercialisation, la détention et la promotion de produits phytosanitaires non homologués. Ce décret dont la mise en application suscite de nombreuses questions[40] a remis en cause la commercialisation du purin d'ortie.
La commission des Affaires économiques de l’Assemblée nationale a adopté le 21 novembre 2006 un amendement au projet de loi sur l’eau visant à permettre l’usage de « préparations naturelles issues de fabrication artisanales », telle que le purin d’ortie, sans autorisation préalable de mise sur le marché[41],[42].
L'arrêté du 18 avril 2011 portant le titre « autorisant la mise sur le marché du purin d’ortie en tant que préparation naturelle peu préoccupante à usage phytopharmaceutique » rétablit l'autorisation de mise sur le marché du purin d'ortie selon la recette et condition mentionné en annexe de cet arrêté[43].
Les orties ont longtemps été utilisées pour nourrir les volailles et le bétail[23]. Fraîchement cueillie et finement hachée, mélangée à du son et éventuellement de la farine, elle servait à engraisser les dindonneaux, les poulets ou les canards.
Chevaux, ânes et les ruminants apprécient le foin d'ortie ou l'ortie simplement flétrie, alors que la chèvre la mange volontiers sur pied.
selon une étude ethnobotanique de Françoise et Grégoire Nicollier (1984) des feuilles d'orties et de chardon étaient mélangées à de la « recuite » (nom du sérum restant après la fabrication du fromage sérac) et ce mélange servait de nourriture pour les porcs[30].
La récolte de plantes sauvages est encore aujourd'hui le mode de collecte la plus pratiqué par les professionnels et les particuliers[35].
La cueillette des orties sans gants est possible à condition de choisir les feuilles les plus jeunes et de déplacer la main de la tige vers l'extrémité des feuilles.
Urtica dioica
La Grande ortie (Urtica dioica L.) encore appelée Ortie dioïque ou ortie commune, est une plante herbacée, vivace, de la famille des Urticaceae et du genre Urtica. C'est une espèce d'origine eurasiatique qui est aujourd'hui présente dans le monde entier. Urticante, elle est aussi une plante alimentaire et utilisée pour différents usages agricoles, industriels et médicinaux. Ses fleurs sont unisexuées, portées soit par des pieds différents (diécie), soit par le même pied (monoécie très rare), ce qui peut permettre de mieux comprendre les mécanismes génétiques de la séparation sexuelle des plantes.
A estruga maior ou ortiga maior[1] (Urtica dioica L.), é a planta máis común do xénero Urtica da familia das Urticaceae. Acada entre 50 e 150 cm. e a característica máis coñecida desta planta é a presenza de pelos urticantes cuxo líquido cáustico (acetilcolina) produce unha irritación con proído intenso na pel cando se toca ou roza. Ten o talo de sección cadrada, follas ovais, co bordo aserrado, as súas flores son miúdas, unisexuais, inconspicuas e agrupadas en glomérulos.
É común en Galiza.
A taxonomía da estruga maior no xénero Urtica foi confusa, e as fontes antigas eran dadas a usar unha gran variedade de nomes sistemáticos para estas plantas. Anteriormente, eran recoñecidas máis especies das que son actualmente aceptadas. Con todo hai finalmente cinco claras subespecies, algunhas clasificadas anteriormente como especies:
A estruga é gamallo perenne, dioico, de aspecto basto e que pode alcanzar até 1,5 m de altura.
É característico desta planta posuír uns pelos urticantes que teñen a forma de pequenas bochas cheas dun líquido irritante que ao contacto coa pel producen unha lesión e verten o seu contido (ácido fórmico, resina, histamina e unha substancia proteínica descoñecida) sobre ela, provocando broullas, coceira e proído. Este proído débese á acción do ácido fórmico, composto do que contén unha gran cantidade. Estes pelos son moi duros e febles na punta, polo que é de abondo o rozamento para provocar a súa rotura.
A raíz, é moi rica en taninos, que lle confiren unha acción adstrinxente.
Posúe un talo avermellado ou amarelado, ergueito, cuadrangular, ramificado e baleirado nos entrenós. Está dotado en todos os nós de parellas de follas, e está recuberto de pelos urticantes.
As follas son de figura ovalada, rugosas, aserradas, rematadas en punta, e de até 15 cm. Son cor verde escura. Atópanse opostas e tamén están provistas, do mesmo xeito que o talo, dos pelos que a caracterizan.
Florea do mes de xullo en diante. As flores son verde amareladas con estames amarelos, reunidas en panículas pendulares, asilares e terminais. Normalmente son unisexuais, pequenas e dispostas en acios pénsiles de até 10 cm; e as femininas atópanse en longos amentos pénsiles e as masculinas en inflorencencias máis curtas.
Os seus froitos son aquenios (cápsulas) e secos.
A estruga é unha especie cuxas follas eran xa citadas nos tratados medievais coma menciña nos estados asociados a un déficit na diurese. Con todo, desde hai vinte anos as súas partes subterráneas (raíces e rizomas) son obxecto de interese no tratamento da hiperplasia benigna de próstata (HBP), tal e como puxeron de manifesto os numerosos traballos de investigación realizados sobre elas. Ditas pescudas permitiron acceder ao coñecemento dos seus máis importantes principios activos e á súa actuación sobre algúns dos factores implicados na aparición da HBP. Por outra banda, os máis recentes ensaios clínicos realizados con extractos normalizados de estruga indican un efecto positivo sobre os síntomas urinarios asociados á HBP. A iso engádese a gran tolerancia cara aos preparados elaborados coas partes subterráneas, xa que en ensaios a seis meses só un 0,7 por cento dos pacientes amosou efectos secundarios, de escasa gravidade en todos os casos.
Composición química: contén flavonoides (de acción antioxidante e antinflamatoria), sales minerais, ácidos orgánicos, pro vitamina A e C, mucilaxe, ácido fórmico, clorofila, taninos, resina, silicio, acetilcolina, potasio, glucoquininas e unha gran cantidade de clorofila (de aí a súa cor verde escura e intensa), histamina e serotonina.
A planta tamén posúe unha substancia chamada secretina, que é un dos mellores estimulantes das secreciones estomacais, do páncreas e da bile, así como dos movementos peristálticos do intestino.
Tamén contén clorofila e ácidos orgánicos, aos que se debe o seu marcado efecto diurético e uricosúrico.[2] Propiedades da estruga comprobadas cientificamente: os extractos son lixeiramente hipoglucemiantes. Ten propiedades bactericidas e efectos favorábeis nos tratamentos das afeccións da pel (Príhoda, 1990; Wren, 1994).
Uso medicinal aprobado pola Comisión Revisora de Produtos Farmacéuticos: rubefaciente
A estruga maior é cosmopolita, medra en rexións altas, e vai desde o Xapón até os Andes. Na península Ibérica é moi abundante na Cordilleira cantábrica. É abundante en Galiza.
Podémola atopar en calquera lugar onde moren persoas ou gando (disque vai tras del). Medra en solo húmidos e ricos en azote, en currais, en hortas, ao longo dos beirís dos camiños e corredoiras, de muros de pedra, nas leiras ou na montaña, etc.
Apáñase a planta enteira, dependendo do uso que se lle vaia a destinar. Pode utilizarse seca ou recentemente apañada. En fitoterapia, os naturistas aconsellan colleitar as unidades floridas (herba urticae), ou simplemente as follas (folium urticae) dos talos novos. Para levar a colla a bo fin, procédese antes da floración, e o enxugado debe de realizarse o máis axiña posíbel.
Con fins medicinais colleitarase nos meses de maio, xuño, xullo e agosto aínda que pode colleitarse ao longo de todo o ano. Con fins alimenticios, apáñase en calquera período. Polo seu poder urticante débese colleitar con luvas e córtanse só os talos novos e sans. As raíces colléitanse na primavera (marzo) e no outono (novembro). Antes da aparición das flores, a planta é máis tenra. As follas vellas non se deben usar debido a que son moi irritantes e tóxicas para o ril.
Enxúgase á sombra, ventilada e ben estendida. Unha vez seca, deixa de ser urticante, gárdanse só as follas e pódense esmagar ou esmiúzar para a súa conservación. Deste xeito continúase gozando dos seus beneficios no inverno, momento no que é imposíbel atopalas frescas.
Malia ter esta planta má fama, as súas virtudes son moitas e moi beneficiosas para a saúde.
Nutricionalmente é de grande importancia pola súa riqueza en sales minerais e vitaminas. As estrugas conteñen vitamina A e C, ferro, ácido salicílico e proteínas.
Á parte de nutritiva, ten gran cantidade de propiedades medicinais:
A súa fibra é utilizada de xeito semellante ao liño.
• Evitar en caso de edemas orixinados por insuficiencia renal ou cardíaca.
• Non usar como tintura alcólica en nenos menores de dous anos e en persoas en proceso de desintoxicación alcólica.
• Como remedio diurético debe ser evitado por persoas con problemas de hipertensión arterial, cardiopatías ou insuficiencia renal, agás por descrición e baixo control médico.
• A inxesta de 20 ou 30 sementes produce un efecto purgante drástico.
As follas desta planta son un dos ingredientes do preboggion, mestura de herbas típica da cociña da Liguria.
Os preparados de Urtica dioica están exentos de toxicidade tanto aguda como crónica.
Números cromosomáticos de Urtica dioica (Fam. Urticaceae) e táxones infraespecíficos: 2n=52.[3]
A estruga maior ou ortiga maior (Urtica dioica L.), é a planta máis común do xénero Urtica da familia das Urticaceae. Acada entre 50 e 150 cm. e a característica máis coñecida desta planta é a presenza de pelos urticantes cuxo líquido cáustico (acetilcolina) produce unha irritación con proído intenso na pel cando se toca ou roza. Ten o talo de sección cadrada, follas ovais, co bordo aserrado, as súas flores son miúdas, unisexuais, inconspicuas e agrupadas en glomérulos.
É común en Galiza.
Obična kopriva (velika kopriva, dvodomna kopriva, lat. Urtica dioica) je vrsta samonikle jestive biljke roda Urtica koja raste na zapuštenim mjestima kao korov. Raste u Europi, Aziji, Africi i Sjevernoj Americi.
Kopriva je dvodomna zeljasta višegodišnja biljka. Stabljika je uspravna i doseže visinu do 150 cm, a listovi su dugi od 5 do 15 cm. Listovi se nalaze na kratkim peteljkama i imaju kratke dlačice. Korijen joj je poprilično velik. Listovi i peteljke su pokriveni žarnicama, i zbog toga ih je jako neugodno dodirnuti, jer izliju oštar sok na kožu. Cvjetovi koprive su zeleni i neugledni. Kopriva ima ljekovita svojstva. Cvjeta od proljeća do jeseni, a za vrijeme zime ostaje u zemlji.
Oko taksonomije ove biljke vrlo su se često vodile rasprave, i stariji izvori nude različite sistematske nazive za njezine podvrste. Nekada je bilo prihvaćeno više vrsta nego danas. Priznate podvrste su:
Kopriva je izobilna u sjevernoj Europi i velikom dijelu Azije, te se obično nalazi na selu. Manje je udomaćena u južnoj Europi i sjevernoj Africi, gdje je ograničena zbog svoje potrebe za vlažnim tlom. U Sjevernoj Americi je široko rasprostranjena u Kanadi i SAD-u, gdje je utvrđena u svakoj državi osim Havaja i također se može naći u najsjevernijem Meksiku. Raste u izobilju na pacifičkom sjeverozapadu, posebno na mjestima gdje je velika godišnja količina kiše. U Sjevernoj Americi daleko je manje udomaćena nego u sjevernoj Europi. Europska podvrsta, U. dioica dioica uvedena je u Sjevernu i Južnu Ameriku.
U Velikoj Britaniji kopriva ima veliku povezanost s ljudskim naseljima i zgradama. Prisutnost koprive može ukazati na to da je zgrada dugo bila napuštena. Ljudski i životinjski otpad može biti odgovoran za povišenje razine dušika i fosfata u tlu, te tako osigurava odlično okruženje za koprivu.
Kopriva služi kao odlična hrana ličinkama nekih vrsta leptira, kao što je danje paunče[1] ili mala riđa. Također je i hrana mnogim vrstama moljaca te hmeljovom korjenaru.
Koprivu su stari Grci koristili za masažu protiv reumatskih bolova. Kopriva poboljšava rad probavnog sustava. U koprivi se nalaze i flavonoidi koji dobro djeluju na rad organizma. Ekstrakt korijena ima mnogo željeza, koristi se protiv opadanja kose i pozitivno utječe na krv.[2] Od koprive se često priprema čaj i sok te se često koristi u kuhinji. Djeluje kao diuretik i antihemoragik.Kopriva je i jedna od rijetkih biljaka bogatih titanijem.
Ključni sastojci: željezo, kalcij, proteini, kalij, fosfor, mravlja kiselina, acetilkolin, sumpor, beta karoten, vitamini a, c i k, flavonoidi.[3]
Bez obzira na ljekovita svojstva, kopriva se ne konzumira svježa jer ponekad mogu nastupiti problemi s probavnim sustavom i crvenilo kože. Osim što štiti od bolesti, kopriva može suzbiti lisne uši koje su veliki nametnik voću. Koprive se često koriste kao hrana zečevima i svinjama. Kopriva se koristi i u prehrambenoj industriji, npr. u proizvodnji sira yarga, te začinjene varijante gouda sira. Kopriva može poslužiti za pripremanje raznih jela, a u sjevernoj Europi često jedu juhu od koprive. Najpopularniji način konzumiranja koprive u ljekovite svrhe je putem vodeno-alkoholnog ekstrakta - tinkture. Tinktura od koprive je jako dobro kod problema sa opadanjem kose uzrokovanog nedostatkom željeza.[4]
Korijen koprive se najčešće koristi za zdravlje prostate i za pomoć kod opadanja kose ako je to opadanje uzrokovano zbog DHT-a. Kopriva je jedan od rijetkih biljki koja je dobra i za štitnu žlijezdu. Kopriva sadrži likasta vlakna, pa se često koristi i u tekstilnoj industriji. Za razliku od pamuka, lana ili konoplje raste jednostavno, bez pesticida, no njezina vlakna su dosta hrapavija.[5]
Kopriva u travarskim krugovima slovi kao jedna od najsigurnijih biljki. O tome najbolje govori izjava Davida Hoffmanna, jednog od najcjenjenijih herbalista iz SAD-a na jednom predavanju o mogućim nuspojavama ljekovitog bilja je rekao: “Ako ste u nedoumici, koristite koprivu.”[6] Po kineskoj tradicionalnoj medicini čaj od koprive je izvrsno sredstvo za liječenje pleuritisa.[7]
Tkanina napravljena od koprive je nađena na lokacijama na kojima su živjeli ljudi iz brončanog doba.[8] Dobar dio njemačke uniforme iz Prvog svjetskog rata bio je od tkanine izrađene od koprivinih vlakana. Koprivu su koristili i stari Rimljani kao hranu i lijek. Siromašni ljudi bi je često jeli u proljeće. U germanskoj mitologiji kopriva je bila simbol boga munje. Prema narodnom vjerovanju, munja nikada neće udariti u koprivu, i od toga dolazi poslovica: Neće grom u koprive.[9] Postoji mit da kad kokoši jedu sušene koprive, poveća se broj izlegnutih jaja.[10]
Koprive se tradicionalno beru na Veliki četvrtak i Veliki petak. U knjizi Hansa Christiana Andersena "De vilde svaner" se spominje kako je princeza morala satkati kaput od kopriva da bi razbila urok bačen na njezinu braću. U Ujedinjenom Kraljevstvu se od 1986. održava Stinging Nettle Eating Championship, natjecanje u jedenju kopriva.[11]
Sjemenke između trave.
