Taraxacum ye un xéneru de plantes con flores de la familia Asteraceae conocíes comúnmente como dientes de lleón, panaderos o ásteres. Describióse unos 3.100 taxones, de los cualos mediu miliar son especies aceptaes, con 6 taxones infra-específicos tamién aceptaos, tol restu partir nunos 250 sinónimos y cerca de 2300 ensin resolver.[3]
Etimoloxía
-
Taraxacum: pallabra Llatín derivada del persa tharakhchakon o talj chakuk (تلخ چکوک), que significa "yerba amargoso" y que designa un ciertu tipu d'achicoria. Nun foi hasta l'añu 1000 que'l vocablu pasó al llatín medieval al traviés del médicu persa Avicena.[4]
- Tamién se-y atribúi la etimoloxía griega taraxos, mal, enfermedá, y akon, remediu, n'alusión a la so propiedaes melecinales.[5]
Carauterístiques xenerales
Son plantes yerbácea bienales o perennes natives de les zones templaes del Hemisferiu Norte anque anguaño atópense espublizaes y son comunes nes zones templaes de prácticamente'l mundu enteru, sacante África tropical.[6][7] En dellos llugares considerar una maleza y, per otru parte, a ciertes especies dáse-yos usu alimenticiu o melecinal.
Descripción
Hierba perennes escaposas, con látex. Fueyes numberoses, peciolaes; llámina d'ovada a ováu-llanceolada o espatulado-llanceolada, de dentada a pinnatisecta, colos lóbulos xeneralmente dentaos —otres vegaes los lóbulos atópense estremaos (fueyes disectas o lóbulos disectos)—, lóbulu terminal linguliforme, triangular, sagitado, hastado o trilobulado, acuminado o mucronulado, cola nerviación pocu vultable. Capítulu solitariu a la fin del escapo; arreyo con 3-4 files de bráctees, les internes llanceolaes col cantu escarioso, xeneralmente corniculadas o con una callosidad nel ápice, les esternes ovaes, ováu-llanceolaes, llanceolaes o lliniares, llises, corniculadas o calloses, erectas, recurvadas o reflexes, de cutiu con un cantu escarioso y ciliolado escontra'l ápice; receptáculu glabro, areolado. Flores liguladas, de color variable pero xeneralmente mariellu, ablancazáu o rosado pálidu, hermafrodites col viesu verdosu o d'acoloratáu a castañal, con 5 dientes; anteres cola base acuminada; estilu que remata en dos estigmes semicilíndricos; abiertes mientres el día y zarraes mientres la nueche. Frutu en aqueniu con miriguanu pedicelado; el cuerpu del aqueniu ye de cilíndricu a fusiforme o obcónico, sulcado llonxitudinalmente, llisu o muricado, con tubérculos, escuámulas o espículas escontra'l ápice, y se atenúa nun apéndiz cónicu o cilíndricu (conu), dacuando con espícules, qu'arrodia al pedicelo llisu del miriguanu (picu o cara); miriguanu formáu por numberoses cogordes blanques, de color marfil, mariellu o verde na base, llises o escábridas. [8]
- Etimoloxía
Taraxacum: nome xenéricu llatínizado que procede del árabe tharakhchakon, aplicáu a les plantes d'esti xéneru.[9]
Clasificación taxonómica
Taraxacum sect. Erythrosperma (H.Lindb.) Dahlst.
- Exemplos:Taraxacum brachyglossum, Taraxacum disseminatum, Taraxacum divulsum, Taraxacum erythrospermum, Taraxacum lacistophylloides, Taraxacum lacistophyllum, Taraxacum magnolevigatum, Taraxacum parvilobum, Taraxacum proximum, Taraxacum rubicundum, Taraxacum scanicum, Taraxacum silesiacum, Taraxacum tanyolobum, Taraxacum tenuilobum, Taraxacum tortilobum
Taraxacum sect. Hamata H.Øllg.
Taraxacum sect. Mongolica (Dahlst.) R.Doll
Taraxacum sect. Palustria Dahlst.
Taraxacum sect. Ruderalia Kirschner, H.Øllg. & Štěpánek
- Exemplos: Taraxacum officinale, Taraxacum acervatulum, Taraxacum acrophorum, Taraxacum adiantifrons, Taraxacum aequilobum, Taraxacum aganophytum, Taraxacum alatum, Taraxacum amplum, Taraxacum ancistrolobum, Taraxacum baeckiiforme, Taraxacum borgvallii, Taraxacum brevisectoides, Taraxacum caloschistoides, Taraxacum canoviride, Taraxacum concinnum, Taraxacum demotes, Taraxacum ekmanii, Taraxacum exsertiforme, Taraxacum fasciatum, Taraxacum guttigestans, Taraxacum haematicum, Taraxacum hepaticum, Taraxacum lacinulatum, Taraxacum longisquameum, Taraxacum mimulum, Taraxacum oblongatum, Taraxacum oinopolepis, Taraxacum oxyrhinum, Taraxacum pallescentiforme, Taraxacum paradoxachrum, Taraxacum paucijugum, Taraxacum pectinatiforme, Taraxacum perfissum, Taraxacum plicatiangulatum, Taraxacum porrigens, Taraxacum procerum, Taraxacum pulchrifolium, Taraxacum quadrangulum, Taraxacum sahlinii, Taraxacum selenoides, Taraxacum severum, Taraxacum sphenolobum, Taraxacum subcanescens, Taraxacum subgentiliforme[6]
Especies
- Llista completa de tolos taxones descritos, los aceptaos, los sinónimos y los que queden taxonomicamente ensin resolver en "The Plant List" [2].
