dcsimg

Associations ( Inglês )

fornecido por BioImages, the virtual fieldguide, UK
Foodplant / gall
larva of Diodaulus traili causes gall of inflorescence of Pimpinella saxifraga

In Great Britain and/or Ireland:
Foodplant / parasite
cleistothecium of Erysiphe heraclei parasitises live Pimpinella saxifraga

Foodplant / miner
larva of Euleia heraclei mines live leaf of Pimpinella saxifraga

Foodplant / miner
larva of Phytomyza adjuncta mines leaf of Pimpinella saxifraga

Foodplant / miner
larva of Phytomyza melana mines leaf of Pimpinella saxifraga
Other: sole host/prey

Foodplant / parasite
hypophyllous colony of sporangium of Plasmopara crustosa parasitises live leaf of Pimpinella saxifraga

Foodplant / parasite
telium of Puccinia pimpinellae parasitises live Pimpinella saxifraga

Foodplant / spot causer
immersed, pale brown pycnidium of Septoria coelomycetous anamorph of Septoria aegopodina var. trailii causes spots on leaf of Pimpinella saxifraga

licença
cc-by-nc-sa-3.0
direitos autorais
BioImages
projeto
BioImages

Comprehensive Description ( Inglês )

fornecido por North American Flora
Pimpinella saxifraga L. Sp. PI. 263. 1753
Tragoselinum Saxifragum Moench. Meth. 99. 1794.
Selinum Pimpinella E. H. L. Krause in Sturm, Fl. Deuts. ed. 2. 12: 53. 1904.
Apium Saxifragum Calest. Webbia 1: 178. 1905.
Perennial, glabrous to puberulent or subvillous, 1.5-6 dm. high; basal leaves oblong in general outline, excluding the petioles 3.5-12 cm. long, 2-7 cm. broad, pinnate, the leaflets 6-20, ovate to orbicular, 1-3 cm. long, sharply serrate, incised, or pinnately decompound; petioles 1.5-4 cm. long; cauline leaves reduced with smaller, linear-lanceolate divisions, the uppermost leaves reduced to narrow sheaths; peduncles 2-8 cm. long; involucre wanting, or of a few bracts; involucel wanting, or of a few bractlets; rays 7-20, 2-4 cm. long; pedicels 3-8 mm. long; calyxteeth obsolete; marginal petals often radiant; carpophore 2-cleft to the base; fruit oval to orbicular, 2-2.5 mm. long, 1.5-2 mm. broad, glabrous, compressed laterally, the ribs filiform and somewhat obscure; oil-tubes usually 3 in the intervals, 2-4 on the commissure; seed-face slightly concave.
Type locality: "In Europae pascuis siccis," collector unknown. Distribution: Eurasia; adventive from New Brunswick to Pennsylvania and Ohio.
licença
cc-by-nc-sa-3.0
citação bibliográfica
Albert Charles Smith, Mildred Esther Mathias, Lincoln Constance, Harold William Rickett. 1944-1945. UMBELLALES and CORNALES. North American flora. vol 28B. New York Botanical Garden, New York, NY
original
visite a fonte
site do parceiro
North American Flora

Yabanı cirəgülü ( Azerbaijano )

fornecido por wikipedia AZ

Yabanı cirəgülü (lat. Pimpinella saxifraga)[1] - yalançı cirə cinsinə aid bitki növü.[2]

Mənbə

  1. Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
  2. Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
Dahlia redoute.JPG Bitki ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Vikipediya müəllifləri və redaktorları
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia AZ

Yabanı cirəgülü: Brief Summary ( Azerbaijano )

fornecido por wikipedia AZ

Yabanı cirəgülü (lat. Pimpinella saxifraga) - yalançı cirə cinsinə aid bitki növü.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Vikipediya müəllifləri və redaktorları
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia AZ

Gwreiddiriog ( Galês )

fornecido por wikipedia CY

Planhigyn blodeuol ydy Gwreiddiriog sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Apiaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Pimpinella saxifraga a'r enw Saesneg yw Burnet-saxifrage. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Gwraiddiriog Cyffredin, Gwreiddiriog Cyffredin, Tormaen Burnet a Thormaen Bwrned.

Fe'i ceir ym Mhrydain a gwledydd cynnes Ewrop ac Asia. Mae'r dail gyferbyn a'i gilydd ac mae gan y blodyn 5 petal.

Gweler hefyd

Cyfeiriadau

Comin Wikimedia
Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Awduron a golygyddion Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia CY

Gwreiddiriog: Brief Summary ( Galês )

fornecido por wikipedia CY

Planhigyn blodeuol ydy Gwreiddiriog sy'n enw gwrywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Apiaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Pimpinella saxifraga a'r enw Saesneg yw Burnet-saxifrage. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Gwraiddiriog Cyffredin, Gwreiddiriog Cyffredin, Tormaen Burnet a Thormaen Bwrned.

Fe'i ceir ym Mhrydain a gwledydd cynnes Ewrop ac Asia. Mae'r dail gyferbyn a'i gilydd ac mae gan y blodyn 5 petal.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Awduron a golygyddion Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia CY

Bedrník obecný ( Checo )

fornecido por wikipedia CZ

Bedrník obecný (Pimpinella saxifraga) je vytrvalá rostlina dorůstající výšky až 60 cm. Má lysou nebo mírně pýřitou lodyhu, oblou, jemně rýhovanou, plnou, málo větvenou a nahoře bezlistou. Kořen je vřetenovitý a rozvětvený, má světle hnědou barvu. Vyznačuje se nepříjemným "kozlím" zápachem. Dolní listy jsou přisedlé, vejčité, zubaté, tří- až sedmijařmé a dvakrát peřenosečné. Horní listy jsou přisedlé, třídílné až nedělené. Bílé až narůžovělé květy se sdružují do malých okolíčků a ty pak do velkých okolíků. Kvete od června do října. Plody jsou vejčité, na hřbetu žebernaté.

Výskyt

Bedrník roste na loukách, pastvinách, ve světlých lesích a křovinách, na mezích a náspech. Vyhledává místa se suchou a kamenitou půdou a s nižším obsahem živin.

Využití

Koření

Mladé listy s užívají jako koření do polévek a omáček především ve středomořské kuchyni.

Sběr a sušení pro léčebné užití

Sbírat můžeme jak bedrník obecný, tak i bedrník větší (Pimpinella major L.). Jsou si podobné a mají stejné působení. Sbíráme kořen na jaře během března a dubna nebo na podzim v září a říjnu. Podzimní sběr po ukončení vegetačního období, nejlépe v říjnu kolem jedenácté hodiny dopoledne, je kvalitnější. Kořen očistíme a podélně ho rozpůlíme, sušíme ho umělým teplem při maximální teplotě 35 °C. Dobře usušený kořen má kořenitou a nasládlou chuť. Skladujeme ho ve vzduchotěsných nádobách, protože snadno navlhne a zplesniví.

Kontraindikace

Bedrník není vhodný v těhotenství, po zánětu ledvin, pro lidi horkokrevné a cholerické, při předávkování dochází k přecitlivělosti na světlo.

Galerie

Externí odkazy

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia autoři a editory
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia CZ

Bedrník obecný: Brief Summary ( Checo )

fornecido por wikipedia CZ

Bedrník obecný (Pimpinella saxifraga) je vytrvalá rostlina dorůstající výšky až 60 cm. Má lysou nebo mírně pýřitou lodyhu, oblou, jemně rýhovanou, plnou, málo větvenou a nahoře bezlistou. Kořen je vřetenovitý a rozvětvený, má světle hnědou barvu. Vyznačuje se nepříjemným "kozlím" zápachem. Dolní listy jsou přisedlé, vejčité, zubaté, tří- až sedmijařmé a dvakrát peřenosečné. Horní listy jsou přisedlé, třídílné až nedělené. Bílé až narůžovělé květy se sdružují do malých okolíčků a ty pak do velkých okolíků. Kvete od června do října. Plody jsou vejčité, na hřbetu žebernaté.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia autoři a editory
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia CZ

Almindelig pimpinelle ( Dinamarquês )

fornecido por wikipedia DA

Almindelig Pimpinelle (Pimpinella saxifraga) er en flerårig plante i skærmplante-familien. Det er en 15-80 centimeter høj urt med marvfyldt stængel. Arten vokser bl.a. på enge og overdrev. Roden har en skarp smag og har været anvendt som lægemiddel mod halssygdomme.

Beskrivelse

Stænglen er glat eller dunhåret, stribet og trind. I frugtstadiet kan stænglen være svagt hul. Grundbladene er enkelt fjersnitdelte med fint takkede til groft indskårne afsnit. Stængelbladene er dobbelt fjersnitdelte med smalle afsnit. De øverste stængelblade har veludviklet, ofte rødligt anløben bladskede, men en meget reduceret bladplade. Blomsterne er hvide (eller rødlige) og sidder i 6-15-strålede dobbeltskærme, der er nikkende før blomstringen. Frugten er ægformet og fint stribet med utydelige ribber.

