Caper Family

Hasło w Wikisłowniku

Kaparowate (Capparaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu kapustowców. Obejmuje ok. 30 rodzajów z co najmniej 324 gatunkami rozpowszechnionymi w strefie międzyzwrotnikowej i sięgającymi do strefy klimatu umiarkowanego – po południową Europę i Stany Zjednoczone w Ameryce Północnej^[3]. Najbardziej zróżnicowane w Brazylii^[4]. Odgrywają istotną rolę w okresowo suchych lasach podrównikowych^[3]. Pąki kwiatowe kaparów ciernistych marynowane w occie, oliwie lub winie bądź konserwowane w soli stanowią przyprawę o słodko-kwaśnym, lekko pikantnym smaku, nazywaną kaparami^[5]. Spożywane są także marynowane owoce i pędy innych gatunków, zwłaszcza w obszarze śródziemnomorskim. W Australii jadalne są owoce Capparis mitchellii. Niektóre drzewiaste gatunki z rodzaju Capparis dostarczają twardego drewna użytkowego. Rośliny z rodzajów Capparis i Steriphoma uprawiane bywają jako ozdobne^[3].

Morfologia

Pokrój

Krzewy i drzewa, zwykle bezbronne, rzadko cierniste^[3], niektóre gatunki są częściowo pnące^[4].

Liście

Skrętoległe, ułożone na pędzie spiralnie lub w dwóch rzędach. Przylistki, jeśli są obecne, są łuskowate. Na ogonkach liściowych często występują miodniki, czasem także kolce. Blaszka liściowa jest całobrzega, pojedyncza, trójlistkowa lub dłoniasto złożona^[3].

Kwiaty

Obupłciowe, zwykle promieniste, czasem lekko grzbieciste, zebrane są w szczytowe lub wyrastające w kątach liści grona, baldachogrona, rzadziej rozwijają się pojedynczo. Działki kielicha w liczbie czterech, są wolne i zwykle trwałe. Także płatki korony występują w liczbie czterech i są wolne. Dno kwiatowe często tworzy zgrubiały pierścień z miodnikami. Pręcikowie i słupkowie często jest wyniesione na androgynoforze. Pręciki są liczne – od 6 do ponad 250, o często długich, wolnych nitkach. Zalążnia powstaje z jednego owocolistka, ale jest dwukomorowa. Szyjka słupka jest krótka i gruba, zwieńczona pojedynczym, główkowatym znamieniem^[3].

Owoce

Torebki otwierające się jedną lub dwiema klapami oraz jagody^[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana w stosunku do grupy obejmującej kapustowate i Cleomaceae w obrębie rzędu kapustowców. Do niedawna wyróżniana była jako rodzina siostrzana kapustowatych, ale w takim ujęciu takson miał charakter parafiletyczny. Wyłączenie części rodzajów (dawniej podrodzina Cleomoideae) w odrębną rodzinę Cleomaceae pozwoliło utrzymać rodzinę jako takson monofiletyczny^[1]. Tu też dawniej włączano rośliny wyodrębniane obecnie jako osobne rodziny – Koeberlinia (→ Koeberliniaceae), Pentadiplandra (→ Pentadiplandarceae), Setchellanthus (→ Setchellanthaceae), Tovaria (→ Tovariaceae). Z kolei włączane tu plemię Stixidae i rodzaj Forchhammeria okazały się być bliżej spokrewnione (zagnieżdżone w drzewie filogenetycznym) z rodziną rezedowatych^[3].

kapustowce

Akaniaceae

Tropaeolaceae – nasturcjowate

Moringaceae – moringowate

Caricaceae – melonowcowate

Setchellanthaceae

Limnanthaceae – limnantesowate

Koeberliniaceae

Bataceae

Salvadoraceae

Emblingiaceae

Pentadiplandraceae

Resedaceae – rezedowate

Gyrostemonaceae

Tovariaceae

Capparidaceae – kaparowate

Cleomaceae

Brassicaceae – kapustowate

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe Takht. ex Reveal & Tahkt., nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kaparowate (Capparaceae Juss.)^[6].

Wykaz rodzajów^[7]

Pozycja w systemie Takhtajana (1997)

Osobny artykuł: Systematyka kaparowatych według Takhtajana.

Gromada: okrytonasienne (Magnoliophyta), klasa Magnoliopsida, podklasa ukęślowe (Dilleniidae), nadrząd Violanae, rząd kaparowce (Capparales), rodzina kaparowate (Capparaceae).

Przypisy