dcsimg

केवड़ा ( Hindi )

provided by wikipedia emerging languages

 src=
केवड़ा

केवड़ा सुगंधित फूलों वाले वृक्षों की एक प्रजाति है जो अनेक देशों में पाई जाती है और घने जंगलों मे उगती है। पतले, लंबे, घने और काँटेदार पत्तों वाले इस पेड़ की दो प्रजातियाँ होती है- सफेद और पीली। सफेद जाति को केवड़ा और पीली को केतकी कहते है। केतकी बहुत सुगन्धित होती है और उसके पत्ते कोमल होते है। इसमे जनवरी और फरवरी में फूल लगते हैं। केवड़े की यह सुगंध साँपों को बहुत आकर्षित करती है। इनसे इत्र भी बनाया जाता है जिसका प्रयोग मिठाइयों और पेयों में होता है। कत्थे को केवड़े के फूल में रखकर सुगंधित बनाने के बाद पान में उसका प्रयोग किया जाता है। केवड़े के अंदर स्थित गूदे का साग भी बनाया जाता है। इसे संस्कृत, मलयालम में केतकी, तेलुगु main mogalipuvvu, हिन्दी और मराठी में केवड़ा, गुजराती में केवड़ों, कन्नड़ में बिलेकेदगे गुण्डीगे, तमिल में केदगें फारसी में करंज, अरबी में करंद और लैटिन में पेंडेनस ओडोरा टिसीमस कहते हैं।[2] इसके वृक्ष गंगा नदी के सुन्दरवन डेल्टा में बहुतायत से पाए जाते हैं। आयुर्वेद की नजर से :-

परिचय

केवड़ा पैंडेनसी (Pandanacea) कुल के एकदली वर्ग का पौधा जो उष्ण कटिबंधीय, हिंद महासागर के तटीय देशों में तथा प्रशांत महासागर के टापुओं में पाया जाता है। दक्षिण भारत के तटीय भागों में केवड़ा प्राकृतिक रूप से उगता है। फूलों की तीक्ष्ण गंध के कारण यह बागों में भी लगाया जाता है।

इसका पौधा ५-७ मीटर ऊँचा होता है और बलुई मिट्टी पर नम स्थानों में अधिक पनपता है। इसका प्रधान तना शीघ्र ही शाखाओं में विभाजित हो जाता है और हर शाखा के ऊपरी भाग से पत्तियों का गुच्छा निकलता है। पत्तियाँ लंबी तथा किनारे पर काँटेदार होती है और तने पर तीन कतारों में लगी रहती हैं। जमीन से कुछ ऊपरवाले तने के भाग से बहुत सी हवाई जड़ें निकलती हैं और कभी कभी जब तने का निचला भाग मर जाता है तब पौधे केवल इन हवाई जड़ों के सहारे पृथ्वी पर जमे रहते हैं। इनके पुष्पगुच्छ में नर या मादा फूल मोटी गूदेदार धुरी पर लगे होते हैं। नर पुष्पगुच्छ में कड़ी महक होती हैं। मादा पुष्पगुच्छ में जब फल लगते हैं और पक जाते हैं तब वह गोलाकार नारंगी रंग के अनन्नास के फल की भाँति दिखाई पड़ता है। केवड़े के ये फल समुद्र की लहरों द्वारा दूर देशों तक पहुँच जाते है और इसी से केवड़ा समुद्रतटीय स्थानों में अधिकता से पाया जाता है। नर पुष्पगुच्छ से केवड़ाजल और इत्र बनाए जाते हैं। पत्तियों के रेशे रस्सी आदि बनाने के काम आते हैं। जड़ों से टोकरी तथा बुरुश बनाया जाता हैं।

हिन्दू धर्म में महत्व

 src=
सुन्दरवन में मानसी देवी की प्रतिमा

केवड़े की झाड़ में साँप प्रायः आश्रय लेते हैं। इसलिये बंगाल के हिन्दू लोग इसे मानसी देवी का जन्मस्थान मानते हैं क्योंकि मानसी देवी सर्पों की रक्षिका देवी हैं।

