Multimedia w Wikimedia Commons 
Hasło w Wikisłowniku Tenrek zwyczajny[3], kretojeż bezogonowy (Tenrec ecaudatus) – gatunek ssaka owadożernego z rodziny tenrekowatych. Nazwa rodzajowa Tenrec pochodzi od słowa „tandraka” w języku malgaskim[4], zaś nazwa gatunkowa ecaudatus znaczy po łacińsku „bez ogona”.
Takson po raz pierwszy opisany przez Schrebera w 1778 roku pod nazwą Erinaceus ecaudatus[5]. Jako lokalizację holotypu autor wskazał Madagaskar[5]. Gatunek ten jest jedynym przedstawicielem rodzaju Tenrec Lacépède, 1799[6].
Erinaceus ecaudatus Schreber, 1778
Tenrek zwyczajny występuje na Madagaskarze, natomiast na Komorach, Seszelach, Mauritusie i Reunionie został introdukowany początkowo jako pokarm dla pracowników plantacji[6][2][7]. Zamieszkuje tereny krzewiaste i lasy równikowe, często w pobliżu źródeł wody[7][8]. Spotykany również na polach ryżowych, plantacjach i w ośrodkach miejskich. Pojawia się do wysokości 2500 m n.p.m.[2]
Największy przedstawiciel rodziny tenrekowatych[11]. Ciało silne i muskularne. Głowa wydłużona, zakończona spiczastym ryjkiem. Oczy i uszy małe[8][12]. Ogon szczątkowy. Ubarwienie w zależności od rejonu występowania waha się od szaro-brązowego do czerwono-brązowego[7]. Sierść jest gęsta i składa się ze sztywnych włosów i tępych kolców. Kolce młodych są koloru białego[8][13]. Kończyny przednie są dłuższe od tylnych. Łapy o pięciu palcach zakończone są ostrymi pazurami. Samice mają zazwyczaj 12 par sutków. Układ pokarmowy, rozrodczy i wydalniczy łączą się w fałdzie skórnym przypominającym kloakę[9].
Ssak ten prowadzi samotny i nocny tryb życia. Dorosłe tenreki starają się unikać nawzajem, z wyjątkiem okresu rozrodu i matki opiekującej się młodymi. Głównie okresy aktywności przypadają na wieczór (od 18 do 21 godz.) oraz noc (od 1 do 5 godz.)[7]. Często można go spotkać podczas kąpieli na polach ryżowych. W poszukiwaniu pożywienia potrafi wspinać się na strome skały i rzadziej na drzewa. Nora zwykle znajduje się w pobliżu potoków lub strumieni i ma kształt litery Y. Przeważnie ma dwa wyjścia i komorę sypialną długości 1–2 m. Podczas suchych zimowych miesięcy kiedy zasoby pokarmowe są ograniczone, ssak ten zapada w głęboki sen. Areał osobniczy wynosi 0,5-2 ha. W sytuacji zagrożenia stroszy sztywne włosy i kolce na grzbiecie[14] i wydaje z siebie syczące odgłosy[4]. Otwiera też szeroko paszczę i w ostateczności kąsa. Młode wytwarzają dźwiękowy sygnał alarmowy w procesie zwanym strydulacja. Na ten dźwięk rodzeństwo rozbiega się i szuka schronienia[7]. Długie wąsy i włosy na plecach wykorzystywane są do wykrywania drgań. Mają też dobry zmysł wzroku. Do komunikacji wykorzystują również bodźce zapachowe.
Okres godowy przypada głównie na październik i listopad. Samce często staczają walki o samice. Podczas spotkania para nawzajem się obwąchuje po czym przystępuje do krycia. Podczas kopulacji samiec przytrzymuje samicę przednimi nogami i częstą ją liże[7]. Ciąża trwa zwykle 56–64 dni. Po tym okresie rodzi się 1-32 młodych (zwykle jednak 10-20)[15] o masie urodzeniowej 21 g[10]. Wielkość miotu zależy od warunków w jakich występuje ten ssak: w tropikalnych lasach Seszeli w pobliżu równika wynosi około 10, w większości badanych obszarów 15, natomiast na sawannach 20[7]. Młode rodzą się słabo rozwinięte i z zamkniętymi oczami (które otwierają po 14 dniach). Okres laktacji trwa około 4 tygodnie. Po tym okresie matka wyprowadza młode i zaczynają przyjmować stały pokarm. Zmiana ubarwienia następuje po 60 dniach życia. Po 3-4 miesiącach zazwyczaj opuszczają gniazdo i rozpoczynają samodzielne życie.
Tenrek zwyczajny jest wszystkożerny. Na pokarm składają się głównie owady, dżdżownice i inne bezkręgowce oraz rośliny, owoce, płazy, gady i małe ssaki. Długi pysk oraz włosy czuciowe wykorzystywane są do szukania pokarmu pod ściółką leśną. Do rozłupywania twardych pancerzy owadów wykorzystuję silne mięśnie szczęk[16].
Niewiele wiadomo na temat drapieżników polujących na tenreka. Jedynie człowiek polował na te ssaki od tysięcy lat, głównie dla mięsa. Ponadto jako owadożerca niewątpliwie redukuje populacje owadów szkodników[7]. Mogą być nosicielami bakterii wywołujących leptospirozy[17].
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka)[2]. Nie ma większych zagrożeń dla populacji tego gatunku. Jedynie wprowadzone szczury z rodzaju Rattus mogą być w pewnych okolicznościach konkurencją dla tenreka zwyczajnego[7].
Tenrek zwyczajny, kretojeż bezogonowy (Tenrec ecaudatus) – gatunek ssaka owadożernego z rodziny tenrekowatych. Nazwa rodzajowa Tenrec pochodzi od słowa „tandraka” w języku malgaskim, zaś nazwa gatunkowa ecaudatus znaczy po łacińsku „bez ogona”.