Udbredelse

Almindelig Pimpinelle er udbredt i Europa, Lilleasien og Vestsibirien. Den er indslæbt til Nordamerika.

I Danmark er arten almindelig på tør bund på enge, overdrev, bakker, strandvolde og langs veje. Den blomstrer i juni til september.[1] Den stiller ikke større krav til jordens næringsindhold, idet den er lige hyppig i landets frodige som magre egne.

Kilder og eksterne henvisninger

  1. ^ Signe Frederiksen et al., Dansk flora, 2. udgave, Gyldendal 2012. ISBN 8702112191.


licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia DA

Almindelig pimpinelle: Brief Summary ( Dinamarquês )

fornecido por wikipedia DA

Almindelig Pimpinelle (Pimpinella saxifraga) er en flerårig plante i skærmplante-familien. Det er en 15-80 centimeter høj urt med marvfyldt stængel. Arten vokser bl.a. på enge og overdrev. Roden har en skarp smag og har været anvendt som lægemiddel mod halssygdomme.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia-forfattere og redaktører
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia DA

Kleine Bibernelle ( Alemão )

fornecido por wikipedia DE

Die Kleine Bibernelle (Pimpinella saxifraga), auch Gemeine Bibernelle, Stein-Bibernelle, Steinbrechwurz, Steinpetersilie, Bockwurz, Pfefferkraut oder Bumbernell, kurz auch Bibernell und veraltet auch Bibenelle, genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Bibernellen (Pimpinella).

Beschreibung

Vegetative Merkmale

Die Kleine Bibernelle ist eine ausdauernde krautige Pflanze und ein Hemikryptophyt, der Wuchshöhen zwischen selten 10 bis meist 40 und 60 Zentimetern erreicht. Der im Querschnitt runde, gerillte Stängel ist fast voll, kahl oder kurz anliegend behaart und besitzt im oberen Bereich nur spreitenlose Blattscheiden. Die Wurzel verfärbt sich beim Anschneiden nicht.

Die Laubblätter sind grundständig und wechselständig am Stängel verteilt angeordnet. Die einfach gefiederten Grundblätter besitzen rundlich-eiförmige stumpfe Fiederabschnitte mit grob gesägtem Blattrand und kahler Blattoberseite sowie locker behaarter Blattunterseite. Die im Umriss länglichen und kahlen oder unterseits behaarten Stängelblätter sind sehr variabel. Zum Teil besitzen sie linealen, ganzrandige Fiederabschnitte, zum Teil sind die Stängelblätter zweifach fiedrig eingeschnitten.

 src=
Doppeldolde der Kleinen Bibernelle ohne Hüll-, Hüllchen- und Kelchblätter

Generative Merkmale

Die Kleine Bibernelle blüht von Juni bis Oktober in großen, auffälligen, vielstrahligen (8- bis 15-strahligen) doppeldoldigen Blütenständen. Charakteristisch für die Bibernellen ist das Fehlen von Hüllblättern, Hüllchenblättern und Kelchblättern. Die Blüten sind fünfzählig. Die weißen Kronblätter sind etwa 1 mm lang. Nach dem Abfallen der Kronblätter wird der Griffel gut sichtbar, er ist bis zu 1 mm lang und kürzer als Frucht- und Griffelpolster zusammen.

Die 2 bis 2,5 mm langen, mit undeutlichen Rippen versehenen, kahlen Früchte sind am Grund schwach herzförmig und schon nach dem Verblühen länger als der Griffel.

Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 40.[1]

Ökologie

Die Kleine Bibernelle ist die Futterpflanze der Raupen des Bibernell-Widderchens und der Raupen der westasiatisch-mediterranen, in Deutschland äußerst seltenen Bibernell-Bergwieseneule (Sideridis lampra).[2]

Ferner ist die Kleine Bibernelle die Wirtspflanze des Rostpilzes Puccinia pimpinellae.

Vorkommen

Die Kleine Bibernelle ist in Europa, Zentralasien, Kleinasien und im Kaukasusraum heimisch.[3] In Europa reicht das Verbreitungsgebiet von Südeuropa bis Nordeuropa, vereinzelt bis zum 70° nördlicher Breite. In den Allgäuer Alpen steigt sie bis zu einer Höhenlage von 2200 Metern auf.[4]

In Deutschland ist die Kleine Bibernelle vermutlich ein Archäophyt. Sie ist reichlich vorkommend, der Bestand durch Intensivierung der Bodennutzung aber sicher zurückgegangen. Dennoch ist sie nicht bedroht.

Die Kleine Bibernelle findet sich in einzelnen Pflanzenexemplaren an lichtreichen bis sonnigen, mäßig trockenen, nährstoffarmen, kalkhaltigen Stellen. Sie wächst gern auf Rohböden, in Trockenrasen und in Zwergstrauchheiden, gern in Gemeinschaft mit Flügelginster (Genista sagittalis). Die Kleine Bibernelle gilt als Magerzeiger. Sie ist in Mitteleuropa eine Charakterart der Klasse Festuco-Brometea, kommt aber auch in Gesellschaften der Verbände Violion oder Erico-Pinion vor.[5]

Medizinischer Nutzen

Die Samen und Wurzeln („Wurzelstock“) der Kleinen Bibernelle (über mittelhochdeutsch bibenelle von althochdeutsch bibinell aus lateinisch pimpinella[6] von piperinella und in Bezug auf den Geschmack bzw. Nachgeschmack möglicherweise als Pfefferkraut abgeleitet von piper, „Pfeffer[7]) werden gesammelt und als Droge Pimpinellae radix verwendet.[8] Vor allem die Wurzel enthält 0,4 % ätherisches Öl und verschiedene Cumarinderivate, darunter vor allem Pimpillin. Die Droge hat einen würzigen Geruch, einen würzigen Geschmack und einen scharfen, beißenden Nachgeschmack.

Als medizinische Wirkungen werden genannt: Die Bibernellenwurzel wirkt schleimlösend und ein Sud kann bei Erkrankungen des Rachens gegurgelt werden. Getrunken wirkt der Sud als Magenmittel, aber auch harntreibend und menstruationsfördernd. In der Likörindustrie wird die Wurzel auch zur Aromatisierung von Magenbittern eingesetzt.

In alten medizinisch-pharmazeutischen Schriften unterschied man gelegentlich zwischen der Kleinen Bibernelle als Pimpinella germanica und der Pimpinella italica (zu deuten als Großer Wiesenknopf).[9]

Quellen

Literatur

  • Gustav Hegi: Illustrierte Flora von Mitteleuropa, Band V/2, 2. Auflage. Verlag Paul Parey, Berlin-Hamburg 1975. ISBN 3-489-74021-1.
  • Oskar Sebald, Siegmund Seybold (Hrsg.) & Georg Philippi (Hrsg.): Die Farn- und Blütenpflanzen Baden-Württembergs Band 4: Spezieller Teil (Spermatophyta, Unterklasse Rosidae) Haloragaceae bis Apiaceae. Ulmer, Stuttgart 1992. ISBN 3-8001-3315-6

Einzelnachweise

  1. Kleine Bibernelle in der Flora Nordica.
  2. Walter Forster, Theodor A. Wohlfahrt: Die Schmetterlinge Mitteleuropas. Band 4: Eulen. (Noctuidae). Franckh'sche Verlagshandlung, Stuttgart 1971, ISBN 3-440-03752-5.
  3. R. Hand (2011): Apiaceae. – In: Euro+Med Plantbase - the information resource for Euro-Mediterranean plant diversity. Datenblatt Pimpinella
  4. Erhard Dörr, Wolfgang Lippert: Flora des Allgäus und seiner Umgebung. Band 2, IHW, Eching 2004, ISBN 3-930167-61-1, S. 272.
  5. Erich Oberdorfer: Pflanzensoziologische Exkursionsflora für Deutschland und angrenzende Gebiete. Unter Mitarbeit von Angelika Schwabe und Theo Müller. 8., stark überarbeitete und ergänzte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2001, ISBN 3-8001-3131-5, S. 711.
  6. Friedrich Kluge, Alfred Götze: Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. 20. Auflage. Hrsg. von Walther Mitzka. De Gruyter, Berlin/ New York 1967; Neudruck („21. unveränderte Auflage“) ebenda 1975, ISBN 3-11-005709-3, S. 550.
  7. Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Birkhäuser, Basel/Stuttgart 1976, ISBN 3-7643-0755-2, S. 293.
  8. Rudolf Hänsel: Hagers Handbuch Der Pharmazeutischen Praxis: Band 6: Drogen P-Z, Band 6 von Rudolf Hänsel, Konstantin Keller, Horst Rimpler (Herausgeber): Hagers Handbuch der Pharmazeutischen Praxis Series. Springer-Verlag, 1994, ISBN 9783540526391: Google-Book-Online.: Pimpinella saxifraga auf S. 153–154.
  9. Otto Zekert (Hrsg.): Dispensatorium pro pharmacopoeis Viennensibus in Austria 1570. Hrsg. vom österreichischen Apothekerverein und der Gesellschaft für Geschichte der Pharmazie. Deutscher Apotheker-Verlag Hans Hösel, Berlin 1938, S. 151 (Pimpinella).