- Ver tamién Especies de Taraxacum
- Llista de les especies descrites nesta Wiki
- Especies presentes n'España
Referencies
Bibliografía
- H. DAHLSTEDT, De Svenska Arterna Av Släktet Taraxacum (1921)
- R. DOLL, Die Gattung Taraxacum (1974), in Feddes Repert. 87(9-10): 553-585 (1976)
- A.A. DUDMAN & A.J. RICHARDS, Dandelions of Great Britain and Ireland (1997)
- A.A. DUDMAN, AJ. RICHARDS & P.D. SELL., Taraxacum, Fl. Great Britain Ireland 4 (2006)
- H. HANDEL-MAZZETTI, Monographie der Gattung Taraxacum (1907);
- J. KIRSCHNER & J. ŠTĔPÁNEK Folia Geobot. Phytotax. 19: 287-297 (1984), in Taxon 36: 608-617 (1987), in Folia Geobot. Phytotax. 29: 265-275 (1994), in Folia Geobot. Phytotax. 31: 415-426 (1996), in Taxon 46: 87-98 (1997), in Folia Geobot. 33: 391-414 (1998), A monograph of Taraxacum sect. Palustria (1998)
- J. KIRSCHNER, J. ŠTĔPÁNEK, T.H.M. MES, J.C.M. DEAN NIJS, P. OOSTERVELD, H. ŠTORCHOVÁ & P. KUPERUS in Pl. Syst. Evol. 239: 231-255 (2003)
- H. LINDBERG in Acta Soc. Sci. Fenn. Ser. B, Opera Biol. 1(2): 1-178 (1932)
- C.F. LUNDEVALL & H. ØLLGAARD in Preslia 71: 43-171 (1999)
- J.P. MATYSIAK in Bull. Soc. Bot. N France 47(2): 1-4 (1994)
- H. ØLLGAARD in Pl. Syst. Evol. 141: 199-217 (1983)
- A.J. RICHARDS in Bot. J. Linn. Soc. 66: 189-211 (1973), in Taxon 34(4): 633-644 (1985), in Añales Jard. Bot. Madrid 50(2): 201-208 (1992)
- A.J. RICHARDS & P.D. SELL, Taraxacum, Fl. Eur. 4 (1976);
- C.I. SAHLIN in Pirineos 121: 5-27 (1984)
- M. SCHMID, Morphologie, Vergesellschaftung, Ökologie, Verbreitung und Gefährdung der SumpfLöwenzähne (Taraxacum sect. Palustria Dahlst., Asteraceae) Süddeutschlands (2003)
- I. UHLEMANN in Feddes Repert. 112 (1-2): 15-35 (2001), Die Gattung Taraxacum (Asteraceae) im Östlichen Deutschland (2003)
- J.L. VAN SOEST in Agron. Lusit. 10: 6-23 (1948), in Agron. Lusit. 13: 67-76 (1951), in Brotéria, Ci. Nat. 23: 139-143 (1954), in Collect. Bot. (Barcelona) 4(1): 1-32 (1954), in Trab. Jard. Bot., Santiago de Compostela 7: 5-9 (1954), in Agron. Lusit. 18: 94-98 (1956), in Blumea Suppl. 4: 60-67 (1958), in Acta Bot. Neerl. 8: 77-138 (1959)
- J. VAŠUT in Preslia 75: 311-338 (2003); H. WITTZELL in Mol. Ecol. 8: 2023-2035 (1999).
Enllaces esternos
- Richards, A. J. 1972. The Taraxacum flora of the British Islles. Watsonia 9 (supplement): 1-141.
- Gail, Peter. The Dandelion Celebration: A Guide to Unexpected Cuisine. Cleveland, Ohio: Goosefoot Acres Press, 1994. ISBN 1-879863-51-0.
- «SpringerLink». Chun Hu and David D. Kitts. Food, Nutrition and Health, Faculty of Agricultural Sciences, University of British Columbia, Vancouver, BC, Canada. October 2004. Luteolin and luteolin-7-O-glucoside from dandelion flower suppress iNOS and COX-2 in RAW264.7 cells. Springer Netherlands. 245:1-2(107-113).