Poplar

Populier (Populus), ook wel poppel of peppel, is een geslacht van loofbomen uit de wilgenfamilie (Salicaceae).

Beschrijving

De snelgroeiende populieren kunnen tot 40 m hoog worden. De maximale leeftijd van de populier ligt op ongeveer tweehonderd jaar. Voor een goede groei hebben de bomen veel licht nodig.

• Stam van canadese populier

• Stam van witte populier

• Stam van zwarte populier

• Stam van afgaanse populier

De bladeren zijn afwisselend geplaatst. Eindknoppen zijn groter dan de zijknoppen. In de herfst kleuren de bladeren goudgeel tot geel. Populieren uit de secties Populus en Aegiros hebben bladstengels die zijdelings afgeplat zijn, zodat ze gemakkelijk heen en weer wiegen in de wind. Evenals wilgen, hebben populieren een krachtige, oppervlakkige en verspreide wortelgroei. Daarom mogen ze niet dicht bij huizen, wegen en leidingen geplant worden. De wortels kunnen door zachte muren en gaatjes in muren groeien. Ook wegen en leidingen kunnen opgedrukt worden door de wortel van de populier. Moderne muren en wegen bieden genoeg weerstand.

Alle populieren behalve Populus lasiocarpa zijn tweehuizig (er zijn aparte mannelijke en vrouwelijke planten). De bloem is een hangend katje dat voor het uitlopen van het blad verschijnt. Mannelijke bloemkatten hebben vele (vijf tot veertig) meeldraden bijeen, de kleur is vaak rood. Ze vallen spoedig af als ze hun werk hebben gedaan (stuifmeel afgeven). Dit geschiedt door windbestuiving.

De vrouwelijke katjes blijven na de bestuiving tot in mei en juni hangen. Dan springt de doosvrucht open en komt het 3 × 1 mm grote zaad vrij. Het is omgeven door donzig pluis en voert ver op de wind mee. Sommige bomen produceren zoveel pluis dat het lijkt of het sneeuwt. Mensen kunnen voor dit pluis allergisch zijn. Lang niet alle pluis bevat een zaadje. Om te ontkiemen heeft het zaad een vochtig kiembed nodig zoals rivieroevers. Een populier wordt vruchtdragend na circa vijftien jaar.

Populieren vormen een belangrijke voedselbron voor rupsen.

• Blad van Italiaanse populier

• Blad van zwarte balsempopulier

• Blad van ratelpopulier

• Blad van P. wilsonii

Hout

Populierenhout is wit tot grijsachtig van kleur. Het wordt voor veel doeleinden gebruikt. In Nederland worden er klompen van gemaakt. In Spanje wordt het hout gebruikt voor het maken van sinaasappelkistjes. Verder wordt populierenhout gebruikt voor kratten, pallets, papier, triplex, kasten en lucifers. Leonardo da Vinci schilderde de Mona Lisa op een paneel van populierenhout. Om het lage gewicht (soortelijke massa) werd het in de middeleeuwen veel gebruikt om pijlen van te maken.

• Populierenhout

• "Populierenwortelhout" (mappa)

Ziekten en plagen

Populieren kunnen aangetast worden door een vrij groot aantal schimmels, bacteriën en insecten.

De bekendste schimmels zijn populierenroest van het geslacht (Melampsora), met name Melampsora larici-populina en schimmels van het geslacht Marssonina. Van Melampsora larici-populina komen vijf fysio's voor, E1, E2, E3, E4 en E5. Een andere bladziekte is bladvlekkenziekte (Marssonina brunnea), waarbij op de bladeren olijfgroene of bruinzwarte vlekken ontstaan.

Bacteriekanker (Xanthomonas populi) vormt bastkankers op de stam en takken, waarbij takken afsterven.

Van belang zijnde insecten zijn de wilgenhoutrups, de horzelvlinder, de grote en kleine populierenboktor en de populierenglasvlinder.

Soorten, kruisingen en rassen

Het geslacht Populus omvat zo een 100 verschillende soorten. Traditioneel worden deze onderverdeeld in zes secties op basis van blad- en bloemkenmerken.^[1] Deze indeling werd in 2004 nog eens bevestigd, evenals het vermoeden van netwerkevolutie en introgressie tussen de secties. Soorten gevormd door hybridisatie kunnen in verschillende secties geplaatst worden.^[2] Bastaardvorming is nog steeds veelvoorkomend in het geslacht, ook tussen de verschillende secties.^[3]

In de Benelux komen van nature alleen de ratelpopulier (Populus tremula) en de zwarte populier (Populus nigra) voor. De laatste echter zeer weinig. Wel zijn op grote schaal populieren aangeplant in allerlei gekweekte vormen, zie het artikel Populierenteelt.

