Eurasian jays use a variety of visual displays to communicate. Displays involve changing body positions, raising feathers on certain parts of their bodies, and movements when necessary. Each display can be given in intense versions or simpler versions. For example, a very submissive bird will extend her wings completely during display, while a less submissive bird will only extend them partway. The displays are undoubtedly more colorful to the bird than to a human observer because their feathers reflect UV light, which we cannot see. Displays are accompanied by vocalizations in some cases, like when the bird is expressing friendliness or alarm.
Males and females have different sexual displays, both of which involve spreading their wings, lifting their feathers, and making a call. The female’s sexual display is similar to the submissive display. The submissive display can be used in a variety of settings, from admitting defeat in a fight to reacting to a human owner, if the bird is tame. They use an aggressive posture to threaten enemies. Jerky alarm movements are performed in silence when the bird does not feel too threatened, serious threats are signaled with the same movements accompanied by alarm screeches. Anxiety is expressed by exaggerated bill wiping and anger is expressed by overzealous feeding movements which only involve actual swallowing if the anger is vented on something edible.
Eurasian jays possess a range of jay-specific calls. One of these, the “appeal note,” is used by birds of all ages when they want something. In young birds, the call is directed to the parents as a request for food, but adults have been heard to utter the same notes while foraging on their own, as if talking to themselves. They use alarm calls to signal the presence of predators. The alarm call is a loud screech emitted once or twice. They also vocalize to express anger, playfulness, affection, warnings about predators, and a myriad of other emotions, intentions, or observations.
Eurasian jays are accomplished mimics and will sing songs composed of all sorts of sounds they have heard. They may mimic crying babies, passerine songs, water dropping from a tap, lawn mowers, and even the alarm calls of their predators. Goodwin (1951) supposes they repeat sounds according to the emotional state they experienced when they originally heard the sound. Thus, when threatened or mobbing they copy alarm notes from blackbirds, magpies, and tawny owls, but at more relaxed times may emulate woodpeckers, sparrows, and human whistling. Young birds spend a great deal of time practicing their mimicry until they can perfectly replicate the original sound.
Communication Channels: visual ; tactile ; acoustic
Other Communication Modes: mimicry
Perception Channels: visual ; ultraviolet; tactile ; acoustic ; chemical
Eurasian jays have an extensive range, populations are estimated in the millions of individuals, and there are no detected declining population trends. As a result, the IUCN Red List has determined they are "Least Concern."
US Migratory Bird Act: no special status
US Federal List: no special status
CITES: no special status
State of Michigan List: no special status
IUCN Red List of Threatened Species: least concern
There are no known adverse effects of Eurasian jays on humans.
Eurasian jays are important in the regeneration of oak forests through acorn dispersal. Oaks are important to people because of their wood, beauty, and ability to enhance biodiversity. One study from a park in Sweden estimated how much money it would cost for humans to do the same job as Eurasian jays. The researchers determined it would cost between 1 and 6 million kroners (about 125,000 to 751,000 U.S. dollars) to replace Eurasian jays with people planting acorns in the 2700 hectare park.
A study in Germany found oaks regenerated in pine forests at a rate of 2,000 to 4,000 trees per hectare. Since mother oak trees were largely unavailable, they attributed this regeneration to Eurasian jays. The area was clearcut about 30 years before the study was performed and mostly pines regenerated. Oak trees were not recruited into the regenerating forest until Eurasian jays moved into the pine forest and began caching acorns.
Eurasian jays perform many functions which benefit the ecosystems they inhabit. Their alarm calls alert other species, including red squirrels (Sciurus vulgaris), to the presence of predators. They consume carrion, removing potential disease sources and helping in making nutrients available in the ecosystem.
One of their most important ecosystem roles is the dispersal of acorns from Quercus trees. Eurasian jays eat most of the acorns they take, but they also bury acorns and forget about them, leading to oak regeneration. Eurasian jay prefer collecting and burying viable acorns over infertile, dead, or damaged acorns, making them excellent dispersal agents. They preferentially store acorns on the edges of clear spaces, which is the best place for seedlings to get the right amount of light for germination. Oak trees, including Quercus robur and Quercus petrea, are keystone species in their habitats, providing homes and food for many species of animals, plants, fungi, and lichen. About 80% of all insects on the IUCN Red List need oak trees as part of their life cycle.
Ecosystem Impact: disperses seeds; creates habitat; biodegradation
Mutualist Species:
Eurasian jays are omnivores and opportunistic, eating pretty much whatever they can find. Acorns represent the largest part of their diet. They crack the shell by biting it and using their beaks to lever the shell pieces open until they can get the meat out. They collect the acorns of Quercus oaks in the autumn and bury them to eat throughout the year. They rely on stored food the most from May to July, when they are feeding offspring. One bird can hide between 4500 and 11,000 acorns and will use its memory to locate caches up to ten months later. When hiding acorns, they usually hide only one in a spot, but may hide two or three acorns there. The impulse to store acorns for later use is so strong that captive jays without access to a surplus of acorns will store things that look like acorns, including properly shaped stones.
Eurasian jays prefer the acorns of Quercus ilex, Quercus suber, and Quercus faginea, but avoid acorns from Quercus coccifera. Preference is probably linked to relative nutritional value. Quercus ilex acorns have the highest fat content and Quercus coccifera acorns have the highest amount of tannins, at least of the four species studied by Pons and Pausas (2007). Eurasian jays prefer bigger acorns over smaller ones. They usually transport one acorn at a time, but they have been observed carrying up to five at once. Single acorns are carried in the bill. If more than one is carried, the first one or ones are swallowed and carried in the crop while the last, and usually largest, is held in the bill.
In addition to acorns, Eurasian jays eat fruit, grains, and nuts. They also take invertebrates, including worms, snails, slugs, and insects. Eggs are not instinctively recognized as food, but once a bird learns to crack it open and eat the insides, it will continue to do so with other eggs it encounters. They will eat small birds, their young, and their eggs. Reed warblers (Acrocephalus scirpaceus) are an example of a common prey species. Eurasian jays eat plenty of carrion. Researchers studying carrion consumers have found jays will visit about half of available carcasses, especially those in the forest. They use their feet to hold food, but not if the food is sticky. They look everywhere they can for food, including in crevices, loose bark, small holes, under leaves, or any other spot a prey item might be hiding. However, they avoid food that is on open ground instead of covered with foliage. To open something, they insert their beaks and then try to open them. To turn something over, they pull on it with their beaks or put their beaks under the edges and push sideways.
Animal Foods: birds; mammals; eggs; carrion ; insects; terrestrial non-insect arthropods; terrestrial worms
Plant Foods: seeds, grains, and nuts; fruit
Foraging Behavior: stores or caches food
Primary Diet: herbivore (Granivore ); omnivore
Eurasian jays prefer dense foliage, with plenty of trees, bushes, and undergrowth. Trees are essential due to their arboreal lifestyles, though they also forage on the ground. High levels of biodiversity are important so they can enjoy varied diets. Eurasian jays store and eat acorns, so oak trees are important features of their habitat. Deciduous oak forests are preferred for foraging, but coniferous forests provide the best nesting places. Eurasian jays do not like open areas and will avoid entering them if possible. They are most vulnerable to predators in open areas.
Habitat Regions: temperate ; terrestrial
Terrestrial Biomes: forest ; scrub forest
Other Habitat Features: suburban ; agricultural ; riparian
The oldest bird recorded in Britain was 16 years, 9 months of age.
Average lifespan
Status: wild: 16.75 years.
Eurasian jay plumage is mainly light reddish brown. Their feathers reflect UV light. Their crests, which are frequently raised during communication, are white with black speckles. Their beaks are black, and black moustache stripes extend downward from the ends of their beaks. Their tails are black dorsally with a white patch around the base. Their wings have bright blue spots with black speckles. These blue areas appear like triangles or a band, though their orientation and size changes when the wings are spread (they enlarge when spread). There are white bands on the wings, visible during flight. The rest of the wings are black, except for a red triangle where the wing attaches to the body. They often carry their wings so the tips are both on one side of the tail.
When compared to other corvids, like Corvus and Pica species, Eurasian jays hold their tail rather high. For this reason the tail feathers incur less damage than in the other genera. Unlike other corvids, Eurasian jays have two plumage phases: juvenile and adult. Other corvids can be aged by a sequence of plumages, but ageing is more difficult in Eurasian jays. They lose their juvenile plumage by autumn of the first year, so birds seen in autumn all appear to be adults.
Eurasian jay average basal metabolic rate is 4.99 kJ per hour.
Average mass: 170 g.
Average length: 34 cm.
Average wingspan: 55 cm.
Other Physical Features: endothermic ; homoiothermic; bilateral symmetry
Sexual Dimorphism: female larger
Eurasian jays are preyed on by many animals, including cats, birds of prey, and small terrestrial predators. Eggs and young are taken by martens (Martes) and cats (Felis). Adults and fledglings are largely taken by birds of prey.
Eurasian jays exhibit a variety of responses to predators, depending on the species and the circumstances. When they see a hawk flying above, they freeze, watch it flying, and emit a low moan in alarm. Mobbing is a common defense mechanism, and they use it against nearly all species of predators. Sometimes a threatened bird will emit the calls of more powerful birds, like tawny owls (Strix aluco), perhaps in an effort to frighten the attacker. Another use of mimicry in predation defense is when Eurasian jays fly out of sight of a threatening bird and then call it using its own species’ call notes. For instance, they have been observed to fly away from their nest in the presence of a carrion crow (Corvus corone, a nest predator) and mimic the crow’s own calls. Eurasian jays sitting on a nest can also sit quietly or sneak away rather than draw attention to their nest. A valuable defense measure is to simply avoid open spaces, where they are more vulnerable to avian predators.
Known Predators:
Anti-predator Adaptations: mimic
Garrulus glandarius is widely distributed throughout Europe and Asia. It is a mostly temperate species that lives in forested areas and near human settlements.
Biogeographic Regions: palearctic (Native )
Eurasian jays are monogamous and breed once a year in the spring. At the beginning of spring, usually in March and April, unpaired birds spontaneously form gatherings where they choose their mates. In these gatherings, birds pair up and display to each other. They use a wide range of vocalizations, one of which is named the “flight appeal” and is an invitation to fly. Males display more than females and they also chase them. Mating gatherings appear random and may be started by already paired birds chasing and displaying to each other, which excites nearby unpaired birds and encourages them to join in. The gatherings may be as small as three or four birds, but are often as large as thirty or more. These gatherings also sometimes happen later in the season, like in June, though those gatherings are most likely the result of a paired bird losing its mate or nest rather than new birds finding their first mates.
Males offer their mates food as part of courtship. He crushes or tears portions off a food source and offers it to her. If she acts too nervous to accept, he may try approaching her from below, as this is a less threatening way to approach a jay. The birds may call affectionately to each other and engage in a tug-of-war during the ritual. If the female brings the food to her mate, they may pass the food back and forth until one or the other eats it. The ritual appears to strengthen their bond. Later, when the female is busy with the nest, the male will continue to supply her with food.
Mating System: monogamous
Both parents build and line the nest. Their nests are cup shaped and built in bushes or trees. They are constructed of sticks, freshly broken off of branches, and lined with fine roots, hairs, and the birds’ own feathers. Egg-laying commences around the end of March, and usually only one brood is raised per season, 4 to 5 eggs are laid, each weighing about 8.5 grams, 6% of which is the shell’s weight. Both parents incubate. The young hatch in 18 days and are naked and blind. They fledge and first leave the nest when they are 20 to 23 days old, but they remain dependent on their parents. The parents begin to wean them when they are around 40 days old, and they are independent around two months of age, though they continue to rob food from their parents for a few days. Eurasian jays reach breeding age at 2 years.
Breeding interval: Eurasian jays breed once a year.
Breeding season: Eurasian jays breed from March through June.
Range eggs per season: 4 to 5.
Average time to hatching: 18 days.
Range fledging age: 20 to 23 days.
Average time to independence: 2 months.
Average age at sexual or reproductive maturity (female): 2 years.
Average age at sexual or reproductive maturity (male): 2 years.
Key Reproductive Features: iteroparous ; seasonal breeding ; gonochoric/gonochoristic/dioecious (sexes separate); sexual ; oviparous
Sometimes only the females incubates, though in many pairs it is both parents. Incubating females clean the nest of parasites by eating them. This behavior seems to be caused by a need to eat anything she finds in the nest that isn’t an egg, lining, or young. Sometimes her need to clean the nest can be exaggerated if she is stressed by the presence of a predator or other stimulus, and she may eat her eggs or young.
When a predator approaches, the incubating bird will react according to the situation. If the intruder is far away and may not have noticed the bird, the parent will simply sneak away from the nest or fly off altogether, sometimes making alarm cries as he or she leaves. If the predator approaches, the parent will crouch lower in the nest, facing the threat, with her bill open. An even closer predator will warrant a defensive threat posture, which involves spreading the wings and crouching down. If the parent decides the only course of action is to attack, she will fly at the predator, attacking it with her claws and beak and crying out using any number of alarm calls, either her own jay calls, the predator’s own calls, or the alarm calls of an entirely different animal.
Parental Investment: altricial ; pre-fertilization (Provisioning, Protecting: Female); pre-hatching/birth (Provisioning: Male, Protecting: Male, Female); pre-weaning/fledging (Provisioning: Male, Female, Protecting: Male, Female); pre-independence (Provisioning: Male, Female, Protecting: Male, Female)
Die Eurasiese gaai (Garrulus glandarius) is ’n voëlspesie wat oor ’n groot streek in Wes-Europa en Noordwes-Afrika tot by die Indiese Subkontinent voorkom, asook verder tot die ooskus van Asië en suid tot in Suidoos-Asië. Oor dié groot gebied het ’n paar afsonderlike rassevorme ontstaan wat nou baie van mekaar verskil wat voorkoms betref.
Engelssprekendes in Brittanje en Ierland noem die voël bloot jay ("gaai"). Dit is die oorspronklike gaai waarna alle ander gaaie genoem is.
Die Eurasiese gaai was een van die oorspronklike spesies wat Linnaeus in sy 18de-eeuse werk Systema Naturae beskryf het. Hy het die ooreenkoms met ander Corvidae gesien en dit Corvus glandarius genoem.[2] Die huidige wetenskaplike naam is uit Latyn: Garrulus beteken raserig en glandarius is "van eikels", ’n gunstelingkossoort.[3]
Agt rassegroepe (33 subspesies) word deur Madge & Burn (1994) erken:[4]
Die voël is lid van die wydverspreide gaaigroep en omtrent die grootte van ’n kerkkraai. Hulle kom voor in woude, veral met eike, en versamel naarstig eikels. In die afgelope paar jaar het die voëls na stedelike gebiede begin migreer, moontlik weens die voortdurende erosie van sy woudhabitat.
’n Garrulus glandarius bispecularis van Uttarakhand, Indie.
’n Tipiese voorbeeld van die atricapillus-groep in Israel.
Garrulus glandarius brandtii.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Eurasiese gaai.
Wikispecies het meer inligting verwant aan: Eurasiese gaai
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
Die Eurasiese gaai (Garrulus glandarius) is ’n voëlspesie wat oor ’n groot streek in Wes-Europa en Noordwes-Afrika tot by die Indiese Subkontinent voorkom, asook verder tot die ooskus van Asië en suid tot in Suidoos-Asië. Oor dié groot gebied het ’n paar afsonderlike rassevorme ontstaan wat nou baie van mekaar verskil wat voorkoms betref.
Engelssprekendes in Brittanje en Ierland noem die voël bloot jay ("gaai"). Dit is die oorspronklike gaai waarna alle ander gaaie genoem is.
Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu o de la SEO.
Garrulus glandarius ye una especie d'ave paseriforme de la familia de los córvidos (Corvidae), llargamente distribuyíu pol Vieyu Mundu.
El glayu foi una de les especies descrites por Carlos Linneo nel sieglu XVIII. N'el so descripción xunir a los cuervos llamándo-y Corvus glandarius. Darréu acabó siendo creáu'l xéneru Garrulus, onde se-y incluyó. El so nome común "glayu" provién del llatín gaius.
Hai una gran disparidad ente les subespecies aceptaes d'esta especie, que s'estremen en patrones de plumaxe. Según distintes autoridaes hai ente 35 y 40 subespecies.[2][3]
Ye un ave de tamañu mediu: llargor de 32 a 35 cm y envergadura alar de 54 a 58 cm.[4] Ye inconfundible, tien un plumaxe bien llamativu, anaranxáu con un panel azul claro nel pliegue alar, nes plumes terciaries. Tien amás un obispillo blancu bien llamativu, que ye'l detalle básicu pa identificala en vuelu.[4]
Nun presenta dimorfismu sexual.
Tien una área de distribución estensa, habitando por práuticamente toa Europa y Asia, con esceición de les zones más septentrionales, como'l norte d'Escandinavia y Rusia. Tampoco apaez nes estepes y desiertos d'Asia central, nin nos d'Oriente Mediu.
Ye un córvidu principalmente forestal, habita tantu en montes de coníferes como en montes de caducifolies, anque prefier estes postreres pola cantidá d'alimentu. Añera n'árboles.
Ye un ave bien ruidosa, con un reclamu bien carauterísticu; anque cobarde, ye abondo bono de ver. Como'l restu de córvidos ye omnívoru, siendo unu de los sos principales alimentos les abiyotes, que escuende y almacena soterrándoles mientres la seronda pal so consumu pel hibiernu.[5]
Nun ye un córvidu bien sociable, de normal muévese en pequeños grupos familiares, anque s'arrexunta más en primavera. Ye un ave bien abondosa, ensin problemes xenerales de población y que de fechu nos últimos tiempos aumentó la so población enforma, como'l restu de los córvidos.
La fema pon ente 3 y 6 güevos de color verdosu, ente abril y xunu.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Aves, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu o de la SEO. Garrulus glandarius ye una especie d'ave paseriforme de la familia de los córvidos (Corvidae), llargamente distribuyíu pol Vieyu Mundu.
Adi zığ-zığ (lat. Garrulus glandarius) — zığ-zığ cinsinə aid heyvan növü.
Bədəninin uzunluğu 34 sm, kütləsi 160 q-dək olur. Lələkləri yumşaqdır. Rəngi qırmızımtıl-boz, quyruğu qaradır. Qanadının üzərində qara xallı mavi ləkə, başında qara ləkəli kəkili var. Avropada, Asiyada və Şimal-Qərbi Afrikada yayılmışdır. , Azərbaycanda Qafqaz meşələrində rast gəlinir. Payızda və qışda köçür. Ağacda düzəltdiyi yuvaya 5—7 ala-bəzək yumurta qoyur. 16—17 gün kürt yatır. Toxum, giləmeyvə, palıd qozası və cücülərlə qidalanır. Palıd qozasını qış üçün ehtiyat yığır. Ziyanverici cücüləri məhv etməklə fayda, xırda quşların yuvasını dağıtmaqla isə zərər verir.
Adi zığ-zığ (lat. Garrulus glandarius) — zığ-zığ cinsinə aid heyvan növü.
Bədəninin uzunluğu 34 sm, kütləsi 160 q-dək olur. Lələkləri yumşaqdır. Rəngi qırmızımtıl-boz, quyruğu qaradır. Qanadının üzərində qara xallı mavi ləkə, başında qara ləkəli kəkili var. Avropada, Asiyada və Şimal-Qərbi Afrikada yayılmışdır. , Azərbaycanda Qafqaz meşələrində rast gəlinir. Payızda və qışda köçür. Ağacda düzəltdiyi yuvaya 5—7 ala-bəzək yumurta qoyur. 16—17 gün kürt yatır. Toxum, giləmeyvə, palıd qozası və cücülərlə qidalanır. Palıd qozasını qış üçün ehtiyat yığır. Ziyanverici cücüləri məhv etməklə fayda, xırda quşların yuvasını dağıtmaqla isə zərər verir.
Garrulus glandarius leucotisAr gegin-derv (liester : kegined-derv)[1], pe kegin (liester : kegined)[2], a zo ur spesad golvaneged eus ar c'hoadoù hag ar garzhaouegoù, Garrulus glandarius an anv skiantel anezhañ.
Deskrivet e voe ar spesad gant an naturour svedat Carl von Linné (1707-1778) e 1758[3] evit ar wech kentañ, Corvus glandarius (kentanv) e anv skiantel d'an ampoent.
Vioù Garrulus glandarius
Bevañ a ra diwar voued a bep seurt hag a gav er gwez pe war an douar : divellkeineged (organegoù noazus en o zouez), eskell-kroc'hen, frouezh (mouar da skouer), greun, had, krignerien bihan, laboused yaouank ha vioù. Anavezet eo ar spesad en abeg ma vergn boued, mez (derv) peurgetket, d'e guzhat evit ma vo adkavet gantañ kenkent hag arruet ar goañv.
Ar spesad a gaver ar pevar isspesad ha tregont[4] anezhañ en Eurazia.
Garrulus glandarius leucotisAr gegin-derv (liester : kegined-derv), pe kegin (liester : kegined), a zo ur spesad golvaneged eus ar c'hoadoù hag ar garzhaouegoù, Garrulus glandarius an anv skiantel anezhañ.
Deskrivet e voe ar spesad gant an naturour svedat Carl von Linné (1707-1778) e 1758 evit ar wech kentañ, Corvus glandarius (kentanv) e anv skiantel d'an ampoent.
El gaig (Garrulus glandarius) és un ocell de la família dels còrvids. Pel que fa a l'abundància, és comú i de comportament sedentari, i es distribueix arreu de la península Ibèrica.
És un ocell de mida mitjana, d'uns 30 o 35 cm de longitud i una envergadura d'uns 53 o 59 cm.
Colors: Cresta de plomes curtes i blaves erèctil, llistat de blanc i negre, i amb un ample traç negre que va des del bec fins a l'extrem inferior de cada galta. És de color bru rosat, amb el carpó blanc i la cua negra, i porta una taca blanca i negra a les ales molt marcada. Les plomes del colze són llistades de blau i negre. Ales arrodonides.
A més del seu característic crit (un estrident scaaaaacgg), posseeix un ample vocabulari, que inclou un sonor i ressonant quiu i un so cloquejant que pot ser imitació del de la garsa.
El gaig és un ocell visible durant la major part de l'any. A l'època de cria és més silenciós i més difícil de veure, ja que s'escorre de branca en branca sota una densa coberta de fulles.
Els gaigs estan molt més lligats als boscos que la majoria dels altres còrvids de la península Ibèrica; poden trobar-se també en parcs urbans, però rarament es veuen lluny d'arbres. A l'estiu prefereixen boscos oberts i a l'hivern, durant les setmanes en què l'aliment és escàs, semblen dependre principalment de frondoses.
Glans, ous i ocells, insectes i larves a la primavera i l'estiu, ocasionalment cucs, ratolins i llangardaixos, i fins i tot el perdedor d'una confrontació entre dos gaigs pot ser un gran apat.
A la tardor agafen glans i les enterren; més tard, durant el mal temps, tornen a menjar als seus dipòsits amagats.
Al començament de la primavera, els gaigs es tornen ocells socials i es reuneixen en cerimònies en què s'empaiten els uns als altres amb un lent bategar d'ales. En altres èpoques, fora de la de cria, es desplacen en parelles o en petits grups.
Tots dos sexes construeixen el niu, fet de branques i revestit amb arrels petites i pèls, en arbustos o arbres, a una alçada d'un a sis metres. La posta és entre abril i juny, i la femella pon de tres a sis ous tenyits de verd amb taques marró-verdoses. La incubació, que dura uns setze dies, la fa únicament la femella, però els pollets són alimentats per tots dos pares. Passats uns vint dies, els pollets abandonen el niu.
El gaig (Garrulus glandarius) és un ocell de la família dels còrvids. Pel que fa a l'abundància, és comú i de comportament sedentari, i es distribueix arreu de la península Ibèrica.
Mae Ysgrech y coed neu Sgrech y coed (Garrulus glandarius) yn aelod o deulu'r brain. Mae'n nythu trwy ran helaeth o Ewrop, Asia a gogledd-orllewin Affrica.
Gellir adnabod yr aderyn yn hawdd, er fod amryw o is-rywogaethau sy'n amrywio cryn dipyn. Mae'r corff yn liw pinc gyda plu glas tarawiadol iawn ar yr adain, ac mae darn gwyn mawr uwchben y gynffon sy'n amlwg iawn pan mae'r aderyn yn hedfan. Mae'r alwad yn nodweddiadol hefyd, ysgrech sy'n rhoi ei enw i'r aderyn. Gall hefyd ddynwared adar eraill.
Ceir Ysgrech y Coed mewn coedwigoedd neu lle mae cymysgedd o goed a chaeau. Mae'n bwydo mewn coed ac ar lawr, ac mae mês yn rhan bwysig o'i fwyd. Gall hefyd fwyta pryfed, aeron, wyau a chywion adar eraill, malwod, llygod ac amrywiaeth o bethau eraill. Mae'n nythu mewn coeden ac yn dodwy 4-6 wy.
Mae Ysgrech y Coed yn aderyn cyffredin yng Nghymru, ac mae ei niferoedd wedi cynyddu yn y blynyddoedd diwethaf.
Enghreifftiau:
Mae Ysgrech y coed neu Sgrech y coed (Garrulus glandarius) yn aelod o deulu'r brain. Mae'n nythu trwy ran helaeth o Ewrop, Asia a gogledd-orllewin Affrica.
Gellir adnabod yr aderyn yn hawdd, er fod amryw o is-rywogaethau sy'n amrywio cryn dipyn. Mae'r corff yn liw pinc gyda plu glas tarawiadol iawn ar yr adain, ac mae darn gwyn mawr uwchben y gynffon sy'n amlwg iawn pan mae'r aderyn yn hedfan. Mae'r alwad yn nodweddiadol hefyd, ysgrech sy'n rhoi ei enw i'r aderyn. Gall hefyd ddynwared adar eraill.
Ceir Ysgrech y Coed mewn coedwigoedd neu lle mae cymysgedd o goed a chaeau. Mae'n bwydo mewn coed ac ar lawr, ac mae mês yn rhan bwysig o'i fwyd. Gall hefyd fwyta pryfed, aeron, wyau a chywion adar eraill, malwod, llygod ac amrywiaeth o bethau eraill. Mae'n nythu mewn coeden ac yn dodwy 4-6 wy.
Mae Ysgrech y Coed yn aderyn cyffredin yng Nghymru, ac mae ei niferoedd wedi cynyddu yn y blynyddoedd diwethaf.
Sojka obecná (Garrulus glandarius) je pták velikosti holuba z čeledi krkavcovití.
Rozeznáváme přibližně 42 poddruhů sojky obecné (kompletní přehled na Biolibu), ve střední Evropě žije poddruh sojka obecná středoevropská (G. g. glandarius). Poddruhy se od sebe liší zbarvením a někdy i velikostí. Např. sojky ze Sibiře (G. g. brandti) jsou velké a nápadně světlé, poddruh z Japonska má tmavé zbarvení, severoafrické sojky (G. g. cervicalis) jsou rezavé s černou čepičkou na hlavě a sojky z Kavkazu, Turecka a Íránu mají světlé zbarvení s černou čepičkou ostře kontrastující s bílými lícemi.
Sojka obecná je středně velký pták, délka jejího těla dosahuje 32–35 cm, rozpětí křídel 52–58 cm a hmotnost 150–180 g. Je to nejpestřejší evropský zástupce čeledi krkavcovitých. Je celkově oranžovohnědá s černým ocasem a zobákem, růžovooranžovými končetinami, hnědýma očima a bílým kostřecem, který je zvlášť nápadný při letu. Na černobílých křídlech má sojka známá modrá pírka s černými příčnými proužky, která sloužila jako častá ozdoba mysliveckých klobouků. Na hlavě má malou chocholku, jejíž pera zpravidla mají černé špičky. Vztyčuje ji při rozčílení. Pod okem směrem k zobáku má černou oválnou skvrnu, připomínající vous. Některé poddruhy (např. z Turecka, Kavkazu, Íránu a severní Afriky) mají na hlavě černou čepičku, ostře kontrastující s bílými lícemi.
Sojka létá těžce, vlnovitě a třepotavě, na zemi poskakuje. Pohlaví se od sebe zbarvením neliší, mladí ptáci jsou tmavší a mají méně výrazná modrá pírka na křídlech.
Obvykle se ozývá chraptivým „kšréé“, mňoukavým „pijé“, které je pro laika k nerozeznání od volání káně lesní nebo svižným „kuit“, podobným hlasu puštíka obecného.
Je to pták rozšířený v celé Evropě, Asii a v severozápadní Africe.
Sojka obecná se celoročně vyskytuje ve smíšených, listnatých i jehličnatých lesích, parcích, zahradách, sadech a v poslední době řidčeji i ve městech. Ztrácí svou přirozenou plachost a navštěvuje městské parky a zahrady.[2]
V České republice se sojka obecná vyskytuje v poměrně hojném počtu. V posledních desetiletích se počet volně žijících jedinců mírně zvýšil. V letech 2001–2003 v Česku hnízdilo 170–340 000 párů.[3] V minulosti byla na českém území běžně lovena jako údajný škůdce drobného ptactva a někdy i pojídána, jak o tom svědčí i lidová písnička Chytil táta sojku.[4] Z této doby pochází i zvyk zdobení mysliveckých klobouků sojčím pírkem. Nyní je celoročně hájená.
Potravu si vyhledává jak na stromech, tak na zemi. Živí se především rostlinnou stravou, zvláště pak žaludy a bukvicemi, které si uschovává do svých skrýší na zimní období, ale též lískovými ořechy, obilím, různými bobulemi a semeny, ostružinami, jeřabinami aj. Živočišnou stravu tvoří především větší bezobratlí (hmyz, jeho larvy, červi, plži,slimáci), částečně i malí obratlovci jako ptačí mláďata a vejce, myši, různí plazi, např. ještěrky nebo malí nejedovatí hadi a také mršiny. Role sojky při plenění hnízd jiných ptáků bývá většinou zveličována.[5] Nevyhledává je instinktivně.[6]
Hnízdí od konce května do počátku června. V případě ztráty první snůšky hnízdí obvykle během června ještě jednou. Hnízdo z větviček a vystlané mechem nebo trávou si staví na větvích stromů nebo vysokých keřích obvykle zhruba 5 m nad zemí. V jednotlivých intervalech klade samice 5–7 žlutošedých 40×33 mm velkých vajec; druhá snůška párů, které přišly o první, čítá obvykle 3–4 vejce. Inkubační doba trvá zhruba 16–17 dní.
Krmení mláďat se zúčastňují oba rodiče. Mláďata opouštějí hnízdo zhruba ve 21–22 dnech života, ale ještě po dobu 3 týdnů jsou svými rodiči přikrmována. V přírodě se může sojka obecná dožít i více než 15 let.
Stává se častou kořistí větších dravců, např. jestřábů lesních, puštíků obecných nebo sokolů stěhovavých. Její hnízdo mohou vyloupit například kuny a kočky.[6].
V tomto článku byly použity překlady textů z článků Eurasian Jay na anglické Wikipedii a Sójka na polské Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu sojka obecná ve Wikimedia Commons
Galerie sojka obecná ve Wikimedia CommonsSojka obecná (Garrulus glandarius) je pták velikosti holuba z čeledi krkavcovití.
Skovskaden (Garrulus glandarius) er en stor kragefugl i ordenen af spurvefugle. Den yngler både i løv- og nåleskove i et stort område fra det vestlige Europa og det nordvestlige Afrika til den asiatiske østkyst og det sydøstlige Asien.
Skovskaden har en længde på 34 centimeter og et vingefang på omkring 55 centimeter. Fjerdragten er rødbrun med en karakteristisk sort skægstribe og hvid overgump. På vingen sidder fuglens karakteristiske blå fjer med sorte tværstriber.
Skovskaden er altædende og lever i yngletiden især af hvirvelløse dyr som orme og insekter. Den æder desuden frø og bær, og er kendt for at hamstre agern, der gemmes på jorden mellem visne blade til senere fortæring. En enkelt skovskade kan gemme 3.000 agern på en måned.[1] Skovskaden udnytter forrådet i løbet af vinteren og om foråret indtil yngletidens begyndelse. Arten har haft en afgørende betydning for egens spredning nordpå siden istiden.[2] Den tager desuden æg og unger fra både artsfæller og andre fugle op til spurvehøgestørrelse.[1]
Fuglen yngler i en alder af to år, hvor begge køn sammen bygger en ret dyb kopformet rede i et træ 4-6 meter over jorden. Som en del af hannens kurmageri over for hunnen fodres denne af hannen. I Danmark er det enlige kuld på 5-6 æg, der ruges i 16 dage. Ungerne er flyvefærdige efter cirka 20 dage, hvorefter de endnu fodres i nogle uger uden for reden.
Er der problemer med lyden? Se da eventuelt Hjælp:Ogg Vorbis eller "Media help" (engelsk)
Ofte høres skovskadens advarselskald, der er et kraftigt, hvæsende krææh. Det kan ligne lyden af et lagen, der rives itu.
I Danmark er fuglen især almindelig i Vest- og Nordjylland samt i Nordsjælland og på Bornholm, hvor andelen af nåletræer er stor. I 2011 vurderedes det, at arten havde en ynglebestand på 32.000 par. Foruden i al slags skov yngler skovskaden også i byernes parker og på kirkegårde. Den er standfugl i Danmark. Nogle år kan den optræde i meget stort tal, hvis der er mangel på føde i Sverige og Norge.[2]
Arten er især tidligere blevet forfulgt af herregårdssskytter på grund af dens ry for at plyndre andre fugles reder. I begyndelsen af 1900-tallet blev den jaget for sine blå vingefjer, der var populære i hattemoden.[1] De lyseblå vingefjer bruges desuden af lystfiskere til laksefluer. Skovskaden er fredet i Danmark og må ikke jages.
Skovskaden (Garrulus glandarius) er en stor kragefugl i ordenen af spurvefugle. Den yngler både i løv- og nåleskove i et stort område fra det vestlige Europa og det nordvestlige Afrika til den asiatiske østkyst og det sydøstlige Asien.
Der Eichelhäher (Garrulus glandarius) ist ein Singvogel aus der Familie der Rabenvögel (Corvidae).
Er ist über Europa, Teile Nordafrikas und des Nahen Ostens sowie in einem breiten Gürtel durch Asien und dort südwärts bis nach Indochina verbreitet. Er brütet in lichten, strukturreichen Wäldern aller Art, in Mitteleuropa aber bevorzugt in Misch- und Laubwäldern. Sein Nahrungsspektrum ist sehr vielfältig, wobei im Sommerhalbjahr tierische, im Winterhalbjahr pflanzliche Nahrung überwiegt. Vor dem Winter werden umfangreiche Vorräte aus Eicheln und anderen Nussfrüchten angelegt.
