Multimedia w Wikimedia Commons Pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata (L.) W.P.C. Barton) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. W systemach wyróżniających rodzinę gruszyczkowatych zaliczany właśnie do niej[3].
Zasięg (biogeografia) rozrywany. Rośnie na obszarach Europy, północnej Azji, Ameryki Północnej oraz Grenlandii i Wysp Kanaryjskich[4]. W Polsce występuje na rozproszonych stanowiskach, głównie na niżu. Najczęściej spotykany jest na Pojezierzu Mazurskim, na Wyżynie Lubelskiej i Małopolskiej, nad dolną Wisłą i Odrą. W górach jest bardzo rzadki[4]: zanotowano jego występowanie tylko u podnóża Pienin oraz w okolicach Przemyśla i Żywca.
W roku 2000 znaleziono jego stanowisko na Pogórzu Izerskim w Sudetach Zachodnich[5].
Roślina tworzy podziemne rozłogi[6].
Słupek górny[6]. Jego szyjka gruba i wyraźnie krótsza od pręcików[3], których jest 10[6].
Bylina, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia[3][6]. Jest zapylana przez owady[6]. Preferuje gleby kwaśne, piaszczyste, bezwapienne. Związany z warstwą mszystą utrzymującą wilgoć. Częsty na siedliskach wspólnych z gruszyczką zielonawą i widliczem spłaszczonym. Jako roślina rozłogowa może tworzyć rozległe płaty, jednak zwykle są one stosunkowo nieduże – od kilkunastu do kilkudziesięciu ramet. Występuje głównie w półcienistych lasach i zaroślach. Głównie w borach sosnowych. W środkowej Europie najczęściej w kontynentalnych borach sosnowych świeżych odmiany typowej lub sasankowej, w pozostałych rzadziej[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Dicrano-Pinion i Ass. Peucedano-Pinetum[7]. Ponadto występuje w buczynach[4].
Liczba chromosomów (2n) – 26[3][6].
Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów χειμών 'zima' i φίλος 'przyjaciel', co nawiązuje do zimozielonych liści. Epitet gatunkowy ma pochodzenie łacińskie od umbella 'parasol', nawiązując do kształtu kwiatostanu[6].
W dawnej polskiej literaturze określany również jako gruszyczka baldaszkowa albo okółkowa[8]. Inne nazwy, w tym ludowe, to gruszka baldaszkowata, gruszyczka baldaszko-kwiatowa, podwyhnyk żonoczy, stanownik baldaszkowaty lub pierwszy, wraźnik, zimozieleń, a także po prostu pomocnik. Nazywany był też jak borówki: brusznica i czernica[6]. Nazwę „pomocnik” niektórzy wiążą z wykorzystaniem w medycynie ludowej[4].
Od 2014 roku roślina jest objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową[9]. W latach 1983–2014 znajdowała się pod ochroną ścisłą[10]. Umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[11]. Zagrożeniem dla gatunku jest użyźnianie siedlisk i sukcesja ekologiczna. Zdarza się zrywanie go oraz wykopywanie z naturalnych siedlisk i przesadzanie do ogródków[4].
Roślina lecznicza w medycynie ludowej. Stosowany również w homeopatii[4].
Pomocnik baldaszkowy (Chimaphila umbellata (L.) W.P.C. Barton) – gatunek rośliny z rodziny wrzosowatych. W systemach wyróżniających rodzinę gruszyczkowatych zaliczany właśnie do niej.