Weblinks

 src=
– Album mit Bildern, Videos und Audiodateien
 title=
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia DE

Kleine Bibernelle: Brief Summary ( Alemão )

fornecido por wikipedia DE

Die Kleine Bibernelle (Pimpinella saxifraga), auch Gemeine Bibernelle, Stein-Bibernelle, Steinbrechwurz, Steinpetersilie, Bockwurz, Pfefferkraut oder Bumbernell, kurz auch Bibernell und veraltet auch Bibenelle, genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Bibernellen (Pimpinella).

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia DE

Pastarnuokielē ( Samogitiano )

fornecido por wikipedia emerging languages
 src=
Baltė̄jė pasternuokielē

Pastarnuokielē aba pasternuokielē, baltė̄jė pasternuokielē, pėinžuolė (luotīnėškā: Pimpinella saxifraga) ī tuokis žuolīns, muokslėškā prigolons skietėniu augalū (Apiaceae) šeimā. Anėi aug Euruopuo, Vėdorė Azėjuo, Mažuojuo Azėjuo ė Kaukazė.

Pastarnuokielē aug sausūs pėivūs, dėrvuonūs, palaukies, pamedies, medies, pruogomūs, žuolietūs šlātūs, pakelies. Anėm tink prastas, lėngvas dėrvas, nasibėjė sausmetė.

Tasā žuolīns daugiametis ī, ožaugons lėg 60 cm aukštoma. Šaknės anou būn šakuota, ėšėlga, stiombris statmens, briaunuots. Lapū nie daug, anėi ėšruod kap plonksnas.

Žieds ī 5-8 cm skersmenė skietis, katramė ī da 6-12 skietoku.

Pastarnuokielē ī vaistažuolė: tas ī liekarsta nug skrondė biedū, vėdoriū potėma, vara prakaita.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Бургæрдæг ( Osseta; osseta )

fornecido por wikipedia emerging languages

Бургæрдæг[1] кæнæ сæнкгæрдæг[1][2], зæнкгæрдæг[1][2] (лат. Pimpinella saxifraga; уырыс. Бедренец-камнеломка) у, аууондархуызты бинонтæм чи хауы, ахæм зайæгой.

Фиппаинæгтæ

  1. 1,0 1,1 1,2 Цгоев Т.Ф. Русско-осетинский экологический словарь. Книга первая. Русско-осетинский словарь названий растений и терминов, относящихся к ним; — Владикавказ, 2017. — 507 с.
  2. 2,0 2,1 Русско-иронско-дигорский и дигорско-иронско-русский терминологический словарь животного и растительного мира / Составители: Т.А. Тамаев и Б. К. Боллоев. — Владикавказ: Издательско-полиграфическое предприятие им. В. Гассиева, 2006 — 96 с.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Бургæрдæг: Brief Summary ( Osseta; osseta )

fornecido por wikipedia emerging languages

Бургæрдæг кæнæ сæнкгæрдæг, зæнкгæрдæг (лат. Pimpinella saxifraga; уырыс. Бедренец-камнеломка) у, аууондархуызты бинонтæм чи хауы, ахæм зайæгой.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Бядрынец каменаломнікавы ( Bielorrussa )

fornecido por wikipedia emerging languages
 src=
Бядрынец каменаломнікавы
Pimpinella saxifraga

Бядрынец каменаломнікавы (па-лацінску: Pimpinella saxifraga) — травяністая расьліна сямейства парасонавых.

Вышыня 15—60 см, сьцябло прамое. Расьце ў хваёвых лясах, на сухіх лугах, узьлесках, каля дарог. Цьвіце ў чэрвеніжніўні дробнымі белымі, радзей ружаватымі кветкамі. Народныя назвы: едранец, берджанец, пастарнак палявы, перац палявы. Блізкі сваяк анісу (а таксама каляндры, кропу, кмену).

Як прыправа (цяпер фактычна забытая ў Беларусі) ўжываецца пераважна маладое лісьце з далікатным пахам і памяркоўна пякучым, даўкім смакам, што нагадвае агуркі, выключна ў сьвежым выглядзе — прыпраўляюць салаты, супы з гародніны, соўсы, вараную гародніну і рыбу; выкарыстоўваюць таксама ў якасьці сурагату гарбаты. Лісьце і плады ўжываюцца для араматызацыі вінаў, а карэньне — у вытворчасьці горкіх лікёраў. У XIX стагодзьдзі ў Беларусі бядрынец, папярэдне вымачаны ў вадзе, дадаваўся ў тытунь-самасад дзеля паляпшэньня смаку.

Артыкул створаны з дапамогай матэрыялаў з: Алесь Белы, праект «Наша ежа»

Вонкавыя спасылкі

Commons-logo.svgсховішча мультымэдыйных матэрыялаў

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Аўтары і рэдактары Вікіпедыі
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Бядрынец каменаломнікавы: Brief Summary ( Bielorrussa )

fornecido por wikipedia emerging languages
 src= Бядрынец каменаломнікавы
Pimpinella saxifraga

Бядрынец каменаломнікавы (па-лацінску: Pimpinella saxifraga) — травяністая расьліна сямейства парасонавых.

Вышыня 15—60 см, сьцябло прамое. Расьце ў хваёвых лясах, на сухіх лугах, узьлесках, каля дарог. Цьвіце ў чэрвеніжніўні дробнымі белымі, радзей ружаватымі кветкамі. Народныя назвы: едранец, берджанец, пастарнак палявы, перац палявы. Блізкі сваяк анісу (а таксама каляндры, кропу, кмену).

Як прыправа (цяпер фактычна забытая ў Беларусі) ўжываецца пераважна маладое лісьце з далікатным пахам і памяркоўна пякучым, даўкім смакам, што нагадвае агуркі, выключна ў сьвежым выглядзе — прыпраўляюць салаты, супы з гародніны, соўсы, вараную гародніну і рыбу; выкарыстоўваюць таксама ў якасьці сурагату гарбаты. Лісьце і плады ўжываюцца для араматызацыі вінаў, а карэньне — у вытворчасьці горкіх лікёраў. У XIX стагодзьдзі ў Беларусі бядрынец, папярэдне вымачаны ў вадзе, дадаваўся ў тытунь-самасад дзеля паляпшэньня смаку.

Артыкул створаны з дапамогай матэрыялаў з: Алесь Белы, праект «Наша ежа»
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Аўтары і рэдактары Вікіпедыі
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Кушак кĕпçи ( Tchuvache )

fornecido por wikipedia emerging languages

Кушак кĕпçи е Виле кĕпçи (лат. Pimpinélla saxífraga) — сунчăклисен йышĕнчи Pimpinella ăратне кĕрекен нумай çул ӳсекен курăк.

Ареалĕ тата экологи

Пĕтĕм Европăра тата Азин вăтам климатĕнче сарăлнă. Çеремсенче, çеремлĕ çеçенхирте, тĕмсем хушшинче, сайра вăрмансенче тата ĕшнесенче, сăрт çинче, типĕ çарансенче, уçă курăклă тăвайăкисенче, çул хĕрринче тĕл пулать.

Вуламалли

  • Шаблон:ФлораСССР
  • Пряно-ароматические и пряно-вкусовые растения.
  • Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах. — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — ISBN 9-87317-128-9
  • Куданова З.М. Определитель высших растений Чувашской АССР. — Чуваш. кн.изд-во..
  • Подымов А.И., Суслов Ю.Д. Лекарственные растения Марийской АССР. — Марийское кн.изд-во.

Каçăсем

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Кушак кĕпçи: Brief Summary ( Tchuvache )

fornecido por wikipedia emerging languages

Кушак кĕпçи е Виле кĕпçи (лат. Pimpinélla saxífraga) — сунчăклисен йышĕнчи Pimpinella ăратне кĕрекен нумай çул ӳсекен курăк.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Кәзә һаҡалы ( Basquir )

fornecido por wikipedia emerging languages

Мәкә, кәзә һаҡалы (рус. Бе́дренец камнело́мковый, Бедренец-камнеломка, лат. Pimpinélla saxífraga) —Сатыр сәскәлеләр (Apiaceae) ғаиләһенән күп йыллыҡ үлән үҫемлек, бейеклеге 15 см-ға етә. Майҙан алып көҙгә тиклем аҡ сәскә ата, август-сентябрҙә орлоғо өлгөрә.