Süd- und westeuropäische Eichelhäher sind meist Standvögel, mittel-, ost- und nordeuropäische Teilzieher, wobei nur einige nördliche Populationen ihre Brutgebiete im Winter komplett räumen. In manchen Jahren kommt es zu umfangreichen Evasionen nord- und osteuropäischer Populationen.
Der Eichelhäher gehört mit 32 bis 35 cm Körperlänge zu den mittelgroßen Rabenvögeln, seine Flügelspannweite beträgt etwa 53 Zentimeter und sein Gewicht etwa 170 Gramm. Der kräftige Schnabel ist grauschwarz bis schwarz. Die Füße sind graubraun bis braun fleischfarben mit gelblichen oder weißlichen Sohlen. Die Iris ist bläulichgrau mit rötlichem Innen- und Außenring und einer ebensolchen, feinen Sprenkelung.
Die Geschlechter unterscheiden sich nicht in der Gefiederfärbung. Der Kopf ist je nach Unterart mehr oder weniger auffällig gezeichnet. Die Nominatform G. g. glandarius, die in Mittel-, Ost- und Nordeuropa vorkommt, zeigt an Stirn und Scheitel weiße Partien, deren schmale, verlängerte Federn schwarz gestreift sind und die bei Erregung zu einer Haube aufgestellt werden können. Auch die Region um das Auge ist, oft bis auf die vorderen Ohrdecken, weiß mit schwarzer Strichelung. Auffällig ist zudem ein deutlich abgesetzter, schwarzer Bartstreif, der etwa die Ausmaße des Schnabels hat. Kinn und Kehle sind weiß. Hintere Ohrdecken, Halsseiten und Nacken sind rötlich beige bis matt fuchsfarben. Diese Färbung setzt sich auf Rücken, Schultern und Unterseite fort, wobei sie auf dem Rücken eher ins graubräunliche schlägt und auf der Unterseite etwas heller ist. Bauchmitte und Unterschwanzdecken sind wie der hintere Rücken und der Bürzel weiß. Letzteres Merkmal fällt vor allem im Flug oft deutlich auf und kontrastiert zur schwarzbraunen Färbung der Steuerfedern. Deren Basis ist grau mit einer graublauen Querbänderung, die aber von den Oberschwanzdecken verdeckt wird. Der Schwanz schließt mit einer relativ geraden Kante ab.
Auffällig und charakteristisch sind die rundlichen, breiten Flügel gefärbt. Die beigerosa Färbung der Oberseite setzt sich auf Randdecken und mittleren Armdecken fort. Handdecken, Fittich und große Armdecken sind auf der Innenfahne schwarz und tragen an der Außenfahne auf himmelblauem Grund eine schwarze Querbänderung. Diese farbenprächtige Gefiederpartie, die beim sitzenden Vogel ein aus der Ferne leuchtend blaues Feld unterhalb der Schulter bildet, ist ein besonders charakteristisches Artmerkmal. Die Handschwingen sind dunkelbraun mit einem hellen Saum, der zu den inneren Handschwingen hin zunehmend eine blau-schwarze Querbänderung trägt. Die Armschwingen sind schwarzbraun mit einer zur Federbasis hin weißen Außenfahne. Diese bilden beim zusammengelegten Flügel ein weißes Feld und sind auch im Flug deutlich zu erkennen. Teils findet sich in den weißen Bereichen eine, meist nicht sichtbare blau-schwarze Bänderung. Zu den braunschwarzen Schirmfedern hin zeigen mehrere Armschwingen eine kastanienbraune Färbung mit breitem, schwarzen Endsaum.
Das Jugendkleid ähnelt dem Kleid adulter Vögel, ist aber insgesamt etwas dunkler, die Unterseite rötlicher. Die schwarze Streifung der Haube ist weniger kräftig und die schwarz-blaue Bänderung auf den Flügeln weniger feinteilig. Der Schnabel ist braungrau, die Füße blass bräunlich fleischfarben bis graubraun. Die Farbe der Iris ist hell braungrau bis graublau.
Der Alarmruf ist ein lautes, raues und charakteristisches Rätschen (). Der üblichere Ruf ist dchää-dchää und bisweilen ist ein bussardartiges, reines piüü zu vernehmen. Der Gesang ist leise schwätzend. Der Eichelhäher ist in der Lage, Stimmen anderer Vögel oder Geräusche nachzuahmen.
Der tagaktive Eichelhäher verhält sich während der Brutzeit zumeist sehr unauffällig, fällt aber durch sein ausgeprägtes, lautes Warnverhalten auf. Außerhalb der Brutzeit sieht man ihn oft in kleinen, zerstreuten Trupps, ziehend oder auf der Nahrungssuche. Sehr charakteristisch und auffällig ist der Flug der Art, der durch die unregelmäßigen Flügelschläge leicht unbeholfen wirkt und bei dem die auffällige Färbung besonders deutlich zur Geltung kommt. Meist werden nur kurze Strecken überflogen und geschickt die Deckung von Waldrändern und Gebüschen ausgenutzt, wobei weitere Vögel eines Trupps meist mit deutlichem Abstand folgen. Im Wald fliegt der Vogel sehr geschickt und wendig auch in geschlossenen Beständen. Auf dem Boden und im Geäst bewegt er sich meist hüpfend, wobei oft der Schwanz kurz aufgespreizt wird.
Der Eichelhäher ist in weiten Teilen der Paläarktis und der Orientalis beheimatet. Er besiedelt ganz Europa, wo es nur im Norden der Britischen Inseln und Skandinaviens sowie auf der Iberischen Halbinsel Verbreitungslücken gibt. Im Mittelmeerraum besiedelt er zudem die Atlasregion in Nordafrika, den östlichen Rand des Mittelmeers bis in den Norden Israels und Kleinasien. Hier gibt es in der Mitte eine größere Vorkommenslücke. Ostwärts reicht die Verbreitung bis an die Krim, die Kaukasusregion und in die Gebirgsregionen von Iran und Irak. Nördlich des Schwarzen Meeres zieht sich die Verbreitung durch die Laubwaldzone und die südliche Taiga bis Sachalin, Korea und Japan und reicht in einem ostasiatischen Arm, der große Teile Chinas umfasst, südwärts bis nach Indochina und westwärts bis in den Himalaya.
Der Eichelhäher ist ein Teilzieher, dessen Wanderungsverhalten recht komplex ist und der zu Evasionen neigt, die teils nur lokale oder regionale, in einigen Jahren aber auch sehr spektakuläre, großräumige Ausmaße haben können.
Bei den süd- und westeuropäischen Populationen handelt es sich vorwiegend um Stand- oder Strichvögel. Die Vögel Mittel-, Ost- und Nordeuropas sind Teilzieher, wobei vor allem die Vögel aus der Region der borealen Nadelwälder im Winter ihre Brutgebiete weitgehend verlassen. Dabei zeigt die Art mit einer zeitlich weitgehend festgelegten Zugphänologie und der meist einheitlichen Zugrichtung nach Südwesten Merkmale eines echten Zugvogels. In vielen Teilen Europas ziehen – vermutlich bedingt durch diese Veranlagung und belegt durch Ringfunde – regelmäßig Einzelvögel in südwestlicher Richtung weg, was aber aufgrund der Überlagerung durch andere Zugbewegungen kaum registriert wird. Die zurückgelegte Entfernung liegt dabei meistens unter 100 km. Ansonsten gibt es im Herbst oft und teils durch Witterungsbedingungen ausgelöst einen lokalen Dispersionszug, bei dem aber meist keine einheitliche Zugrichtung festgestellt werden kann.
Bei größeren Evasionen ist die vorherrschende Zugrichtung meist Südwest-West. Der Grund für diese Wanderungsbewegungen liegt offenbar nicht in Nahrungsmangel, denn sie erfolgen auch in Jahren mit reichem Nahrungsangebot. Vielmehr folgen größere Evasionen zum einen auf Jahre mit besonders gutem Bruterfolg und korrelieren zum anderen mit dem Mastzyklus verschiedener Nussfrüchte tragender Bäume wie Stiel- und Traubeneiche sowie zum Teil auch der Rotbuche. In manchen Jahren kann ein verminderter Fruchtansatz bei allen diesen Arten zusammentreffen, was für den Eichelhäher die Anlage von Wintervorräten erschwert. Offenbar sind in diesen Jahren die Evasionen besonders ausgeprägt.[1] Die Frequenz der Jahre, in denen großräumige Evasionen registriert wurden, ist keine regelmäßige. Im nördlichen Mitteleuropa fielen sie in die Jahre 1882, 1898, 1916, 1932, 1933, 1936, 1947, 1955, 1964, 1972, 1977 und 1983. 1964 wurden dabei beispielsweise bei Danzig innerhalb von einem knappen Monat 35.000 ziehende Vögel gezählt, der größte Schwarm bestand dabei aus 1682 Exemplaren.[2]
Bei seinen Zugbewegungen meidet der Eichelhäher größere freie Areale und vor allem Wasserflächen. Diese umfliegt er meist und folgt Küsten- und Uferlinien oder Rändern von großen Waldgebieten, was bisweilen zu deutlichen Ablenkungen von der Zugrichtung führen kann.
Der Herbstzug setzt – sowohl beim üblichen Wegzug oder Dispersal, als auch bei Evasionen – in Mitteleuropa meist in der zweiten Septemberdekade, ausnahmsweise schon Anfang September oder Ende August ein, erreicht seinen Höhepunkt in der zweiten Septemberhälfte und ist meist Mitte Oktober abgeschlossen. Der Heimzug erfolgt meist im März und ist oft sehr viel schwächer ausgeprägt als der Wegzug. Der Heimzug von Evasionsvögeln erfolgt oft später im April und im Mai, manchmal wurden auch im Juni noch ziehende Vögel festgestellt.
Der Eichelhäher zeigt eine sehr ausgeprägte geografische Variation. Es werden bisweilen fast 70 Unterarten beschrieben, von denen hier 34 weitgehend anerkannte aufgeführt sind. Diese können in acht Subspeziesgruppen eingeteilt werden. Sie sind entweder geografisch isoliert oder durch intermediäre Populationen miteinander verbunden. Innerhalb der Subspeziesgruppen ist die Variation der charakteristischen Merkmale meist klinal ausgeprägt.
Diese Subspeziesgruppe, zu der die Nominatform gehört, besiedelt Europa bis zum Ural und südwärts bis zur Mittelmeerregion. Sie ist rötlich graubraun gefärbt und zeigt einen gestrichelten Oberkopf.
Diese Gruppe ist im nordwestlichen Afrika verbreitet. Die Oberseite ist zweifarbig: Oberkopf und teils auch der Nacken sind rotbraun, weinrot oder schwarz, wobei der Oberkopf breit gestrichelt ist. Dazu kontrastierend ist der Rücken grau.
Diese Gruppe bewohnt den östlichen Mittelmeerrand und Kleinasien sowie Teile der Kaukasusregion und die Krim. Die Unterarten zeigen einen schwarzen Oberkopf mit verlängerter Haube und ausgedehnt weißer Stirn. Nacken und Rücken sind einheitlich gefärbt. Auf der europäischen Seite des Bosporus gibt es eine Mischpopulation mit der Unterart G. g. graecus.
Diese Gruppe umfasst nur die gleichnamige Unterart, die die Nordflanke des Elburs-Gebirges besiedelt und durch eine Hybridpopulation mit der Unterart G. g. krynicki verbunden ist. Stirn und Haube sind schwarz, Letztere zeigt aber rötlich gerandete Federn.
Diese Gruppe besiedelt Nordrussland bis Nordjapan und ist an einem fuchsroten oder rotbraunen Kopf mit gestricheltem Oberkopf erkenntlich. Die übrige Oberseite ist grauer als bei der glandarius-Gruppe. Es gibt Mischpopulationen mit der letztgenannten wie auch mit der asiatischen bispecularis-Gruppe.
Diese Gruppe ist vom Himalaya bis nach China verbreitet. Der Oberkopf ist ungestrichelt, Kopf und Rücken sind einheitlich gefärbt. Der weiße Spiegel auf den Armschwingen ist durch eine blau-schwarz-weiße Sperberung ersetzt.
In dieser Gruppe steht nur die namensgebende Unterart. Sie ist durch eine schwarze Haube und einen doppelten blau-schwarz-weißen Flügelspiegel gekennzeichnet.
Diese Subspecies-Gruppe besiedelt Japan mit Ausnahme von Hokkaidō. Sie trägt einen schwarzen Zügel, der mit einem breiten schwarzen Bartstreif verbunden ist. Oberkopf und Haube sind schwarz mit breit weiß gerandeten Federn. Die Außenfahnen der äußeren Armschwingen sind sehr ausgedehnt weiß.
Der Eichelhäher besiedelt in Mitteleuropa zur Brutzeit Laub-, Misch- und Nadelwälder. Bevorzugt kommt er in lichten Beständen vor, die eine reiche untere Baumschicht oder eine hohe Strauchschicht aufweisen oder aber in reichstrukturierten Wäldern, in denen sich kleinflächig verschiedene Altersstufen, Lichtungen, Dichtungen oder Schläge abwechseln. In monotonen Waldformen wie Fichten- oder Kiefernforsten, aber auch beispielsweise Buchenhallenwäldern, kommt er in geringer Dichte, nur in Randbereichen oder im Bereich von Lichtungen und Schlägen vor.
In entsprechend waldähnlichen Habitaten brütet er auch in Siedlungsnähe, etwa in Parks, ausgedehnten Gärten oder auf Friedhöfen. In der offenen Landschaft ist der Eichelhäher zur Brutzeit nur selten zu finden. Zur Fruchtreife nach der Brutzeit sucht er aber gezielt einzeln stehende Eichen oder Haselsträucher in der offenen Landschaft auf.
Im Mittelmeerraum und in Kleinasien besiedelt der Eichelhäher bewaldete Hänge, Trockenwald, Bergwälder, Pinienbestände, Olivenhaine und andere Pflanzungen. Auch hier kommt er bisweilen in Stadtnähe vor.[3] In der skandinavischen Nadelwaldzone werden vor allem besonders nahrungsreiche Waldstandorte besiedelt, bevorzugt Kiefern-Fichtenwälder mit möglichst hohem Fichtenanteil.[4] In Sibirien lebt die Art offenbar hauptsächlich in Nadelwäldern. In der Kaukasusregion und in China lässt sich eine Bevorzugung von Eichenwäldern erkennen, während in anderen Regionen Asiens keine Bevorzugung festzustellen ist. In den tropischen Regionen Südasiens besiedelt er trockene, subtropische Wälder, Bergwälder, offene Dschungel und Indaing-Wälder.[3]
Die Höhenverbreitung ist lokal sehr unterschiedlich und offenbar meist von geeigneten Habitaten abhängig. In den europäischen Gebirgen siedelt er sich bis in Höhen zwischen 900 und 2000 m an, im Himalaya findet man ihn in bis zu 3300 m Höhe. In manchen Gebirgen fehlt er ganz, manchmal ist er nur an Hängen mit Südausrichtung zu finden.[3]
Der Eichelhäher bewohnt ganzjährig ein Revier, dessen Grenzen nicht genau festgelegt sind und von dem nur die nähere Umgebung des Neststandortes zur Brutzeit wirklich verteidigt wird. Die Reviergröße liegt dabei meist zwischen 2 und 10 Hektar, wobei der Raumbedarf und der individuelle Aktionsradius selbst zur Brutzeit davon stark abweichen können. In der offenen Landschaft brütet der Eichelhäher bisweilen schon in kleinen Feldgehölzen ab 0,75 ha Größe. Der minimale Nestabstand betrug 100 m.[5]
Bei einer Telemetrieuntersuchung im südlichen Schweden wurde festgestellt, dass die Größe des Aktionsraums je nach Lebensraumqualität variiert und in günstigsten Habitaten um 25, in weniger günstigen um 40 ha liegt.[6] Eine andere Untersuchung dort zeigte, dass die durchschnittliche Größe zwischen der Vorbrutzeit und der Brutzeit nur gering schwankt.[7] In der Toskana schwankte der Aktionsraum im April zwischen 5,5 und 83,2 ha, von Juli bis November – also in der Hauptsammelzeit – zwischen 42,5 und 358,8 ha.[8]
Die Siedlungsdichte lässt sich bei dieser Art relativ schwer bestimmen, da sie sich zur Brutzeit recht heimlich verhält, wodurch sich Erfassungsungenauigkeiten ergeben können. Für Mitteleuropa liegen die Durchschnittswerte in Waldgebieten meist knapp unter einem Brutpaar pro 10 ha. Die Maximalwerte übersteigen dabei 1,5–2 Brutpaare pro 10 ha nur selten. In günstigen Habitaten liegen sie bei etwa 2–4 Bp./10 ha, Ausnahmewerte von 5–8 Bp./10 ha werden manchmal nach Invasionsjahren erreicht. Die großräumige Siedlungsdichte in der Kulturlandschaft liegt meist unter 1 Brutpaar pro km².[9]
Das Nahrungsspektrum des Eichelhähers ist sehr umfangreich, wobei meist das jahreszeitliche Angebot ausgenutzt wird. Von Frühjahr bis Herbst überwiegt daher der tierische Anteil, was zum Teil am Angebot, zum Teil daran liegt, dass die Nestlinge hauptsächlich mit tierischer Nahrung versorgt werden. Im Spätherbst und im Winter nimmt der pflanzliche Anteil stark zu. Dieser besteht zu einem guten Teil aus Vorräten, die ganzjährig, aber vor allem vor dem Winter angelegt werden.
Als pflanzliche Nahrung werden Eicheln bevorzugt, aber auch andere Nussfrüchte wie Bucheckern, Haselnüsse und Edelkastanien werden genutzt. Sind diese nicht in ausreichendem Maße vorhanden, wird auf Ackerfrüchte ähnlicher Beschaffenheit wie vor allem Mais, aber auch Getreide und Buchweizen ausgewichen. Vor allem in Osteuropa wurde in Eichelfehljahren eine verstärkte Nutzung von Mais beobachtet.[10] Neben dieser Hauptkost werden bei Gelegenheit auch zahlreiche Baumsamen, Nüsse, Beeren und Steinfrüchte, Kernobst, Hülsenfrüchte und Kartoffeln, Pilze, Knospen oder Pflanzengallen verzehrt. Obst wird offenbar bei schlechtem Insektenangebot auch als Nestlingsnahrung genutzt.[11]
Zur tierischen Nahrung zählen vor allem Raupen von Schmetterlingen und Blattwespen sowie Käfer. Raupen und Engerlinge spielen besonders zur Brutzeit und als Nestlingsnahrung eine Rolle. Bei Massenvermehrungen bestimmter Arten wird das Angebot oft ausgiebig und zeitweise nahezu ausschließlich genutzt. Im Hochsommer werden gerne an Waldrändern Heuschrecken erbeutet. Als Nahrungsergänzung kommen in meist sehr viel geringeren Anteilen Spinnen und andere Gliederfüßer hinzu.
Auch kleinere Wirbeltiere zählen zur Nahrung, wobei neben selbst erbeuteten Tieren bisweilen auch Aas gefressen wird. Zur Beute zählen kleine Reptilien und Säugetiere bis zur Größe junger Kaninchen. Auch Gelege, Nestlinge und junge Kleinvögel bis kurz nach dem Ausfliegen zählen zum Nahrungsspektrum. Der Nahrungsanteil, den Eier und Vögel ausmachen, ist dabei meist gering, letztere werden vermutlich hauptsächlich erbeutet, wenn fast flügge Jungvögel zu ernähren sind. Jedoch gibt es offenbar in seltenen Fällen Individuen, die sich auf Nestprädation spezialisiert haben und sich die Hassreaktionen von anderen Singvögeln beim Auffinden von Nestern zunutze machen.
Trotz des breiten Nahrungsspektrums zeigt sich der Eichelhäher oft wählerisch. Die Nahrung wird offenbar meist vor dem Verzehr mit der Zunge auf ihren Geschmack geprüft. Klebrige Nahrung oder behaarte Insekten werden beispielsweise oft zurückgewiesen. Auffallend farbige Insekten verzehrt der Eichelhäher höchstens sehr misstrauisch und vorsichtig, stachelbewehrte Insekten frisst er jedoch ohne weiteres auch mit Stachelapparat. Amphibien werden offenbar aufgrund ihrer Absonderungen verschmäht, Würmer und Schnecken nur von einigen Individuen als Nahrung angenommen.
Zur Brutzeit suchen die Vögel ihre Nahrung vorwiegend in den Baumkronen. In der Zeit, in der pflanzliche Kost überwiegt, sammeln sie diese sowohl in Bäumen und Sträuchern als auch auf dem Boden. Häufig geht der Eichelhäher zu Fuß auf Suchjagd, durchwühlt die Falllaubschicht, stochert mit dem Schnabel in Spalten und zwischen Baumwurzeln oder sucht hinter der Rinde von Bäumen nach Nahrung. Auch Tierkot oder menschliche Abfälle durchsucht er. Bei der Jagd auf Insekten wurde eine Art der Flugjagd beobachtet, die an die der Würger erinnert.
Bisweilen wurde beobachtet, dass der Eichelhäher andere Arten parasitiert. So vertreibt er etwa Spechte bei der Nahrungssuche, um sich deren Futterstellen anzueignen, oder er bedient sich an den umfangreichen Nahrungsdepots von Eichhörnchen. Von einem Paar wurde berichtet, dass es von einem Turmfalkenhorst Beutetiere entwendete.[12]
Der Eichelhäher ist recht geschickt bei der Nahrungsaufbereitung, insbesondere von hartschaligen Früchten. Feste Gegenstände bearbeitet er meist mit dem Schnabel, wenn dies nicht erfolgreich ist, auch unter Zuhilfenahme der Zehen. Eicheln werden meist mit dem Schnabel aufgebissen, aufgehebelt, in drehender Bewegung geschält, seltener aufgehackt. Manchmal werden sie dabei mit den inneren Zehen festgehalten, während die anderen die Sitzgelegenheit umgreifen. Teilweise werden schon die unreifen Eicheln von den Bäumen gepflückt.
Der Eichelhäher legt das ganze Jahr über Depots aus überschüssiger Nahrung an. Mit dem gezielten Sammeln von Eicheln und anderen Nussfrüchten beginnt er aber erst zu deren Reife im August, was bis in den frühen Winter, bisweilen auch bis ins nächste Frühjahr anhalten kann. Auf dem Höhepunkt im Oktober verbringt der Vogel oft 10 bis 11 Stunden täglich mit dem Sammeln. Dazu werden teils große Strecken von 5 bis 8 km überwunden, um beispielsweise fruchtende Eichenbestände oder Einzelbäume aufzusuchen. Meist sind die Entfernungen aber kürzer. Bei längeren Sammelflügen werden etwa 5 bis 7, manchmal bis zu 10 Eicheln im Schlund gesammelt und in das eigene Revier transportiert. Für eine weitere Eichel ist zudem im Schnabel Platz. Der Vogel versteckt die Eicheln bevorzugt auf strukturierten Flächen an Waldrändern und Lichtungen. Die Früchte werden einzeln, seltener zu zweien oder dreien in der Bodenstreu, in Löchern und Spalten, in der Vegetation oder an Baumwurzeln versteckt, mit einigen Schnabelhieben hineingetrieben und hernach grob zugedeckt. Beim Wiederauffinden der Vorräte orientiert sich der Eichelhäher an den Gegebenheiten in der Landschaft, so dass er sie auch unter einer höheren Schneedecke erstaunlich zielgenau finden kann. Bei einer Untersuchung in Sachsen-Anhalt wurde für die etwa 20-tägige Hauptsammelzeit ermittelt, dass ein einzelner Eichelhäher bis zu 2200 Eicheln, also etwa 11 kg an Vorräten anlegt. Dies wurde für die gesamte Sammelzeit auf etwa 3000 Eicheln bzw. 15 kg pro Vogel hochgerechnet.[13] Andere Untersuchungen kamen auf 4600 bis 5000 Eicheln pro Vogel.[14] Die Vorräte werden ab etwa einer Woche nach der Sammelzeit angerührt und sogar teilweise noch im folgenden Jahr an ältere Jungvögel verfüttert. Vermutlich wird aber nur ein geringer Prozentsatz wirklich genutzt, wodurch der Eichelhäher zur Verbreitung von Eichensämlingen beiträgt.
Eichelhäher führen eine monogame Saisonehe und tätigen eine Jahresbrut. Bei Verlust des Geleges kommen Nachgelege vor. Junge Eichelhäher sind vermutlich bereits ab dem ersten Jahr geschlechtsreif, ein großer Teil brütet aber erst im zweiten Jahr.
Der Eichelhäher verbringt in Mitteleuropa meist das ganze Jahr in einem Revier, dessen Grenzen nur relativ grob festgelegt sind und das nur zur Brutzeit verteidigt wird. Außerhalb der Brutzeit ist die Art eher gesellig, aber auch während derselben wird das Revier nur gegen offensichtliche Rivalen verteidigt. Andere, subdominante Vögel werden oft geduldet.
Die Revierabgrenzung und die Nistplatzwahl erfolgen bei Stand- und Strichvögeln ab Februar, bei Zugvögeln gleich nach der Rückkehr, die manchmal recht spät liegen kann.
Wie bei anderen Rabenvogelarten kommt es beim Eichelhäher im Frühjahr oft zu zeremoniellen Versammlungen, die bei dieser Art besonders häufig und lautstark ablaufen. Sie bestehen aus 3 bis 30, seltener bis zu 50 Vögeln und sind ab März, manchmal bis Mitte Mai oder bis in den Juni hinein zu beobachten. Bisweilen entstehen sie schon innerhalb heimziehender Trupps. Bereits verpaarte Vögel nehmen daran Teil oder ignorieren das Treiben, was allerdings bisher nur durch Beobachtungen an Volierenvögeln festgestellt werden konnte.
Die Versammlung beginnt mit lauten, gemeinschaftlichen Verfolgungsflügen, die geradlinig, im Zickzack oder im Kreis ablaufen können. Auffällig ist, dass die Vögel sich mit seltsam kurzen Flügelschlägen fortbewegen. Im Folgenden fällt der gesamte Trupp in einer Baumkrone oder an einem anderen exponierten Ort ein und gliedert sich dann in Paare oder kleine Gruppen, die sich hüpfend oder fliegend über kurze Strecken nachjagen. Dabei ist eine Reihe von Lautäußerungen zu vernehmen, die zu anderen Gelegenheiten nicht zu hören sind, etwa ein räh-räh, ein tiefes kroi-kroi und verschiedene Arten von Pfeif- und Schwatzlauten. Nach einiger Zeit verstummen alle Vögel und sitzen sich in Paaren oder Gruppen gegenüber. Durch das Anlegen und Sträuben bestimmter Gefiederpartien wirken die Vögel dabei seltsam dünnhalsig. Bald darauf löst sich die Versammlung auf und die einzelnen Vögel gehen wieder ihrem Tagesgeschäft nach. Die Bedeutung dieser Versammlungen ist nicht ganz klar, da sie aber häufig mit einer Kopula abgeschlossen werden, haben sie vermutlich eine sexuelle Bedeutung oder dienen der Partnerfindung. Weiterhin wurde vermutet, dass sie die Synchronisation des Brutverhaltens oder die Neuordnung der Reviergrenzen bewirken sollen.[15]
Die Nistplatzwahl erfolgt vorwiegend durch das Männchen. Bevorzugt werden Standorte in den Wipfeln der unteren Baumschicht, wie etwa Unterwuchs oder Stangenhölzer, seltener steht es in Büschen. Die meisten Nester wurden in Höhen zwischen 1,5 und 8 m gefunden. In Ausnahmefällen gab es auch Nester in 30 m Höhe oder Bodenbruten. Das Nest ist gut im dichten Geäst verborgen, wobei die Wahl der Nestbäume meist auf die Zusammensetzung des jeweiligen Waldgebietes zurückzuführen ist. Bisweilen kann es zu lokalen Vorlieben kommen. So brütet der Eichelhäher mancherorts gerne in Fichten- und Tannendickichten, vermutlich eine Anpassung an Predation durch Habicht und Sperber.[16] Gelegentlich werden alte Nester von anderen Vögeln wie Mäusebussard oder Elster angenommen, seltener finden Bruten in Halbhöhlen oder Nistkästen statt. Einige Nester wurden an menschlichen Gebäuden gefunden.[17]
Das Nest, an dessen Bau sich beide Geschlechter beteiligen, besteht außen aus Zweigen und frischen Reisern, die nach oben und zur Nestmulde hin feiner werden. Bisweilen wird in dieser Schicht auch Erde verbaut. Die innere Schicht besteht aus feinen Zweigen von Laubbäumen, die Nestmulde wird mit Stängeln, Gräsern oder Fasern ausgekleidet. Am Grund der Mulde finden sich Moos, Blätter, Würzelchen und Rinde, am Rand wird sie mit feinem Material wie Federn, Haare, Fäden gepolstert. Der Außendurchmesser liegt zwischen 16 und 40 cm, die Nesthöhe bei 8,5 bis 26 cm. Die Mulde ist zwischen 5 und 9,5 cm tief.[17]
Der Eichelhäher schreitet für gewöhnlich später als andere Rabenvögel zur Eiablage. Diese findet meist erst bei völliger Laubdeckung statt, so dass der Zeitpunkt von Jahr zu Jahr um bis zu drei Wochen schwanken kann. Er liegt in Mitteleuropa zwischen Mitte April und Anfang Mai.
Das Gelege besteht aus 4 bis 7, seltener 8 und höchstens bis zu 10 Eiern. Sie sind oval bis kurz- oder spitzoval und messen durchschnittlich etwa 31 × 23 mm. Sie zeigen wenig oder keinen Glanz und sind auf hellem Grund, der grünlich, bräunlich oder sandfarben sein kann, sehr fein hellbraun bis grünbraun gesprenkelt. Die Sprenkelung kann sehr dicht und gleichmäßig verteilt sein oder verwaschen wirken, so dass die Eier einen einfarbigen Eindruck machen.[17]
Die Vögel legen ihre Eier im Abstand von 24 Stunden und bebrüten sie ab dem dritten oder vierten Ei. Die Brut dauert zwischen 16 und 17 Tage, seltener länger.
Die Jungen schlüpfen meist innerhalb von 24 bis 30 Stunden, die Nestlingszeit dauert 20 bis 22 Tage. Nach dem Verlassen des Nestes werden die Jungen noch 3 bis 4 Wochen lang gefüttert.
Während der Eiablage kommt es recht häufig zum Verlust des Geleges durch Eichhörnchen, Bilche, Elstern oder andere Eichelhäher. Mit der Bebrütung und dem Zeitpunkt, zu dem das Blätterdach voll geschlossen ist, nimmt die Wahrscheinlichkeit von Verlusten ab.[18]
Das festgestellte Höchstalter von Eichelhähern betrug sowohl in Freiheit als auch in Gefangenschaft 17 Jahre.[18]
Vor allem in Europa gab es verschiedene großräumig oder regional ausgeprägte, langfristige Bestandsveränderungen, die recht unterschiedliche Ursachen haben.
In vergangenen Jahrhunderten wurde der Eichelhäher als angeblicher Forstschädling und potentieller Nesträuber jagdbarer Hühnervogelarten verfolgt und die Jagd – teils bis in die 1880er Jahre – durch Prämienzahlungen unterstützt. Lokal war der Eichelhäher daher fast ausgerottet.[16] Zu Beginn des 20. Jahrhunderts ließ der Verfolgungsdruck dann stark nach. Dies machte sich ab den 1920er Jahren als deutliche Bestandserholung bemerkbar.[19]
Einhergehend mit der Bestandserholung wurde auch eine Tendenz zur Ausbreitung in Städten beobachtet, die insbesondere in den 1920er und 1930er Jahren eingesetzt hat und ihren Höhepunkt zwischen den 1950er und 1970er Jahren erreichte. In östlicheren Regionen Europas wie Polen oder dem Baltikum fand diese Entwicklung erst später statt, Russland erreichte sie erst etwa in den 1990er Jahren. Mittlerweile ist dieser Trend in Mittel- und Westeuropa abgeklungen und der Eichelhäher weitgehend wieder als Brutvogel aus den Städten verschwunden.[20]
Gleichzeitig zu diesem Trend konnte der Eichelhäher infolge der Klimaerwärmung ab den 1920ern seine nördliche Arealgrenze in Skandinavien stark ausdehnen, auch wenn in Bereichen nördlich der Laubwaldzone die Siedlungsdichten meist geringer blieben. Bei der westsibirischen Unterart G. g. brandtii ist eine Arealausdehnung nach Norden bereits seit den letzten Jahrzehnten des 19. Jahrhunderts zu verzeichnen gewesen.[19]
Auch die Höhenausbreitung in einigen Gebirgen wurde durch wärmeres Klima beeinflusst, so im West-Sajan. In Mitteleuropa liegt die Ursache dafür, dass der Eichelhäher heute oft in höheren Lagen brütet, meist in der vermehrten Strukturierung der Bergwälder durch Holzeinschlag. In Schottland waren hingegen Aufforstungen eine Ursache für die Ausdehnung der Arealgrenze nach Norden.[19]
Der Bestand in Europa wurde 2004 auf etwa 6 bis 13 Millionen Brutpaare geschätzt, was – Nichtbrüter dazugerechnet – etwa 18 bis 39 Millionen Individuen entsprechen würde. Der Weltbestand würde dann hochgerechnet zwischen 36,7 und 156 Millionen Vögeln liegen. Verlässliche Zahlen hierzu gibt es nicht.[21]
Neben der heute üblichen Bezeichnung als Eichelhäher sind zahlreiche andere Trivialnamen belegt. Darunter sind Namenskombinationen aus verschiedenen Schreibweisen von Häher (beispielsweise Heyer, Heger, Hehr) und Attributen wie Eichel-, Wald-, Holz-, Spiegel-, Baum- oder Nuss-. Manchmal wird der Bestandteil -häher auch durch -rabe, -elster, -krähe, -vogel, -schreier oder Ähnliches ersetzt.[22] Viele der Namen sind lautmalerisch und ahmen verschiedene Rufe nach wie Gäckser, Tschäcker, Jägg, Gäbsch oder Gräcke. Dies ist, wie beispielsweise im Englischen (jay), auch in vielen anderen Sprachen der Fall. Häufig wird die Art zudem in Bezug auf ihr Warnverhalten als Markwart (auch Markolf, Marquard(t) oder ähnlich) sowie als Herold bezeichnet.[23]
Durch seine Vorratshaltung und die unvollständige Nutzung dieser Depots sorgt der Eichelhäher für die Ausbreitung zahlreicher Baumarten. In Mitteleuropa betrifft das vor allem Stiel- und Traubeneiche, aber auch Buchen und Hasel. Solche durch Eichelhäher begründete Baumbestände werden in der Forstwirtschaft als Hähersaaten bezeichnet.