Rizomi i korijenje.
Lisni zalisci.
Bodlje koprive su bijele boje.
Muška i ženska biljka.
Žuti cvjetovi muške biljke.
Ljubičasti cvjetovi muške biljke.
Zeleni cvjetovi ženske biljke.
Maslinasto-zeleni cvjetovi ženske biljke.
Plodovi koprive.
Sjemenka tijekom klijanja
Biljka izlazi iz proklijale sjemenke
Velika kopriva. (Úrtica dioíca.)Ilustracija #300 in: Martin Cilenšek: Naše škodljive rastline, Celovec (1892)
Obična kopriva (velika kopriva, dvodomna kopriva, lat. Urtica dioica) je vrsta samonikle jestive biljke roda Urtica koja raste na zapuštenim mjestima kao korov. Raste u Europi, Aziji, Africi i Sjevernoj Americi.
Wulka kopřiwa (Urtica dioica) je rostlina ze swójby kopřiwowych rostlinow. Dalše serbske mjeno je wjelelětna kopřiwa.
Wulka kopřiwa je dwudomna rostlina, kotraž docpěwa wysokosć wot 1,5 m (30 hač 150 cm). Rostlina njese krótke seršćate a dołhe palne kosmy.
Stołpiki su hranite, zrunane a móškaće kosmate.
Łopjena docpěwaja dołhosć wot wjace hač 5 cm a su přećiwostejne, dołhojte, na spódku wutrobojte, hrubje rězane a ćmowozelene.
Wona kćěje wot julija hač do oktobra. Muske a žónske kćenja steja na rozdźělnych rostlinach. Pakiće su dlěše hač łopjenowy stołpik.
Wona rosće na pućnych kromach, smjećišćach a brjohach rěkow.
Wulka kopřiwa je swětodaloko we měrnych klimowych pasmach rozšěrjena.
Młoda rostlina so móže jako spinatojtu zeleninu přihotować. Prasowany wutk pomha přećiwo nalětnjej mučnosći.
Jeli eksistuje w druhej rěči hižo bóle wuwity nastawk ze samsnej temu, potom přełožuj a dodawaj z njeho.
Jeli nastawk ma wjace hač jedyn njedostatk, wužiwaj prošu předłohu {{Předźěłuj}}. Nimo toho so awtomatisce kategorija Kategorija:Zarodk wo botanice doda.
Wulka kopřiwa (Urtica dioica) je rostlina ze swójby kopřiwowych rostlinow. Dalše serbske mjeno je wjelelětna kopřiwa.
Brenninetla (einnig: natra, notrugras eða nötrugras) (fræðiheiti: Urtica dioica) er planta af netluætt. Hún er með örsmá grágræn blóm í þéttum blómskipunum. Brenninetla getur verið allt frá 40 til 120 cm á hæð.
Hún er frekar sjaldgæfur slæðingur hér á landi, nema í nánd við mannabústaði, og þá oftast í görðum eða í nánd við ræktaða garða. Hún blómgast í júlí. Laufblöð, stönglar og blaðstilkar eru með grófum um 2 mm löngum brennihárum, sem vernda plöntuna gegn snertingu manna og dýra. Af þessum eigindum hennar hefur hún fengið nafn sitt.
Brenninetla (einnig: natra, notrugras eða nötrugras) (fræðiheiti: Urtica dioica) er planta af netluætt. Hún er með örsmá grágræn blóm í þéttum blómskipunum. Brenninetla getur verið allt frá 40 til 120 cm á hæð.
Hún er frekar sjaldgæfur slæðingur hér á landi, nema í nánd við mannabústaði, og þá oftast í görðum eða í nánd við ræktaða garða. Hún blómgast í júlí. Laufblöð, stönglar og blaðstilkar eru með grófum um 2 mm löngum brennihárum, sem vernda plöntuna gegn snertingu manna og dýra. Af þessum eigindum hennar hefur hún fengið nafn sitt.
L'ortica comune (Urtica dioica L., 1753) è una pianta erbacea perenne dioica, nativa dell'Europa, dell'Asia e del Nord Africa.[1]
È la più conosciuta e diffusa specie del genere Urtica.[2] Possiede peli che, quando si rompono, rilasciano un fluido che causa bruciore e prurito.
La pianta è nota per le sue proprietà medicinali, per la preparazione di pietanze e, nel passato, per il suo esteso uso nel campo tessile.
Il nome Urtica deriva dal latino urere, bruciare, a indicare l'effetto delle sostanze irritanti contenute nei peli.[3][4]
L'ortica è una pianta erbacea perenne, decidua, alta tra i 30 e i 250 centimetri.[2] Ha un fusto eretto, poco ramificato, densamente peloso, striato e, in alto, scanalato a sezione quadrangolare di un diametro tra i 3 e i 5 millimetri.
La pianta si diffonde anche grazie al vigoroso rizoma strisciante, cavo e molto ramificato, da cui nascono nuove piante.
Le foglie sono grandi, ovate e opposte, lanceolate, seghettate e acuminate, verde scure nel lato superiore, più chiare e pelose nel lato inferiore. La lamina è lunga fino a due volte il picciolo.
Come marcato nel nome, l'U. dioica è una pianta dioica: i fiori femminili e quelli maschili sono portati da piante distinte. I fiori femminili sono raccolti in lunghe spighe pendenti, mentre i fiori maschili sono riuniti in spighe erette. Entrambi hanno quattro tepali che racchiudono i quattro stami (nei fiori maschili) o l'ovario (nei fiori femminili).
Dai fiori femminili si sviluppa un achenio ovale, con un ciuffo di peli all'apice, lungo fino a 1,3 mm e largo fino a 0,9 mm, che contiene i semi.
Foglie e fusti sono ricoperti da tricomi, i peli contenenti la sostanza urticante che la pianta adotta a scopo difensivo. L'apice dei peli possiede una piccola sfera che, rompendosi, lascia uscire un fluido irritante per la pelle di uomini e animali. Il pelo è costituito da un'unica cellula allungata, con pareti calcificate, mentre la punta è silicizzata e si riforma facilmente.
L'irritazione causa la formazione di piccoli eritemi sulla pelle, ed è associata ad una sensazione di prurito e intorpidimento che dura da pochi minuti ad alcune ore.[5][6]
Le tossine presenti nel fluido risultano essere serotonina, istamina, acetilcolina, acido acetico, acido butirrico, leucotrieni e acido formico.[4][6][7] L'esatta formulazione non è stata completamente studiata, a causa della difficoltà di estrarre le sostanze chimiche dai peli.
L'ortica ospita almeno un centinaio di insetti, ad esempio il miride Liocoris tripustulatus e la trioza dell'ortica (Trioza urticae). Le foglie sono alimento dei bruchi delle farfalle Occhio di pavone e Vanessa dell'ortica.[8][9]
U. dioica è ampiamente diffusa in Europa, la maggior parte dell'Asia e Nord Africa; è stata inoltre introdotta in America[1]. In Italia si trova in tutte le regioni fino a 1.800 m di quota.[10]
Si trova usualmente nei campi e nei terreni incolti, prediligendo luoghi umidi e ricchi di azoto, meglio se ombrosi, come le radure dei boschi, i bordi dei corsi d'acqua (specialmente quelli inquinati), attorno alle rovine di abitazioni. Sulle Alpi è comune nei campi concimati con letame.[8]
Spesso condivide lo stesso habitat con altre erbe, come l'artemisia, la malva, il sambuco e la parietaria.
L'ortica è stata classificata nel 1753 da Linneo nel suo Species Plantarum.[11]
In Europa sono state descritte due sottospecie di U. dioica:
Con il nome di ortica ci si può riferire anche ad altre specie del genere Urtica, sebbene la dioica sia la più diffusa. In Italia si incontra frequentemente anche l’Urtica urens, una specie annuale più piccola e pungente dell'U. dioica, l'Urtica membranacea e l'Urtica pilulifera, meno pelose e i cui fiori tendono al viola.[10]
Per la somiglianza delle foglie, l'ortica può essere confusa con le piante del genere Lamium, come ad esempio la falsa ortica, che tuttavia non irritano se toccate e i cui fusti e fiori sono marcatamente differenti.
Le piante del genere Urtica sono utilizzate e coltivate dall'uomo sin dall'antichità per la produzione di fibre, per le loro applicazioni medicinali e per preparazioni alimentari.
L'ortica ha una lunga storia nel campo tessile per la produzione di fibre, utilizzate per vestiti, carta, teli, sacchi e cordami. In Danimarca sono stati scoperti sudari funebri, risalenti all'età del bronzo, prodotti con la fibra dell'ortica.[2] La coltivazione industriale iniziò dal XIX secolo, e durante la prima guerra mondiale fu utilizzata in Europa come sostituto al cotone; ma con l'arrivo di tessuti più economici, la coltivazione di ortica terminò dopo la seconda guerra mondiale. Dagli anni '90 industrie tessili in Austria, Germania, Lettonia e Finlandia hanno avviato alcune ricerche per riprendere la produzione dei tessuti dall'ortica.[13][14]
Gli steli legnosi degli esemplari adulti sono macerati, disidratati e battuti, ottenendo così fibre che possono essere separate a mano per tessere stoffe (ramia) simili alla canapa o al lino.[13]
Le foglie verdi, che contengono grandi quantità di clorofilla, erano usate per la colorazione dei tessuti delicati.[2]
U. dioica e altre specie di Urtica sono utilizzate contro le artriti sin dall'Antico Egitto. Usi medicinali dell'ortica sono riportati da Teofrasto, Plinio il Vecchio, Ippocrate e numerosi antichi greci: i soldati romani, ad esempio, la utilizzavano per trattare la stanchezza muscolare e i reumatismi. Diversi usi della pianta sono stati descritti su testi di medicina e botanica, dal medioevo fino ai giorni nostri.[2]
Le applicazioni sfruttano le proprietà stimolanti e irritanti dei peli, e includono il trattamento di anemie, reumatismi, artriti, eczemi, asma, infezioni della pelle, dolori intestinali, oppure sono tradizionalmente impiegate come shampoo per la calvizie, o contro le emorroidi e la gotta.
Studi moderni provano l'efficacia dell'uso medicinale di U. dioica e U. urens contro artriti, reumatismi, riniti allergiche, infezioni del tratto urinario, problemi cardiovascolari e per il trattamento dell'ipertrofia prostatica benigna.[4][6][15]
Le ortiche sono usate in cucina dai tempi dei Greci e dei Romani in tutta Europa, e costituiscono ancor oggi un alimento diffuso nelle aree rurali.[2] I germogli e le foglie ancora tenere si raccolgono in primavera, prima della fioritura. La cottura distrugge i peli urticanti.[6]
L'ortica contiene una quantità significante di minerali, come calcio, ferro e potassio, vitamine (vitamina A, vitamina C), proteine e amminoacidi, che ne fanno un alimento ad alto valore nutritivo. I valori nutrizionali variano a seconda del periodo di raccolta e diminuiscono con la preparazione e la cottura.[16] È sconsigliata a pazienti diabetici, alle donne in gravidanza o durante l'allattamento.[4]
Le foglie e i germogli si usano nei risotti, nelle tagliatelle verdi, nei tortelli (nella sfoglia e/o nel ripieno), nei minestroni, nelle zuppe,[17] nelle frittate, nelle torte salate e nelle frittelle.
Il macerato di U. dioica e U. urens viene utilizzato nell'agricoltura biologica per tenere lontani gli insetti, prevenire alcune malattie come l'oidio e la peronospora, rafforzare la resistenza delle piante e anche come pacciamatura, per migliorare la qualità dell'humus.[18][19]
L'ortica comune (Urtica dioica L., 1753) è una pianta erbacea perenne dioica, nativa dell'Europa, dell'Asia e del Nord Africa.
È la più conosciuta e diffusa specie del genere Urtica. Possiede peli che, quando si rompono, rilasciano un fluido che causa bruciore e prurito.
La pianta è nota per le sue proprietà medicinali, per la preparazione di pietanze e, nel passato, per il suo esteso uso nel campo tessile.
Urtica dioica (binomen a Carolo Linnaeo anno 1753 statutum) est species plantarum florentium in familia Urticacearum, in Europa, Asia, America septentrionali sponte crescens. Tactu urit vel pungit. In cibum et medicamentum adhibetur.
Vide "Urtica dioica" apud Vicispecies. 
Situs scientifici: Tropicos • Tela Botanica • GRIN • ITIS • Plant List • NCBI • Biodiversity • Encyclopedia of Life • Plant Name Index • IUCN Red List • "Urtica dioica" apud Plants for a Future • Plantes d'Afrique • Flora of China • INPN France • Flora of North America • USDA Plants Database 
Haec stipula ad biologiam spectat. Amplifica, si potes! Urtica dioica (binomen a Carolo Linnaeo anno 1753 statutum) est species plantarum florentium in familia Urticacearum, in Europa, Asia, America septentrionali sponte crescens. Tactu urit vel pungit. In cibum et medicamentum adhibetur.
Didžioji dilgėlė (lot. Urtica dioica) – dilgėlinių (Urticaceae) šeimos dilgėlių (Urtica) genties augalų rūšis.
Daugiametis, 60-150 cm aukščio, su dilginamaisiais plaukeliais žolinis augalas. Stiebas stačias, keturbriaunis, išauga iš šliaužiančio šakniastiebio, siekia iki 1m aukščio. Lapai priešiniai, širdiškai kiaušiniški, 8-17 cm ilgio ir 2-8 cm pločio. Tiek stiebai, tiek lapai apaugę paprastais, tuščiaviduriais, trapiais dilginamaisiais plaukeliais. Žiedai vienalyčiai, žali neryškūs, susitelkę į šluoteles, išsidėsto lapų pažastyse. Vaisius - ovališkas arba kiaušiniškas, 1,2-1,5 mm skersmens riešutėlis. Žydi liepos - spalio mėn. Dauginasi šakniastiebiais ir sėklomis.
Auga puvenų ir azotinių medžiagų turtingose dirvose. Ypač vešliai auga prie sodybų, patvoriuose, krūmuose, drėgnuose miškuose (ypač lapuočių), upių pakrantėse.
Jau 200 metų žinoma dilgėlių pašarinė vertė: jomis šeriamų karvių pienas riebesnis, paukščiai sparčiau auga ir riebėja, vištos deda didesnius kiaušinius.
