Boreal owls are carnivorous. They feed primarily on small mammals, such as voles, mice, chipmunks, and squirrels. In North America, they have been observed preying on red-backed voles (Myodes gapperi), heather voles (Phenacomys intermedius), jumping mice (Zapus), northern pocket gophers (Thomomys talpoides, and northern flying squirrels (Glaucomys sabrinus). Boreal owls have also been hunting insects and small birds, such as dark-eyed juncos (Junco hyemalis), American robin (Turdus migratorius), and common redpolls (Carduelis flammea). Females may prefer larger, mammalian prey and males may specialize on hunting smaller mammals and birds. During the winter and breeding season boreal owls cache food in rock crevices or tree branches.
When hunting, boreal owls sit on a perch and wait for prey to scamper into sight. They usually select a perch that is bare below, but provides good cover overhead, so that it is more difficult for predators to spot them. Once they have spotted prey, they descend slowly, grasp the prey with their claws, bracing themselves against the ground for leverage. They kill prey with a quick bite to the head or neck. Boreal owls typically eat prey on a perch.
Animal Foods: birds; mammals; insects
Foraging Behavior: stores or caches food
Primary Diet: carnivore (Eats terrestrial vertebrates)
Boreal owls are solitary animals, and do not communicate often with other boreal owls except during the breeding season. In order to attract a mate, a male will sing and also making flying passes past females. After leaving the nest, young will call out to their parents with a begging call when they are hungry. Other calls include a warning call used by both sexes as well as a call used by the male to let the female know he has brought food to the nest. Boreal owls will also snap their bill together as a warning when they feel threatened.
Boreal owls perceive their environment visually, acoustically, and chemically. They have keen eyesight, especially in the dark, and can detect prey by prey-generated sounds. Boreal owls, like most owls, have an asymmetrical external ear structure that makes it possible for them to precisely locate prey using only prey-generated sounds. They can hunt for prey completely hidden under snow cover.
Communication Channels: visual ; acoustic
Perception Channels: visual ; tactile ; acoustic ; chemical
Aegolius funereus is not endangered. They are rarely hunted by humans because of their small size. Further, humans don’t kill its prey, so it has a fairly stable food source. The only real impact made by humans on the species is destruction of habitat by harvesting trees for lumber. Nest boxes are sometimes placed on trees to provide nest sites. Since boreal owls are considered migratory, they are protected by the US Migratory Bird Act.
US Migratory Bird Act: protected
US Federal List: no special status
CITES: appendix ii
IUCN Red List of Threatened Species: least concern
There are no known adverse effects of A. funereus on humans.
Aegolius funereus has very little impact on humans, aside from its role as a predator of small mammals which humans might consider pests.
Positive Impacts: controls pest population
Boreal owls are thought to be one of the most important avian predators of small mammals, such as voles and mice, throughout their range. More than 90% of their diet comes from this source. They are also, as noted above, a prey animal for several other species.
Aegolius funereus can be found in subalpine and boreal forests across the northern hemisphere, including the Neartic and Palearctic regions of the globe. Its range generally follows the northern forest belt.
In North America, where they are known as boreal owls, the range extends from Alaska to eastern Canada.
In Eurasia A. funereus is called Tengmalm’s owl. In Europe they are found mostly in Scandinavia, though there are several scattered populations also found in subalpine forests in the central mountain regions. The range of Tengmalm’s owls extends eastward from Scandinavia, stretching across virtually all of northern Siberia, as they inhabit the taiga lowlands. Their range dips south as it approaches the Pacific Ocean, occurring throughout forested mountains north of the Korean Peninsula.
Biogeographic Regions: nearctic (Native ); palearctic (Native )
Other Geographic Terms: holarctic
Aegolius funereus occur almost exclusively in coniferous forests. However, they are also found in areas of deciduous forest. Dominant tree species in these forests include Engelmann spruce, black spruce, white spruce, aspen, poplar, birch, and balsam fir. They are usually found in dense forests, they seem to avoid areas that are more exposed.
In North America, boreal owls are found from 1580 m to over 3200 m. They occur as low as 1100 m in Central Europe and as high as 2000 m in Siberia. However, during extreme weather, Tengmalm’s owls have been observed as low as 400 m.
Range elevation: 400 to >3200 m.
Habitat Regions: temperate ; terrestrial
Terrestrial Biomes: taiga ; forest
The longest known lifespan for a boreal owl is 16 years, from several banded individuals in various studies. In Finland, a study was done to determine the survival rate of A. funereus. Only 50% of first year males survived, while 67% of adult males survived annually. Other studies have put adult survival at 72% and 62% respectively. Yet another study determined that 78% of fledgling males died before they reached sexual maturity.
Range lifespan
Status: wild: 16 (high) years.
Average lifespan
Status: wild: 3.4 years.
Average lifespan
Sex: male
Status: wild: 11.0 years.
Aegolius funereus individuals are small owls with large, rectangular heads and long wings. Males are typically between 21 and 25 cm in length, while females are slightly larger, being between 25 and 28 cm. Like most owls, they have an obvious, light colored facial disc. The head is covered in brown and black mottled feathers. The bill is whitish-yellow, in contrast to the black bill of the northern saw-whet owl. The underparts are white, while the back and wings are predominantly dark brown with lighter spots. The legs are covered in white feathers to the claws. Aegolius funereus is unique from all other owls in that, when the tail is closely folded, there are 3 rows of white spots visible on the dorsal surface. Females are larger than males, weighing 132 to 215 grams, while males weight from 93 to 139 grams. Wing spans are between 55 and 58 cm in males and between 59 and 62 cm in females.
Young are similar in appearance to adults, with more muted colors.
Range mass: 93 to 215 g.
Range length: 21 to 28 cm.
Range wingspan: 55 to 62 cm.
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry
Sexual Dimorphism: female larger
The primary predators of adult and fledgling boreal owls are other owls and hawks. Included in these are: Accipiter cooperi (Cooper's hawks), A. gentiles (northern goshawks), Buteo virginianus (great horned owls), Strix uralensis (Ural owls), and Strix aluco (tawny owls). All of these predators hunt boreal owls from the air. When they sense a predator nearby, boreal owls will shrink away into a concealment position, remaining motionless and as small as possible to prevent from being seen.
Martens (Martes) are the primary predators of eggs, owlets, and adult females in the nest. Red squirrels (Tamiasciurus hudsonicus) are also probable egg predators.
Known Predators:
Anti-predator Adaptations: cryptic
Aegolius funereus is primarily monogamous. However, there have been documented cases of both bigyny (one male with two mates) and biandry (one female producing two clutches by two different mates). These cases have been observed only in Eurasia, and only when food is extremely plentiful. Males don't defend large foraging territories, but rather nest sites (old woodpecker holes), which are often in short supply. Fights between males have not been observed, and it appears that they compete for females through song and flight. Males will fly between perches near females, and sing a courtship song to attract female interest. If a female is interested, she will inspect the nest and, if she accepts it, she will simply stay there. The courtship period might last anywhere from 2 to 6 weeks for individual owls and from 1 to 4 months for the population as a whole.
Mating System: monogamous
Breeding season is variable, but takes place most commonly from March to June. Clutch size varies with food availability, but is typically around 4 or 5. Eggs are laid once every two days and brooding begins with the first egg, so hatching is asynchronous. Incubation is typically 28 days long. Young fledge about 30 to 31 days after hatching. The young are cared for by their parents for about a 6 weeks after fledging before setting out on their own. They become sexually mature in their first year, at around nine months old.
Breeding interval: Boreal owls typically breed once yearly. If food is plentiful then multiple clutches may occur.
Breeding season: Breeding season is highly variable, but is typically from the end of February to as late as July.
Range eggs per season: 2 to 7.
Average eggs per season: 5.
Range time to hatching: 25 to 32 days.
Range fledging age: 28 to 36 days.
Range time to independence: 6 to 7 weeks.
Range age at sexual or reproductive maturity (female): 9 to 9 months.
Range age at sexual or reproductive maturity (male): 9 to 9 months.
Key Reproductive Features: iteroparous ; seasonal breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; fertilization ; oviparous
Average eggs per season: 5.
Boreal owls provide considerable care for their young, both before and after hatching. Females stay near the nest about a week before egg laying. During this pre-fertilization time, males hunt for themselves and bring food back to their mate. After the clutch has been laid, males continue to provide food for females, but otherwise stay away from the nest. Females incubate the eggs, leaving once daily to eliminate waste. After hatching, males bring food for females and nestlings. Females tear food into smaller pieces that the nestlings can swallow, until they become big enough to eat prey whole. Brooding occurs as long as there is still young in the nest. The final young typically fledges after about 4 weeks from the start of incubation. Once the young have fledged, they stay close to the nest site for about a week, and both parents bring food to them at night, homing in on the begging calls of the fledglings. At the end of the week, the fledglings begin to move farther away, but are still fed for some time by the parents. They finally become independent about six to seven weeks after hatching.
Parental Investment: altricial ; pre-fertilization (Provisioning, Protecting: Male, Female); pre-hatching/birth (Provisioning, Protecting: Female); pre-weaning/fledging (Provisioning: Male, Protecting: Female); pre-independence (Provisioning: Male, Female, Protecting: Male, Female)
El miagón boreal (Aegolius funereus), tamién conocíu como curuxa de Tengmalm, ye una especie d'ave de la familia Strigidae qu'habita nel norte d'Europa, los Alpes, árees de los Balcanes y polos Pirineos. Trátase del búho de monte por excelencia, y mora en montes trupos de coníferes. Nunca s'alloñar de les zones de cría.
Ye un búho pequeñu y namái ta activu de nueche. Ye bien malo de ver pol so comportamientu.
Puede confundise col autillo o col miagón pol so tamañu y figura, pero nenguna d'esos dos especies habita en monte trupu.
Ye de cabeza grande, ensin guedeyes a los llaos, y con dos llinies negres que-y percuerren los llaos de la cara y van del cazu a la parte cimera de los güeyos, que son d'iris mariellu. La parte del banduyu ye pálida con llixos pardu claru; la parte dorsal ye más escura y con llurdios blancos.
El vuelu ye rápido, curtiu y direutu, con aleteos rápidos y dalgún qu'otru entamo.
Caza aguarones d'agua, mures y musarañes.
La so voz ye un aspru Quip o un cantar de 5 a 8 xiblíos, n'ascensu y aceleraos: pu-pu-po-po-po-po-po-po. Puede oyese a 3 km nes nueches silencioses.
Esta ave cría en trupos montes de coníferes de Norteamérica y Eurasia, según en cotes altes de zones montascoses como los Alpes y les Montes Predresos. Apocayá afayóse una pequeña población na parte oriental de Pirineos.
El nial ye un furacu nun árbol ensin tapizar o un nial abandonáu de picatueru. Tamién puede utilizar caja nido asitiaes pa esta y otres especies d'aves nocherniegues. Pon de 1 a 10 güevos nuna niarada de febreru a xunu.
En 1963 afayóse la so presencia na aguada francesa (Van der Vloet, 1964) y en 1984 afayóse la especie na aguada española (Alamany y Ticó, 1989) una y bones les cites de les que se disponíen nun yeren bien fiables. Años más tarde en 1989 púdose compobar la esistencia de 29-32 pareyes. Nel Pirinéu catalán atopáronse 26-29 d'elles y 7 niales. N'Andorra tan solo pudo atopase un nial. Na aguada francesa constatóse la esistencia d'unes 38 pareyes pero non pudo detectase signos de reproducción. En reparando'l mala traza de dellos montes productu de la mala xestión forestal instaláronse caja nido que tres unos años empezar a utilizar con ésitu.
En 2002 detectóse la presencia en 142 territorios, distribuyíos de la siguiente manera, 5 en Navarra, 14 n'Aragón y 123 en Cataluña.
En 2008 la cifra de territorios nos que fueron alcontraos n'Aragón xubió al mediu centenar,[1] gracies de xuru al allugamientu de caja nido y a una meyor prospección del territoriu.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Aves, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. El miagón boreal (Aegolius funereus), tamién conocíu como curuxa de Tengmalm, ye una especie d'ave de la familia Strigidae qu'habita nel norte d'Europa, los Alpes, árees de los Balcanes y polos Pirineos. Trátase del búho de monte por excelencia, y mora en montes trupos de coníferes. Nunca s'alloñar de les zones de cría.
Ye un búho pequeñu y namái ta activu de nueche. Ye bien malo de ver pol so comportamientu.
Puede confundise col autillo o col miagón pol so tamañu y figura, pero nenguna d'esos dos especies habita en monte trupu.
Ye de cabeza grande, ensin guedeyes a los llaos, y con dos llinies negres que-y percuerren los llaos de la cara y van del cazu a la parte cimera de los güeyos, que son d'iris mariellu. La parte del banduyu ye pálida con llixos pardu claru; la parte dorsal ye más escura y con llurdios blancos.
El vuelu ye rápido, curtiu y direutu, con aleteos rápidos y dalgún qu'otru entamo.
Caza aguarones d'agua, mures y musarañes.
La so voz ye un aspru Quip o un cantar de 5 a 8 xiblíos, n'ascensu y aceleraos: pu-pu-po-po-po-po-po-po. Puede oyese a 3 km nes nueches silencioses.
Llargor: de 22 a 27 cm Valumbu: de 50 a 62 cm Pesu: 100-200 g Llonxevidá: hasta 10 añosAegolius funereus (lat. Aegolius funereus) - Bayquşkimilər dəstəsinin bayquşlar fəsiləsinin tüklüayaq xarabaçıl cinsinə aid quş növü.
Xarabaçılların əsas yayıldığı yerlər Avropa, Asiya və Şimali Amerikanın dağlıq və düzənlik iynəyarpaqlı meşələridir. Xüsusilə onlar Karpatda, Qafqazda, Orta Asiya dağlarında, Alp dağlarında, Pireney dağları, Balkan yarımadası, Monqolustanın şimalında, Qərbi Çində, Şimali Amerikada - Britaniya Kolumbiyasında, Kanadada və ABŞ-ın şimal rayonlarında, Rusiyanın Kola yarımadası və Kalininqrad vilayətindən Anadır, Kamçatka, Kuril adaları, Saxalinədək yayılmışlar.
Aegolius funereus (lat. Aegolius funereus) - Bayquşkimilər dəstəsinin bayquşlar fəsiləsinin tüklüayaq xarabaçıl cinsinə aid quş növü.
Xarabaçılların əsas yayıldığı yerlər Avropa, Asiya və Şimali Amerikanın dağlıq və düzənlik iynəyarpaqlı meşələridir. Xüsusilə onlar Karpatda, Qafqazda, Orta Asiya dağlarında, Alp dağlarında, Pireney dağları, Balkan yarımadası, Monqolustanın şimalında, Qərbi Çində, Şimali Amerikada - Britaniya Kolumbiyasında, Kanadada və ABŞ-ın şimal rayonlarında, Rusiyanın Kola yarımadası və Kalininqrad vilayətindən Anadır, Kamçatka, Kuril adaları, Saxalinədək yayılmışlar.
Aegolius funereus funereus Ar gaouenn-dTengmalm[1] a zo un evn-preizh bihan, Aegolius funereus an anv skiantel anezhañ.Anvet eo diwar an naturoniour svedat Peter Gustaf Tengmalm .
Aegolius funereus funereus Ar gaouenn-dTengmalm a zo un evn-preizh bihan, Aegolius funereus an anv skiantel anezhañ.Anvet eo diwar an naturoniour svedat Peter Gustaf Tengmalm .
El mussol pirinenc,[1] mussol de Tengmalm (Aegolius funereus), o miloca vulgarment i usualment, és un ocell de l'ordre dels estrigiformes que és ocasional als Pirineus.
Fa el niu als boscos de coníferes molt densos, la femella hi pon 3-6 ous i els cova durant 28 dies. Els pollets esdevindran sexualment madurs en llur primer any de vida.[5] Als Països Catalans va ésser citat per primera vegada com a nidificador l'any 1983 en algun punt molt localitzat de l'Alta Cerdanya i del Massís del Canigó.[6]
És bàsicament monògam però, a Euràsia i només quan hi ha aliment en abundància, se n'han documentat casos d'un sol mascle aparellat amb dues femelles i d'una sola femella fent dues postes de dos companys diferents.[7]
Menja arvicolins i altres mamífers, ocells, insectes i altres invertebrats.
Habita al centre i al nord d'Euràsia i Amèrica.
És un ocell nocturn.
A banda de la depredació que pateix per part dels seus depredadors naturals (el gamarús, l'astor i la marta), la construcció d'estacions d'esquí, de pistes forestals i la tala d'arbres incideixen també en la seua supervivència.[8]
A la pel·lícula Memòries d'Àfrica del director de cinema Sydney Pollack hi surt aquest ocell com a animal de companyia de Karen Blixen però, en realitat, ni és nadiu d'Àfrica ni fou l'autèntica espècie de mussol que acompanyava l'escriptora.
El mussol pirinenc, mussol de Tengmalm (Aegolius funereus), o miloca vulgarment i usualment, és un ocell de l'ordre dels estrigiformes que és ocasional als Pirineus.
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Tylluan Tengmalm (sy'n enw benywaidd; enw lluosog: tylluanod Tengmalm) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Aegolius funereus; yr enw Saesneg arno yw Tengmalm’s owl. Mae'n perthyn i deulu'r Tylluanod (Lladin: Strigidae) sydd yn urdd y Strigiformes.[1]
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn A. funereus, sef enw'r rhywogaeth.[2]
Mae'r tylluan Tengmalm yn perthyn i deulu'r Tylluanod (Lladin: Strigidae). Dyma rai o aelodau eraill y teulu:
Rhestr Wicidata:
rhywogaeth enw tacson delwedd Cordylluan Glaucidium passerinum Cordylluan Bolifia Glaucidium bolivianum
.jpg)
.jpg)
_in_tree.jpg)
_in_tree.jpg)
Aderyn a rhywogaeth o adar yw Tylluan Tengmalm (sy'n enw benywaidd; enw lluosog: tylluanod Tengmalm) a adnabyddir hefyd gyda'i enw gwyddonol Aegolius funereus; yr enw Saesneg arno yw Tengmalm’s owl. Mae'n perthyn i deulu'r Tylluanod (Lladin: Strigidae) sydd yn urdd y Strigiformes.
Talfyrir yr enw Lladin yn aml yn A. funereus, sef enw'r rhywogaeth.
Sýc rousný (Aegolius funereus) je menší druh sovy z čeledi puštíkovitých (Strigidae).
Velikostí i vzhledem připomíná sýčka obecného (délka těla 22–27 cm, rozpětí křídel 50–62 cm). Hmotnost samců se pohybuje mezi 95–110 g, samic mezi 123–210 g. Svrchu je hnědý, s bílým skvrněním a světlým pruhem při kořeni křídla, spodina je bělavá, hnědě pruhovaná. Závoj je světlý, černě ohraničený, duhovka jasně žlutá, zobák žlutý a peří na nohou bílé. Obě pohlaví jsou zbarvena podobně, mladí ptáci jsou převážně čokoládově hnědí.[2][3]
Hlasem je dudkovi podobné, hlasité pupupupupu, kterým se ozývá zvláště zjara.[3]
Hnízdí v zóně tajgy v Severní Americe i Eurasii, izolovaně i jižněji. Stálý až potulný.[3]
V České republice hnízdí zejména v horských oblastech, proniká však i do nižších poloh. Celková početnost byla v letech 2001–2003 odhadována na 1500–2000 párů[4] (oproti 550–800 párům v letech 1989–89).[3] Zvláště chráněný jako silně ohrožený druh.[5]
Žije hlavně v rozlehlých starých jehličnatých lesích, místy obývá i čistě listnaté porosty.[3]
Loví především drobné hlodavce, zvláště hraboše, dále menší ptáky a příležitostně i hmyz. Pokorný určil na základě analýzy vývržků nalezených v Jizerských horách a Krkonoších v letech 1992–96 podíl hlodavců v potravě sýce rousného na 96,5 %, ptáků na 3,4 % a hmyzu na 0,1 %. Na kořist číhá z větví stromů a překvapuje ji rychlým výpadem, někdy loví i za letu.[3]
Hnízdí 1×, výjimečně 2× ročně v dutinách stromů vytesaných datlem nebo žlunou, případně i v budkách. Podestýlkou bývá jen vrstva ze zbytků kořisti a vývržků. Snůška čítá 4–7 (2–8) čistě bílých vajec o velikosti 32,5 × 26,5 mm. Inkubační doba trvá 26–27 dnů, na vejcích sedí pouze samice, které samec přináší do hnízda potravu. Většinou sám obstarává potravu i pro mláďata, kterou u vchodu nebo v dutině předává samici. Mláďata hnízdo opouští obvykle po 30–35 dnech.[3][6]
Obrázky, zvuky či videa k tématu sýc rousný ve Wikimedia Commons
Galerie sýc rousný ve Wikimedia CommonsSýc rousný (Aegolius funereus) je menší druh sovy z čeledi puštíkovitých (Strigidae).