Star und Eichelhäher „emsen sich ein“ – d. h. sie sitzen mit gesträubtem Gefieder auf Waldameisenhügeln und „baden“ in der von den dadurch alarmierten Ameisen verspritzten Ameisensäure. Dies soll Parasiten aus dem Gefieder vertreiben.[24]
Der Eichelhäher (Garrulus glandarius) ist ein Singvogel aus der Familie der Rabenvögel (Corvidae).
Er ist über Europa, Teile Nordafrikas und des Nahen Ostens sowie in einem breiten Gürtel durch Asien und dort südwärts bis nach Indochina verbreitet. Er brütet in lichten, strukturreichen Wäldern aller Art, in Mitteleuropa aber bevorzugt in Misch- und Laubwäldern. Sein Nahrungsspektrum ist sehr vielfältig, wobei im Sommerhalbjahr tierische, im Winterhalbjahr pflanzliche Nahrung überwiegt. Vor dem Winter werden umfangreiche Vorräte aus Eicheln und anderen Nussfrüchten angelegt.
Süd- und westeuropäische Eichelhäher sind meist Standvögel, mittel-, ost- und nordeuropäische Teilzieher, wobei nur einige nördliche Populationen ihre Brutgebiete im Winter komplett räumen. In manchen Jahren kommt es zu umfangreichen Evasionen nord- und osteuropäischer Populationen.
Ajaɣiɣ neɣ Azwiɣ neɣ Azweɣwiɣ (Assaɣ ussnan: Garrulus glandarius) d agṭiṭ n ijuɣaɣ yeṭṭafaren tawacult n tgerfiwin deg tfesna n igṭaṭ yettidir deg imenẓawen n Turuft, Asya d Tafriqt
Bûrek an qirika belek (Garrulus glandarius), cureyekî qijakan e (Corvidae).
La ciàula è n'aceddu (dû gèniri Garrulus glandarius e dâ famigghia dî Corvidi) cu pizzu nìuru, ciuffu erèttuli supra la testa, lu piumaggiu di culuri brunu vinatu e l'ali striati nìuri e azzoli, ca si nùtri d'agghiànnari e d'ova d'àutri aceddi.
De Heregäägggi oder d Herevogel (Garullus glandarius; alemanischi Näme) isch e Raubvogel, wo dor s ganz Joor döre i Mitteleuropa bliibt. I de Alpe chunnt er bis zu 2400 müM vor.
De Heregääggi isch e rootbruune Vogel mit eme lange Schwanz. Sini Flögel sind dunklebruu mit wiisse und uuffälig blau-schwarz gstraifflete Federe. Sin obere Hals isch wiiss. Mandli und Wiibli gsiend gliich uus.
De Heregääggi lebt versteckt i Laub- und Mischwälder, aber au i Pärk und Obstgärte. Sis groossi Nest bau er uf Bömm oder i Büsch. Er lebt vo Insekte und raubt Nester vo Singvögel uus. Er mag aber au Söömli und Frücht. Abem Augste fangt er aa Haselnüss, Buechenüssli und bsunders Aichle sammle und vergrabt die a verschdnige Stele. Wel er im Winter aber nöd all fresst, fönd d Aichle im Früelig a sprüüsse. De Schrai vom Heregäägi isch ener e Chräächze, doch isch er au guet im Nochemache vo anderne Vogelstimme.
De Heregäägggi oder d Herevogel (Garullus glandarius; alemanischi Näme) isch e Raubvogel, wo dor s ganz Joor döre i Mitteleuropa bliibt. I de Alpe chunnt er bis zu 2400 müM vor.
O gai u gayo (Garrulus glandarius (L., 1758)) ye un muixón de mida meyana, d'entre 30 e 35 cm de lonchitut, con alas curtas y arrondoladas que no gosan a exceder es 60 cm d'amplaria. Como totz es corvidos s'alimenta d'animals chicotz, glans, lulos y altras fruitas, de manera omnivora. Ye un habitant caracteristico d'as selvas caducifolias.
Se conoix rapidament per as suyas caracteristicas colors marronosas u naranchencas en o cuerpo, con franchas blancas en as alas que se centellean caracteristicament a distancia quan l'animal fui per entre la vechetación, mientres emit o suyo caracteristico chilo que li ha dato o nombre en aragonés; "gaik", que puet repetir-se y ye siempre estrident. As singulars tacas azuls que tien en as alas només son veyibles quan l'animal ye posato a las brancas, y son una d'as partis clau d'a suya identificación.
O gai ye un muixón imitador, isto quier decir que emplega tiempos d'a suya vida en aprentar as cantas d'altras aves d'o suyo ambient, y finalment las emplega ta trafulcar-las y fer-las fuera d'o suyo territorio, fendo a sobén que istas creigan que lo territorio ye ocupato per altros animals d'a suya propia especie. Ista conduita ye singularment important con as cantas de bellas rapinyadoras nocturnas, que en establir-se a lo suyo territorio, podriban significar un periglo ta lo chicot corvido.
A ghjandaghja (Garrulus glandarius) hè un aceddu chì faci parti di a famiglia di i Corvidae.
Esistini parechji sottuspezii di Garrulus glandarius:
A ghjandaghja hè cumuna è prisenti tuttu l'annu in Corsica.
A ghjandaghja hè stata mintuvata calchì volta in a litteratura è u cantu corsu. Par asempiu:
A ghjandaghja (Garrulus glandarius) hè un aceddu chì faci parti di a famiglia di i Corvidae.
Grifsha (Anglisht: Eurasian jay; Latin: Garrulus glandarius) është një lloj shpendi i cili shtrihet në një rajon të gjerë, duke filluar nga Evropa Perëndimore dhe Afrika Veriperëndimore e deri në nënkontinentin indian dhe më tej në bregun lindor të Azisë dhe poshtë në Azinë juglindore. Në të gjithë gamën e saj të gjerë gjeografike, shumë forma të ndryshme racore kanë evoluar sa që duken shumë të ndryshme nga njëri-tjetri, sidomos kur krahasohen me format më ekstremet të llojit të saj.[1][2][3][4]
Grifsha (Anglisht: Eurasian jay; Latin: Garrulus glandarius) është një lloj shpendi i cili shtrihet në një rajon të gjerë, duke filluar nga Evropa Perëndimore dhe Afrika Veriperëndimore e deri në nënkontinentin indian dhe më tej në bregun lindor të Azisë dhe poshtë në Azinë juglindore. Në të gjithë gamën e saj të gjerë gjeografike, shumë forma të ndryshme racore kanë evoluar sa që duken shumë të ndryshme nga njëri-tjetri, sidomos kur krahasohen me format më ekstremet të llojit të saj.
Tekst üüb Öömrang A Heeger ((mo.) hääger, heeger) (Garrulus glandarius) as en fögel ütj at famile faana a Raawenfögler Corvidae.
Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu: 
Wikispecies hää en artiikel tu: A Heeger ((mo.) hääger, heeger) (Garrulus glandarius) as en fögel ütj at famile faana a Raawenfögler Corvidae.
De Houtekster (Garrulus glandarius) is in fûgel út de famylje fan de Kriefûgels.
De Houtekster is sa'n 32 oant 35 sm. grut en in wjukspanwiidte dy't likernôch 53 sm lang is. De fûgel waacht sa'n 170 gram. De fearren fan de Houtekster binne readeftich griis, de wjukdekfearren binne fel blau mei in swarte râne. Syn stút en ûnderkant fan de sturt binne wyt en goed te sjen at er fleant.
De Houtekster komt foar yn Jeropa, Noard-west Afrika en yn Aazje oant Japan.
De Houtekster is in allesiter. Hy yt in bulte ynsekten en harren larven, mar yn it foarjier yt er ek wol ris aaien en jongen fan oare fûgels. Yn de hjerst en winterdeis yt er meast plantaardich fiedsel. Foaral in bulte ikels mar ek wol nuten, beien, jirpels, apels ensfh. De Houtekster is ek gewoan om yn de hjerst in foarried fan ikels oan te lizzen.
Trochdat de houtekster net syn hiele foarried opbrûkt soarget er ek foar de fuortplanting fan de beammen trochdat de ikels en nuten dy't der yn de grûn ferstoppe hat útgroeie ta nije beammen.
De Houtekster makket syn nêst yn in beam fan tûken en plantestâlen oan de binnekant beklaaid mei ûnder oaren mos. It wyfke leit fiif oant sân griisgriene aaien mei brune flekken. De aaien wurde troch beide âlden yn 16 as 17 dagen útbret. Dêrnei duorret it noch in lytse trije wike foar de jongen útfleane. De Houtekster hat mar ien nêst it jier.
De Houtekster (Garrulus glandarius) is in fûgel út de famylje fan de Kriefûgels.
De Häger (Garrulus glandarius), ook Heger, Hekster, Eekhekster, Heister, Holtekster, or Holtschraag is een Singvagel ut de Familie vun de Ravenvagels (Corvidae).
Hei leevt in Europa, Deele vun Noordafrika un Nahoost, denn in ne breede Streek dör Asien un dor nar sööden bet Indochina. Breuden daat hei in lichte Woolden, opleevst mit Bööme, de innen Harvsttied de Blööd daalesmeeten. De Häger itt fast allens. Inne Sümmertied itt hei mehr Deerter, inne Winnertied mehr Gröönsaken. Ehr dat sau wiet is, verstek hei wiet un siet Eckels un Nötte. Hägers innen Sööden un Westen vun Europa fleigen innen Winner nich weg. Innen Noorden, Oosten und inne Midde vunnen Kontinent trecken een poor innen Winner nar Sööden, awer veele bleeven ook hair. Bloots heel innen Noorden gahn de Vagels heel över Stüür.
De Häger is 32 bet 35 cm lang. Sine Flünk sünd 53 cm breed un hei is 170 Gramm swoor. Also is hei nich tau groot un nich tau kleen för ne Ravenvagel. Hei hat ne kregel graage bet swarte Snawel. De Fööte sünd graag, bruun or hell. Sine Oogen sünd blaag or graag met roode Kringe un Pricke.
De Häger (Garrulus glandarius), ook Heger, Hekster, Eekhekster, Heister, Holtekster, or Holtschraag is een Singvagel ut de Familie vun de Ravenvagels (Corvidae).
Hei leevt in Europa, Deele vun Noordafrika un Nahoost, denn in ne breede Streek dör Asien un dor nar sööden bet Indochina. Breuden daat hei in lichte Woolden, opleevst mit Bööme, de innen Harvsttied de Blööd daalesmeeten. De Häger itt fast allens. Inne Sümmertied itt hei mehr Deerter, inne Winnertied mehr Gröönsaken. Ehr dat sau wiet is, verstek hei wiet un siet Eckels un Nötte. Hägers innen Sööden un Westen vun Europa fleigen innen Winner nich weg. Innen Noorden, Oosten und inne Midde vunnen Kontinent trecken een poor innen Winner nar Sööden, awer veele bleeven ook hair. Bloots heel innen Noorden gahn de Vagels heel över Stüür.
The jay pyot or blue janet (Garrulus glandarius) is a species o bird occurrin ower a vast region frae Wastren Europe an north-wast Africae tae the Indie Subcontinent an forder tae the eastren seabuird o Asie an doun intae sooth-east Asie.
The jay pyot or blue janet (Garrulus glandarius) is a species o bird occurrin ower a vast region frae Wastren Europe an north-wast Africae tae the Indie Subcontinent an forder tae the eastren seabuird o Asie an doun intae sooth-east Asie.
Kiekštos (luotīnėškā: Garrulus glandarius, onglėškā: Eurasian Jay, vuokīškā: Eichelhäher) ī paukštis, katros prėgol prī varnu šėimuos.
Kiekštos gīven dėdlie Eurazėjės dalie: nug Vakarū Euruopas lėgė šiaurės vakarū Afrėkas ė pėitrītiu Azėjės. Lietovuo tas ī tonkos mediu paukštis, katros čiuonās būn par žėima, bet kāp katrėi kiekštā ėšskrend tūliaus pėitūsump.
Kiekšta kūna ėlgoms 32-37 cm, ėšsklēstė sparnā 53-58 cm, anon sonkoms 150-195 g. Kūns rodā pilks, makaulės vėršos joudā drīžiouts. Ont sparnu ī mielinas diemės so joudās drīžēs. Oudega ė diemės pu akėms joudas.
Kiekštos skraidiuo nevikrē, kāptās šoukėniedams. Ont žemės šuokou dėdlēs šoulēs. Kiekšta balsos čaižos „reč-reč", sīkēs miegdiuo kėtus paukštius.
Kėni praded krautė kuova pabėnguo a balondė pradiuo jaunūs eglāties a pošāties. Ded 5-7 žalsvā mielinus kiaušius. Perėn abo paukštio.
Kiekštos jied vėsuoki jiedi, žėima tonkiausē les gīlis. Rodeni kavuo jiedi pu samanuom, lapās, mediu skīlies.
Kiekštos (luotīnėškā: Garrulus glandarius, onglėškā: Eurasian Jay, vuokīškā: Eichelhäher) ī paukštis, katros prėgol prī varnu šėimuos.
De mariekolver (Latien: Garrulus glandarius, en ) is n opvallend ekleurde kreiachtige.
Disse voegel kömp veur in t kultuurlaand en de bossen. Hij is over heel Europa verspreid behalve in t hoge noorden. In niejbouwwieken zie'j in eerste instansie vake de eekster, as de bomen en struken in t openbaore greun en in de tunen groter wörden, wörden de eekster zeutjes-an verdröngen deur de mariekolver.
Voedsel vient de mariekolver in bomen en struken, in de lucht en op de grond; t hef n aofwisselend dierlik en plaantaordig eetpatroon: insekten en ongewarvelden (mit veule plaagdieren), ekels, beukenoetjes, haozenoeten en aandere zaojen en noeten, vruchten as brummels, frambozen en liesterkrallen. t Eet oek kleine of jonge zangvoegels, eiers en kleine knaagdieren. Mit de starke snavel hakt de mariekolver gaoten in harde umhulsels zo as slekkehuzen, noetedoppen en eierschaolen en vroet e in de bojem, beestepoep en meenselik aofval.
De eek is aofhankelik van de mariekolver veur t verspreien van ekels: de mariekolver vervoert ze in zien keel en tussen zien snavel naor plaotsen mit n zachte ondergrond, daornao duwt e de ekels in grond in. Zo leeg e n wienterveurraod an. Hij vergeet allinnig n paor plekjes, die die oek niet weer vient en wat uut kan greuien tot n nieje eek. Vandaor dat mariekolver oek wel 'de grootste bosbouwer' eneumd wörden.
Mariekolver, markolf en variaanten daorvan bin gebrukelike vormen in t oosten van t laand, mer oek in Utrecht, t Rijnlaand en delen van Braobaant en Limburg. De naam kömp uut n ouwe Germaanse sage en betekent letterlik grenswolf (mark-wolf), t is waorschienlik geïnspireerd deur de oosterse aofgod Markolis, die in de Oriëntaals-Byzantiense verhaaltradisie optreet as duvelse tegenstaander van de wieze Salomon. In de Germaanse sagen wördden dat duvelse personazie n personazie die alderhaande gedaonten kan annemen en rond 1500 ontsteet der n nieje verhaaltradisie van kluchten, waorin Markolf aofezwakt is tot n boerse spotter die schune grappen maakt. De naam Markolf kömp oek veur in t volksboek Salomon ende Marculphus waorin de voegel de stemmen van aandere voegels naodung.
In de Duutse, Noorse en Zweedse namen veur de mariekolver (Eichelhäher, Nøtteskrik(j)e, Nötskrika = ekel-/noetegaaie) kömp t gedrag naor veuren. De Deense en Friese namen verwiezen naor de bosrieke umgeving waor t woent: skovskade (boseekster) en houtekster (houteekster).
Luud geschrouw, ku'j haost niet in t wiere haolen mit t geluud van aandere voegels.
.jpg)
.jpg)
On ritchåd (on dit eto : on djuråd, on colas) [1], c' est èn oujhea avou des plomes di coleur so les aiyes.
No d' l' indje e sincieus latén : : Garrulus glandarius
Famile : coirvidîs
Li djuråd vole evoye tot tchîpant on bon côp, cwand èn etrindjir s' aprotche do bwès. Insi, i sieve d' anonceu po les ôtès biesses. I schite sovint tot volant evoye.
On ritchåd (on dit eto : on djuråd, on colas) , c' est èn oujhea avou des plomes di coleur so les aiyes.
No d' l' indje e sincieus latén : : Garrulus glandarius
Famile : coirvidîs
Sojka ili kreja (latinski: Garrulus glandarius) je ptica koja živi na širokom području od Zapadne Evrope i Sjeverne Afrike, pa istočno do Azije. Širom ovog područja razvilo se nekoliko različitih rasnih formi sojki koje se razlikuju međusobno. Postoje 33 različite podvrste razvrstane u osam grupa.
Sojke se hrane kako na drveću, tako i na zemlji. Ishrana im je šarolika. Hrane se beskičmenjacima uključujući male insekte, zatim žirevima, sjemenjem bukve i drugim sjemenjem, voćem kao npr. kupine, mladim ptićima i jajima, miševima, malim reptilima i zmijama i sl.
Gnijezdi se na drveću ili velikom grmlju. Ženka leže 4-6 jaja koja se izlegu nakon 16-19 dana, a ptice su sposobne da lete nakon 21-23 dana. I mužjak i ženka zajedno hrane mlade.
Sojka ili kreja (latinski: Garrulus glandarius) je ptica koja živi na širokom području od Zapadne Evrope i Sjeverne Afrike, pa istočno do Azije. Širom ovog područja razvilo se nekoliko različitih rasnih formi sojki koje se razlikuju međusobno. Postoje 33 različite podvrste razvrstane u osam grupa.
Nen Vlamsche goai (Garrulus glandarius) es ne veugel van de familie van de kroaiachtign.
De Vlamsche goai heit een vrêe typisch uutzicht. Ie es oungeveer 34 cm grôot en heit een licht-rost-bruun kleur ip zyne rugge, kop en buuk. Ip zyn witte kele heit ie een zwarte strepe en ip zyn vôorhôofd zwart-wit gestreepte pluumn. Zyn vlerkn zyn zwart, moar me blauwe stikkn tussn.
De Vlamsche goai eet eikels en beukenootn, dat ie begroaft en soms were vergeet ip te groavn. Doardeure zorgt ie voo de groei van nieuwe bôomn. Ie eet ôok insektn en eiers van zangveugels.
Ie komt overol vôorn in Europa, surtout in noald- en gemingde bossn.
Gelyk iedere veugel begunt ie in 't vôorjoar een nest te moakn in bôomn. Het vrouwke legt oungeveer 6 eiers in het nest, die eiers zyn grysgroen va kleur, me klêene bruune spikkelkes. Olletwêe de ouders broedn de eiers uut. Achter 16 doagn koomn de eiers uut. De joungn bluuvn 3 weekn in udder nest, doarnoa lêern ze vliegn.
Nen Vlamsche goai (Garrulus glandarius) es ne veugel van de familie van de kroaiachtign.
Łupk (Garrulus glandarius) strzédny ptôch z rodzëznë krëkowatëch. Łupczi żëją w lasach na Kaszëbach. Òn sã przëczëniwô do rozséwaniô dąbów.
Łupk (Garrulus glandarius) strzédny ptôch z rodzëznë krëkowatëch. Łupczi żëją w lasach na Kaszëbach. Òn sã przëczëniwô do rozséwaniô dąbów.
Η κίσσα είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Κορακιδών, που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Garrulus glandarius και περιλαμβάνει 35 υποείδη. [1][2]
Στην Ελλάδα απαντούν 5 υποείδη: G. g. albipectus O. Kleinschmidt, 1920, G. g. graecus Kleiner, 1939, G. g. cretorum R. Meinertzhagen, 1920 και G. g. samios Kleiner, 1940, με τα δύο τελευταία να είναι ενδημικά της Ελλάδας (και στενοενδημικά της Κρήτης και Σάμου, αντίστοιχα). Επίσης, είναι σημαντική η παρουσία και του μικρασιατικού υποείδους G. g. anatoliae Seebohm, 1883, στα νησιά του Α. Αιγαίου και στα Δωδεκάνησα.
Στην Κύπρο απαντά το υποείδος G. g. glaszneri Madarász, 1902, επίσης ενδημικό στην μεγαλόνησο. [3]
Η λατινική επιστημονική ονομασία του γένους, Garrulus, προέρχεται από το ρήμα garrio «ομιλώ ακατάπαυστα, φλυαρώ», [5] αλλά με ρίζα την πανάρχαια, ομηρική λέξη γήρυς ή γάρυς «φωνή, λόγος, κραυγή». [6] Επομένως, ο όρος garrulus σημαίνει «ο ακατάπαυστα ομιλών, ο φλύαρος» κάτι που δημιουργεί πρόβλημα στην ελληνική απόδοση του γένους, ως εκ τούτου, προτιμάται ο εξελληνισμός της λατινικής, «Γάρουλος». Η ονοματοδοσία οφείλεται στην στριγγή -ενοχλητική πολλές φορές- φωνή του πτηνού (βλ. Φωνή).
Ο όρος glandarius στην επιστημονική ονομασία του είδους είναι αμιγής λατινικός και προέρχεται από το ουσιαστικό glans, -daris «βάλανος, βελανίδι». Επομένως, σημαίνει «αυτός που σχετίζεται με/που αναφέρεται στα βελανίδια» και όχι «αυτός που τρώει βελανίδια». Όμως, δεν υπάρχει κάποιος μονολεκτικός όρος στην νεοελληνική γλώσσα που να εμπεριέχει την προαναφερθείσα σημασία, οπότε, αναγκαστικά χρησιμοποιείται η απόδοση «βαλανηφάγος», καθώς παραπέμπει στις διατροφικές συνήθειες του πτηνού.
Η λέξη κίσσα προέρχεται από τον όρο κικ- yă, με επικρατούσα την άποψη ότι, είναι ηχομιμημητικής προέλευσης από το χαρακτηριστικό κρώξιμο του πουλιού. Παράγεται από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα κικ- (πρβλ. αρχ, ινδική kiki, kikidivi «είδος κίσσας» με το επίθημα -ya). [7]
Το είδος περιγράφηκε από τον Λινναίο, ως Corvus Glandarius (Σουηδία 1758). [9]
Η γεωγραφική ποικιλομορφία του είδους είναι εξαιρετικά περίπλοκη, με τα πολλά, συμπεριλαμβανόμενα υποείδη να ταξινομούνται σε 8 «ομάδες» (groups):
Έρευνες DNA μεταξύ αυτών των ομάδων, παρόλο που είναι περιορισμένης έκτασης μέχρι στιγμής, αποκάλυψαν μόνο μικρές γονοτυπικές διαφορές μεταξύ των taxa, χωρίς μεγάλη σημασία. [10]
Η κίσσα είναι, αυστηρά επιδημητικό είδος του Παλαιού Κόσμου (οικοζώνες: Παλαιαρκτική, Αφροτροπική και Ινδομαλαϊκή) που σημαίνει ότι, οι πληθυσμοί του είναι μόνιμοι (καθιστικοί) σε ολόκληρο το φάσμα κατανομής.
Στην Ευρώπη, η κίσσα βρίσκεται σε όλη την ήπειρο, εκτός από την Ισλανδία, την απώτατη Β. Σκωτία, και την Β. Σκανδιναβία.
Στην Ασία, η ζώνη κατανομής εκτείνεται από τον Εύξεινο Πόντο και την Ευρωπαϊκή Ρωσία, ανατολικά προς Κασπία, Μέση Ανατολή και Ν. Σιβηρία, μέχρι την Σαχαλίνη και την Ιαπωνία στον Ειρηνικό. Τα νότια όρια βρίσκονται στα όρια της Βιρμανίας και της Ινδοκίνας.
Στην Αφρική, τέλος, βρίσκεται μόνον στα βορειοδυτικά, πάντοτε ως επιδημητικό πτηνό, όπως και στις άλλες ηπείρους. [11]
(σημ. με έντονα γράμματα το υποείδος που απαντά στον ελλαδικό χώρο)
Η κίσσα είναι αυστηρά επιδημητικό είδος στο μεγαλύτερο τμήμα του φάσματος κατανομής της, με μικρές, προς νότον μετακινήσεις (συνήθως μικρότερες των 100 χλμ.) των βόρειων πληθυσμών από τα δάση του βορρά. Ωστόσο, συμβαίνουν και μεταναστευτικές «εισβολές», ιδιαίτερα στα ανατολικά και νότια, με όχι ξεκάθαρη αιτία. Τέτοιες, μαζικές μετακινήσεις, συνέβησαν στους βόρειους και κεντρικούς ευρωπαϊκούς πληθυσμούς του είδους, στις χρονιές 1955, 1977 και 1983, με σημαντικότερη αιτία την έλλειψη τροφικών πόρων (κυρίως καρπών βελανιδιάς). Οι πληθυσμοί που εμπλέκονται και η έκταση της μετακίνησης ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό. Τα μέτωπα, συνήθως, έχουν εύρος από τα δυτικά, νότιο/νοτιοδυτικά, με βαρύνουσα συνιστώσα την μετακίνηση των ανατολικών (ρωσικών) πληθυσμών. Οι περισσότεροι μετανάστες είναι ανήλικα πτηνά, με σημαντικό ποσοστό να επιστρέφει στην περιοχή αναπαραγωγής κατά την άνοιξη.
Η φθινοπωρινή μετακίνηση γίνεται από τα μέσα ή τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι τις αρχές ή τα μέσα Νοεμβρίου, ενώ η εαρινή (σε μικρότερους αριθμούς), από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο, με τα πτηνά να δείχνουν να διστάζουν να διασχίσουν την θάλασσα. [15] Συνήθως, ακολουθούνται οι παράκτιες ή χερσαίες γραμμές στις παρυφές μεγάλων δασικών εκτάσεων, που μπορεί μερικές φορές να οδηγήσουν σε σημαντική απόκλιση από την κατεύθυνση του μετώπου. Τυχαίοι, περιπλανώμενοι επισκέπτες έχουν αναφερθεί από το Γιβραλτάρ και την Μάλτα. [16]
Γενικά, οι κίσσες αναπαράγονται στην δασική ζώνη, στα μεσαία και κατώτερα μεσαία γεωγραφικά πλάτη της Δ. Παλαιαρκτικής, κυρίως στα ηπειρωτικά εύκρατα και μεσογειακά κλίματα, αλλά οριακά στις ωκεάνιες, υποαρκτικές και δασώδεις περιοχές της στέπας. Είναι αυστηρώς δενδρόβια πτηνά, ειδικά όσον αφορά στα δάση δρυός, οξιάς και γαύρου, αλλά και σε άλλα πλατύφυλλα δένδρα, ενώ, σε ορισμένες περιοχές του φάσματος κατανομής, απαντούν και σε δάση κωνοφόρων.
Στην Κ. Ευρώπη, κατά την διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου, εγκαθίστανται σε φυλλοβόλα, μικτά και κωνοφόρα δάση, κατά προτίμηση στα μεγάλα φωτεινά ξέφωτα, τα οποία διατηρούν πλούσιο υποόροφο ή υψηλούς θάμνους, συστάδες δένδρων, άλση ή περιοχές με τα ενδιαιτήματα αυτά να εναλλάσσονται μεταξύ τους. Στα πυκνά, μη διακοπτόμενα δάση, όπως εκείνα με έλατα ή πεύκα, απαντούν σε χαμηλές πυκνότητες και μόνο στα δασοόρια ή τα μεγάλα δασικά διάκενα. Ωστόσο, απαντούν και στον οικιστικό ιστό, όπως σε δασύλλια, πάρκα, κήπους ή νεκροταφεία, ενώ στην ανοικτή ύπαιθρο κατά την αναπαραγωγική περίοδο, βρίσκονται σπάνια. Αλλά με την ωρίμανση των καρπών, κατά το τέλος αυτής της περιόδου, μπορούν να απαντούν εκεί μεμονωμένα, σε συστάδες με βελανιδιές ή καρυδιές.
Νοτιότερα, στην Μεσόγειο και στην Μικρά Ασία, οι κίσσες ανευρίσκονται σε δασωμένες πλαγιές, ξηρά και ορεινά δάση, συστάδες με πεύκα, ελαιώνες και άλλες φυτείες ενώ, και πάλι, έρχονται μερικές φορές κοντά στις πόλεις. [21] Στην σκανδιναβική ζώνη κωνοφόρων, απαντούν κατά κύριο λόγο στα πλούσια δάση ερυθρελάτης. [22] Στην Σιβηρία προφανώς το είδος ζει κυρίως σε δάση κωνοφόρων. Στην περιοχή του Καυκάσου, και στην Κίνα η προτίμηση για τα δάση δρυός επικρατεί, ενώ σε άλλες περιοχές της Ασίας δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια προτίμηση. Στις τροπικές περιοχές της Ν. Ασίας, κατοικούν στα ξηρά, υποτροπικά δάση, τα ορεινά δάση, ακόμη και στην ζούγκλα. [23]
Η υψομετρική κατανομή είναι, τοπικά, πολύ διαφορετική και -προφανώς- εξαρτάται κυρίως από τα κατάλληλα ενδιαιτήματα. Στα ευρωπαϊκά βουνά, η κίσσα απαντά μέχρι τα 900-2000 μ., αλλά στα Ιμαλάια έως και τα 3.300 μ. (στο Νεπάλ από τα 900-2.750 μ. [24]) Πάντως, σε ορισμένες οροσειρές είναι παντελώς απούσα, αν και μερικές φορές μπορεί να βρεθεί μόνο σε πλαγιές με νότια έκθεση. [25]
Στο Ηνωμένο Βασίλειο η στατιστική ανάλυση των 5 πρώτων προτιμητέων οικοσυστημάτων, δίνει τα εξής αποτελέσματα: Πλατύφυλλα δένδρα, Κωνοφόρα, Θαμνότοποι, Χωριά και Πόλεις. [26]
Η κίσσα, είναι από τα πλέον αναγνωρίσιμα πουλιά και δεν συγχέεται με άλλο είδος (indistinguishable). Μάλλον μικρό σε μέγεθος αλλά το πιο πολύχρωμο κορακοειδές στην οικογένεια (Κορακίδες), στην Δ. Παλαιαρκτική. Έχει κοντό, γκρίζο ράμφος, θολωτό κεφάλι, πλατιές πτέρυγες, ευρύ θώρακα και, μάλλον, μακριά ουρά. Οι μορφολογικές διαφορές μεταξύ των υποειδών είναι αρκετές, όχι όμως και οι γονοτυπικές, κάτι που εξηγεί την σχετικά ξεκάθαρη ταξινομική του είδους.
Το σώμα της είναι, κυρίως ροζ γκριζοκαφετί με λευκωπό λαιμό και υπογάστριο. Το κύριο διαγνωστικό στοιχείο είναι η χαρακτηριστική γαλαζωπή περιοχή (εν είδει (κατόπτρου) στο πάνω μέρος κάθε πτέρυγας, που διανθίζεται από λεπτά, γεωμετρικά γκριζόμαυρα μοτίβα. Αποτελεί τμήμα μεγαλύτερης περιοχής, που εμφανίζεται ολόκληρη όταν το πτηνό πετάει, και ανήκει στα καλυπτήρια φτερά της πτέρυγας (μεγάλα στέγαστρα). Πίσω από αυτήν την περιοχή, εμφανίζεται μεγάλη λευκή κηλίδα, ιδιαίτερα εμφανής κατά την πτήση, που κάνει αντίθεση με το σκούρο καφέ, οπίσθιο τμήμα της πτέρυγας.
Το κεφάλι είναι, επίσης, χαρακτηριστικό με ευρεία λωρίδα μύστακος, μαύρου χρώματος, που εκτείνεται από την βάση του ράμφους μέχρι την βάση των ωτικών καλυπτηρίων ισομήκης με το ράμφος, περίπου. Τα καλυπτήρια φτερά του στέμματος είναι λευκά με μαυριδερές ραβδώσεις και μπορούν να ανορθώνονται εν είδει λοφίου, προσδίδοντας στο κεφάλι μυτερό, τετραγωνικό σχήμα. Το ουροπύγιο είναι λευκό, αλλά είναι ορατό μόνο κατά την πτήση, κάνοντας αντίθεση με την μαυριδερή, μακριά ουρά. Η κάτω επιφάνεια του σώματος είναι ανοικτή ροδοκίτρινη, οι ταρσοί καφετί και τα πόδια λευκωπά-κιτρινωπά.
Τα φύλα είναι παρόμοια, ενώ τα νεαρά άτομα μοιάζουν με τους ενήλικες, αλλά έχουν λιγότερες στίξεις στο «λοφίο» και αχνότερα χρώματα στο πτέρωμα, ενώ το ράμφος τους είναι καφετί.
(Πηγές: [29][30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40][41][42]
Όπως όλα τα κορακοειδή, οι κίσσες είναι παμφάγα πτηνά, τρώγοντας οτιδήποτε διαθέσιμο, από έντομα (κυρίως Λεπιδόπτερα και Κολεόπτερα), μικρά σπονδυλόζωα (βατράχους, τρωκτικά, πολύ μικρά κουνέλια) και νυχτερίδες, μέχρι πουλιά, αβγά και νεοσσούς άλλων ειδών και, βέβαια, θνησιμαία. Τα έντομα και οι κάμπιες τους συλλέγονται από την επιφάνεια των φύλλων, είτε από το έδαφος, ιδιαίτερα κατά την αναπαραγωγική εποχή για την σίτιση των νεοσσών. Το κατακαλόκαιρο συλλαμβάνονται κυρίως ακρίδες, στις δασικές παρυφές, με αράχνες και άλλα αρθρόποδα για συμπλήρωμα.
