Muszkatołowcowate, muszkatowcowate (Myristicaceae R. Br.) – rodzina roślin drzewiastych i krzewiastych z około 475 gatunkami[1] zaliczanymi do 20[1]–21 rodzajów[2]. Występują na obszarach międzyzwrotnikowych, przy czym zasięgi poszczególnych rodzajów mieszczą się z reguły w którymś z trzech centrów występowania – w Azji wraz z północną Australią i Oceanią, w Afryce wraz z Madagaskarem oraz na kontynentach amerykańskich. We florze Polski brak przedstawicieli tej rodziny. Wielu przedstawicieli rodziny ma duże znaczenie gospodarcze. Najbardziej rozpowszechnionym w uprawie gatunkiem jest muszkatołowiec korzenny Myristica fragrans, z którego nasion pozyskuje się gałkę muszkatołową. Poza tym do rodziny tej należy szereg innych roślin przyprawowych, owocowych, leczniczych i dostarczających drewna[3].
Klad bazalny w obrębie rzędu magnoliowców[1]:
magnoliowcemuszkatołowcowate Myristicaceae
magnoliowate Magnoliaceae
degeneriowate Degeneriaceae
himantandrowate Himantandraceae
flaszowcowate Annonaceae
Rodzina zaliczona została do monotypowego rzędu muszkatołowców. Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Magnoliopsida Brongn., podklasa magnoliowe (Magnoliidae Novák ex Takht.), nadrząd Magnolianae Takht., rząd muszkatołowce (Myristicales Thomé ), rodzina muszkatołowcowate (Myristicaceae R. Br.)[6].
Rodzina z rzędu magnoliowców.
Szczególnie duże znaczenie ekonomiczne ma muszkatołowiec korzenny Myristica fragrans, który po złamaniu monopolu Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej na uprawę tego gatunku w 1843 rozprzestrzeniony został w całym obszarze tropikalnym. Nasiona tego gatunku służą przede wszystkim do wyrobu przyprawy – gałki muszkatołowej (stosowanej także jako narkotyk halucynogenny). Z uzyskiwanego z nich tłuszczu wyrabia się także masło muszkatowe. Osnówka otaczająca nasiona to przyprawa zwana macis (często fałszowana podobną, a nie mającą aromatu osnówką Myristica malabarica – tzw. bombay-macis). Podobną do gałki muszkatołowej tzw. gałkę papua pozyskuje się z Myristica argentea i Myristica neglecta rosnących na Nowej Gwinei oraz Myristica succedanea z Moluków[3].
Owocnie z rodzajów Myristica i Horsfieldia są jadalne, przyrządzane z octem i cukrem[3].
Znaczenie lecznicze w Afryce ma Pycnanthus kombo, z którego nasion pozyskuje się tłuszcz służący do leczenia chorób skóry. Nasiona Brochoneura acuminata z Madagaskaru są wykorzystywane do leczenia chorób przewodu pokarmowego. Sok mleczny z naciętych pni Myristica cumingii na Filipinach stosowany bywa w schorzeniach jamy ustnej. Szereg gatunków użytkowanych jest leczniczo w Ameryce Południowej przez Indian. Żywica z roślin z rodzaju Virola służy do zatruwania strzał, a sok mleczny ma działanie halucynogenne[3].
Tłuszcz z nasion roślin z rodzaju Virola, zwanych „orzechami olejowymi”, służy do wyrobu świec i mydła. Osnówkami nasion z rodzaju Horsfieldia barwi się zęby na czerwono na wyspie Ambon[3].
Liczne gatunki dostarczają także wartościowego drewna. Tak jest w przypadku drzew z rodzaju muszkatołowiec. Duże znaczenie ma też: Horsfieldia irya (drewno doskonale nadające się do polerowania), Otoba novogranatensis (drewno odporne na działanie szkodników, ważny surowiec w budownictwie na terenie Kolumbii), Pycnanthus kombo (wykorzystywane do wyrobu łodzi)[3].
Muszkatołowcowate, muszkatowcowate (Myristicaceae R. Br.) – rodzina roślin drzewiastych i krzewiastych z około 475 gatunkami zaliczanymi do 20–21 rodzajów. Występują na obszarach międzyzwrotnikowych, przy czym zasięgi poszczególnych rodzajów mieszczą się z reguły w którymś z trzech centrów występowania – w Azji wraz z północną Australią i Oceanią, w Afryce wraz z Madagaskarem oraz na kontynentach amerykańskich. We florze Polski brak przedstawicieli tej rodziny. Wielu przedstawicieli rodziny ma duże znaczenie gospodarcze. Najbardziej rozpowszechnionym w uprawie gatunkiem jest muszkatołowiec korzenny Myristica fragrans, z którego nasion pozyskuje się gałkę muszkatołową. Poza tym do rodziny tej należy szereg innych roślin przyprawowych, owocowych, leczniczych i dostarczających drewna.