Kosmetikoje tinka plaukams stiprinti bei pleiskanų naikinimui.
Ilgi ir ploni, į šilką panašūs dilgėlių stiebų plaušai, kurie sudaro 8-12 % stiebų svorio, tinka audinių, virvių, špagato gamybai.
Iš lapų gaunami žali, iš šaknų – geltoni dažai, tinkami konditerijoje, farmacijoje, parfumerijoje.
Lapuose yra 3,6 % riebalų, 19,7 % baltymų, iki 25 % celiuliozės, skruzdžių, acto sviesto rūgščių; taninų, glikozido, urticido, mineralinių medžiagų (kalio, natrio, magnio, geležies, sieros, silicio, chloro ir kt.) 0,6 % askorbino rūgšties, B, K vitaminų, 48-116 mg karotino, 8 % chlorofilo.[1]
Jauni pavasariniai, malonaus aromato dilgėlių lapai labai tinka maistui. Mitybinė lapų kokybė prilygsta ankštiniams augalams. Naudojama kaip maisto produktas sriuboms virti, salotoms.
Manoma, kad dilgelė padeda esant artritui, podagrai, egzemai, esant ausų, nosies ir gerklės susirgimams. Pasižymi kraujavimą stabdančiu poveikiu, didina hemoglobino kiekį kraujyje, skatina šlapimo išsiskyrimą.
Vaistinei žaliavai pjaunama apie birželio vidurį dar nežydintys, iki 40 cm aukščio su pilnai užaugusiais lapais dilgėlių stiebai. Atžėlusias antrąją ir trečiąją žoles galima pjauti iki pirmųjų rudens šalnų. Peržydėjusių augalų lapai vaistinei žaliavai netinka, nes juose sumažėję gydomųjų savybių. Džiaunamos gerai perpučiamose pastogėse, paskleidžiant jas plonu sluoksniu. Galima džiovinti ir džiovykloje 45-50 °C temperatūroje. Gerokai apdžiuvę, bet dar netrupantys lapai nubraukiami nuo stiebų ir baigiami džiovinti. Iš 5,5-6,0 kg šviežios žolės gaunama 1 kg sausos žaliavos. Rečiau vaistinei žaliavai renkamos dilgėlių šaknys. Šaknys kasamos vėlai rudenį arba anksti pavasarį, nuplaunamos ir džiovinamos džiovykloje, ne aukštesnėje kaip 60 °C temperatūroje.
Gerai paruošta žaliava – trapūs, tamsiai žali, savotiško malonaus kvapo, karstelėjusio skonio.
Didžioji dilgėlė (lot. Urtica dioica) – dilgėlinių (Urticaceae) šeimos dilgėlių (Urtica) genties augalų rūšis.
Daugiametis, 60-150 cm aukščio, su dilginamaisiais plaukeliais žolinis augalas. Stiebas stačias, keturbriaunis, išauga iš šliaužiančio šakniastiebio, siekia iki 1m aukščio. Lapai priešiniai, širdiškai kiaušiniški, 8-17 cm ilgio ir 2-8 cm pločio. Tiek stiebai, tiek lapai apaugę paprastais, tuščiaviduriais, trapiais dilginamaisiais plaukeliais. Žiedai vienalyčiai, žali neryškūs, susitelkę į šluoteles, išsidėsto lapų pažastyse. Vaisius - ovališkas arba kiaušiniškas, 1,2-1,5 mm skersmens riešutėlis. Žydi liepos - spalio mėn. Dauginasi šakniastiebiais ir sėklomis.
Auga puvenų ir azotinių medžiagų turtingose dirvose. Ypač vešliai auga prie sodybų, patvoriuose, krūmuose, drėgnuose miškuose (ypač lapuočių), upių pakrantėse.
Lielā nātre (Urtica dioica) ir daudzgadīgs nātru dzimtas lakstaugs. Tā ir viena no vislabāk zināmām nātru ģints pārstāvēm. Lielās nātres dabiskā izplatības vieta ir Eiropa, Āzija, Ziemeļāfrika un Ziemeļamerika. Lielajai nātrei uz lapām un stublājiem ir dzeļmatiņi, kas, nonākot saskarē ar cilvēku vai citiem dzīvniekiem, injicē ādā histamīnu un citas ķīmiskas vielas, radot dedzinoši sāpīgas sajūtas.[1] Augs tiek izmantots ārstniecībā un pārtikā.
Šim augam ir ložņājošs, zarains saknenis. Stumbrs 60 — 110 cm augsts, neasi četršķautņains, stāvs, parasti nav zarains, dobs, apakšējā daļā gandrīz kails, vidus un augšdaļa klāta ar vienkāršiem matiņiem un dzeļmatiņiem, kas sevišķi biezi klāj stumbru mezglu vietās. Lapas olveida vai sirdsveida, 8 — 17 cm garas, 2,8 cm platas, 2,5 — 4,5 reizes garākas par kātiņiem, plātnes gals pakāpeniski nosmaiļots. Augšējās lapas parasti ir sirdsveida, vai nosmailinātas, ar noapaļotu pamatu. Lapu mala rupji zāģzobaina, ar dzeloni galā; lapu virspuse tumši zaļa, klāta ar vienkāršiem un dzeļošiem matiņiem, apakšpuse zaļa, vai pelēki zaļa, ar dzeļmatiņiem, kas atrodas uz dzīslām. Lapu kāti 0,5 — 8 cm gari, tievi, biezi klāti ar dzeļmatiņiem. Pielapes brīvas, ar gludu malu, plēvainas, ar smailu galotni, gar malām klātas ar vienkāršiem matiņiem, gaiši zaļas, līdz 12 mm garas un 1 — 1,5 cm platas. Ziedi viendzimuma, divmāju, sīki, zaļi, mazos kamoliņos, kas sakopoti nokarenās vai stāvās ziedkopās. Apziednis vienkāršs, ar 4 vienāda lieluma apziedņa lapām. Putekšņlapas ir 4, novietotas pret apziedņa daļām. Līdz ziedēšanai putekšnīcas ieliektas uz iekšu.[2]
Lapas satur K, C, B2 vitamīnus, glikozīdu urticīnu, miecvielas, olbaltumvielas, karotinoīdus, skudrskābi, histamīnu, hlorofilu un dažādus mikroelementus - hromu, varu, mangānu, alumīniju, vanādiju, dzelzi. No lielās nātres lapām var iegūt tīru hlorofilubez citu pigmentu piemaisījuma.
Lielo nātru jaunos dzimumus pavasarī var lietot uzturā, lapās ir daudz olbaltumvielu, vitamīnu un minerālvielu. Sasmalcinātus augus izēdina cūkām un mājputniem. Var lietot kā skābbarību. Šķiedru ar izmantot audumu, virvju, tīklu un papīra izgatavošanai. No lapām iegūst zaļo krāsu. Nātres tautas medicīnā lieto pret reimatismu, caureju u.c. slimībām. Jaunos augus ir līdz 700 mg karotīna, 130 mg C vitamīna, daudz proteīna, kālija, dzelzs un kalcija.[3]
Lielā nātre (Urtica dioica) ir daudzgadīgs nātru dzimtas lakstaugs. Tā ir viena no vislabāk zināmām nātru ģints pārstāvēm. Lielās nātres dabiskā izplatības vieta ir Eiropa, Āzija, Ziemeļāfrika un Ziemeļamerika. Lielajai nātrei uz lapām un stublājiem ir dzeļmatiņi, kas, nonākot saskarē ar cilvēku vai citiem dzīvniekiem, injicē ādā histamīnu un citas ķīmiskas vielas, radot dedzinoši sāpīgas sajūtas. Augs tiek izmantots ārstniecībā un pārtikā.
Grote brandnetel, Urtica dioica, is een plant uit de brandnetelfamilie, Urticaceae. Vanwege het zeer algemene voorkomen op voedselrijke, ruderale plaatsen en de brandharen die bij aanraking een brandende jeuk op de huid kunnen veroorzaken, is dit een van de bekendste plantensoorten in West-Europa.
De grote brandnetel is een vaste plant, die 30-250 cm hoog wordt. De bladeren hebben een gezaagde bladrand. De bladeren en de stengels hebben brandharen. De stengel is vierkantig en evenals de bladeren met brandharen bezet, op de plant komen zowel gewone haren als brandharen voor. De bloemen zijn klein en groenachtig met vier of vijf meeldraden. De bloei is van juni tot de herfst. De grote brandnetel heeft ronde, kruipende wortelstokken, rizomen. Deze wortelstokken hebben een gele kleur.
De planten zijn meestal tweehuizig, dat wil zeggen dat er afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke planten zijn. De bloemen zijn een- of tweeslachtig, de vrucht is eenzadig. De grote brandnetel is een windbestuiver. De bloeiwijze van de mannelijke en de vrouwelijke plant verschillen van elkaar. De mannelijke planten hebben kortere zijtakken. De zijtakken van de vrouwelijke planten gaan na de bevruchting enigszins hangen. De stamper heeft één of twee stempels. Een verrassend verschijnsel is het plotseling openspringen van de mannelijke bloemen, waarbij de helmhokjes het stuifmeel in een wolk omhoog schieten.
De grote brandnetel is van de kleine brandnetel, Urtica urens, te onderscheiden aan de meestal grotere hoogte. De kleine brandnetel bereikt een lengte van maximaal 50 cm. De stoffen in de brandharen van de kleine brandnetel worden beschreven als de pijnlijkste van de twee soorten. Een ander onderscheid is dat de kleine brandnetel een penwortel heeft.
De botanische naam Urtica dioica komt van het Latijnse uro, ik brand, dat naar de irriterende brandharen van de plant verwijst, en het Griekse dioica,[bron?] 2 huizen, dat naar de mannelijke en vrouwelijke planten verwijst. De Nederlandse naam gaat terug op een proto-Germaans woord *nat-ilō-, verkleinwoord van *natō-. De grote brandnetel is kosmopolitisch en een cultuurvolger. In Oost-Vlaanderen en het oosten van West-Vlaanderen is tingel of tengel een veel gebruikt woord voor grote brandnetel in het dialect. Op andere plaatsen in West-Vlaanderen spreekt men van netel, nettel of nittel.
De bovengrondse delen van grote brandnetel zijn rijk aan carotenen, vitamine C en ijzer. Ook komt vitamine D in de plant voor. Tot 20 % aan kiezelzuur, kalium en nitraat kan in de plant voorkomen. Gedroogde grote brandnetels, liefst voor de bloei, zijn een goed voer voor geiten en konijnen, vanwege het hoge eiwitgehalte. Geiten eten de grote brandnetel ook graag vers. Zeer jonge planten, die nog geen brandharen hebben, kunnen vers aan konijnen gevoerd worden.
De Romeinen die in onze koude streken gelegerd waren, haalden soms grote brandnetels over hun benen om het warm te krijgen. In de Middeleeuwen maakten de monniken kleine zweepjes van grote-brandnetelstengels en sloegen hun lichaam ermee als boetedoening.
Mensen lopen niet graag tegen grote brandnetels, omdat de brandharen van de plant bij aanraking gaan prikken en jeuken. Het is een van de weinige soorten onkruid die iedereen bij naam kent. Aan de top van de knop van iedere brandhaar zit een weerhaakje dat bij aanraking in de huid vast komt te zitten. Daarbij breekt de knop van de brandhaar af en komt een mengsel van stoffen in de huid die de brandende en langdurig aanhoudende jeuk veroorzaken. Ook ontstaan op de huid lichtere, jeukende bultjes, die netelblaren worden genoemd.
Onderzoeken uit 1849, 1947 en 1969 toonden aan dat de brandharen acetylcholine, histamine, serotonine en mierenzuur bevatten. Laatstgenoemde stof zou de belangrijkste veroorzaker van de jeuk/prikken zijn. De afgelopen 100 jaar is weinig onderzoek verricht op dit gebied. Wat wel bekend is, is vaak gebaseerd op twijfelachtige referenties of kwalitatief slecht onderzoek. Of mierenzuur werkelijk de belangrijkste veroorzaker van de jeuk is, zal nader onderzocht moeten worden. Onderzoek uit 2006 toonde aan dat oxaalzuur en wijnsteenzuur waarschijnlijk de veroorzakers van de aanhoudende jeuk/prikken zijn. Van acetylcholine, histamine, serotonine kon niet overtuigend worden aangetoond dat zij een belangrijke bijdrage aan de jeukende/prikkende effecten leveren.
Wat de histamine betreft is het zelfs onduidelijk of deze afkomstig is van de brandharen of uit de mestcellen in de huid.[1] Wie gedwongen is een brandnetelstengel vast te pakken, kan dat het beste met een licht opwaartse beweging doen, omdat de brandharen van de stengel iets naar boven wijzen. De brand van de kleine brandnetel is pijnlijker en meer stekend dan van de grote. Beide soorten hebben op de wortels geen brandharen en de bovenzijde van het blad bevat minder brandharen dan de onderzijde.
De standplaats van de grote brandnetel bestaat uit stikstofrijke, humushoudende grond, vaak op halfbeschaduwde plaatsen. De grote brandnetel is vaak te vinden op ruderaal terrein, zoals afvalplaatsen en verlaten bouwplaatsen. De grote brandnetel is een indicatorsoort voor stikstof en verstoorde gronden, bijvoorbeeld ontwatering.
De grote brandnetel is waardplant van veel soorten vlinders: er komen ongeveer 50 vlindersoorten op voor, waaronder atalanta, brandnetelmot, brandnetelmotje en distelvlinder. De atalanta, dagpauwoog, kleine vos, gehakkelde aurelia, enkele uiltjes en het landkaartje leven alleen van de grote brandnetel. De rupsen van de kleine vos leven op de grote brandnetel.
Jonge brandnetelstengels van de grote brandnetel kunnen als een groente, wat bereidingswijze en smaak betreft, vergelijkbaar met spinazie, worden gegeten.
Vroeger werden boter, vis en vlees in brandnetelbladeren verpakt om ze langer fris te houden. Het blijkt dat stoffen in grote brandnetel bacteriegroei tegengaan.[2] Een Friese specialiteit is brandnetelkaas.
De bovenste bloeiende stengel met bladeren met niet meer dan 10% stengelaandeel van twee niet in Nederland voorkomende soorten, is gedroogd te gebruiken als geneeskrachtig kruid en heeft een iets bittere smaak. Voor dit doel wordt hoofdzakelijk in het wild verzameld in Bulgarije, Hongarije, Rusland, voormalig Joegoslavië en Albanië. De planten bevatten ca. 1-2% flavonoïden, speciaal glycoside en rutinoside van quercetine, isorhamnetine en kamferolie, maar ook isorhamnetine-3-O-neohesperidoside. In kleinere concentraties verschillende alifatische organische zuren, maar ook hydroxycumarine scopoletine. Alleen in de grote brandnetel komt 0,03-1,6 % koffie-oylappelzuur voor.
Bladeren en stengels geweekt in water geven een geur die uitstekend geschikt is voor de bestrijding van luizen. Grote brandnetels worden ook in haarwater gebruikt. Brandnetelspiritus wordt gebruikt voor behandeling van de hoofdhuid en haren tegen roos en vet haar.