Το κυριότερο προτιμώμενο φυτικό υλικό, απαρτίζουν οι καρποί των δένδρων όπου συχνάζουν, ιδίως τα βελανίδια, ιδιαίτερα μετά την περίοδο φωλιάσματος, οπότε συλλέγονται και αποθηκεύονται. [43] Επίσης, καρποί οξιάς, κάστανα, καρύδια, φουντούκια και σωροκάρπια (βατόμουρα και καρποί σορβιάς). Εάν αυτά δεν είναι επαρκή, οι κίσσες μπορεί να καταναλώνουν καλαμπόκια και άλλα αγρωστώδη (π.χ. φαγόπυρα). Μπορεί να επισκέπτεται τεχνητές ταΐστρες. [44]
Μερικές φορές, παρατηρήθηκε ότι οι κίσσες κλεπτοπαρασιτούν άλλα είδη πτηνών, όπως δρυοκολάπτες ή κάνουν χρήση των αποθηκευμένων τροφίμων των σκίουρων. Οι κίσσες είναι αρκετά έμπειρες στην «επεξεργασία» τροφής, ιδιαίτερα στο σκληρό κέλυφος καρπών, συνήθως με το ράμφος και, αν αυτό δεν είναι επιτυχές, ακόμη και με τη βοήθεια των δακτύλων τους. Τα βελανίδια συνήθως αποφλοιώνονται με περιστροφική κίνηση του ράμφους, αλλά σπάνια τεμαχίζονται.
Οι κίσσες συνηθίζουν να αποθηκεύουν το περίσσευμα της τροφής, καθ’ όλη την διάρκεια του έτους, κυρίως βελανίδια και άλλους ξηρούς καρπούς δένδρων. Μάλιστα, στην αιχμή της καρποφορίας τον Οκτώβριο, περνούν συχνά 10 με 11 ώρες την ημέρα συλλέγοντας καρπούς. Για το σκοπό αυτό, καλύπτουν εν μέρει μεγάλες διαδρομές 5 έως 8 χιλιόμετρα για να αναζητήσουν συστάδες δρυός ή μεμονωμένα δέντρα, αν και οι διανυόμενες αποστάσεις είναι κατά κανόνα μικρότερες.
Συνήθως συλλέγονται 5-7 έως και 10 βελανίδια στο λαιμό και μεταφέρονται σε θέσεις όπου αποθηκεύονται, κατά προτίμηση σε επιφάνειες στις άκρες των δασών και τα ξέφωτα. Οι καρποί αποθηκεύονται ανά 2-3 σε σωρούς πεσμένων φύλλων, σε τρύπες και άλλα κενά στη βλάστηση ή ρίζες δένδρων, μέσω μικρών ραμφισμάτων και, στη συνέχεια, καλύπτονται. Κατά την ανάκτηση των αποθεμάτων τους, οι κίσσες προσανατολίζονται από σημάδια στον χώρο έτσι, ώστε να μπορούν να τα αποκαλύπτουν με εκπληκτική ακρίβεια, ακόμη και κάτω από παχύ στρώμα χιονιού. Μελέτη στην Σαξονία-Άνχαλτ έδειξε ότι, σε ένα 20-ήμερο συλλογής, μία (1) κίσσα είναι ικανή να μαζεύει μέχρι 2.200 βελανίδια, δηλαδή περίπου 11 κιλά καρπών. [45] Άλλες μελέτες δίνουν βελανίδια 4.600 – 5.000 ανά πτηνό, για όλη την περίοδο συλλογής. [46]
Παρά το εντυπωσιακό, πολύχρωμο πτέρωμα που διαθέτει, η κίσσα δεν παρατηρείται εύκολα στον οικότοπό της, λόγω της επιφυλακτικής και κρυπτικής φύσης του χαρακτήρα της. Είναι ημερόβιο πτηνό που, δύσκολα προσεγγίζεται και σπάνια εκτίθεται σε κοινή θέα. Συνήθως, βρίσκεται σε συνεχή κίνηση, πετάει φευγαλέα από δένδρο σε δένδρο, και μόνον τότε μπορεί να γίνει αντιληπτή. Συχνά, ανεβοκατεβάζει την ουρά ή τις πτέρυγές της και ανορθώνει τα χαρακτηριστικά φτερά του «λοφίου». [47] Επίσης, έχει παρατηρηθεί να καταδιώκεται από μικρότερα πουλιά. Περιφέρεται μοναχικά, αλλά είναι γνωστό ότι, σχηματίζει μικρές ομάδες που θορυβούν ακατάπαυστα, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια του χειμώνα, ή όταν αναζητούν βελανίδια. [48][49] Στο έδαφος κινείται με μικρά πηδηματάκια. [50]
Το σώμα κατά την πτήση είναι λίγο, κεκλιμένο σε σχέση με το επίπεδο, αλλά γίνεται σε ευθεία γραμμή. Η κίσσα διακρίνεται από τον καρυοθραύστη που απαντά στα ίδια ενδιαιτήματα, από την μακρύτερη ουρά και το κοντύτερο ράμφος, [51] ενώ τα φτεροκοπήματα είναι πιο αργά και ακανόνιστα. [52]
Το πιο συνηθισμένο κάλεσμα της κίσσας είναι ένα χαρακτηριστικό, δυνατό και έντονα βραχνό κρώξιμο που, κανονικά, λειτουργεί ως προειδοποιητικό σήμα, αλλά μερικές φορές χρησιμοποιείται και για τον ατομικό προσδιορισμό του πτηνού. Συνήθως, είναι ενοχλητικό στο αυτί και επαναλαμβάνεται μια-δυο φορές σε γρήγορη διαδοχή, ενώ μπορεί να ακολουθεί μακρά παύση. [53] Ωστόσο, αρθρώνονται και άλλα φωνήματα, που μοιάζουν με εκείνα της γερακίνας, ιδιαίτερα όταν πλησιάσει στην περιοχή κάποια κουκουβάγια, ένα γεράκι ή ένα κουνάβι. Άλλωστε, η κίσσα έχει την ικανότητα να μιμείται τις φωνές άλλων πουλιών, κάτι που, πολλές φορές, μπερδεύει τον παρατηρητή μέχρι να κάνει την εμφάνισή της. Ωστόσο, ακούγεται και κάτι σαν «τραγούδι», κατά καιρούς, ιδιαίτερα στα τέλη του χειμώνα, ένα μάλλον περίεργο μείγμα από «κλακίσματα», «γδούπους» και «νιαουρίσματα». [54] Κατά την περίοδο φωλιάσματος, αντίθετα, οι κίσσες παραμένουν αρκετά σιωπηλές. [55]
Οι κίσσες κατέχουν όλο το έτος, ζωτικό χώρο του οποίου τα «σύνορα» δεν είναι σαφώς καθορισμένα, και που μόνο το άμεσο περιβάλλον της φωλιάς υπερασπίζονται κατά την αναπαραγωγική περίοδο. Το μέγεθος της περιοχής στην περίπτωση αυτή είναι μεταξύ 2 και 10 εκταρίων. Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ των φωλιών είναι 100 μ., περίπου. Η πυκνότητα των αναπαραγομένων ζευγαριών είναι σχετικά δύσκολο να προσδιοριστεί, δεδομένου ότι οι κίσσες συμπεριφέρονται αρκετά κρυπτικά κατά τη διάρκεια των περιόδων αναπαραγωγής, οπότε μπορούν να προκύψουν ανακριβή στοιχεία. Για την Κ. Ευρώπη, οι μέσοι όροι είναι σε δασικές περιοχές, συνήθως, ακριβώς κάτω από ένα (1) ζευγάρι αναπαραγωγής ανά 10 εκτάρια. Οι μέγιστες τιμές σπάνια υπερβούν τα 1,5-2 αναπαραγόμενα ζευγάρια ανά 10 εκτάρια. Σε ευνοϊκά ενδιαιτήματα είναι περίπου 2-4 ζευγάρια /10 εκτάρια, σε εξαιρετικές περιπτώσεις 5-8 ζευγάρια/10 εκτάρια. [56] Η περίοδος φωλιάσματος ποικίλλει ανάλογα με την επικράτεια αναπαραγωγής, με το φώλιασμα να πραγματοποιείται στα μέσα Απριλίου, στο μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης (μέσα Απριλίου έως αρχές Ιουνίου στην Βρετανία, τέλη Απριλίου έως αρχές Ιουνίου στην Φινλανδία, μέσα Απριλίου μέχρι το τέλος Μαΐου στην Ελβετία), ενώ στην Β. Αφρική είναι στις αρχές Απριλίου και στο Ισραήλ, από τα τέλη Φεβρουαρίου και μετά. [57][58]
Η ωοτοκία πραγματοποιείται άπαξ σε κάθε αναπαραγωγκή περίοδο. Στις προτιμώμενες θέσεις αναπαραγωγής (βλ. Βιότοπος), οι κίσσες κατασκευάζουν την φωλιά τους σε δένδρα, καλά κρυμμένες σε μια διχάλα ή πάνω στον κορμό, σπανιότερα σε θάμνους ή σε κουφάλες δένδρων, περίπου 1,5-2 μ. από την επιφάνεια του εδάφους, [59][60] αλλά έχουν βρεθεί φωλιές και στα 8-30 μ. Σπάνια, χρησιμοποιούνται παλαιά κτήρια για την κατασκευή της φωλιάς. Και τα δύο φύλα συμμετέχουν στην κατασκευή της φωλιάς, που είναι μια κυπελοειδής κατασκευή από κλαδιά και βλαστούς, ανάμικτα με λίγο χώμα και επιστρωμένη με λεπτές ρίζες και τρίχες έτσι, ώστε να σχηματίζεται μια εσωτερική, μικρότερη δομή. [61] Η διάμετρος της φωλιάς είναι 16-40 εκ., περίπου.
Η γέννα αποτελείται από (3-) 5 έως 7 (-10) υποελλειπτικά, αρκετά γυαλιστερά, ελαφρώς πιτσιλωτά αβγά, διαστάσεων 31,6 Χ 22,9 χιλιοστών και βάρους 8,5 γραμμαρίων, εκ των οποίων, ποσοστό 6% είναι κέλυφος. [62] Η εναπόθεση γίνεται κάθε δεύτερη ημέρα. Η επώαση αρχίζει αμέσως μετά την εναπόθεση του πρώτου αβγού, πραγματοποιείται μόνον από το θηλυκό και διαρκεί, κατά μέσον όρο, 18-20 ημέρες. [63] Οι νεοσσοί είναι φωλεόφιλοι και χρήζουν της άμεσης προστασίας των γονέων. Ανοίγουν τα μάτια στις 7-8 ημέρες, ενώ πτερώνονται και αφήνουν την φωλιά στις 21-24 ημέρες μετά την εκκόλαψη. Συνήθως, παραμένουν μαζί με τους γονείς τους ολόκληρο τον ερχόμενο χειμώνα. [64]
Παρόλο που, σε κάποιες χώρες οι κίσσες έχουν μειωθεί αισθητά, οι «πληθυσμοί-κλειδιά» σε Ρωσία, Γαλλία και Τουρκία είναι σταθεροί ή αυξάνονται. [65] Γενικά, το είδος δεν κινδυνεύει σε παγκόσμιο επίπεδο και αξιολογείται ως Ελαχίστης Ανησυχίας (LC) από την IUCN. [66]
Τους μεγαλύτερους καταγεγραμμένους αναπαραγωγικούς πληθυσμούς στην Ευρώπη, διαθέτουν η Ρωσία, η Γαλλία, η Τουρκία, η Ισπανία και η Γερμανία. [67]
Οι κίσσες απαντούν ως κοινό επιδημητικό είδος σε όλα σχεδόν τα ηπειρωτικά και στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου αρκεί, βέβαια, να υπάρχουν τα κατάλληλα ενδιαιτήματα. Κινούνται από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 1.800 μ. αν και, συνήθως, απαντούν από τα 300 μέχρι τα 1.200 μ. Στις περισσότερες πεδινές παραθαλάσσιες περιοχές σπανίζουν, εκτός από μερικά νησιά. Αντίθετα είναι κοινότερες στις ορεινές περιοχές (σε μεγαλύτερα υψόμετρα από την γειτονική Μ. Ασία), πιθανώς λόγω διώξεων από τους ανθρώπους. [68]
Η Κίσσα απαντά στον ελλαδικό χώρο και με τις ονομασίες Βαλανίδα (Μακεδονία), Μελάβη και Μπλάβη (Μακεδονία, Ήπειρος), Πρασινοπούλι (Μακεδονία) και Χρυσοκαρακάξα. [69]
i. ^ Για την επιλογή της συγκεκριμένης απόδοσης, βλ. Ονοματολογία
ii. ^ Ο όρος χρησιμοποιείται καταχρηστικά δεδομένου ότι, ο όρος glandarius σημαίνει «αυτός που σχετίζεται με/που αναφέρεται στα βελανίδια» και όχι «αυτός που τρώει βελανίδια». Πάντως, στην ελληνική βιβλιογραφία αναφέρεται η απόδοση Κίσσα η βαλανοφάγος [70] για το πτηνό, παρόλο που η συγκεκριμένη άποψη στερείται ετυμολογικής βάσης τόσο για το γένος όσο και για το είδος (βλ. Ονοματολογία)
iii. ^ Περιλαμβάνει και το G. g. lusitanicus [71]
iv. ^ Περιλαμβάνει και το G. g. azureitinctus [72]
Η κίσσα είναι στρουθιόμορφο πτηνό της οικογενείας των Κορακιδών, που απαντά και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Garrulus glandarius και περιλαμβάνει 35 υποείδη.
Η κίσσα είναι από τα πτηνά που περιλαμβάνουν πολλά υποείδη, ενώ εμφανίζει υψηλού βαθμού ενδημισμό (βλ. Συστηματική ταξινομική). Το όνομά της έχει «καταχραστεί» -εν πολλοίς αδικαιολόγητα- η καρακάξα, παρόλο που, ενώ ανήκουν στην ίδια οικογένεια, ουδόλως μοιάζουν μεταξύ τους (βλ. Ονοματολογία).Στην Ελλάδα απαντούν 5 υποείδη: G. g. albipectus O. Kleinschmidt, 1920, G. g. graecus Kleiner, 1939, G. g. cretorum R. Meinertzhagen, 1920 και G. g. samios Kleiner, 1940, με τα δύο τελευταία να είναι ενδημικά της Ελλάδας (και στενοενδημικά της Κρήτης και Σάμου, αντίστοιχα). Επίσης, είναι σημαντική η παρουσία και του μικρασιατικού υποείδους G. g. anatoliae Seebohm, 1883, στα νησιά του Α. Αιγαίου και στα Δωδεκάνησα.
Στην Κύπρο απαντά το υποείδος G. g. glaszneri Madarász, 1902, επίσης ενδημικό στην μεγαλόνησο.
Бараба (урыҫ. обыкновенная сойка; йәки кареза; лат. Garrulus glandarius) — барабалар ырыуындағы, ҡоҙғондар ғәиләһендәге, турғай һымаҡтар отрядындағы ҡош.
Ҙурлығы күгәрсендәй. Өҙлөкһкҙ ағастан ергә, ерҙән кире ағасҡа һикергеләп йөрөй. Ғәҙәттә тупланып йөрөйҙәр. Дөйөм төҫө ерәнһыу һоро. Башында сыбар бүрке бар. Ҡанаттары, ҡойроғо ҡара. Ҡойроҡ төбөндә, ҡанаттарында аҡ таптар бар. Ҡанаттары бөгөлгән урында ҡара арҡыры һыҙатлы ялтырауыҡлы күк тап була. Ҡыжҡылдаҡтан төҫө һәм ҙурлығы менән айырыла. Тауышы тупаҫ: «ҡжжжжҡ- ҡжжжжҡ»
Урмандарҙа йәшәй. Киң генә таралған ултыраҡ ҡош. Ағас баштарында оялай. Бөжәктәрҙе ҡырып, файҙа килтерһә, ҡош ояларын туҙҙырып зыян итә.
Ҡарағай һәм шыршы орлоҡтары, сәтләүек, бөжәктәр, ваҡ ҡоштарҙың балаларын ашай. Көрән генә таплы 5-7 йомортҡа һала.
Диалекттарҙа шундай вариантарры бар: Урман һайҫҡаны, суҡтурғай.
Э. Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары.Өфө-1986й. 69-сы бит.
Бараба (урыҫ. обыкновенная сойка; йәки кареза; лат. Garrulus glandarius) — барабалар ырыуындағы, ҡоҙғондар ғәиләһендәге, турғай һымаҡтар отрядындағы ҡош.
Кальсезьган[1] , лиякс: шавача[1], кальчанава[2] — (лат. Garrulus glandarius, руз. Со́йка, обыкновенная сойка, кареза[3]) — те вирь нармунь.
Кеняöн шуöны кык пöлöс лэбачöс. Öтиыс (латин Garrulus glandarius; рочӧн сойка)) чавкан ыджда, а мöдыс (латин Perisoreus infaustus; рочӧн кукша)) – ичöтджык.
Ыджыд кенялöн сьöктаыс овлывлö 197 граммöдз. Гöныс кельыдперкаль рöма. Кузиник бӧжыс сьöд, увдорыс да вевдорыс еджыд. Вом пельöссяньыс тöдчö ус модаа сьöд визь. А ичöтик мича «рöмпöштаныс» кыкнан бордъяс кельыдлöзов. Юр вылас эм вомöна визьяса ичöтик туг. Лэбалö сьöкыдпырысь, борднас частö шенасигтырйи.
Ичöт кенялöн сьöктаыс сöмын 97 грамм. Вывтырыс 31 сантиметр кузьта. Гöныс пушыд да небыд, бордйыс дженьыд да паськыд. Кузь бöжыс гöгрöс пома. Юрыс да синмыс пемыдруд рöма. Кынöм улыс, бордйыс да бöжыс гöрдов. Чöв олысь лэбач, шыасьлывлö шочиника.
Кеняяс – вöрса лэбачьяс, эрдъяс вылö да кушинъясö пöшти оз петавлыны. Нэм чöжыс олöны пыр öтилаын, медсясö ньыв пуа-козъяинъясын. Сöмын ыджыд кеняяслöн кутшöмкö юкöн тöвнас вешйывлö рытыв-лунвывланьö.
Катша-рака моз жö быдтор сёйысь тылабордаяс. Арнас да тöвнас кокалöны пелысьлысь да тусяпулысь вотöссö. Радейтöны чöсмасьны быдсяма гагнас да налöн номыръясöн. Гожöмнас дзерöдöны посни кайясöс. Позъяс пырöмöн кокалöны налысь колькъяссö да кайпиянсö. Уськöдчывлöны и шыръяс вылö. Чукöртöны быдмöгъяслысь кöйдыссö да тӧв кежлö дзеблалöны нитш улö да пу горсъясö. Бöрыннас, кöдзыдъяс дырйи, ассьыныс дзеблалöмторъяссö кокньыда аддзöны весиг джуджыд лым улысь.
Кеняяс – колана лэбачьяс, вайöны уна буртор вöр-валы, лёк вöчысь гагъясöс бырöдöны да. Но кыйсьысьяс найöс мустöмтöны, сы вöсна мый пöткöдчöны налькъясö шедöм кыйдöсöн, а сiдзжö кокалöны лэчьясö веськалöм сьöлаясöс. А ыджыд кеня, мыйöн казялас мортлысь локтöмсö, ылiсянь на заводитас чирзыны да аслас горзöмнас шызьöдас вöрсö и васö. Та бöрын колана пöтка дiнад гусьöнтö сэсся он нин сибöдчы.
Позъяснысö вöчöны пуяс вылö, налöн сук лапъяс пöвстö, дзик пучер бердас – тыдавтöминö. Весиг зэв сюсь синма мортлы сьöкыд казявны татшöм позтö. Тэчöны найöс небыдик ув-вожйысь да ройысь. Пöжны пуктöны вит-ö-квайт кольк, найö вежов рöма сьöд чутъясаöсь. Позъяс пукалöны чеччывтöг кык вежонысь дырджык. Ыджыд кенялöн пияныс позсö эновтöны 20 лун бöрын, а ичöтыслöн тöлысьöн-джынйöн мысти.
Лэбачыслöн нимыс абу зэв важся. Миян моз кеняöн шуöны нöшта сöмын перымса комияс. Мукöд финн-йӧгра войтыр тайö кывсö оз тöдны и быдöн на пиысь нимтö ас ногыс: удмуртъяслöн – пекшал, марилöн – купшульö, мордвалöн – пиже чевача.
Кеняöн шуöны кык пöлöс лэбачöс. Öтиыс (латин Garrulus glandarius; рочӧн сойка)) чавкан ыджда, а мöдыс (латин Perisoreus infaustus; рочӧн кукша)) – ичöтджык.
Күкканат (бараба, күкшә, урман саесканы, имән каргасы, лат. Garrulus glandarius) — карга кошлар семьялыгыннан күкканатлар ыругының кош. Канатлары көзгесыман зәңгәрсу каурыйлар белән капланган. Ауразиянең урман зонасында таралган. Ояларын агачта коралар. Кышка имән чикләвекләре җыеп калдыра.
Гәүдә төсе җирәнсу коңгырт, канатлар, койрык, кайбер төрчәләрдә башының өсте дә — кара, койрык өсте ак, иңбаш каурыйлары күк төсендәге тар кара буйлар белән. Себер күкканатларында башы җирән, ә Аурупадагында — аксыл буй көрән таплары белән. Күкшәдән ак койрык өсте һәм кара койрык белән аерыла. Җиткән кошларның буе 15 см, гәүдә озынлыгы (койрык белән) 25–40 см, авырлыгы 150–200 г.
Күкканат (бараба, күкшә, урман саесканы, имән каргасы, лат. Garrulus glandarius) — карга кошлар семьялыгыннан күкканатлар ыругының кош. Канатлары көзгесыман зәңгәрсу каурыйлар белән капланган. Ауразиянең урман зонасында таралган. Ояларын агачта коралар. Кышка имән чикләвекләре җыеп калдыра.
Гәүдә төсе җирәнсу коңгырт, канатлар, койрык, кайбер төрчәләрдә башының өсте дә — кара, койрык өсте ак, иңбаш каурыйлары күк төсендәге тар кара буйлар белән. Себер күкканатларында башы җирән, ә Аурупадагында — аксыл буй көрән таплары белән. Күкшәдән ак койрык өсте һәм кара койрык белән аерыла. Җиткән кошларның буе 15 см, гәүдә озынлыгы (койрык белән) 25–40 см, авырлыгы 150–200 г.
↑ Integrated Taxonomic Information System — 1996. ↑ таксономическая база данных Национального центра биотехнологической информации США / National Center for Biotechnology InformationМэзкъанжэ (лат-бз. Garrulus glandarius) — къуаргъ лъэпкъым щыщ лӀэужьыгъуэщ.
Къуалэбзу инкъым. Теплъэр гъуафэщ, дамэ гъэшыпӀэхэм къащхъуэ-фӀыцӀэ ӀэпапӀэхэр хэлъ. Згуэрэм игъащтэмэ и щхьэпӀинэм зыкъеӀэт.
Мы лӀэужьыгъуэр Еуропэ псом, Ишъхъэрэ Америкэм, Африкэм, Азиэм щопсэу. Къаукъазым къызэрыкӀуэ къуалэбзущ. ЩӀымахуэми щыӀэщ. Щогъуалъхьэ кхъуакӀэ мэзхэм, мэз кусэхэм, гъурцхэм. Абгъуэр м. 1,5-5-кӀэ Ӏэтауэ жыг къудамэхэм пащӀыхь. Шырхэр тӀуми къызэдыраш, зэдапӀ.
Ӏусыр зэщымыщщ: мышхумпӀэ, мэракӀуэ, гъатхэ-гъэмахуэм хьэпщхупщ, къуалэбзу жьгъейхэм я шыр, джэдыкӀэ, шындырхъуо, хьэндыркъуакъуэ.
Ньокоокуй (лат. Garrulus glandarius, нуучч. Сойка) — кукаакыттан бөдөҥ үрдүк мастаах ойуур көтөрө. Саха сирин соҕуруулуу-арҕаа кытыытыгар уйаланар. Арҕаа уонна киин улуустарга отой сэдэхтик көстөр. Кыһын соҕуруу барар, ардыгар кыстыыр. Аһылыга араас: үөннэр-көйүүрдэр, кутуйахтар, кыыллар өлүктэрэ, отоннор. Аһын саппаас уурар үгэстээх.
Саха сирин Кыһыл кинигэтигэр киирэр. III категориялаах.
Ньокоокуй (лат. Garrulus glandarius, нуучч. Сойка) — кукаакыттан бөдөҥ үрдүк мастаах ойуур көтөрө. Саха сирин соҕуруулуу-арҕаа кытыытыгар уйаланар. Арҕаа уонна киин улуустарга отой сэдэхтик көстөр. Кыһын соҕуруу барар, ардыгар кыстыыр. Аһылыга араас: үөннэр-көйүүрдэр, кутуйахтар, кыыллар өлүктэрэ, отоннор. Аһын саппаас уурар үгэстээх.
Саха сирин Кыһыл кинигэтигэр киирэр. III категориялаах.
Сай сагызган (Garrulus glandarius) - каргалар тукумундагы кушаары Дене узундугу 35 см жүнү калың, көпшөк, канаты карала, бүктөөсү көгүш, куйругу кара, жон жагы боз, боору кызгылт, башында жазы үрпөгү бар. Евразияда, Түн.-Бат. Африкада, КМШ өлкөлөрүндө Крым жана Кавказ токойлорунда жашайт. Кышында жана күзүндө оошуп жүрөт. Уясын дарактарга салат, кышка азыгын камдайт. Айрым учурда майда канаттуулардын уясын бузат.
Сойка або тыж кукша (Garrulus glandarius) є птах великости голуба з родины вороновых, росшыреный в цїлій Европі, Азії і в северозападній Африцї.
Сойка є нафаребнїшый европскый представитель своёй родины. Є помаранчовобура з чорным хвостом і дзёбаком, ружовопомаранчовыма ногами, бурыма очами і білов гудзіцёв, котра є особливо нападна почас лїтаня. На крылах мать синї пірка з чорныма перечныма смужками, під оком чорный поздовжный фляк. Лїтать тяжко, вовнково і трепаво, на земли підскакує. Поглавя мають тоты самы фарбы, молоды птахы суть тмавшы і мають менше выразны синї пірка на крылах.
Сойка ся цїлорочно находить в змішаных лїсах, листяных і шпильковых лїсах, парках, загородах, садах і в остатнїм часї рїдкіше і в містах. Страчать свою природну полошавость і навщівлять містьскы паркы і загороды.
Обычайно ся озывать храптивым „кшрее“, мнявкавым „пієее“, котре є про лаіка нерознательне од кликаня канї лїсовой або гыбкым „куіт“.
Страву глядать як на стромах так і на земли. Жывить ся передовшыткым рослиновов стравов, окремо пак жолудями і буквіцями, котры собі скрывать в скрыші на зиму, але тыж і лїсковыма орїхами, зерном, різныма плодами і насїнём, чорніцями ці ярабинов ітд. Мясову страву творять передовшыткым молоды птахы, мышы, слимакы, ящуркы ці малы гады. Сама ся ставать частов жертвов векшых хищів.
Гнїздить од кінце мая до початку юна. В припадї страчіня першой зношкы гнїздить звычайно бігом юна іщі раз. Гнїздо з конариків і постелене мохом або травов собі будує на конарях стромів або высокых кряках обычайно 5 м над землёв. В єднотливых інтервалах кладе саміця 5-7 жовтосивых 40×33 мм великых яєць; друга зношка парів, котры пришли о першу, мать 3-4 яйця. Інкубачна доба тырвать згруба 16–17 днїв.
На кормлїню молодять беруть участь обоми родічі. Молодята опущають гнїздо дас в 21–22 днях жывота, але іщі по добу 3 тыжднїв суть своїма родічамы прикормлёваны. В природї ся може сойка дожыти і веце як 15 років.
Розознаваме приближно 42 підвидів сойкы, в середнїй Европі жыє підвид сойка середоевропска (G. g. glandarius).
Сойка або тыж кукша (Garrulus glandarius) є птах великости голуба з родины вороновых, росшыреный в цїлій Европі, Азії і в северозападній Африцї.
Сојката (науч. Garrulus glandarius) е вид птица која е распространета на огромен регион од западна Европа и северозападна Африка до Индија и понатаму до источниот брег на Азија и долу во југоисточна Азија. Во тој голем опсег има неколку форми (раси) кои еволуирале и се многу различни едни од други, особено ако се споредуваат птици од едниот до другиот крај на распространетоста. Сојката ја има и во Македонија.
Сојката е еден од многуте видови опишани најпрво од Карл Лине во неговото дело од 18 век, Systema Naturae. Тој ја смести во фамилијата Corvidae, нарекувајќи ја Corvus glandarius.[2]
Осумте расни групи (33 подвида вкупно) се дефинирани од Маџ & Брн (1994):[3]
Сојките живеат во мешани шуми, особено сакаат дабови послани со многу желади. Последните години, сојките почнаа да мигрираат во урбаните средини, веројатно заради уништувањето на нивните природни средини.
Вообичаеното огласување на сојката е тревожен, груб, рапав крик кој го користи кога ќе забележи разни грабливи животни. Но, таа е позната по нејзината мимикрија и може да звучи како различни видови птици толку добро, што не може да се направи разлика. Ги имитира звуците дури и на грабливите птици што неа ја напаѓаат како планинската улулајка. Сојката ја ловат разни грабливки, како што се: бувот, ноќе и јастребот кокошкар и сивиот сокол во текот на денот.
Сојката се храни и на дрвјата и на земја. Конзумира широк спектар без’рбетници, вклучувајќи и многу инсекти штетници, потоа желади (семето од даб, кое го закопува и чува за зима)[4], разни други семиња и плодови, но и пилиња од други птици, јајца и мали глодари.
Гнезди на дрвјата или во големи грмушки и несе 4–6 јајца кои се испилуваат по 16–19 дена, а се осамостојуваат по 21–23 дена. Двата родитела се грижат и ги хранат младенчињата.
Сојката (науч. Garrulus glandarius) е вид птица која е распространета на огромен регион од западна Европа и северозападна Африка до Индија и понатаму до источниот брег на Азија и долу во југоисточна Азија. Во тој голем опсег има неколку форми (раси) кои еволуирале и се многу различни едни од други, особено ако се споредуваат птици од едниот до другиот крај на распространетоста. Сојката ја има и во Македонија.
Сульха (кĕпшĕл) (Garrulus glandarius) - чакак пысăкăш кайăк, пирĕн тăрăхри чи хитре кайăксенчен пĕри. Курак йышне кӗрет. Кĕпшĕл вăрман кайăкĕ, ытларах юманлăхсене юратать. Питĕ шавлă кайăк. Çăмартисем (5-8) симĕсрех тĕслĕ, хăмăртарах пăчăсемлĕ. Йăвине питĕ тĕплĕ пытарать, чĕп кăларнă вăхăтра шавламасть. Юман йĕкелĕсем - вĕсен тĕп апачĕ. Хурт-кăпшанкăсене те нумай пĕтерет. Ниçта та вĕçсе каймасть. Пирĕн патрах хĕл каçать. Чăвашра вĕсен йышĕ çулсерен чакса пырать. Йышĕпе те сахал.
Цагчаа ятгашаазгай (Garrulus glandarius), урьд Ятга шаазгай гэж байсан, нь баруун Европ, баруун хойд Африк, зүүн ба зүүн өмнөд Ази гээд өргөн бүсэд тархан нутагладаг шувуу юм.
Нийт 9 бүлэг 33 дэд зүйл бий:
Тэд модон дээр ч, газар ч хооллоно. Олон төрлийн хорхой шавьж, мод, ургамлын үр, жимс жимсгэнэ иддэг. Мөн зарим жижиг шувуу, өндөг, мэрэгч иднэ.
Цагчаа ятгашаазгай мод, эсвэл томхон бутанд үүр засаж 4-6 өндөг гаргана. 16-19 хоног дараад ангаахай болох ба эцэг эх хамтдаа өсгөж тэжээдэг.
Цагчаа ятгашаазгай (Garrulus glandarius), урьд Ятга шаазгай гэж байсан, нь баруун Европ, баруун хойд Африк, зүүн ба зүүн өмнөд Ази гээд өргөн бүсэд тархан нутагладаг шувуу юм.
ჩხვირკი, თაშნეშე ჯაფარა (ლათ. Garrulus glandarius) — მაფურინჯე ბაღჷრეშნერეფიშ რანწკიშე. მაფურინჯე ფერო მიჭითე-შქირუ რე, კუდელი დო „ოშმეშეფი“ უჩა უღჷ, ქაქუჩი — უჩატერტამი, წელი — ჩე, სუალს — სქვამი, უჩაფხაჭამი ცვანე ტერტი. ჩხვირკიშ რსხულიშ სიგჷნძა რე 34 სმ, მასა — 160 გ-ს ონჭუ. გოფაჩილი რე ევროპას, აზიას დო ოორუე-ბჟადალ აფრიკას, ხე ესვარილ დო ფურცელამ ტყალეფს. საქორთუოს მოხვენი რე. ჩხვირკი 4–7 (10-შახ) მარქვალს დვანს. ჭკომუნს თასეფს, კანკარს, ხილს, რკოს დო ჭანდეფს, ნამუეფიშ მოჯალაგუათ ართგვარი ორგებელი მოუღჷ. ძალამ ჯგირო უგურუანს შხვადოშხვა სიმსის.
ჩხვირკი, თაშნეშე ჯაფარა (ლათ. Garrulus glandarius) — მაფურინჯე ბაღჷრეშნერეფიშ რანწკიშე. მაფურინჯე ფერო მიჭითე-შქირუ რე, კუდელი დო „ოშმეშეფი“ უჩა უღჷ, ქაქუჩი — უჩატერტამი, წელი — ჩე, სუალს — სქვამი, უჩაფხაჭამი ცვანე ტერტი. ჩხვირკიშ რსხულიშ სიგჷნძა რე 34 სმ, მასა — 160 გ-ს ონჭუ. გოფაჩილი რე ევროპას, აზიას დო ოორუე-ბჟადალ აფრიკას, ხე ესვარილ დო ფურცელამ ტყალეფს. საქორთუოს მოხვენი რე. ჩხვირკი 4–7 (10-შახ) მარქვალს დვანს. ჭკომუნს თასეფს, კანკარს, ხილს, რკოს დო ჭანდეფს, ნამუეფიშ მოჯალაგუათ ართგვარი ორგებელი მოუღჷ. ძალამ ჯგირო უგურუანს შხვადოშხვა სიმსის.
ჩხვირკიშ ხონარიSēo bleohcrāƿe (Garrulus glandarius) is sangfugol þǣre cnēorise hræfna (Corvidae).