Perleugle (Aegolius funereus) har en længde på 24-26 centimeter og et vingefang på 52-58 centimeter. Perleuglen har et ret rundt hoved, lysende gule øjne, en bred sort kant på sløret og små hvide prikker i fjerdragten i panden.
Perleuglen er en meget sjælden ynglefugl i Danmark og den ses også meget sjældent som trækfugl, dog findes perleuglen undertiden i invasionsår. På Bornholm findes især mange efterladte sortspættehuller, som arten ynder at yngle i. I 2011 ynglede 3 par i landet.[1] Perleuglen holder til i nåleskov og er nataktiv.
Perleugle (Aegolius funereus) har en længde på 24-26 centimeter og et vingefang på 52-58 centimeter. Perleuglen har et ret rundt hoved, lysende gule øjne, en bred sort kant på sløret og små hvide prikker i fjerdragten i panden.
Perleuglen er en meget sjælden ynglefugl i Danmark og den ses også meget sjældent som trækfugl, dog findes perleuglen undertiden i invasionsår. På Bornholm findes især mange efterladte sortspættehuller, som arten ynder at yngle i. I 2011 ynglede 3 par i landet. Perleuglen holder til i nåleskov og er nataktiv.
Der Raufußkauz (Aegolius funereus), in älteren Publikationen Rauhfußkauz, ist eine kleine Eule aus der artenarmen Gattung Aegolius, der darüber hinaus drei weitere in Nord-, Mittel- und Südamerika beheimatete Arten angehören. Die streng nachtaktive Art bewohnt den holarktischen borealen Nadelwaldgürtel sowie inselartig aufgesplittert Mittelgebirgs- und Gebirgslagen in Europa, Asien und Nordamerika. In letzter Zeit wurde in Mitteleuropa eine starke Ausbreitungstendenz in Niederungslagen festgestellt.
Der Raufußkauz bewohnt alte Nadelwälder oder nadelholzdominierte Mischwälder. Selten kommt er auch in reinen Laubwäldern vor. Er ist wie die meisten Eulen Höhlenbrüter und somit auf natürliche Baumhöhlen oder Höhlen größerer Spechtarten wie Schwarzspecht oder Helmspecht angewiesen. Seine Nahrung besteht überwiegend aus Nagetieren, zu einem kleineren Teil aus Vögeln.
Derzeit werden meist fünf Unterarten beschrieben, von denen keine in einer Gefährdungsstufe der IUCN aufscheint.
Die mit einer Körperlänge von 24 bis 26 Zentimetern etwa steinkauzgroße Eule ist gut bestimmbar. Die Spannweite beträgt 53 bis 60 Zentimeter. Die Geschlechter unterscheiden sich zwar im Gewicht deutlich (♂ um die 115 Gramm, ♀ bis 200 Gramm), nicht aber im Aussehen; allerdings sind die Weibchen etwas größer.
Auffallend ist der große Kopf mit dem hellen Gesichtsfeld und dem schwarz gerandeten Gesichtsschleier. Federohren sind nicht vorhanden. Die Iris der Augen ist leuchtend gelb, unter den Augen befindet sich beiderseits des Schnabels eine dunkle, strichartige Federzeichnung. Das braune Gefieder der Oberseite ist mit deutlichen, perlartigen weißen Punkten übersät. Die Unterseite ist hellgrau und weist eine graubraune Fleckung und verwaschene Längsstreifung auf. Die kurzen Füße sind bis zu den Krallen weiß befiedert, wodurch die Eule ihren deutschen Namen erhielt. Jungvögel sind einheitlicher dunkelbraun gefärbt, die weißen Pünktchen kontrastieren noch weniger mit dem dunklen Gefieder. Die Augenbrauen sowie der „Bartstreifen“ sind dabei auffällig weiß gefärbt.
Der Gesang des Raufußkauzes ist unverkennbar: Er besteht aus vier bis zehn sehr schnell gereihten Flötenelementen auf „u(ü)“, die in der Höhe ansteigen, zaghaft beginnen und deutlich lauter werden und am Ende rein und tönend „uuü“ klingen. Der Gesang ist bei guten Bedingungen bis zu 2000 Meter weit hörbar und erinnert in der Tonfärbung stark an den Klang einer Okarina. Daneben gibt es noch verschiedene weitere Rufe, vor allem ein waldkauzähnliches „Kjuwitt“. Seltener sind Instrumentallaute wie Schnabelknappen und Flügelklatschen zu hören. Die Gesangsaktivität beginnt erst mit der völligen Dunkelheit und kann mit einer Unterbrechung in der Nachtmitte bis in die Morgendämmerung anhalten. Der erste Gesangsgipfel liegt in Mitteleuropa im Monat Januar; während der Herbstbalz ist diese Art stimmlich nicht sehr auffällig. Am häufigsten ist der Raufußkauz während der Hauptbrutzeiten im April und Mai zu hören. Die stimmliche Aktivität der Art ist aber insgesamt nicht sehr hoch und kann bei Anwesenheit von Fressfeinden, insbesondere des Waldkauzes (Strix aluco), fast völlig eingestellt werden. Ruf eines Raufußkauz-Männchens:
Die Art ist in weiten Teilen der Holarktis verbreitet, wobei sich das Verbreitungsgebiet durch den holarktischen Nadelwaldgürtel von Europa, Asien und Nordamerika zieht. Einige südlich davon vorkommende Populationen werden als Reliktvorkommen aus der letzten Eiszeit betrachtet. Insgesamt werden sieben Unterarten beschrieben, sechs davon leben in Eurasien, eine im nördlichen Nordamerika. Die Unterarten sind im Aussehen wenig differenziert; nach Osten hin werden die Weißzeichnungen der Individuen deutlicher und deren Gefieder dadurch heller, auch die Größe der Unterarten nimmt nach Nordosten etwas zu. Die amerikanische Unterart Ae. f. richardsoni ist dagegen wieder dunkler und ähnelt stärker der Nominatform.
Sechs dieser Unterarten brüten in einem breiten Gürtel von Skandinavien, dem Baltikum, weiten Teilen Russlands, Sibiriens, der Mongolei und Nordostchinas bis zum Pazifik (Kamtschatka und Sachalin). Dabei lebt die Nominatform Ae. f. funereus in Europa ostwärts bis an den Ural, daran schließen sich in Nordasien die Verbreitungsgebiete von Ae. f. pallens und Ae. f. magnus an. In Zentralasien ist vor allem Ae. f. sibiricus vertreten. Geografisch isoliert gibt es einige Gebirgspopulationen im Kaukasus (Ae. f. caucasicus) sowie im Tianshan (Ae. f. beikianus). Das Brutgebiet der nordamerikanischen Unterart Ae. f. richardsoni erstreckt sich vom Atlantik bis zum Pazifik und umfasst in einem unterschiedlich breiten Gürtel im Wesentlichen das mittlere und südliche Kanada. An einigen Stellen reicht die Verbreitung bis tief in die Vereinigten Staaten, im Nordwesten erreicht die Unterart Alaska.
Das Brutgebiet von Ae. f. funereus ist in Mitteleuropa inselartig aufgegliedert und im Wesentlichen auf Mittelgebirgs- und alpine Lagen bis zur Baumgrenze beschränkt. Die Art ist auch in den Karpaten sowie in einigen Waldinseln des Dinarischen Gebirges, in Nordgriechenland sowie als westlichstes Vorkommen in den Pyrenäen nachgewiesen. In Nordostfrankreich, Ostbelgien, den Niederlanden sowie manchen Teilen Norddeutschlands und Polens werden in zunehmendem Maße Tieflandgebiete besiedelt. Das geschlossene Brutgebiet beginnt in Südschweden und erstreckt sich in einem breiten Gürtel bis zum Ural. In Finnland erreicht die Verbreitung 70°N und zieht sich in weiterer Folge in einem breiten Streifen zwischen ~ 50°N und dem Polarkreis nach Osten, südlich davon liegen noch einige Verbreitungsinseln in den Mittelrussischen Höhenzügen, dem Krimgebirge sowie an der Schwarzmeerküste der Türkei (Pontisches Gebirge).
Als Lebensraum werden große, alte und zusammenhängende Wälder vor allem mit Tannen, Fichten und Buchen, zuweilen auch Kiefern bevorzugt. Seltener brütet die Art in reinen Buchenwäldern; sie kommt aber auch in lichten Lärchenwäldern und aufgelockerten Birkengehölzen vor. In Nordamerika bevorzugt die Art Bestände mit Schwarzfichte und Weißfichte, durchsetzt mit Pappeln, Birken und Balsam-Tannen. In höheren Lagen ist er bevorzugt in Wäldern mit Felsengebirgs-Tannen und Engelmann-Fichten anzutreffen.[1] Die oft behauptete exklusive Bindung der Art an die Fichte besteht nicht. Das Brutrevier muss neben einem ausreichenden Nahrungsangebot auch genügend Bruthöhlen, insbesondere Schwarzspechthöhlen, in Nordamerika Höhlen des Goldspechtes und des Helmspechtes aufweisen. Deckungsreiche Tagesunterstände müssen leicht erreichbar sein und freie Jagdflächen, wie beispielsweise Waldlichtungen oder Aufforstungen zur Verfügung stehen.
Eine starke Präsenz von Fressfeinden (Baummarder, Waldkauz, Uhu, in Nordamerika vor allem Streifenkauz und Fleckenkauz sowie verschiedene Mustelidae, vor allem der Fichtenmarder) verhindert die Neuansiedlungen und kann zur Aufgabe von Brutplätzen führen.
Als boreale Art liegen in Mitteleuropa die Schwerpunkte der vertikalen Verbreitung zwischen 800 und 2000 Metern, doch werden auch in Mitteleuropa Tieflagenbruten häufiger, zum Beispiel in der Lüneburger Heide, im südlichen Brandenburg, im Wienerwald (330 m), oder in der Nähe Münchens (520 m). Besonders deutlich wird die Besiedelung von Tieflandgebieten im Osten Deutschlands, wo bereits an die 15 % des gesamten Brutbestandes der Art auf Populationen entfallen, die in Habitaten unter 250 m ü. NN brüten. In den Rocky Mountains kommt der Raufußkauz bis in Höhen von 3000 Metern vor.[2]
Der Raufußkauz ernährt sich ausschließlich animalisch. Seine Beute besteht aus kleinen Säugetieren, vor allem Nagetieren sowie in geringerem Maße aus Vögeln bis etwa Drosselgröße.
Wühlmäuse (Erdmaus- und Rötelmaus) sowie Echte Mäuse (Waldmaus- und Gelbhalsmaus) bilden in Mitteleuropa den Hauptanteil der Nahrung. Daneben werden auch Spitzmausarten sowie Bilche erbeutet. Im Säugetieranteil überwiegen die Wühlmäuse mit über 50 % am Gesamtanteil. Vogelknochen finden sich immer in den Gewöllen, doch ist ihr Anteil mit meist unter 9 % eher gering.
Die Art jagt vor allem während der Nachtstunden, nur in den nördlichsten Verbreitungsgebieten wurden (insbesondere an sehr trüben Tagen und während der Jungenaufzucht) auch Tagesjagden festgestellt. Der Raufußkauz ist ein Wartenjäger; Such- oder Verfolgungsjagden wurden nur selten beobachtet. Seine Beute ortet der Raufußkauz offenbar fast ausschließlich akustisch und schlägt sie nach einem Stoßflug am Boden. Diese extrem nächtliche Jagdweise wird vor allem durch die stark asymmetrische Anordnung der äußeren Gehörgänge ermöglicht, die bei vielen Eulenarten feststellbar, bei dieser Art jedoch besonders eindrucksvoll ausgeprägt ist. Die Beutetiere werden meist zerteilt, nur selten im Ganzen verschlugen, Vögel werden zumindest teilweise gerupft. Während der Brutzeit legen Raufußkäuze Nahrungsdepots – vor allem in Schwarzspechthöhlen – an, die beträchtliche Mengen an Beutetieren umfassen können.
Die Aktivitätsphase beginnt mit Einbruch der Dunkelheit und endet noch vor der Dämmerung. In Mitteleuropa unterbricht eine Pause um die Mitternacht diese Aktivität, in den kurzen nordeuropäischen Sommernächten fehlt diese Pause. Der fast lautlose Flug ist im Gegensatz zum Sperlingskauz oder Steinkauz geradlinig. Den Tag verbringt der Kauz auch während der Brutzeit meist in einem Unterstand, vor allem in dichten Nadelbäumen, in Körperkontakt zum Baumstamm. Nischen oder Baumhöhlen werden selten genutzt. Der Raufußkauz ruht im Stehen, indem er das Gefieder leicht aufplustert und den Kopf an den Körper zieht, in dieser Haltung lässt er sich im Winter teilweise auch vollständig einschneien.
Gelegentlich wird der Ruheplatz jedoch zur Gefiederpflege und zum Sonnenbaden verlassen (Komfortverhalten). Sehr häufig wird in Wasser oder in Schnee gebadet und Regenduschen kommen ebenfalls vor. Zum Sonnenbad setzt sich das Tier auf exponierte Äste und sträubt das Gefieder, manchmal spreizt es dabei die Flügel nach unten ab.
Die Männchen sind in Mitteleuropa und besonders bei gutem Nahrungsangebot oft über die Brutzeit hinaus territorial, sonst sind sie umherstreifende Einzelgänger, die Weibchen neigen stärker zum Umherwandern. Selbst zur Brutzeit befinden sich die Tiere an unterschiedlichen Sitzplätzen, ohne Kontakt zum Partner zu halten. Die Territorien werden über Reviergesang markiert, die Verteidigung erfolgt durch Alarmrufe und Scheinattacken. Dabei sind die Grenzen allerdings relativ lose abgesteckt und die Aggressivität gegenüber Artgenossen ist eher gering. Soziale Interaktionen wie gegenseitiges Beknabbern oder gegenseitige Gefiederpflege wurden bisher nicht beobachtet.
Das Feindverhalten des Raufußkauzes besteht in erster Linie aus einer ausgeprägten Feindvermeidung. Auf ihrem Ansitzplatz sind die Käuze meistens gut versteckt und durch ihre Färbung getarnt, noch verstärkt durch ihre aufrechte Ruhestellung. Gebiete mit hohem Feinddruck, etwa durch Waldkäuze, werden allgemein gemieden. Nähert sich ein Feind, nimmt der Kauz zuerst eine Tarnstellung ein, bei der er sein Gefieder eng an den aufgereckten Körper presst und den Kopfschleier zu zwei Ohrenzipfeln aufstellt. Bei anhaltender Bedrohung kann diese Haltung in eine Drohstellung übergehen, bei der das Tier das Gefieder sträubt und die Augen weit aufreißt. Danach werden der Schwanzfächer und im Extremfall auch die Flügel breit gefächert.
Nach Eulenart wird die Nisthöhle für die Brut weder gesäubert, noch wird Nistmaterial eingetragen. Meist werden Schwarzspechthöhlen genutzt, doch nimmt der Raufußkauz auch geeignete Nistkästen an. Brutbeginn ist in Mitteleuropa meist Mitte März. Die Gelegegröße ist stark von der Nahrungsverfügbarkeit abhängig und liegt zwischen zwei und sieben Eiern. Es wurden aber auch Gelege mit 9 und mehr Eiern beobachtet. Nach etwa 33 Tagen verlassen die Jungen die Bruthöhle und werden als Ästlinge noch mindestens drei Wochen, meist aber bedeutend länger geführt. Spätestens mit der Herbstbalz löst sich der Familienverband auf und die Jungvögel dismigrieren.
Meist brüten Raufußkäuze nur ein Mal im Jahr, doch bei Gelegeverlust oder bei sehr günstigem Nahrungsangebot kommt es zu Zweitbruten, die auch verschachtelt sein können. Nicht selten verlässt das Weibchen die Jungen, wenn sie nicht mehr gehudert werden müssen, und brütet mit einem anderen Partner ein zweites Mal, manchmal recht weit vom ersten Brutstandort entfernt. In so einem Fall übernimmt dann das Männchen die weitere Aufzucht und Führung der Jungen (Polyandrie). Ebenso wurde aber auch Polygynie festgestellt. Die Paarbindung der Raufußkäuze geht über die Brutsaison, oft sogar über Teile der Brutdauer nicht hinaus. Zuweilen wurde aber auch die Wiederverpaarung zweier Brutpartner über Jahre hinweg beobachtet.
Die mitteleuropäischen Vögel sind überwiegend Standvögel, wobei die Brutortstreue der Männchen wesentlich größer ist als die der Weibchen. Weibchen verstreichen auch während der Brutsaison über beträchtliche Entfernungen. Jungvögel dismigrieren in die nähere Umgebung. Nordeuropäische Populationen zeigen deutlich ausgeprägtere Wanderbereitschaft, die Mäusegradationen folgend auch Invasionscharakter annehmen kann. Brutvögel höherer Lagen suchen in besonders schneereichen Wintern tiefer gelegene Gebiete auf.
Der weltweite Bestand der Art wird auf 1,7 Mio. Individuen geschätzt. Trotz lokaler Schwankungen ist die Bestandsentwicklung weitgehend stabil. Der Bestand des Raufußkauzes wird von der IUCN mit LC (= least concern) bewertet.[3] Die Art hat in den letzten Jahrzehnten ihr Brutareal in Mitteleuropa bedeutend ausweiten können. Dies betrifft zum Beispiel Belgien, die Niederlande und Schleswig-Holstein, Niedersachsen und Brandenburg. Insbesondere hat sie von umfangreichen Schutzmaßnahmen, vor allem von der Anbringung von Nisthilfen, sowie der Ausweitung der Nadelholzanpflanzungen profitiert. Auch die milder werdenden Winter könnten zu einer Bestandvermehrung beigetragen haben. Heute schätzt man den mitteleuropäischen Gesamtbestand auf etwa 7.000 Brutpaare. In Polen und Tschechien wird der Raufußkauz auf den Roten Listen geführt, europaweit werden die Bestände jedoch mit „S“ (secure) eingestuft. Auf Grund der zuweilen recht niedrigen Gesangsaktivität sowie der oft sehr unzugänglichen Brutreviere wird der Raufußkauz eher zu den untererfassten Arten zu zählen sein, das heißt, die tatsächlichen Bestandszahlen könnten über den bei Birdlife angegebenen Zahlen liegen.[4]
Der Wortteil „Rau“ im Artnamen ist etwas unverständlich geworden, er hat nichts mehr mit der heutigen Bedeutung des Adjektivs „rau“ zu tun, das ursprünglich „haarig“, „befiedert“, pelzig bedeutete. Im Märchen Allerleirauh trägt das Mädchen ein Gewand aus verschiedenartigen Pelzen.
Nur im Ausdruck „Rauchwerk“ für Pelzwaren und in der jagdlichen Wendung „rauen“ für „mausern“ haben sich Reste erhalten. In der Vogelkunde wird diese Bezeichnung noch immer für Arten verwendet, deren Läufe bis zu den Zehen befiedert sind: Raufußhühner, Raufußbussard.
Aus dem antiken Griechenland sind einige Namen von Eulen überliefert. Es ist jedoch heute sehr schwierig und oft spekulativ, sie einer Art zuzuweisen; aigōliós ist eine dieser Bezeichnungen. Als griechisches Fremdwort in der latinisierten Form aegolius wird der Name bereits in der Naturalis historia des Plinius (10,165) verwendet. Der wissenschaftliche Artname funereus kann mit zur Bestattung gehörend, im weiteren Sinne auch unheilvoll übersetzt werden, und spiegelt den weit verbreiteten Volksaberglauben wider, Eulen seien Ankünder eines nahen Todes.
Der Raufußkauz (Aegolius funereus), in älteren Publikationen Rauhfußkauz, ist eine kleine Eule aus der artenarmen Gattung Aegolius, der darüber hinaus drei weitere in Nord-, Mittel- und Südamerika beheimatete Arten angehören. Die streng nachtaktive Art bewohnt den holarktischen borealen Nadelwaldgürtel sowie inselartig aufgesplittert Mittelgebirgs- und Gebirgslagen in Europa, Asien und Nordamerika. In letzter Zeit wurde in Mitteleuropa eine starke Ausbreitungstendenz in Niederungslagen festgestellt.