आयुर्वेद की नजर से

आयुर्वेद में केवड़ा का बहुत महत्व है और ये कई प्रकार की बीमारियो में काम आता है।

केवडा जल

भाप आसवन विधि से तैयार किया गया केवड़े का अर्क उत्तरी भारत विशेषत: राजस्थान में कई व्यंजनों में उपयोग में लाया जाता है। जैसे रसगुल्ला, गुलाब, जामुन, रबड़ी, रस-मलाई, श्रीखंड .अत्यंत सुगंधित व्यंजन जैसे मुगलाई व्यंजनों में भी इसका उपयोग किया जाता है, इससे थोड़े में ही संतुष्टि का आभास होता है। - केवड़े के पानी में सफ़ेद चन्दन मिला कर सूंघने से गर्मी से होने वाला सिर दर्द ठीक होता है। - खाज खुजली और त्वचा रोगों में लगाने से लाभ होता है। - केवड़ा तेल का उपयोग औषधि के रूप में गठियावत में किया जाता है। -केवड़े जल का प्रयोग केशों के दुर्गंध दूर करने के लिए किया जाता है। - केवडा जल से गणेशजी का अभिषेक किया जाता है। - गुलाब जल की तरह केवडा जल भी त्वचा को टोन करता है। - यह त्वचा की गहराई से सफाई करता है। - त्वचा के छिद्रों को बंद करता है। - इसके एंटी ऑक्सीडेंट कैंसर , बुढापे आदि से लड़ने में मदद करते है। - इसकी मनमोहक सुगंध मन को शान्ति देती है। 

चित्रदीर्घा

इन्हें भी देखें

सन्दर्भ

  1. साँचा:ওয়েব উদ্ধৃতি
  2. "केवड़ा". हेल्थ एन्ड थेरेप्यूटिक. अभिगमन तिथि १६ नवंबर २००९. |access-date= में तिथि प्राचल का मान जाँचें (मदद)

बाहरी कड़ियाँ

license
cc-by-sa-3.0
copyright
विकिपीडिया के लेखक और संपादक

केवड़ा: Brief Summary ( Hindi )

provided by wikipedia emerging languages
 src= केवड़ा

केवड़ा सुगंधित फूलों वाले वृक्षों की एक प्रजाति है जो अनेक देशों में पाई जाती है और घने जंगलों मे उगती है। पतले, लंबे, घने और काँटेदार पत्तों वाले इस पेड़ की दो प्रजातियाँ होती है- सफेद और पीली। सफेद जाति को केवड़ा और पीली को केतकी कहते है। केतकी बहुत सुगन्धित होती है और उसके पत्ते कोमल होते है। इसमे जनवरी और फरवरी में फूल लगते हैं। केवड़े की यह सुगंध साँपों को बहुत आकर्षित करती है। इनसे इत्र भी बनाया जाता है जिसका प्रयोग मिठाइयों और पेयों में होता है। कत्थे को केवड़े के फूल में रखकर सुगंधित बनाने के बाद पान में उसका प्रयोग किया जाता है। केवड़े के अंदर स्थित गूदे का साग भी बनाया जाता है। इसे संस्कृत, मलयालम में केतकी, तेलुगु main mogalipuvvu, हिन्दी और मराठी में केवड़ा, गुजराती में केवड़ों, कन्नड़ में बिलेकेदगे गुण्डीगे, तमिल में केदगें फारसी में करंज, अरबी में करंद और लैटिन में पेंडेनस ओडोरा टिसीमस कहते हैं। इसके वृक्ष गंगा नदी के सुन्दरवन डेल्टा में बहुतायत से पाए जाते हैं। आयुर्वेद की नजर से :-

license
cc-by-sa-3.0
copyright
विकिपीडिया के लेखक और संपादक

केवडा ( Marathi )

provided by wikipedia emerging languages
 src=
केवडा

केवडा (अन्य मराठी नावे: केतकी ; शास्त्रीय नाव: Pandanus Odoratissimus, पांदानस ओडोटिसिमस ; इंग्लिश: Screw Pine, स्क्रू पाइन ;) ही आग्नेय आशिया, दक्षिण आशिया या प्रदेशांत आढळणारी सुगंधी वनस्पती आहे. केवड्याची नर व मादी झाडे वेगवेगळी असतात. याचे कणीस म्हणजे नरफूल २५-५० से.मी. लांब असते. त्यात ५-१० से.मी. लांब अनेक तुरे असतात व त्यावर पांढरट पिवळे सुगंधी आवरण असते, तर मादी फूल लहान असून (५ से. मी.) त्याचे पुढे पिवळे व पिकल्यानंतर लाल रंगाचे लंबगोल १५-२५ से. मी. लांबीचे फळ तयार होते.

लागवड

 src=
केवड्याचे बन

लागवडीसाठी ३-४ इंच जाडीचे २/२.५ फूट लांबीच्या फुटव्यांची अथवा फांद्याची लागण करावी. याच्या खोडाला जमिनीपासून थोडय़ाशा अंतरावर आधारमुळे येतात. वाढणाऱ्या झाडास या हवेतील मुळांपासून आधार मिळतो. केवड्याची अभिवृद्धी जमिनीतून निघालेल्या फुटव्यांपासून अथवा जुन्या फांद्यांपासून करतात. सुगंधी कणसाकरिता नर झाडांची लागवड करतात.