Hēo ƿunaþ geond Europe, sumum dǣlum norðernre Affrice and þæs Nēan Ēastan and ēac on brādum landscipe Asie. Hēo brōdaþ on missenlicum þynnum, boldsetedum ƿealdum, ac on middelre Europe hire līciaþ missenlice and lēafige ƿealda. Þā hēo ett sind sƿīðe missenlice; on Summere ett hēo oftost dēor, and on Ƿintere ett hē oftost ƿyrta. Fōre þǣm Ƿintere hēo geseteþ maniga ǣc hnyt on horde, and manig ōðru cynn hnuta.
Þæt mǣste dǣl bleohcrāƿena sind Sūþeuropisca and Ƿesteuropisca; þæt mǣste dǣl Mideuropiscra and Norþeuropiscra bleohcrāƿena sind hƿīlum būenda; þæs synderlīce þā norðernan bleohcrāƿan forlǣtaþ heora briddas in þǣre Ƿintertīde.
The Eurasian jay (Garrulus glandarius) is a species of passerine bird in the crow family Corvidae. It has pinkish brown plumage with a black stripe on each side of a whitish throat, a bright blue panel on the upper wing and a black tail. The Eurasian jay is a woodland bird that occurs over a vast region from western Europe and north-west Africa to the Indian subcontinent and further to the eastern seaboard of Asia and down into south-east Asia. Across this vast range, several distinct racial forms have evolved which look different from each other, especially when comparing forms at the extremes of its range.
The bird is called jay, without any epithets, by English speakers in Great Britain and Ireland.
The Eurasian jay was formally described by the Swedish naturalist Carl Linnaeus in 1758 in the tenth edition of his Systema Naturae under the binomial name Corvus glandarius.[2] Linnaeus specified the locality as "Europa" but this was restricted to Sweden by Ernst Hartert in 1903.[3][4] The Eurasian jay is now one of three species placed in the genus Garrulus that was established in 1760 by the French zoologist Mathurin Jacques Brisson.[5][6] The genus name Garrulus is a Latin word meaning "chattering", "babbling" or "noisy". The specific epithet glandarius is Latin meaning "of acorns".[7]
Eight racial groups (33 subspecies in total) were recognised by Steve Madge & Hilary Burn in 1994:[8]
The International Union for Conservation of Nature (IUCN) and Birdlife International split the Eurasian jay into three species. The subspecies G. g. leucotis becomes the white-face jay (Garrulus leucotis)[9] and the bispecularis group containing six subspecies becomes the plain-crowned jay (Garrulus bispecularis).[10]
G. g. bispecularis
Uttarakhand, India
G. g. atricapillus
Jerusalem, Israel
.jpg)
G. g. glaszneri
Troodos Mountains, Cyprus
The Eurasian jay is a relatively small corvid, similar in size to a western jackdaw (Coloeus monedula) with a length of 34–35 cm (13–14 in) and a wingspan of 52–58 cm (20–23 in).[11] The nominate race has light rufous brown to a pinkish brown body plumage. The whitish throat is bordered on each side by a prominent black moustache stripe. The forehead and crown are whitish with black stripes. The rump is white. The complex colouring on the upper surface of the wing includes black and white bars and a prominent bright blue patch with fine black bars. The tail is mainly black.[8]
The most characteristic call is a harsh, rasping screech that is used upon sighting various predators and as a advertising call. The jay is well known for its mimicry, often sounding so like a different species that it is difficult to distinguish its true identity unless the bird is seen. It will imitate the calls of birds of prey such as the mew of the common buzzard and the cackle of the northern goshawk.[12][13]
A member of the widespread jay group, it inhabits mixed woodland, particularly with oaks, and is a habitual acorn hoarder. In recent years, the bird has begun to migrate into urban areas, possibly as a result of continued erosion of its woodland habitat. Before humans began planting the trees commercially on a wide scale, Eurasian jays were the main source of movement and propagation for the European oak (Q. robur), each bird having the ability to spread more than a thousand acorns each year. Eurasian jays will also bury the acorns of other oak species, and have been cited by the National Trust as a major propagator of the largest population of holm oak (Q. ilex) in Northern Europe, situated in Ventnor on the Isle of Wight.[14] Jays have been recorded carrying single acorns as far as 20 km, and are credited with the rapid northward spread of oaks following the last ice age.[15]
Eurasian jays normally first breed when two years of age, although they occasionally breed when only one year. Both sexes build the nest which is usually placed in a fork or on a branch of a tree close to the main trunk at a height of 2–5 m (6 ft 7 in – 16 ft 5 in) above the ground. Very occasionally the nest is located on a building. The nest has a base of twigs 3–15 mm (0.12–0.59 in) in diameter and a lining of thinner twigs, roots, grass, moss and leaves. The eggs are laid daily, normally early in the morning. The clutch is 3–6 eggs which are pale green to pale olive brown and are covered with fine darker speckles. They sometimes have brown or black streaks concentrated at the broader end. The eggs are 31.3 mm × 23.0 mm (1.23 in × 0.91 in) and weigh around 8.5 g (0.30 oz). They are incubated by the female and hatch after 16–19 days. While the female is on the nest the male brings her food. Both parents feed and care for the young which fledge after 19–23 days. The parents continue to feed the fledgelings until they are 6–8 weeks of age. Only a single brood is raised each year.[16]
The maximum recorded age is 16 years and 9 months for a bird in Skelton, York, United Kingdom, that was ringed in 1966 and found dead in 1983.[17][18]
.jpg)
Nest with eggs
Juvenile Eurasian jay in South Korea
Garrulus glandarius atricapillus - MHNT
Feeding in both trees and on the ground, it takes a wide range of invertebrates including many pest insects, acorns (oak seeds, which it buries for use during winter),[19] beech and other seeds, fruits such as blackberries and rowan berries, young birds and eggs, bats, and small rodents. Like most species, the jay's diet changes with the seasons but is noteworthy for its prolific caching of food—especially oak acorns and beechnuts—for winter and spring. While caching occurs throughout the year, it is most intense in the autumn.[20]
In order to keep its plumage free from parasites, it lies on top of anthills with spread wings and lets its feathers be sprayed with formic acid.
Similar to other corvids, Eurasian jays have been reported to plan for future needs.[21] Male Eurasian jays also take into account the desires of their partner when sharing food with her as a courtship ritual[22] and when protecting food items from thieving conspecifics.[23]
The Eurasian jay (Garrulus glandarius) is a species of passerine bird in the crow family Corvidae. It has pinkish brown plumage with a black stripe on each side of a whitish throat, a bright blue panel on the upper wing and a black tail. The Eurasian jay is a woodland bird that occurs over a vast region from western Europe and north-west Africa to the Indian subcontinent and further to the eastern seaboard of Asia and down into south-east Asia. Across this vast range, several distinct racial forms have evolved which look different from each other, especially when comparing forms at the extremes of its range.
The bird is called jay, without any epithets, by English speakers in Great Britain and Ireland.
La eŭropazia garolo aŭ eŭrazia garolo (Garrulus glandarius) de la ordo de paseroformaj birdoj kaj familio korvedoj estas la plej konata garolo en la malnova mondo.
Tiu garolo (34 cmj.) en la nomiga subspecio estas birdo el bruna al rozkolora iom pli hela en la ventro kaj pli malhela dorse. Sur tiu ne alloga koloro videblas tre allogaj markoj: ĉe la flugiloj estas tre rimarkinda helblua parto kun etaj nigraj strekoj. Ĉe la beko kaj subokule ĝi havas nigran larĝan strion kvazaŭ liphararon, kaj ankaŭ nigrajn havas la voston kaj en flugilpintoj kontrasteblajn partojn kontraŭ blankaj zonoj ĉe la flugiloj apud la blua parto kaj ĉe la pugo. Ĉe la kapo kaj ĉirkaŭokule ĝi havas videblajn striojn malhelajn kaj helajn. La subpugo kaj la gorĝo estas blankaj. La okuloj estas bluaj, la gamboj brunaj kaj la beko nigra kaj forta.
La ino kaj la masklo estas samaj. La nematuruloj estas ne tiom koloraj kaj ĉefe ne tiom rozkoloraj.
Tiu specio disvastiĝas tra la tuta Eŭropo (escepte Islando kaj norde de Skotio kaj Skandinavio), kaj el nordokcidenta Afriko ĝis orienta Azio. Tra tiu tiom grandega zono la specio montras tre malsamajn rasojn aŭ subspeciojn, ĉefe se oni komparas ekzemplerojn de la malproksimaj mondoregionoj, ekzemple en la Iberia Duoninsulo: la G.g.fasciatus oriente kaj en Andaluzio estas pli griza kaj malpli rozkolora ol la G.g. lusitanicus de okcidentaj kaj nordaj regionoj pli rozkolora.
Tiu precipe palearktisa birdo nek migras nek eliras el arbaroj (kiel pigoj kaj bluaj pigoj). Tamen somere estas videblaj en iom pli malfermaj arbaroj, vintre en pli fermaj. Ankaŭ, se mankas nutraĵo, ili moviĝas iome el nordo kaj oriento al okcidento kaj pli mezvarmaj regionoj.
La Eŭrazia garolo estis unu el la multaj specioj origine priskribita de Linnaeus en sia verko de la 18a jarcento nome Systema Naturae. Li agnoskis ties similecon kun aliaj korvedoj kaj dekomence nomis ĝin Corvus glandarius.[1]
Ĝis ok rasgrupoj (33 subspecioj totale) estas agnoskataj de Madge & Burn (1994):[2]
Ili loĝas ĉe arbaro de kie ili eliras nur proksime ekzemple en herbejojn aŭ fruktoĝardenojn, kie ili damaĝas kontraŭhome. Iam en parkoj, sed pli ofte en kamparaj arbaroj.
Ili manĝas ĉefe sekajn fruktojn, sed printempe kaj somere ankaŭ ovojn, birdidojn, musetojn, helikojn, vermojn, fruktojn el ĝardenoj (figoj, ĉerizoj, pomoj, piroj,...), aŭtune berojn, nuksojn, juglandojn, kaŝtanojn kaj ĉefe glanojn el kverkoj.
Aŭtune ili kutimas kaŝi tiujn glanojn la tutan tagon por posta prenado kiam la manĝo malabundos vintre.
Tiu moro akumuli glanojn kaj aliajn semojn multe gravas por la sukceso ne nur de la birdo sed ankaŭ de la arbaro! La birdo prenas kaj kaŝas aŭtune ĉirkaŭ centon da glanoj unutage, po el unu ĝis kvin unufoje, el kiuj ĝi prenas unu en sia beko kaj la aliajn en la gorĝo! Ili prenas ju pli da glanoj des pli malproksime (el 80 mj. ĝis km.). Ili martelas la glanojn en arbotruoj per sia beko kvazaŭ kiel martelo aŭ kaŝas ilin en la grundo dise ne malpli ol duonmetro. Ili venos vintre aŭ printempe manĝi la glanojn kaj eĉ fine de printempo iliajn ekkreskaĵojn.
Tamen kaj bonŝance la plej granda parto de la glanoj ne estos trovataj -la garolo ne flaras- kaj forgesitaj ĝermos; tiele la kverkoj certigos sian disvastigon kaj plibonigadon de la arbaro, ĉar la garoloj disigas nur bonaj semojn (la malbonaj disdegnatas) kaj al distancoj ne atingeblaj de la arboj mem. La novaj kverkoj kreskos inter alifamiliaj arboj plibonigante la genetikan miksadon kaj eĉ reenirante en nekverkaj arbaroj (ekzemple pinaroj). Tiu ĉi estas natura asekuro ĉar la glanoj enterigitaj de la garolo rezistos la sekigon, la frostigon kaj la rabadon far de aliaj bestoj.
Tiun moron realigas ankaŭ aliaj specoj de garoloj aŭ korvedoj en Azio kaj Nordameriko, ekzemple Cyanocitta cristata.
La garolo translokiĝas kutime po unu kiel pigoj. La flugo ŝajnas peza, mallerta aŭ malforta, kvankam la flugilfrapo estas rapida. Komence de printempo ili ariĝas kaj oni sekvas unu la alian per malrapidaj flugilfrapoj. Escepte dum reproduktado, ili povas kuniĝi laŭ paroj aŭ grupetoj.
Nekonfuzebla skraaaaak. Tamen la garolo povas imiti la voĉon de aliaj birdoj kiel pigoj, orioloj... aŭ strigoj kiujn ili povas mortigi tage dum ili povas esti mortigitaj de tiuj nokte. Ilia voĉo estas aŭdebla ofte koruse kvazaŭ kverele.
Kvankam la garolo estas facile videbla danke al ties koloroj kaj aŭdebla, dum la reproduktado ŝanĝas morojn. Ili estas pli silentemaj kaj flugas pli kaŝe el branĉo al branĉo ĉiam kovrita de folioj. Ankaŭ la voĉon ili ŝanĝas ĉefe antaŭ la nesto por alia pli intima.
Ĝenerale estas malfidemaj birdoj, kvankam povas manĝi elhomajn manĝaĵojn. Malfacile videblas surgrunde en malferma ebenaĵo. Se ili estas alarmita, ili starigas la plumetaran strikojn ĉe la kapo kaj movas la voston ien kaj reeen aŭ supren kaj malsupren.
Ŝajne ili surteriĝas sur formikejoj kaj permesas formikojn supreniri iliajn korpojn eble por forigi parazitojn.
Por flatado kaj pariĝado unu persekutas la alian el branĉo al branĉo aŭ surgrunden, malfermas la plumaron ĉefe ĉekape kaj la voston kvazaŭ ventumilon, kiel pigoj. Montras la blankajn makulojn de la pugo kaj aliaj partoj. Tion ili faras dum unu monato aŭ monato kaj duono.
Ambaŭ konstruas la neston per branĉetoj kaj haroj. La ino demetas 5 aŭ 6 ovojn (novaj nur 3 aŭ 4) aprile aŭ maje. La ovoj estas iom verdaj kaj montras brunajn punktetojn. La kovado estas farata ĉefe de la ino dum 16 aŭ kelkaj pliaj tagoj. La reproduktado estas farata de ambaŭ dum 20 tagoj. Tiam la garolidoj elnestigas kaj ĉiuj vagadas ĝis septembro, kiam oni grupiĝas.
La garoloj vivas ĝis 14 jaroj.
Humura rilato pri identeco kaj identigo de garoloj aperas en La brava soldato Ŝvejk, vidu ekzemple la faman esperantan tradukon en www.esperanto.nu (parto 2a, paĝo 130).
Fama esperantisto Gilbert René Ledon uzis neoficiale pseudonimon "garolo", pro siaj inicialoj kaj eble pro aliaj similecoj; vidu en Vikipedio Gilbert Ledon.
La eŭropazia garolo aŭ eŭrazia garolo (Garrulus glandarius) de la ordo de paseroformaj birdoj kaj familio korvedoj estas la plej konata garolo en la malnova mondo.
El arrendajo euroasiático[2] (Garrulus glandarius) es una especie de ave paseriforme de la familia de los córvidos (Corvidae). Es especie propia del Viejo Mundo, encontrándose regularmente distribuida en la región paleártica (Europa, Anatolia, sur de Siberia, este de Asia y el norte del Magreb) y mucho más escasamente en la paleotrópica (sur de la cordillera del Himalaya y sureste de Asia).
El arrendajo fue una de las especies descritas por Carlos Linneo en el siglo XVIII. En su descripción lo unió a los cuervos llamándole Corvus glandarius. Posteriormente acabó siendo creado el género Garrulus, donde se le incluyó. Su nombre común "gayo" proviene del latín gaius.
Hay una gran disparidad entre las subespecies aceptadas de esta especie, que se diferencian en patrones de plumaje. Según diferentes autoridades hay entre 35 y 40 subespecies.[3][4]
Es un ave de tamaño medio: longitud de 32 a 35 cm y envergadura alar de 54 a 58 cm.[5] Es inconfundible, tiene un plumaje muy llamativo, anaranjado con un panel azul claro en el pliegue alar, en las plumas terciarias. Tiene además un obispillo blanco muy llamativo, que es el detalle básico para identificarla en vuelo.[5]
No presenta dimorfismo sexual.
Tiene un área de distribución extensa, habitando por prácticamente toda Europa y Asia, con excepción de las zonas más septentrionales, como el norte de Escandinavia y Rusia. Tampoco aparece en las estepas y desiertos de Asia central, ni en los de Oriente Medio.
Es un córvido principalmente forestal, habita tanto en bosques de coníferas como en bosques de caducifolias, aunque prefiere estas últimas por la cantidad de alimento. Anida en los árboles.
Es un ave muy ruidosa, con un reclamo muy característico; aunque tímida, es bastante fácil de ver. Como el resto de córvidos es omnívoro, siendo uno de sus principales alimentos las bellotas, las cuales esconde y almacena enterrándolas durante el otoño para su consumo en invierno.[6]
No es un córvido muy sociable, normalmente se mueve en pequeños grupos familiares, aunque se agrupa más en primavera. Es un ave muy abundante, sin problemas generales de población y que de hecho en los últimos tiempos ha aumentado su población mucho, como el resto de los córvidos.
La hembra pone entre 3 y 6 huevos de color verdoso, entre abril y junio.
El arrendajo euroasiático (Garrulus glandarius) es una especie de ave paseriforme de la familia de los córvidos (Corvidae). Es especie propia del Viejo Mundo, encontrándose regularmente distribuida en la región paleártica (Europa, Anatolia, sur de Siberia, este de Asia y el norte del Magreb) y mucho más escasamente en la paleotrópica (sur de la cordillera del Himalaya y sureste de Asia).
Pasknäär (Garrulus glandarius) on linnuliik vareslaste sugukonnast.
Pasknääri levila on üsna laialdane, hõlmates suurt osa Euroopat (puudub ainult Šotimaa põhjaosas, Islandil, Skandinaavia mägialadel ja Ibeeria poolsaare edelaosas), Aasia taiga- ja segametsavööndit Kagu-Aasia ja Põhja-Indiani ning Loode-Aafrikat.
Pasknäär on Eestis üldlevinud ja arvukas haudelind. Pasknääri pesitsusaegset arvukust hinnatakse 30 000 – 50 000 isendile [2]. Kogu Euroopas hinnati 2004. aastal hinnati pasknääride arvukust 6–13 miljonile haudepaarile, mis teeks isendite koguarvuks 18–39 miljonit. Kogu maailmas on arvukus umbes 25–49 miljonit haudepaari.[3]
Pasknääride arvukus on erinevatel põhjustel kõikunud. Üheks põhjuseks on olnud küttimine. Saksamaal on makstud tapetud pasknääride eest tasu isegi kuni 1980. aastateni. Kohati põhjustas see isegi pasknääride täielikku hävimist.[4] Arvukus hakkas tõusma 1920. aastatel ning samast ajast alates on täheldatud pasknääride linnastumist ning levila laienemist põhja suunas Skandinaavias ja Põhja-Aasias.
Arvukust vähendab ka metsade lageraie.
Täiskasvanud pasknäärid on umbes haki suurused 32–35 cm pikkused, kirju sulestikuga linnud. Tiibade siruulatus on 53 cm ja linnu kaal umbes 170 grammi. Emas- ja isaslind sulestikult ei erine. Laia levila tõttu on pasknääril mitmeid üksteisest sulestiku värvuselt erinevaid alamliike. Eestis levinud nominaatvormil on pea piirkond heledam ja noka tüve pikenduseks on mõlemal pool musta värvi laik. Iseloomulik on sinise-musta-valgekirju tiivaküüdus ja sellest tagapool tiival valge laik. Rind ja kõhualune on roosakashall või beež, kurgualune ja päranipuala valge. Saba ja tiibade tagaosa on must. Nokk on pruunikashall, jalad pruunikaspunased kuni hallikaspruunid.
Noorlindude sulestik sarnaneb vanalindude omaga, kuid on veidi tumedam ja rind punakam.
Erutunud linnul tõusevad lagipeasuled madala tutina püsti.
Pasknääri lend on pikemal vahemaal aeglane ja ebakindel, ümarate tiibade löögid on loperdavad. Lühemal vahemaal liugleb piki metsaserva pehmete sügavate kaartega.[5] Maapinnal ja okstel liigub ta enamasti hüpates, aeg-ajalt sabasulgi laiali ajades.
Pasknääri hoiatushüüd on vali kriiskav 'krääääk' või 'rräätš', aga ka hiireviu häälitsusest sageli eristamatu 'viää'.[5] Ta jäljendab meisterlikult teisi linde, aga ka koduloomi, näiteks lamba ja kitse häälitsusi.
Rahvakeeles on tal palju nimetusi. Lisaks levinuimale pasknäärile ka näär, pasknäru, metsnäär, pasaraak, sittharakas, paskrajakas, paskrästas, kreet, päägus, laaneharakas, pajurästas, kartulirääk, tammeähk, nott, lidrilind, rääkijalind jt. Nimetused põimuvad ja on paralleelsed mänsaku nimetustega, sest mänsakul on sarnane häälitsus.[6]
Vanasti otsis pasknäär sageli putukaid hobusepabulatest. Selline sõnnikus sonkimine on talle nimetuse andnud.
Ladinakeelse nimetuse tähendus on garrulus 'lärmakas, käratsev, jutukas, lobisev' ja glandarius 'tõrude juurde kuuluv, tõrusid andev' (sõnast glans 'tammetõru').
Pasknäär elab teadaolevalt kuni 17-aastaseks.[7]
Pasknääride geograafiline varieeruvus on väga suur. On kirjeldatud ligi 70 alamliiki, mida võib jagada 8 rühma. Need on kas geograafiliselt isoleeritud või üleminekupopulatsioonide kaudu üksteisega seotud. Alamliigirühmade sees on iseloomulike tundemärkide variatsioon enamasti sujuva üleminekuga.
See rühm, kuhu kuulub nominaatvorm, asustab Euroopat Uuraliteni ja lõunas Vahemere regioonini. Sulestik on punakas-hallikaspruun ja pealagi on triibuline.
See rühm on levinud Loode-Aafrikas. Ülaosa on kahevärviline: pealagi ja osaliselt kukal on ruuge, veinipunane või must, pealagi on laiatriibuline. Selg on hall.
See rühm asustab Vahemere idarannikut ja Väike-Aasiat, samuti osa Kaukaasiat ja Krimmi. Alamliikidel on must pea ülaosa pikenenud pealaesulgedega ja pikema valge laubaga. Kukal ja selg on sama värvi. Bosporuse Euroopa poolel on segapopulatsioon alamliigiga G. g. graecus.
See rühm hõlmab vaid samanimelise alamliigi, mis asustab Alborzi mäestiku põhjanõlva ja on hübriidpopulatsiooniga seotud alamliigiga G. g. krynicki. Pealagi on must, kuid pikemad suled on punaka äärisega.
See rühm asustab Põhja-Venemaad Põhja-Jaapanini ja talle on iseloomulik punane või ruuge pea vöödilise pealaega. Ülejäänud ülapool on hallim kui rühma glandarius alamliikidel. Viimasega ja samuti aasia rühmaga bispecularis esineb segapopulatsioone.
See rühm on levinud Himaalajast Hiinani. Pealagi on ilma triipudeta, pea ja selg on sama värvi. Valge tiivaküüdus on asendunud sini-must-valgete vöötidega.
Siia rühma kuulub vaid nimeandev alamliik. Must pealagi ja kahekordne sini-must-valge tiivaküüdus.
See rühm asustab Jaapanit, välja arvatud Hokkaido. Must valjasriba on ühenduses laia musta haberibaga. Pealagi on must valge äärisega sulgedega. Küünra-hoosulgede välislabad on pikalt valged.
Pasknäär elab peamiselt suuremates okas- ja segametsades, vahel ka puisniitudel ja metsatukkades ning väga harva kalmistutel ja suurtes parkides. Tõrude ja pähklite valmimise aegu tulevad nad parvedena parkidesse ja aedadesse. Lääne- ja Kesk-Euroopas on osaliselt linnastunud, elades parkides ja aedlinnades. Põhja-Aasias asustavad taigat ja Kagu-Aasias vihmametsi. Pasknäärid väldivad avamaastikku.
Pasknäär on peamiselt paiga- ja hulgulind, osaliselt ka rändlind. Sügisel võib täheldada väiksema ulatusega lõuna- ja edelasuunalist rännet. Merd nad tavaliselt ületada ei julge. Ida- ja Põhja-Euroopas on mõnel aastal täheldatud arvukamat rännet, näiteks 1983. aastal liikus suurel arvul linde üle Skandinaavia ja Poola Suurbritannia ranniku suunas.[8] Suuremat rännet on täheldatud enne seda 1882, 1898, 1916, 1932, 1933, 1936, 1947, 1955, 1964, 1972 ja 1977. 1964. aastal loendati Gdańskis ühe kuu jooksul 35 000 rändavat lindu. Suurim parv koosnes 1682 linnust.[7]
Pasknäär on segatoiduline. Tema toidu hulka kuuluvad selgrootud, väikesed selgroogsed loomad ning igasugune taimne toit. Lisaks tammetõrudele on ta toiduks kastanid, pähklid, nende puudumisel ka mais ja muud teraviljad. Lisaks võib ta süüa marju, luuvilju, kaunvilju, kartuleid ja seeni. Suvepoolaastal on ülekaalus putukad ja ussid, harvem ka väikelindude munad ja -pojad ning väikesed närilised. Putukatest on toiduks maipõrnikad, siklased, kärsaklased, poilased, kedrikuröövikud jt.[9] Suve teisel poolel tarvitab rohkem taimset toitu (marjad, seemned) ja tammetõrusid.[10] Tõrudest kogub ta ka omale talvevarusid, kaevates neid mulla alla või toppides puupragudesse. Mõnes panipaigas võib neid olla kuni 4 kg. Tavaline korraga tassitav kogus kõigub 1–5 tõru vahel, kuid rekord olevat 9 tõru korraga. Enamik tõrusid paigutab lind venivasse söögitorru.[11] Osa peidetud tõrudest kaevab pasknäär talvel lume alt välja, kuid osa jääb kasutamata ja läheb kevadel idanema.
Pasknäär külastab ka linnutoidumaju ja solgiauke, kuid püüab jääda puude lähedusse.[5]
Pasknäär ehitab pesa tavaliselt kuuse otsa tüve lähedale. Pesapaiga valib välja isaslind. Pesa asub 1,5–5 m, harvem ka kuni 10 m kõrgusel, seda ehitavad mõlemad vanalinnud. Lameda kujuga pesa välimine osa tehakse raagudest, seestpoolt vooderdatakse sambla, rohujuurte ja muu kättesaadava pehme materjaliga.[11] Kurnas on 4–8 muna, mida emaslind haub 16–20 päeva. Eestis on kurn täis mai esimesel poolel.[12] Haudumise perioodil on vanalinnud väga ettevaatlikud ja ei häälitse valjult. Pojad kooruvad 24–30 tunni jooksul. Poegi toidavad mõlemad vanemad. Pojad lahkuvad pesast 20–22 päeva pärast ning pesakond liigub vanalindude hoolitsuse all koos ringi vähemalt 3 nädalat. Suguküpsuse saavutavad pasknäärid 2 aasta vanustena ja pesitsema hakkavad kolmandal aastal [11]
Munemisperioodil langevad munad sageli oravate, harakate, unilaste või teiste pasknääride saagiks.
Pasknääri looduslikud vaenlased on kullilised ja varesed ning öisel ajal öökullid. Saksamaal ja Austrias on pasknääre kütitud, sest pasknäärid söövad väikeste värvuliste mune ja poegi. Pasknääre on ka toiduks tarvitatud: Saksamaal on jahimehed teinud pasknäärisuppi.[13][14]
Pasknääridel on eriline suhe sipelgatega. Lind võib seista sipelgapesasse, sirutada tiivad laiali ja lasta sipelgatel katta kogu oma keha. Sipelgad pritsivad ta sulestikule sipelghapet, mis tõenäoliselt aitab pasknääril hävitada oma parasiite.[11]
Noorlinnuna inimese kätte sattudes on teda kerge üles kasvatada ja ta taltub kiiresti. Vabadusse pääsedes pöördub ta inimese juurde tagasi.
Pasknäär (Garrulus glandarius) on linnuliik vareslaste sugukonnast.
Eskinosoa (Garrulus glandarius) Corvidae familiako eta Passeriformes ordenako hegaztia da, Paleartikoan oso hedatua dagoena. Tamaina ertaineko hegaztia da, oso deigarria. Basoetan eta inguruetan ikusi ohi da, eta azkar hegan egiten du ezkutaleku bila. Ia Euskal Herri osoan aurki daiteke, hegoaldeko muturrean salbu.
Tamaina ertaineko hegaztia da: 32-34 cm-ko luzera, 53-58 cm-ko hego luzera, eta 183-206 gramoko pisua.[1] Itxura potoloa du, hego biribilduak, eta nahiko buztan luzea. Korbidoen artean kolore deigarrienak dituen hegaztia da. Kolore arre edo arre-arrosa izan ohi du eta hegoak beltzak dira. Hegaz doanean orban txuri deigarriak ikus daitezke hegoen azpialdean. Luma tertziarioak, gainera, urdin deigarriak izan ohi dira. Buztana beltza da, ipurtxuntxurra zuria eta bibotera beltz luze bereizgarria izan ohi du, mokotik atzera hedatzen dena. Haserretzen denean kopeta eta buru-kaskoko luma zuri eta beltzak harrotzen zaizkio. Gazteen lumadia argixeagoa da.
Hots ohikoenak: skraak karraka burrunbatsua eta miau oihua, zapelatz arruntarena bezalatsukoa.[2] Beste hegazti eta animalia batzuen kantu eta oihuak imitatzeko gauza da.[1]
Eskinosoaren banaketa baso inguruneekin estuki loturik dago. Palearktikoan banaketa zabala du, Afrikako ipar-mendebaldetik Japoniaraino. Europa osoan umatzen da, Islandia eta Eskoziako iparraldean izan ezik [3].
Euskal Herri osoan bizi da, Nafarroako Erriberan eta Arabako Errioxan izan ezik. Baso hostozabalak, hariztiak batez ere, oso gogokoak ditu baino koniferoetan ere laketzen da. [4].
Esan bezala, eskinosoa basoetako hegaztia da. Ez dauka baso jakin baterako preferentzia orokorrik, baina hedadura handiko basoak nahiago ditu txiki eta sakabanatuak baino. Hainbat ikerketak adierazi dutenez, ugal-garaian koniferoen basoak nahiago dituzte. Neguan, aldiz, pagadiak nahiago dituzte.
Ez dituzte oso habia landuak egiten. Nahiko altuera apalean egiten dituzte, zuhaitz eta zuhaixken zurtoinetatik gertu. Oina adar eta zurtoinez osaturik egon ohi da, zementatzeko lur apur batekin bilduak. Habiaren barrualdea, berriz, belar lehor, ile eta sustraiez estaltzen dute.
Ugalketa-garaia apiriletik ekainera bitartean izaten da. Urtean errunaldi bakarra izaten dute eta orbandun kolore berdeko 3-7 arrautza erruten dituzte (ohikoena 5 arrautza errutea izaten da). Inkubazio-aldia 16-19 egunekoa izaten da.
Txitak hiru astez egoten dira habian, baina beste 6-8 astez gurasoen menpe bizitzen dira, habiatik kanpo izan arren. Ikerlariek 18 urtez bizi daitezkeela estimatzen dute, baina eraztuna jarri ondoren berreskuraturiko eskinoso baten adin maximoa 16 urte eta 8 hilabetekoa izan da.
Korbidoen arteko hegaztirik bakartiena da. Urte osoan zehar bikotekidearekin mugitu ohi da, neguaren bukaera eta udan salbu. Neguaren amaieran, ugalketa garaia hasi aurretik, eskinoso talde handiak biltzen dira. Udan berriz, familia-taldeak izaten dira.
Euskal Herrian eta Europako hegoaldean espezie sedentarioa den arren, Europa iparraldean bizi direnek hegoalderantz migratzen dute negu oso hotzak edota ezkur gutxiko udazkenak gertatzen direnean. Migrazio honetan talde batzuk Pirinioak igaro ditzakete.
Gainerako korbidoak bezala, hegazti omniboroa da eskinosoa. Urtean zehar aurki daitezkeen elikagai ezberdinen arabera, bere dieta asko aldatzen da urtarotik urtarora. Udaberrian intsektu eta ornodun txikiez elikatzen da batik bat, eta noizbehinka beste hegazti batzuen arrautzak jaten ditu. Udaberria eta uda igaro ahala, gero eta zereal eta fruitu mamitsu gehiago jaten du. Udazken eta neguko dieta ia guztiz landare jatorrikoa izaten da. Urtaro hauetan fruitu eta hazi-mota ugariz elikatzen da, baina ezkurrak dira bere janari gustukoenak [1].
Eskinosoak udazkenean jatekoa gordetzeko ohitura du. Biltegietan hurrak, gaztainak, gereziak, ogia eta, batez ere, ezkurrak gordetzen ditu. Udazken bakar batean eskinoso batek 4.500-5.000 ezkur ezkutatzen ahal ditu. Biltegiak 3-5 cm lurpean egoten dira, orbel edo lurrez estaliak. Gordetako ezkur batzuk neguan edo udaberrian jango badituzte ere, beste asko ernatu egingo dira. Era honetan eskinosoak hariztiak hedatzen laguntzen du[1].
Zenbait txingurritegitan pozik etzaten da, bertan hegalak zabaldu eta lumak harrotzen ditu txingurriak luma-tartera sar daitezen. Txingurriek erasoan azido formikoa botatzen dute, baina itxuraz hori gustatu egiten zaio eskinosoari, aAzido hori intsektizida ona omen baita, eta horrela, lumak eta larruazaleko bizkarroiak hiltzen ditu. [4].
Eskinosoa (Garrulus glandarius) Corvidae familiako eta Passeriformes ordenako hegaztia da, Paleartikoan oso hedatua dagoena. Tamaina ertaineko hegaztia da, oso deigarria. Basoetan eta inguruetan ikusi ohi da, eta azkar hegan egiten du ezkutaleku bila. Ia Euskal Herri osoan aurki daiteke, hegoaldeko muturrean salbu.
Närhi (Garrulus glandarius) on Euroopassa ja Aasiassa laajalle levinnyt, lähinnä havumetsissä elävä värikäs varislintu.
