Ash

Zobacz hasło jesion w Wikisłowniku Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów o jesionie

Jesion (Fraxinus L.) – rodzaj roślin z rodziny oliwkowatych (Oleaceae), który obejmuje ok. 60 gatunków drzew i krzewów pochodzących z obszarów umiarkowanego klimatu półkuli północnej^[2]. Gatunkiem typowym jest Fraxinus excelsior L.^[3].

Morfologia

Liście

Naprzeciwległe, złożone, nieparzystopierzaste.

Owoce

Jednonasienne w kształcie płaskiego orzeszka z języczkowatym skrzydełkiem.

Drewno

Twarde, elastyczne i ciężkie. Jesion ciemny jest twardszy i bardziej wytrzymały niż dąb (jasny jest mniej twardy). Dostępne jest 16 odcieni drewna. Czym drewno jest ciemniejsze tym twardsze.

Biologia

Liczba chromosomów: Podstawową liczbą jest x=23. Większość gatunków jest diploidalna (2n=46). Do wyjątków należą jesion chiński, który jest hexaploidem (2n=138=6x), jesion aksamitny w odmianie F.velutina var. coriacea – tetraploidalny (2n=92=4x) i jesion amerykański o wielu kariotypach^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Należy do rodziny oliwkowatych (Oleaceae) Hoffmanns. & Link, która jest jednym z kladów w obrębie rzędu jasnotowców (Lamiales) Bromhead z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych^[1].

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Oleanae Takht., rząd oliwkowce (Oleales Lindl.), podrząd Oleineae Engl., rodzina oliwkowate (Oleaceae Hoffmanns. & Link), podrodzina Fraxinoideae Kostel., plemię Fraxineae Bartl., rodzaj jesion (Fraxinus L.)^[5].

Gatunki dziko rosnące w Polsce

• jesion pensylwański, j. omszony (Fraxinus pennsylvanica Marsh.) – antropofit zadomowiony
• jesion wyniosły (Fraxinus excelsior L.)

Gatunki uprawiane (wybór)^[2]

• jesion aksamitny (Fraxinus velutina Torr.)
• jesion amerykański (Fraxinus americana L.)
• jesion czterograniasty (Fraxinus quadrangulata Michx.)
• jesion Griffitha (Fraxinus griffithii C. B. Clarke)
• jesion kutnerowaty (Fraxinus profunda (Bush) Bush)
• jesion mandżurski (Fraxinus mandshurica Rupr.)
• jesion mannowy (Fraxinus ornus L.)
• jesion szerokolistny, j. oregoński (Fraxinus latifolia Benth.)
• jesion wąskolistny (Fraxinus angustifolia Vahl)

Zastosowanie

• Drewno wykorzystywane jest jako materiał w meblarstwie, stolarstwie i lutnictwie, do wyrobu powozów konnych, sprzętu sportowego (nart).
• Jesiony uprawiane są w parkach i ogrodach jako drzewa ozdobne
• Liście jesionu są wykorzystywane we Francji i w Belgii do produkcji napoju alkoholowego frênette^[6].

W kulturze

Jesionem był przypuszczalnie mitologiczny Yggdrasil.

Przypisy