Таралыуы

Үҫемлек туғай-яландарҙа юл буйҙарында, урман ситендә үҫә. Мәкә Европа һәм Азияның уртаса климатын үҙ итә. Башҡортостандың таулы һәм урманлы райондарында осрай.

Әҙәбиәт

  • Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 981. Pimpinella saxifraga L. — Бедренец-камнеломка // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2003. — Т. 2. Покрытосеменные (двудольные: раздельнолепестные). — С. 644. — ISBN 9-87317-128-9. (рус.)
  • Ғүмәров В. З. Тыуған яҡтың шифалы үҫәмлектәре. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1996. − 160 б. ISBN 5-295-01499-1
Pimpinella saxifraga G2.jpg
Pimpinella.saxifraga4.-.lindsey.jpg
Pimpinella saxifraga G1.jpg
Pimpinella.saxifraga3.-.lindsey.jpg
Өҫтән аҫҡа:
Тамыр янындағы япрактар.
Һабаҡтағы япраҡтар.
Соцветие.
Орлоҡ ҡапсығы.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Кәзә һаҡалы: Brief Summary ( Basquir )

fornecido por wikipedia emerging languages

Мәкә, кәзә һаҡалы (рус. Бе́дренец камнело́мковый, Бедренец-камнеломка, лат. Pimpinélla saxífraga) —Сатыр сәскәлеләр (Apiaceae) ғаиләһенән күп йыллыҡ үлән үҫемлек, бейеклеге 15 см-ға етә. Майҙан алып көҙгә тиклем аҡ сәскә ата, август-сентябрҙә орлоғо өлгөрә.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Ташъяргыч мәкә үләне ( Tártaro )

fornecido por wikipedia emerging languages

Ташъяргыч мәкә үләне (лат. Pimpinella saxifraga L., 1753[1]) — зонтиклылар гаиләлегенә караган үсемлекләр төре.

Искәрмәләр

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Википедия авторлары һәм редакторлары
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Ташъяргыч мәкә үләне: Brief Summary ( Tártaro )

fornecido por wikipedia emerging languages

Ташъяргыч мәкә үләне (лат. Pimpinella saxifraga L., 1753) — зонтиклылар гаиләлегенә караган үсемлекләр төре.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Википедия авторлары һәм редакторлары
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Pimpinella saxifraga ( Inglês )

fornecido por wikipedia EN

Pimpinella saxifraga, known as burnet-saxifrage,[1] solidstem burnet saxifrage,[2] lesser burnet[3] is a plant species in the family Apiaceae, a native of the British Isles and temperate Europe and Western Asia. It is neither a burnet, which its leaves resemble, nor a saxifrage although it has a similar herbal effect as a diuretic.

The plant makes up a large part of the turf in some of southern England's chalk downs. It is highly nutritious for sheep and cattle, and in the past was cultivated on calcareous soils for fodder.[3]

John Gerard's Herball (1597) commends the plant's properties, and states that it is: "A speciall helpe to defend the heart from noysome vapours and from the infection of the Plague or Pestilence, and all other contagious diseases for which purpose it is of great effect, the juice thereof being taken in some drink...it is a capital wound herb for all sorts of wounds, both of the head and body, either inward or outward, used either in juice or decoction of the herb, or by the powder of the herb or root..."[3]

References

  1. ^ BSBI List 2007 (xls). Botanical Society of Britain and Ireland. Archived from the original (xls) on 2015-06-26. Retrieved 2014-10-17.
  2. ^ USDA, NRCS (n.d.). "Pimpinella saxifraga". The PLANTS Database (plants.usda.gov). Greensboro, North Carolina: National Plant Data Team. Retrieved 3 October 2015.
  3. ^ a b c Grieve, Maud (1971). A Modern Herbal: The Medicinal, Culinary, Cosmetic and Economic Properties, Cultivation and Folk-lore of Herbs, Grasses, Fungi, Shrubs, & Trees with All Their Modern Scientific Uses, Volume 1. p. 143. ISBN 9780486227986.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia EN

Pimpinella saxifraga: Brief Summary ( Inglês )

fornecido por wikipedia EN

Pimpinella saxifraga, known as burnet-saxifrage, solidstem burnet saxifrage, lesser burnet is a plant species in the family Apiaceae, a native of the British Isles and temperate Europe and Western Asia. It is neither a burnet, which its leaves resemble, nor a saxifrage although it has a similar herbal effect as a diuretic.

The plant makes up a large part of the turf in some of southern England's chalk downs. It is highly nutritious for sheep and cattle, and in the past was cultivated on calcareous soils for fodder.

John Gerard's Herball (1597) commends the plant's properties, and states that it is: "A speciall helpe to defend the heart from noysome vapours and from the infection of the Plague or Pestilence, and all other contagious diseases for which purpose it is of great effect, the juice thereof being taken in some drink...it is a capital wound herb for all sorts of wounds, both of the head and body, either inward or outward, used either in juice or decoction of the herb, or by the powder of the herb or root..."

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia EN

Pimpinella saxifraga ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por wikipedia ES

Pimpinella saxifraga, también conocida como calafraga de hinojo, pimpinela blanca,[1]pimpineta, quebrantapiedras o saxifraga de la tierra,[2]​ es una hierba del género Pimpinella, originaria de Europa y Asia.

Descripción

P. saxifraga es una planta herbácea perenne y hemicriptófita.[3]​ Generalmente alcanza alturas de entre 40 y 60 centímetros.[4]​ Las hojas se disponen en la base y se distribuyen alternativamente en el tallo. Sus flores, hermafroditas, constan de pétalos, blancos, que miden aproximadamente 1 mm de largo y son polinizadas por insectos.[4]

Distribución

P. saxifraga se encuentra en Europa, Asia Central, Asia Menor y el Cáucaso.[2]​ Se extiende desde el sur hasta el norte de Europa, incluso llegando hasta la latitud 90°N.[5]

Uso medicinal

Suele ser usada como planta medicinal debido a que contiene aceites esenciales, saponinas y ácidos orgánicos. Tiene propiedades diuréticas, estípticas y estimulantes.[6]

Galería

Referencias

  1. Archivos de flora ibérica (II edición). Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas; Real Jardín Botánico. 1996. p. 283. ISBN 9788400000332. |fechaacceso= requiere |url= (ayuda)
  2. a b Hand, R. (2011). «Apiaceae - Pimpinella saxifraga L. - distribution». Euro+Med PlantBase (en inglés). Consultado el 16 de septiembre de 2018.
  3. Grime, J.P.; Hodgson, J.G.; Hunt, R. (1988). Comparative plant ecology: a functional approach to common British species (en inglés). Springer Science+Business Media; Springer Netherlands. p. 436. ISBN 978-94-017-1094-7. |fechaacceso= requiere |url= (ayuda)
  4. a b Vonarburg, Bruno (2005). Homöotanik. Bd. 2. Blütenreicher Sommer (en alemán). Georg Thieme Verlag. p. 76. ISBN 9783830472261. |fechaacceso= requiere |url= (ayuda)
  5. Dörr, Erhard; Lippert, Wolfgang (2004). Flora des Allgäus und seiner Umgebung (en alemán) 2. Múnich: IHW-Verlag. p. 272. ISBN 3-930167-61-1. |fechaacceso= requiere |url= (ayuda)
  6. Ticli, Bernardo; Cecchini, Tina (2016). El libro de las hierbas medicinales - Pimpinella saxifraga. Parkstone International. ISBN 9781683251392. |fechaacceso= requiere |url= (ayuda)

Bibliografía

 title=
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autores y editores de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia ES

Pimpinella saxifraga: Brief Summary ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por wikipedia ES

Pimpinella saxifraga, también conocida como calafraga de hinojo, pimpinela blanca,​ pimpineta, quebrantapiedras o saxifraga de la tierra,​ es una hierba del género Pimpinella, originaria de Europa y Asia.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autores y editores de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia ES

Harilik näär ( Estônio )

fornecido por wikipedia ET

Harilik näär (Pimpinella saxifraga) on sarikaliste sugukonda nääre perekonda kuuluv mitmeaastane ühekojaline rohttaim. Rahvapärased nimetused on ka ingver, maapihl, atlahein, krampjuur.[1]

Taime botaaniline kirjeldus

260 Pimpinella saxifraga.jpg

Õis

Hariliku nääre õied on väikesed, kaheli õiekattega, mõlemasugulised. Kroonlehed võivad olla kollakasvalged või valged, vahel ka roosakad. Kroonlehtede välisküljel on lühikarvakesed. Õied on sarikates, mis koonduvad 6–15 kaupa liitsarikaks. Liitsarikate läbimõõt on 5–8 cm. Mõnikord areneb osakatis, mis koosneb üksikutest lehtedest. Enamasti osakatis ja katis siiski puuduvad. Õitsemise ajal on emakakael sigimikust lühem. Õitseb juunist septembrini. On putuktolmleja. [2]

Vili

Paljad kaksikseemnised vähemärgatavate, kuid teravate ribidega. Kuni 2,5 mm pikkused. Munaja kujuga, alusel südajad, tipul ahenenud. [2]

Leht

Lehe järgi on harilik näär kergesti eristatav. Taimel on kahte tüüpi lehti. Enamik lehti juurmise kodarikuna, varrelehti on vähe. Alumised lehed lihtsulgjad liitlehed, rootsulised, pikkus koos rootsuga 10–20 cm, sulglehekesed munajad, tömbitipulised, sisselõikunult hambulised, tipmine leheke sageli kolmehõlmaline. Sarnanevad pihlakalehega, andnud taimele rahvapärase nimetuse maapihlad. Keskmised varrelehed on väiksemad, kitsastel tuppedel, ülemised lehed eriti väikesed, tillilehega sarnased, tavaliselt kolmelilõhised, süstjate tipmetega. Vahel esinevad varre ülaosas vaid lehetuped. Sarnaste lehtedega putke eesti looduses ei leidu. Lehtede järgi võib seda segi ajada suure näärega. [2]

Vars

Kaetud enamasti lühikeste karvadega, peenike, ümardunud, ruljas, pealt peenelt vaoline, harunenud. 30–60 cm kõrge. Ülalt peaaegu ilma lehtedeta. [2]

Juur

Peajuur tavaliselt valkjas, veidi kõver, harunenud. Juurekaelal surnud lehtede jäänused. Läbi lõigates muutub lõikekoht sinakaks. Sisaldab mitmeid tugevatoimelisi eeterlikke õlisid. [2]

Levik

Levinud peaaegu kogu Euroopas, Lääne- ja Ida-Siberis, Kesk- ja Väike-Aasias, Põhja-Aafrikas. Levinud ka Põhja-Ameerikasse. Kasvab kuivadel ja päikesepaistelistel päris- ja looniitudel, lahjadel aruniitudel, puisniitudel, hõredates metsades, karjamaadel, põllupeenardel, teeservadel, kangrutel, kuivades võsastikes, kraavikallastel. Lubjalembene, sagedamini kasvab klibusel ja liivasel pinnasel. Väldib hästi väetatud muldi.[2] Eestis on levinud kõikjal, veidi harvemini Kesk-Eestis. [3]

Keemiline koostis

Hariliku nääre eeterlik õli sisaldab kumariini derivaate pimpinelliini, isopimpinelliini, isobergapteeni, spondriini, bergapteeni ja umbelliferooni. Taimes on rohkesti orgaanilisi happeid, suhkruid, vaiku ja sitosterooli. [2]

Kasutamine rahvameditsiinis

Kogu taim sisaldab rikkalikult eeterlikke õlisid. Juuri (Pimpinellae radix) on kasutatud meditsiinis. Droogist tehtud ravimeid on kasutatud nahahaiguste raviks, köha puhul, seedetegevuse parandamiseks, söögiisu tõstmiseks, uriinierituse soodustamiseks, haavade loputamiseks jne. Juurt kogutakse varakevadel või hilissügisel. Juur tuleb mullast puhastada, pesta jooksva vee all ja kuivatada varjulises, tuuletõmbuselises kohas. Juurtel iseloomulik lõhn ja mõru maitse.[2]

Hariliku nääre juurtest valmistatud tee on röga lahtistava toimega. Temast on abi ka haavade loputamisel, neerukivide puhul, silmapõletike korral, nääre tee parandab söögiisugi. Samuti on vanarahva hulgast pärit tähelepanek, et kui “verejooksvarohtu” (harilik näär) panna värskele haavale, siis jääb veri kohe seisma. Tänapäeval Eesti meditsiinis enam ei kasutata.[1]

Kasutamine veterinaarias

Veterinaarias on teda kasutatud sigade niinimetatud atlahaiguse korral, sellest nimetus atlahein. Atlahaigus on haigus, mille korral ilmuvad looma kaelale punased laigud, kael võib minna paiste, muutuda kõvaks, arstide poolt kasutatavaid haigusnimetusi on selliste nähtude kohta mitmeid. Tänapäeval seda taime meditsiinis enam ei kasutata.[1]

Kasutamine toiduainena

Noored lehed sobivad salatite ja suppide valmistamiseks. Juuri on kasutatud toiduainetööstuses terava maitseainena. On ka meetaim. [4]

Viited

  1. 1,0 1,1 1,2 "Näär (Pimpinella saxifraga)". Aiasõber, 2011. Vaadatud 05.03.2018.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 J. Tammeorg, O. Kook, G. Vilbaste. "Eesti NSV ravimtaimed", Tallinn: Valgus, 1973
  3. "Pimpinella saxifraga — harilik näär". Eesti taimede uue levikuatlase tööversioon, 2019.
  4. J. Tammeorg, O. Kook, G. Vilbaste. "Eesti NSV ravimtaimed", Tallinn: Valgus, 1973

Välislingid

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Vikipeedia autorid ja toimetajad
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia ET

Harilik näär: Brief Summary ( Estônio )

fornecido por wikipedia ET

Harilik näär (Pimpinella saxifraga) on sarikaliste sugukonda nääre perekonda kuuluv mitmeaastane ühekojaline rohttaim. Rahvapärased nimetused on ka ingver, maapihl, atlahein, krampjuur.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Vikipeedia autorid ja toimetajad
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia ET

Gaitun harrautsi ( Basco )

fornecido por wikipedia EU

Gaitun harrautsia (Pimpinella saxifraga) Umbelliferae familiako landarea da, Europa eta mendebaldeko Asiako eskualde epeletan bizi dena.[1] Izen arruntak kontrakoa dioen arren, ez da harrautsi bat. Hala ere, erabilera diuretikoak ere baditu.

Erreferentziak

(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget "ErrefAurrebista" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetaku003E.");});
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipediako egileak eta editoreak
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia EU

Gaitun harrautsi: Brief Summary ( Basco )

fornecido por wikipedia EU

Gaitun harrautsia (Pimpinella saxifraga) Umbelliferae familiako landarea da, Europa eta mendebaldeko Asiako eskualde epeletan bizi dena. Izen arruntak kontrakoa dioen arren, ez da harrautsi bat. Hala ere, erabilera diuretikoak ere baditu.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipediako egileak eta editoreak
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia EU

Pukinjuuri ( Finlandês )

fornecido por wikipedia FI

Pukinjuuri (Pimpinella saxifraga) on Suomessa yleinen, monivuotinen ruohovartinen sarjakukkaiskasvi. Pukinjuuri tunnetaan myös nimellä ahopukinjuuri.

Ulkonäkö ja koko

Pukinjuuri on monivuotinen ja kasvaa 20-50 cm korkeaksi. Sen varsi on lähes uurteeton. Pukinjuuren lehdet muodostuvat pareittain asettuvista pyöreähköistä, sahalaitaisista lehdyköistä. Valkeat tai punertavat kukat muodostavat sarjakukinnon. Pukinjuuri kukkii kesä-elokuussa. Laji muistuttaa Suomessa harvinaista ja rauhoitettua isopukinjuurta.[1] Pukinjuuren lähisukuinen laji on myös mausteyrttinä viljelty anisruoho (Pimpinella anisoides).

Levinneisyys

Pukinjuurta tavataan lähes koko Euroopassa ja Kaukasuksella. Suomessa pukinjuurta tavataan yleisenä Keski-Suomen korkeudelle saakka ja satunnaisena koko maassa.[1][2] Suomessa sitä pidetään muinaistulokkaana.[3]

Elinympäristö

Pukinjuuri viihtyy kuivilla niityillä, pientareilla, pihoilla ja kedoilla.[1]

Käyttö

Pukinjuuren juurta on käytetty lääkkeenä. Kasvia on kasvatettu luostarien puutarhoissa ja käytetty rohtona vilustumista vastaan.[4]

Lähteet

  • Retkeilykasvio. Toim. Hämet-Ahti, Leena & Suominen, Juha & Ulvinen, Tauno & Uotila, Pertti. Luonnontieteellinen keskusmuseo, Kasvimuseo, Helsinki 1998.