Närhi on 32–35 cm pitkä lintu, jonka siipien kärkiväli on 54–58 cm. Sen pääväri on punaisenharmaanruskea. Kurkku ja alaperä ovat vaaleat. Siipitaipeessa on vaaleansininen, mustaraidallinen lautuma. Nokan juuressa kurkun sivulla on leveä, musta viiksijuova ja päälaella on mustaa pitkittäisjuovitusta. Pyrstö on musta. Otsa- ja päälaenhöyhenet ovat usein pörhistettyinä. Närhen lento on epävarman näköistä ja hoippuvaa.[2]
Närhen tavallisin ääni on voimakas, ruma rääkäisy, jota se käyttää sekä varoitus- että kutsuäänenä. Joskus se päästää tasaisesti laskevaa, hiirihaukkamaista vihellystä "pijäh". Närhen laulu on erikoinen pulputtavien, naputtavien, naukuvien ja karheiden, usein mekaanisen oloisten äänien sekoitus. Laulu on hiljaista ja kuuluu vain lähelle. Laulua kuulee harvoin, lähinnä alkukeväällä.[2] Närhi oppii myös matkimaan kuulemiaan ääniä.
Vanhin suomalainen rengastettu närhi on ollut 13 vuotta 5 kuukautta 29 päivää vanha.[3]
Laaja levinneisyysalue kattaa suurimman osan Euroopasta ja ulottuu Luoteis-Afrikasta aina Aasian itärannikolle asti.[1] Euroopassa (Venäjä poislukien) pesii 5–10 miljoonaa närhiparia. Suomen pesimäkanta oli 1990-luvun lopulla 120 000–160 000 paria. Lappia lukuun ottamatta närhi on yleinen koko Suomessa. Osa närhistä vaeltaa syksyisin, tavallisesti lyhyitä matkoja, mutta joskus satojakin kilometrejä. Baltian rannikolla ja Puolassa havaitaan voimakasta närhimuuttoa syksyisin. Nämä linnut ovat todennäköisesti kotoisin Venäjältä.
Närhi elää tiheissä kuusivaltaisissa havumetsissä ja sekametsissä.
Pesä on tavallisesti kuusessa, harvoin jossain muussa puussa tai pensaassa, muutaman metrin korkeudella. Se voi rakentaa pesänsä myös rakennuksen seinustalle tai kalliojyrkänteen hyllylle. Pesä on rakennettu kuivista risuista, ja pesämalja on vuorattu hienoilla juurilla ja karvoilla. Tavallisesti närhi munii huhtikuun lopussa – toukokuussa 5–8 munaa, jotka ovat harmaanvihreitä ja ruskeatäpläisiä. Naaras hautoo munia 16–18 vuorokautta, jonka jälkeen molemmat emot ruokkivat poikasia noin kolme viikkoa.
Närhi on kaikkiruokainen lintu. Syksyisin se kaivaa maahan muun muassa tammenterhoja ja pähkinäpensaan pähkinöitä talven varalle. Talvisin se vierailee lintulaudoilla.
Närhi (Garrulus glandarius) on Euroopassa ja Aasiassa laajalle levinnyt, lähinnä havumetsissä elävä värikäs varislintu.
Garrulus glandarius
Le Geai des chênes (Garrulus glandarius) est une espèce de passereaux de la famille des Corvidae.
Le Geai des chênes se distingue du Merle noir par sa taille et son plumage contrasté. La femelle et le mâle ne se distinguent que par la taille, 30 à 36 cm, plus modeste chez la femelle. Cet oiseau peut peser de 140 à 190 grammes [1].
Le Geai des chênes est reconnaissable à son plumage coloré, rayé de noir et blanc sur la tête, dont les plumes peuvent se dresser (huppe érectile). Son bec est prolongé par une bande noire sous l'œil qui donne l'impression qu'il porte des sortes de moustaches noires.
Son corps est brun rosé sur le dessus et brun plus clair sur le dessous, sa queue est noire, son croupion et son bas-ventre blanc, ses rémiges primaires des ailes sont bleu vif et noires.
Le plumage des jeunes n'est complet qu'au bout d'une vingtaine de jours, et se révèle plus terne que celui des adultes. Ils ne possèdent que quelques stries blanches et noires au sommet de la tête, alors que les adultes en possèdent une dizaine et la marque noire qui prolonge le bec est moins marquée que chez les adultes.
Les différentes sous-espèces se distinguent notamment par certaines particularités du plumage.
En 2015, une équipe de scientifiques de l'Université de Sheffield découvre au cours des recherches menées au synchrotron le secret de la couleur inaltérable de la matière vivante qui ne ternit pas avec le temps. En étudiant les couleurs d'un oiseau comme le geai des chênes, ils comprennent que les couleurs vives des plumes sont dues au niveau d'un poil à la structure spongieuse composée d'orifices et dont la taille et la simple distance entre ces orifices décident de la couleur.[2] Ces deux paramètres déterminent la façon dont l'onde de lumière est renvoyée influençant directement la couleur réfléchie. Au cours des recherches, les scientifiques découvrent que l'animal est même capable de modifier la taille des orifices de cette structure spongieuse, déterminant ainsi la couleur qu'il renvoie. Cette découverte de la disposition de la nanostructure des plumes d'oiseau ouvre de nouvelles perspectives industrielles dans la création de couleurs synthétiques pour les peintures et les vêtements, qui ne terniraient plus.[3]
Parmi les espèces proches du Geai des chênes figurent d'autres passereaux :
Un autre oiseau, lui ressemble aussi :
Son envergure est de 45 à 55 cm. Déployées, ses ailes révèlent des marques blanches et bleues. Son vol est direct mais irrégulier.
Le Geai, comme la plupart des espèces, a une alimentation qui varie selon la saison mais, surtout, il fait partie des rares espèces d'oiseaux (Casse-noix moucheté...) qui « thésaurisent », c'est-à-dire qui stockent de la nourriture (glands, faines...) pour l'hiver et le printemps. Il peut le faire presque toute l'année, mais c'est en automne qu'il y consacre le plus de temps et d'attention[4].
Son régime alimentaire est omnivore : comme les mésanges et les moineaux, il se nourrit de larves et d'insectes, mais il a aussi une alimentation végétale (glands, noix, châtaignes...). Il affectionne particulièrement les glands des chênes qu'il cache pour l'hiver, et en particulier du chêne pédonculé. Il se régale de préférence de glands qu'il sélectionne rigoureusement en fonction de leur maturité, de leur taille et de leur qualité, et dont il veille à ce qu'ils soient exempts de parasites. Au printemps et en été, il se nourrit des glands enterrés et qui ont germé, mais aussi d'autres graines diverses, qu'il n'hésite pas à aller chercher dans les cultures à la lisière des bois. Il peut également picorer des grains de raisins sur les vignes. Il apprécie particulièrement le maïs, qui dans certaines zones est devenu une part importante de sa consommation, mais il n'est pas réellement considéré comme nuisible du fait que ses prélèvements sont suffisamment limités et localisés.
Comme tous les corvidés, et de nombreuses autres espèces forestières[6], il est à l'occasion prédateur d'autres oiseaux (au printemps notamment) ; il n'hésite pas à s'attaquer aux nids de petits oiseaux (fauvettes par exemple) pour manger leurs œufs voire des oisillons (plus rarement). Il peut voler un œuf en quelques secondes[6]. C'est l'origine de sa réputation de pilleurs de nids. Le degré de prédation par les geais de nids artificiels contenant des œufs, disposés le long d'un gradient allant de milieux ruraux ouverts à la forêt dense, est lié à la nature du milieu : plus le milieu est ouvert et écologiquement fragmenté, plus cette prédation est importante (ceci vaut aussi pour les autres corvidés). De même en forêt, plus la fragmentation forestière est importante, plus le geai est prédateur de nids[5].
Sous son bec, il possède une petite poche dans laquelle il peut aisément stocker les graines qu'il récolte. La capacité de cette poche est de quatre à sept glands[7] qu'il peut ainsi transporter avant de les cacher dans le domaine où il niche, car tout au long de l'automne, il se constitue des réserves, qu'il dissimule sous des racines, des mousses, à l'intérieur de souches d'arbre ou même sous le tapis de feuilles. Pour retrouver ses réserves, il a la capacité de mémoriser des points de repères qu'il observe soigneusement. Lorsque les points de repères ne sont pas suffisants, il va jusqu'à placer à côté de sa cachette des petits cailloux qu'il utilisera comme autant de balises[8]. Cependant si ses points de repères sont déplacés ou disparaissent, le Geai des chênes devient incapable de retrouver la cachette de ses réserves, la moitié des glands enterrés germant et donnant une plantule apte à la survie. Il a été estimé qu'un seul geai enfouit chaque année près de 4 600 glands[7], ce qui fait de lui le premier reboiseur européen de chênes et de hêtres.
Dans les parcs et jardins des villes, il se nourrit également d'arachides, vers, légumes, céréales, noix et baies variées[réf. nécessaire].
Les vocalisations du Geai des chênes sont très variées, passant de cris rauques, brefs, forts et stridents aux gloussements, sifflements et parfois même à des espèces de miaulements. On dit que le geai garrule, cacarde, cajole, cageole, frigulote ou jase.
C'est en fait un bon imitateur et il a la capacité de reproduire des chants ou des cris d'autres oiseaux et même de mammifères comme le chat ou le cheval. À la fin de l'hiver et au début du printemps, il émet une multitude de sons inspirés de ceux qu'il a entendus dans la forêt ou à sa lisière.
C'est au printemps, fin mars et début avril lors de la période de reproduction, que son chant devient le plus mélodieux et il l'utilise comme outil de communication avec ses congénères jusqu'à la formation des couples. Dès que la couvaison commence, le geai des chênes devient pratiquement silencieux, et n'émet plus qu'un léger gazouillement.
Le Geai est un oiseau « guetteur » dont le cri strident est réputé alerter ses congénères, mais aussi une partie des animaux sympatriques du sous-bois et de la forêt à l'approche d'un prédateur ou d'un intrus (comme un promeneur). On a par exemple montré que ce cri est bien perçu comme une alerte par l'écureuil roux[9]. De même, les renards ou les chasseurs savent exploiter ces informations. La valeur hautement interspécifique des cris de Geai des chênes justifie le sumom de « sentinelle de la forêt » attribué à cette espèce.
Le geai est généralement sédentaire et plutôt solitaire, mais en période de reproduction, il vit temporairement en groupe avec ses congénères.
On peut aussi le rencontrer, en hiver, en petits groupes fréquentant les mangeoires et réserves de boules de graisse jusqu'aux abords des maisons d'habitation où il se laisse parfois approcher.
L'espèce est très territoriale. Dès qu'il est formé, le couple défend son territoire contre ses congénères. Les couples « dominants » cherchent à utiliser les meilleures zones de reproduction (forêt dense), laissant les milieux moins favorables aux autres. Cette répartition avec accès inégal aux ressources pourrait jouer un rôle de mécanisme d'autorégulation des populations[10].
La femelle pond de trois à six œufs de couleur verdâtre, d'avril à juin.
Il vit dans toute l'Europe, excepté les zones les plus nordiques (Islande, nord de l'Irlande, Écosse et de notables parties du nord de la Norvège, de la Suède, de la Finlande et de la Russie), en Afrique du Nord et dans toute l'Asie continentale. Dans les zones les plus froides de son habitat (Suède, Norvège et Pologne), les populations de geai des chênes migrent, en automne, vers des régions plus au sud.
Le Geai des chênes ne se sent pas à l'aise sur les terrains découverts, il niche de préférence dans les bocages et dans les bois (feuillus aussi bien que conifères, également en altitude), mais peut aussi vivre dans les parcs et jardins des villes, petites et même grandes.
L'espèce a été décrite par le naturaliste suédois Carl von Linné en 1758, sous le nom initial de Corvus glandarius[11].
D'après le dictionnaire Gaffiot de poche Latin Français, Garrulus signifie "qui gazouille" et glandarius signifie "qui produit des glands".
Himalaya, Chine, Birmanie, Viêt Nam
L'observation du Geai des chênes est assez facile, toute l'année, mais plus aisée en zone urbaine qu'en forêt. En ville, il semble le plus actif, tôt le matin.
Le Geai des chênes est une espèce protégée en Belgique à l'instar des 96 % de l'avifaune et de 100 % des Corvidae (8 espèces), mais pas en France (Liste d'espèces susceptibles d'être classées nuisibles en France) ni en Suisse, où, du fait de l'accroissement général des forêts (naturel ou de reboisement), ses effectifs progressent de manière continue. De même en Belgique, en dépit d'une des densités de population la plus haute d'Europe (avec celle des Pays-Bas), les surfaces boisées (feuillus et résineux) continuent lentement de s'accroître au sud du Sillon Sambre-et-Meuse favorisant la progression des effectifs notamment du Geai des chênes (qui n'y a jamais été considéré comme une espèce menacée) et le retour remarquable du Grand Corbeau qui n'a plus à redouter ni les pièges, ni la strychnine.
En France, l’arrêté du 2 août 2012 du ministre de l’Écologie, du Développement durable et de l’Énergie, pris pour l’application de l’article R. 427-6 du code de l’environnement et fixant la liste, les périodes et les modalités de destruction des espèces d’animaux classées nuisibles est annulé en tant qu’il inscrit sur cette liste (...) le Geai des chênes dans le département du Var.
En France, seul un individu de variété opale, issu d'élevage, est considéré comme étant un animal domestique en droit français. Les autres formes de cet oiseau relèvent donc de la législation concernant les animaux sauvages[12].
Garrulus glandarius
Le Geai des chênes (Garrulus glandarius) est une espèce de passereaux de la famille des Corvidae.
O gaio, pega marza ou pega rebordá (Garrulus glandarius), é un córvido espallado amplamente pola rexión paleártica. Son aves xeralmente solitarias, agás na época reprodutora.
Os gaios miden entre 32 e 35 cm de lonxitude e teñen unha envergadura de alas duns 53 cm. O seu peso é aproximadamente de 170 g. A extensión do territorio polo que se espalla a especie provoca diferenzas notábeis de coloración entre as distintas subespecies. As formas típicas teñen a plumaxe castaña rosada, coa parte superior das alas azul clara con bandas negras. A parte inferior do lombo e as plumas inferiores da cola, que é negra, son brancos, moi visibles estas últimas cando voan. A cabeza, que ten plumas eréctiles que poden erguerse formando unha pequena crista, ten un raiado branco e negro. Da base do pico parte unha lista negra a xeito de bigote. Os exemplares novos teñen menos estrías brancas e negras na cabeza cós adultos e o "bigote" menos marcado.
O canto é moi variado, e vai dende berros estridentes, roucos, fortes e breves, a asubíos e mesmo en ocasións parece que mían. O seu berro de alarma, áspero, é moi audible e úsano frecuentemente para avisar da presenza de intrusos, incluíndo o home. Os gaios son capaces de imitar os cantos doutras aves e poden mesmo copiar a mamíferos coma o cabalo. A primavera é a época na que son máis ruidosos e cando emiten as formas máis melódicas do seu canto. En empezando a chocar, a actividade sonora redúcese drasticamente.
Os gaios están distribuídos por Europa, noroeste de África e por Asia ata o Xapón. O seu hábitat son bosques de todo tipo, con preferencia polos caducifolios ou mixtos, e ocasionalmente xardíns ou parques con árbores dabondo. A destrución dos bosques está a facer que nos últimos anos se acheguen as zonas urbanas. Os seus territorios de caza adoitan ser dunhas 25 Hectáreas. Son aves sedentarias, pero as poboacións máis setentrionais emigran cara ó sur en inverno.
O espectro alimentario da especie é moi amplo e inclúe alimentos das orixes máis variadas. Comen invertebrados e as súas larvas, pero tamén ovos e polos que rouban dos niños e, máis ocasionalmente pequenos vertebrados como ratos e réptiles. A súa dieta vexetal componse de landras, noces, froitas, bagas, leguminosas, sementes de gramínea e mesmo patacas. A alimentación de orixe animal ten máis importancia durante o tempo da cría dos polos.
Durante o outono os gaios almacenan castañas, noces e landras en furados debaixo da casca das árbores, nos troncos ou no chan, o que favorece que poidan dispoñer de landras para comer durante todo o ano. Debaixo do bico teñen un peto no que poden gardar as sementes que recollen. A bolsa ten capacidade para gardar tres ou catro landras, o que lles facilita o transporte dos alimentos ata as despensas. Para atopar os seus silos, memorizan puntos de referencia e mesmo colocan pedriñas a xeito de balizas. Se os puntos de referencia desaparecen ou se desprazan, son incapaces de atopar máis tarde os alimentos. Estímase que un gaio pode carrexar por este sistema ata unhas mil landras ó ano, colaborando con isto á dispersión de determinadas especies de árbores, polo que se fala ás veces de "sementeiras de gaio" para referirse os soutos que teñen a súa orixe probable en sementes enterradas polos gaios.
Os gaios constrúen niños patelos nas árbores, a alturas que adoitan situarse entre 2 e 10 metros sobre o chan. Os niños están feitos de garabullos e herbas, coa parte interna composta principalmente de raíces, musgo e materiais semellantes. As femias poñen entre cinco e sete ovos grises verdosos con manchas acastañadas. A época de incubación sitúase, na Europa occidental, entre finais de abril e xuño. Os dous membros da parella chocan os ovos entre 16 e 17 días, e os polos pasan entre 19 e 20 no niño.
Himalaia, China, Birmania, Vietnam.
.jpg)
O gaio, pega marza ou pega rebordá (Garrulus glandarius), é un córvido espallado amplamente pola rexión paleártica. Son aves xeralmente solitarias, agás na época reprodutora.
Šojka (šojka kreštalica, kreštalica, kreja; lat. Garrulus glandarius) je vrsta ptica iz porodice vrana (Corvidae), reda vrapčarki (Passeriformes) i podreda ptica pjevica.
Šojka kreštalica crvenkastosive je boje, s modrim perjem na krilu. Naraste do 34cm[1] a teži do 170 g.Šojka se hrani sitnim kukcima i paucima, a ponekad i drugim beskralježnjacima. Hrani zatim i žirevima, sjemenjem bukve, kupinama, jajima, miševima i sl.
Gnijezdi se od travnja do svibnja u gnijezdima na drveću koja napravi od šiblja, obloženo slamkama i vlaknima korijenja, a na jajima (5-6 komada) sjedi 16 - 18 dana.
Zanimljivo je da ova ptica ne zna hodati, nego se po tlu kreće samo skakutanjem. Za nju se kaže da uništva mlade ptice i jaja drugih ptica. Svoje ime, kreštalica, dobila je po svom upornom kreštavom glasanju kojim upozorava na opasnost od grabežljivaca kao što su lisice, pa i lovaca.[2]
Šojke žive u zapadnoj Europi, dijelovima sjeverne Afrike, na sjeveru Izraela i Maloj Aziji. Žive i u planinskim predjelima Irana i Irak. Sjeverno od Crnog mora i dijelovima Kine. Stanište su joj miješane šume s gustim šibljem, parkovi i vrtovi
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Šojka (šojka kreštalica, kreštalica, kreja; lat. Garrulus glandarius) je vrsta ptica iz porodice vrana (Corvidae), reda vrapčarki (Passeriformes) i podreda ptica pjevica.
Škrěkawa (serbsce tež kabija abo soja; łaćonsce Garrulus glandarius) je spěwaty ptak ze swójby rapačich ptačkow (Corvidae).
Wona je po Europje, dźělach Sewjerneje Afriki a Bliskeho wuchoda kaž tež po šěrokim pasmje přez Aziju hač do Indochiny rozšěrjena. Lehnje w swětłych lěsach wšěch razow, w srjedźnej Europje pak wosebje w měšanych a lisćowych lěsach.
Z dołhosću wot 32 do 35 centimetrow słuša k srěnjowulkim rapačim ptačkam. Rozpjeće křidłow wučini přerěznje 53 centimetrow a waha někak 170 gramow. Charakteristiske su módre pjera při bokomaj.
Rozšěrjenje škrěkawy
Jejka škrěkawy
Młoda škrěkawa
Do zymy zběra škrěkawa wosebje žołdźe
Zwobraznjenje z ptačkoweje knihi Jodocusa Oesenbryja (1575)
Škrěkawa (serbsce tež kabija abo soja; łaćonsce Garrulus glandarius) je spěwaty ptak ze swójby rapačich ptačkow (Corvidae).
Wona je po Europje, dźělach Sewjerneje Afriki a Bliskeho wuchoda kaž tež po šěrokim pasmje přez Aziju hač do Indochiny rozšěrjena. Lehnje w swětłych lěsach wšěch razow, w srjedźnej Europje pak wosebje w měšanych a lisćowych lěsach.
Z dołhosću wot 32 do 35 centimetrow słuša k srěnjowulkim rapačim ptačkam. Rozpjeće křidłow wučini přerěznje 53 centimetrow a waha někak 170 gramow. Charakteristiske su módre pjera při bokomaj.
Rozšěrjenje škrěkawy
Jejka škrěkawy
Młoda škrěkawa
Do zymy zběra škrěkawa wosebje žołdźe
Zwobraznjenje z ptačkoweje knihi Jodocusa Oesenbryja (1575)
Skrækskaði (fræðiheiti: Garrulus glandarius) er smávaxinn hröfnungur.
La ghiandaia (Garrulus glandarius (Linnaeus, 1758)) è un uccello passeriforme appartenente alla famiglia dei Corvidae[2].
Il nome scientifico della specie, glandarius, deriva dal nome tardo latino utilizzato per designare questi uccelli (come attestato negli scritti di Polemio Silvio), col significato di "produttore di ghiande" (in latino glans), in virtù delle abitudini alimentari di questi uccelli.
Misura 32-37 cm di lunghezza, per 129-197 g di peso e un'apertura alare di 52-58 cm[3].
Si tratta di uccelli dall'aspetto robusto, muniti di grossa testa squadrata e allungata con becco forte e conico e penne del vertice erettili che formano una cresta che l'animale alza in caso di eccitazione o interesse: le zampe sono forti, le ali arrotondate e digitate e la coda è piuttosto lunga (poco meno della metà del totale) e presenta estremità cuneiforme.
Il piumaggio è inconfondibile: l'area attorno alle narici, la gola, l'area attorno agli occhi ed il sottocoda sono di colore bianco puro, mentre fronte e vertice presentano penne bianche dalla punta nera. Ai lati del becco è presente un largo mustacchio nero che curva verso il basso fino al margine superiore del collo. Nere sono anche le remiganti secondarie e quelle primarie (queste ultime solo nel terzo distale e alla base, essendo per il resto bianco-argentee) e la coda (anche questa bianca alla base). Le copritrici presentano un distintivo colore azzurro acceso, inframezzato da bande orizzontali nere orlate di bluastro, unico fra gli uccelli europei, che rende la ghiandaia inconfondibile anche in volo, assieme alle larghe bande alari bianche e nere. Il resto della livrea si presenta invece di colore grigio-beige con sfumature rosate, particolarmente evidenti su nuca e petto, mentre il ventre tende ad essere lievemente più chiaro e dorso e ali mostrano invece maggiore tendenza al grigiastro.
La livrea dei due sessi è simile, mentre sussistono variazioni anche consistenti a livello regionale: alcune popolazioni presentano occhi scuri anziché chiari, oppure testa interamente bianca, mentre in altre il bianco cefalico è assente, così come variabili sono la presenza e l'estensione delle bande bianche alari e l'intensità della sfumatura rossiccia del piumaggio.
Le zampe sono di colore grigio-nerastro, il becco è nero e gli occhi sono di un caratteristico colore grigio-azzurro.
La ghiandaia è un uccello che vive generalmente a coppie, ma che può essere talvolta osservato anche in gruppetti, i quali si dimostrano tuttavia molto fluidi e facilmente tendenti allo sparpagliamento e alla dispersione dei singoli esemplari.
Questi uccelli, dalle abitudini di vita essenzialmente diurne, si muovono indifferentemente fra i vari strati delle aree boschive, passando al suolo il tempo impiegato per la ricerca del cibo, fra i cespugli e il sottobosco i periodi di riposo o di osservazione dei dintorni e fra i rami degli alberi i momenti di fuga dai predatori o le ore notturne.
Non di rado, le ghiandaie possono essere osservate mentre si fanno pulire il piumaggio dalle formiche rosse mediante la tecnica del "bagno di formiche".
Il richiamo delle ghiandaie è inconfondibile: aspro e stridente, viene emesso molto frequentemente, e può essere udito soprattutto durante i mesi caldi. La ghiandaia è in grado inoltre di imitare i suoni percepiti nell'ambiente circostante, dal canto degli uccelli (compresi i richiami dei propri potenziali predatori, fra cui l'allocco) alla voce umana.
La ghiandaia è un uccello tendenzialmente onnivoro: la porzione carnivoro/insettivora della dieta di questi animali, preponderante durante la stagione riproduttiva (quando il fabbisogno energetico risulta aumentato dalle attività di corteggiamento e allevamento della prole) comprende grossi insetti e larve (particolarmente importante è la funzione di pesticida naturale che questo uccello svolge nelle pinete a pino nero, dove tiene a bada la processionaria), piccoli mammiferi (roditori, pipistrelli e topiragni) e rettili (lucertole, gechi e financo piccoli serpenti), nidiacei e uova di piccoli uccelli reperiti nei nidi (dei quali le ghiandaie, sebbene molto meno rispetto alle "cugine" gazze, sono grandi razziatrici). Come però intuibile sia dal nome comune che dal nome scientifico di questi uccelli, tuttavia, il cibo preferito della ghiandaia sono le ghiande, che costituiscono da sole più della metà della dieta di questo animale e che ne rappresentano la stragrande maggioranza del sostentamento durante i mesi freddi[3]: la porzione vegetale dell'alimentazione della ghiandaia comprende inoltre faggiole, castagne, noci, nocciole, granaglie, bacche (soprattutto more e sorbi) e frutti (in particolar modo mele e fichi).
La ghiandaia è nota per essere molto attiva nello stipare il cibo in eccesso (soprattutto ghiande) in numerosi nascondigli posizionati nei ceppi, sotto la corteccia degli alberi o al suolo, in un ampio raggio (fino a 20 km di distanza dal sito di raccolta) del suo territorio, badando bene di non essere osservata da altri esemplari durante tale operazione[4]: tali provviste vengono accumulate durante tutto l'anno, con picchi verso la fine dell'estate, allo scopo di far fronte agli eventuali rigori dell'inverno con scorte di cibo adeguate[5].
Il fatto che un singolo esemplare possa seppellire circa un migliaio di ghiande l'anno ha fatto sì che prima dell'intervento umano le ghiandaie siano state il principale vettore d'espansione della farnia e del leccio[6], in particolar modo la rapida espansione di queste specie verso nord subito dopo la fine dell'ultima era glaciale sembrerebbe in massima parte attribuibile alla dispersione da parte di questi uccelli[7].
La ghiandaia è un uccello rigidamente monogamo, nel quale le coppie tendono a rimanere insieme per molti anni.
La stagione riproduttiva comincia verso la metà di aprile, una decina di giorni prima nel sud dell'areale (anche se nel Levante le prime deposizioni avvengono già in febbraio[3]) e un paio di settimane più tardi nel nord dello stesso[3]: ambedue i sessi collaborano in tutte le fasi dell'evento riproduttivo. Il maschio corteggia la femmina emettendo un canto rauco e sgraziato e facendole offerte di cibo[8]. Le piume di Garrulus Glandarius riflettono la luce UV, pertanto le manifestazioni di corteggiamento risultano più appariscenti agli individui di questa specie rispetto a quanto possibile osservare dall'essere umano.
Il nido, a forma di coppa appiattita, viene costruito fra i rami degli alberi o dei cespugli più alti (sebbene in genere non molto al di sopra dei due metri di quota) da ambedue i sessi intrecciando rametti, sterpi, fili d'erba e pagliuzze per la parte esterna e foderando l'interno con materiale più soffice, ma sempre di origine vegetale, come radichette e muschio.
All'interno del nido la femmina depone 4-7 uova di colore azzurro-grigiastro con rada picchiettatura di colore marrone-rossiccio, non di rado con screziature più evidenti verso il polo ottuso: le uova vengono covate da ambedue i genitori (che si alternano nell'incubazione) per circa 16-19 giorni, al termine dei quali schiudono pulli ciechi ed implumi.
I nidiacei vengono accuditi e imbeccati da ambedue i genitori: 19-23 giorni dopo la schiusa, essi cominciano a tentare l'involo, e dopo circa un'ulteriore decina di giorni tendono ad allontanarsi dal nido natio.
La ghiandaia occupa un vasto areale paleartico, che comprende gran parte dell'Europa (comprese le Isole Britanniche, mentre la specie è assente dal sud-ovest della penisola iberica, dall'Islanda e dalle porzioni centrali e settentrionali della penisola scandinava), i monti dell'Atlante in Nordafrica, la penisola anatolica, il Caucaso, il Levante, la Mesopotamia e le coste meridionali del Mar Caspio, e si estende ad est attraverso l'Asia centrale e la Siberia fino alla Manciuria (compresa l'isola di Sakhalin) e al Giappone, andando a sud (sebbene con areale disgiunto) fino all'Indocina (Birmania e coste settentrionali del golfo del Siam) e alle pendici meridionali dell'Himalaya.
In Italia la ghiandaia è diffusa in tutto il territorio nazionale, comprese le isole maggiori: nello Stivale e in Sicilia è presente la sottospecie albipectus, mentre in Sardegna abita l'endemica sottospecie ichnusae.
L'habitat di questi uccelli è rappresentato dalle foreste cedue e miste, con predilezione per le aree boschive a prevalenza di querce e carpini[3]: la ghiandaia si rivela tuttavia un uccello molto adattabile, che abita senza grossi problemi anche la taiga, le pinete e la macchia mediterranea. Questi uccelli, inoltre, sebbene tendano a rimanere piuttosto schivi, non risentono eccessivamente della presenza umana, colonizzando i giardini, i parchi e le aree alberate suburbane, non di rado beneficiando della presenza di acqua e cibo (sotto forma di granaglie reperibili nelle mangiatoie per uccelli di piccola taglia).
Sebbene sia un uccello tendenzialmente stanziale, la ghiandaia è un ottimo volatore, e soprattutto le popolazioni delle aree più fredde tendono a migrare verso climi più miti (o a quota più bassa, se si tratta di popolazioni montane) per sfuggire ai rigori invernali, seguendo pattern irregolari.
Se ne riconoscono ben 34 sottospecie[2]:
Esemplare della sottospecie rufitergum a Corby.
Esemplare della sottospecie fasciatus in Galizia.
Esemplare della sottospecie corsicanus nei pressi di Porto.
Esemplare impagliato della sottospecie ichnusae.
Esemplare della sottospecie albipectus a La Salle.
Esemplare della sottospecie graecus in Serbia.
Due esemplari della sottospecie ferdinandi in Dobrugia meridionale.
Esemplare impagliato della sottospecie cretorum.
Esemplare impagliato della sottospecie minor.
Esemplare della sottospecie anatoliae a Silifke.
Esemplare della sottospecie iphigenia a Jalta.
Esemplare impagliato della sottospecie krynicki.
Esemplare della sottospecie atricapillus ad Antipatride.
Esemplare della sottospecie brandtii a Seul.
Esemplare della sottospecie interstinctus nei pressi di Tongsa.
Esemplare della sottospecie japonicus a Fukushima.
Esemplare della sottospecie taivanus nella contea di Chiayi.
Le sottospecie di ghiandaia possono a loro volta essere divise in otto gruppi:
L'effettivo status tassonomico delle varie sottospecie è ancora lungi dall'essere chiarito del tutto: alcuni autori riconoscerebbero infatti anche le sottospecie armoricanus, caledoniensis (sinonimizzate con rufitergum) septentrionalis (sinonimizzata con la nominale), lusitanicum (sinonimizzata con fasciatus), yugoslavicus, jordansi (sinonimizzate con albipectus), oenops, theresae (sinonimizzate con minor), rhodus, zervasi, chiou, susianae, hansguentheri (sinonimizzate con anatoliae), nigrifrons (sinonimizzata con krynicki), caspius (sinonimizzata con hyrcanus), sewerzowii, bambergi, pallidifrons, kurilensis, ussuriensis (sinonimizzate con brandtii), diaphorus (sinonimizzata con pekingensis), namiyei, hiugaensis, schimoizumii (sinonimizzate con japonicus), insularis (sinonimizzata con taivanus), azureitinctus (sinonimizzata con interstinctus), rufescens, rubrosus e minhoensis (sinonimizzate con sinensis).
Altri autori, invece, propenderebbero per l'accorpamento di persaturatus a interstinctus, oltre all'abolizione della sottospecie oatesi (considerata un meticcio)[3].
I gruppi bispecularis e leucotis, inoltre, appaiono piuttosto distinti dagli altri, oltre che per la livrea, anche geneticamente e a livello di vocalizzazioni[9], tanto che alcuni autori sarebbero propensi ad elevarli al rango di specie a sé stanti coi nomi di G. bispecularis[10] e G. leucotis[11], rispettivamente.
La ghiandaia è protagonista della fauna di Panem Capitol City nell'universo di Hunger Games creato da Suzanne Collins: nello specifico, il simbolo della protagonista nonché titolo del terzo libro della saga è la ghiandaia imitatrice (mockingjay).
Le ghiandaie imitatrici sono il risultato "naturale" di un esperimento fallito del governo di Panem, il quale ha originariamente creato in laboratorio le ghiandaie chiacchierone (jabberjay), uccelli neri in grado di spiare i nemici di Capitol City e i ribelli durante i Giorni Bui. Questi ibridi venivano usati nei Distretti grazie alla loro capacità di memorizzare e ripetere intere conversazioni tra esseri umani. Una volta che i ribelli hanno realizzato che le loro conversazioni venivano "trasmesse" tramite questi animali, hanno cominciato ad utilizzarli contro la stessa Capitol City comunicando false informazioni. Alla fine il governo di Panem ha deciso di abbandonare l'esperimento e di liberare le ghiandaie chiacchierone in natura, disinteressandosi della loro sorte.
I maschi di ghiandaie chiacchierone si sono però accoppiati con esemplari femmina di uccelli mimo, (mockingbird), dando origine alle ghiandaie imitatrici (mockingjay), le quali non hanno più la capacità di riportare interi discorsi, ma riescono a replicare perfettamente i suoni e i motivi musicali. L'incapacità del governo di controllare questi animali, la loro capacità di sopravvivenza e il simbolismo legato alla loro origine li hanno resi una fonte d'ispirazione per la causa ribelle, divenendone anche il simbolo vero e proprio.[12]
La ghiandaia (Garrulus glandarius (Linnaeus, 1758)) è un uccello passeriforme appartenente alla famiglia dei Corvidae.