Brandnetelgier is een middel dat gebruikt kan worden ter bestrijding van allerlei soorten luis en rupsen.[3]
Lange tijd werd de grote brandnetel voor het verven van wol gebruikt. Na voorbehandeling met aluin kon wol wasgeel worden geverfd. Na voorbehandeling met zink en nabehandeling met koper en in een ammoniakbad kreeg wol een intense grauwgroene kleur.
Uit de stengel van de grote brandnetel worden vezels gewonnen en verwerkt tot neteldoek. Ook wordt er tegenwoordig op kleine schaal voor in de mode van brandnetels stof geproduceerd.
Modelabel Brennels had in provincie Flevoland eigen brandnetelplantages en ontwikkelde daar een productieproces voor het losweken van de hoogwaardige vezels. Het netelgaren wordt gemengd met katoen. De brandnetelvezel is van nature een holle vezel wat een isolerende werking geeft bij het dragen. Brandnetelvezel is 30 tot 50% lichter en ook sterker dan die van katoen.
De plant werd ook gebruikt voor de productie van papier.
In het Amazonegebied wordt de grote brandnetel gezien als helende plant. Wanneer een lid van de stam een infectie oploopt wordt deze bedekt met verschillende brandnetels. Hier hangt ook een religie aan vast. In het oude gesproken Quechua wordt deze plant uitgesproken als "brenshumie", hetgeen betekent "god van de prikkels". Deze prikkels zetten de pijn die door de ontsteking is ontstaan om in de pijn die ietwat vriendelijker aanvoelt.
Bloemdiagram mannelijke bloem (links) en vrouwelijke bloem
Lengtedoorsnede stengel
Dwarsdoorsnede stengel
Vruchten
Detail vruchten
Gallen van brandnetelbladgalmug
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Urtica dioica op Wikimedia Commons. 
(Nederlandstalige) Wikisource.Grote brandnetel, Urtica dioica, is een plant uit de brandnetelfamilie, Urticaceae. Vanwege het zeer algemene voorkomen op voedselrijke, ruderale plaatsen en de brandharen die bij aanraking een brandende jeuk op de huid kunnen veroorzaken, is dit een van de bekendste plantensoorten in West-Europa.
Stornesle (Urtica dioica)[1] er ein fleirårig plante i nesleslekta som er kjend for «brennande» blad og stengel. Planten er også kjend som brennesle, brenn-nesle og brennenesle.
Brennesle blir omlag 30-200 cm høg. Ho har motsette, grovtagga blad og lysegrøne blomar som heng i knippe frå bladhjørna. Stengel og blad har brennhår som sprøyter ut ei giftig væske når den skjøre, glasaktige spissen blir broten av.[2]
Blomestanden er opprett. Det finst ulike hann- og hoplanter av nesla.[2]
Brennesle veks på næringsrik jord, og er ein indikatorplante for nitrogenrik jord.
Brennesle kan etast og er blitt brukt til suppe, stuing og som krydderurt. Ho kan også brukast til ulike retter som polenta, pesto og puré.[3]
I albansk matlaging er unge nesleblad ein del av fyllet i börek, saman med andre urter og ris.[4][5] I gresk matlaging bruker ein unge blad på liknande vis, som fyll for hortopita, ein variant av spanakopita der ein bruker ville vekstar i staden for spinat til fyll.[6]
Nesle er også brukt ein del til ost, mellom anna til ostetypen Cornish Yarg[7] og til å smaksetja visse typar gaudaost.[8]
I folkemedisinen har nesle vore brukt som middel mot mange sjukdommar. I Hardanger blei til dømes avkoket brukt mot utvendig kløe og hundebitt, rota mot tannverk, og pulverisert til strøpulver på sår. Innvendig blei avkoket tke for brystverk, astma, hoste og fleire sjukdommar.[2]
Dei sterke, tynne bastfibrane i plantestenglane har vore brukt til å laga nett, lette tørkle og stivare nettelduk.[2]
Ein kan også utnytta mineralinnhaldet ved å bruka planten til kompostering eller nesleuttrekk.
For å nytta nesla til mat eller medisin kan ein samla plantedelar med saks og plastpose, eventuelt med hanskar. Brenninga forsvinn etter kontakt med kokande vatn.[9]
Stornesle (Urtica dioica) er ein fleirårig plante i nesleslekta som er kjend for «brennande» blad og stengel. Planten er også kjend som brennesle, brenn-nesle og brennenesle.
Stornesle (Urtica dioica) (som også kalles brennesle) er en 30-200 cm høy, meget vanlig urt. Den vokser på næringsrik jord, især omkring bebyggelse. Den er indikatorplante for nitrogenrik jord.
Alle overjordiske deler av planten er som regel forsynt med hule brennhår, som man ukorrekt tidligere trodde var fylt med maursyre. Det har vist seg å være en blanding av histamin, acetylkolin og 5-hydroxytryptamin (serotonin) og et enda ikke identifisert stoff. Planten har et høyt innhold av ulike mineraler og vitaminer.
Stornesle er en flerårig urt med en flatedekkende, opprett vekstform. Stengelen er firkantet, ru og tett dekket med stive hår. Bladene er 5-16 cm lange, egg- til hjerteformete og langt tilspissete med sagtakket kant. Oversiden er mørkgrønn med dyptliggende ribber, mens undersiden er lysegrønn. Begge sidene er dekket med stive hår.
Planten er særbo, med rent hunlige og rent hanlige individer. Blomstene dannes ved skuddspissene. De enkelte blomster er små og mangler kronblader. Frøene er nøtter.
Roten består av gule, vannrette jordstengler og tallrike loddrette røtter.
Høyde x bredde og årlig tilvekst: 1,5 x 1,5 m (150 x 10 cm/år).
Stornesle finnes overalt i Norge på næringsrik jord, steder hvor det er god tilgang til viktige gjødningsstoffer, spesielt nitrogen. Den er indikatorplante for nitrogenrik jord og vokser i plantesamfunn med andre arter som har de samme behovene. Den gror gjerne i stor bestand, hvor andre planter ikke kan hevde seg.
Planten er spiselig og kan brukes til suppe, stuing og som krydderurt. Mineralinnholdet kan utnyttes ved å bruke planten til kompostering eller nesleuttrekk. Tidligere har man brukt fibrene i plantens stengler til å produsere nettelduk.
Stornesle er en gammel medisin- og matplante. Planten samles med saks og plastpose, eventuelt med hansker. Brenningen forsvinner etter kontakt med kokende vann.[1]
Stornesle (Urtica dioica) (som også kalles brennesle) er en 30-200 cm høy, meget vanlig urt. Den vokser på næringsrik jord, især omkring bebyggelse. Den er indikatorplante for nitrogenrik jord.
Alle overjordiske deler av planten er som regel forsynt med hule brennhår, som man ukorrekt tidligere trodde var fylt med maursyre. Det har vist seg å være en blanding av histamin, acetylkolin og 5-hydroxytryptamin (serotonin) og et enda ikke identifisert stoff. Planten har et høyt innhold av ulike mineraler og vitaminer.
Pianta erbosa ch'a viv sempe, àuta da 50 a 120 cm., ëd color verd carià. Da un risòma ch'a cor pòch sot tèra, a-i nass le piante, generalment pa ramificà, coatà ëd peil urticant. Feuje dentà e con, arlongh le nervadure, àutri peil urticant. Le fior a son riunìe an spi tacà a l'atach ëd le feuje, separà da mas-cc (spi drit) e fumele (spi pendent).
Motobin comun-a ant ij pòst dru, dal livel dël mar fin a 1200 m. A fioriss an avril-magg.
Pa confermà.
A l'é motobin dovrà, ëdcò s'a fora a cheujla. A venta cheuje le piante giovo, as na fà frità, mneste, ripien.
Urtica dioica L.
Pianta erbosa ch'a viv sempe, àuta da 50 a 120 cm., ëd color verd carià. Da un risòma ch'a cor pòch sot tèra, a-i nass le piante, generalment pa ramificà, coatà ëd peil urticant. Feuje dentà e con, arlongh le nervadure, àutri peil urticant. Le fior a son riunìe an spi tacà a l'atach ëd le feuje, separà da mas-cc (spi drit) e fumele (spi pendent).
AmbientMotobin comun-a ant ij pòst dru, dal livel dël mar fin a 1200 m. A fioriss an avril-magg.
ProprietàPa confermà.
Cusin-aA l'é motobin dovrà, ëdcò s'a fora a cheujla. A venta cheuje le piante giovo, as na fà frità, mneste, ripien.
Multimedia w Wikimedia Commons Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – gatunek rośliny z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Występuje w stanie dzikim w Europie, Azji, Afryce Północnej, Ameryce Północnej, a zawleczona została także na inne obszary i kontynenty. Rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach oraz bardzo często, jako gatunek synantropijny, na żyznych siedliskach ruderalnych.
Pokrzywa zwyczajna jest użytkowana na wiele sposobów – jest rośliną leczniczą i kosmetyczną, jadalną i paszową, dostarcza także włókien, barwnika i jest użytkowana w ogrodnictwie. Pokrzywa odgrywa też rolę w ludzkiej kulturze duchowej. Z powodu obecności kłująco-parzących włosków powoduje bolesne podrażnienia skóry ludzi i zwierząt.
Zwarty zasięg podgatunku typowego (subsp. dioica) obejmuje całą kontynentalną Europę oraz Wyspy Brytyjskie, wybrzeża Morza Czarnego i Zakaukazie, zachodnią i środkową Syberię[4]. Występuje poza tym w Azji środkowej (też w centralnej części Himalajów, gdzie sięga do wysokości 4800 m n.p.m.[5]), na mniejszych obszarach rośnie także na wyspach Morza Śródziemnego, na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej oraz na Islandii. Jako takson zawleczony występuje w Ameryce Północnej, łącznie z Grenlandią[6], jak również na Wyspie Świętej Heleny, w Afryce południowej i w Etiopii[4], w Ameryce Południowej (od Ziemi Ognistej[7] poprzez Brazylię, Peru po Wielkie Antyle[8]), a także na Nowej Zelandii[9]. Podgatunki północnoamerykańskie (czasem uznawane za odrębne gatunki[4]) występują na obszarze od Meksyku po północną Kanadę. Podgatunki azjatyckie występują w Azji od Afganistanu po środkowe Chiny[5].
W Polsce pokrzywa zwyczajna (tylko podgatunek nominatywny) jest pospolita na niżu i w niższych położeniach górskich sięgając w Tatrach do wysokości 1700 m n.p.m.[10], w górach Hiszpanii rośnie do 2500 m n.p.m.[11]
Łodyga z parzącymi włoskami
Kształt blaszki liściowej
Kłącza
Gatunek bardzo zmienny pod względem wielkości, kształtu liści i kwiatostanów oraz stopnia owłosienia. Istotny wpływ na morfologię roślin ma siedlisko (→ zmienność fenotypowa). W miejscach nasłonecznionych rośliny są np. silniej owłosione[11].
Kwiaty męskie z czterema pręcikami
Kwiat żeński z pędzelkowatym znamieniem
Owoc wypadający z trwałego okwiatu
Pokrzywa zwyczajna jest byliną – hemikryptofitem – pędy nadziemne obumierają jesienią i roślina spędza zimę w postaci podziemnych kłączy[20]. Wraz z nadejściem wiosny, z pąków śpiących znajdujących się na kłączach wyrastają nad ziemię w drugiej połowie marca ulistnione pędy i szybko rosną[21]. Pokrzywa jest wiatropylna[22]. Kwitnie od czerwca do października[10] (na północy zasięgu do końca sierpnia[3]), przy czym pylenie następuje podczas gorących dni, kiedy to kwiaty męskie po zagrzaniu się, rozwijają się i prostują nitki pręcików, wysypując przy tym pyłek[23]. Kwiaty żeńskie otwierają się zwykle nieco później od męskich[13]. Do zapłodnienia konieczne jest zapylenie krzyżowe[21]. W sierpniu zaczynają dojrzewać owoce[14]. W tym też czasie liście zaczynają więdnąć, a łodygi żółkną lub czerwienieją[24]. Owoce rozsiewane są przez wiatr[22], często jednak pozostają na roślinach do samych mrozów. Nasiona nie są spoczynkowe i mogą kiełkować już 5–10 dni po dojrzeniu[3], przy czym kiełkują w 90%[16]. Większość nasion ma krótką żywotność, część jednak zachowuje zdolność do kiełkowania przez 5[12], a nawet 10 lat[3]. Kiełkowanie jest hipogeiczne, ale wzrost hipokotylu powoduje wyniesienie liścieni nad powierzchnię gruntu[13]. Liścienie są owalne o szerokości do 1 mm i długości od 1,5 do 4 mm, z wycięciem na końcu[13]. Osadzone są na ogonkach długości 2–5 mm. Zarówno ogonki, jak i blaszka liścieni pokryte są rzadko jednokomórkowymi włoskami. Epikotyl (łodyga nadliścieniowa) ma do 9 mm długości i na niej powstają już włoski parzące[25]. Młodociane liście siewki są szerokojajowate, na brzegu grubo piłkowane, przy czym ząbki są zaokrąglone[12]. Blaszka osadzona na ogonkach długości 1–2 mm osiąga 4–8 mm długości[25]. Młoda roślina jest luźno owłosiona, włosków parzących jest niewiele[12].
Pokrzywa rozprzestrzenia się za pomocą nasion, ale także wegetatywnie, przy czym w warunkach niekorzystnych (np. w przy północnej granicy swego zasięgu) głównie za pomocą kłączy[3]. Poszczególne osobniki z czasem tworzą rozległe klony (polikormony) składające się z wielu pędów nadziemnych (ramet). Młode rośliny zaczynają rozrastać się wegetatywnie już w pierwszym roku życia[3]. Kłącze w ciągu roku może się wydłużyć o ponad 1,5 m[12] (najczęściej 0,5 m[11]). Szacowany czas życia pojedynczych osobników klonalnych może przekraczać 50 lat[13].
Liczba chromosomów wynosi 2n=48 lub 52[18]. Znaczne zróżnicowanie heterozygotyczne roślin prowadzi do dużej heterogeniczności potomstwa uzyskiwanego z nasion, co wpływa na zmienność gatunku (np. różnice w terminie kwitnienia roślin uzyskanych z nasion jednej rośliny sięgają 4 tygodni)[26]. Sformułowano hipotezę, że tetraploidalna pokrzywa zwyczajna powstała w wyniku hybrydyzacji gatunków diploidalnych – pokrzywy poziewnikolistnej Urtica galeopsifolia i Urtica sondenii[11].