Der Raufußkauz bewohnt alte Nadelwälder oder nadelholzdominierte Mischwälder. Selten kommt er auch in reinen Laubwäldern vor. Er ist wie die meisten Eulen Höhlenbrüter und somit auf natürliche Baumhöhlen oder Höhlen größerer Spechtarten wie Schwarzspecht oder Helmspecht angewiesen. Seine Nahrung besteht überwiegend aus Nagetieren, zu einem kleineren Teil aus Vögeln.
Derzeit werden meist fünf Unterarten beschrieben, von denen keine in einer Gefährdungsstufe der IUCN aufscheint.
Bearalskuolfi - lullisámegillii baapelge, baapalohke, julevsámegillii váhpális, anárašgillii ijjâlodde ja nuortalašgillii čuõzzâmvuâp´pai.
Bearalskuolfi lea skulffiide gullevaš loddi. Bearalskuolfi lea dábáleamos skuolfi Suomas.
Hjómut ugla (frøðiheiti - Aegolius funereus)
Klatatô sowa (Aegolius funereus) - to je ôrt ptôcha z rodzëznë Strigidae. Ta sowa żëje m.jin. na Kaszëbach.
De Klenge Kazekapp[1] (Aegolius funereus) ass e Vull aus der Gattung Aegolius an der Famill vun den Uhuen (Strigidae). Se liewen an Eurasien (rar zu Lëtzebuerg) an an Nordamerika[2].
De Vull ass 21 bis 28 cm laang an huet eng Fligelspanwäit vun 52 bis 58 cm an en huet Plomme bis un d'Krallen. Dohier den däitschen Numm Rauhfußkauz. Et ass déi gréisst Aart aus der Gattung Aegolius. D'Gewiicht ass 90–200 g. D'Weibche leet 3–6 Eeër[3].
Et gëtt 7 Ënneraarten[4].
De Klenge Kazekapp (Aegolius funereus) ass e Vull aus der Gattung Aegolius an der Famill vun den Uhuen (Strigidae). Se liewen an Eurasien (rar zu Lëtzebuerg) an an Nordamerika.
De Vull ass 21 bis 28 cm laang an huet eng Fligelspanwäit vun 52 bis 58 cm an en huet Plomme bis un d'Krallen. Dohier den däitschen Numm Rauhfußkauz. Et ass déi gréisst Aart aus der Gattung Aegolius. D'Gewiicht ass 90–200 g. D'Weibche leet 3–6 Eeër.
Et gëtt 7 Ënneraarten.
Нуну (лат-бз. Aegolius funereus) — кӀукӀумяу лъэпкъым щыщ лӀэужьыгъуэщ.
Теплъэр гъуабжэ-фӀыцӀафэщ. Щхьэм, дамэхэм ӀэпапӀэ хужь хъурейхэр хэсщ, кӀэ къабзийхэмрэ къабзий пхъашэхэмрэ кусэ хужьхэр тӀурытӀурэкъарох. Ныбэ щӀагъыр хужь-фӀеифэщ. Лъакъуэхэм цы ятетщ лъэбжьанэм нэсу.
Урысейм, Къаукъазымрэ абы и щӀыбымрэ къанэмыщӀауэ, хамэ къэрал куэдым я бгылъэ, кхъуакӀэ мэзхэм щопсэу. Абгъуэр — жыг гъуанэхэм. ДэнэкӀи щыӀэхэр лъэтэжкъым, ауэ мэӀэпхъуэ.
Ӏусыр адрей кӀукӀумяу лӀэужьыгъуэхэм яйм ещхьщ.
Мы лӀэужьыгъуэм лӀэужьыгъуэ къуэдзибл зэщӀеубыд, ахэр:
Пердувестата кукумјавка (науч. Aegolius funereus) е мала утка. Таа спаѓа во „типичните утки“ на фамилијата Strigidae, која ги содржи повеќето видови утки. Се среќава и во Македонија.
Пердувестата кукумјавка е долга 22-27 см со распон на крилјата 50-62 см. Таа кафеава одозгора, со бели дамки на рамењата. Одоздола е бела прошарана со надолжни линии со боја на ’рѓа. Главата е голема со жолти очи и бели фацијални дискови и со изглед на „изненаденост“. Клунот е светло жолт. [2] Летот е силен и директен. Младенчињата се чоколаднокафеави.
Пердувестата кукумјавка е несоцијална ноќна утка.[3]
Огласувањето на оваа утка е како звукот на мавтање со крилјата.[4]
Овој вид вообичаено не е птица преселница, но наесен значаен број се селат појужно. Таа не се оддалечува многу од местото на размножување, иако е тешко да се открие надвор од сезоната на парење, кога воопшто не се огласува.
Оваа птица се размножува во густите четинарски шуми низ северниот дел на Северна Америка и Евроазија, во планините како Алпите и Карпести Планини во Канада. Несе 3-6 јајца во дупка во дрво. Низ Европа, но и низ Азија и Америка, природнонаучниците и орнитолозите ставаат кутии за гнездење за оваа и другите мали утки.
Оваа мала утка претежно се храни со глодари, други мали цицачи, но и со птици и инсекти и други без’рбетници. Таа е ноќна птица, но понекогаш е принудена да лови и дење заради кратките ноќи летно време.
Познато е дека пердувестата кукмјавка живее над 16 години. Бидејќи е ова мала утка, таа често е ловена од страна на поголемите, како и од други предатори, што го скратува нејзиниот просечен животен век.
Пердувестата кукумјавка има 7 подвида:
Пердувестата кукумјавка (науч. Aegolius funereus) е мала утка. Таа спаѓа во „типичните утки“ на фамилијата Strigidae, која ги содржи повеќето видови утки. Се среќава и во Македонија.
Савагт ариан, Aegolius funereus, нь ихэнх зүйлийн шар шувууд багтах Strigidae бүлэгт хамрах жижиг шувуу болно.
Энэхүү шар шувуу нь Еврази болон Хойд Америкийн шилмүүст ой хөвч, Альпийн нуруу, Хадат ууланд тархан нутагладаг. Модны хонгил нүхэнд үүрлэн 3-6 өндөг гаргана.
Савагт ариан нүүдлийн шувуу биш ч, зарим хэсэг нь намар болоход өмнө зүгт нүүдэллэдэг аж.
Тэд голдуу оготно зэрэг мэрэгч, хөхтөн, шувуу зэргээр хооллох ба зарим шавьж иднэ. Шөнийн амьдралтай ч, хойд зүгт нутаглах зарим нь зуны богино шөнөөс шалтгаалан өдөр ангуучлахад хүрдэг байна.
Савагт ариан 22-27 см урт, далавчаа дэлгэхэд 50-62 см, ар нуруун хэсэг нь бор, дал мөр хэсэгт цагаан цоохор өдтэй. Том толгой, шар нүдтэй ба хүчирхэг шулуун нисэлттэй юм. Залуу шар шувууд нь шоколадан бор өнгөтэй байдаг.
Савагт ариан, Aegolius funereus, нь ихэнх зүйлийн шар шувууд багтах Strigidae бүлэгт хамрах жижиг шувуу болно.
Энэхүү шар шувуу нь Еврази болон Хойд Америкийн шилмүүст ой хөвч, Альпийн нуруу, Хадат ууланд тархан нутагладаг. Модны хонгил нүхэнд үүрлэн 3-6 өндөг гаргана.
Савагт ариан нүүдлийн шувуу биш ч, зарим хэсэг нь намар болоход өмнө зүгт нүүдэллэдэг аж.
Һупайҙы, ҫупайҙы, һупылдаҡ, һупылдаҡ ябалаҡ, һупа япалаҡ. (мохноногий сыч) (Aegolius funereus)
Сыйырсыҡтан ҙурыраҡОсҡан -ҡоштоң оҙон ҡанаттары, ҡыҫҡа ҡойроғо күҙгә ташлана. Башы ҙур, йомро. Ҡолаҡтары юҡ. һырты эре аҡ таплы көрән. Ҡорһаҡ яғы буй-буй көрәнһыу ерән таплы һарғылт аҡ. Аяҡтары тырнаҡтарына тиклем йөн менән ҡапланған. Күҙҙәре һары. Байғоштан ҙурыраҡ* булыуы, асығыраҡ төҫө менән айырыла.
Тауышы көслө генә: «һуп-һуп-һуп» һәм «ва-ва-ва».
Аралаш һәм ылыҫлы урмандарҙа йәшәй. Сысҡандар, бөжәк¬тәр менән туҡлана. Ултыраҡ ҡош. Киң генә таралған.
Ағас ҡыуыштарында оялай. 4—5 бөртөк аҡ йомортҡаһы була. Ҡоротҡостарҙы ҡырып, ҙур файҙа килтерә.
Һупайҙы, ҫупайҙы, һупылдаҡ, һупылдаҡ ябалаҡ, һупа япалаҡ. (мохноногий сыч) (Aegolius funereus)
The boreal owl (Aegolius funereus) or Tengmalm's owl is a small owl in the "true owl" family Strigidae. It is known as the boreal owl in North America and as Tengmalm's owl in Europe after Swedish naturalist Peter Gustaf Tengmalm or, more rarely, Richardson's owl after Sir John Richardson.[3][4]
Due to the boreal owl's shyness and evasive reaction to human activities, nocturnal habits and preferred inaccessible taiga forest habitat, it is rarely seen by humans.
The boreal owl was formally described by the Swedish naturalist Carl Linnaeus in 1758 in the tenth edition of his Systema Naturae. Linnaeus placed it with all the other owls in the genus Strix and coined the binomial name Strix funerea.[5] The Eurasian scops owl is now placed in the genus Aegolius that was introduced in 1829 by the German naturalist Johann Jakob Kaup with the boreal owl as the type species.[6][7] The genus name is Latin for a screech owl, the word came from the Ancient Greek aigōlios meaning "a bird of ill omen". The specific epithet funereus is Latin meaning "funereal".[8]
Seven subspecies are recognised:[7]
The boreal owl is 22–27 cm (8.7–10.6 in) in length and has a wingspan of 50–62 cm (20–24 in).[9] A female is heavier than a male bird and weighs 131–179 g (4.6–6.3 oz) compared with an average of 107 g (3.8 oz) for a male bird.[10] The plumage is brown above, with white flecking on the shoulders and whitish underparts with rust-colored streaks. The head is large with yellow eyes and a dull white facial disc that is sometimes described as giving the owl a "surprised" expression. The beak is a light yellow, rather than dark like its relative the northern saw-whet owl.[11] The sexes are similar in appearance. The plumage of young birds is chocolate brown. The boreal owl's flight is relatively noiseless and straight.[9]
Its call is similar in sound to the "winnowing" of the North American Wilson's snipe.[12][13]
The boreal owl breeds in dense coniferous forests across northern North America and the Palearctic, and in mountain ranges such as the Alps and the Rockies. This species is not normally migratory, but in some autumns significant numbers move further south. It is rarely any great distance south of its breeding range, although this is partly due to the problems of detecting this nocturnal owl outside the breeding season when it is not calling.
They first breed when one year of age. The nest is usually a hole in a tree often that made by a woodpecker, but the birds also readily use nest-boxes. The clutch is usually 3–7 eggs which are laid at 2-day intervals. They are glossy white and measure 33 mm × 26 mm (1.3 in × 1.0 in) and weigh around 12.5 g (0.44 oz). The eggs are incubated only by the female beginning with the second egg. They hatch asynchronously after 25–32 days. The young are cared for by the female who broods the nestlings for an average of 21 days. The young fledge when aged around 28–33 days and become independent at 5 to 6 weeks.[14]
This small owl eats mainly voles and other mammals (such as mice, chipmunks, other squirrels, gophers, moles, shrews and bats),[15][16] but also birds as well as small amphibians,[17] insects (such as beetles)[18] and other invertebrates. In North America, they have been observed preying on southern red-backed voles, western heather voles, jumping mice, northern pocket gophers and northern flying squirrels.[19] Birds preyed upon include dark-eyed juncos, American robins and common redpolls.[20] It is largely nocturnal, though in the northernmost parts of its range, it has to hunt during daylight because of the very short nights in summer.
Banded boreal owls have been known to live up to 16 years. Due to the owl's small stature it is often eaten by other owls and large raptors thus decreasing its average lifespan.
The boreal owl (Aegolius funereus) or Tengmalm's owl is a small owl in the "true owl" family Strigidae. It is known as the boreal owl in North America and as Tengmalm's owl in Europe after Swedish naturalist Peter Gustaf Tengmalm or, more rarely, Richardson's owl after Sir John Richardson.
Due to the boreal owl's shyness and evasive reaction to human activities, nocturnal habits and preferred inaccessible taiga forest habitat, it is rarely seen by humans.
La Funebra strigo, Aegolius funereus, estas malgranda strigo, tio estas birdospecio, fakte nokta rabobirdo, kiu apartenas al genro Aegolius kun aliaj 3 specioj, parto de pli granda grupo de noktaj rabobirdoj konataj kiel Strigedoj, kiuj enhavas plej parton de la specioj nomataj strigoj. La alia grupo estas la turstrigoj, nome Titonedoj. Ĝi estas konata kiel Boreala strigo en Nordameriko kaj kiel Tengmalma strigo en Eŭropo, laŭ la sveda naturalisto Peter Gustaf Tengmalm. La esperanta nomo reproduktas la latinan specifan.
La Funebra strigo estas 22–30 cm longa (mezaveraĝe 25 cm) kun enverguro de 50–62 cm kaj pezo de 126 ĝis 210 la inoj kaj de 90 al 120 g la maskloj; nur iomete pli granda ol la noktuo, sed kun pli granda kaj rondoforma kapo. Ĝi estas bruna supre, kun blanka makulpunktado en ŝultroj kaj pli densa kaj malgrande en krono. Sube ĝi estas pli blankeca kun bruna vertikala striado. La kapo estas granda, kun flavaj okuloj kaj blanka vizaĝa disko (de tre markitaj malhelaj supraj anguloj kaj malhelaj makuletoj el la okuloj al la grizeca beko), kaj "surpriza" mieno. La kruroj kaj fingroj estas kovritaj de blankaj plumoj. Ene de la bruna ĝenerala plumaro, kelkaj individuoj montras pli ruĝecajn nuancojn, aliaj pli grizecajn. La vosto estas mallonga kaj bruna, kun 4 aŭ 5 blankaj bendoj. La flugo estas forta, silenta kaj rekta. Junuloj estas multe pli brunaj kiel ĉokolado, sen apenaŭ blanko, eĉ en la vizaĝo, kie videblas nur blanka ikso inter la okuloj.
La ino demetas 3-8 ovojn en arba natura truo, sed ankaŭ en uzita nesto de pego; lastatempe ankaŭ en nestokesto. La masklo allogas la inon al nestoloko unue per kanto kaj poste per ofero de manxgaĵo en la propra nestoloko. La ino demetas po unu ovo tage. Kovado daŭras preskaŭ monaton. La ino kovas kaj la masklo alportas manĝaĵojn. Elnestiĝo okazas post iomete pli ol monato. Poste ili estas zorgitaj dum monato aŭ monato kaj duono. Matureco okazas kiam la junuloj estas jam 9 monataĝaj. Plej ofte okazas ununura ovodemetado, sed foje okazas dua. Reprodukta sukceso estas relative alta. Malkiel ĉe aliaj strigoj, la pariĝado estas nur sezona.
Tiu specio ne estas normale migranta, sed kelkajn aŭtunojn sufiĉa nombro de ili moviĝas suden. Ili estas raraj sude de sia reprodukta teritorio, kvankam tion kialas parte la problemoj detekti tiujn noktajn strigojn for de la reprodukta sezono kiam ili ne alvokas. Ili estas tre teritoriaj, ene de malgrandaj teritorioj; la maskloj ĉefe, kiuj kantas konstante ĝis kiam ili pariĝas. Plej komuna alvoko de maskloj estas serio de notoj "pup" inter paŭzoj. Per ripeto, rapido kaj akcelo la masklo allogas la inon; la ino respondas simile, sed pli mallaŭte kaj ofte iom diference. Estas ankaŭ alia alvoko por alproksimiĝo al nesto.
Tiu eta strigo manĝas ĉefe kamporatojn kaj aliajn mamulojn, sed ankaŭ birdojn kaj insektojn kaj aliajn senvertebrulojn. Ĝi estas tre noktaj, nur en Arkto estas ankaŭ taga. Ili gvatas kaŝite el arboj kaj falflugas super predoj en herbejoj aŭ malferma kamparo. Vintre ĝi aperas en la valoj kaj ebenaĵoj.
Ili vivas ĝis 7 aŭ 8 jarojn.
Tiu holarktisa birdo reproduktiĝas en densaj arbaroj de koniferoj tra norda Nordameriko (suda Kanado al suda Alasko) kaj Eŭrazio (Skandinavio, norda Rusio kaj suda Siberio al Saĥaleno kaj Kamĉatko en la Pacifiko), kaj en pli sudaj montaraj teritorioj kiel Alpoj, orientaj Pireneoj, Balkanoj en Eŭropo aŭ la Roka Montaro en Nordameriko.
Oni nun kalkulas je 7000 kovparoj da strigoj en Mezeŭropo. En Pollando kaj Ĉeĥio, la funebra strigo aperas sur la Ruĝa Listo, eŭropo-dise la strigaron signas per "S" (secure).
Tiu tipo de strigo aperas en la filmo Out of Africa kiel la maskoto de Karen Blixen, kvankam ĝi ne estas indiĝena de Afriko kaj ne estis la specio de strigo, kiun la reala Karen Blixen havis.
La Funebra strigo, Aegolius funereus, estas malgranda strigo, tio estas birdospecio, fakte nokta rabobirdo, kiu apartenas al genro Aegolius kun aliaj 3 specioj, parto de pli granda grupo de noktaj rabobirdoj konataj kiel Strigedoj, kiuj enhavas plej parton de la specioj nomataj strigoj. La alia grupo estas la turstrigoj, nome Titonedoj. Ĝi estas konata kiel Boreala strigo en Nordameriko kaj kiel Tengmalma strigo en Eŭropo, laŭ la sveda naturalisto Peter Gustaf Tengmalm. La esperanta nomo reproduktas la latinan specifan.
El mochuelo boreal (Aegolius funereus),[2] también conocido como lechuza de Tengmalm, es una especie de ave de la familia Strigidae que habita en el norte de Europa, los Alpes, áreas de los Balcanes y por los Pirineos. Se trata del búho de montaña por excelencia, y reside en bosques densos de coníferas. Nunca se aleja de las zonas de cría.
Es un búho pequeño midiendo entre 22 a 27 cm de longitud y 50 a 62 cm de envergadura, y con un peso de 100-200 g. Es de cabeza grande, sin mechones a los lados, y con dos líneas negras que le recorren los lados de la cara y van de la barbilla a la parte superior de los ojos, que son de iris amarillo. La parte del vientre es pálida con motas pardo claro; la parte dorsal es más oscura y con manchas blancas. Puede confundirse con el autillo (Otus scops) o con el mochuelo (Athene noctua) por su tamaño y silueta, pero ninguna de esas dos especies habita en bosque denso.
Como todas las especies de búhos, es activo de noche. Es muy difícil de ver por su comportamiento. El vuelo es rápido, corto y directo, con aleteos rápidos y algún que otro planeo. Caza ratas de agua, ratones y musarañas. Su voz es un áspero Quip o un canto de 5 a 8 silbidos, en ascenso y acelerados: pu-pu-po-po-po-po-po-po. Se puede oír a 3 km en las noches silenciosas. Su longevidad es de 10 años..
Esta ave cría en densos bosques de coníferas de Norteamérica y Eurasia, así como en cotas altas de zonas montañosas como los Alpes y las Montañas Rocosas. Recientemente se descubrió una pequeña población en la parte oriental de Pirineos.
El nido es un agujero en un árbol sin tapizar o un nido abandonado de pájaro carpintero. También puede utilizar cajas nido colocadas para esta y otras especies de aves nocturnas. Pone de 1 a 10 huevos en una nidada de febrero a junio.
En 1963 se descubrió su presencia en la vertiente francesa (Van der Vloet, 1964) y en 1984 se descubrió la especie en la vertiente española (Alamany y Ticó, 1989) ya que las citas de las que se disponían no eran muy fiables. Tres años más tarde en 1989 se pudo compobar la existencia de 29-32 parejas. En el Pirineo catalán se encontraron 26-29 de ellas y 7 nidos. En Andorra tan solo se pudo encontrar un nido. En la vertiente francesa se constató la existencia de unas 38 parejas pero no se pudo detectar signos de reproducción. Tras observar el mal estado de algunos bosques, producto de la mala gestión forestal, se instalaron cajas nido que tras unos años se empezaron a utilizar con éxito.
En 2002 se detectó la presencia en 142 territorios, distribuidos de la siguiente manera, 5 en Navarra, 14 en Aragón y 123 en Cataluña.