Sectie Abelen en tril- of ratelpopulieren (Populus of Leuce)

Soorten uit deze sectie komen voor in circumpolaire, subarctische en koele gebieden. Zuidelijker komen zij slechts voor in (koele) bergstreken.

• Subsectie Albidae – abelen
  • Populus alba – Witte abeel
• Subsectie Trepidae – tril of ratelpopulieren
  • Populus adenopoda
  • Populus davidiana
  • Populus grandidentata – Grofgetande populier
  • Populus ningshanica
  • Populus qiongdaoensis
  • Populus rotundifolia
  • Populus sieboldii
  • Populus tremula – Ratelpopulier
  • Populus tremuloides – Amerikaanse ratelpopulier
  • Populus wulianensis

Sectie Zwarte populieren (Aigeiros)

Soorten uit deze sectie komen voor in gematigde gebieden in Europa, Noord-Amerika en Azië.

• Populus nigra – Zwarte populier (Hier geplaatst op grond van kern-DNA; chloroplast-DNA zou het in de sectie Populus plaatsen)
• Populus afghanica
• Populus deltoides – Amerikaanse zwarte populier
• Populus fremontii

Sectie Balsempopulieren (Tacamahaca)

Soorten uit deze sectie komen voor in koele en gematigde gebieden van Noord-Amerika en Azië.

• Populus angustifolia – Smalbladige populier
• Populus balsamifera - Ontariopopulier
• Populus cathayana
• Populus koreana
• Populus laurifolia – Laurierpopulier
• Populus maximowiczii – Koreaanse balsempopulier
• Populus simonii – Chinese balsempopulier
• Populus suaveolens
• Populus szechuanica (Hier geplaatst op grond van kern-DNA; chloroplast-DNA zou het in de sectie Aigeiros plaatsen).
• Populus trichocarpa – Zwarte balsempopulier
• Populus tristis (Hier geplaatst op grond van kern-DNA; chloroplast-DNA zou het in de sectie Aigeiros plaatsen).
• Populus yunnanensis

Sectie Grootbladige populieren (Leucoides)

Soorten ui deze sectie komen voor in warme en gematigde gebieden van oostelijk Noord-Amerika en Oost-Azië.

• Populus heterophylla – Hartbladige populier
• Populus lasiocarpa – Ruwvruchtige populier
• Populus wilsonii – Wilsonpopulier

Sectie Turanga

Soorten uit deze sectie komen voor in subtropische tot tropische gebieden in Zuidwest-Azië en Oost-Afrika.

• Populus euphratica
• Populus ilicifolia

Sectie Abaso

Soorten uit deze sectie komen voor in tropisch en subtropisch Mexico.

• Populus guzmanantlensis
• Populus mexicana

Overige soorten ^[4]

Niet voor alle, o.a. ook recent ontdekte soorten in China, is duidelijk tot welke sectie zij gerekend dienen te worden. De volgende soorten zijn nog niet ingedeeld:

• Populus alaschanica Kom.
• Populus ambigua G. Beck.
• Populus amurensis Kom.
• Populus baileyana Henry
• Populus beijingensis W.Y. Hsu
• Populus brandegeei Schneider
• Populus caspica (Bornm.) Bornm
• Populus cataracti Komarov
• Populus charbinensis C. Wang & Skvortsov
• Populus ciliata Wall. ex Royle
• Populus fredroviensis Wroblewski
• Populus gamblei Dode
• Populus girinensis Skvortsov
• Populus glauca Haines
• Populus glaucicomans Dode
• Populus gracilis Grossh.
• Populus haoana Cheng & C. Wang
• Populus hopeiensis Hu & Chow
• Populus hsinganica C. Wang & Skvortsov
• Populus hyrcana Grossh.
• Populus intercurrens Goodrich & S.L.Welsh

• Populus intramongolica T.Y. Sun & E.W. Ma
• Populus jacquemontiana Dode
• Populus kangdingensis C. Wang & S.L. Tung
• Populus kashmirica A. Skvorts.
• Populus keerqinensis T.Y. Sun
• Populus krauseana Dode
• Populus lancifolia N. Chao
• Populus mainlingensis C. Wang & S.L. Tung
• Populus manshurica Nakai
• Populus minhoensis S.F.Yang & H.F.Wu
• Populus moscoviensis Schroeder
• Populus nakaii Skvortsov
• Populus pamirica (C.-Y. Yang) Kom.
• Populus petrowskiana Schroed. ex Dippel
• Populus pilosa Rehder
• Populus platyphylla T.Y. Sun
• Populus pruinosa Schrenk
• Populus przewalskii Maxim.
• Populus pseudoglauca C. Wang & P.Y. Fu
• Populus pseudomaximowiczii C. Wang & S.L. Tung
• Populus pseudosimonii Kitag.