Pędy nadziemne pokryte są mniej lub bardziej gęsto włoskami parzącymi. Zawierają one płyn drażniący, który dostawszy się do skóry już w ilości 0,0001 mg powoduje powstawanie na niej bąbli[27]. Włosek parzący jest pojedynczą komórką osadzoną na wielokomórkowej podstawie włoska. Komórka ta w dolnej części jest rozszerzona, w górnej zwężona i tutaj nieco zgięta i zwieńczona małą główką. Ściany komórki przesycone są krzemionką i węglanem wapnia i tuż pod główką są bardzo cienkie. W efekcie nawet delikatne dotknięcie powoduje odłamanie wierzchołka i wbicie ostrego i twardego włoska w skórę oraz uwolnienie zawartości wakuoli[28]. Główka na szczycie włoska wysycona jest krzemionką[13]. W tkankach pokrzywy zwyczajnej znajdują się również cystolity zbudowane z krzemionki (fitolity) o wielościennym, trójkątnym kształcie[29].
Udział łyka wynosi od 18 do 22% masy suchych łodyg (u odmian uprawnych więcej). Elementarne włókna mają długość od 2 do 12 cm, najczęściej od 2 do 4 cm i średnicę zwykle 40–50 μm. Włókna budowane są z czystej celulozy, a drewnienie następuje rzadko tylko na ich powierzchni[30]. Starsze liście na szczycie są punktowane z powodu zawartych w komórkach kulistych cystolitów[13].
Cystolity w blaszce liściowej
Włoski parzące
Przekrój przez łodygę na wysokości węzła
W korzeniach pokrzywy zidentyfikowano lektyny, aglutyniny (w tym charakterystyczna dla pokrzywy tzw. Urtica dioica aglutynina = UDA[31]), różnorodne polisacharydy (glukany, arabinogalaktan, związku glukozowo-galakturonowe[31]) i sterole, w tym m.in. β-sitosterol[32][31], kwasy organiczne (glikolowy i glicerowy[33]), lecytynę, woski i śluzy[34], sole mineralne (w tym krzemionkę)[19], skopoletynę, lignany[14][31], kwasy tłuszczowe oraz znikome ilości monoterpenów, triterpenów, fenoli, tanin, kumaryn[35].
W liściach obecne są: flawonoidy, kwasy fenolowe[31], krzemowe[31] i kwasy organiczne (np. pantotenowy[33]), skopoletynę[31], znaczne ilości chlorofili (do 1%, przy czym chlorofil a w stosunku do chlorofilu b występuje w proporcji 3:1[36]), dużo jest także β-karotenu (0,003%, do 50 mg% suchej masy), ksantofili (0,12%), protoporfiryn, witaminy C (0,1–0,6%[17]), poza tym: triterpeny, sterole, oksylipiny[31], garbniki, glikokininy oraz 19% soli mineralnych, w tym szczególnie dużo potasu (42,8 g w kg suchej masy), wapnia, żelaza (1668 mg w 1 kg suchej masy), fosforu (5,5 g w 1 kg suchej masy)[16][17][37]. Wyróżniają się też wysoką koncentracją niektórych rzadkich pierwiastków, np. zawierają do 80 ppm tytanu (u innych roślin jest go zwykle ok. 1 ppm)[38]. Liście pokrzywy zawierają poza tym witaminę K, B2[17] oraz ślady olejku eterycznego (antofenu)[33][39]. We włoskach parzących znajduje się związek bliski kwasom żywicznym, acetylocholina, histamina, serotonina i śladowe ilości kwasu mrówkowego[37][14][13].
Suszone pędy pokrzyw zawierają 20,8% białek (w sianie białka strawne stanowią 10,8% masy), 2,5% tłuszczów, 18% celulozy i kilkanaście procent soli mineralnych[17].
Pokrzywa zwyczajna jest rozpowszechnionym w strefie klimatu umiarkowanego gatunkiem budującym liczne zbiorowiska roślinne kształtujące się zwłaszcza w dolinach rzecznych. Występuje w różnorodnych lasach łęgowych, w tym w europejskich i północnoamerykańskich łęgach wierzbowych i topolowych[3][50], europejskich łęgach z olszą czarną (Alnus glutinosa)[51] i amerykańskich z olszą białą (A. rhombifolia)[3]. W zagłębieniach bezodpływowych rośnie często jako gatunek runa lasów olesowych, choć jednak brak ich w uboższych siedliskowo olsach torfowcowych[51]. Jest rozpowszechniona poza tym w rozmaitych zbiorowiskach leśnych związanych z siedliskami żyznymi i wilgotnymi, w tym także z gatunkami iglastymi, np. w Europie w wyżynnym jodłowym borze mieszanym (Abietetum polonicum)[51], w buczynach i grądach[11], a w Ameryce Północnej w lasach żywotnika olbrzymiego (Thuja plicata)[3]. Nad rzekami stanowi istotny składnik ziołorośli zarówno niżowych[50], jak i górskich (zwłaszcza w zespole Rumicetum alpini[16]), poza tym rośnie często w szuwarach mozgi trzcinowatej, trzciny pospolitej i innych[11]. Rozpowszechniona jest zwłaszcza na obrzeżach terenów podmokłych – np. na granicy turzycowisk i zbiorowisk wyżej położonych[3].
Jako apofit rośnie często i licznie na siedliskach ruderalnych (na przydrożach, przypłociach, wysypiskach odpadów), występuje jako chwast w ogrodach, sadach i na obrzeżach pól oraz na pastwiskach[16]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych jest w Europie Środkowej gatunkiem charakterystycznym dla Cl. Artemisietea vulgaris i gatunkiem wyróżniającym dla Ass. Poo-Arabidetum[50]. Pokrzywa zwyczajna tworzy zwarte i rozległe płaty na porzuconych łąkach wstrzymując przez okres od kilku do kilkunastu lat inne przemiany sukcesyjne. W miarę upływu lat ekspansja pokrzyw powoduje zanikanie gatunków dawnej runi łąkowej, a z czasem wśród jej pędów zaczynają się pojawiać gatunki leśne[52].
Jako roślina azotolubna wymaga gleb żyznych, głębokich, bogatych w azot i fosforany, często przenawożonych. Unika gleb kwaśnych[21] (preferuje zakres pH od 5,6 do 7,6), ubogich (zwłaszcza w fosforany) i zasolonych[13]. Jest gatunkiem najwyraźniej odpornym na skażenie gleby metalami ciężkimi. Preferuje miejsca z dobrym dostępem do światła, w których obficie kwitnie i owocuje, w miejscach zacienionych rośnie słabiej. Najlepiej rośnie na glebach wilgotnych i mokrych, jednak źle znosi długotrwałe zalewy[3].
Konkurencja roślinności trawiastej ogranicza rozrastanie się pokrzywy zwyczajnej. Z kolei jest ona bardzo ekspansywna na terenach podmokłych, na których nastąpił spadek poziomu wód oraz w lasach w przypadku wykonania zrębu na wilgotnym i żyznym siedlisku[3]. W miejscach masowego występowania znacznie ogranicza zróżnicowanie gatunkowe roślin towarzyszących[52][11]. Do nielicznych gatunków, wobec których pokrzywa nie jest konkurentem zmniejszającym liczebność, należy przytulia czepna wykorzystująca pędy pokrzywy jako podpory[11].
Pokrzywy ze względu na obecność włosków parzących są raczej omijane przez zwierzęta roślinożerne, zwłaszcza bydło i konie, częściej zjadane są zaś przez owce i króliki. Zwierzęta roślinożerne zjadają pokrzywy preferując rośliny i ich części o mniejszej gęstości włosków parzących. Stwierdzono zwiększenie gęstości włosków parzących na roślinach odrastających po zgryzieniu, w stosunku do stanu wcześniejszego. Większą gęstość włosków parzących zarejestrowano też w takich przypadkach na roślinach rosnących na obrzeżach płatów (bardziej narażonych na zgryzienie) niż w ich centrum[11].
Pokrzywa odgrywa istotną rolę w ekosystemie jako roślina żywicielska wielu gatunków owadów. Szczególnie masowo mogą się pojawiać na pokrzywach gąsienice rusałki pokrzywnika (Aglais urticae) i rusałki pawika (Inachis io). Mniej licznie żerują na pokrzywach takie motyle jak: rusałka admirał (Vanessa atalanta), rusałka osetnik (Cynthia cardui) i Doralis urticaria[26]. Pokrzywa zwyczajna jest rośliną żywicielską dla szkodnika upraw warzyw korzeniowych z rodziny selerowatych – połyśnicy marchwianki (Chamaepsila rosae)[12]. Żywią się nią także chrząszcze z gatunków Nedyus quadrimaculatus, Chrysolina polita, Phyllobius pomaceus oraz larwy Parathelcus pollinarius i Phyllobius pomaceus, pluskwiaki: Heterogaster urticae, Plagiognathus chrysanthemi, Heterotoma planicornis, Orthonotus rufifrons, z równoskrzydłych Microlophium carnosum oraz wciornastek Thrips urticae. Liście są minowane przez larwy muchówek z rodzaju Agromyza, podczas gdy larwy innych muchówek (Melanagromyza aenea i Phytomyza flavicornis) zasiedlają łodygi[53].
Również ślimaki żywią się tkankami pokrzywy zwyczajnej. W przypadku ślimaka zaroślowego Arianta arbustorum i wstężyka gajowego Cepaea nemoralis pokrzywa bywa często najważniejszym źródłem pokarmu roślinnego. Pokrzywą żywi się także: krążałek plamisty Discus rotundatus, Hygromia striolata[11] i Helix aspersa[54].
Gęste skupienia pokrzyw nad wodą są wykorzystywane jako biotop lęgowy przez krakwy i krzyżówki. Między innymi w zbiorowiskach pokrzyw bytuje preriokur bażanci, a także inne drobne ptaki i ssaki[3].
Pokrzywa porażana jest przez grzyby z gatunków: Peronospora debaryi, Pseudoperonospora urticae[26], Erysiphe urticae, Septoria urticae, Phyllosticta urticae, Puccinia urticata, Calyptella capula[53] i Ramularia urticae[55].
Pokrzywa zwyczajna należy do podstawowych roślin żywicielskich dla kanianki pospolitej[56].
Gatunek bardzo zróżnicowany i zmienny, o problematycznej i zmiennej taksonomii. W jego obrębie wyróżnia się szereg taksonów wewnątrzgatunkowych[10][3]. W randze podgatunków zalicza się tu kilka taksonów północnoamerykańskich w przeszłości traktowanych czasem jako odrębne gatunki[3]. Szereg dawniej opisywanych form i odmian ma wątpliwą wartość taksonomiczną w związku ze znaczną heterogenicznością potomstwa uzyskiwanego z nasion tej samej rośliny[26].
W randze podgatunków wyróżnia się następujące taksony[2][57]:
Z obszaru od Iranu po Turcję podawany jest poza tym podgatunek U. dioica subsp. kurdistanica Chrtek in Rechinger (ma liście głęboko piłkowane i gęste włoski parzące skupione jednak tylko w dolnej części pędu i spodniej stronie liści), a z Cypru opisano U. dioica subsp. cypria H. Lindb. (rośliny jednopienne, z nielicznymi włoskami parzącymi w górnej części pędu) – takson bardzo zbliżony do północnoamerykańskiego subsp. gracilis[9].
Kilka taksonów wyróżnianych w różnych źródłach jako podgatunki Urtica dioica traktowane są w taksonomicznej bazie danych The Plant List jako odrębne gatunki[2]. Wśród taksonomów także przeważa pogląd o celowości wyodrębnienia ich w randze gatunków[11]:
Za formę typową podgatunku nominatywnego uważane były rośliny umiarkowanie pokryte parzącymi włoskami. Wyróżniane były poza tym takie formy jak: f. horrida Wedd. (gęsto szczeciniasto owłosiona, włącznie z okwiatem kwiatów żeńskich), f. trilobescens Ullep. (liście z boków z pojedynczymi ząbkami wyraźnie większymi od reszty, prawie trójklapowe), f. carpatica Zap. (rośliny wysokie z okazałymi, choć cienkimi liśćmi, z nielicznymi włoskami parzącymi i silnie sercowatą nasadą dolnych liści)[62]. Rośliny rosnące w lasach, mające liście górne równowąsko-lancetowate o nasadzie klinowatej wyróżniane są jako odmiana var. angustifolia (Fisch.) Ledeb[18].
Pokrzywa zwyczajna tworzy mieszańce z pokrzywą żegawką[35]. Nie ma także bariery reprodukcyjnej z bliżej spokrewnionymi gatunkami, uznawanymi w różnych ujęciach także za podgatunki, jak np. w przypadku pokrzywy poziewnikolistnej, z którą tworzy płodne mieszańce o cechach pośrednich[63].
W wyniku hodowli pokrzyw prowadzonych w XX wieku w Niemczech przez profesora Gustawa Bredemanna uzyskano klony pokrzywy zwyczajnej o zwiększonej zawartości łyka (włókien), wynoszącej od 13 do 16%[30]. Rośliny te nie są zarejestrowanymi odmianami uprawnymi[26].
Pokrzywa zwyczajna znana jest w języku polskim pod licznymi nazwami zwyczajowymi i ludowymi: koprywa (określenie stosowane na kresach[64]), kropiewa (z rosyjskiego[65]), parzawica, pokrzywa chyrzawka, p. dwupienna, p. parząca, p. wielka[66]. Nazwa „pokrzywa” pojawia się w szeregu publikacji z XVI wieku. W XIX wieku stosowano dla gatunku raczej nazwę „pokrzywa wielka” (też „pokrzywy wielkie”)[64]. Nazwa „pokrzywa zwyczajna” spopularyzowana została przez kolejne wydania „Roślin polskich” (począwszy od 1924)[67].
Nazwa naukowa Urtica dioica ustalona została zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej przez Karola Linneusza w jego dziele Species Plantarum z 1753. Jednak nazwa ta stosowana była wcześniej np. przez Adriaana van Royena na początku XVII wieku. Jeszcze wcześniej gatunek był opisywany często pod nazwą Urtica major, ewentualnie jako Urtica vulgaris (przez Jeana Bauhina i Hieronima Bocka), Urtica urens maxima (przez Gasparda Bauhina), Urtica sylvestris (przez Konrada Gesnera)[68]. Nazwa Urtica w odniesieniu do pokrzywy stosowana była już u autorów rzymskich, przy czym pochodzi od łacińskiego słowa uro znaczącego palę, piekę, parzę. Epitet gatunkowy dioica oznacza dwudomowy, rozdzielnopłciowy i powstał jako wyraz złożony z greckich słów dis (=dwa) i oicos (=dom)[69].
W nomenklaturze botanicznej jako epitet gatunkowy stosowane jest nierzadko określenie urticifolius (-ia) w znaczeniu „pokrzywolistny” (mający liście podobne do pokrzywy)[69].