En 2008 la cifra de territorios en los que han sido localizados en Aragón ascendió al medio centenar,[3] gracias seguramente a la colocación de cajas nido y a una mejor prospección del territorio.
El mochuelo boreal (Aegolius funereus), también conocido como lechuza de Tengmalm, es una especie de ave de la familia Strigidae que habita en el norte de Europa, los Alpes, áreas de los Balcanes y por los Pirineos. Se trata del búho de montaña por excelencia, y reside en bosques densos de coníferas. Nunca se aleja de las zonas de cría.
Karvasjalg-kakk (Aegolius funereus) ehk laanekakk on kaklaste sugukonda kuuluv lind. Ta on Eestis arvatud II kaitsekategooriasse (2012).
Eestis on ta harv kuni väikesearvuline haudelind, keda võib kohata loodusmaastikulaamades[1].
Karvasjalg-kakk (Aegolius funereus) ehk laanekakk on kaklaste sugukonda kuuluv lind. Ta on Eestis arvatud II kaitsekategooriasse (2012).
Eestis on ta harv kuni väikesearvuline haudelind, keda võib kohata loodusmaastikulaamades.
Tengmalm hontza (Aegolius funereus) strigidae familiako hegazti harraparia da[1]. Izena Peter Gustaf Tengmalm, suediar naturalistaren omenezkoa du.
Ipar Amerika eta Eurasian nahiko banapen orokorra eta zabala duen arren, Euskal Herrian oso banaketa txikia duen hontza dugu hau. Izan ere, Nafarroako altitude handiko gune zehatz batzuetan soilik aurki dezakegu. Gainera, bizitza guztiz gautarra duenez gero, ikusteko nahiko zaila izaten da. Neguan berriz, berezki emeak eta gazteak sakabanatzerakoan, Euskal Herriko beste hainbat gunetan azaldu daiteke beraien ohiko gunetatik at.
Tengmalm hontzak zazpi azpiespezie ditu:
Mozolo arruntaren neurriko hegazti txiki eta buru handia da. 22-27 cmko luzera eta 50-62 cmko hego luzera ditu[2]. Arrek 90-120 gramo bitarteko pisua dute eta emeak, berriz, handiagoak dira, 120-210 gramo bitarteko pisua edukiz. Begi handi eta horiak ditu, harridura espresioa ematen diotenak, eta bekain jasoak, zuri eta zabalak. Aurpegiko diskoak sakonak dira, eta gainaldean ertz beltza dute. Ale helduek lumadi marroia dute, orban zuri eta txikiz zipriztindua. Ale gazteak, berriz, ilunagoak dira, marroi-kaoba kolorekoak, eta bekain zuriak askoz ere nabariagoak dira hauetan.
Geldirik dagoenean gorputza nahiko postura tentean izaten du. Oso hegaldi ondulatua dauka[2].
Ipar Hemisferioko baso borealetako biztanlea da. Erdialdeko eta hegoaldeko Europako mendiguneetan populazio isolatu batzuk daude. Europan, Eskandinabian eta erdialdeko Europako, Pirinioetako eta hegoaldeko Greziako mendietan umatzen da. Espainian, bere presentzia Pirinioetara mugatzen da, non 1700 eta 2300 metro bitarteko altitudeko konifero-basoetan aurkitzen den.
Euskal Herrian oso banapen zehatza du: Larran (Belagua) soilik agertzen da, 1700 metrotik gorako altitudean, pinu beltzen basoetan[3].
Ipar hemisferioko izei gorri, laritz, izei edota pinuen baso borealetan bizi da[2]. Pirinioetan, bereziki, pinu beltz (Pinus uncinata) baso subalpetarretan, 1700-2300 metro bitarteko altitudean. Arango bailaran baso hostogalkor eta mistoetan aurkitu da, 800 metrotik gora[4].
Batez ere ugaztun txikiak (saguak, Microtus generoko lursaguak, satitsuak) jaten ditu. Batzuetan hegazti txikiak, ornogabe handiak edota narrastiak ere harrapa ditzake[2].
Urtarrilean hasten da arra eztei-kanta egiten, eta habia egiteko toki egokia bilatzen. Zuhaitzen zuloetan edo okil beltzen habia zaharretan kumatzen ohi dira. Apiril edo maiatz aldean 3-7 arrautz erruten ditu emeak, eta 25-32 egunez inkubatzen ditu, emeak soilik. Txitoak, batez ere, emeak zaintzen ditu eta arra janaria ekartzeaz arduratzen da. 28-36 egunekin umeak habiatik irteten hasten dira, baina bost-sei aste igaro arte ez dira erabat beren eskukoak izanen[2].
Bizitza gautarra du, baina umatze sasoian egunsentian ere ibiltzen dira ehizean, txitaldia bazkatu ahal izateko. Sedentarioa bada ere, ume eta emeek jokabide nomada izan dezakete janaria urritzen delarik[2].
Tengmalm hontza (Aegolius funereus) strigidae familiako hegazti harraparia da. Izena Peter Gustaf Tengmalm, suediar naturalistaren omenezkoa du.
Ipar Amerika eta Eurasian nahiko banapen orokorra eta zabala duen arren, Euskal Herrian oso banaketa txikia duen hontza dugu hau. Izan ere, Nafarroako altitude handiko gune zehatz batzuetan soilik aurki dezakegu. Gainera, bizitza guztiz gautarra duenez gero, ikusteko nahiko zaila izaten da. Neguan berriz, berezki emeak eta gazteak sakabanatzerakoan, Euskal Herriko beste hainbat gunetan azaldu daiteke beraien ohiko gunetatik at.
Helmipöllö (Aegolius funereus) on Suomen yleisin pöllö.
Helmipöllön pituus on 22–27 cm. Selkäpuoli on ruskea ja valkotäpläinen. Rintapuolelta se on vaalea ja rinnassa on epäselvärajaisesti ruskeita laikkuja. Pää on iso, silmät ovat keskikokoiset ja keltaiset. Nuoret linnut ovat suurimmaksi osaksi ruskeita, mutta naamassa niillä on vaihtelevasti valkoista.[2] Täysikasvuisen linnun paino on noin 120–200 grammaa. Helmipöllön lentotapa on suora ja voimakas.
Vanhin suomalainen rengastettu helmipöllö on ollut 14 vuotta 11 kuukautta 8 päivää vanha. Se on samalla Euroopan vanhin helmipöllö.
Helmipöllön soidinääni on pehmeä puputus pu-pu-pu-pu. Äänensävyssä ja tempossa on yksilöllistä vaihtelua. Kutsuääni on lyhyt naukaisu tsiak, joka muistuttaa oravan maiskautusta. Poikaset kerjäävät lyhyellä sihahtavalla äänellä.[2]
Lajia tavataan Euroopassa, Aasiassa ja Pohjois-Amerikassa havumetsävyöhykkeellä.[1] Tunturi-alueita lukuun ottamatta helmipöllö pesii koko Suomessa. Suomessa pesii myyrätilanteesta riippuen 3 000–15 000 paria. Helmipöllö luokiteltiin Suomessa vuonna 2010 silmälläpidettäväksi lajiksi, kun se aiemmin oli ollut elinvoimainen. Se oli taantunut edellisen 30 vuoden aikana.[3] Maailmanlaajuisesti helmipöllö on kuitenkin elinvoimainen laji. Sen populaatioksi arvioidaan yli 1 700 000 yksilöä, ja kanta on vakaa.[1]
Helmipöllö on vaelluslintu, joka syys–lokakuussa voi vaeltaa satojen kilometrien matkoja, joskus jopa yli 1000 kilometrin matkoja. Vanhat koiraat ovat kuitenkin paikkalintuja.
Helmipöllö pesii kaikenlaisissa metsissä, kunhan tarjolla on pesäkolo ja ravintoa. Luonnonkoloista suosiossa ovat palokärjen kolot. Helmipöllö pesii myös pöntöissä. Hyvä paikka pöntölle on pellon tai hakkuuaukean laita. Pönttö kannattaa ripustaa kuuseen, 2–5 metrin korkeuteen.
Helmipöllön kanta vaihtelee myyräkannan mukana kolmen-neljän vuoden sykleissä. Huonoina vuosina aikuisiksi selviytyneiden poikasten määrä on pienempi kuin hyvinä.
Helmipöllö pesii puunkoloissa tai pöntöissä. Pesiä on löydetty myös rakennuksista. Laji munii aikaisin maaliskuusta alkaen ja yleensä 3–6 munaa. Hyvinä myyrävuosina jopa 9 munaa on tavattu. Hautomisaika on noin 27 vuorokautta ja vain naaras hautoo. Poikaset lähtevät pesästä 3–4 viikon ikäisinä.
Useimpien pöllöjen tapaan myös helmipöllö käyttää ravintonaan pikkunisäkkäitä, hiiriä, myyriä ja päästäisiä. Sen ravintoon kuuluu myös pikkulintuja ja sammakoita.
Aegolius funereus • Chouette de Tengmalm, Chouette boréale
La Nyctale de Tengmalm ou Chouette de Tengmalm (Aegolius funereus) ou, encore, Chouette boréale est une espèce de petits rapaces nocturnes de la famille des Strigidae. Difficile à observer, elle est protégée au niveau européen.
Cet oiseau mesure 25 cm pour une envergure de 52 cm et une masse de 135 g (source: D. A. Sibley).
Cette petite chouette a un aspect voisin de la chouette chevêche par sa silhouette trapue, mais la tête de la nyctale est plus volumineuse car son front est moins bas.
La Nyctale de Tengmalm est peut-être la moins connue parmi les strigidés. Elle se distingue par son bec couleur ivoire (alors que celui de la chevêche est jaune verdâtre) et l'expression de sa face jugée sévère, ce qui n'est visible que si l'oiseau est bien alerte avec ses deux disques faciaux largement déployés.
De mœurs nocturnes, cet animal est difficile à observer.
Son régime est constitué principalement de petits mammifères. Elle capture surtout des petits campagnols, mais tue aussi des souris, des musaraignes et des petits oiseaux. Sa technique de chasse est fort simple : elle se poste à l'affût sur des perchoirs en forêt et profite de l'effet de surprise pour capturer sa proie.
La période de chant de la nyctale de Tengmalm débute en avril (voire février en Europe de l'Ouest), alors que les premières fontes des neiges viennent à peine de débuter en altitude. Et tant qu'il n'aura pas trouvé de compagne, le mâle chantera d'une façon presque continue durant toute la nuit, pendant plusieurs jours, voire quelques semaines. C'est à ce moment qu'il est le plus facile à découvrir. Malheureusement, son chant ne porte pas tellement loin en ces régions boisées, moins d'un kilomètre, ce qui ne facilite pas son repérage précis. Si le dégel tarde, on peut également observer des mâles chanteurs beaucoup plus tardivement (jusqu'au début du mois de juin). Le relevé précis de tous ces chants printaniers et estivaux de nyctales de Tengmalm permettra de localiser le nid dans les environs.
Son chant consiste en une série d'une douzaine de « hou » clairs et rapides, pouvant être répétée pendant des heures.
Au Québec, cette chouette partage son habitat avec la petite nyctale (Aegolius acadicus) et il arrive que des ornithologues aient ainsi la chance d'enregistrer simultanément le chant de ces deux nyctales, à quelques centaines de mètres l'une de l'autre.
Elle habite les forêts de conifères essentiellement et niche très souvent dans les trous du Pic noir. Son aire de répartition couvre donc de façon assez fidèle celle de la taïga, mais suit partiellement la répartition du Pic noir dans son mouvement d'expansion vers le sud : en Europe, un couloir de présence descend vers le sud puis se divise en deux branches discontinues, vers le sud-ouest jusque dans les Pyrénées et vers le sud-est jusqu'en Grèce. De même, il existe un couloir du nord-ouest du continent nord-américain jusqu'au sud des États-Unis (Nouveau-Mexique), et en Asie, deux couloirs distincts descendent l'un jusqu'au sud du Kazakhstan et l'autre jusqu'au nord de la Corée du Nord.
Mais, elle est observée bien moins souvent que la Chevêche qui est pourtant plus rare. Tout comme cette dernière, elle envahit les basses terres en période de disette. Lorsque les populations de petits rongeurs vivant dans ses aires de nidification forestières s'affaissent, la nyctale de Tengmalm effectue un mouvement migratoire vers le sud, espérant trouver des sources de nourriture plus abondantes. Aussi, à cause de migrations importantes à l'automne, cette nyctale devient, concrètement, impossible à trouver l'hiver. Cet animal de mœurs nocturnes et forestières doit se fondre probablement au cœur de la forêt, de sorte que sa présence reste ignorée. En fait, les ornithologues des régions plus déboisées ont parfois la chance de la trouver, en plein jour, dormant dans quelque conifère isolé. Mais il arrive aussi d'observer ce petit strigidé en hiver perchée bien en vue, en plein jour, dans les squares ou les jardins des cités.
Quoi qu'il en soit, son habitat favori reste la forêt de conifères, de plaine ou de montagne, incluant les secteurs de forêt mixte. Elle occupe donc, en petit nombre, les forêts et les monts.
La nyctale de Tengmalm est inscrite à l'annexe I de la Directive oiseaux, elle est donc protégée par la Commission européenne. Les raisons de cette inscription est la détérioration de l'habitat de cette chouette, du fait de l’exploitation forestière et de la déforestation, mais aussi des perturbations des sites de nidification du fait du développement touristique et des équipements liés aux sports d'hiver. La population européenne de nyctales de Tengmalm serait, selon la Commission européenne, de 38 000 à 68 000 couples[1].
La nyctale de Tengmalm bénéficie d'une protection totale sur le territoire français depuis l'arrêté ministériel du 17 avril 1981 relatif aux oiseaux protégés sur l'ensemble du territoire[2]. Il est donc interdit de la détruire, la mutiler, la capturer ou l'enlever, de la perturber intentionnellement ou de la naturaliser, ainsi que de détruire ou enlever les œufs et les nids, et de détruire, altérer ou dégrader son milieu. Qu'elle soit vivante ou morte, il est aussi interdit de la transporter, colporter, de l'utiliser, de la détenir, de la vendre ou de l'acheter.
Les espèces actuelles et éteintes selon la version 4.1 du Congrès ornithologique international (répertoriées par ordre systématique) sont[3] :
Auxquelles on peut ajouter :
Aegolius funereus • Chouette de Tengmalm, Chouette boréale
Enregistrement sonoreLa Nyctale de Tengmalm ou Chouette de Tengmalm (Aegolius funereus) ou, encore, Chouette boréale est une espèce de petits rapaces nocturnes de la famille des Strigidae. Difficile à observer, elle est protégée au niveau européen.
O moucho de Tengmalm (Aegolius funereus) e un bufo pequeno que vive en bosques mestos da zona Paleártica, con só tres parentes próximos que habitan en América
A lonxitude do corpo desta especie é de 24 a 26 cm, aproximadamente a do moucho común. A envergadura das alas vai de 53 a 60 cm. Os sexos son similares, por ben que a femia pode ser meirande, pero diferéncianse no peso: os machos pesan uns 115 g, as femias ata 200. É característica a cabeza grande coa cara clara enmarcada por un círculo negro. O iris dos ollos é amarelo brillante. Debaixo dos ollos, a ámbolos dous lados do bico, ten un debuxo negro en forma de lista. A plumaxe da zona dorsal é castaña punteada de branco. A parte inferior e gris escura con manchas de cor castaña agrisada e bandas. Os pes son curtos e brancos. Os exemplares novos son completamente de cor castaña escura, cos puntos brancos aínda pouco contrastados. As "cellas" e o "bigote" son brancos.
O canto do moucho de Tengmalm é moi característico e recorda o son dunha ocarina. Pódese escoitar en boas condicións de tempo ata a 2.000 metros de distancia. A parte do canto típico emite diferentes tipos de chamadas e, máis ó raro, fai ruídos co peteiro é batendo as alas. A súa actividade sonora comeza coa escuridade total e, con unha interrupción a media noite, pode continuar ata ó amencer. Deixase oír principalmente na parte central da época reprodutora, que, na Europa central, comprende os meses de abril e maio. De tódolos xeitos, a súa actividade sonora non é moi elevada e en presenza de inimigos desaparece case por completo. (Unha mostra da chamada territorial do macho co fondo da resposta dunha femia, pódese escoitar en: [1])
Atopase en gran parte da zona Holártica, nos bosques de coníferas de Asia, Europa e América. Máis ó sur aparecen algunhas poboacións, consideradas polos científicos relictas da última glaciación. En total hai sete subespecies. Seis delas viven en Eurasia e outra en Norteamérica. As subespecies diferéncianse pouco no aspecto externo; cara ó leste as marcas brancas da ave son máis definidas e, en consecuencia, a plumaxe é mais clara. O tamaño das subespecies aumenta tamén algo en xeito nordeste. A variedade americana Ae. f. richardsoni mantense escura e é moi semellante a forma tipo. A forma tipo Ae. f. funereus vive no leste de Europa ata o Ural. O norte de Asia é o hábitat de Ae. f. pallens e Ae. f. magnus. En Asia central aparece sobre todo Ae. f. sibiricus. Hai algunhas poboacións illadas xeograficamente no Cáucaso(Ae. f. caucasicus) e en Tien Shan ( Ae. f. beikianus). A zona de reprodución da variedade americana Ae. f. richardsoni vai do Atlántico ó Pacífico, e comprende unha faixa da anchura variable no centro es sur do Canadá. Nalgúns puntos alcanza polo sur os Estados Unidos e chegan a Alasca polo noroeste.
A subespecie Ae. f. funereus cría en zonas illadas de Europa central, limitadas a áreas de montaña ata ó límite do bosque alpino. A subespecie aparece tamén nos Cárpatos, nalgunhas illas boscosas dos Alpes dináricos, no norte de Grecia e nos Perineos. No nordeste de Francia, leste de Bélxica, Países Baixos, norte de Alemaña e Polonia ocupan bosques de terras baixas.
No norte de Europa a área de cría comeza no sur de Suecia e estendese nunha ampla faixa ata os montes Urais. En Finlandia acada os 70°N é continua entre os ~ 50°N e o círculo polar cara ó leste. Algunhas illas reprodutoras áchanse na Rusia central, nas montañas de Crimea e na costa turca do mar Negro, nos montes Pónticos.
Vive en bosques vellos, grandes e mestos sobre todo con abetos e faias, pero as veces tamén con pinos. Máis raramente crían en bosques puros de faias. Aparece tamén en bosques de bidueiros e de alerces. Non é tan dependente dos abetos como se dicía. A zona de caza debe ofrecer presas abondo e ocos para face-lo niño, en especial os feitos polos petos. Precisan tamén da presenza de sitios onde agacharse polo día e superficies despexadas no chan para poder cazar.
A abundancia de depredadores coma a marta ou o bufo real obrígaos a abandonar un territorio ou impídelles establecerse nel.
Como especie boreal os puntos de máis densidade de poboación en Europa central e do sur están entre 800 e 2000 metros de altitude, por ben que en Europa central fanse cada vez máis a bosques de terras máis baixas, a menos de 200 m de altitude. No leste de Alemaña o 15% da poboación do moucho de Tengmalm cría nese tipo de bosques.
Come exclusivamente animais. A parte fundamental da súa alimentación son mamíferos pequenos, sobre todo roedores, pero tamén algúns paxaros. Caza de noite, aínda que os exemplares que viven no extremo norte poden face-lo con luz, en xera len días escuros e durante a época de cría. Caza á espreita, so en raras ocasións busca ou persegue as presas voando. Detecta as vítimas polo oído e captúraas no chan. A asimetría da posición dos órganos auditivos, extrema nesta especie, facilita a detección das presas. Estas son case sempre feitas anacos antes de tragalas.
Na época de cría utilizan ocos nas árbores como despensas, nas que poden acumular cantidades notables de presas.
A fase activa empeza coa escuridade da noite e acaba antes do amencer. En Europa central fai unha pausa á media noite, non así nas zonas máis ó norte. Voa silenciosamente e en liña recta. Pasa o día oculto entre as follas, cabo do tronco da árbore na que se agacha. As veces ocúltase en furados nas árbores. Dorme de pé, inchando lixeiramente as plumas e encollendo o colo, posición na que pode chegar a deixarse cubrir pola neve. Ocasionalmente deixa o lugar de repouso para coida-la plumaxe e quentarse, para o que se pon nunha pola exposta ó sol e sacode as plumas.
Na época de cría os machos son territoriais, fora dela son solitarios e non teñen unha área definida de residencia. As femias desprázanse máis. mesmo na época de reprodución os membros da parella utilizan lugares de descanso separados. marcan o territorio co seu canto e deféndeno con berros de alarma e ataques finxidos. de tódolos xeitos as fronteiras territoriais son difusas e son pouco agresivos fronte a outros conxéneres.
