Madrone

Chruścina (Arbutus) – rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych. Obejmuje około 10 gatunków^[3]. Pięć z nich występuje w Ameryce Środkowej i w południowo-zachodniej części Ameryki Północnej^[3]. Pozostałe rosną głównie w basenie Morza Śródziemnego, z A. unedo sięgającym na północy do południowo-zachodniej Irlandii i A. canariensis występującym na Wyspach Kanaryjskich^[4]. Rosną w lasach i zaroślach na skałach, zarówno kwaśnych, jak i wapiennych^[4]. Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne. Owoce chruściny jagodnej spożywane są na surowo (mają raczej mdły smak) i w przetworach^[5].

Morfologia

Pokrój

Krzewy i drzewa o wysokości do 40 m^[4]. Wyróżniają się zwykle korą gładką i czerwonobrązową, łuszczącą się cienkimi płatami^[4][5][3]. Młode pędy zwykle gruczołowato owłosione, rzadziej nagie^[3].

Liście

Skrętoległe, zmiozielone, za młodu zwykle owłosione^[4]. Blaszka liściowa owalna, skórzasta, całobrzega lub ząbkowana^[3].

Kwiaty

Obupłciowe, zebrane po 10–40 w złożonych gronach^[3]. Działek kielicha pięć. Są one trwałe, zrośnięte u nasady, kształtu owalnego do trójkątnego Korona urnowata, utworzona w wyniku zrośnięcia pięciu płatków; ma kolor kremowobiały do żółtawego. Pręcików jest 10, u nasady ich nitki są spęczniałe, pylnik z dwoma odgiętymi pazurkami. Zalążnia górna, 5-komorowa. Zwieńczona jest pojedynczą, prostą szyjką słupka zakończoną główkowatym znamieniem^[3].

Owoce

Nagie, owłosione lub z drobnymi wyrostkami, kulistawe jagody barwy czerwonej, pomarańczowoczerwonej do ciemnoczerwonej, zawierające 1–5 nasion^[3].

Systematyka

Rodzaj należy do podrodziny Arbutoideae w rodzinie wrzosowatych Ericaceae^[6].

Wykaz gatunków^[7]

• Arbutus andrachne L. – chruścina szkarłatna
• Arbutus × andrachnoides Link
• Arbutus × androsterilis M.Salas & al.
• Arbutus arizonica (A.Gray) Sarg.
• Arbutus canariensis Duhamel
• Arbutus madrensis S.González
• Arbutus menziesii Pursh
• Arbutus occidentalis McVaugh & Rosatti
• Arbutus tessellata P.D.Sørensen
• Arbutus unedo L. – chruścina jagodna, poziomkowe drzewo
• Arbutus xalapensis Kunth

Przypisy

Zobacz też

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Chruścina