Pokrzywa jest rośliną od dawna wszechstronnie użytkowaną, przy czym wśród roślin użytkowych należy do najbardziej niedocenianych[21]. O jej właściwościach leczniczych pisali już w starożytności m.in. Hipokrates, Skryboniusz Largus[37], Pedanios Dioskurydes i Pliniusz Starszy[70][71]. W średniowieczu chwalili jej właściwości Hildegarda z Bingen oraz Paracelsus. Albert Wielki opisywał jej zastosowanie przędzalnicze. Hieronim Bock w XVI wieku wskazywał ją jako jedną z najważniejszych roślin użytkowych o wielostronnych zastosowaniach[37]. W XIX wieku roślina została zapomniana i traktowana tylko jako pokarm dla ubogich[41]. Wracała do łask jednak w czasach kryzysu (np. podczas wojen światowych)[37]. W końcu XX wieku wraz z rozwojem wiedzy o jej właściwościach leczniczych, kosmetycznych, żywieniowych oraz wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na naturalne produkty – pokrzywa zyskała ponownie na znaczeniu i popularności[41][72].
Pokrzywa jest wykorzystywana jako główny bądź poboczny składnik suplementów diety. Ekstrakt z ziela pokrzywy działa wzmacniająco na paznokcie, włosy i kości[88].
Pokrzywa wykorzystywana jest do pielęgnowania urody. Z liści pokrzywy otrzymuje się chlorofil, a i b. Ma on szerokie zastosowanie w produkcji kremów, maseczek i toników. Kosmetyki z pokrzywy wykorzystywane są do pielęgnacji skóry i włosów skłonnych do przetłuszczania się[70][71]. Regularne płukanie włosów roztworem uzyskanym z zalania 100 g posiekanych liści 0,5 l gorącej wody, do którego po ostudzeniu dodaje się 0,5 l 4% octu powoduje, że włosy nie wypadają, stają się elastyczne i lśniące[89]. Pokrzywa pozwala też zwalczyć łupież[21]. W przypadku niektórych osób o bardzo wrażliwej cerze, pokrzywa obecna w kosmetykach może powodować reakcję alergiczną[90].
Pokrzywa zwyczajna (jak również inne gatunki pokrzyw) była rośliną jadalną w wielu regionach. Jadana była w całej Polsce, przy czym doniesienia dotyczące pokrzywy żegawki są rzadsze, choć może to wynikać z ich nierozróżniania. Zwykle traktowana była jak pożywienie głodowe. Jej spożycie w Polsce spadało, zwłaszcza na początku XX w., od II wojny światowej stało się incydentalne, ograniczone głównie do zjadania na surowo jako przekąska dla osób starszych (pamiętających jej częste używanie), dzieci czy osób zainteresowanych. W odróżnieniu od wielu innych gatunków, których spożywanie również zarzucono w okresie XVIII–XX w., pamięć o jej kulinarnym potencjale była żywa również w XX w., co ułatwiło częściowy powrót do tego typu wykorzystania w środowiskach zainteresowanych restytucją naturalnego stylu życia. Obecnie liście pokrzywy bywają traktowane jako tzw. zdrowa żywność[72].
Młode pokrzywy (stare stają się włókniste, w starszych liściach powstają cystolity szkodliwe dla nerek[21]) stanowią cenny składnik pokarmowy ze względu na dużą zawartość i zróżnicowanie soli mineralnych, witamin i białek. Szczególnie cenione były na przednówku stanowiąc jeden z ważniejszych składników pożywienia głodowego. Spożywano je jako warzywo, sporządzano z nich zupy lub okrasę do ziemniaków. Lokalnie z pokrzyw sporządzano postne potrawy w czasie Wielkiego Tygodnia[66]. Pokrzywy mogą być spożywane analogicznie jak szpinak warzywny[3]. W celach spożywczych zbiera się młode rośliny o wysokości 15–20 cm w okresie od przedwiośnia do maja (później ew. tylko młode liście z wierzchołków pędów)[91], które spożywa się po obróbce cieplnej (przynajmniej sparzeniu, przy czym zalecane jest gotowanie ich w niewielkiej ilości wody z dodatkiem masła i czosnku[91]) lub wysuszeniu. Suszone liście używane są do sporządzania zimą rozgrzewających naparów[21].
Chlorofil pozyskiwany z pokrzyw wykorzystywany jest jako zielony barwnik spożywczy oznaczany kodem E140. Sok ze świeżych liści bywa używany jako roślinny zamiennik podpuszczki przy wyrobie serów podpuszczkowych[21] (pozwala na wyrób nabiału wegetariańskiego[91]).
Duszone pokrzywy jako dodatek do dania z ziemniakami
Zupa z pokrzyw
Pierogi z farszem z pokrzyw
Pokrzywa jest bardzo cenną rośliną pokarmową ze względu na dużą zawartość białka strawnego (stanowi 10,8% paszy – więcej niż w zwykłym sianie, a przy tym białko to jest łatwiej dostępne ze względu na niewielki udział błonnika[24]), bogactwo witamin, karotenów i soli mineralnych. Nie ustępuje wartością pokarmową roślinom motylkowatym. Może być stosowana do karmienia zwierząt w postaci kiszonki w mieszance z innymi roślinami pastewnymi, w postaci świeżego, posiekanego i sparzonego ziela, siana oraz mieszanek z sieczką[17]. Pokrzywy powinny być mieszane z innymi paszami ze względu na ich działanie przeczyszczające (zaleca się nieprzekraczanie 30% udziału pokrzyw w pożywieniu)[24]. Obecność młodych pokrzyw w pożywieniu ma zwiększać mleczność krów i zawartość tłuszczu w mleku. Kury karmione pokrzywami poprawiają swoją nieśność[17], dając przy tym jajka o ciemnym żółtku[92]. Indyki tuczone paszą z udziałem pokrzyw dają mięso miękkie i bardziej czerwone. W przypadku koni dodatek pokrzyw do karmy, ewentualnie pojenie jednodniowym maceratem z tych roślin poprawia stan ich sierści[24].
Ze względu na właściwości parzące, pokrzywy nie są zjadane w postaci świeżej na pastwiskach przez bydło i konie[16] (według niektórych źródeł rzadko najwyraźniej są zjadane, bowiem w odchodach tych zwierząt stwierdzano nasiona pokrzyw[11]). Chętnie wyjadane są natomiast, nawet w stanie świeżym, przez kozy, świnie i kury[16]. Po ścięciu i przewiędnięciu pokrzyw wszystkie zwierzęta roślinożerne chętnie się nimi pożywiają[93]. Ze względu na ekspansję i konkurowanie pokrzyw z innymi roślinami oraz omijanie ich przez bydło, w gospodarce łąkowo-pastwiskowej uważane są za chwasty[94].
Włókna pokrzyw są gładkie, mocne[24][17], miękkie i sprężyste, barwy szarobiałej[30]. Długość włókien technicznych wynosi do 80 cm, przy czym włókna elementarne rzadko przekraczają 12 cm[30]. Włókna otrzymywane są z łodyg z wydajnością od 8 do 12%[17] (u odmian uprawnych od 13 do 16%[30]). Pod wpływem roszenia lub obróbki chemicznej łatwo następuje kotonizacja i dlatego do obróbki we włókiennictwie stosuje się zwykle kotoninę[30]. Jest ona trudnym surowcem do obróbki mechanicznej[24].
Pokrzywy jako surowiec włókienniczy kosi się w sierpniu i wrześniu – gdy pędy zaczynają więdnąć. Po parudniowym suszeniu opadają liście i łodygi powiązane w pęczki moczy się (należy przy tym nie dopuścić do ich gnicia). Po utłuczeniu i utarciu pędów wyczesuje się surową przędzę, która powinna być przechowywana w suchym pomieszczeniu[24]. Do uzyskiwania włókien stosuje się obecnie zarówno metody mechaniczne i moczenie, jak i metody enzymatyczne i mikrobiologiczne[95][96].
Pokrzywy jako rośliny przędzalnicze opisywane były w XII wieku[34], ale tkaniny z nich znajdowane są w Europie na stanowiskach archeologicznych już z epoki brązu[46]. Pokrzywy traktowane były jako rośliny włókniste mniejszej wartości, przy czym jednak wzrost ich zastosowania następował sukcesywnie do XVII wieku, po czym wyparte zostały przez jedwab i bawełnę[37]. Według niektórych źródeł tkaniny z pokrzyw były cenione, a wyparte zostały przez tańsze materiały bawełniane[96]. Powszechnie wykorzystywano włókna pokrzyw do produkcji szpagatu, lin i tkanin[17], zarówno grubych (żaglowych, workowych, namiotowych), jak i bieliźnianych[30]. Rejon francuskiego miasta Angers słynął z wyrobu cenionych prześcieradeł z pokrzywy. W całości także z pokrzyw utkano mundury armii francuskich w czasie wojen napoleońskich[24]. Obrusy i prześcieradła z pokrzyw stosowano m.in. w Szkocji i Tyrolu[46]. Ponieważ włókna pokrzyw nie nasiąkają i nie gniją w wodzie, używane były do wyrobu sprzętu rybackiego. Jeszcze w XIX wieku wyrabiano z tych roślin tkaniny oraz sita do cedzenia miodu i przesiewania mąki[17]. Pokrzywa wracała do łask w czasie kryzysów np. podczas I wojny światowej w państwach centralnych z powodu braku dostępu do cenniejszych surowców importowanych. Wyrabiano wówczas z pokrzywy nawet tkaniny ubraniowe[37], a w Berlinie działało Berlińskie Towarzystwo Uprawy Pokrzywy wypłacające premie pieniężne za uprawę tego gatunku[14]. W efekcie w czasie I wojny światowej szybko rosła produkcja materiałów tekstylnych z pokrzyw, już w 1916 sięgając wydajności 2,7 tys. ton. Z tkanin z włókien pokrzyw szyto m.in. mundury armii niemieckiej[42]. Później w okresie międzywojennym pokrzywy w znacznych ilościach eksportowane były z Niemiec do Wielkiej Brytanii[46]. W czasie II wojny światowej w Niemczech i Austrii uprawiano pokrzywę na ok. 0,5 tys. ha[26]. Od lat 30. do co najmniej 50. XX wieku także w Związku Radzieckim produkowano z pokrzywy powrozy i tkaniny opatrunkowe[30]. W drugiej połowie XX i na początku XXI wieku w kilku instytutach badawczych wciąż utrzymywano klony pokrzyw o podwyższonej zawartości włókien i zwłaszcza na przełomie wieków zintensyfikowano prace badawcze nad ich technicznym wykorzystaniem. Wiodące znaczenie w tych badaniach mają instytucje badawcze z Niemiec, Austrii, Finlandii i Włoch[26].
Wraz z rosnącym popytem na produkty przyjazne środowisku rośnie współcześnie zainteresowanie tkaninami z pokrzyw, czyniąc ich produkcję ekonomicznie opłacalną[26]. Tkaniny utkane z pokrzyw mają nieco połyskującą fakturę, są delikatniejsze od tkanin lnianych i mocniejsze niż bawełniane[96].
Chlorofil z liści używany jest jako zielony barwnik wykorzystywany w farmaceutyce, produkcji kosmetyków oraz w przemyśle spożywczym[92]. Jeśli podczas farbowania wełny za pomocą pokrzywy użyty zostanie siarczan miedzi jako zaprawa (utrwalacz) – uzyska się barwę miękko szarozieloną. Jeśli wełna zaprawiona zostanie ałunem, kwasem winowym lub siarczanem żelaza – zabarwi się na szarozielono[97]. Zaprawiona ałunem wełna farbowana korzeniem pokrzywy nabiera barwy żółtej[92]. Liście i korzenie mogą służyć także do barwienia białych jajek odpowiednio na zielono i żółto[66]. Przy barwieniu za pomocą korzeni trzeba ich posiekać 200 g i zagotować w wodzie z jajkami[24].
Wyciąg wodny z pokrzyw (popularnie zwany „gnojówką z pokrzyw”) działa biostymulująco na inne rośliny ze względu na zawartość elicytorów. Zwiększa odporność roślin na atak owadów i grzybów chorobotwórczych, przyśpiesza wzrost roślin, a także aktywuje rozkład kompostu i odstrasza niektóre owady (mszyce, zwójkowate), a także roztocze. Preparat wykonuje się z pokrzyw zebranych przed kwitnieniem, zalanych w niemetalowym pojemniku niechlorowaną wodą o temperaturze pokojowej. Wywar należy napowietrzać (np. przez codzienne mieszanie) po czym, gdy przestanie wydzielać się gaz ciecz należy starannie odcedzić (szczątki roślinne w wyniku rozpadu gnilnego spowodowałyby wydzielanie nieprzyjemnego zapachu). Uzyskany płyn stosuje się do podlewania lub oprysków. Wywar z korzeni i kłączy pokrzyw ma działanie antygrzybowe (za sprawą lektyn), skuteczne w przypadku mączniaka jabłoni i szarej pleśni malin[98]. Potwierdzono także antygrzybowe działanie wyciągów z pokrzywy na inne patogeny, w szczególności wobec Alternaria alternate i Rizoctonia solani[99].
W przypadku, gdy pokrzywa jest niepożądana, najlepszym sposobem jej eliminacji jest usuwanie roślin wraz z kłączami wówczas, gdy tylko zacznie się pojawiać w uprawie. Podczas powtarzanego spulchniania gleby za pomocą motyki należy wydobywać z ziemi kłącza pokrzyw i niszczyć siewki pojawiające się wiosną i jesienią. Pokrzywa nie toleruje regularnego wzruszania i przekopywania gleby na głębokości kłączy – źle znoszą one fragmentację i rośliny nie regenerują się z niewielkich ich odcinków[93]. Na dużych powierzchniach zalecane jest powtarzane wydobywanie kłączy za pomocą kultywatorów lub bron[103]. W przypadku wyrastania pokrzyw w runi trawiastej regularne koszenie także skutecznie eliminuje pokrzywy (jednak koszenie jednorazowe w ciągu roku lub nieregularne sprzyja ekspansji pokrzyw). Na pastwiskach ogranicza ich występowanie regularne tratowanie roślin przez zwierzynę. Chcąc wyeliminować kępy pokrzyw na pastwisku warto w ich sąsiedztwie umieszczać lizawki soli. Skuteczne dla eliminacji pokrzyw porastających użytki zielone jest też ich wykoszenie podczas suszy i upału, w takich warunkach bowiem zamierają organy podziemne[93]. Występowanie pokrzyw ogranicza też wałowanie użytków zielonych[103].
Pokrzywa zwyczajna towarzysząc osadom ludzkim, boleśnie parząca i mająca wielorakie zastosowania nie mogła pozostawać ludziom obojętna – odgrywała istotną rolę w wierzeniach, obrzędowości i symbolice[41].
W mitologii rzymskiej pokrzywa była poświęcona Wenus i była traktowana jako afrodyzjak. Działać tak miały sproszkowane nasiona z miodem popijane winem. Juwenalis pisał, że także chłosta pokrzywami przywraca bogatym mężczyznom ochotę do życia. W wierzeniach germańskich gatunek odgrywał istotną rolę – poświęcony był skandynawskiemu Thorowi oraz południowogermańskiemu odpowiednikowi – Donarowi. Jako że byli oni władcami piorunów, pokrzywa miała chronić przed ich uderzeniami[41]. Jeszcze w końcu XIX wieku Oskar Kolberg pisał, że także w polskiej tradycji ludowej chroniono domostwa podczas nawałnicy, burzy i grzmotów poprzez okadzanie ich święconymi wianeczkami z pokrzyw[104]. Dla ochrony domów przed demonami zawieszano wiązki pokrzyw w noc świętojańską[105]. W tym też czasie okadzano krowy pokrzywami, by ustrzec je przed wiedźmami i innym złem[66]. Wierzono poza tym, że liść pokrzywy włożony pod podeszwę do buta chroni przed „zmordowaniem w tańcu i chodzeniu dalekim”[105]. Pokrzywa miała także zapewnić narodziny męskiego potomka, o ile mąż w tajemnicy przed żoną umieścił pod jej łożem wiązkę pokrzyw zerwaną w pełnym słońcu[73].
