Okrężnica (Hottonia L.) – rodzaj roślin wodnych z rodziny pierwiosnkowatych. Obejmuje dwa gatunki – okrężnicę bagienną H. palustris i H. inflata. Pierwszy występuje w Europie, w tym także w Polsce[3], a drugi w centralnej i wschodniej części Ameryki Północnej. Naukowa nazwa rodzajowa upamiętnia holenderskiego botanika – Petrusa Hottona (1648-1709)[4].
Morfologia
- Pokrój
-
Rośliny jednoroczne i byliny o pędach pływających, w szczytowej części podnoszących się lub wyprostowanych. Rośliny bez kłącza, korzenie cienkie, włókniste[4].
- Liście
- Zanurzone i pływające na powierzchni wody, wyrastają wzdłuż łodygi skrętolegle, naprzeciwlegle i w okółkach. Blaszka liściowa szerokoeliptyczna, jest podzielona pojedynczo lub podwójnie na równowąskie do nitkowatych odcinków. Ogonek liściowy obecny, czasem oskrzydlony[4].
- Kwiaty
- Wyrastają na wznoszących się nad powierzchnię wody gronach powstających pojedynczo u młodych roślin lub w liczbie do 15 u starszych. Każde grono składa się z 3–10 okółków, a w każdym z okółków wyrasta 3–10 kwiatów, każdy wsparty przysadką. Kwiaty są siedzące i szypułkowe, na szypułkach prosto wzniesione lub rozpostarte. Kielich dzwoneczkowaty składa się z 5 zielonych działek, o łatkach na końcach dłuższych od rurki. Płatków korony jest 5. Są one barwy białej, żółtej lub fioletowej, u nasady zrosłe w rurkę, z wolnymi końcami prosto wzniesionymi, zaokrąglonymi[4].
- Owoce
- Kuliste torebki zawierające 100 do 200 nasion. Nasiona kanciaste do kulistych, brązowe do czerwonobrązowych, z łupiną mniej lub bardziej wyraźnie siateczkowatą[4].
- Różnice między gatunkami
-
H. inflata różni się od okrężnicy bagiennej dętymi osiami kwiatostanów, mniejszymi kwiatami o płatkach nie dłuższych od działek kielicha[4].
Systematyka
Rodzaj należy do podrodziny Primuloideae w obrębie rodziny pierwiosnkowatych Primulaceae[5]. W obrębie podrodziny rodzaj ten tworzy monofiletyczny klad wspólnie z rodzajami: urdzik Soldanella, Bryocarpum i Omphalogramma[6][7].
- Wykaz gatunków[8]
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2016-02-06].
-
↑ a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2016-02-06].
-
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
-
↑ a b c d e f Anita F. Cholewa: Hottonia L.. W: Flora of North America [on-line]. e.Floras.org. [dostęp 2017-02-06].
-
↑ Genus: Hottonia L.. W: U.S. National Plant Germplasm System [on-line]. [dostęp 2017-02-06].
-
↑ Mast A.R., Kelso S., Richards A.J., Lang D.J., Feller D.M.S., Conti E.. Phylogenetic relationships in Primula L. and related genera (Primulaceae) based on noncoding chloroplast DNA. „Int J Plant Sci”. 162, 6, s. 1381–1400, 2001.
-
↑ Morozowska M., Czarna A., Kujawa M., Jagodzinski M.A.. Seed morphology and endosperm structure of selected species of Primulaceae, Myrsinaceae, and Theophrastaceae and their systematic importance. „Plant Syst Evol”. 291, 3–4, s. 159–172, 2011.
-
↑ Hottonia. W: The Plant List (2013). Version 1.1. [on-line]. [dostęp 2017-02-06].
