Ten artykuł dotyczy zboża. Zobacz też:
inne znaczenia tego słowa.
Hasło w Wikisłowniku Żyto (Secale L.) – rodzaj roślin jednorocznych, dwuletnich lub wieloletnich z rodziny wiechlinowatych. Pochodzi z Azji. Liczy około 10 gatunków[2], z których najważniejszym ze względów gospodarczych jest uprawiane żyto zwyczajne[3]. Gatunkiem typowym jest Secale cereale L.[4]:
Morfologia
- Łodyga
-
Źdźbło ma wysokość ok. 1,5 m.
- Korzenie
- Żyto w porównaniu z innymi zbożami, ma dobrze rozwinięty system korzeniowy, co umożliwia pobieranie wody i składników pokarmowych z głębszych warstw gleby.
- Kwiaty
-
Kłos o kłoskach dwukwiatowych, ościsty.
- Owoce
-
Ziarniaki o kształcie podłużnym, wrzecionowatym, o barwie szarozielonej.
Systematyka
-
Synonimy[4]
Gramen Séguier
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Rodzaj należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rzędu wiechlinowców (Poales)[1]. W obrębie rodziny należy do podrodziny wiechlinowych (Pooideae), plemienia Triticeae[5].
- Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa komelinowe (Commelinidae Takht.), nadrząd Juncanae Takht., rząd wiechlinowce (Poales Small), rodzina wiechlinowate (Poaceae (R. Br.) Barnh.), rodzaj żyto (Secale L.)[6][7].
- Gatunki flory Polski[8]
- Inne gatunki[9]
Mieszaniec międzygatunkowy:
-
Secale × derzhavinii Tzvelev
Galeria
Zastosowanie
Żyto jest popularną rośliną uprawną, choć jego powierzchnia uprawy i znaczenie gospodarcze spada. Ziarniaki żyta są stosowane do wyrobu pasz dla bydła i trzody chlewnej. Z żyta produkuje się również mąkę którą stosuje się głównie do wypieku chleba. Produkuje się z niego też alkohol etylowy. Słomę żytnią stosowano do wyrobu strzech, oraz jako ściółkę dla zwierząt.
Przypisy
-
↑ a b P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-02-01].
-
↑ GrassBase – The Online World Grass Flora
-
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 1057. ISBN 83-214-1305-6.
-
↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
-
↑ Poaceae (grass family) (ang.). W: Taxonomy Browser [on-line]. The National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2011-02-01].
-
↑ James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju żyto według Reveala
-
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Secale (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-09].
-
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
-
↑ Secale (ang.). W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-02-01].