Multimedia w Wikimedia Commons Kondor królewski[9] (Sarcoramphus papa) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny kondorowatych (Cathartidae).
Zasięg występowania
Kondor królewski zamieszkuje Amerykę Południową i Centralną, od południowego Meksyku po południową Argentynę[10].
Taksonomia
Kondor królewski został pierwotnie opisany przez szwedzkiego przyrodnika – Karola Linneusza w 1758, w dziesiątej edycji jego XVIII-wiecznej pracy – Systema Naturae[11], który nadał mu nazwę Vultur papa[11]. Jako miejsce typowe autor wskazał, bazując na tekstach „The Warwovwen, or Indian Vulture” Albina z 1734 roku i „The King of the Vultures” Edwardsa z 1743 roku, błędnie zachodnie Indie (łac. In India occidentali)[11]; błędną lokalizację skorygował w 1908 roku Hans von Berlepsch ustalając ja na Surinam[12]. Jedyny przedstawiciel rodzaju Sarcoramphus[9] opisanego przez André Dumérila w 1805 roku[13].
Etymologia
-
Sarcoramphus (Sarcorhamphus, Sarcoramphos): gr. σαρξ sarx, σαρκος sarkos „ciało”; ῥαμφος rhamphos „dziób”[14].
-
Zopilotes: hiszp. Zopilote (nahuatl Tzopilotl), nazwa dla sępnika różowogłowego[15].
-
Gyparchus: gr. γυψ gups, γυπος gupos „sęp”; αρχος arkhos „król”, od αρχω arkhō „rządzić”[16].
-
papa: nowołac. papa „papież”, od łac. papa „ojciec, biskup”, od gr. παπας papas „ojciec”[17].
Morfologia
Długość ciała 71–81 cm; masa ciała 3000–3750 g; rozpiętość skrzydeł 170–200 cm[18]. Upierzenie ptaka w przeważającej mierze białe, z szarymi lub czarnymi piórami wokół szyi, na lotkach oraz ogonie. Jego głowa i szyja (w górnym odcinku) są nieopierzone. Kolor skóry w różnych obszarach ciała bardzo się różni – może być żółty, pomarańczowy, niebieski, fioletowy, bądź czerwony. Kondor królewski ma zauważalny żółty, mięsisty grzebień na dziobie. Ptak jest padlinożercą, dzięki silnemu dziobowi często jako pierwszy robi początkowe nacięcie na ciele martwego zwierzęcia. Dzięki dużym rozmiarom zwykle odgania od padliny swoich mniejszych krewnych – inne gatunki kondorów. Może dożyć w niewoli 30 lat[19].
Ekologia
-
Biotop
- Nisko położone lasy tropikalne (do 1200 m n.p.m.).
-
Gniazdo
-
Jaja
- Samica składa zwykle jedno jajo.
-
Wysiadywanie
- Jajo wysiadywane jest przez obydwoje rodziców. Pióra piskląt są brązowe, zmiana ubarwienia na dorosłe następuje w wieku 18 miesięcy.
-
Pożywienie
- Żywi się wyłącznie padliną. W przeciwieństwie do innych kondorów nie zaobserwowano, aby zabijał chore lub zdychające zwierzęta[20]. Często wypatruje wzdłuż brzegów rzek wyrzuconych ryb, jednak nie przeszukuje miejscowych wysypisk śmieci[21].
-
Ciekawostki
- W hieroglificznym alfabecie przedkolumbijskich Majów znak kondora królewskiego Cib oznacza 13. dzień miesiąca w ich kalendarzu.
Przypisy
-
↑ Sarcoramphus papa, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
-
↑ Sarcoramphus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.) [dostęp 2018-07-16]
-
↑ F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. 970, 1826 (niem.).
-
↑ D. Douglas. A sketch of a journey to the north-western parts of the continent of North America, during the years 1824, 5, 6, and 7. „Companion to the Botanical Magazine”. 2, s. 99, 1836 (ang.).
-
↑ G.R. Gray: A list of the genera of birds: with their synonyma an indication of the typical species of each genus. London: R. and J.E. Taylor, 1840, s. 1. (ang.)
-
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 235. (niem.)
-
↑ King Vulture (Sarcoramphus papa) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 29 grudnia 2010].
-
↑ BirdLife International 2016, Sarcoramphus papa [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018 [online], wersja 2018-1 [dostęp 2018-07-16] (ang.).
-
↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cathartidae Lafresnaye, 1839 - kondorowate - New World Vultures (Wersja: 2016-10-02). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2018-07-16].
-
↑ F. Gill & D. Donsker: New World vultures, Secretarybird, kites, hawks & eagles (ang.). IOC World Bird List: Version 8.2. [dostęp 2018-07-16].
-
↑ a b c C. Linneaus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 86. (łac.)
-
↑ H. von Berlepsch. On the birds of Cayenne. „Novitates Zoologicae”. 15, s. 289, 1908 (ang.).
-
↑ A.M.C. Duméril: Zoologie analytique, ou, Méthode naturelle de classification des animaux, rendue plus facile a l’aide de tableaux synoptiques. Paris: Allais, libraire, 1806, s. 32. (fr.)
-
↑ Jobling 2018 ↓, s. Sarcoramphus.
-
↑ Jobling 2018 ↓, s. Zopilotes.
-
↑ Jobling 2018 ↓, s. Gyparchus.
-
↑ Jobling 2018 ↓, s. papa.
-
↑ D. Houston, G.M. Kirwan & J.S. Marks: King Vulture (Sarcoramphus papa). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2016. [dostęp 2016-05-11]. (ang.)
-
↑ King Vulture. National Geographic. [dostęp 2007-09-11].
-
↑ Ormiston, D.: Sarcoramphus papa. Animal Diversity Web. [dostęp 2007-09-11].
-
↑ Channing, Keith: King Vulture-Sarcorhamphus papa. The Hawk Conservancy. [dostęp 2007-09-20].
Bibliografia
- J.A. Jobling: Key to Scientific Names in Ornithology. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Handbook of the Birds of the World Alive. Barcelona: Lynx Edicions, 2018. [dostęp 2018-07-16]. (ang.)
Linki zewnętrzne