• Populus pseudotomentosa C. Wang & Tung
• Populus purdomii Rehder
• Populus qamdoensis C. Wang & S.L. Tung
• Populus rasumowskiana (Regel) Schroed. ex Dippel
• Populus rogalinensis Wroblewski
• Populus rotundifolia Griff.
• Populus schneideri (Rehd.) N. Chao
• Populus shanxiensis C. Wang & S.L. Tung
• Populus simaroa J. Rzedowski
• Populus steiniana Bornm.
• Populus talassica Kom.
• Populus tianschanica V. Tkatschenko.
• Populus trinervis C. Wang & S.L. Tung
• Populus violascens Dode
• Populus wenxianica Z.C. Feng & J.L. Guo ex G.H. Zhu
• Populus wettsteinii Janchen
• Populus wuana C. Wang & S.L. Tung
• Populus xiangchengensis Z. Wang & S.L. Tung
• Populus xiaohei T.S. Hwang & Liang
• Populus yatungensis (C. Wang & P.Y. Fu) C. Wang & S.L. Tung
• Populus yuana Z. Wang & S.L. Tung

Kruisingen ^[5]

• Balsemhybriden - zwarte balsempopulieren

Betreft kruisingen tussen populierensoorten uit de sectie Aigeiros (zwarte populieren) en de sectie Tacamahaca (balsempopulieren):

Kruising Balsemhybride Populus deltoides × Populus trichocarpa Populus x generosa (Henry), Varianten: 'Barn' en 'Donk'. Populus deltoides x Populus suaveolens Populus x petrowskiana (R.I. Schröd. ex Regel) Populus trichocarpa × Populus deltoides Populus 'Beaupré' en Populus 'Boelare' Populus laurifolia x Populus nigra 'Italica' Populus × berolinensis (Siberische balsempopulier) Populus maximowiczii × Populus × berolinensis Populus 'Geneva' en Populus 'Oxford' Populus maximowiczii × Populus nigra Populus 'Rochester' Populus maximowiczii × Populus trichocarpa Populus 'Androscoggin' Populus angustifolia x Populus deltoides Populus x acuminata (Rydb.) Populus angustifolia × Populus fremontii Populus x hinckleyana (Correll) Populus angustifolia × Populus balsamifera Populus x brayshawii (B. Boivin) Populus balsamifera x Populus deltoides Populus x jackii (Sarg.) Populus balsamifera x Populus trichocarpa Populus x hastata {Dode} Populus fremontii x Populus trichocarpa Populus x parryi (Sarg.)

• Overige kruisingen:

Kruising Hybride Populus alba × Populus tremula Populus × canescens (Grauwe abeel) Populus alba x Populus tremuloides Populus x heimburgeri (B. Boivin) Populus alba × Populus grandidentata Populus x rouleauiana (B. Boivin) Populus alba x Populus adenopoda Populus x tomentosa (Carrière) Populus fremontii x Populus nigra Populus x inopina (Eckenw.) Populus nigra × Populus deltoides Populus × canadensis (Canadapopulier) Populus x canadensis x Populus balsamifera Populus x rollandii (Rouleau) Populus grandidentata × Populus tremuloides Populus x smithii (B. Boivin)

Kweekvormen

Bijna elke soort of kruising die commercieel wordt gekweekt kent een aantal rassen. In Nederland toegepaste rassen zijn:

• Populus alba 'Raket'
• Populus x canescens 'De Moffart'
• Populus x canescens 'Witte van Haemstede'
• Populus x canescens 'Limbricht'
• Populus 'Androscoggin'
• Populus x generosa 'Barn'
• Populus x generosa 'Donk'
• Populus x canadensis 'Dorskamp'
• Populus x canadensis 'Flevo'
• Populus 'Florence Biondi'
• Populus 'Fritsii Pauley'
• Populus x canadensis 'Marilandica'
• Populus nigra 'Italica'
• Populus nigra 'Vereecken'
• Populus nigra 'Woltersen'
• Populus 'Oxford'
• Populus x canadensis 'Robusta'
• Populus 'Robusta Zeeland'
• Populus 'Rochester'
• Populus x canadensis 'Spijk'
• Populus simonii fastigiata

Externe links

• Populus in de Flora of China
• Populus in de Flora of Pakistan
• Populus in de Flora of Missouri
• Populus in de NCBI Taxonomy Browser
• Informatie over het hout van populieren

Noten: