Multimedia w Wikimedia Commons Lelkowiec zimowy[5], lelek zimowy[6], lelek Nuttala[7] (Phalaenoptilus nuttallii) – gatunek ptaka z rodziny lelkowatych (Caprimulgidae).
Najmniejszy przedstawiciel rodziny w Ameryce Północnej. Nie wiadomo, czy odbywa wędrówki: może zapadać w odrętwienie, przeczekując niepomyślną pogodę; wtedy temperatura ciała obniża się do 18-19 °C[7].
Zasięg występowania
P. nuttallii występuje w zależności od podgatunku[8]:
-
P. nuttallii nuttallii – południowo-zachodnia Kanada, zachodnie i zachodnio-środkowe USA oraz północny Meksyk.
-
P. nuttallii californicus – zachodnia Kalifornia (USA), północna Kalifornia Dolna (Meksyk).
-
P. nuttallii hueyi – południowo-wschodnia Kalifornia i południowo-zachodnia Arizona (USA), północno-wschodnia Kalifornia Dolna (Meksyk).
-
P. nuttallii dickeyi – południowa Kalifornia Dolna (Meksyk).
-
P. nuttallii adustus – południowa Arizona (USA), północny Meksyk.
-
P. nuttallii centralis – środkowy Meksyk.
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy opisał John James Audubon w 1844 roku nadając mu nazwę Caprimulgus Nuttallii[9]. Jako miejsce typowe autor wskazał górne Missouri pomiędzy Fort Pierre a ujściem rzeki Cheyenne w Dakocie Południowej w USA[9]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Phalaenoptilus opisanego przez Roberta Ridgwaya w 1880 roku[10].
Etymologia
Nazwa rodzajowa: gr. φαλαινα phalaina – ćma; πτιλον ptilon – upierzenie[11].
Epitet gatunkowy: Thomas Nuttall (1786-1859), angielski botanik, ornitolog w USA latach 1808-1812, 1815-1841, 1847-1848[12].
Morfologia
Długość ciała 18–21 cm; masa ciała samców 31–58 g, samic 37–58 g[13]. Wierzch ciała brązowy, srebrnoszary w czarne plamki; spód ciała czarno-szary, w delikatne prążki. Gardło białe, kontrastuje z czarną maską i górną częścią piersi. Skrzydła zaokrąglone, białe plamy w rogach białego ogona. Obie płcie są podobne. U młodych plamy na gardle i na ogonie są mniej wyraźne, upierzenie z płowym nalotem.
Zasięg, środowisko
Suche, wyżynne tereny na południe od północno-zachodniej i północno-środkowej Ameryki Północnej. Zimuje na południe od południowo-zachodniej Ameryki Północnej, lecz obszary, w których zimuje, są słabo poznane.
Przypisy
-
↑ Phalaenoptilus nuttallii, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
-
↑ Phalaenoptilus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 30 marca 2011]
-
↑ Common Poorwill (Phalaenoptilus nuttallii) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2013-02-05].
-
↑ BirdLife International 2012, Phalaenoptilus nuttallii [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016 [online], wersja 2015-4 [dostęp 2016-06-11] (ang.).
-
↑ P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 - lelki (wersja 2016-06-11). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2016-05-30].
-
↑ P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 136, 1999. ISSN 0550-0842.
-
↑ a b Gromada: Ptaki Aves. W: W. Zamachowski, A. Zyśk: Strunowce (Chordata). Podręcznik zoologii dla studentów. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP, 1997, s. 387. ISBN 83-86841-92-3.
-
↑ F. Gill, D. Donsker: Frogmouths, Oilbird, potoos & nightjars (ang.). IOC World Bird List: Version 6.2. [dostęp 2016-06-11].
-
↑ a b J.J. Audubon: The birds of America: from drawings made in the United States and their territories. Cz. 7. New York: J.B. Chevalier, 1844, s. 350. (ang.)
-
↑ R. Ridgway. Revisions of nomenclature of certain North American birds. „Proceedings of the United States National Museum”. 3, s. 5, 1880 (ang.).
-
↑ J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-06-11]. (ang.)
-
↑ J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-06-11]. (ang.)
-
↑ N. Cleere, G.M. Kirwan: Common Poorwill (Phalaenoptilus nuttallii). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie, E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-06-11]. (ang.)
Bibliografia
- Andrew Gosler: Atlas Ptaków Świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