Viitteet

  1. a b c Retkeilykasvio 1998, s. 319.
  2. Anderberg, Arne: Den virtuella floran 2004. Naturhistoriska riksmuseet. Viitattu 11.9.2008. (ruotsiksi)
  3. Perinnemaisemat ja perinnebiotoopit Opetushallitus
  4. Luostarien yrttitarhat Yrttitarha.fi

Aiheesta muualla

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia FI

Pukinjuuri: Brief Summary ( Finlandês )

fornecido por wikipedia FI

Pukinjuuri (Pimpinella saxifraga) on Suomessa yleinen, monivuotinen ruohovartinen sarjakukkaiskasvi. Pukinjuuri tunnetaan myös nimellä ahopukinjuuri.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedian tekijät ja toimittajat
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia FI

Pimpinella saxifraga ( Francês )

fornecido por wikipedia FR
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia FR

Pimpinella saxifraga: Brief Summary ( Francês )

fornecido por wikipedia FR

Pimpinella saxifraga, le Petit boucage, est une plante herbacée de la famille des Apiacées.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia FR

Ainís fhiáin ( Irlandês )

fornecido por wikipedia GA

Is planda í an ainís fhiáin.

 src=
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.


licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Údair agus eagarthóirí Vicipéid
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia GA

Mažoji ožiažolė ( Lituano )

fornecido por wikipedia LT
Binomas Pimpinella saxifraga

Mažoji ožiažolė (Pimpinella saxifraga) – salierinių (Apiaceae) šeimos ožiažolių (Pimpinella) genties augalas. Savaime paplitęs Europoje, Centrinėje Azijoje, Mažojoje Azijoje ir Kaukaze, taip pat ir Lietuvoje.

Ekologija

Pimpinella saxifraga - Köhler–s Medizinal-Pflanzen-241.jpg

Auga sausose pievose, dirvonuose, palaukėse, pamiškėse, miškuose, miško aikštelėse, žolėtuose šlaituose, pylimuose, pakelėse, bergždynuose. Dažniausiai įsikuria nedrėgnuose, lengvuose, gerai įšylančiuose dirvožemiuose. Iš to, kad augalas apaugęs plaukeliais, lapų paviršius mažas, sprendžiama apie jo kserofiliškumą, prisitaikymą prie sausros.

Mažoji ožiažolė yra siauradryžio marguolio (Zygaena minos) lervų maisto šaltinis. Žiedus lanko bitės.

Biologija

Tai daugiametis, iki 60 cm aukščio, šiek tiek kvepiantis žolinis augalas. Turi šakotą liemeninę šaknį. Stiebas status, apvalus, briaunotas, smulkiai vagotas. Lapų nedaug, ypač ant stiebo, keli didesni išauga arti stiebo pagrindo. Beveik visi lapai prie pamato būna neporomis plunksniški, o viršutiniai – smulkūs. Prie pamato sudėtiniai, ilgakočiai lapai su kiaušiniškais, stambiai dantytais lapeliais, savotiškos formos. Stiebo lapai plunksniškai suskaldyti labai siauromis skiltelėmis. Lapų makštys nedidelės ir neplačios. Šios rūšies įvairios formos būna pamatiniai lapai, jie gali būti ir smulkiai suskaldyti.

Žiedynas – 5-8 cm skersmens skėtis, kuriame yra 6-12 skėtukų. Vainiklapiai penki, iki 1 mm ilgio. Vainikėlis 5 mm skersmens, baltos spalvos. Kuokeliai penki. Nei skraistės, nei skraistelės žiedynai neturi.

Pražysta birželio mėnesį ir žydi per visą vasarą. Vaisius – 2-2,5 mm ilgio skeltavaisis iš dviejų kiaušiniškų rudų ar gelsvų vaisiukų. Augalas diploidinis, 2n = 40.

Naudojimas

Kaip vaistažolę reikia vartoti atsargiai, nes jos žaliavoje yra furokumarinų ir gali sukelti fotodermatozes. Šaknis turi eterinio aliejaus, kuris naudojamas kaip gardiklis, pimpilino ir kt. Lapai turi diuretiko, prakaitą skatinančių, malšinančių uždegimus, skrandžio sutrikimus savybių. Jauni lapai tinkami vartoti maistui. Sėklas galima vartoti nuo vidurių pūtimo.

Porūšiai

Yra iškiriami du porūšiai ir trys varietetai:

  • Pimpinella saxifraga var. hircina L.
  • Pimpinella saxifraga var. major L.
  • Pimpinella saxifraga subsp. nigra (Mill.) Gaudin
  • Pimpinella saxifraga subsp. saxifraga
  • Pimpinella saxifraga var. saxifraga

Nuorodos

Literatūra

Vikiteka

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia LT

Mažoji ožiažolė: Brief Summary ( Lituano )

fornecido por wikipedia LT

Mažoji ožiažolė (Pimpinella saxifraga) – salierinių (Apiaceae) šeimos ožiažolių (Pimpinella) genties augalas. Savaime paplitęs Europoje, Centrinėje Azijoje, Mažojoje Azijoje ir Kaukaze, taip pat ir Lietuvoje.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Vikipedijos autoriai ir redaktoriai
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia LT

Kleine bevernel ( Neerlandês; Flamengo )

fornecido por wikipedia NL

De kleine bevernel (Pimpinella saxifraga) is een plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae). De plant heeft een rode, gestreepte, met merg gevulde stengel die 30-100 cm hoog kan worden en niet makkelijk doorgebroken dit in tegenstelling met die van de grote bevernel. De kleine bevernel groeit op zandgrond en in droge graslanden. Plaatselijk is de soort algemeen, vooral in duinen, krijt- en riviergebied.

De bloem is wit en heeft een doorsnede van circa 2 mm. Er zijn vijf kroonblaadjes met gekrulde toppen. De bloemen vormen samengestelde schermen met een doorsnede van 2 tot 5 cm. Er is geen omwindsel. De kleine bevernel bloeit van juli tot september.

De tweedelige splitvruchten zijn eivormig met vijf ribben en hebben een grootte van 2-3 mm.

De onderste bladeren zijn enkel- of dubbelgeveerd, die hogere bladeren zijn dubbelgeveerd en zijn vaak drielobbig.

Wikimedia Commons Zie de categorie Pimpinella saxifraga van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Externe link

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia NL

Gjeldkarve ( Norueguês )

fornecido por wikipedia NN

Gjeldkarve (Pimpinella saxifraga) er ei fleirårig urt i skjermplantefamilien, som blir 10 til 60 cm høg. Planten blir brukt som lækjeurt.

 src=
Blad av gjeldkarve
Foto: James K. Lindsey

Fotnotar


Bakgrunnsstoff

Commons-logo.svg Wikimedia Commons har multimedia som gjeld: Gjeldkarve
Spire Denne botanikkartikkelen er ei spire. Du kan hjelpe Nynorsk Wikipedia gjennom å utvide han.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia NN

Gjeldkarve: Brief Summary ( Norueguês )

fornecido por wikipedia NN

Gjeldkarve (Pimpinella saxifraga) er ei fleirårig urt i skjermplantefamilien, som blir 10 til 60 cm høg. Planten blir brukt som lækjeurt.

 src= Blad av gjeldkarve Foto: James K. Lindsey
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia NN

Biedrzeniec mniejszy ( Polonês )

fornecido por wikipedia POL

Biedrzeniec mniejszy (Pimpinella saxifraga) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Występuje niemal w całej Europie oraz w północnej i południowo-zachodniej części Azji. W Polsce jest pospolity.

Morfologia

 src=
Liść
 src=
Kwiatostan biedrzeńca mniejszego
Łodyga
Wzniesiona, w górze bezlistna albo niemal bezlistna, krótko owłosiona w dolnej części, rozgałęziająca się. Osiąga wysokość 30-60 cm i jest delikatnie kreskowana wzdłużnie. Wyrasta z czołgającego się, poskręcanego i rozgałęzionego kłącza. Wewnątrz jest ono zabarwione na niebiesko w związku z zawartością azulenu.
Liście
Przeważnie pojedynczo-pierzaste, czasami tylko podwójnie-pierzaste. Składają się z 3-6 par nagich lub krótko owłosionych listków. Liście odziomkowe o odcinkach jajowatych lub okrągławych, nierówno ząbkowanych, siedzące. Liście łodygowe o odcinkach pierzastodzielnych i równowąskich.
Kwiaty
Zebrane w baldach złożony mający 5-20 szypułek. Brak pokryw, pokrywek przeważnie również; jeśli występują to w formie szczątkowej. Słupki o szyjkach krótszych od zalążni. Kwiaty drobne, przeważnie białe, czasami różowe. Płatki owłosione są na całej powierzchni, brzegiem orzęsione.
Owoc
Rozpada się na dwie, nagie i jajowate rozłupki o długości ok. 2 mm, rozsiewane przez wiatr.

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: przydroża, suche zbocza, wrzosowiska, świetliste lasy sosnowe. Przeważnie na suchych i jałowych glebach. Roślina ciepłolubna. Roślina przedprątna, kwitnie od czerwca do września, zapylana jest przez owady[2].

