dcsimg
Image of white mustard
Creatures » » Plants » » Dicotyledons » » Crucifers »

White Mustard

Sinapis alba L.

Цагаан гич ( Mongolian )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
Цагаан гичний үр (баруун), харьцуулах цагаан будаа (зүүн)

Цагаан гич (лат. Sinapis alba L.) нь байцаатны овгийн, өвслөг, нэг наст, гичийн төрлийн нэгэн зүйл ургамал. Зарим тохиолдолд Brassica alba эсвэл B. hirta гэж нэрлэдэг. Цагаан гичийг үрийн, тэжээлийн, ногоон бордуур, бүрхүүл ургамлын зориулалтаар тариалдаг, Газар дундын тэнгисийн бүс нутгаас гаралтай. Англиар "white mustard", орсоор "горчица белая", "горчица английская" гэж нэрлэдэг.

Сорт

Радуга

ОХУ-ын "ВНИИМК"-ийн гарган авсан сорт. Вегетацийн үе 70 - 75 хоног, ургацын хэмжээ 20 - 25 цн/га, үрийн тослог чанар 28 - 30%, эфирийн тосны агууламж 0,20 - 0,25%.

Колла

ОХУ-ын "ВНИИМК"-ийн гарган авсан сорт. Вегетацийн үе 80 - 85 хоног, ургацын хэмжээ 20 - 25 цн/га, үрийн тослог чанар 28 - 30%, эфирийн тосны агууламж 0,20 - 0,25%.

Бүрхүүл ургамал

Байцаатны овгийн цагаан гич, рапс (Brassica napus), манжин (Brassica rapa), гаймуу байцаа[1] (Brassica juncea), таримал манжин (Raphanus sativus) зэрэг зүйлүүдийг ногоон бордуур, бүрхүүл ургамалд ашигладаг.

Элэгдлээс хамгаалагч, тэжээл шингээгч

Дээр дурьдагдсан ургамлууд нь хөрсийг 80% илүү бүрхдэг[2] ба газрын байрлал, тариалах хугацаа, хөрсний үржил шим зэргээс шалтгаалан 9 т/га хүртэл биомассыг өгөх чадвартай. Энэ их биомасст шингэсэн тэжээл нь дараагийн хавраас газар гэсэхтэй хамт задарч эхлэх ба ингэснээр дараагийн тарималд тэжээлийн бодисыг өгнө. Байцаатны бүлийн ургамлуудын үндэс нь 1.8 метр ба түүнээс илүү гүн нэвтрэх чадвартай ба ингэснээр бусад дийлэнх таримал ургамлуудын хүрэх боломжгүй гүнээс тэжээлийг дээш татдаг.

Хортонтой тэмцэгч

Дээрх байцаатангууд, бактери, мөөгөнцөр, шавж, немадот, хог ургамал зэрэгт өргөн хүрээтэй нөлөө үзүүлдэг биохорт нэгдлүүдийг эсвэл бодисын солилцооны дайвар бүтээгдэхүүнүүдийг ялгаруулдаг. Эдгээрийг байгалийн фумигантууд гэх ба ургамлын тодорхой эсүүд гэмтэж байж ялгардаг. Иймд, фумигантын потенциалыг нэмэгдүүлэх зорилгоор байцаатны овгийн бүрхүүл ургамлуудыг ихэвчлэн хадаж унагадаг (зохих хугацаанд). Глюкозинолат нь деградацид орж, хүхэр агуулсан биологийн идэвхт тиоцианатуудыг үүсгэх ба эдгээр нь хортныг дарангуйлах үйлчилгээг үзүүлдэг гэж үздэг.[3] Мэдээж хэрэг байцаатны ялгаруулах биохорны идэвх худалдааны фумигантуудаас бага юм.[4] Тэдгээрийн идэвх нь ургамлын зүйл, тариалсан хугацаа, хадаж унагасан хугацаа, цаг агаар, хөрс боловсруулах технологи зэргээс хамаарна.

Эх сурвалж

  1. Монгол орны гуурст дээд ургамлын хураангуйлсан нэрийн жагсаалт (pdf). Монголын Бэлчээрийн Менежментийн Холбоо. 2017-02-06-д хандсан.
  2. [1], Managing Cover Crops Profitably, 3rd Edition. Хуудас 176.
  3. [2], Managing Cover Crops Profitably, 3rd Edition. Хуудас 152, 320.
  4. [3], Managing Cover Crops Profitably, 3rd Edition. Хуудас 388.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia зохиогчид ба редакторууд

Цагаан гич: Brief Summary ( Mongolian )

provided by wikipedia emerging languages
 src= Цагаан гичний үр (баруун), харьцуулах цагаан будаа (зүүн)

Цагаан гич (лат. Sinapis alba L.) нь байцаатны овгийн, өвслөг, нэг наст, гичийн төрлийн нэгэн зүйл ургамал. Зарим тохиолдолд Brassica alba эсвэл B. hirta гэж нэрлэдэг. Цагаан гичийг үрийн, тэжээлийн, ногоон бордуур, бүрхүүл ургамлын зориулалтаар тариалдаг, Газар дундын тэнгисийн бүс нутгаас гаралтай. Англиар "white mustard", орсоор "горчица белая", "горчица английская" гэж нэрлэдэг.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia зохиогчид ба редакторууд