Multimedia w Wikimedia Commons Butlogłów północny[4], wal butelkonosy północny[5], wal butelkonosy[6], dogling[6] (Hyperoodon ampullatus) – gatunek ssaka z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae), występujący głównie w strefie arktycznej i umiarkowanej Oceanu Atlantyckiego i Spokojnego.
Długość ciała 7,0-9,5 m. Masa ciała do 3 ton. Bardzo charakterystyczne dla tego gatunku jest silnie wypukłe czoło, zwłaszcza starych samców. Czoło jest wyraźnie oddzielone od dziobowatego pyska. Otwór nosowy znajduje się na wierzchołku głowy, nad oczyma. Na wierzchołku żuchwy znajdują się 2 małe, zaokrąglone zęby, dobrze widoczne szczególnie u starych samców. Młode samce mają często 2 pary takich zębów. Płetwy piersiowe nie sięgają połowy długości ciała. Dlatego wydają się małe, a w czasie poruszania się odgrywają tylko pomocniczą rolę. Ubarwienie grzbietu i boków ciała jest ciemnoszare do czarnego, z wiekiem rozjaśniające się. U starszych samic może wystąpić marmurkowy deseń. Młode osobniki mają szczególnie jasny spód ciała, wyraźnie odcinający się od ciemniejszych boków i grzbietu.
Arktyczne i umiarkowane wody Atlantyku – latem występuje od Islandii do wyspy Jan Mayen, natomiast zimę spędza w rejonach położonych bardziej na południe, sięgających aż do Wysp Zielonego Przylądka. Sporadycznie w zachodniej części Bałtyku[7] (poza Polską ostatnio w 1993 u wybrzeży Rugii)[8].
Dwukrotnie obserwowany na polskim wybrzeżu Bałtyku, w 1960 i 2013 (okaz martwy, ponad siedmiometrowy)[9].
Strefa wód głębokich w pobliżu wybrzeży.
Tworzy niewielkie stada, złożone z samic z młodymi i z młodych osobników, ale niekiedy łączy się w gromady liczące ponad 1000 zwierząt. Stare samce wędrują samotnie. Butlogłów północny pływa wolno, a po wynurzeniu się pozostaje dłuższy czas na powierzchni. W poszukiwaniu głowonogów nurkuje bardzo głęboko – poniżej 500 m. Wdech trwa około minuty i jest dobrze słyszany dookoła. Potem butlogłów nurkuje. Może przebywać pod wodą do godziny.
Butlogłów północny jest wąskim specjalistą pokarmowym, żywiącym się głównie głębokowodnymi głowonogami. Bardzo przypomina pod tym względem kaszalota.
Młode rodzą się między marcem a majem; noworodki mierzą 3 m długości.
Butlogłów północny, wal butelkonosy północny, wal butelkonosy, dogling (Hyperoodon ampullatus) – gatunek ssaka z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae), występujący głównie w strefie arktycznej i umiarkowanej Oceanu Atlantyckiego i Spokojnego.