Kitos reikšmės – Kėkštas (reikšmės).
Kėkštas arba eurazinis kėkštas (Garrulus glandarius) – varninių (Corvidae) šeimos paukštis.
Paplitęs plačiame areale nuo Vakarų Europos iki šiaurės vakarų Afrikos ir pietryčių Azijos. Šiame areale išskiriama nemažai eurazinių kėkštų porūšių, kurie išvaizda gerokai skiriasi tarpusavyje.
Lietuvoje dažnas miškų paukštis, vienas iš įprastų Lietuvos paukščių aptinkamas beveik visur.
Lietuvoje žiemojantis, taip pat iš dalies netoli migruojantis paukštis. Keliauja dieną. Kartais eurazinių kėkštų migracija būna invazinio pobūdžio. Rudenį atskrenda ir iš šiaurinių kraštų, o dalis vietinių eurazinių kėkštų pasitraukia į pietvakarius. Šalies pajūryje pavasarį gausiai migruoja gegužės mėn., rudenį – rugsėjo III ir spalio I dekadomis.
Išskiriami 34 eurazinių kėkštų porūšiai[1]
Eurazinis kėkštas yra kuosos dydžio paukštis. Jo kūno ilgis 32-37 cm, ilgis tarp išskėstų sparnų galų 53-58 cm, sveria 150-195 g. Suaugusių kėkštų plunksnų apdaras nesikeičia ištisus metus. Patino ir patelės apdarai vienodi - abi lytys rusvai pilkos spalvos, viršugalvis juodai dryžuotas. Sparno priekinėje dalyje ryškiai mėlyna, su juodais dryžiais dėmė. Antuodegis baltas. Dėmės po akimis juodos. Akys melsvai balsvos. Snapas juodas. Kojos rudai rusvos. Viršugalvio plunksnas pašiaušia, todėl gali atrodyti lyg su kuodeliu. Jaunikliai panašūs į suaugusius, bet skiriasi rudesniu viršumi ir apačia bei rusvomis akimis.
Eurazinio kėkšto polėkis savotiškas, primenantis juodosios meletos polekį, negreitas ir netolygus. Žeme šokinėja dideliais šuoliais. Perėjimo metu kėkštų rasti beveik neįmanoma. Vasarą kėkštai taip slepia savo perėjimo vietas ir lizdą, kad galima pamanyti, jog miške jų visai nėra. Iš visų varninių šeimos paukščių be kėkšto taip elgiasi tik riešutinė. Bet nuo vasaros galo iki pavasario kėkštas pastebimas, triukšmingas. Jo balsas šaižus „reč-reč", taip triukšmingu tarškimu sutinka ir palydi nepažįstamus jiems objektus. Kartais pamėgdžioja kitų paukščių balsus. Kėkštai gamtoje įsimena daug girdėtų garsų ir balsų. Dažnas kėkštas moka kniauksėti, pamėgdžioti suopį, antį, net gerves. Vasaros gale jie pulkais skrenda raškyti riešutų, po to – ąžuolo gilių. Seniai pastebėtas kėkštų polinkis slėpti maisto atsargas – ypač riešutus ir giles. Rudenį maisto atsargas slepia „slėptuvėse“ po samanomis, lapais, medžių plyšiuose. Jie neabejotinai taip prisideda prie ąžuolų ir lazdynų platinimo, nes pasinaudoja tik maža savo paslėptų atsargų dalimi. Žinoma, jie aktyviai taip platina ir svetimžemes rūšis – pavyzdžiui Lietuvos miškų glūdumoje tenka rasti augančius raudonuosius ąžuolus, kurių giles kėkštai nuo sėklinio medžio turėjo nešti bent 3–4 kilometrus[2]
Monogamas. Lizdus pradeda krauti kovo pabaigoje ar balandžio pradžioje jaunose eglaitėse ar pušaitėse, prie kamieno, maždaug 6-8 m aukštyje. Lizdo pagrindą suka iš sausų šakų, kraštus iš lanksčių augalų, o vidų iškloja švelnia augaline medžiaga. Deda 5-7 žalsvai melsvos spalvos, išmargintus rusvais taškeliais kiaušinius. Peri abu porelės nariai apie 16-19 dienų. Jaunikliai lizdą palieka po 20-23 dienų. Jie maitinami įvairiais vabzdžiais, kirmėlėmis, o vėliau ir smulkių giesmininkų jaunikliais
Euraziniai kėkštai minta daugiausiai bestuburiais bei smulkiais stuburiniais gyviais. Taip pat lesa sultingus vaisius, uogas, o žiemą daugiausia sulesa gilių. Nors jie yra visalesiai, bet pakankamai ir plėšrūs - perėjimo metu minta ir jauniklius šeria tik gyvūninės kilmės maistu.
Eurazinio kėkšto Garrulus glandarius glandarius porūšis
Garrulus glandarius albipectus porūšis
Garrulus glandarius atricapillus porūšis Izraelyje
Garrulus glandarius japonicus porūšis Fukušimoje (Japonija).
Garrulus glandarius leucotis porūšis
Garrulus glandarius glandarius porūšis
Eurazinių kėkštų pliki jaunikliai, maždaug praėjus parai po išsiritimo
Eirāzijas sīlis jeb vienkārši sīlis, arī krēķis[1] (Garrulus glandarius) ir vārnu dzimtas (Corvidae) zvirbuļveidīgais putns. Izdala 34 pasugas.[2]
Sastopams visā Eiropā, Āzijā un Ziemeļāfrikā. Tā izplatības areāls ir tik liels, ka daudzās pasugas ārēji ir diezgan atšķirīgas. Sīlis galvenokārt ir nometnieks, un tas nozīmē, ka gan ziemā, gan vasarā tas visu laiku uzturas noteiktā vietā kā pastāvīgs iemītnieks.[3] Tomēr reizēm sīļi migrē.[4] Tam patīk apmesties jauktu koku mežos, īpaši mežos ar ozoliem. Pēdējos gados ir novērots, ka sīļi arvien biežāk apmetas apdzīvoto vietu tuvumā.
Sīlis ir bieži sastopams putns un Eiropā dzīvo apmēram 6—13 miljoni ligzdojoši pāri.[5] Arī Latvijā sīlis ir parasts un izplatīts ligzdotājs. Saskaņā ar 2009. gada pētījumiem ligzdojošo pāru skaits Latvijā, salīdzinot ar 2006. gadu, palielinās.[6] Latvijā dzīvo nominālā sīļu pasuga Garrulus glandarius glandarius. Rudens pusē no austrumiem mēdz ieceļot cita sīļu pasuga — Garrulus glandarius severzowii, kuras galvenais izplatības areāls ir ziemeļaustrumu Eiropa no Skandināvijas līdz Urāliem.[4]
Sīlis ir vidēja auguma putns, tā ķermeņa garums ir apmēram 34 cm, spārnu plētums 52—58 cm, svars 150—190 g.[4][7] Sīļa apspalvojums dažādām pasugām ir atšķirīgs. Nominālās pasugas sīļiem (Garrulus glandarius glandarius) ir ruda mugura un brūnpelēka pavēdere. Virsastes spalvas ir baltas. Aste, spārnu gali melni. Uz spārniem ir balts un gaiši zils laukums ar sīkiem melnbaltiem raibumiņiem.[3] Austrumu sīlim (Garrulus glandarius severzowii), salīdzinot ar nominālo sīli, ir rudāks pakausis un pelēka mugura.[4]
Kad sīlis ir uztraucies, ieraudzījis kādu bīstamu dzīvnieku vai putnu, tam ir raksturīgs ass, griezīgs ķērciens. Sīlis ir slavens ar spēju atdarināt citu putnu dziesmas, tādēļ to dabā pēc balss ir grūti atpazīt, tas ir jāredz. Tam patīk atdarināt plēsīgo putnu kliedzienus, piemēram, pūci, arī suņu rejas, durvju čīkstēšanu, metāla klaudzināšanu, pat cilvēka balsi. Kopumā var teikt, ka sīlis ir skaļš un trokšņains putns, izņemot ligzdošanas laiku.[4]
Sīli medī tādi putni kā pūces, vistu vanags un lielais piekūns.
Sīlis meklē barību gan kokos, gan uz zemes, tas barojas ar dažādiem kukaiņiem, kāpuriem un tārpiem, kā arī ar sēklām, kā ozolzīlēm, dižskābarža sēklām un citām sēkliņām Tas labprāt ēd augļus, ogas, piemēram, kazenes un pīlādžus. Sīlis citiem putniem no ligzdām izēd arī olas un jaunos putnēnus, kā arī medī grauzējus. Zīļu un riekstu laikā tas veido slēptuves, kurās noglabā savāktās sēklas. Ziemā sīlis slēptuves arī bieži atrok, pat zem dziļa sniega.[4]
Sīlis ligzdas vij kokos vai lielos krūmos. Tā tiek veidota no sīkiem zariņiem un izklāta ar saknītēm. Reizi gadā tiek izdētas 5—8 olas,[4] kas tiek perētas 16—19 dienas. Olām čaumala gluda, bez spīduma, raibumojums daudzveidīgs. Putnēni izšķiļas nevarīgi un kaili, spalvas tiem izaug pēc 21—23 dienām. Par putnēniem rūpējas abi vecāki.
Sīlim izšķir 8 lielas grupas, kurās kopumā ir 34 pasugas:[2][8]
Eirāzijas sīlis jeb vienkārši sīlis, arī krēķis (Garrulus glandarius) ir vārnu dzimtas (Corvidae) zvirbuļveidīgais putns. Izdala 34 pasugas.
De gaai (Garrulus glandarius) 
roep (info / uitleg) en zang (info / uitleg), ook wel Vlaamse gaai genoemd, of schreeuwekster of hannebroek of meerkol, is een opvallend gekleurde kraaiachtige. De wetenschappelijke naam van de soort werd als Corvus glandarius in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.[2]
De gaai is 32 tot 35 cm lang. De nominaatvorm van de vogel, die onder andere in de Benelux voorkomt, is overwegend grijsbruin met een roze tint. De keel, onderbuik, anaalstreek, de stuit en een gedeelte van de handpennen zijn wit. Kenmerkend zijn een brede zwarte snorstreep en een blauw vleugelveld dat bestaat uit lichtblauwe veertjes met daarin een fijne, zwarte bandering. De vogel kan bij opwinding de kruinveren opzetten, deze zijn afwisselend licht van kleur met zwart.[3]
Voedsel vindt de gaai in bomen en struiken, in de lucht en op de grond; het betreft een breed spectrum van dierlijk en plantaardig dieet: insecten en ongewervelden (waaronder veel plaagdieren), eikels, beukennootjes, hazelnoten en andere zaden en noten, vruchten als bramen, kersen, frambozen en lijsterbessen. Ook kleine of jonge zangvogels en eieren behoren tot het dieet, evenals kleine knaagdieren. Met de sterke snavel hakt de gaai gaten in harde omhulsels als slakkenhuizen, notendoppen en eierschalen en doorwoelt hij bodem, dierenpoep en menselijk afval.
De eik is afhankelijk van de gaai voor het verspreiden van eikels: de gaai vervoert ze in zijn keel en tussen zijn snavel naar plaatsen met een zachte ondergrond, waarna hij ze in de aarde duwt. Zo legt hij een wintervoorraad aan. Hij vergeet alleen een aantal plekjes. Wat niet teruggevonden wordt, kan uitgroeien tot een nieuwe eik. Om deze reden wordt de gaai ook wel 'de grootste bosbouwer' genoemd. De Duitse naam voor de gaai (Eichelhäher) typeert het gedrag. De wetenschappelijke naam Garrulus glandarius valt vrij te vertalen als voortdurend krassende eikelzoeker.[4]
Luid geschreeuw, niet te verwarren met het geluid van andere vogels. In bosgebieden reageren zij luid op mogelijke indringers, wat als alarmfunctie voor andere dieren fungeert.[4]
De gaai bouwt zijn nest het liefst in bomen en legt eenmaal per jaar 5 tot 7 eieren, van half april t/m mei. De broedtijd bedraagt 16 dagen. De eieren zijn lichtgroen tot lichtblauw met zwarte spikkeltjes en een donkere krans aan de stompe kant. De jongen vliegen na 15-17 dagen uit.[5]
Deze vogel komt voor in het cultuurlandschap en de bossen. Hij is over heel Europa verspreid met uitzondering van het hoge noorden. In nieuwbouwwijken zie je in eerste instantie vaak de ekster, naarmate de bomen en struiken in het openbaar groen en in tuinen groter worden, wordt deze langzaamaan verdrongen door de gaai.
.jpg)
.jpg)
Op sommige plaatsen wordt de gaai ook wel "meerkol" genoemd. Deze betekenis komt van Marcolf, een mythische grappenmaker uit onder meer de sage Salomon ende Marculphus. In een vogel die andere vogels nabootst zag men ook een lolbroek.[6]
De naam (Vlaamse) gaai komt vermoedelijk van het Picardische Gai en het latere officiële Franse Geai.[7] Voor de oorsprong van Vlaamse in Vlaamse gaai bestaan meerdere theorieën. Een mogelijke verklaring is dat het Franse gai flammant, de gaai met de flamende kleuren, verbasterd werd tot Vlaamse gaai. Een andere mogelijkheid is dat de naam komt van "in het Vlaams gaai" omdat de vogel in Wallonië eerder een naam, "gay", zou hebben gekregen dan in Vlaanderen.
Nederlandstalige Wikisource
De gaai (Garrulus glandarius) roep (info / uitleg) en zang (info / uitleg), ook wel Vlaamse gaai genoemd, of schreeuwekster of hannebroek of meerkol, is een opvallend gekleurde kraaiachtige. De wetenschappelijke naam van de soort werd als Corvus glandarius in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus.
Nøtteskrik(j)e er ein fargerik fugl med eit høgt skrik, som høyrer til kråkefamilien. Om hausten samlar ho ofte eikenøtter og anna vinterføde. Ho vitjar av og til foringsbrettet i vinterhalvåret og kan vere eit ettertrakta bytte for hønsehauken. Nokre kallar nøtteskrikja for skauskjære.
Nøtteskrikja er 35 cm lang, og vekta er 140–150 gram. Vingene er svarte og kvite med eit blått felt og svarte tverrband. Issen har svarte og kvite fjør som kan reisast i ein topp når nøtteskrikja er opphissa. Nebbet er kraftig og spiss. Det kan brukast til å opne nøtter og til graving.
Nøtteskrikja finn ein over eit stort område som strekker seg frå Vest-Europa og Nordvest-Afrika til Asias Stillehavskyst og ned til Søraust-Asia. I Noreg lever nøtteskrikja over det meste av landet. Vi kan finne ho i skog og meir opne område med spreidde tre. Om hausten kan ho trekkje inn mot tettbygde strok for å samle hassel- og eikenøtter. Vi kan også sjå fuglen i potetåkeren.
Nøtteskrikja et insektlarvar, mark, edderkoppar, smågnagarar, fugleegg, fugleungar, frø og frukt. Om hausten et ho nøtter. Nøttene grev ho ned til vintermat, og ho huskar godt kvar dei ligg gøymt.
Reiret er flatt og blir bygd oppe i eit tre eller i eit stort buskas. Det blir bygd av kvistar og plantestenglar og fôra med tørt gras. Dei legg dei 4 – 6 egga i mai/juni, og ungane blir klekte etter 16 – 17 dagar. Båe foreldra deler på å mate avkommet. Etter 21 – 23 dagar forlet ungane reiret. Når ho syng, høyrast det ut som langtrukne prekært–prekært.
Det vanlege kallet er eit varselkall som er eit hardt, raspande skrik, og det vert nytta når ulike rovdyr blir oppdaga. Nøtteskrikja er òg kjent for å herme andre arter så nøyaktig at det kan vere umogleg å skile dersom ein ikkje ser fuglen. Den kan til og med herme ljodet frå fuglen ho angrip, slik som kattugla, noko ho nådelaust gjer ved angrep om dagen. Om natta er det likevel nøtteskrikja som kan vere rov for ugla, og om dagen er ho bytte for til dømes hønsehauk og vandrefalk.
Nøtteskrik(j)e er ein fargerik fugl med eit høgt skrik, som høyrer til kråkefamilien. Om hausten samlar ho ofte eikenøtter og anna vinterføde. Ho vitjar av og til foringsbrettet i vinterhalvåret og kan vere eit ettertrakta bytte for hønsehauken. Nokre kallar nøtteskrikja for skauskjære.
Nøtteskrike (Garrulus glandarius) er en kråkefugl. Vingene er svarte og hvite med et blått felt og svarte tverrbånd. Issen har svarte og hvite fjær som kan reises i en topp når nøtteskrika er opphisset. Nebbet er kraftig og spisst. Det brukes til å åpne nøtter og til graving. Nøtteskrika er rundt 35 cm lang, og vekten er 140-190 gram.
Nøtteskrika lever i den sørlige delen av Norge. Den finnes også noe mer spredt nordover helt opp til den delen av Finnmark som er dekket av blandingsskog. Vi kan finne den i skog, og mer åpne områder med spredte trær. Om høsten kan den trekke inn mot bebyggelse for å samle hassel- og eikenøtter. Vi kan også se den i potetåkeren. Nøtteskrika spiser insektlarver, mark, edderkopper, smågnagere, fugleegg, fugleunger, frø og frukt. Om høsten spiser den nøtter, og den graver også ned nøtter til vintermat.
Redet er flatt og blir bygd høyt oppe i et tre av kvister, plantestengler og tørt gress. Nøtteskrika legger egg i mai/juni, og ungene klekkes ut etter 16-17 dager. Noen kaller nøtteskrika for Skogskjære eller Gransjur.
Nøtteskrike (Garrulus glandarius) er en kråkefugl. Vingene er svarte og hvite med et blått felt og svarte tverrbånd. Issen har svarte og hvite fjær som kan reises i en topp når nøtteskrika er opphisset. Nebbet er kraftig og spisst. Det brukes til å åpne nøtter og til graving. Nøtteskrika er rundt 35 cm lang, og vekten er 140-190 gram.
Nøtteskrika lever i den sørlige delen av Norge. Den finnes også noe mer spredt nordover helt opp til den delen av Finnmark som er dekket av blandingsskog. Vi kan finne den i skog, og mer åpne områder med spredte trær. Om høsten kan den trekke inn mot bebyggelse for å samle hassel- og eikenøtter. Vi kan også se den i potetåkeren. Nøtteskrika spiser insektlarver, mark, edderkopper, smågnagere, fugleegg, fugleunger, frø og frukt. Om høsten spiser den nøtter, og den graver også ned nøtter til vintermat.
Redet er flatt og blir bygd høyt oppe i et tre av kvister, plantestengler og tørt gress. Nøtteskrika legger egg i mai/juni, og ungene klekkes ut etter 16-17 dager. Noen kaller nøtteskrika for Skogskjære eller Gransjur.
Àutri nòm an piemontèis: gaj, ghé, gaja.
Costo artìcol a l'é mach në sboss. Da finì.
Da finì.
Da finì.
Àutri nòm an piemontèis: gaj, ghé, gaja.
Costo artìcol a l'é mach në sboss. Da finì.
Da finì.
Da finì.
Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Sójka zwyczajna, sójka, sójka żołędziówka[4] (Garrulus glandarius) – gatunek średniego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae).
Zamieszkuje niemal całą Eurazję i północno-zachodnią Afrykę. W Europie areał na północy kończy się w okolicach koła podbiegunowego. Gatunek częściowo osiadły; populacje z północy i wschodu podejmują czasami dalsze wędrówki na południowy zachód; mogą wtedy tworzyć wielkie, choć często luźne, stada, liczące kilkaset do tysiąca osobników.
W Polsce rozpowszechniony w całym kraju, średnio liczny ptak lęgowy na niżu[5]. W górach spotykana do wysokości 1400 m n.p.m. W kraju najczęściej widywana w grądach i borach z domieszką drzew liściastych, a najrzadziej w górskich lasach regla górnego i rozległych monokulturowych borach[6]. Polskie populacje są w większości osiadłe, ale przez kraj przelatują sójki z krajów, gdzie warunki zmuszają je do migracji. Obce osobniki z północnej i wschodniej Europy pojawiają się od marca do kwietnia i jesienią od września do października. Szczególnie dużo pojawia się ich na Wybrzeżu, choć dolatują też do innych regionów kraju. W niektórych latach przeloty są tak liczne, że mają charakter inwazji. W minionych dekadach notowano stada złożone nawet z tysiąca sójek[6].
Podział na podgatunki sporny. Wyróżnia się m.in. następujące podgatunki w oparciu o różne odcienie w upierzeniu, kształt czapeczki i barwę, zamieszkujące odpowiednio:
Najbarwniejszy spośród ptaków krukowatych Europy. Dobrze rozpoznawalny nawet z daleka po niecodziennym połączeniu ciemnej i jasnoczerwonobrązowej barwy z niebiesko-czarnym prążkowanym skrzydełkiem. Obie płcie ubarwione jednakowo i podobnej wielkości. Większość upierzenia brązowa o pastelowym, różowym odcieniu. Kuper i dolne pokrywy ogona białe. Na zaokrąglonych skrzydłach charakterystyczne lusterka: białe oraz niebieskie z czarnym prążkowaniem. Czoło białe z czarnym kreskowaniem, od dzioba gruby czarny wąs, boki głowy są czerwonobrązowe. Sterówki i końce skrzydeł czarne. Ma brązowe tęczówki.
Pióra sójek można czasem znaleźć wśród opadających z drzew liści. Jesienią bowiem stare ptaki się pierzą i łatwo zauważyć ich barwne pióra na ziemi. Na podstawie poprzecznych czarnych prążków doświadczony ornitolog na zgubionym piórze potrafi określić wiek jego właściciela. Ptaki powyżej pierwszego roku życia mają większą liczbę prążków niż tegoroczne młode ptaki.
Dziób mocny, stalowoszary lub czarny. Nogi jasnobrązowe. Młode podobne do dorosłych, ale mają bardziej czerwonawy odcień upierzenia i mniej kreskowany wierzch głowy. Poszczególne podgatunki różnią się głównie kolorem i kształtem czapeczki oraz ogólnym odcieniem upierzenia. Rozmiarami ciała porównywalna z kawką lub gołębiem.
Pióra lusterek na skrzydłach sójki nie zawierają błękitnego barwnika; w rzeczywistości kolor bierze się stąd, że wiązka światła rozszczepia się w specjalnej strukturze pióra i odbite zostaje światło niebieskie[7][8] (barwy strukturalne).
ok. 150–180 g
16,75 lat[9]
To ptak znany z tego, że w lasach alarmuje głośnym, przenikliwym, ostrym skrzekiem: "kreecz" lub "kszaach", poza tym odzywa się wieloma innymi, gardłowymi dźwiękami. Bardzo hałaśliwa, w zaniepokojeniu reaguje na każdy podejrzany obiekt czy ruch. Śpiew rzadko słyszany, jest to cichy świergot i gardłowe "gadanie" (niektórym przypomina paplanie brzuchomówcy). Potrafi naśladować głosy, z którymi zetknęła się podczas koczowania – innych ptaków (zwłaszcza myszołowa), a także ssaków np. miauczenie kota czy piszczenie kół od wozu. Skrzeczenie sójek, według niektórych nazywanych "strażnikami lasów", pełni nie tylko funkcje sygnalizacyjne dla innych osobników tego gatunku, ale i dla pozostałych ptaków i ssaków. Pojawienie się tego ostrego okrzyku sprawia, że stają się czujne i wypatrują ewentualnego niebezpieczeństwa.
Lot na dłuższych dystansach raczej powolny, ciężki, trzepoczący, nierównomierny, wydaje się nieporadny i chwiejny; natomiast w lesie potrafi latać dość szybko i zwinnie. Dość skryta, widywana częściej dopiero poza sezonem lęgowym, kiedy to nie jest już tak ostrożna i w poszukiwaniu pokarmu może zapuścić się na otwarty teren. Jest ruchliwa i często przelatuje pomiędzy gałęziami. Często wylatuje nagle z gniazda i straszy drapieżnika głośnym skrzeczeniem. Służy to temu, aby drapieżnik nie powracał w stronę gniazda.
Jesienią jest bardzo aktywna, gromadzi wtedy zapasy jedzenia na zimę, głównie żołędzi. Sójki mogą się wtedy łączyć w stadka rodzinne lub większe, składające się głównie z młodych ptaków, i przemieszczać na mniejsze lub większe odległości (średnio ok. 600 km). W piękne, słoneczne jesienne dni można czasem zaobserwować wędrówki północnych osobników na południe. Wtedy na niebie widać jedną sójkę lecącą za drugą, które, choć lecą pojedynczo, pozostają w zasięgu wzroku. Zdarza się, że widząc miejscowe osobniki zatrzymują się w danym miejscu na odpoczynek i by zaspokoić głód w lasach bukowych i dębowych (o tej porze owoce tych drzew są jej głównym pokarmem). Większość ptaków prowadzi jednak ściśle osiadły tryb życia. Ta jesienna aktywność, nie prowadząca jednak do odlotu, była źródłem powstania powiedzenia "wybierać się jak sójka za morze" (niektóre jedynie migrują do Południowej Europy, ale nie wylatują dalej).
Typowy ptak leśno-parkowy. Występuje licznie w lasach liściastych i mieszanych o bogatej strukturze (zwłaszcza z dębami), ale również w niewielkich lasach pomiędzy polami i łąkami, młodnikach, porębach, zadrzewieniach śródpolnych, dosyć często w parkach, sadach i ogrodach, na półotwartych obszarach z grupami drzew, od nizin po górną granicę lasu w górach. Ostatnio coraz częściej spotykana w miejskich zadrzewieniach, parkach i dużych, zdziczałych ogrodach. Nie jest więc wybredna w wyborze środowiska życia, choć unika obszarów bezleśnych i mocno prześwietlonych lasów.
Urozmaicone i zależne od pory roku, ale przeważa pokarm roślinny. W lecie żywi się owadami i ich larwami, poczwarkami, ślimakami, małymi bezkręgowcami i innymi drobnymi zwierzętami, w tym gryzoniami, jaszczurkami, młodymi ptakami i jajami wybieranymi z gniazd. To nimi karmi najczęściej swe młode. Nie gardzi również czereśniami. Preferuje też bukiew i orzechy laskowe. Późnym latem i jesienią żywi się głównie żołędziami, owocami buku, pączkami drzew, orzechami i innymi nasionami drzew, które w obfitszych latach gromadzi w większych ilościach w różnych miejscach w ziemi, ściółce leśnej, w dziuplach, szczelinach drzew, między korzeniami, pod płatami kory lub mchu. Przyczynia się w ten sposób do rozsiewania dębu, który jest gatunkiem ciężkonasiennym. Często bowiem sójki zapominają o swych spiżarniach lub nie potrafią ich odnaleźć pod pokrywą śniegu. Na polach znajdujących się przy lasach zbiera ziarna. Przyczynia się do niszczenia szkodników leśnych zamieszkujących głębie drzewostanów, gdzie nie docierają inni przedstawiciele krukowatych.
Żeruje przeważnie w koronach drzew, a rzadziej na ziemi.
Wyprowadzają jeden lęg w roku, pod koniec kwietnia i w maju (najpóźniej spośród ptaków krukowatych występujących w Polsce). W przypadku utraty pierwszego lęgu (co jest częste), para powtarza go.
W okresie rozrodczym sójki tworzą pary. Nim rozpoczną wyprowadzanie lęgów gromadzą się w mniejsze grupy na konkretnych drzewach i w trakcie kłótni i szczebiotania dochodzi do łączenia się samców z samicami. Pary są monogamiczne.
W środkowej partii korony, w rozwidleniu gałęzi tuż przy pniu, głównie drzewa iglastego, rzadziej liściastego, czasem krzewu, najczęściej na wysokości 1‒5 m. Luźna, dość płaska i mała konstrukcja ze zręcznie splecionych patyków i gałązek, na której znajduje się wyściółka z miękkich części roślin, traw, włosia, korzonków, piór czy mchu. Konstrukcję budują oboje przyszli partnerzy, razem też wysiadują jaja i karmią młode. W jego pobliżu ptaki zachowają się skrycie tak, że dostrzec je tam można tylko przypadkiem.
Pod koniec kwietnia lub w maju, w odstępach jednodniowych, samica składa 5‒7 jaj. Jaja są równobiegunowe, niemal kuliste, czysto białe, czasami szarawe lub zielonkawe, nakrapiane szarobrązowe gęściej na tępym końcu, o średnich wymiarach 40×33 mm. Skorupa jest gruboziarnista. Wysiadywanie trwa od złożenia pierwszego lub drugiego jaja przez 16‒17 dni. W powtarzanych lęgach (pod koniec maja lub w czerwcu) składane są zwykle już tylko 3‒4 jaja. Oboje rodzice opiekują się lęgiem i utrzymują stały kontakt głosowy, ale koło gniazda raczej się nie odzywają.
Pisklęta, gniazdowniki, opuszczają gniazdo po ok. 21–22 dniach. Jeszcze przez ok. 3 tygodnie są dokarmiane przez rodziców. Później nadal trzymają się blisko rodziców, którzy ostrzegają je głosem lub nawet czynnie bronią przed drapieżnikami.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10].
Sójka symbolizowała niegdyś bezsensowne gadulstwo. W wierszu Sójka Jana Brzechwy czytamy o ptaku, który "wybiera się (...) za morze, ale wybrać się nie może" – odwiedza rodzinę w całej Polsce i ostatecznie nie opuszcza kraju. Ptaka w zimowej scenerii przedstawił Józef Chełmoński na obrazie "Sójka".
Sójka zwyczajna, sójka, sójka żołędziówka (Garrulus glandarius) – gatunek średniego ptaka z rodziny krukowatych (Corvidae).
O gaio-comum (Garrulus glandarius) é uma ave da família Corvidae.[1]
É uma grande ave dos bosques, com cauda comprida, asas arredondadas e plumagem muito característica. Tem um comprimento de 33 a 36 cm (envergadura de 54 a 58 cm)[2] e um peso de 140 a 190 g. Tem uma coroa malhada de preto e branco, um bigode preto, dorso e ventre castanho rosado. As asas e a cauda são pretas, com o uropígio e parte interna das asas brancas, ambos muito visíveis em vôo. Apresenta uma mancha azul iridescente, com riscas finas pretas e brancas, nas grandes coberturas primárias, muito característica.[2]
Em cativeiro, se bem tratado, pode chegar aos 21, 22 e até aos 23 anos, mas, como acontece com maior parte da aves de Portugal é protegida, e por isso não pode ser capturada, a não ser para usos científicos. Este animal encontra-ser principalmente em florestas folhosas e de bastante mato, onde se possam esconder e reproduzir sem serem incomodados pelos predadores.
O gaio-comum pode ser encontrado numa vasta área que vai desde a Europa Ocidental até ao noroeste africano, passando por toda a Ásia continental e sudoeste asiático.[1] Nas zonas mais frias (Suécia, Noruega e Polónia), as populações de gaios-comuns, migram no Outono para regiões mais a sul onde os Invernos são menos rigorosos.
Os gaios-comuns não se sentem à vontade em terrenos abertos. Vivem geralmente em matas de folha caduca, de coníferas e mistas ou bosques pouco desenvolvidos, mas podem inclusive viver em parques e jardins de pequenas e grandes cidades.[2] Eles gostam muito de habitar dentro de casas e de carros.
Os gaios-comuns são geralmente sedentários e solitários, à excepção do período de acasalamento, em que vivem temporariamente em grupo. O ninho é construído pelo casal, em fins de Abril ou princípios de Maio, geralmente em árvores, arbustos, árvores ocas ou caixotes-ninho que, em princípio, estariam destinados à coruja-do-mato.
O ninho encontra-se em geral a uma altura inferior a 5 metros e é constituído por palhas, pequenos ramos e raízes. A postura é de 3 a 6 ovos e o casal reveza-se no choco que dura 16-19 dias. As crias são alimentadas por ambos os pais e geralmente estão completamente cobertas de penas entre os 21 e os 23 dias de idade.
O seu regime alimentar é omnívoro, comendo praticamente de tudo, variando consoante a estação do ano e a disponibilidade de alimento.[2] Quando há bolotas em abundância, fazem uma reserva para o Inverno, escolhendo-as rigorosamente em função da sua maturidade, do seu tamanho, e da sua qualidade, evitando em particular as que estejam bichadas. As bolotas são enterradas no chão com o bico, e posteriormente tapadas. Também pode fazer reservas em fendas de rochas, buracos de árvores e outras cavidades, reservas essas que podem conter vários quilogramas de bolotas. Aquelas que eles não conseguem voltar a encontrar, germinam muitas vezes no ano seguinte, ajudando assim à disseminação das árvores das quais provêm. Estima-se que cada gaio possa dispersar um milhar de bolotas por ano.
Para além das bolotas, alimentam-se também de frutos de faias e de bagas de diferentes espécies. Na Primavera e Verão alimentam-se principalmente de insectos, atacando também ninhos de onde retiram os ovos ou os filhotes. Fazem ainda parte da sua alimentação lagartos, rãs, ratos e musaranhos.
O gaio é, hoje, considerado um dos pássaros mais inteligentes do Mundo, sendo que de acordo com vários cientistas, que realizaram inúmeros testes, descobriram que facilmente podem ser domesticados e que podem integrar no seu dia a dia hábitos muito curiosos e interessantes. O seu canto é muito peculiar e ao mesmo tempo bastante parecido com o da pega-rabuda, um pássaro também da familia Corvidae. O gaio é bastante apreciado pelos observadores da avifauna pois possui um padrão raro e que mais nenhum Corvidae tem.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
O gaio-comum (Garrulus glandarius) é uma ave da família Corvidae.
Gaița sau „Gaița albastră” (Garrulus glandarius) este o pasăre din familia corbului (Corvidae).
Gaița este o pasăre de mărime mijlocie (32 – 35 cm) având o greutate de ca. 170 g. Penajul gaiței este cenușiu-roșcat, aripile având culoare pestriță de un albastru deschis punctat cu negru. Ea poate imita glasul unor păsări din pădure sau alte sunete percepute de pasăre. În caz de pericol, atenționează alte animale prin strigăte de alarmă.
Pasărea consumă începând de la hrană de natură animală (pui de pasăre, ouă) până la semințe, fructe, insecte și larvele acestora. Semințele le depozitează ca rezervă pentru iarnă în scorburi sau sub scoarța copacilor, acest obicei al lor contribuind la răspândirea unor specii de plante.