A súa conduta de defensa perante posibles depredadores consiste en evitalos. A cor da súa plumaxe fainos difíciles de detectar cando están agachados descansando. Evitan zonas con moitos inimigos potenciais. Cando se aproxima un inimigo aperta as plumas contra o corpo e intenta mimetizarse co entorno. Se o perigo continua pode adoptar unha apostura de ameaza abrindo moito os ollos e estalicando as plumas. En casos extremos abre as plumas da cola e mesmo as alas.
Seguindo os costumes das estrixiformes non limpan os niños nin lles poñen ningún material para amolecelos. Utiliza en xeral niños de peto negro, pero tamén caixas de aniñar xeitosas. En Centroeuropea a estación reprodutora comeza a mediados de marzo. A cantidade de ovos da niñada depende moito da abundancia de presas: poñen entre dous e sete ovos, nalgún caso excepcional observáronse niños con nove ou máis. Os pitos deixan o niño cando teñen ó redor de 33 días de idade, pero son alimentados aínda polo menos tres semanas. Coa chegada do outono a familia desmémbrase e os mouchos novos dispérsanse.
Normalmente crían unha vez ó ano, pero poden facer unha segunda posta se perden a primeira ou se teñen comida abundante, Non é raro que a femia abandone os fillos que xa poden alimentarse sós para formar unha nova parella e volver a criar. Nestes casos o macho ocúpase de acabar a crianza dos fillos. Aínda que as parellas ás veces non duran nin o que dura a estación de cría, coñécense algúns casos de animais que se emparellan repetidas veces.
As poboacións do norte de Europa teñen tendencia a desprazarse estacionalmente de acordo coa abundancia de presas. Noutras zonas do continente son sedentarios, aínda que os machos son máis fieis o seu territorio cás femias que teñen máis tendencia a cambiar de zona, mesmo durante a época de cría.
En Europa central ampliou a súa área de cría nos últimos decenios do século XX, favorecido polas normas de protección e, se cadra, polo clima máis morno. Non é, poren, doado calcular os seus números exactos, debido á dificultade para detectalo, entre outras causas pola súa baixa actividade sonora. Fora de Europa o seu status é descoñecido.
Recibiu o seu nome do naturalista sueco Peter Gustaf Tengmalm. O nome científico aegolius (forma latinizada da palabra grega aigoliós) foi utilizado xa nas cartas de Plinio (10,165). O nome que identifica á especie, funereus pode traducirse por dos enterros ou por de mal agoiro, e segue a crenza popular de que os mouchos anuncian a proximidade dunha morte.
O moucho de Tengmalm (Aegolius funereus) e un bufo pequeno que vive en bosques mestos da zona Paleártica, con só tres parentes próximos que habitan en América
Planinski ćuk, batoglavi ćuk[1] ćuk batoglavac ili mrtvačka sovica (lat. Aegolius funereus) je mala sova. Obitava u gustim crnogoričnim šumama sjevera Euroazije i Sjeverne Amerike, ali i planinskim lancima, kao što su Alpe i Stjenjak. Najčešće živi 16 godina[2].
Tijelo ove ptice je dugo 20-30 centimetara. Raspon krila je 53-60 cm. Mužjaci i ženke se razlikuju samo po težini, mužjaci su teški 90-113 grama, a ženke 126-194 grama. Ženke su krupnije od mužjaka. Boja ovih ptica varira, jedne su sivkaste, a druge crvenkasto-smeđe boje. Gornji dio tijela je smeđe boje, a na ramenima se nalaze bijele mrlje. Donji dio tijela je bjelkast i prošaran smeđim prugama. Glava je prilično velika, a lice je bijelo. Očne šarenice su žute boje, a područje ispod očiju je tamno. Ova sova uvijek ima "iznenađen" pogled. Rep joj je kratak, smeđe je boje i ima 4-5 bijelih pregrada u obliku križa. Noge i stopala su prekriveni bijelim perjem.
Kao stanište planinskom ćuku najčešće služe šume jele, smreke, bukve, ali ponekad i borova. Neprijatelji ove ptice su kuna zlatica, šumska sova i ušara. Njihova prisutnost često može dovesti do nemogućnosti razmnožavanja. Planinski ćuk uglavnom izbjegava neprijatelje. Nije društven, uglavnom vrijeme provodi sam.
Prehrana planinskog ćuka se sastoji isključivo od životinja. Plijen su mu najčešće manji sisavci, a u manjoj mjeri jedu kukce i neke manje ptice, kao što su drozdovi i voluharice. Svoj plijen uglavnom lovi noću, ali je na sjeveru često prisiljena loviti danju zbog toga što su noći kratke u ljetnim mjesecima[3]. Plijen pronalazi osjetilom sluha, može prepoznati miševe i pod raslinjem i snijegom[4].
Sezona parenja je uglavnom traje od sredine ožujka do srpnja[5]. Mužjak ženku privlači pjesmom. Ženka u tri rupe postavlja dva do sedam bijelih jaja. Inkubacija traje 28-29 dana. Oba roditelja inkubiraju jaja, ali većinu inkubacije vrši ženka. Ženka i mužjak stavljaju hranu u gnijezdo. Mladi ptići su čokoladno smeđe boje[6]. Oči im se otvaraju nakon 10 dana. Nauče letjeti tri tjedna nakon što se izlegnu, a gnijezdo napuštaju nakon 4-6 tjedana. Potpuno odrastu nakon godinu dana.
Identični pjev planinskog ćuka lako može identificirati tu nedostižnu pticu. Najčešća fraza je "oo-oo-oo-oo-oo-oo" koja je glasna i brza, te traje 2-3 sekunde[7]. Glasnoća joj se pojačava na kraju. Pjesma ove ptice se čuje i na 2000 m udaljenosti, te podsjeća na zvuk okarine. Najčešće se čuje za vrijeme sezone parenja, u travnju i svibnju.
Planinski ćuk, batoglavi ćuk ćuk batoglavac ili mrtvačka sovica (lat. Aegolius funereus) je mala sova. Obitava u gustim crnogoričnim šumama sjevera Euroazije i Sjeverne Amerike, ali i planinskim lancima, kao što su Alpe i Stjenjak. Najčešće živi 16 godina.
La civetta capogrosso (Aegolius funereus (Linnaeus, 1758)), è un uccello rapace notturno della famiglia degli Strigidi.[2]
È un rapace notturno di piccole dimensioni con grande testa squadrata priva di ciuffi di penne. Ha forme tozze e compatte con ali arrotondate che raggiungono l'apice della coda nell'animale posato; il capo, grande e squadrato, presenta un netto disco facciale che circonda gli occhi gialli, bordato da un anello di penne brune con fitte macchie bianche a goccia. Il colorito delle parti inferiori è biancastro con sfumature bruno grigie; le parti superiori sono bruno scure con macchie bianche, più estese sulle spalle.
Il giovane, inconfondibile, è bruno scuro con zone bianco crema fra il becco e gli occhi.
La civetta capogrosso presenta un'evidente asimmetria delle ossa del cranio che determina una differente posizione delle aperture dei due meati uditivi: tale curioso particolare anatomico accentua l'efficacia dell'udito, consentendo una precisa localizzazione delle fonti sonore ed agevolando la cattura delle prede anche in assenza quasi totale di luce.
La civetta capogrosso è assai confidente, non teme l'uomo. L'adulto si affaccia al foro d'ingresso del nido se viene lievemente grattata la corteccia alla base del tronco; tale comportamento è probabilmente volto a prevenire gli attacchi di predatori arboricoli ed in particolare della martora.
Il canto inconfondibile è composto da una serie di 5-7 note emesse in rapida successione ("ou-ou-ou-ou-ou-ou-ou"); le strofe si ripetono in serie anche molto lunghe e vengono emesse soprattutto nelle ore notturne in inverno e primavera.
Cattura soprattutto piccoli mammiferi (topi, arvicole, toporagni, gliridi) e uccelli sino alle dimensioni del merlo. Come gli altri rapaci notturni ingoia le prede intere o solo sommariamente dilaniate, rigurgitando in seguito le parti non digerite sotto forma di borre oblunghe. Caccia solitamente nelle ore notturne; specie in inverno e primavera è talvolta possibile scorgerla in attività in pieno giorno.
Si riproduce in cavità di alberi, quasi sempre rappresentate dai nidi scavati all'interno di grandi tronchi dal picchio nero; la recente espansione di quest'ultima specie, pare abbia favorito la civetta capogrosso in buona parte del suo areale centro-europeo.
La femmina depone 4-6 uova che cova 26-29 giorni. I piccoli lasciano il nido a un mese di vita e prima di essere in grado di alimentarsi autonomamente; come per gli altri rapaci notturni, è quindi possibile trovare al suolo o su arbusti giovani inetti al volo solo apparentemente abbandonati: durante la notte vengono infatti regolarmente nutriti dai genitori che li localizzano grazie ai loro insistenti richiami.
La civetta capogrosso si può osservare in Eurasia e in America del Nord[1]; in Italia nidifica sulle Alpi, in habitat boschivi. È una specie tipica della taiga. Caccia soprattutto nei settori di foresta con copertura arborea rada e in prossimità di chiarìe e pascoli.
Sono state descritte 7 sottospecie:[2]
La civetta capogrosso (Aegolius funereus (Linnaeus, 1758)), è un uccello rapace notturno della famiglia degli Strigidi.
Lututė (lot. Aegolius funereus, angl. Tengmalm's Owl, vok. Raufußkauz) – pelėdinių (Strigidae) šeimos paukštis. Paplitusi šiaurės pusrutulyje, daugiausia taigos juostoje.
Nugarinė pusė ruda, tik ant galvos apvalūs balti taškeliai, pečių plunksnos baltai dėmėtos. Pilvo pusė šviesios spalvos, su neryškiomis rusvomis dėmelėmis. Skruostų diskas beveik apvalus, baltas, prie akių juosvas. Kojos iki nagų apaugusios baltomis plunksnomis. Snapas gelsvas, nagai juodi.
Lututė gyvena spygliuočių, rečiau mišriuose miškuose. Aktyvi būna nakties metu, o dieną slepiasi tarp medžių šakų. Lizdą krauna uoksuose, kartais inkiluose. Lututė neretai užima genių uoksus. Dėtis – 5-6 balti kiaušiniai.
Paukštis minta mažais peliniais graužikais bei mažais paukščiais.
Lietuvoje lututė reta, įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Kartais lieka žiemoti[1].
Lututė (lot. Aegolius funereus, angl. Tengmalm's Owl, vok. Raufußkauz) – pelėdinių (Strigidae) šeimos paukštis. Paplitusi šiaurės pusrutulyje, daugiausia taigos juostoje.
Nugarinė pusė ruda, tik ant galvos apvalūs balti taškeliai, pečių plunksnos baltai dėmėtos. Pilvo pusė šviesios spalvos, su neryškiomis rusvomis dėmelėmis. Skruostų diskas beveik apvalus, baltas, prie akių juosvas. Kojos iki nagų apaugusios baltomis plunksnomis. Snapas gelsvas, nagai juodi.
Lututė gyvena spygliuočių, rečiau mišriuose miškuose. Aktyvi būna nakties metu, o dieną slepiasi tarp medžių šakų. Lizdą krauna uoksuose, kartais inkiluose. Lututė neretai užima genių uoksus. Dėtis – 5-6 balti kiaušiniai.
Paukštis minta mažais peliniais graužikais bei mažais paukščiais.
Lietuvoje lututė reta, įrašyta į Lietuvos raudonąją knygą. Kartais lieka žiemoti.
Bikšainais apogs (Aegolius funereus) ir pūču dzimtas (Strigidae) plēsīgo putnu suga, kas izplatīta ziemeļu puslodes mērenajā joslā (Eiropā, Āzijā un Ziemeļamerikā). Bikšainajam apogam ir 7 pasugas.[1] Nometnieks, bet atsevišķos gados klejo.[2]
Bikšainais apogs izplatīts Eiropas ziemeļu, centrālajā un austrumu daļā, kā arī tālāk uz austrumiem plašā joslā pāri Sibīrijas centrālajai daļai līdz pat Kamčatkai. Izolētas populācijas mājo Pirenejos, Kaukāzā, Turcijā, Vidusāzijā, Indijas ziemeļrietumos un Ķīnā. Izplatīts arī Ziemeļamerikā, kur sastopams Aļaskā, Kanādā un ASV ziemeļrietumos. Ziemo ligzdošanas areālā, taču viena daļa veic invazīvus klejojumus uz dienvidiem gan areāla ietvaros, gan ārpus tā.[3]
Latvijā bikšainais apogs ir samērā parasts ligzdotājs un nometnieks. Sastopams galvenokārt lielākos priežu meža masīvos, kur apdzīvo vecas un vidēja vecuma audzes, kurās atrodami melnās dzilnas dobumi. Rudenī daļa ceļo uz dienvidiem, bet migrantu skaits gadu no gada svārstās, iespējams, atkarībā no barības resursu daudzuma ligzdošanas teritorijā. Caurceļo arī putni no ziemeļiem un austrumiem. Pavasarī un rudenī caurceļojošie apogi šķērso Rīgas jūras līci un Irbes jūras šaurumu uz un no Igaunijas.[3] Latvijā mājo bikšainā apoga nominālpasuga (A.f. funereus).[3]
Bikšainais apogs ir vidēji liels pūču dzimtas putns. Mātītes ir lielākas nekā tēviņi. Ķermeņa garums mātītei 25—28 cm, tēviņam 21—25 cm, spārnu plētums abiem dzimumiem 50—62 cm, svars 105—195 g.[4][5]
Apspalvojuma krāsa variē no sarkanbrūnas līdz pelēkbrūnai.[2] Mugura tumša, vēders gandrīz balts: uz muguras balti punktiņi, uz vēdera tumšākas svītras. Galva liela, saplacināta, sejas disks gaišs, gandrīz balts ar tumšu maliņu, uz kuras izceļas balti raibumiņi. Acis, atkarībā no pasugas, ir pelēkas vai dzeltenas. Knābis dzeltenīgi pelēks. Aste ir īsa un tumša ar 4—5 gaišām šķērsjoslām. Kājas sedz balts apspalvojums. Nagi tumši pelēki vai melni.[2][5] Jaunie putni šokolādes brūni.[5]
Bikšainais apogs mājo biezos, vecos mežos, gan skujkoku, gan lapu koku.[2] Tas ir vienpatis, aktīvs nakts laikā. Pieaudzis tēviņš ir teritoriāls, lai gan teritorija ir neliela. Tēviņam, kamēr tas ir bez pāra, ir raksturīga aktīva ūjināšana. Lidojums bikšainajam apogam spēcīgs, taisns, bez trokšņa.[2] Medību laikā tas sēž uz zema koku zara vai celma un vēro zemi, lēni grozot galvu no vienas puses uz otru un uzmanīgi ieklausoties trokšņos, cenšoties saklausīt potenciālo medījumu. Kad upuris pamanīts, bikšainais apogs tam strauji uzbrūk.[2] Apūšoties bikšainais apogs izvēlas koka zarus, kas ir vismaz 5—6 metru augstumā no zemes.[2]
Barojas galvenokārt ar maziem grauzējiem, īpaši iecienītas ir strupastes, bet medī arī peles, lemingus, ciršļus un kurmjus. Reizēm medī nelielus putnus, vāveres, sikspārņus, vardes un vaboles.[2]
Bikšainie apogi veido monogāmus pārus uz vienu sezonu. Ligzdo galvenokārt pamestos dzeņu un dzilnu dobumos, bet izmanto arī dabīgus koku dobumus un putnu būrus. Ziemas beigās tēviņš sāk meklēt ligzdošanai piemērotu dobumu. Ļoti bieži izvēlētajā dobumā tiek noglabāts medījums kā dāvana mātītei. Pēc tam tēviņš aktīvi ūjina un dzied, sēžot blakus koka zarā.[2] Sasauktā mātīte vispirms pārbauda dobumu, vai viņai tas patīk. Ja ligzdošanas vieta tiek pieņemta, mātīte paliek.
Dējumā ir 3—9 olas. Perēšana uzsākas pēc pirmās vai otrās olas. Inkubācijas periods ilgst 26—29 dienas.[2][5] Perē tikai mātīte, bet tēviņš to tikmēr baro. Mazuļi izšķiļas ik pēc dienas, to acis atveras 10 dienu vecumā. Par mazuļiem rūpējas abi vecāki. Dobumu jaunie putni pamet 30—32 dienu vecumā, bet vecāki turpina par tiem rūpēties vēl 4—6 nedēļas. Dzimumbriedumu bikšainie apogi sasniedz 9 mēnešu vecumā.[2] Dzīves ilgums savvaļā 8—9 gadi.[2]
Bikšainajam apogam ir 7 pasugas:[1]
Bikšainais apogs (Aegolius funereus) ir pūču dzimtas (Strigidae) plēsīgo putnu suga, kas izplatīta ziemeļu puslodes mērenajā joslā (Eiropā, Āzijā un Ziemeļamerikā). Bikšainajam apogam ir 7 pasugas. Nometnieks, bet atsevišķos gados klejo.
De ruigpootuil (Aegolius funereus) is een kleine uil uit de familie van de echte uilen (Strigidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd als Strix funerea in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.[2] De soort komt voornamelijk voor in dichte naaldbossen in het noorden van Noord-Amerika, Azië, Europa en in grote bergketens zoals de Alpen en de Rocky Mountains.
Met een grootte van 24 tot 26 centimeter is de ruigpootuil een van de kleinere uilensoorten. De vleugelspanwijdte bedraagt 53 tot 60 centimeter. Tussen de geslachten bestaat een groot verschil in gewicht; mannetjes wegen gemiddeld ongeveer 100 gram, terwijl vrouwtjes tot 160 gram kunnen wegen. Verder lijken mannetjes en vrouwtjes erg veel op elkaar.
Een opmerkelijk uiterlijk kenmerk zijn de heldere, zwartgezoomde veren op de kop. Zoals bij alle uilen zijn de ogen relatief groot; de iris is geel. Deze vallen extra op door de lichte krans van uitstaande kopveren die de uil een schijnbaar ‘plat’ gezicht geven (de sluier). De ruigpootuil heeft een korte hals en een korte haaksnavel; vederoren ontbreken. De dekveren zijn op de rug grijsbruin met duidelijke, cirkelvormige witte vlekken. De borstveren zijn helder van kleur en voorzien van grijsbruine vlekken of strepen. De korte poten zijn wit bevederd tot de klauwen. Hieraan heeft het dier zijn Nederlandse naam te danken.
Jonge exemplaren zijn meer uniform donkerbruin gekleurd; bij hen zijn de witte accenten op het donkere gevederte nog niet duidelijk.
De zang van de ruigpootuil is onmiskenbaar: Het bestaat uit vier tot tien zeer snel opeenvolgende klanken, ongeveer klinkend als „oe oe oeoe oeoeoe…“, steeds hoger en luider. De roep is op een afstand van ongeveer 500 meter te horen. Naast deze roep kan de ruigpootuil nog een reeks andere geluiden produceren, waarvan sommige sterk aan het geluid van een bosuil doen denken.
Het leefgebied van de ruigpootuil bestaat uit grote, oude en verbonden bosgebieden in het bijzonder sparren-, dennen- en beukenbossen. In het broedseizoen zoeken de dieren een gebied uit waar voldoende boomholtes zijn. Daarnaast dient er voldoende dierlijk voedsel zijn (zie hoofdstuk Voedsel). De meeste ruigpootuilen leven op een hoogte tussen de 750 en 2000 meter, hoewel de uilen in Midden-Europa vaker op lagere hoogten broedt, bijvoorbeeld op de Lüneburger heide (Nedersaksen), in het zuiden van de deelstaat Brandenburg, of in bosgebieden rond Wenen (330 m).
De ruigpootuil komt in een groot gedeelte van het noordelijk halfrond algemeen voor. Het leefgebied loopt van Alaska, de Rocky Mountains en de Grote Meren in Noord-Amerika, via de Alpen en Scandinavië in Europa tot de bossen van Rusland en Oost-Azië.
In noordoostelijk Frankrijk, Oost-België, Nederland, West-Duitsland (Sleeswijk-Holstein, Nedersaksen en Brandenburg) en Polen is de populatie de afgelopen decennia steeds groter geworden, onder meer vanwege gunstige leefomstandigheden en goede bescherming, waarbij ook nestgelegenheid in de vorm van speciale nestkasten wordt aangeboden. Dankzij het gematigde klimaat konden veel vogels 's winters overleven en dankzij de aanplanting van bos was er voldoende voedselgebied. Men schat dat er in West- en Midden-Europa totaal ongeveer 7000 ruigpootuilen zijn. In Polen en Tsjechië staat de uil echter nog op de rode lijst. Er is een geografisch geïsoleerde populatie ruigpootuilen in de Kaukasus en in het westen van de Himalaya. Ook zijn de dieren gesignaleerd in de Karpaten, in Noord-Griekenland, en in de Pyreneeën.