W Starym Testamencie pokrzywa pojawia się jako uosobienie chwastów porastających rolę próżniaka i winnicę głupca[106]. Albert Wielki przypisywał jej ochronę przed czarami, strachami i złym mocom[107]. W średniowieczu roślina sama jednak miała ogromne znaczenie magiczne. Wiązka pokrzyw pod łóżkiem chorego miała zapewnić mu uzdrowienie, a noszona chroniła przed złym spojrzeniem. Dla wypędzenia złych mocy i ochrony przed diabłem i duchami smarowano ciało kremami i maściami z pokrzyw[41]. Podobne moce przypisywane są także pokrzywie we współczesnych zbiorach wiedzy magicznej, gdzie zalecana jest do noszenia jako amulet oraz ochrony domostw przed złem[108]. W Meksyku kąpiele z pokrzywą uważane są za skutecznie oczyszczające od złego ze względu na „drapieżność” tej rośliny[108].
Pokrzywy święcono podczas Bożego Ciała i podczas dnia Matki Boskiej Zielnej. Na Kresach Wschodnich na polach zasianych zbożem smagano pokrzywami dziewczęta, by zapewnić urodzaj[66].
W Prusach wiązkę pokrzyw podrzucano 1 maja w oknach dziewcząt, których obyczaje chciano w ten sposób potępić jako nazbyt lekkie (szanowanym i lubianym tego dnia wręczano konwalie). Pokrzywy wręczano także zrywając związek[41].
Biały liść pokrzywy widnieje na herbie Szlezwika-Holsztynu[41], gdzie symbolizuje historyczną krainę Holsztyn.
Zaznacza swą obecność pokrzywa także w sztuce. Victor Hugo wielbi ją w jednym z poematów cyklu Kontemplacje oraz wychwala jej walory w Nędznikach[41]. Pokrzywy odgrywają ważną rolę w baśni Hansa Christiana Andersena – Dzikie łabędzie. Są one tam materiałem włókienniczym, którego pozyskanie wiąże się z cierpieniem, będącym zapłatą za magiczne właściwości[109].
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – gatunek rośliny z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Występuje w stanie dzikim w Europie, Azji, Afryce Północnej, Ameryce Północnej, a zawleczona została także na inne obszary i kontynenty. Rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach oraz bardzo często, jako gatunek synantropijny, na żyznych siedliskach ruderalnych.
Pokrzywa zwyczajna jest użytkowana na wiele sposobów – jest rośliną leczniczą i kosmetyczną, jadalną i paszową, dostarcza także włókien, barwnika i jest użytkowana w ogrodnictwie. Pokrzywa odgrywa też rolę w ludzkiej kulturze duchowej. Z powodu obecności kłująco-parzących włosków powoduje bolesne podrażnienia skóry ludzi i zwierząt.
Urtiga-comum ou Urtica dioica, é uma planta herbácea de floração perene, nativa da Europa, Ásia, norte da África e América do Norte; e é o membro mais conhecido do gênero Urtica. A planta tem pêlos urticantes ocos chamados tricomas em suas folhas e caules, que agem como agulhas hipodérmicas, injetando histamina e outras substâncias químicas que produzem uma sensação de ardor quando contactado por seres humanos e outros animais.[1] A planta tem uma longa história de uso como um medicamento e como uma fonte de alimento.
Urtiga-comum ou Urtica dioica, é uma planta herbácea de floração perene, nativa da Europa, Ásia, norte da África e América do Norte; e é o membro mais conhecido do gênero Urtica. A planta tem pêlos urticantes ocos chamados tricomas em suas folhas e caules, que agem como agulhas hipodérmicas, injetando histamina e outras substâncias químicas que produzem uma sensação de ardor quando contactado por seres humanos e outros animais. A planta tem uma longa história de uso como um medicamento e como uma fonte de alimento.
Urzica (Urtica dioica) este o specie de plante erbacee, perene, din genul Urtica, familia Urticaceae.
Urzica este răspândită prin locuri necultivate de la câmpie, deal sau munte, în Europa, nordul Africii, Asia și America de Nord. Le poți vedea de primăvara devreme până toamna, târziu, pe lângă garduri, pe marginea drumurilor și a apelor, în grădini, livezi, pe dealuri.
Urzicile au următoarele proprietăți medicinale:
Plante
Inflorescenţe
Flori
Fructe
Carte · 
Categorie · 
Portal · 
WikiProiect Urzica (Urtica dioica) este o specie de plante erbacee, perene, din genul Urtica, familia Urticaceae.
Pŕhľava dvojdomá alebo staršie žihľava dvojdomá (lat. Urtica dioica) je rastlina z čeľade pŕhľavovité (Urticaceae). Používa sa ako liečivá rastlina a ako krmovina pre hydinu.
Prirodzene sa vyskytuje na severnej pologuli a šíri sa do Južnej Ameriky. Na Slovensku je rozšírená na celom území a vo všetkých výškových stupňoch.
Statná vytrvalá dvojdomá bylina dorastajúca do výšky 50 až 150 cm, výnimočne až 2 m. Stonky sú priame nevetvené (u vyšších rastlín sa však v hornej polovici môžu vetviť). V zemi vytvárajú plazivý žltkastý podzemok. Listy sú jemne ochlpené, srdcovitého tvaru, špicaté a pílkovito ozubené. Kvitne od júna do septembra. Samčie kvetenstvo je latovité, priame a previsnuté, samičie klasovité alebo hroznovité a kratšie, počas kvetu priame. Okvetie je zelenkavé. Kvety sú jednopohlavné, spravidla dvojdomé, výnimočusporiadania, v tom prípade je kvetenstvo obojpohlavné. Plodom sú vajcovité bobuľky. Celá rastlina je pokrytá jemnými chĺpkami. Predtým sa tradovalo, že tieto chĺpky obsahujú kyselinu mravčiu, posledné výskumy však ukázali, že je to zmes troch chemikálií – histamínu dráždiaceho kožu, acetylcholínu vyvolávajúceho pocit pálenia a sérotonínu zvyšujúceho účinok (vnímanie) dvoch predchádzajúcich látok.
U ľudí stačí minimálne množstvo zmesi týchto chemických látok (približne jedna desaťmilióntina gramu), aby sa vytvorila typická reakcia kože podobná poštípaniu ovadom. Pŕhľava ponorená do horúcej vody alebo pošliapaná stráca „pálivé“ účinky.
Predchádzajúci popis nemôže byť vyčerpávajúci, pretože ide o veľmi premenlivý druh nadobúdajúci mnoho rozličných foriem. Vďaka tomu existujú samozrejme aj opisy mnohých vnútrodruhových taxómov na báze poddruhov a variet.
Pŕhľava dvojdomá je nitrofilný druh, ktorý hojne rastie na miestach, kde dochádza k hnilobným procesom, alebo kde je veľké nahromadenie biomasy, na rumoviskách, na pobrežných porastoch pozdĺž ciest, vo vlhkých lesoch, okolo plotov od nížin až po horské oblasti.
Je zbieraná ako liečivá rastlina veľmi širokého použitia. Rastlina má vysoký obsah vitamínu C, stimuluje krvný obeh, podporuje tvorbu červených krviniek, znižuje hladinu glukózy v krvi, má mierny močopudný účinok, priaznivo pôsobí na kvalitu vlasov. Pije sa aj ako čaj. Za zdraviu prospešné sa považujú pokrmy z nej pripravené. Pŕhľavové polievky, čerstvé šaláty, špenáty. Ako dôležité obohatenie potravy sa sekané listy pridávajú do potravy hydiny. Zo stonky sa dá vyrobiť priadza, avšak veľmi nízkej kvality.
Pŕhľava dvojdomá.
Pŕhľava dvojdomá.
Detail listu.
Kvety pŕhľavy.
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Pŕhľava dvojdomá
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Pŕhľava dvojdomá
Pŕhľava dvojdomá alebo staršie žihľava dvojdomá (lat. Urtica dioica) je rastlina z čeľade pŕhľavovité (Urticaceae). Používa sa ako liečivá rastlina a ako krmovina pre hydinu.
Velika kopriva (znanstveno ime Urtica dioica) je rastlina trajnica z razvejanimi plazečimi poganjki in pokončnim štirioglatim steblom. Listi so podolgovati, jajčasti s podaljšanim vrhom, pri spodnjem delu so srčasti, sivozelene barve, spodaj so pokriti s krhkimi dlakami, ki se zapičijo v kožo in spečejo, izločijo strup, ki na koži izzove rdečico in mehurje. Kopriva je zelo razširjena rastlina, ki raste na zapuščenih vrtovih, njivah, vlažnih gozdovih, ob cestah, nasipih in tudi visoko v planinah.
Koprivo so uporabljali v prehrani že v starem Egiptu. Egipčani so koprivo kultivirali v povrtnino, od njih so jo v iste namene prevzeli tudi Grki in Rimljani. Hipokrat in Horacij že pišeta o koristnosti uživanja kopriv, Plinij starejši pa celo zapiše, da mlade koprive spomladi dajejo dobro in zdravo hrano telesu in tistega, ki jih uživa, celo leto varujejo pred boleznimi. Za hrano se uporabljajo listi in mladi vršički koprive, nabrane spomladi in pripravljene enako kot špinača. Včasih jih mešajo tudi z drugo zelenjavo ali pa pripravljajo iz njih razne omake, solate in juhe.
Velika kopriva (znanstveno ime Urtica dioica) je rastlina trajnica z razvejanimi plazečimi poganjki in pokončnim štirioglatim steblom. Listi so podolgovati, jajčasti s podaljšanim vrhom, pri spodnjem delu so srčasti, sivozelene barve, spodaj so pokriti s krhkimi dlakami, ki se zapičijo v kožo in spečejo, izločijo strup, ki na koži izzove rdečico in mehurje. Kopriva je zelo razširjena rastlina, ki raste na zapuščenih vrtovih, njivah, vlažnih gozdovih, ob cestah, nasipih in tudi visoko v planinah.
Brännässla (Urtica dioica) är en art i familjen nässelväxter. Arten är allmän över hela Nordeuropa, men förekommer även i övriga Europa, Asien, Nordafrika och Nordamerika.
Blommorna är enkönade; växten är dessutom oftast tvåbyggare. Liksom hos de flesta vindblommiga växter är frukten en nöt. I likhet med andra arter i nässelsläktet är den en ört med små grönaktiga vindblommor. Dessa pollineras av vinden genom att ståndarna hastigt rätar ut sig från sitt inböjda läge när blomman mognar. Pollenet slungas därvid upp i luften. Hela växten (utom bladens ovansida) är försedd med brännhår (se artikeln om nässelsläktet).
Brännässlan kväver andra örter; jordskiktet är vanligtvis bart under ett nässelstånd. Närvaron av brännässlor är en stark indikation på att marken är kraftigt kvävehaltig.
Ett 29 cm långt blad av brännässla hittades 2011 i Grohed söder om Uddevalla.[1]
Kontakt med brännässlans brännhår ger urticaria eller "nässelutslag" (denna benämning ges även till denna form av utslag av andra orsaker). Den smärta som uppstår vid beröring av brännässlans brännhår börjar avta efter cirka 5 minuter. Efter cirka 15 minuter är vanligtvis smärtan helt borta. Klåda och irritation kan förekomma i över tolv timmar efter beröring.
Det finns åtminstone sex underarter som kan urskiljas:
Artnamn som tidigiare accepterats, men som nu anses som synonymer till en eller flera underarter inbegriper U. breweri, U. californica, U. cardiophylla, U. lyalli, U. major, U. procera, U. serra, U. strigosissima, U. trachycarpa, and U. viridis.
De späda vårskotten kan skördas till föda (nässelkål och nässelsoppa). Dessa har en smak som påminner om spenat och gurka sedan de kokats. De är rika på vitamin A, och C och mineralerna järn, kalium, mangan och kalcium.
De nordamerikanska indianerna skördade brännässlor på våren när tillgången på andra växter var knapp.[4] Brännässlornas trikomer (fina hår) innehåller bland annat histamin som försvar mot växtätare. Både vid blötläggning och vid kokning försvinner gifterna och nässlan blir ätlig. Senare under säsongen utvecklar nässlan kystoliter, som kan irritera njurarna, varför det är viktigt att bara plocka de späda skotten.[4]
Till örtte kan även fullstora blad torkas och användas.
Nässelblad som läggs i koncentrerad sockerlösning släpper ifrån sig smakämnen till sockerlösningen. Sedan lösningen silats tillsätts citronsyra, till exempel i formen av citronjuice. Detta ger en koncentrerad saftprodukt som kan spädas med vatten i förhållandet 1:10.
Det finns också recept på nässelöl, som sägs vara en landsbygdsfavorit på de brittiska öarna.[5]
Inom folkmedicinen används brännässla invärtes vid anemi, ödem och diabetes, samt utvärtes vid reumatiska åkommor. Hela växten kommer till användning och vid invärtes användning är ovanjordsdelen blodbildningsökande, urindrivande och svagt blodsockersänkande. Använd utvärtes ökar den hudgenomblödningen. Aktiva ämnen är vitamin C, järn och, i färsk växt, även histamin, acetylkolin och myrsyra. [6]
Stjälken har tidigare använts för att ge bastfibrer. Nässlorna rötades och bearbetades till fibrer precis som lin. Fibrerna är mycket korta och svåra att spinna, men blandades ibland ut med lin. Nässelfibrerna spanns till ett fint tyg, nättelduk (det vill säga nässelduk). Förr användes även roten till textilfärgning.
För att hålla mal och skadeinsekter borta kan man ha en nässla i en blomkruka.
Brännässlor används också för att göra nässelvatten för att gödsla andra grödor.
Brännässlan är värdväxt för flera insekter, som till exempel nässelfjäril och kartfjäril.[7]
Den tämligen ovanliga växten nässelsnärja (Cuscuta europaea) parasiterar på nässlor.
Ungt skott
Gula hanblommor
Hanblommor kan också vara lila
Grönvita honblommor
Frukter
Frukt i närbild
Wikimedia Commons har media som rör Brännässla.
Brännässla (Urtica dioica) är en art i familjen nässelväxter. Arten är allmän över hela Nordeuropa, men förekommer även i övriga Europa, Asien, Nordafrika och Nordamerika.