Zastosowanie

  • Roślina lecznicza:
    • Surowiec zielarski : kłącze i korzenie (Radix Pimpinellae). Wykopuje się je albo na wiosnę, albo na jesieni. Po wysuszeniu bezwzględnie powinny być przechowywane w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Zawiera on m.in. olejek eteryczny ok. 0,5% (m.in. azulen, estry epoksyizoeugenolu o swoistym i niezbyt miłym zapachu), furanokumaryny (m.in. pimpinelina, bergapten), pochodne kumaryny (m.in. umbeliferon) trójterpeny, kwasy wielofenolowe (m.in. kwas chlorogenowy) i sporo garbników[3]. Podobne własności lecznicze mają również kłącza i korzenie biedrzeńca większego.
    • Działanie: kłącze i korzenie biedrzeńca są środkiem wykrztuśnym oraz rozkurczowym. Zaleca się je w astmie, schorzeniach górnych dróg oddechowych, ale także przy wzdęciach, biegunce, bólach żołądka spowodowanych przejedzeniem. Poza tym używa się go w zapaleniu pęcherza moczowego, kamicy moczowej i dnie. Jako lekarstwo stosowane do wewnątrz używa się odwar z połowy łyżeczki do herbaty drobno pokruszonych korzeni, które zalewa się 1 szklanką wody i gotuje pod przykryciem przez 5 minut od momentu zawrzenia. Ów odwar pijemy w niewielkich dawkach, po 1 – 2 łyżek stołowych dwa razy dziennie. W tym miejscu uwaga: dawkowania należy przestrzegać bardzo ściśle, bowiem zbyt wielkie ilości leku bardzo niekorzystnie wpływają na nerki. Tego samego odwaru używa się także i zewnętrznie, do przemywań gardła i skóry w ich stanach zapalnych.

Roślina ta ma zapach ostry, przenikający; korzeń jej wrzecionowaty, zewnątrz żółty, wewnątrz biały, świeży mocno kozłem trąci; pełen błękitnego soku, żuty wzbudza mocne palenie w gębie, ma własności rozrzedzające i wzmacniające, w chorobach piersi i żołądka wielce pomocne. Wieśniacy używają mocnego odwaru z pomyślnym skutkiem przeciw febrze zimnej. Korzenie i ziele w wodzie gotowane, osłodzone miodem, służą do płukania w zapaleniach gardła; korzeń moczony w gorzałce udziela jej koloru pięknego niebieskiego. Biedrzeniec jest ulubioną i zdrową, i mleko sporzącą paszą dla bydląt[4].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-05-01].
  2. Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973.
  3. AleksanderA. Ożarowski AleksanderA., Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy, Warszawa 1982: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, s. 204, ISBN 83-200-0640-6 .
  4. Gerald-Wyżycki J.: Zielnik Ekonomiczno-Techniczny czyli Opisanie Drzew, Krzewów i Roślin dziko rosnących w Kraju, jako też przyswojonych, z pokazaniem użytku ich w Ekonomice, Rękodziełach, Fabrykach i Medycynie domowej, z wyszczególnieniem jadowitych i szkodliwych oraz mogących służyć ku ozdobie ogrodów i mieszkań wiejskich, Wilno 1851)

Bibliografia

  1. Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: 1986 wydawca=WSiP. ISBN 83-02-00607-6.
  2. Jakub Mowszowicz: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986. ISBN 83-09-00771-X.
  3. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
  4. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  5. František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
  6. Anna Mazerant-Leszkowska: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia POL

Biedrzeniec mniejszy: Brief Summary ( Polonês )

fornecido por wikipedia POL

Biedrzeniec mniejszy (Pimpinella saxifraga) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Występuje niemal w całej Europie oraz w północnej i południowo-zachodniej części Azji. W Polsce jest pospolity.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia POL

Bockrot ( Sueco )

fornecido por wikipedia SV

Bockrot, vanlig bockrot eller backanis (Pimpinella saxifraga) är flerårig med en så kallad "månghövdad pålrot", det vill säga en kort kandelaberstam, uppburen av pålroten. Den växer allmänt på torra ängsbackar genom nästan hela Skandinavien. Roten är seg, smal och mycket djupgående, den har en brännande aromatisk smak och brukades förr som ett magstärkande och slemlösande läkemedel, till te mot hosta med mera. I Norrbotten har växten därför kallats all-bots-rot.[1]


  1. ^ All-bots-rot i Johan Ernst Rietz, Svenskt dialektlexikon (1862–1867)

Externa länkar

Pimpinella saxifraga G1.jpg
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia författare och redaktörer
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia SV

Bockrot: Brief Summary ( Sueco )

fornecido por wikipedia SV

Bockrot, vanlig bockrot eller backanis (Pimpinella saxifraga) är flerårig med en så kallad "månghövdad pålrot", det vill säga en kort kandelaberstam, uppburen av pålroten. Den växer allmänt på torra ängsbackar genom nästan hela Skandinavien. Roten är seg, smal och mycket djupgående, den har en brännande aromatisk smak och brukades förr som ett magstärkande och slemlösande läkemedel, till te mot hosta med mera. I Norrbotten har växten därför kallats all-bots-rot.

All-bots-rot i Johan Ernst Rietz, Svenskt dialektlexikon (1862–1867)
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia författare och redaktörer
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia SV

Бедринець ломикаменевий ( Ucraniano )

fornecido por wikipedia UK

Поширення

Росте по усій Європі, у тому числі по всій Україні, у помірному кліматі Азії.

Зустрічається на кам'янистих вапнякових схилах, пагорбах, пісках, сухих луках, посеред чагарників, на узбіччях доріг та полів.

Ботанічний опис

Корінь веретеноподібний, гіллястий, коренева шийка покрита волокнистими залишками відмерлих листків.

Стебло висотою 15-80 см, прямостояче, округле, тонко ребристе, щільне, при основі з розеткою прикореневих листків, гіллясте, облиственне тільки у нижній частині, вгорі майже безлисте, разом з листям коротко опушене або майже голе.

Листки перисті. Нижні, разом з черешками, довжиною 10-20 см, з яйцеподібними або округло-яйцеподібними, тупими, крупно зубчастими, коротко черешковими або сидячими листочками, 3-5 пар; кінцевий листочок часто трилопатевий або трироздільний. Середні стеблові більш глибоко розсічені на вузькі частки листочками, при основі клиноподібні, майже двічі перисті, сидячі на піхвах. Верхні — з простою перистою або трироздільною дрібною пластинкою та ланцетоподібними або майже лінійними частками. Верхні листки з редукованою пластинкою.

Зонтичні суцвіття із 6-21 тонкими голими променями, у поперечнику 5-8 см, щитковидні; обгортка та обгорточки відсутні. Зубців чашечки 5, не виражені. Пелюстки білі, рідко рожеві, довжиною близько 1 мм, зовні щетинисто-волосисті, на верхівці виїмчасті, з часткою, відігнутою всередину. Тичинок п'ять.

Насінини голі, коротко яйцеподібні, довжиною 2-2,5 мм, шириною 1-1,5 мм.

Застосування

У харчуванні

Насіння використовується у кулінарії, кондитерській та хлібопекарній промисловості як замінник анісу та кмину.

Народи Кавказу готують на весні свіжі салати з молодих прикореневих листків бедринця.

Зонтики з квітами кладуть у розсіл під час соління огірків, каперсів, помідорів тощо.

З бердинцем готують всілякі настоянки та ароматизоване пиво.[5]

У медицині

Як лікарська рослина застосовується за народним досвідом: відхаркувальний, сечогінний та такий, що регулює функціональну діяльність шлунково-кишкового тракту, збуджує та заспокоює нервову систему (при сильному болі, від кашлю та астми), засіб.

Рослина охоче поїдається тваринами на пасовищах та у сіні. Домішка його до травостою або сіна збуджує апетит, підвищує надої молока у сільськогосподарських тварин.

Галерея

Див. також

Література

Примітки

  1. а б в г д е Pimpinella saxifraga // Ю. Кобів. Словник українських наукових і народних назв судинних рослин (Серія «Словники України»). — Київ : Наукова думка, 2004. — 800 с. — ISBN 966-00-0355-2.
  2. Довідник назв рослин України від Наукового товариства імені Шевченка, Лісівничої академії наук України, за участю працівників Державного природознавчого музею НАН України та студентів і викладачів Прикарпатського лісогосподарського коледжу; розробка веб-ресурсу: Третяк Платон Романович
  3. Інформація про рід Pimpinella у базі даних Index Nominum Genericorum
  4. М. Л. Рева, Н. Н. Рева Дикі їстівні рослини України / Київ, Наукова думка, 1976—168 с. — С.41
  5. М. Л. Рева, Н. Н. Рева Дикі їстівні рослини України / Київ, Наукова думка, 1976 — 168 с. — С.150

Посилання

Джерела

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Автори та редактори Вікіпедії
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia UK

Pimpinella saxifraga ( Vietnamita )

fornecido por wikipedia VI

Pimpinella saxifraga là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa tán. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.[1]

Hình ảnh

Chú thích

  1. ^ The Plant List (2010). Pimpinella saxifraga. Truy cập ngày 10 tháng 6 năm 2013.