De ruigpootuil is geen trekvogel, maar toch kan het voorkomen dat grote groepen in de herfst naar het zuiden trekken.
De populatie ruigpootuilen van de Lüneburger Heide (Nedersaksen) lag tot in de jaren 1970 het dichtst bij Nederland. In 1971 werd een dode ruigpootuil gevonden en anderhalf jaar later werd in Drenthe een mannetje ruigpootuil gehoord dat zich territoriaal gedroeg. Later bleek bij nader onderzoek dat er in de periode 1973 tot en met 1979 in de bossen van noordoost Drenthe maximaal 9 paren ruigpootuilen hebben gebroed. Verder zijn er tussen 1975 en 2009 elf verzwakte, gewonde of dood gevonden ruigpootuilen gemeld.[3][4] In april 2008 heeft de ruigpootuil opnieuw in Drenthe gebroed; helaas heeft geen van deze jongen het overleefd na het uitvliegen. In juni 2008 vlogen er opnieuw vier jonge ruigpootuilen uit. Er bestaat een sterk vermoeden dat ook deze jonge uilen aan predatoren (havik) ten prooi zijn gevallen. Er zijn nu speciale nestkasten opgehangen in dicht naaldbos. Men hoopt dat de Drentse ruigpootuilen die in dicht naaldhout kunnen broeden, succesvoller zullen zijn.[4]
Wereldwijd zijn er tot dusver zeven ondersoorten beschreven, waarvan het bestaan van vijf ondersoorten algemeen wordt aanvaard. De ondersoorten onderscheiden zich in grootte, tekening, kleur en leefgebied.
Ondersoort Leefgebied Bijzonderheden Aegolius funereus funereus Europa, van Scandinavië tot de Pyreneeën, Alpen, Griekenland en Rusland Aegolius funereus magnus (Buturlin, 1907) Siberië groter dan de andere ondersoorten Aegolius funereus sibiricus (Buturlin, 1910) Centraal-Siberië tot Noordoost-China valer en gespikkelder dan andere ondersoorten Aegolius funereus pallens (Schalow, 1908) Siberië tot Mongolië Aegolius funereus beickianus (Stresemann, 1928) Centraal-China donker Aegolius funereus caucasicus (Buturlin, 1907) Kaukasus klein en donker Aegolius funereus richardsoni (Bonaparte, 1838) Noordelijk Noord-Amerika groot en donkerDe ruigpootuil voedt zich uitsluitend met dierlijk voedsel. Zijn dieet bestaat uit veel verschillende soorten kleine zoogdieren, en in mindere mate uit kleine vogels en ongewervelde dieren. Woelmuizen, aardmuizen en echte muizen (bosmuis en grote bosmuis) vormen het belangrijkste deel van zijn uitgebreid voedselrepertoire.
De ruigpootuil jaagt voornamelijk ’s nachts, maar in noordelijk gelegen gebieden en op sombere dagen kan het voorkomen dat het dier overdag jagend wordt aangetroffen. De ruigpootuil is een meester in het wachten; hij kijkt geduldig tot hij een geschikte prooi in het vizier krijgt en vliegt er dan snel op af. Hierbij komen zijn goede oren goed van pas. Het dier kan met zijn oren zeer nauwkeurig de plaats van de bron van het geluid bepalen. Dit komt door de sterk asymmetrische gehoorgang.
De activiteitenfase begint in de duisternis en eindigt nog vóór de dageraad. In Midden-Europa breekt de activiteitsfase aan rond middernacht, in de korte zomernacht in het uiterste noorden later. De vlucht is bijna geruisloos en rechtlijnig (in tegenstelling tot bijvoorbeeld de steenuil). De uil brengt de dag over het algemeen stilletjes door in zijn schuilplaats, in het bijzonder in naaldbomen. Hij rust zelden in boomholten. Het dier rust staand met de veren langs het lichaam. In deze houding kan hij in de winter gedeeltelijk ingesneeuwd raken.
Af en toe onderbreekt het zijn rust om zijn veren op te poetsen of een zonnebad te nemen. Het dier baadt vaak in water of in sneeuw.
De mannetjes zijn in Midden-Europa bijzonder territoriaal. Het territorium wordt afgebakend door op een bepaalde manier te zingen. Indringers worden verjaagd.
De ruigpootuil gaat vijandig gedrag het liefst zo veel mogelijk uit de weg. Als het toch tot een confrontatie met een naderende vijand dreigt te komen, neemt het dier zijn camouflagehouding aan: hij drukt zijn gevederte strak tegen het lichaam en gaat rechtop staan. In het geval van ononderbroken bedreiging kan deze houding in een dreigende positie veranderen, waartoe het dier het gevederte opzet en de ogen wijd openspert.
In het broedseizoen nestelen ruigpootuilen in holten in bomen, vooral de holen van de zwarte specht zijn geliefd. Het broedseizoen begint in Midden-Europa gewoonlijk halverwege maart. De twee tot zeven eieren worden door het vrouwtje in ongeveer 27 dagen uitgebroed. Na ongeveer 33 dagen verlaten de jongen het nesthol en worden dan nog minstens drie weken door de moeder verzorgd.
Gewoonlijk nestelen ruigpootuilen slechts één keer per jaar, maar in bepaalde omstandigheden (bijvoorbeeld bij eierverlies of bij zeer gunstige voedselvoorraden) kunnen de vrouwtjes een tweede keer broeden; ook dan wordt genesteld in een holle boom.
Uit onderzoek aan de ruigpootuilen in Drenthe in 2008 bleek dat de verse zwarte spechteholen in levende beuken mogelijk problematisch zijn voor ruigpootuilen in het Nederlandse klimaat (te vochtig). Verder zijn de jonge uilen in beukenbos mogelijk voor de havik gemakkelijker te vinden. Men hoopt dat betere broedresultaten behaald kunnen worden in speciale kasten opgehangen in dicht naaldbos.[4]
De ruigpootuil (Aegolius funereus) is een kleine uil uit de familie van de echte uilen (Strigidae). De wetenschappelijke naam van de soort werd als Strix funerea in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus. De soort komt voornamelijk voor in dichte naaldbossen in het noorden van Noord-Amerika, Azië, Europa en in grote bergketens zoals de Alpen en de Rocky Mountains.
Perleugla er mellom dei mindre norske ugleartane og kan verta funnen i Trøndelag og på Aust- og Sørlandet. Arten liker best gamal barskog, og lever i store delar av Eurasia og Nord-Amerika.
Perleugla vert opptil 25 cm lang og kan vega opptil 160 g. Fjørdrakta er gråbrun med store kvite flekker på oversida, undersida er lysare. Ungfuglar er heilt brune.
Perleugla hekkar frå mars til juni, og nyttar som regel reirhòl frå større hakkespettar. Hoa legg 3-7 egg og rugar dei i underkant av ein månad. Ungane vert verande hjå foreldra i litt over 30 dagar.
Perleugla er mellom dei mindre norske ugleartane og kan verta funnen i Trøndelag og på Aust- og Sørlandet. Arten liker best gamal barskog, og lever i store delar av Eurasia og Nord-Amerika.
Perleugle (Aegolius funereus) er en art i uglefamilien (Strigidae) og tilhører slekten Aegolius, som teller fire arter. Perleugla eksisterer i kraft av seks underarter, hvorav nominatformen (A. f. funereus) hekker i store deler av Fennoskandia. Arten er muligens den vanligste ugla i Norge, men den mangler over det meste av Vestlandet, bortsett fra i indre strøk, som på Voss.
Perleugla blir cirka 21–28 cm lang og veier omkring 120–195 g.[3] Hunnen blir størst.[3] Arten har et vingespenn på cirka 53–60 cm. Den er brun på oversiden med hvite flekker (som perler) på skulderpartiet og hodet, som er stort med gule øyne og ansikt rundt med gråhvite ansiktsparaboler. Brystet er gråhvitt med brunt stripemønster.
De forskjellige underartene varierer noe i utfarging. I Nordøst-Sibir (Kolyma og Kamtsjatkahalvøya) er den generelt noe lysere enn på våre trakter. I Nord-Amerika er den derimot snarere litt mørkere, noe som kommer til uttrykk gjennom at ansiktsparabolene er mer grå og tydeligere markert.
Ugla jakter etter mat stort sett om natten, de spiser lemen, små pattedyr og i en del tilfeller andre småfugler. Langt mot nord uten fullt dagslys hender det at de også jakter om dagen.
Perleugla lager reiret sitt som oftest i et tre, gjerne i et hull som tidligere har vært brukt av hakkespett og svartspett. Den kalles derfor en sekundær hullruger. Det hender også at de bruker fuglekasser. Hvis man lager fuglekasse til denne uglen, er man nødt for å fylle flis i bunnen av kassen. Perleugla lager ikke reir. Hunnen legger fra 2 til 7 egg som hun ruger i cirka 27 dager. Ungene får føde i cirka 3 uker. Etter den perioden er over splittes familien opp. Bestandstørrelsen påvirkes av såkalte smågnagersvingninger. I motsetning til mange andre ugler, og forsåvidt andre fugler – er denne svært vant til mennesker, nærmest tam og viser få tegn til frykt. Om du stikker hode inn i en kasse hvor Perleuglen holder til, vil den som regel sitt i samme tre å se på, eller like i nærheten. Ungene er heller ikke redde når de begynner å hoppe ut av kassen/reiret.
Inndelingen følger Taxonomy in Flux[4] og er i hovedsak basert på Wink et al. (2008)[5] og Fuchs et al. (2008b)[6]. Underfamilien er delt i ni slekter og en underslekt. En art antas å være utdødd.
Norske navn på artene følger Norsk navnekomité for fugl og er i henhold til Syvertsen et al. (2008).[1] Norske navn i parentes er ikke offisielle navn, men antas å være beskrivende.
Perleugle (Aegolius funereus) er en art i uglefamilien (Strigidae) og tilhører slekten Aegolius, som teller fire arter. Perleugla eksisterer i kraft av seks underarter, hvorav nominatformen (A. f. funereus) hekker i store deler av Fennoskandia. Arten er muligens den vanligste ugla i Norge, men den mangler over det meste av Vestlandet, bortsett fra i indre strøk, som på Voss.
L'Aegolius funereus a l'é n'osel ravass neuité.
As conòsso neuv sot-specie:
A viv ëd preferensa ant ij bòsch.
Costa sivìtola a viv an apropré tuta l'Eurasia e ant l'América dël Nòrd. An Italia a fa ël nì ant le Alp.
L'Aegolius funereus a l'é n'osel ravass neuité.
VarietàAs conòsso neuv sot-specie:
A. f. beickianus A. f. caucasicus A. f. funereus A. f. jakutorum A. f. juniperi A. f. magnus A. f. pallens A. f. richardsoni A. f. sibiricus AmbientA viv ëd preferensa ant ij bòsch.
DistribussionCosta sivìtola a viv an apropré tuta l'Eurasia e ant l'América dël Nòrd. An Italia a fa ël nì ant le Alp.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Włochatka zwyczajna, włochatka, sowa włochata (Aegolius funereus) – gatunek średniego ptaka drapieżnego z rodziny puszczykowatych (Strigidae).
Zamieszkuje północnoeuropejską tajgę oraz górskie bory świerkowe[3]. Spotkać ją też można w analogicznych strefach Ameryki Północnej. Do tej pory rozmieszczenie w Europie nie zostało w pełni poznane. W ostatnich kilkudziesięciu latach notuje się prawdopodobnie stopniowy rozrost areału występowania. Wzrasta też liczebność na obszarach dotychczasowego zasiedlenia. Sprawia to, że można ją czasem zauważyć bardziej na południu. Obecnie południowa granica zasięgu przechodzi przez Środkową Europę, Azję i Chiny. Można ją spotkać też w Alpach i średnich górach. To ptak osiadły lub wędrowny (głównie młode osobniki) - przeloty od marca do kwietnia oraz od września do listopada. Zimuje jednak w Europie.
Mała sowa o zaokrąglonej sylwetce, dużej głowie i krótkim ogonie. Brak różnic w upierzeniu pomiędzy płciami[5], lecz samice większe od samców[6]. Kolista szlara jest jasnoszara, ciemniejsza w pobliżu oczu i o czarnobrązowych brzegach. Wyraźnie widać białe, uniesione brwi. Jasnożółte tęczówki. Grzbiet oraz głowa brązowe, z brudnobiałymi, perłowatymi plamkami, które są większe na grzbiecie. Spód ciała biały z nieregularnymi rzędami szarobrązowych, podłużnych, rozmytych plam. Skrzydła i ogon brązowe z jasnymi plamkami. Nogi od skoku obficie biało opierzone aż po pazury, stąd wzięła się nazwa tej sowy. Ma dobrze opierzone nogi i palce. Młode ptaki różnią się ubarwieniem, są jednolicie rdzawobrązowe i pozbawione plam. Jedynie ich skrzydła i ogon mają białe kropki.
Pod względem upierzenia i rozmiarów przypomina pójdźkę, od której różni się bardziej kontrastową i jaśniejszą szlarą. Sama barwa upierzenia jest też wyraźniejsza. Obie sowy różnią się zachowaniem. Włochatka ma równy, prostoliniowy lot, a pójdźka falisty (gdy czatuje lub jest zaniepokojona wykonuje też przysiady i skłony). Pod względem wielkości jest mniejsza od gołębia.
Wiosną można usłyszeć terytorialny śpiew samca o charakterystycznym i bardzo melodyjnym "hu-hu-hu". Samotne samce odzywają się tak przez całą noc do maja i czerwca.
Tajga i inne bory sosnowe, jodłowe lub świerkowe o bogatej strukturze. W Europie Zachodniej, np. we Francji, ze względu na brak odpowiednich drzewostanów zajmuje lasy liściaste, choć jeśli może to ich unika. Zasiedla też jednolite lasy świerkowe, gdzie powieszono budki lęgowe. W Polsce również zasiedla buczyny z domieszkami drzew iglastych, uprawy leśne, młodniki (miejsca schronienia za dnia), polany i zręby, ale i torfowiska czy doliny rzeczne, czyli okolice przestrzeni otwartych (tu żeruje). Nie wylatuje zwykle poza pas zwartych drzew. Jest zatem typowo leśną sową, która nawet zimą nie koczuje za pokarmem w większym oddaleniu od terenów lęgowych. Do rozrodu wymaga starodrzewi z dziuplami, najlepiej po dzięciole czarnym.
Rytmiczne pohukiwanie samca, który nawołuje samicę by razem z nią założyć gniazdo jest znakiem rozpoczęcia przez te ptaki okresu godowego. To powtarzane rytmicznie "pu pu pu". Rytuał uzupełnia powtarzane wchodzenie do wybranej dziupli. Samiec składa też wybrance prezenty, złowioną zdobycz, którą są najczęściej drobne leśne gryzonie. Tworzy przeważnie monogamiczne pary, ale w latach obfitujących w zdobycz samce mają więcej partnerek.
To wyspecjalizowane dziuplaki. Lęgną się w opuszczonej dziupli starego drzewa dzięcioła czarnego lub rzadziej w większych budkach lęgowych których otwór wejściowy ma średnicę 8-10 cm[3]. Zaobserwowano, że wieszanie budek zwiększało liczebność tych sów na danym terenie. Nie buduje nigdy gniazd.
Jeden lęg w roku (wyjątkowo 2 w latach masowego pojawu gryzoni), w marcu - maju samica składa 2 do 7 białych jaj[3][6]. W latach bardzo ubogich w gryzonie może nawet nie przystąpić do rozrodu.
Jaja wysiadywane są przez okres 26 do 28 dni przez samicę[8]. Matka zajmuje się też wychowywaniem potomstwa, a samiec w tym czasie przynosi im świeży pokarm. Pisklęta opuszczają gniazdo po około 30-35 dniach[3]. Oboje rodzice nadal je jednak dokarmiają w pobliżu gniazda przez kilka następnych tygodni.
Gryzonie, drobne ptaki do wielkości drozdów i owady[6]. Na ptaki poluje jednak rzadko (czasem też na pisklęta), a w sezonie lęgowym najczęściej na myszy, norniki i nornice.
Polowania z zasiadki urządza tylko nocą. Atakować może zarówno z gałęzi, jak i na ziemi. Zdarza się jej siadywać na otwartych terenach, polany, łąki śródleśne, zręby, czyli tam, gdzie myszy liczniej występują. Gdy szuka zdobyczy w locie bardzo dokładnie potrafi ją zlokalizować, dzięki wyjątkowej umiejętności słuchu (choć i wzrok ma dobry). Po schwytaniu ofiarę zabija szponami. Włochatkę widywano też jak wyszukiwała w gałęziach i dziuplach młodych innych gatunków ptaków. Może gromadzić zapasy, na zimę lub w okresie lęgowym dla młodych, w przypadku obfitości pokarmu. W wybranej dziupli można znaleźć niekiedy dużą ilość upolowanych ofiar. Mimo iż włochatka jest ptakiem drapieżnym to ma naturalnych wrogów, szczególnie w nocy. Polować na nią może puszczyk, puchacz i puszczyk uralski. Sprawia to, że unika ich rewirów łowieckich i zasiedla inne obszary. W dzień przebywa w ukryciu, zwykle w dziupli, ale zachowuje czujność. Gdy słyszy skrobanie wspinającej się po pniu kuny wygląda na zewnątrz i w razie potrzeby ucieka przed napastnikiem.
Po wypluwkach można rozróżnić włochatkę od pójdźki. Zawierają bowiem sierść z niestrawionymi częściami pokarmu. Wypluwki pójdźki, przez to, że są w nich resztki po owadach, przyjmują bardziej okrągłą formę.
W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[9]. Sowie tej zagraża utrata naturalnych siedlisk, a najbardziej wycinanie starodrzewi.
Wyróżniono kilka podgatunków włochatki[10]:
Włochatka zwyczajna, włochatka, sowa włochata (Aegolius funereus) – gatunek średniego ptaka drapieżnego z rodziny puszczykowatych (Strigidae).
Aegolius funereus é uma espécie de ave da família Strigidae.
Pode ser encontrada nas florestas boreais e sub-alpinas do norte da América do Norte e norte da Eurásia, ocorre também em regiões mais ao sul, principalmente em cadeias montanhosas, como Montanhas Rochosas, Pirenéus, Alpes, Balcãs e Cáucaso.
Sete subespécies são reconhecidas:[2]
Minunița (Aegolius funereus) este o bufniță de talie mică, asemănătoare cu cucuveaua, din familia strigide, ordinul strigiforme, răspândită în nordul Eurasiei și a Americii de Nord, unde trăiește în păduri de conifere, dar și în cele de amestec cu foioase, a căror altitudine variază între 400 și 2.000 m. Este o specie sedentară, nemigratoare. În România este rară, populația fiind estimată între 600 și 1.000 de perechi cuibăritoare, și se întâlnește în pădurile de conifere din Carpați. Este puțin mai mare decât cucuveaua (Athene noctua) cu care se aseamănă. Lungimea corpului este de 21-28 de cm; femelă fiind mai mare decât masculul: mascul are o o greutate de 93-139 g, iar femela 132-215 g. Anvergura aripilor este de 55-58 cm la mascul și 59-62 cm la femelă. Longevitatea maximă cunoscută în natură (după datele de inelare) este de 16 ani, dar trăiește în medie 3-11 ani. Pasăre adultă are partea superioară brună cu pete albe în formă de stropi, iar cea inferioară albă cu pete brune-deschis. Ochii galbeni cu pupile negre sunt mărginiți deasupra de două sprâncene albe care îi dau o expresie facială de mirare. Discul facial este alb cu o pată neagră în fața ochilor. Capul este mare cu puncte albe. Ciocul este galben. Picioarele și partea superioară a degetelor îmbrăcate cu pene albe. Pasăre tânără este colorată aproape uniform brun-cafeniu; numai remigele și rectricele cu pete albe dungate. Sexele nu se pot diferenția. Are o asimetria considerabilă în structura craniului păsării, un factor care îi permite să localizeze prada cu mare precizie. Încă de la la sfârșitul iernii, din februarie până în mai, masculul emite un cântec dulce repetitiv de chemare și teritorial "pupupupupupupu", care poate fi auzit la peste 3 km, în condiții prielnice, mai ales în toiul nopții. Masculul și femela scot, de asemenea, țipete scurte de alarmă sau de contact mai ascuțite "cuuiu", care pot fi auzite pe tot parcursul anului. Este o specie strict nocturnă. Duce o viață destul de ascunsă; numai strigătul ei caracteristic îi trădează prezența. Minunița este solitară și vânează în special noaptea, uneori și la răsăritul sau apusul soarelui, pândindu-și prada în așteptare pe crengi. Se hrănește în special cu mamifere mici (șoareci de pădure și chițcani), mai puțin cu păsări mici și insecte mai mari. Atinge maturitatea sexuală după primul an de viață. Cuibărește în scorburi, mai ales în cuiburi vechi de ciocănitori negre sau al altor ciocănitori mari, în crăpături de maluri etc., dar și în cuiburi artificiale. În martie-iunie, femela depune 3-6 ouă albe, pe care le clocește singură, circa 25-31 de zile; ea este hrănită în tot acest timp de către mascul. Uneori, în anii cu hrană abundentă, femela depune două ponte. Puii sunt nidicoli, la eclozare cântăresc 8-9 grame, ei devin zburători la 30-36 de zile, însă sunt îngrijiți de către părinți până la 4-6 săptămâni. Minunița este un răpitor folositor, deoarece consumă cantități mari de rozătoare dăunătoare. Sunt descrise 6 subspecii, în România se întâlnește subspecia Aegolius funereus funereus.[2][3][4][5][6][7][8][9][10]
Numiri românești: Minuniță, Cucuvaie încălțată, Cucuvaia Tengmalm, Cucumeagă încălțată.[5] Denumirea de "minuniță" provine de la expresie facială de mirare a acestei bufnițe.[11] Numele de Tengmalm vine de la naturalistul suedez Peter Gustaf Tengmalm (1754-1803), care a descris această specie.[12]
Numele științific al genului provine din cuvântul latin aegolios (din greaca aigōlios) – bufniță sau bufniță țipătoare. Numele științific al speciei provine din cuvântul latin fūnereus – funeralii, cu referire la funeraliile oamenilor bolnavi, deoarece în superstițiile mai multor popoare strigătul bufnițelor prevestește moartea cuiva din casa pe care se așează.[13][14]
Minunița este o bufniță mică, de talia unui mic porumbel domestic (Columba livia domestica), puțin mai mare decât cucuveaua (Athene noctua). Femelele sunt puțin mai mari și au o greutate mai mare decât masculii.[15][3]
Datele biometrice sunt prezentate pentru subspecie europeană Aegolius funereus funereus. Lungimea totală a corpului este de 23-26 cm. Lungimea aripilor: masculi 154-188 mm (la majoritatea circa 169 mm), femele 164-192 mm (la majoritatea circa 176 mm); lungimea cozii 75-114 mm (în medie 99,7 mm). Anvergura aripilor (distanță între vârfurile aripilor întinse) variază între 55-58 cm la mascul și 59-62 cm la femelă. Lungimea tarsului: 23-31 mm. Greutatea: masculi în timpul sezonului de reproducere 90-113 g (în medie 101,4 g), femele 126-194 g (în medie 166,8 g); puii imediat după eclozare 8 g.[8][15][16][17][6][12][18]
Robert Ritter von Dombrowski prezintă următoarele date pentru 2 exemplarele din România[5]:
Sexul și etatea Lungimea cm Lungimea aripii cm Lungimea cozii cm Tarsul cm Lungimea ciocului cm Localitatea capturării Timpul colectării ♂ ad 24,7 17,5 11,8 2,3 1,5 Lungavița -Tulcea 10.IV.1897 ♀ ad 25 18 12,1 2,8 1,5 Tazlău -Neamț 30.XII.1901Dionisie Linția dă următoarele dimensiuni: pentru o femelă, colectată la 31 Decembrie 1904, lângă Padina Matei în Banat, păstrată în Muzeul Ornitologic din Timișoara: aripa 172 mm, coada 114 mm, tarsul 31,5 mm, ciocul 13,3 mm (de la orificiul nării); pentru un exemplar exemplar dintr-o colecție din Sighișoara, colectat la 20.1.1905 lângă Sighișoara: lungimea totală 240 mm; lungimea cozii 95 mm; lungimea aripii 165 mm; lungimea ciocului de la ceară (cu compasul) 145 mm.[5]
Adulții de sexe diferite au o înfățișare similară, dar femelele au o greutate mai mare și sunt puțin mai mari, cea ce le permite să protejeze mai bine ponta de temperaturile nocturne mai scăzute.[8][19][15]
Cu toate că masculii și femelele au un colorit similar, în multe cazuri culoarea discului facial poate indica sexul, fiind mai uniform ocru-albicioasă la femelă, iar la mascul colorată cenușiu spre marginea discului facial.[15]
Minunița se aseamănă prin talia sa mică și culoarea galbenă aurie a ochilor săi cu cucuveaua (Athene noctua). Se deosebește de acesta din urmă prin forma mult mai rotundă a capului și prin discul facial său mai mare. Cucuveaua are capul mai mic și plat, discul facial destul de mic și corpul acoperit cu pete și striații de culoare deschisă și închisă, degetele acoperite cu păr aspru, nu cu pene dese. În plus, cucuveaua nu se întâlnește în pădurile compacte.[15][8]
Huhurezul mic (Strix aluco) și ciuful de padure (Asio otus) pot ocupa aceleași habitate forestiere; cu aceste specii, de talie mult mai mare, minunița nu poate fi confundată.[8] Huhurezul mic este mult mai mare și are ochi mari, de culoare brun-închisă.[15]
Alte specii similare sunt ciuvica (Glaucidium passerinum) care este mult mai mică, are discul facial mai puțin pronunțat și ochii galbeni, relativ mici. Ciușul (Otus scops) este mai mic, mai subțire, cu egrete distincte și erectile (care se pot ridica) și o culoare a penajului asemănătoare cu cea a cojii de copac. Bufnițele americane din genul Megascops sunt asemănătoare cu ciușul și au de asemenea egrete. Cucuveaua cu picioarele lungi (Athene cunicularia) din America are picioare lungi și degete fără pene; ea evită pădurea.[15]
Minunița este o specie boreală, aparținând faunei sibero-canadiene. Cuibărește în Europa, Asia și America de Nord. Aria sa de distribuție mondială formează o centură mai mult sau mai puțin regulată de 2.000-3.000 kilometri lățime acoperind zonele forestiere reci din emisfera nordică.[8][15][16]
Cele 6 subspecii sunt răspândite după cum urmează:
Distribuția subspeciei europene Aegolius funereus funereus conturează o bandă continuă din Scandinavia până în Rusia și o serie de petice care corespund principalelor zone montane întâlnite în Europa: Alpi, Carpați, Balcani, Pirinei, Jura etc. Distribuția sa europeană coincide aproximativ cu cea a molidului (Picea abies). Prezența speciei în cadrul ariei sale de distribuție rămâne totuși neuniformă și este supusă unor fluctuații anuale puternice: ea ia local forma de insulițe, cu o prezență de amploare variabilă, separate prin viduri mari.[8][15][16]
În România preferă regiunile muntoase ale Carpaților, cu păduri de conifere.[5]
Minunița este indigenă în Albania, Andorra, Armenia, Austria, Azerbaidjan, Bielorusia, Belgia, Bosnia și Herțegovina, Bulgaria, Canada, China, Croația, Republica Cehă, Danemarca, Elveția, Estonia, Finlanda, Franța, Georgia, Germania, Grecia, Italia, Japonia, Kazahstan, Kârgâzstan, Letonia, Liechtenstein, Lituania, Luxemburg, Macedonia, Mongolia, Muntenegru, Olanda, Norvegia, Polonia, România, Federația Rusă, Saint Pierre și Miquelon, Serbia, Slovacia, Slovenia, Spania, Statele Unite (Georgia), Suedia, Tadjikistan, Turcia, Ucraina. Apariții accidentale în Ungaria, India, Marea Britanie.[1]
Specia Aegolius funereus funereus este supusă variațiilor geografice. Ea devine din ce în ce mai deschisă și cenușie la culoare de la vest spre est. Studiul populației din extremitatea vestică a Eurasiei (izolată în munții Pirinei) nu a evidențiat nicio diferență în structura genetică față de populația din nordul Europei (Fennoscandia).[15][16][20]
Au fost descrise mai multe subspecii: funereus, caucasicus, beickianus, pallens, sibiricus, magnus, jakutorum, richardsoni. În prezent sunt recunoscute șase subspecii.[21][17][15][20]
Subspecia nominată Aegolius funereus funereus și subspecia Aegolius funereus pallens se intergradează în vestul Asiei. Subspeciile Aegolius funereus pallens și Aegolius funereus magnus se intergradează în zona Yakutsk din estul Rusiei, unde populația este uneori separată ca o subspecia Aegolius funereus jakutorum. Subspecia Aegolius funereus beickianus este uneori sinonimizată cu Aegolius funereus caucasicus. Subspecia Aegolius funereus sibiricus, din centrul Siberiei până în Sahalin și nord-estul Chinei este inclusa in Aegolius funereus pallens, dar poate fi considerată ca o subspecie separată[20]. Subspecia Athene brama poikila descrisă în provincia Sichuan este probabil subspecia Aegolius funereus beickianus.[22]
Cele șase subspecii sunt[15][16][20][23]:
Minunița trăiește în special în pădurile muntoase de conifere, cu arbori bătrâni și cu câțiva arbori foioși împrăștiați sau grupați; în nord și în regiunile de câmpie. În unele locuri, se întâlnește în păduri de foioase cu fag (Fagus sylvatica), mesteacăn (Betula spp.) și stejar (Quercus spp.), numai dacă acestea conțin cuiburi vechi de ciocănitoare. În nordul Europei și în Siberia se găsește în păduri întinse de molid (Picea) și chiar de mesteacăn în regiunile de câmpie. În America de Nord trăiește în habitate similare și mai ales în pădurile de conifere din Munții Stâncoși.[15][16][21][17]
Un element foarte important este prezența scorburilor potrivite pentru cuiburi, în special ale cuiburilor de ciocănitoare. În Europa minunița, în mod normal, împărtășește habitatul cu ciocănitoare neagră (Dryocopus martius), iar în America de Nord cu ciocănitoarea neagră americană (Dryocopus pileatus). Ea acceptă adesea și cuiburile artificiale și poate așadar să cuibărească și în alte tipuri de păduri, mai ales în plantațiile uniforme de molid.[15][16]
Habitatul tipic este reprezentat în mod obișnuit de păduri destul de mari (mai ales de conifere) cu arbori bătrâni, cu luminișuri și grupuri de conifere tinere (de exemplu, pepiniere de arbori), cu sol adesea umed și parțial acoperit cu mușchi. Uneori este găsită în pădurile mai tinere în care au rămas unii arbori bătrân cu cuiburi de ciocănitoare, în special fag sau pin, care se înălța cu mult deasupra pădurii.[15][16]
În Europa Centrală, minunița colonizează mai ales pădurile mixte, unde foioasele și coniferele se amestecă în proporții diferite. În unele părți ale Munților Jura din sud-vestul Germaniei, trăiește în păduri de fag cu grupuri de molid și luminișuri în apropiere. Astfel de păduri, cu subarboret rar sau mic și cu fagi bătrâni, înalți și subțiri, cu coronament de frunze dens, au o mediu ca cea dintr-o "catedrală", propice acestei bufnițe. Pădurile bătrâne de conifere cu molid (Picea abies), brad (Abies alba) și pin (Pinus sylvestris) au destul de des o mediu similar (de exemplu, în Pădurea Neagră din sud-vestul Germaniei).[15][8][16]
În Franța, ea populează masivele păduroase de altitudine rășinoase (de conifere), pădurile mixte montane de altitudine medie, dar și plantațiile de foioase de podiș sau de câmpie. Grupările forestiere astfel frecventate de minuniță sunt variate: pădurile de altitudine de zadă și de pin în zonele mai sudice; molidiș și făget-brădet, grupări caracteristice etajului montan; diverse făgete din etajului colinar, făget cu colțișor (Cardamine) sau făget cu rogoz, iar la altitudini mai mici stejăriș-făget. Sunt preferate formațiunile bătrâne bogate în scorburi.[8]
Prezența minuniței este influențată de mai mulți factori: prezența arboretului des, al cărui arbori sunt folosiți ca locuri de odihnă în timpul zilei; existența subarboretului rar sau a luminișurilor care servesc ca teritoriu de vânătoare; în fine, prezența scorburilor naturale sau a cuiburilor părăsite de ciocănitoare neagră (Dryocopus martius), propice pentru cuibărit. Minunița este așadar legată de pădurile bătrâne și, în mod indirect, de prezența ciocănitoarei negre.[8]
În lanțul muntos Jura, Patthey a arătat calitatea particulară a făgetului de altitudine pentru minuniță, care este un habitat forestier deosebit de favorabil pentru șoarecele gulerat (Apodemus flavicollis), specie care ocupă un loc important în hrana minuniței.[24]
Minunița se întâlnește de la câmpii până în vârfurile munților, local în văi împădurite. În centrul și sudul Germaniei se întâlnește până la 1200 m, în Alpi și în Asia până la circa 2000 m, posibil în unele locuri la altitudini și mai mari, în Munții Stâncoși din America până la circa 3000 m. În Franța minunița ocupă altitudini ce pot varia de la 250 m în platoul Lorraine până la peste 2000 de metri în Alpi (2300 m în masivul Ecrins). În locurile unde populația huhurezului mic (Strix aluco) este mare, minuniță are puține șanse de supraviețuire; aria sa de răspândire altitudinală spre regiunile mai joase este, prin urmare, adesea limitată de prezența huhurezului mic, care este mai puțin rezistent la frig și zăpadă.[15][8]
În România preferă regiunile muntoase ale Carpaților, cu păduri de conifere, de unde numai în ierni mai aspre coboară la vale și în pădurile amestecate, uneori chiar și în cătunele sau satele mai mici, situate între păduri.[5]
Minunița (Aegolius funereus) este o bufniță de talie mică, asemănătoare cu cucuveaua, din familia strigide, ordinul strigiforme, răspândită în nordul Eurasiei și a Americii de Nord, unde trăiește în păduri de conifere, dar și în cele de amestec cu foioase, a căror altitudine variază între 400 și 2.000 m. Este o specie sedentară, nemigratoare. În România este rară, populația fiind estimată între 600 și 1.000 de perechi cuibăritoare, și se întâlnește în pădurile de conifere din Carpați. Este puțin mai mare decât cucuveaua (Athene noctua) cu care se aseamănă. Lungimea corpului este de 21-28 de cm; femelă fiind mai mare decât masculul: mascul are o o greutate de 93-139 g, iar femela 132-215 g. Anvergura aripilor este de 55-58 cm la mascul și 59-62 cm la femelă. Longevitatea maximă cunoscută în natură (după datele de inelare) este de 16 ani, dar trăiește în medie 3-11 ani. Pasăre adultă are partea superioară brună cu pete albe în formă de stropi, iar cea inferioară albă cu pete brune-deschis. Ochii galbeni cu pupile negre sunt mărginiți deasupra de două sprâncene albe care îi dau o expresie facială de mirare. Discul facial este alb cu o pată neagră în fața ochilor. Capul este mare cu puncte albe. Ciocul este galben. Picioarele și partea superioară a degetelor îmbrăcate cu pene albe. Pasăre tânără este colorată aproape uniform brun-cafeniu; numai remigele și rectricele cu pete albe dungate. Sexele nu se pot diferenția. Are o asimetria considerabilă în structura craniului păsării, un factor care îi permite să localizeze prada cu mare precizie. Încă de la la sfârșitul iernii, din februarie până în mai, masculul emite un cântec dulce repetitiv de chemare și teritorial "pupupupupupupu", care poate fi auzit la peste 3 km, în condiții prielnice, mai ales în toiul nopții. Masculul și femela scot, de asemenea, țipete scurte de alarmă sau de contact mai ascuțite "cuuiu", care pot fi auzite pe tot parcursul anului. Este o specie strict nocturnă. Duce o viață destul de ascunsă; numai strigătul ei caracteristic îi trădează prezența. Minunița este solitară și vânează în special noaptea, uneori și la răsăritul sau apusul soarelui, pândindu-și prada în așteptare pe crengi. Se hrănește în special cu mamifere mici (șoareci de pădure și chițcani), mai puțin cu păsări mici și insecte mai mari. Atinge maturitatea sexuală după primul an de viață. Cuibărește în scorburi, mai ales în cuiburi vechi de ciocănitori negre sau al altor ciocănitori mari, în crăpături de maluri etc., dar și în cuiburi artificiale. În martie-iunie, femela depune 3-6 ouă albe, pe care le clocește singură, circa 25-31 de zile; ea este hrănită în tot acest timp de către mascul. Uneori, în anii cu hrană abundentă, femela depune două ponte. Puii sunt nidicoli, la eclozare cântăresc 8-9 grame, ei devin zburători la 30-36 de zile, însă sunt îngrijiți de către părinți până la 4-6 săptămâni. Minunița este un răpitor folositor, deoarece consumă cantități mari de rozătoare dăunătoare. Sunt descrise 6 subspecii, în România se întâlnește subspecia Aegolius funereus funereus.
Pôtik kapcavý (staršie: kuvik Tengmalmov, kapčiar, kuvik kapcavý, kuvik kapcový[3][4]; lat. Aegolius funereus) je neveľký druhy sovy z čeľade sovovitých. Vyskytuje sa v tajgách a horských lesoch na území Severnej Ameriky a východnej až západnej Eurázie. Je stály, hoci často zalietava aj do južnejších oblastí. V strednej Európe sa vyskytuje prirodzene v ihličnatých lesoch horských oblastí v Nemecku, Švajčiarsku, Rakúsku, Česku a na Slovensku.[5] Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov pôtik kapcavý patrí medzi najmenej ohrozené druhy, celková populácia je stabilná, má kolísavý trend v závislosti od rovnako kolísavých stavov jeho koristi.[1]
Pôtik kapcavý je malý zavalitý vták veľký asi ako kuvik obyčajný. Má krátky chvost a veľkú, pomerne plochú hlavu so šedým zahnutým zobákom a veľkými žltými očami. Svojím šedým až svetlohnedým operením s bielym pruhovaním a škvrnami, ktoré sú najintenzívnejšie na spodnej strane tela, je skvele zamaskovaný v lokalitách so svojím prirodzeným Biómom. Nápadným znakom je aj čierne lemovanie svetlošedej tváre. Pohlavie sa od seba sfarbením nelíši, mladé vtáky sú čokoládovo hnedé.
Najčastejšie sa ozýva teritoriálnym hlasom, výrazným rýchlym „po po po po po po...“[6] alebo „pu pu pu pu pu pu...“. Varovný hlasom je tvrdé „kipp“,„kepp“ a „cjuk“. Poplašný hlas znie ako „ku-éé“ a „tiauk“. Vylietané mláďatá sa ozývajú „ksrii“.[6]
Odhadovaný počet hniezdiacich párov je 400 - 600, zimujúcich jedincov 800 - 1500. Veľkosť populácie i územie na ktorom sa vyskytuje sú stabilné, maximálna zmena do 20%. Ekosozologický status v roku 1995 R - vzácny. V roku 1998 NE - nehodnotený druh podľa uvedených kritérií z viacerých dôvodov. V roku 2001 NE - nehodnotený.[9] V roku 2014 LC* D1 - menej dotknutý.[2][10][11] Európsky ochranársky status nezaradený SPEC. Stupeň ohrozenia S - vyhovujúci ochranársky status.[5]
Hniezdia od apríla do mája a ročne má jednu znášku obsahujúcu 4 až 6 vajec. Najčastejšie hniezdi v opustených stromových dutinách, vytvorených ďatľami. Na vajciach sedí 26 až 28 dní len samica. Mláďatá opúšťajú hniezdo po 30 dňoch po vyliahnutí.
Je aktívny v noci, hoci v niektorých lokalitách prešiel na dennú aktivitu. Loví predovšetkým drobné hlodavce, najmä hraboše, lumíky alebo myši, iné menšie cicavce, vtáky a ich mláďatá, príležitostne i hmyz. Na svoju korisť číha na vyššie položenej pozorovateľni a prekvapuje ju veľmi rýchlym, ale tichým výpadom.
Vajíčka v búdke, Fínsko
Mláďatá sú čokoládovohnedé, Švédsko
Kompozitná fotografia - pomôcka na ľahšie spoznanie druhu
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Pôtik kapcavý
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Pôtik kapcavý
Pôtik kapcavý (staršie: kuvik Tengmalmov, kapčiar, kuvik kapcavý, kuvik kapcový; lat. Aegolius funereus) je neveľký druhy sovy z čeľade sovovitých. Vyskytuje sa v tajgách a horských lesoch na území Severnej Ameriky a východnej až západnej Eurázie. Je stály, hoci často zalietava aj do južnejších oblastí. V strednej Európe sa vyskytuje prirodzene v ihličnatých lesoch horských oblastí v Nemecku, Švajčiarsku, Rakúsku, Česku a na Slovensku. Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov pôtik kapcavý patrí medzi najmenej ohrozené druhy, celková populácia je stabilná, má kolísavý trend v závislosti od rovnako kolísavých stavov jeho koristi.
Koconogi čuk (znanstveno ime Aegolius funereus) je dnevno-nočna vrsta ptičev iz družine pravih sov (Strigidae).
Koconogi čuk je nekoliko večji in vitkejši od navadnega čuka saj zraste med 22 in 27 cm in ima razpon kril med 50 in 60 cm. Od navadnega čuka se loči tudi po bolj pokončni drži, debelejši glavi in daljšem repu. Ima izrazito obrazno masko in velike, rumeno obrobljene oči.
Po zgornji strani telesa je rjave barve s svetlimi pegami in svetlejših ramenih, po spodnji strani pa je pretežno bele barve s svetlo rjavimi pokončnimi progami.
Samci se oglašajo z melodičnimi toni ug ug ali du-du-du po navadi sprva naraščujoče, takoj za tem pa še padajoče.
Koconogi čuk živi v višje ležečih iglastih gozdovih, redkeje tudi v mešanih, razširjen pa je od Pirenejev in Alp do Kamčatke ter v Severni Ameriki.
Pri nas lovi samo ponoči predvsem majhne glodavce in majhne ptice.
Gnezdi aprila in maja v gnezdih v drevesnih duplih, kamor samica izleže od 3 do 6 jajc.
Koconogi čuk (znanstveno ime Aegolius funereus) je dnevno-nočna vrsta ptičev iz družine pravih sov (Strigidae).
Pärluggla (Aegolius funereus) är en liten uggla som förekommer i barrskogar i norra Europa, Asien och Nordamerika.[2]
Pärlugglan har en kroppslängd på 24–26 cm och ett vingspann på 54–62 cm.[3] Den är brun på ovansidan med vita fläckar (pärlor) på skuldrorna. Undertill är den vitaktig med bruna streck. Huvudet är stort, med gula ögon och ett vitt runt ansikte och ett "förvånat" uttryck. De korta fötterna är befjädrade ut till klorna. Ungfåglar är mörkbruna utom i ansiktet där de har vita fält som sannolikt underlättar matningen i det mörka bohålet. Till färg och form är de båda könen lika. Dock skiljer de sig mycket i fråga om vikt. Hanen väger mellan 90 och 113 gram medan honan vanligtvis varierar mellan 126 och 194 gram, men det finns extremfall upp till 215 gram.[3][4][5]
Pärlugglehanens revirrop hörs i Sverige vanligtvis från slutet av februari till maj, i sällsynta fall från januari och fram till juli. Lätet är mycket karakteristiskt och består av en serie om tre till tio starka "poanden" som upprepas många gånger och kan höras kilometerlångt. Den sjunger nästan uteslutande efter mörkrets inbrott. Pärlugglan har också en del andra läten, bland annat ett ekorrliknande smackande och ett mjukt läte som påminner om kajans kontaktläte (sannolikt ett honläte). Sånglusten begränsas av faktorer som vind, mulet väder, regn, snöfall, samt ibland av större ugglors närvaro.[6] Ungarna tigger med ett kvidande "tzzziiii". Flykten är i princip ljudlös.
Pärlugglan häckar i täta barr- eller blandskogar i norra Eurasien och Nordamerika, och i bergskedjor som Alperna och Klippiga bergen.[3] Pärlugglan är helt beroende av tillgången på små däggdjur och kan uppträda med extremt täta förekomster där det finns gott om lämpliga byten och bohålor. Om populationen av smågnagare kraschar under våren, misslyckas pärlugglorna med den påbörjade häckningen, vilket leder till massdöd bland ungarna. När sådana krascher inträffar kan pärlugglan uppträda i massförekomst också utanför sitt normala utbredningsområde.[6] Arten har även spridits sig längs Pyrenéerna, på båda sidorna om gränsen, där den först observerades så sent som 1963.[källa behövs]
Pärlugglan delas vanligtvis upp i sex underarter:[2][3]
Vissa urskiljer även underarten sibiricus med utbredning i sydöstra Sibirien och nordöstra Kina.[7]
Pärluggla är tillsammans med kattuggla den vanligaste av Sveriges ugglor. Den finns över större delen av landet, och har ibland till och med häckat på Gotland, trots bristen på sork. Som talrikast är den på taiga i områden med mycket uppsatta holkar, exempelvis i Västerbotten.[8]
Pärlugglan är uteslutande nattaktiv och vilar på dagen, helst i en tät gran. Bara längst uppe i norr, på grund av de ljusa nätterna jagar den också i dagsljus. Flykten är tyst, rak, snabb och lite fladdermuslik. När ugglan vilar sitter den upprätt. Liksom andra ugglor kan den blåsa upp sig för att verka större vid störning, och fungerar inte det, gör den sig extremt smal för att likna en avbruten kvist.[6] Ibland lämnar den viloplatsen för att bada eller för att vårda fjäderdräkten. Utanför häckningstiden upprättar varje pärluggla jaktrevir som försvaras mot andra artfränder.[3]
Pärlugglan häckar uteslutande i hålrum i träd, oftast gamla bohål av spillkråka, eller lämpliga holkar. De tidigaste häckningarna kan påbörjas redan i slutet av februari och de senaste långt in i juni, men i Skandinavien är det normalt att de påbörjas i april.[4] Honan lägger i allmänhet 3-7 nästan klotrunda vita ägg, men kullar mellan 1 och 11 ägg förekommer.[6][9][10] Äggen ruvas i cirka 26 dagar.[9] Pärlugglehonan lämnar ogärna bohålet, utan kikar ofta ut om något kommer åt boträdet, varvid ingångshålet blir "kamouflerat" av hennes ansikte. Vid allvarligare störning flyger hon ut, men stannar i närheten, och återvänder till boet igen så fort faran tycks vara över. Ungarna, som kläcks med två dagars mellanrum, stannar i boet minst tre veckor och tas om hand av båda föräldrarna.[9] Om födan tryter under häckningen svälter de minsta ungarna ihjäl eftersom de inte kan konkurrera med sina större kullsyskon, de äts då upp av de återstående ungarna och fungerar på så sätt som matreserv.[6] Fram på hösten börjar alla familjemedlemmar att gå skilda vägar. Häckning sker nästan uteslutande en gång om året, men om häckningen misslyckas tidigt kan ibland en andra kull läggas.[3]
Olikt andra ugglearter bildar inte pärlugglan par som håller ihop år från år, utan byter i regel partner mellan varje häckningssäsong. Hanen kan behålla boet i flera år, men tar sig en ny hona varje vår.[4] Man har dessutom kunnat konstatera att polyandri och polygyni förekommer hos arten. I det fall honan tar sig en ny partner, lämnar hon den färdigkläckta kullen åt hanens vård och uppfödande, och lägger en ny kull på annan plats. Även hanen kan samtidigt ha två honor i olika bohål som han försörjer. Bägge beteenden förutsätter att det finns gott om föda under hela häckningssäsongen.[4][11]
Pärlugglan brukar spana efter byten genom att sittande på en låg gren spana av marken genom att sakta röra huvudet från sida till sida, lyssnande efter bytesdjurens rörelser.[4][5] När ugglan lokaliserat ett ljud från ett tänkbart byte flyger den ner i ett angrepp.[4][5] Pärlugglan jagar i tät skog, främst från nedhängande grenar av gran, varifrån den spanar ett par minuter i taget och slår sina byten. Den rör sig mellan grenar på omkring 1,5–2 meters höjd över marken, med ett par minuters spanande från varje plats, och cirka 15–20 meters mellanrum.[4] Både synen och hörseln är anpassade till natten.
Denna lilla uggla tar små bytesdjur, särskilt sorkar, skogsmöss, skogslämlar och andra små däggdjur, men också små fåglar och större insekter.[3][12] I sällsynta fall kan den även ta ekorrar, fladdermöss och grodor.[5]
Pärlugglans spybollar hittar man vanligtvis under dess plats för dagvilan[5], eller hoptrampade i bobalen som består av en ansamling av spybollar och träck.[4] Spybollen är grå och mäter cirka 12 gånger 22 mm.[5]
Pärlugglan är utsatt för predation från större ugglor, exempelvis berguv, slaguggla, hornuggla, samt rovfåglar som sparv- och duvhök.[4] Under häckningen är annars mård och ekorre pärlugglans största problem. Mården därför att den memorerar och återkommer till gamla bytesplatser, och ekorren för att den inte bara äter ugglans ägg, utan också bygger egna risbon inne i ugglans bohålor. Av den anledningen söker pärlugglan helst nytt bo varje vår.[13]
Pärlugglans vetenskapliga namn Aegolius funereus kan härledas från nylatinets aegolius, ursprungligen aegōlios, "en uggla" (Plinius), lånat från grekiskans aigōliós, aigṓlios "tornuggla" och funereus "dödlig", "katastrofal".
Ett synonymt, felaktigt vetenskapligt namn, som ibland används i äldre litteratur, är Strix tengmalmi efter den svenska naturforskaren Peter Gustaf Tengmalm.
I norra Dalarna kallas pärlugglan för harbabbla (eråbaver, eråbaber, eråbabel, osv. med olika lokala variationer) samt eråugel, mausugel, och småmausugel,[14] och i Arvidsjaur har den kallats härabäver'n, (harbävern).[15]
Den globala populationen är mycket stor och arten förekommer över ett mycket stort område varför IUCN kategoriserar pärlugglan som livskraftig (LC).[1] Populationen har ökat i mellersta Europa de senaste åren. Bara i Tjeckien och Polen är den fortfarande listad som hotad. Ökningen i Syd- och Mellaneuropa har troligtvis berott på en kombination av skyddsåtgärder (särskilt utsättning av holkar) och ökad plantering av barrskog.[16]
Holkuppsättning gynnar pärlugglans möjlighet att häcka, dock bara tillfälligt eftersom holkar har en begränsad livslängd i förhållande till naturhål. Allmänt sett är pärlugglan en tacksam art att sätta upp holkar för, då den gärna flyttar in i nyuppsatta sådana.[17] Även genom att spara träd med lämpliga bohål (efter t.ex. spillkråka) kan man gynna pärlugglans häckning.
Skogsbruk och röjning av träd som anses vara av sämre kvalitet utgör ett hot mot pärlugglans bestånd. Större tallar som tagits i bruk av spillkråka avverkas ofta och då mister pärlugglan sina naturliga bohålor. Även utgallring av större aspar där spillkråkan gärna hackar ut sina bon minskar de naturliga boplatserna.[4]
En del forskare tror att klimatets påverkan på sorkcyklerna är en avgörande faktor för pärlugglans minskning i vissa områden.[18]
Pärluggla (Aegolius funereus) är en liten uggla som förekommer i barrskogar i norra Europa, Asien och Nordamerika.
Paçalı baykuş (Aegolius funereus), baykuşgiller (Strigidae) familyasından bir baykuş türü.
3-6 yumurta bırakırlar. Boyları 22–27 cm, kanat açıklıkları ise 50–62 cm'dir. Vücutlarının üst kısmı kahverengi, beyaz beneklidir. Yüzleri beyazdır. Gözleri sarı renktir. Uçuşları, kuvvetli ve direkttir. Gençleri çikolata renklidir.
Çoğunlukla tarla fareleri ve küçük memelilerle beslenirler ama böcek ve diğer omurgasızlara ilaveten kuşlar da besinleri arasındadır. Genellikle gece beslenirler.
Dağlık bölgelerde bulunan ormanlarda yaşar.
Gündüz yırtıcı kuşları ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Paçalı baykuş (Aegolius funereus), baykuşgiller (Strigidae) familyasından bir baykuş türü.
Невелика сова. Голова порівняно велика з добре вираженим лицевим диском білого кольору. Верх бурий з білими плямами, низ світлий з бурим поздовжнім рисунком. Очі та дзьоб жовті. Кігті чорні. Пальці оперені до кігтів. У молодих птахів верх темно-бурий, з білими плямами на крилах; лицевий диск темний, низ темно-бурий. Довжина тіла — 207–270 мм, розмах крил — 55—62 см, маса тіла — 116—197 г. Від хатнього сича відрізняється більшою головою, а дорослі птахи — також білим, добре розвиненим лицевим диском, який окреслений чорно-бурими смугами; від яструбиної сови — меншими розмірами і відносно коротшим хвостом, а від дорослого птаха — також краплеподібною строкатістю низу.
Поширений у зоні хвойних і мішаних лісів Євразії та Північної Америки. В Україні на гніздуванні у Карпатах (Львівська область), на Поліссі (Житомирська, Чернігівська, Сумська області), ймовірно гніздиться в соснових лісах Криму та на Розточчі. На решті території рідкісний залітний.
Європейську популяцію оцінюють орієнтовно в 110—350 тис. пар [1]. В Україні у Карпатах — рідкісний. В окремих районах Полісся (північ Житомирської області) є нечисленним гніздовим. Основні причини зміни чисельності — зменшення площ стиглих хвойних лісів, вирубування дуплистих дерев, хижацтво лісової куниці. Чисельність коливається за роками також внаслідок близького розташування в Україні південної межі ареалу.
Моногам. Осілий. У Карпатах оптимальним біотопом є темнохвойні праліси. На Поліссі оселяється в стиглих соснових лісах з домішкою осики та берези. Шлюбні крики самців чути в березні — квітні. Гніздиться в дуплах жовни чорної, займає штучні гніздівлі. Період відкладання яєць з початку березня до початку квітня. На Поліссі розмір кладки — 3—6 яєць. Насиджування — 26–28 діб. Пташенята залишають дупло у віці 29—32 днів. Близько місяця дорослі годують виводок, який у червні–липні розпадається. Молоді особини кочують. Живиться мишоподібними гризунами, рідше птахами, великими комахами.
Включено до Конвенції CITES (Додаток ІІ), Бернської конвенції (Додаток ІІ). Занесено до Червоної книги України (1994, 2009). Охороняється на території НПП «Сколівські Бескиди», Карпатського біосферного заповідника, Карпатського національного природного парку, природного заповідника «Ґорґани»,НПП «Синевир», Поліського державного заповідника. Необхідні збереження стиглих насаджень і дуплистих дерев, вивчення екології виду, виявлення місць гніздування, контроль стану популяції та охорона, приваблювання в штучні гніздівлі. Розведення у спеціально створених умовах: випадки успішного розведення відомі в Німеччині.
Aegolius funereus là một loài chim trong họ Strigidae.[2]
Aegolius funereus Linnaeus, 1758
Ареал
Мохноно́гий сыч[1] (Aegolius funereus) — небольшая сова с крупной широкой головой, с ярко выраженным лицевым диском и маленькими перьевыми ушками. Размер птицы в среднем не превышает размера голубя. Общая длина 21—27 см, длина крыла 16—19 см, масса — 120—190 г. Самки крупнее самцов. Крылья длинные и широкие. Хвост короткий. Лапы густо оперены до когтей (отчего и происходит название). Окрас мохноногого сыча бурый с белыми пятнами. Последние хорошо заметны на голове, шее, плечах. Низ светло-серый, с нерезкими светло-бурыми пестринами. Глаза и клюв жёлтые, когти чёрные. Молодые птицы отличаются от взрослых каштаново-бурым оперением, то есть оно более однотонно, чем у взрослых особей.
Мохноногий сыч ведет оседлый образ жизни. В отдельных районах бывают заметны осенне-зимние кочевки, которые, вероятно, связаны и с изменениями кормовых условий. Мохноногий сыч — обитатель хвойных лесов, предпочитает высокоствольную темнохвойную тайгу, очень редко встречается в смешанных лесах. Избегает открытых местностей.
В выборе дупла сычи довольно разборчивы, предпочитают дупла черного дятла (желны). Дно дупла сычи выстилают небольшим количеством сухого мха, листьями и стебельками трав. В конце апреля — начале мая в гнезде появляются яйца. Самка откладывает их с интервалом в двое суток, Кладка насчитывает 4—6 яиц. Количество яиц колеблется, видимо, в зависимости от обилия корма. Яйца белые, с незначительным блеском, почти округлой формы. В Европейской части России кладки мохноногого сыча бывают во второй половине апреля, в Сибири — позднее.
Мохноногий сыч питается лесными мелкими зверьками: полевками, мышами, землеройками, охотясь на них ночью. Зимой, когда многие зверьки находятся под снегом, в рационе его часто встречаются птицы. В этот период иногда он делает запасы корма в дуплах.
Основная зона распространения мохноногих сычей — горные и равнинные хвойные леса Европы, Азии, Северной Америки. В частности, встречаются они в Карпатах, на Кавказе, в горах Средней Азии, в Альпах, Пиренеях, на Балканах, на севере Монголии, в Западном Китае, в Северной Америке — в Британской Колумбии, Канаде, в северных районах США.
В России они населяют лесную зону от Кольского полуострова и Калининградской области до Анадыря, Камчатки, Курильских островов, Сахалина, Приморья.
Мохноно́гий сыч (Aegolius funereus) — небольшая сова с крупной широкой головой, с ярко выраженным лицевым диском и маленькими перьевыми ушками. Размер птицы в среднем не превышает размера голубя. Общая длина 21—27 см, длина крыла 16—19 см, масса — 120—190 г. Самки крупнее самцов. Крылья длинные и широкие. Хвост короткий. Лапы густо оперены до когтей (отчего и происходит название). Окрас мохноногого сыча бурый с белыми пятнами. Последние хорошо заметны на голове, шее, плечах. Низ светло-серый, с нерезкими светло-бурыми пестринами. Глаза и клюв жёлтые, когти чёрные. Молодые птицы отличаются от взрослых каштаново-бурым оперением, то есть оно более однотонно, чем у взрослых особей.
鬼鸮（学名：Aegolius funereus）为鸱鸮科鬼鸮属的鸟类。分布于欧洲、亚洲、北美洲（阿拉斯加到加拿大），包括中国大陆的黑龙江、内蒙古、甘肃、青海、新疆等地，主要栖息于针叶林中以及也见于松、桦、白杨的混交林中。该物种的模式产地在瑞典。，因在夜晚時面部變得如同鬼一樣而聞名[2]
鬼鸮包括以下亚种[3]
_(8615263478).jpg)
.png){kind=small}
|access-date=中的日期值 (帮助) 鬼鸮（学名：Aegolius funereus）为鸱鸮科鬼鸮属的鸟类。分布于欧洲、亚洲、北美洲（阿拉斯加到加拿大），包括中国大陆的黑龙江、内蒙古、甘肃、青海、新疆等地，主要栖息于针叶林中以及也见于松、桦、白杨的混交林中。该物种的模式产地在瑞典。，因在夜晚時面部變得如同鬼一樣而聞名
キンメフクロウ（金目梟、学名：Aegolius funereus）は、フクロウ目フクロウ科に分類される鳥類の一種。和名は特徴的な目の色から、英名はスウェーデンの博物学者ピーター・グスタフ・テングマルムから名づけられた。
北アメリカ大陸とユーラシア大陸の北部に帯状に分布する。一部の個体は中央アジアに生息している。生息地では留鳥である。
日本では稀な冬鳥として北海道や新潟県で数回記録されたに過ぎなかったが、1986年に北海道の大雪山系の針葉樹林で繁殖が確認された。現在3か所程の地点でのみ繁殖が確認され、留鳥として生息するが数は少ない。
体長は22-27cmで、翼を広げた幅は50-62cmである。茶色地の上に肩から白い模様がある。頭は大きく、目は黄色で顔面は白く、驚いたような表情に見える。雌雄同色だが雌の方がやや大きい。幼鳥はチョコレート色である。
飛行は力強く直線的である。基本的には夜行性で、ネズミなどの哺乳類や鳥類、昆虫などの無脊椎動物などを捕食する。
茂った針葉樹林や針広混合林の奥で生活し、木の洞の中に3個から6個の卵を産む。一般的に他の大型のフクロウ類が活動できないような空間を生活域としている。
「ポ ポ ポ」と続けて鳴く。
キンメフクロウは渡り鳥ではないが、秋になると多くのフクロウが南に移動することがある。生息地を大きく離れることは滅多にないが、繁殖期以外に観測が難しくなる理由の一つとなっている。
日本国内では生息地が限定され生息数も極端に少ないため、、環境省のレッドデータブックに絶滅危惧1A類として登録されている。森林に生息するため、森林の減少による生息数への影響が懸念されている。