Багаторічна трав'яниста рослина родини кропивних (Urticaceae) (50–120 см заввишки) з повзучим, дерев'янистим, гіллястим кореневищем. Стебло пряме, чотиригранне, вкрите, як і вся рослина, довгими і короткими жалкими волосками. Листки видовжено-яйцеподібні (8–17 см завдовжки, шириною 2–8 см), до верхівки поступово звужені, при основі серцеподібні, крупнопилчасто зубчасті, на стеблі супротивно розміщені, довгочерешкові, з прилистками. Квітки одностатеві, дрібні, зелені, правильні, зібрані в довгі розгалужені колосисті суцвіття, які виходять із пазух листків. Рослина дводомна. Чоловічі суцвіття — прямостоячі, жіночі — після цвітіння пониклі. Тичинкові квітки з чотирироздільною оцвітиною і чотирма тичинками. Маточкові — з чотирилистою оцвітиною, внутрішні два листочки оцвітини крупніші за зовнішні. Маточка одна, з майже сидячою приймочкою і верхньою зав'яззю. Плід широкоовальна або яйцеподібна сім'янка жовтувато-сірого кольору.
Кропива дводомна відростає ранньою весною і вже через 15—20 днів після зникнення снігу утворює великі листки, які в цей час вирізняються високим вмістом вітамінів. Росте доволі швидко, до початку червня вже розпочинається цвітіння. Кропива зберігає зелене листя і після плодоносіння. Цвіте з червня по вересень, плодоносить з липня.
Натуралізована повсюди.
Підвид Mentha longifolia ssp. cyprica зустрічається лише на Кіпрі.[2]
Росте у вільшняках, на забур'янених лісових площах, листяних і мішаних лісах. Тіньовитривала рослина. Цвіте у червні — серпні. Поширена по всій Україні. Промислова заготівля можлива в усіх областях, особливо в Лісостепу і на півдні Полісся. Запаси сировини значні, часто утворює суцільні зарості.
Заготовку листків кропиви можна проводити скрізь, де вона поширена, але не поблизу доріг з інтенсивним рухом автотранспорту. Збір сировини проводять вручну. Для цього одягають шкіряні рукавиці, обхоплюють пальцями стебло чи гілочку кропиви, і протягують рукою таким чином по всій довжині стебла чи гілочки (обдираючи стебло). Листки збирають навесні і на початку літа. Листя необхідно відразу закладувати на сушуку. Сушать їх в тіні: на горищах, під залізним дахом або під наметами з доброю вентиляцією, розстилаючи тонким шаром на папері або тканині. Сушити на сонці не можна. Заготовлена таким чином сировина не втрачає свого забарвлення — листки зелені, вологи в них допускається не більше 14 %. У сировині не повинно бути залишків стебел, суцвітть; побурівші чи почорнівші листки потрібно видаляти.
Суху сировину зберігають у сухих, добре провітрюваних приміщеннях. Термін зберігання — два роки. Кропива жалка має такі ж властивості, як і кропива дводомна, і використовується для лікувальних та інших цілей.
Листки кропиви містять до 269мг% вітаміну С, каротин і інші каротиноїди (до 50 мг%), вітаміни групи К і В, мурашину, пантотенову, і інші органічні кислоти. У листках виявлено до 5 % хлорофілу, понад 2 % дубильних речовин, камедь, протопорфірин, копропорфірин, ситостерин, глікозид уртицин, залізо, фітонциди, кверцетин, кавова, р-кумарова, ферулова кислоти, ацетилхолін, гістамін і 5-гідрокситриптамін.
Кропива — лікарська, вітамінозна, харчова, кормова, фарбувальна, косметична рослина.
За вмістом білків кропива не поступається перед бобовими рослинами. Тому її застосовують, як харчову рослину в свіжому і квашеному вигляді. З неї готують перші страви (супи), салати (з відвареного листя), ікру, додають до картопляного пюре, котлет, використовують як начинку, вживають як приправу до м'яса та ін.
У науковій медицині застосовують листки кропиви — Folium Urticae, які рекомендують при маткових, легеневих, геморойних, кишкових кровотечах. У вигляді сухого екстракту кропива входить до складу препарату «алахол», що використовується при лікуванні гострих і хронічних запалень печінки, жовчних шляхів, при хронічних запорах, при жовчнокам'яній хворобі. Відвар рослини знижує вміст цукру в крові. Препарати кропиви застосовують як кровоспинний засіб і як засіб який посилює скорочувальну діяльність матки і підвищує зсідання крові. Препарати кропиви високоефективні при клімактеричних, гемороїдальних і інших кровотечах.
У народній медицині кропиву рекомендують як сечогінний засіб, при проносі, пропасниці, подагрі, ревматизмі, при хронічних хворобах шкіри, хворобах нирок, сечового міхура, печінки, водянці, грижі, при застарілому кашлі, недокрів'ї, початковому туберкульозі, при нирковокам'яній хворобі, випадінні волосся.
Зовнішньо кропиву застосовують для лікування ревматизму (жалять болючі місця або роблять ванни), при паралічі, корості, кропивниці, опіках, хворобах шкіри, для загоювання ран. Зовнішньо свіжі листки або порошок з висушених листків застосовують для лікування гнійних ран і варикозних хронічних язв.
Розтерте насіння кропиви застосовують при задусі і кам'яних хворобах; корені — при зубному болі, астмі, шлункових хворобах, для спринцювання при болях. У гомеопатії застосовують есенцію з свіжої трави. Рослина має фітонцидну дію — здатна вбивати мікроби при запальних процесах.
Як косметичну рослину відвар кропиви використовують проти облисіння і для поліпшення росту волосся.
Використовують рідкий екстракт, настій і настоянки.
Листки кропиви використані в шлунковому чаї, регулюючому діяльність кишківника, а також у проносному чаї.
Сік кропиви в медицині використовується як кровоспинний засіб[1].
У ветеринарії кропиву використовують як зовнішній засіб при лікуванні гангрени і гнійних ран. Листки кропиви дводомної — справжній полівітамінний препарат. Вони містять вітамін С (36-269 мг%), провітамін А (13,5-19,4 %), вітаміни К (1,5-4 мг%), Ві, В2. Крім цього, в них є мінеральні солі, залізо, кальцій, крохмаль, кислоти, але особливо багато калію.
Кропиву дводомну рекомендують як кормову рослину. Вона дає урожай сіна по 50—70 ц/га; 100 кг абсолютно сухої речовини містить 73 кормові одиниці; молоду кропиву охоче поїдають свині, коні, птиця (особливо індики), велика рогата худоба. Вона має тонізуючу дію, сприяє підвищенню несучості курей, удоїв молока у корів, придатна для силосування. Листки використовують для підгодівлі шовковичної гусені.
Варені насіння кропиви — хороший корм для курей, що збільшує несучість[1].
З кропиви добувають і тонке еластичне волокно, придатне для виготовлення тканин, мішковини, мотузок, шпагату, риболовних сіток. Костриця придатна для виробництва паперу.
На Сахаліні населення з племені айнів ще недавно використовувало кропиву для одержання волокна. Пізньої осені айни збирають сухі стебла кропиви і, поклавши на похило поставлену колоду, віддирають гострим краєм раковини волокно і деревину (кострицю). Працюють у рукавицях, щоб не обпекти рук. Волокно промивають у воді й розвішують сушити. Для відбілювання розстеляють взимку на снігу або вологе волокно розтягують на рамі і відбілюють на сонці.[1]
З волокна сукають нитки, що володіють великою міцністю, їх вживають для шиття одягу і взуття. З них виробляють тканини.[1]
Рибалки Камчатки плели з кропив'яного волокна сітки, які відрізнялися міцністю, легкістю, довго не намокали у воді і не гнили.[1].
На Камчатці росте на рідкість висока з міцним волокном кропива. Сто років тому камчадали і росіяни ткали з неї полотно.[1]
Волокно з кропиви використовувалося первісною людиною, але і у Європі ще в середині XIX століття з кропиви робили тканини і сита для проціджування меду і просіювання борошна.[1]
Листки кропиви використовують для промислового виділення хлорофілу, якого в листках міститься 2-5 %. З них добувають чудову зелену фарбу, а з коренів — жовту. Хлорофіл з кропиви використовується як зелена фарба для фарбування харчових продуктів, мила, парфумів і тканин[1].
Пекучі волоски на стеблі кропиви дводомної
Рука після опіку кропивою
Кропива як продукт харчування
Оладки з кропивою та пшоном
Плід коропиви
Кропива в горщику в закритому приміщенні
Дорослі рослини
Tầm ma gốc lạ (danh pháp hai phần: Urtica dioica) là một loài cây nở hoa, lâu năm, thân thảo thuộc họ Tầm ma, có nguồn gốc Châu Âu, châu Á, phía bắc Phi, Bắc Mỹ, và là thành viên nổi tiếng nhất của chi Urtica. Cây có nhiều sợi lông rỗng có ngòi châm gọi là các túm lông trên lá và thân có vai trò như kim tiêm dưới da, tiêm chích histamine và các hóa chất tạo ra một cảm giác châm chích khi người và động vật khác đụng vào nó[1]. Cây này được sử dụng làm thuốc chữa bệnh và thực phẩm trong một thời gian dài trong lịch sử.
.jpg){kind=small}
Bài viết liên quan đến họ Tầm ma (Urticaceae) này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. Tầm ma gốc lạ (danh pháp hai phần: Urtica dioica) là một loài cây nở hoa, lâu năm, thân thảo thuộc họ Tầm ma, có nguồn gốc Châu Âu, châu Á, phía bắc Phi, Bắc Mỹ, và là thành viên nổi tiếng nhất của chi Urtica. Cây có nhiều sợi lông rỗng có ngòi châm gọi là các túm lông trên lá và thân có vai trò như kim tiêm dưới da, tiêm chích histamine và các hóa chất tạo ra một cảm giác châm chích khi người và động vật khác đụng vào nó. Cây này được sử dụng làm thuốc chữa bệnh và thực phẩm trong một thời gian dài trong lịch sử.
Лекарственным сырьём является лист крапивы (лат. Folium Urticae), который собирают в мае — июле. Растения срезают или скашивают, провяливают 2—3 часа, затем листья обрывают. Сушат в сушилках при температуре 40—50 °С или в хорошо проветриваемых помещениях, разложив слоем 3—5 см на ткани или бумаге. Срок хранения сырья два года[12].
Настой крапивных листьев — старинное средство, используемое при маточных, геморроидальных и желудочно-кишечных кровотечениях. Благодаря витамину К[11] жидкий экстракт и настой листьев применяют как кровоостанавливающее при лёгочных, печёночных и других кровотечениях; он способствует повышению свёртываемости крови[12]. Листья крапивы входят в состав многих желудочных, почечных и кровоостанавливающих сборов, их применяют как поливитаминное средство, улучшающее обмен веществ и стимулирующее заживление ран[11]. Сок свежей крапивы улучшает обмен веществ. В народной медицине листья и стебли употребляют для лечения радикулитов и болезней суставов[7].
Фармацевтическая промышленность выпускает препарат «Уртифиллин», который применяют для заживления ран и лечения ожогов. Вытяжки из листьев крапивы входят в состав многих препаратов, в том числе «Аллохола»[11]. Сухой экстракт корней этого растения также используют в препаратах, таких как «Prostakan», для улучшения мочеиспускания при простатите[15].
Используется в виде отвара листьев при выпадении волос и перхоти.
Из волокон стеблей прежде пряли верёвки и ткали грубый холст, но развития этот промысел не получил. Из листьев получали зелёную краску для шерсти, из корней — жёлтую[11].
Листья применяют при изготовлении многих косметических средств[11].
Содержащийся в листьях хлорофилл используют как краситель в фармацевтической и пищевой промышленности[11].
В плодах обнаружено до 22 % жирного масла[11].
Самая обычная дневная бабочка России — крапивница (Aglais urticae) из семейства Nymphalidae, появляющаяся во множестве летом, — питается в основном на побегах крапивы двудомной. На Британских островах семена крапивы двудомной найдены в экскрементах лани (Dama dama), сороки (Pica pica) и крупного рогатого скота[9]. Среди сопутствующих видов отмечены также моллюск Fruticicola fruticum, нематода Heterodera schachtii[en][9] и паразитическое растение повилика европейская (Cuscuta europaea).
Выделяют три подвида и одну разновидность[16]:
По данным The Plant List на 2013 год, в синонимику вида входят[16]:
Лекарственным сырьём является лист крапивы (лат. Folium Urticae), который собирают в мае — июле. Растения срезают или скашивают, провяливают 2—3 часа, затем листья обрывают. Сушат в сушилках при температуре 40—50 °С или в хорошо проветриваемых помещениях, разложив слоем 3—5 см на ткани или бумаге. Срок хранения сырья два года.
Настой крапивных листьев — старинное средство, используемое при маточных, геморроидальных и желудочно-кишечных кровотечениях. Благодаря витамину К жидкий экстракт и настой листьев применяют как кровоостанавливающее при лёгочных, печёночных и других кровотечениях; он способствует повышению свёртываемости крови. Листья крапивы входят в состав многих желудочных, почечных и кровоостанавливающих сборов, их применяют как поливитаминное средство, улучшающее обмен веществ и стимулирующее заживление ран. Сок свежей крапивы улучшает обмен веществ. В народной медицине листья и стебли употребляют для лечения радикулитов и болезней суставов.
Фармацевтическая промышленность выпускает препарат «Уртифиллин», который применяют для заживления ран и лечения ожогов. Вытяжки из листьев крапивы входят в состав многих препаратов, в том числе «Аллохола». Сухой экстракт корней этого растения также используют в препаратах, таких как «Prostakan», для улучшения мочеиспускания при простатите.
Используется в виде отвара листьев при выпадении волос и перхоти.
Из волокон стеблей прежде пряли верёвки и ткали грубый холст, но развития этот промысел не получил. Из листьев получали зелёную краску для шерсти, из корней — жёлтую.
Листья применяют при изготовлении многих косметических средств.
Содержащийся в листьях хлорофилл используют как краситель в фармацевтической и пищевой промышленности.
В плодах обнаружено до 22 % жирного масла.
异株荨麻（学名：Urtica dioica）是荨麻科荨麻属的植物。分布在喜马拉雅西部、北非、亚洲、欧洲、北美以及中国大陆的西藏、新疆、青海等地，生长于海拔3,300米至3,900米的地区，常生长在山坡阴湿处，目前尚未由人工引种栽培。
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 异株荨麻（学名：Urtica dioica）是荨麻科荨麻属的植物。分布在喜马拉雅西部、北非、亚洲、欧洲、北美以及中国大陆的西藏、新疆、青海等地，生长于海拔3,300米至3,900米的地区，常生长在山坡阴湿处，目前尚未由人工引种栽培。
서양쐐기풀(西洋---, 학명: Urtica dioica 우르티카 디오이카[*])은 쐐기풀과의 여러해살이 초본식물이다.[3] 유라시아와 북아프리카 및 북아메리카 지역에 널리 분포한다.[4]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_-3.jpg)
_induced_gall_on_Urtica_sp._(Nettle)_Arnhem,_the_Netherlands.jpg)
_gall,_Elst_(Gld),_the_Netherlands.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_-_DSC04760.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}