Liên kết ngoài


Hình tượng sơ khai Bài viết chủ đề phân họ Cần này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia VI

Pimpinella saxifraga: Brief Summary ( Vietnamita )

fornecido por wikipedia VI

Pimpinella saxifraga là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa tán. Loài này được L. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia VI

Бедренец камнеломковый ( Russo )

fornecido por wikipedia русскую Википедию
Царство: Растения
Подцарство: Зелёные растения
Отдел: Цветковые
Надпорядок: Asteranae
Семейство: Зонтичные
Подсемейство: Сельдерейные
Триба: Pimpinelleae
Вид: Бедренец камнеломковый
Международное научное название

Pimpinella saxifraga L., 1753

Синонимы
  • Pimpinella dissecta Retz.
Wikispecies-logo.svg
Систематика
на Викивидах
Commons-logo.svg
Изображения
на Викискладе
ITIS 29824NCBI 40959EOL 581424GRIN t:315595IPNI 847025-1TPL kew-2402811

Бе́дренец камнело́мковый, или Бедренец-камнеломка (лат. Pimpinélla saxífraga) — многолетнее травянистое растение, типовой вид[2] рода Бедренец (Pimpinella) семейства Зонтичные (Apiaceae).

Распространение и экология

Произрастает по всей Европе, в умеренном климате России и Азии.

Повсеместно встречается на лугах, в луговых степях, среди кустарников, на опушках, в разреженных лиственных и сосновых лесах, на холмах, сухих лугах, открытых травянистых склонах, по обочинам дорог и полей.

 src=
 src=
 src=
 src=
Сверху вниз:
Прикорневые листья.
Верхние стеблевые листья.
Соцветие.
Семенные коробочки.

Биологическое описание

Корневище многоглавое, корень веретеновидный, ветвистый, бурый, длиной до 20 см и шириной до 1,5 см[3], корневая шейка покрыта волокнистыми остатками отмерших листьев.

Стебель высотой 15—80 см, прямостоячий, полый, округлый, тонко ребристый, плотный, при основании с розеткой прикорневых листьев, ветвистый, облиственный только в нижней части, вверху почти безлистный, вместе с листьями коротко опушённый или почти голый.

Листья перистые. Нижние, вместе с черешками, длиной 10—20 см, с яйцевидными или округло-яйцевидными, тупыми, крупно зубчатыми, коротко черешковыми или сидячими листочками, в числе трёх—пяти пар; конечный листочек часто трёхлопастной или трёхраздельный. Средние стеблевые листья немногочисленные с более глубоко рассечёнными на узкие доли листочками, при основании клиновидные, почти дважды перистые, сидячие на влагалищах. Верхние — с просто перистой или трёхраздельной мелкой пластинкой и ланцетовидными или почти линейными долями. Самые верхние листья с редуцированной пластинкой.

Зонтики с 6—21 тонкими голыми лучами, в поперечнике 5—8 см, щитковидные; обёртка и обёрточки отсутствуют. Зубцы чашечки в числе пяти, не выражены. Лепестки белые, редко розоватые, длиной около 1 мм, снаружи щетинисто-волосистые, на верхушке выемчатые, с долей, отогнутой внутрь. Тычинок пять.

Семена голые, коротко яйцевидные, длиной 2—2,5 мм, шириной 1—1,5 мм.

Цветение в июне — августе. Семена созревают в конце июля — начале августа, массовое созревание — в конце августа.

Химический состав растительного сырья

Корни содержат эфирное масло, кумарины, пимпинеллин, умбеллиферон, зобергаптен, дубильные вещества, смолу, сахара, сапонины, пектины, фурокумарины, камедь. Эфирное масло золотисто-жёлтого цвета с неприятным запахом, в его составе установлено наличие саксазулена; содержание масла в корнях 0,02—0,7 %, в плодах — 1,6—3,0 %. В листьях во время цветения обнаружены каротин и аскорбиновая кислота (до 0,07 %). В надземной части растения содержится до 11 % белка, 2,6 % жира, 32 % клетчатки, 8,5 % золы, значительное количество солей калия и кальция. Запах слабый, невыразительный, вкус терпкий, слегка вяжущий и освежающий.

Сухой корень имеет острый, раздражающий обоняние запах и горьковато-острый вкус[3].

Хозяйственное значение и применение

Надземную часть, семена и цветки бедренца добавляют для отдушки напитков, которые приобретают золотистый цвет и приятный запах.

Из молодых листьев и корней готовят салаты, винегреты, супы, используют как приправу в колбасном производстве. Вкус растения в салате напоминает огурцы, сначала он слабопряный, затем проявляется более отчётливо. Бедренец считается полноценным заменителем аниса и тмина; его употребляют для приготовления блюд из яиц и сыра, плова, варёной и запечённой рыбы, добавляют в картофельные и овощные супы, салаты, соусы, к томатам и кольраби. Аромат бедренца усиливается и становится более тонким после добавления нескольких капель лимонного сока. Его используют и для изготовления пикантного уксуса.

Семена чаще всего применяют в кондитерском и хлебопекарном производстве. Зонтики с цветками кладут в рассол при засолке огурцов, каперсов, томатов, патиссонов. Листья употребляют как суррогат чая (так называемый чигирский чай). На Кавказе семена используют вместо аниса, листья идут на острые салаты, а корень употребляется в качестве острой приправы к блюдам.

Употребление бедренца способствует лучшему отделению мокроты, улучшает пищеварение. Бедренец камнеломковый является мочегонным средством.

Старинное лекарственное средство, сохраняющее своё значение в народной медицине и ныне. Применяются корни вместе с корневищами, собираемые осенью или ранней весной. В народной медицине используется при желудочных заболеваниях, а свежий сок корней — для выведения пятен на лице. Настойка или вытяжка корня применяется для полоскания горла, а внутрь как отхаркивающее средство. Раньше применялось как мочегонное при каменной болезни[3].

Бедренец камнеломковый упоминается во всех травниках XVI века как лекарственное средство при эпидемии чумы и холеры. Применение корней описано в фармакопеях Норвегии, Швейцарии и других стран Западной Европы. Наличие сапонинов, эфирного масла и дубильных веществ является показанием к применению препаратов бедренца в качестве отхаркивающего, вяжущего, потогонного при простудных заболеваниях, катаре верхних дыхательных путей, бронхите, катаре кишечника. Корни в виде настойки или отвара употребляли в народной медицине — при подагре, бронхиальной астме, запоре (в виде спиртовой настойки), почечнокаменной болезни, в виде полоскания — при ангине, ларингите и скарлатине. Примочки из свежего сока корней применяли для выведения пигментных пятен на коже.

Растение охотно поедается животными на пастбище и в сене. Примесь его к травостою или сену возбуждает аппетит, повышает удойность сельскохозяйственных животных.

Медонос, но даёт пчёлам незначительный сбор нектара[4].

Корень вместе с семенами пажитника иногда применяется в ветеринарии[3].

Классификация

Представители

В рамках рода выделяют несколько подвидов[5]:

  • Pimpinella saxifraga subsp. saxifraga
  • Pimpinella saxifraga subsp. nigra (P.Mill.) Gaudin — подвид характеризуется серовато-опушённым стеблем; у прикорневых листьев листочки крупные, обратно-яйцевидные. Корень в изломе синеет[3].

Таксономия

Вид Бедренец камнеломковый входит в род Бедренец (Pimpinella) семейства Зонтичные (Apiaceae) порядка Зонтикоцветные (Apiales).


ещё 8 семейства (согласно Системе APG II) ещё около 150 видов порядок Зонтикоцветные род Бедренец отдел Цветковые, или Покрытосеменные семейство Зонтичные вид
Бедренец камнеломковый
ещё 44 порядка цветковых растений
(согласно Системе APG II) ещё более 300 родов

Примечания

  1. Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
  2. Сведения о роде Pimpinella (англ.) в базе данных Index Nominum Genericorum Международной ассоциации по таксономии растений (IAPT).
  3. 1 2 3 4 5 Энциклопедический словарь лекарственных, эфирномасличных и ядовитых растений / Сост. Г. С. Оголевец. — М.: Сельхозгиз, 1951. — С. 34. — 584 с.
  4. Абрикосов Х. Н. и др. Бедренец камнеломковый // Словарь-справочник пчеловода / Сост. Н. Ф. Федосов. — М.: Сельхозгиз, 1955. — С. 21.
  5. По данным сайта EOL (см. карточку растения).
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Авторы и редакторы Википедии

Бедренец камнеломковый: Brief Summary ( Russo )

fornecido por wikipedia русскую Википедию

Бе́дренец камнело́мковый, или Бедренец-камнеломка (лат. Pimpinélla saxífraga) — многолетнее травянистое растение, типовой вид рода Бедренец (Pimpinella) семейства Зонтичные (Apiaceae).

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Авторы и редакторы Википедии