Gaițele sunt răspândite în Europa, Africa de Nord și Asia până în Japonia. Preferă biotopul pădurilor mixte de conifere sau de foioase, dar poate fi întâlnită și în parcuri, teritoriul unei păsări fiind de cca. 25 ha.
Cuibul este construit de gaițe la începutul lui aprilie, din crengi și paie, căptușit cu mușchi, fiind situat în copaci la o înălțime de 2 – 10 m. Femela depune în cuib o dată pe an, la sfârșitul lunii aprilie, 5 - 7 ouă de culoare albastră verzuie. Puii eclozează la 16 - 20 de zile.
.JPG)
en_skraisenu-Nertiks.jpg)
_-_Garrulus_glandarius_(03va).jpg)
en_skraisenu-Nertiks.jpg)
en_skraisenu-Nertiks.jpg)
.jpg)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
(js).01.jpg)
_(1).JPG)
.jpg)
._(7551714828).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_-_Ron_Knight.jpg)
.JPG)
_2.jpg)
.jpg)
|assessment_year= specified la utilizarea formatului {{IUCN}}Gaița sau „Gaița albastră” (Garrulus glandarius) este o pasăre din familia corbului (Corvidae).
Sojka obyčajná alebo sojka škriekavá[3] (Garrulus glandarius) je spevavec z čeľade krkavcovitých. Obýva palearktídu a orientálnu oblasť. Na Slovensku hniezdi skoro na celom území, v zime čiastočne migruje západným smerom a zimovanie bolo zistené na 91,60 % mapovacích kvadrátov.[4] Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov sojka obyčajná patrí medzi najmenej ohrozené druhy, celková populácia je stabilná, nie sú známe žiadne ohrozenia alebo poklesy, v Európe bol v rokoch 1980 – 2013 zistený mierny nárast stavov.[1]
Je veľká ako holub (34 cm). Je červenkastohnedá, má čierne fúzy, čierny chvost, biele krídla s bielym políčkom a trblietavo modrým zrkadielkom. Samec a samica sa navzájom nelíšia, mladé jedince sú tmavšie a menej pestro sfarbené. Za letu je nápadná biela škvrna nad čiernym chvostom a široké krídla s bielym poľom a sýto modrými pierkami s čierno-bielymi prúžkami. Lieta ťažko, vlnovito a trepotavo, na zemi poskakuje.
Vydáva „reeč-reeč“ alebo „krehk-krehk“ alebo „hieé“. Sojka je schopná napodobňovať iné vtáčie a zvieracie zvuky. Dokáže imitovať mečanie kozy, vŕzganie nenamazaného kolieska fúrika a dokonalým majstrom je vo vytváraní škrípavých tónov svojho spevu.
Vyskytuje sa v ihličnatých, listnatých a zmiešaných lesoch a v rozsiahlejších mestských parkoch. Prevažne stály druh. Hniezdo je umiestnené vysoko na strome, väčšinou neďaleko od okraja lesa. Obýva severozápadnú Afriku, celú Európu, Sibír a východnú Áziu po Čínu. U nás je rozšírená vo všetkých typoch lesov a sťahuje sa do miest.
Odhadovaný počet hniezdiacich párov je 15 000 - 30 000, zimujúcich jedincov 32 000 - 65 000. Veľkosť populácie i územie na ktorom sa vyskytuje sú stabilné, maximálna zmena do 20%. Ekosozologický status v rokoch 1995, 1998[4] a 2001 žiadny.[5] V roku 2014 LC* A2b - menej dotknutý.[2][6][7]
Hniezdi v apríli až máji raz za rok. Plytké tanierovité hniezdo z vetvičiek, stoniek a korienkov je umiestnené v korunách stromov. Samice znášajú 5 – 6 zelenkastých, drobne hnedo škvrnitých vajec, na ktorých sedia obidvaja rodičia 16 – 17 dní, mláďatá potom kŕmia asi 19 – 20 dní.
Na jar viac hmyz, ináč žalude, oriešky, bobule.
Je zákonom chránená, spoločenská hodnota je 140 € (Vyhláška MŽP č. 24/2003 Z.z. v znení č. 492/2006 Z. z., 638/2007 Z. z., 579/2008 Z. z., 173/2011 Z. z., 158/2014 Z. z., účinnosť od 01.01.2015).[8] Druh je zaradený do smernici o vtákoch (Príloha II).[9]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
jednodňové mláďatá
dvojtýždňové mláďatá
mláďatá pred vyletením z hniezda
Kompozitná fotografia - pomôcka na ľahšie spoznanie druhu
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Sojka obyčajná
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Sojka obyčajná
Sojka obyčajná alebo sojka škriekavá (Garrulus glandarius) je spevavec z čeľade krkavcovitých. Obýva palearktídu a orientálnu oblasť. Na Slovensku hniezdi skoro na celom území, v zime čiastočne migruje západným smerom a zimovanie bolo zistené na 91,60 % mapovacích kvadrátov. Podľa Medzinárodnej únie na ochranu prírody a prírodných zdrojov sojka obyčajná patrí medzi najmenej ohrozené druhy, celková populácia je stabilná, nie sú známe žiadne ohrozenia alebo poklesy, v Európe bol v rokoch 1980 – 2013 zistený mierny nárast stavov.
Šoja (znanstveno ime Garrulus glandarius) je ptič iz družine vranov, razširjen po večjem delu Evrazije in v Severni Afriki.
V dolžino zraste do 35 cm, prek peruti pa meri 54 do 58 cm. Operjenost je vpadljiva, po večini telesa je sivo-rjave barve s pridihom rožnate, z belo po grlu in okrog zadnjice. Ob kljunu, ki je temen in močan, je par močnih črnih lis, ki zgledata kot brki. Evropske šoje imajo na vrh glave nekoliko svetlejši in s temnimi progami. Peruti so črno-bele, le na pregibu so svetlomodre s črnimi progami. V letu je opazna tudi bela trtica na bazi sicer črnega repa.[2]
Šoja je plašna ptica, zato je bolj kot po izgledu prepoznavna po oglašanju, glasnih in raskavih krikih, ki jih oddaja kot svarilo kadar opazi nevarnost. Pogosto tudi posnema oglašanje plenilcev, od mijavkanju podobnega klica kanje do kraguljevega »kja-kja-kja«, ki pa ga je največkrat preprosto ločiti od klica ujede že po tem, da prihaja iz gozda namesto z višine.[2]
Je vsejed ptič, ki se prehranjuje pretežno z želodom, oreški, semeni in žuželkami, občasno pa pleni tudi mladiče drugih ptic v gnezdih in male sesalce.[3] Jeseni vztrajno nabira želod in ga zakopava v skrivališča v tleh daleč naokrog, s čemer ima pomembno vlogo pri širjenju in vzdrževanju hrastovih gozdov.[4]
Gnezdi pozno spomladi v gostem rastju, gnezdo zgradita oba partnerja. Samica v celoti prevzame valjenje, samec pa ji v tem času prinaša hrano v golši. Mladiči se izvalijo po 16 do 18 dneh in zapustijo gnezdo po nadaljnjih treh tednih. Hranita jih oba starša.[5]
Gnezdi v različnih tipih gozdov in večjih zaraslih parkih.[2] Razširjena je po vsej Evropi razen skrajnega severa, v severozahodni Afriki in v pasu prek Srednje Azije do skrajnega vzhoda ter na jugovzhodu.[6] Po navadi se šoje na istem mestu zadržujejo vse leto, le s skrajnega severa se včasih pozimi umaknejo južneje.[2] Zaradi ogromnega območja razširjenosti in populacije, ki po oceni šteje 6 do 13 milijonov parov, ne velja za ogroženo.[1] Tudi v Sloveniji gnezdi več deset tisoč parov.[7]
V rodu Garrulus sta poleg šoje še dve vrsti, ki imata bistveno manjše območje razširjenosti, skupen pa jim je črno-moder progast vzorec na pregibu peruti. Šoja je t. i. politipska vrsta, z množico geografsko omejenih »ras«, ki se nekoliko razlikujejo po vzorcih obarvanosti perja, vendar je tudi znotraj ras variabilnost precejšnja in pri križanju nastanejo vmesni vzorci, zato jih ne obravnavamo kot ločene vrste.[5]
Šoja (znanstveno ime Garrulus glandarius) je ptič iz družine vranov, razširjen po večjem delu Evrazije in v Severni Afriki.
Nötskrika (Garrulus glandarius) är en fågel som tillhör familjen kråkfåglar. Den förekommer i ett vidsträckt område i den palearktiska regionen, från västra Europa och nordvästra Afrika österut till Asiens östra kust och söderut i Sydostasien. Utseendemässigt uppvisar den en mängd variationer och delas upp i ett flertal underarter. Sittande syns främst den rödgrå till beigeröda kroppen men när det flyger visar den upp sina starkt kontrasterande vingar och stjärt i svart och vitt med inslag av ljusblått. Dess hesa varningsläte, som även används som lockläte är karaktäristiskt och hörs långt. Dess sång, som hörs om vårvintern, är istället lågmäld och har en djup visslande klang.
Nötskrikan lever parvis under häckningstiden, annars familjevis eller i spridda flockar. Boet placeras i träd. Den lägger 5–8 ägg. Båda föräldrarna matar ungarna, och fortsätter med detta även när de blivit ganska stora. Födan är mycket varierad. Den lever av bland annat frukt, insekter, kräldjur, fågelägg och fågelungar och mindre däggdjur. På hösten hamstrar den föda som den lever av på vintern. I de södra delarna består födan då främst av nötter och ekollon.
Nötskrikan har ett mycket stort utbredningsområde och en mycket stor global population. Den bedöms inte vara hotad och IUCN kategoriserar den som livskraftig.[1]
Nötskrikan var en av de arter som Linné ursprungligen beskrev i sin Systema Naturae från 1700-talet. Han placerade den i gruppen med kråkfåglar under namnet Corvus glandarius.[2]
Den förekommer i ett vidsträckt område i den palearktiska regionen, från västra Europa och nordvästra Afrika österut till Asiens östra kust och söderut i Sydostasien.[3]
Världspopulationen av nötskrika uppvisar en mängd variationer med mycket komplexa släktskap och ofta klinala övergångar. Vissa delar upp arten i så många som ett fyrtiotal olika underarter. Lite är känt om kontaktzonerna mellan dessa underarter och arten kan möjligen omfatta mer än en art. Man brukar placera underarterna i sju (Vaurie 1954) till åtta (Madge & Burn 1994) grupper.[4][5] Listan nedan med följer IOC för underarterna och Clements et al för underartsgrupperna:[6][7] Klicka på "Visa" för att se listan med underarter.
Lista med underarter:Sedan 2016 urskiljer Birdlife International och naturvårdsunionen IUCN bispecularis-gruppen och leucotis (utan oatesi) som de egna arterna "blekkronad nötskrika" respektive "vitkindad nötskrika".
Den är mestadels en stannfågel[9] men populationerna som har sin utbredning i bergiga områden i Asien gör årsvissa höjdförflyttningar[10] De nordligaste häckpopulationerna kan vissa vintrar uppträda som strykfåglar. Vissa år observeras exempelvis stora mängder av sträckoroliga nötskrikor vid Norrlandskusten.[11]
I Sverige häckar den allmänt i de södra och mellersta delarna, samt upp till och med mellersta Norrland. Nötskrikan är Sveriges talrikaste kråkfågel.[11]
Nötskrikan har en iögonfallande färgning. Kroppen är i huvudsak rödgrå eller beigeröd. Den har vitaktig panna och strupe, svarta fläckar på hjässan och svart mustaschstreck på sidan av huvudet och vit gump. Vingarna är utåt svarta, med en stor vit fläck. Vingarna är brunröda längre in mot kroppen. De större vingtäckarna är azurblå, med svarta tvärstreck. Stjärten är svart. Den känns igen på sin korta, runda näbb, som bakom den nedböjda spetsen är försedd med raka käkkanter och hak. Vingarna är korta och trubbiga, stjärten lång och avrundad, fjäderbeklädnaden yvig och silkeslen och huvudet har en tofs. Kroppslängden är 32–37 cm, vingspannet 54–58 cm.[12][9] Den väger ungefär 170 gram.
De flyger tyst och svävande och rör sig med lätthet mellan träden. På marken är deras rörelser mer otympliga och hoppande.[12]
Vanligast är ett högljutt skränande och hest läte, (räk, räk)[13] som främst används som varningsläte men ibland även som lockläte.[9] Nötskrikan har också ett jamande läte som liknar ormvråkens och den kan härma andra fåglar, särskilt duvhök. Dessutom har nötskrikan en lågmäld sång som hörs om vårvintern, och som har en djup visslande klang.[9]
Nötskrikan lever parvis under häckningstiden, annars familjevis eller i spridda flockar. Boet placeras i träd, ofta gran, 2–10 meter över marken. Det består av grenar och strån som invändigt fodras med rötter, mossa och liknande material. Äggen (5–8 st) är ljust grågröna, tätt fläckade med brunt. Dessa kläcks efter 16–19 dagar. Båda könen matar ungarna, och fortsätter med detta även när de blivit ganska stora. Ungarna är kvar i boet i 19 till 20 dagar. Nötskrikan lägger bara en kull om året.[14]
Födan är väldigt varierad. Den lever av många sorters frukter, insekter, kräldjur, fågelägg och fågelungar, smärre däggdjur, med mera. På hösten hamstrar de föda som de senare lever av på vintern. I de södra delarna består födan då främst av nötter och ekollon.[12] Norr om ekens utbredningsområde är dess vinterföda inte lika bra känd.[11] Bland annat hamstrar den spillsäd, frön, frukt och talg.[11] Där deras vinterområden möts förekommer det att nötskrikan i mindre utsträckning parasiterar på den föda som lavskrikor hamstrar.[11]
Nötskrikan har ett mycket stort utbredningsområde och en mycket stor global population. Den bedöms inte vara hotad och IUCN kategoriserar den som livskraftig (LC),[1] som dock urskiljer bispecularis-gruppen och leucotis som egna arter. Dessa bedömer IUCN därför separat.
Dialektalt har nötskrikan haft flera olika namn exempelvis på Gotland där den kallats aidskräika eller aldskreika.[15] På fornnordiska betyder "aldin" generellt trädfrukt medan det på fornsvenska innebar ollon.[15] På samma sätt kallades den i Blekinge för akarnaskrika där "akarn" på blekingskt bygdemål betyder ollon.[15] Den har också bara kallats ollonskrika.[16] I Östergötland har den kallats kornskrika och i Skåne för skogskata.[16] I delar av Norrland har den kallats rågskrika och lokalt har den även kallats pärskira, "pärskrika" och skogsskira.[källa behövs]
I folktron i vissa delar av Sverige ansågs nötskrikan vara en lyckobringade fågel, som exempelvis kunde ge god jaktlycka. I andra delar av landet var den däremot en olycksfågel och där ansågs det att om man stötte på en nötskrika när man var på väg någonstans i ett ärende så var det bäst att vända om.[17]
Wikimedia Commons har media som rör nötskrika.
Nötskrika (Garrulus glandarius) är en fågel som tillhör familjen kråkfåglar. Den förekommer i ett vidsträckt område i den palearktiska regionen, från västra Europa och nordvästra Afrika österut till Asiens östra kust och söderut i Sydostasien. Utseendemässigt uppvisar den en mängd variationer och delas upp i ett flertal underarter. Sittande syns främst den rödgrå till beigeröda kroppen men när det flyger visar den upp sina starkt kontrasterande vingar och stjärt i svart och vitt med inslag av ljusblått. Dess hesa varningsläte, som även används som lockläte är karaktäristiskt och hörs långt. Dess sång, som hörs om vårvintern, är istället lågmäld och har en djup visslande klang.
Nötskrikan lever parvis under häckningstiden, annars familjevis eller i spridda flockar. Boet placeras i träd. Den lägger 5–8 ägg. Båda föräldrarna matar ungarna, och fortsätter med detta även när de blivit ganska stora. Födan är mycket varierad. Den lever av bland annat frukt, insekter, kräldjur, fågelägg och fågelungar och mindre däggdjur. På hösten hamstrar den föda som den lever av på vintern. I de södra delarna består födan då främst av nötter och ekollon.
Nötskrikan har ett mycket stort utbredningsområde och en mycket stor global population. Den bedöms inte vara hotad och IUCN kategoriserar den som livskraftig.
Bayağı alakarga (Garrulus glandarius), kargagiller (Corvidae) familyasından kanat lekeleri mavi ve beyaz, kuyruk sokumu beyaz, kuyruğu siyah bir kuş türü.
Uçuşta beyaz kanat paneli, kuyruk sokumu ve siyah kuyruğu ile hemen tanınır. Genellikle tek başına ya da küçük gruplar halinde bulunur, ilkbahar gösterilerinde daha büyük gruplar oluşturabilir. Ormanlar, meyve ve zeytin bahçeleri, büyük parklar, bahçeler, bazen de şehir parklarında gözükür.
Virtual Birds'de Bayağı alakarga kuşunun kuş sesi bulunur. 
Kuşlar ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Bayağı alakarga (Garrulus glandarius), kargagiller (Corvidae) familyasından kanat lekeleri mavi ve beyaz, kuyruk sokumu beyaz, kuyruğu siyah bir kuş türü.
Uçuşta beyaz kanat paneli, kuyruk sokumu ve siyah kuyruğu ile hemen tanınır. Genellikle tek başına ya da küçük gruplar halinde bulunur, ilkbahar gösterilerinde daha büyük gruplar oluşturabilir. Ormanlar, meyve ve zeytin bahçeleri, büyük parklar, bahçeler, bazen de şehir parklarında gözükür.
Довжина тіла близько 34 см, вага 147—196 г. В природі сойка уникає відкритих місць, більше полюбляє перельоти з крони на крону. По землі пересувається невпевненими стрибками, тому внизу довго не затримується. Також сойка має здатність переймати звуки інших птахів (іноді і ссавців).
Сойка поширена майже по всій Європі, в Північній Африці, Малій Азії, на Кавказі, у Північному Ірані, південній частині Сибіру, на Сахаліні, в Кореї, Китаї та Японії.
В Україні — осілий птах Полісся, Лісостепу, Карпат і Криму; в час зимових мандрівок залітає і в степові райони.
Сойка переважно мешканець лісів, селиться у всіх його типах, віддаючи перевагу старим деревам. Також її можна зустріти в посадках та у старих парках.
Вже у квітні сойки починають будівництво гнізда на листяному або хвойному дереві у яке відкладає 5—8 яєць. Висиджують яйця як самець так і самиця протягом 16—17 діб. Через три тижні пташенята покидають гніздо.
Сойка живиться рослинною та тваринною їжею. Останньою особливо при годуванні пташенят, це можуть бути безхребетних та хребетних, наприклад полівок, дрібних птахів тощо. Сойка вважається одним з найбільших ворогів дрібних птахів, вона розоряє їхні гнізда, випиває яйця та викрадає пташенят. З часом в її раціоні з'являється дедалі більше рослинної їжі, це жолуді, букові та лісові горіхи а також різноманітні ягоди. Восени полює на ос. Коли дозрівають жолуді сойка запасає їх на зиму. Набравши їх повний дзьоб, вона відлітає подалі від дуба і ховає під мох, опале листя чи хвою. Взимку сойка викопує жолуді з-під снігу і споживає їх. Але про деякі сховища вона забуває. Жолуді лежать там до весни, а потім з них виростають молоді дубки.[1]
Сойка відіграє роль «поліцейського лісів»: вона завжди на сторожі, своїм скрипучим голосом подає знак лісовим мешканцям про появу людини набагато раніше, ніж людина її помітить.
Розумові здібності сойок виходять за рамки інстинкту. Коли їх узяти з гнізда ще не облітаними, пташенята швидко звикають до людей і при наполегливому вишколі можуть заговорити, як папуги.[2]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Це незавершена стаття з орнітології.Quạ thông Á Âu (danh pháp khoa học: Garrulus glandarius) là một loài chim trong họ Corvidae.[2] Tại Việt Nam nó được gọi đơn giản là quạ thông do là loài quạ thông duy nhất có mặt tại đây.
Do phạm vi sinh sống rộng lớn nên một vài chủng rất khác biệt đã tiến hóa đến mức bề ngoài chúng trông rất khác nhau, đặc biệt là khi so sánh các dạng ở các cực điểm phân bố của loài này.
Quạ thông Á Âu là một trong số nhiều loài được Linnaeus mô tả lần đầu tiên trong ấn bản 10 sách Systema Naturae của ông. Ông công nhận mối quan hệ họ hàng của nó với các loài chim dạng quạ khác khi đặt tên nó là Corvus glandarius.[3] Tên gọi khoa học hiện tại của nó là từ tiếng Latinh, với Garrulus nghĩa là ầm ĩ, líu lo, ríu rít, lảm nhảm và glandarius nghĩa là "của quả đấu", một loại thức ăn ưa thích của nó.[4]
Phiên bản 8.2 của IOC công nhận 34 chủng như liệt kê dưới đây:[5]
Tám nhóm chủng (tổng cộng 33 phân loài) được Madge & Burn (1994) công nhận:[6]
Là thành viên của nhóm quạ thông phổ biến rộng, quạ thông Á Âu có kích thước tương tự như quạ gáy xám phương Tây, với môi trường sống là rừng thưa hỗn hợp, cụ thể là rừng với các quần thể sồi, và nó là chim tích trữ quả đấu theo tập tính. Trong thời gian gần đây loài chim này cũng bắt đầu di cư tới các khu vực đô thị, có thể là do tác động của sự mất dần môi trường sống rừng thưa của nó. Trước khi con người bắt đầu gieo trồng cây công nghiệp ở quy mô lớn thì quạ thông Á Âu là nguồn chủ yếu để di chuyển và phát tán sồi Anh (Quercus robur), với mỗi con chim có khả năng phát tán tới trên 1.000 quả đấu mỗi năm. Quạ thông Á Âu cũng cất giấu quả đấu của các loài sồi khác, và nó từng được National Trust trích dẫn như là động vật nhân giống chính quần thể lớn nhất của sồi Holm (Quercus ilex) tại Bắc Âu ở Ventnor trên đảo Wight.[7] Quạ thông Á Âu từng được ghi nhận là đem quả đấu đi xa tới 20 km và được cho là gắn với sự lan truyền nhanh về phía bắc của các loài sồi sau thời kỳ băng hà gần đây.[8]
Kiếm ăn cả ở trên cây lẫn dưới mặt đất, quạ thông săn bắt một loạt các loài động vật không xương sống như nhiều loại sâu bọ phá hại, hạt quả đấu (quả sồi mà chúng cất giấu để ăn vào mùa đông),[9] cử và nhiều loại hạt khác, quả như các loại quả mọng của mâm xôi và thanh lương trà, chim non và trứng chim, dơi, động vật gặm nhấm nhỏ. Giống như phần lớn các loài chim, thức ăn của quạ thông thay đổi theo mùa nhưng đáng chú ý là khả năng tích trữ dồi dào các loại thức ăn của nó — đặc biệt là các loại quả đấu và hạt các loại sồi — để sử dụng trong mùa đông và mùa xuân. Trong khi việc tích trữ diễn ra quanh năm nhưng tích cực nhất là trong mùa thu.[10]
Quạ thông làm tổ trên cây hay gtreen cây bụi lớn, thường đẻ 4–6 trứng. Trứng nở sau 16–19 ngày ấp và chim non đủ lông đủ cánh sau khoảng 21–23 ngày. Cả chim bố lẫn chim mẹ đều kiếm thức ăn để nuôi chim con.
Tương tự như các loài quạ khác, quạ thông Á Âu được ghi nhận là biết lập kế hoạch cho các nhu cầu trong tương lai.[11] Quạ thông trống cũng để ý tới các khát khao của bạn tình khi chia sẻ thức ăn với chim mái như một phần của nghi thức tán tỉnh.[12]
Trứng của Garrulus glandarius.
Garrulus glandarius bispecularis từ Uttarakhand, Ấn Độ.
Mẫu điển hình của nhóm atricapillus tại Israel.
Garrulus glandarius brandtii.
Tiếng kêu của quạ thông, Krym.
Tiếng hót của quạ thông, Paris.
Quạ thông ăn hạt óc chó.
Quạ thông Á Âu (danh pháp khoa học: Garrulus glandarius) là một loài chim trong họ Corvidae. Tại Việt Nam nó được gọi đơn giản là quạ thông do là loài quạ thông duy nhất có mặt tại đây.
Do phạm vi sinh sống rộng lớn nên một vài chủng rất khác biệt đã tiến hóa đến mức bề ngoài chúng trông rất khác nhau, đặc biệt là khi so sánh các dạng ở các cực điểm phân bố của loài này.
Quạ thông Á Âu là một trong số nhiều loài được Linnaeus mô tả lần đầu tiên trong ấn bản 10 sách Systema Naturae của ông. Ông công nhận mối quan hệ họ hàng của nó với các loài chim dạng quạ khác khi đặt tên nó là Corvus glandarius. Tên gọi khoa học hiện tại của nó là từ tiếng Latinh, với Garrulus nghĩa là ầm ĩ, líu lo, ríu rít, lảm nhảm và glandarius nghĩa là "của quả đấu", một loại thức ăn ưa thích của nó.
Со́йка (также обыкновенная сойка; также кареза[1]; лат. Garrulus glandarius) — птица рода соек семейства врановых отряда воробьинообразных.
Слово сойка — уменьшительная форма от древнерусского названия этой птицы «соя». Предполагается, что название родственно глаголу «сиять» и дано птице за яркое оперение[2].
Сойка размером с галку. Имеет яркое, рыхлое оперение, заметный широкий хохол на голове и довольно длинный хвост. Цвет туловища рыжевато-коричневый, крылья, хвост, у некоторых подвидов и верх головы — черные, надхвостье белое, перья на плечах — ярко-голубые с узкими черными полосками. Голова у соек Сибири рыжая, у европейских птиц — беловатая с продольными бурыми пестринами. От кукши можно отличить по белому надхвостью и чёрному хвосту. Взрослые особи имеют рост 15 см и длину с хвостом 25—40 см; вес — 150—200 грамм.
Крик — резкое «дчээ-дчээ» и дребезжащее «пиррь». Песня — набор резких звуков и подражаний другим видам птиц. Кроме того, сойка легко обучается подражать любым звукам, от человеческого голоса до стука топора.
Распространена почти по всей Европе, в Северной Африке, Малой Азии, на Кавказе, в Крыму, в Северном Иране, южной части Сибири, на Сахалине, в Корее, Китае и Японии.
Лесная птица. В большей части ареала — кочующая птица, местами перелётная, на юге — оседлая. В гнездовой период скрытна, в остальное время хорошо заметна.
Питается как растительной, так и животной пищей. У европейских подвидов основная пища — жёлуди. Делая значительные (до 4 кг) запасы на зиму, способствует распространению дуба. Также питается различными ягодами, семенами, насекомыми, при случае — мелкими грызунами, ящерицами, лягушками, мелкой рыбой, другими птицами, к примеру, воробьями. Поедает яйца и птенцов из гнезд.
Гнездо сойки помещается на боковой ветке дерева, на высоте 1,5—5 м. Диаметр гнезда — 21—30 см, гнездо делается из тонких веток, внутренние стенки — из сухих стеблей травянистых растений, глубокий лоток выстлан упругими корешками, травинками и шерстью. Изредка сооружает гнёзда в дуплах. Кладка из 5—7 зеленоватых с буро-серыми пятнами яиц, длина которых — 28—33 мм. Откладывает яйца в апреле—июне. Насиживание длится 16—17 дней, выкармливание птенцов — 19—20 дней. В насиживании и выкармливании принимают участие оба родителя. Вылет птенцов — в июне. Выводки держатся при родителях до осени.
Нижеследующий список подвидов приведён согласно изданию «Handbook of the Birds of the World»[3][4]. Он может отличаться в той или иной системе классификации.
Со́йка (также обыкновенная сойка; также кареза; лат. Garrulus glandarius) — птица рода соек семейства врановых отряда воробьинообразных.
松鴉（學名：Garrulus glandarius），又名樫鳥、橿鳥，是一種廣泛分布於北半球歐亞大陸的鴉科動物，包括西歐大部分地區，至非洲的東北部，以至亞洲的東海岸以及東南亞等地均有分內。正因為分佈如此廣泛，因此不同地區的亞種往往出現極大的變異，特別是當它們的分佈地是相距極遠的時候，差異更大。在歐洲，松鴉也常被簡稱為jay。
身体长约30厘米；除了面部有黑色颊纹外，通体大多呈匀净的紫灰色至红灰色；腰羽有白色带；翼上缀有黑、白、蓝三色相间的明丽斑纹。
松鴉為著名生物學家卡爾·林奈於其名著《自然系統》（Systema Naturae）一書中介紹的眾多鳥類的其中一種。他辨別出松鴉與其他鴉類的相同之處，故將其命名為Corvus glandarius.[2]。
主要在混合林地內棲息，特別是櫟屬植物出沒的地點。喜吃橡子，也會在入冬時或以前將橡子埋在泥土內，且幾乎能全部記住曾埋入橡實的地點。近年的市區地方出現了較多的松鴉，相信是與其原有棲地被持續破壞有關。
常聽到的嗚叫聲多是粗糙刺耳的尖叫聲，主要是在發現捕獵者時用以警戒同伴之用。除此之外，這類型的鳥也擅長模仿其他鳥類的鳴叫聲。因此，除非能親眼看見，不然單憑聲音分辨容易被其誤導。有時甚至會模仿其捕食者的聲音以避過攻擊，如灰林鴞。其他會捕獵松鴉的還包括蒼鷹及游隼等。
樹上及地上均有其喜愛的食物。如無脊椎動物及昆蟲、橡子、山毛櫸及其他種子、果實如黑莓等。也會吃食小的鳥、鼠、蜥蜴及細蛇。
於大樹上的枝幹上繁殖。每次誕下4至6隻蛋，於16至19天後孵化，並在21至23日後完全長出羽毛。雄鳥及雌鳥均會餵哺幼小。
松鴉（學名：Garrulus glandarius），又名樫鳥、橿鳥，是一種廣泛分布於北半球歐亞大陸的鴉科動物，包括西歐大部分地區，至非洲的東北部，以至亞洲的東海岸以及東南亞等地均有分內。正因為分佈如此廣泛，因此不同地區的亞種往往出現極大的變異，特別是當它們的分佈地是相距極遠的時候，差異更大。在歐洲，松鴉也常被簡稱為jay。
分類 界 : 動物界 Animalia 門 : 脊索動物門 Chordata 亜門 : 脊椎動物亜門 Vertebrata 綱 : 鳥綱 Aves 目 : スズメ目 Passeriformes 科 : カラス科 Corvidae 属 : カケス属 Garrulus 種 : カケス G. glandarius 学名 Garrulus glandariusカケス（橿鳥、懸巣、鵥、Garrulus glandarius）とは鳥綱スズメ目カラス科カケス属に分類される鳥である。
アフリカ大陸北部、ユーラシア大陸の中部から南部にかけて分布。日本では九州以北で繁殖する留鳥で、北部に生息するものは冬季に南に移動する。年により移動する個体数には変動があり、これは餌とする木の実の量に依存するものと考えられる（量が少ないときには、餌を求めて移動する）。
全長33cm。成鳥は額から頭のてっぺんまでが白と黒のまだら模様で喉、腹は白色、目の周りや尾羽は黒く後頭部、背面、胸部等は葡萄褐色。羽の色が美しく特に基部は黒、白、青がだんだら模様を作っている。くちばしは鉛色で先が黒い。雌雄同色である。
日本においては全国の平地、山地の森林に生息する。繁殖期は縄張りを形成する。
食性は雑食で昆虫類が主食だが果実、種子等も食べる。他の小鳥のひなを食べることもある。また信州・美濃地方では「カシドリ」の異名もありカシ、ナラ、クリの実を地面や樹皮の間等の一定の場所に蓄える習性がある。冬は木の実が主食となり、蓄えたそれらの実を食べて冬を越す。
繁殖形態は卵生。マツ、スギなどの樹の上3-10mのところに木の枝を使って皿状の巣を作る。1腹5-6個の卵を産む。抱卵期間は16-17日で、雌雄協同で抱卵する。雛は17-20日で巣立ちする。
「ジェー、ジェー」としわがれた声で鳴く。英語名の『Jay』はこの鳴き声に由来する。また他の鳥の鳴き声や物音を真似するのが巧く、林業のチェーンソーや枝打ち、木を倒す時の作業音を「ジェージェー」の間奏を入れつつ再現することもある。飼い鳥として人に慣れたものは人語の真似までする。
約30亜種に分類される。
など。
1998年（平成10年）2月23日発売され、2014年（平成26年）3月31日まで販売された160円普通切手の意匠になった[1]。
![[icon]](http://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%95%E3%82%A1%E3%82%A4%E3%83%AB:Wiki_letter_w_cropped.svg){kind=small}
この項目は、鳥類に関連した書きかけの項目です。この項目を加筆・訂正などしてくださる協力者を求めています（ポータル鳥類 - PJ鳥類）。
어치(영어: Eurasian jay)는 참새목 까마귀과 어치속의 조류 중 하나이다.
까마귀과에 속하며 학명은 Garrulus glandarius이다. 비둘기보다 작아 몸길이 35cm 정도이다. 몸은 자줏빛이고 머리는 흰 바탕에 검은 반점이 있다. 어치는 대담하고 호기심이 많으며, 소리가 곱고 다른 새의 소리를 잘 흉내낸다. 나뭇가지를 얼기설기 얽어서 큰 둥지를 짓고 안에는 털을 깐다.
1년 내내 숲 속 나무 위에 살고 땅에 내려오는 일이 드물다. 5-6월에 4-8개의 알을 낳는다. 먹이는 도토리 등의 나무열매나, 곤충을 잡아먹는다. 가을에는 주로 도토리를 먹으며, 겨울에 대비하여 많은 양의 도토리를 땅 속에 파묻어 두었다가 나중에 찾아먹는다. 또한 작은 포유류, 새의 알과 새끼, 거미나 벌레 같은 작은 무척추동물을 잡아먹는다. 한국 어디에서나 볼 수 있는 텃새이며, 산책로에서도 발견되는 친근한 새이다. 세계적으로 유라시아대륙의 온대지역에 분포한다.
대부분 갈색을 띤다. 눈 밑, 날개, 꼬리가 검고, 날개에 파란 부분이 있다. 다른 새의 울음을 흉내낼 수 있으며, 구관조나 앵무새처럼 사람의 목소리도 흉내낼 수 있다.
.JPG)