भारतातील उत्पादन

भारतात केवडा आंध्र प्रदेश, तमिळनाडू, ओरिसा, गुजरात, अंदमान व कोकणात आढळतो. ओरिसामध्ये मोठय़ा प्रमाणावर याचे उत्पादन घेतले जाते.

उपयोग

केवडा ही बहुउपयोगी वनस्पती असून सुगंधी औषधी व इतर उत्पादनासाठी केवडय़ाचा उपयोग होतो. फुलांचा वापर केवडा अत्तर, केवडा तेल व केवडा पाणी यासाठी करतात. जल ऊर्ध्वपतनाने केवडा तेल व केवडा पाणी मिळते. केवड्याचे तेल काढताना केवड्याच्या कणीसापासून हिरवी पाने वेगळी करतात व कणसाचे ३-४ तुकडे करून स्टेनलेस स्टीलच्या ऊर्ध्वपतन यंत्रात पाण्यासह घालून गुलाबाप्रमाणेच ऊर्ध्वपतन प्रक्रिया करतात. केवड्याच्या तेलात सुमारे ७.५ टक्के मिथाईल बीटा फिनाईल इथाईल ईथर हे रासायनिक घटक द्रव्य असते. केवड्याच्या पाण्याचा वापर विविध प्रकारांच्या मिठायांत केला जातो. सरबते तयार करण्यासाठी देखील केवडा पाणीचा वापर केला जातो. केवडा तेलाचा वापर पान मसाल्यात, जर्दा तसेच उच्च प्रतीच्या सौंदर्यप्रसाधनात केला जातो.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
विकिपीडियाचे लेखक आणि संपादक

केवडा: Brief Summary ( Marathi )

provided by wikipedia emerging languages
 src= केवडा

केवडा (अन्य मराठी नावे: केतकी ; शास्त्रीय नाव: Pandanus Odoratissimus, पांदानस ओडोटिसिमस ; इंग्लिश: Screw Pine, स्क्रू पाइन ;) ही आग्नेय आशिया, दक्षिण आशिया या प्रदेशांत आढळणारी सुगंधी वनस्पती आहे. केवड्याची नर व मादी झाडे वेगवेगळी असतात. याचे कणीस म्हणजे नरफूल २५-५० से.मी. लांब असते. त्यात ५-१० से.मी. लांब अनेक तुरे असतात व त्यावर पांढरट पिवळे सुगंधी आवरण असते, तर मादी फूल लहान असून (५ से. मी.) त्याचे पुढे पिवळे व पिकल्यानंतर लाल रंगाचे लंबगोल १५-२५ से. मी. लांबीचे फळ तयार होते.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
विकिपीडियाचे लेखक आणि संपादक

କିଆ ( Oriya )

provided by wikipedia emerging languages

କିଆ ଏକ କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ ଉଦ୍ଭିଦ୤ ବହୁ ଶାଖାୟିତ କିଆ ସାଧାରଣତଃ ୬ ମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ିଥାଏ ୤ ସବୁଜ ବର୍ଣ୍ଣର ପତ୍ର ଲମ୍ବ ୧-୧.୫ ମି., ଓସାର ୪ ସେ.ମି. ୤ ପତ୍ରଧାର କଣ୍ଟା ଯୁକ୍ତ ୤ କିଆ ଗଛକୁ ୫ବର୍ଷ ହେଲେ ପ୍ରାୟତଃ ଫୁଲ ଧରିବା ଆରମ୍ଭ କରେ ୤ ଗୋଟିଏ ଗଛରୁ ୩୫ରୁ ୪୦ଟି ଫୁଲ ଫୁଟେ ଓ ୧୦ରୁ ୨୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଗଛରୁ ଅଧିକ ଫୁଲ ଉତ୍ପାଦିତ ହୋଇଥାଏ ୤

ବ୍ୟବହାର

ଏହା ଏକ ବୁଦା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୱିଦ ଯାହାର ସୁଗନ୍ଧିତ ପୁଷ୍ପରୁ ଅର୍କ ବାହାର କରା ଯାଏ । ଏହା ଏକ ଉଦ୍ଦୀପକ ହିସାବରେ ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ । ଏହି ପୁଷ୍ପ ଏକ ଖାଦ୍ୟ-ସୁଗନ୍ଧି ଭାବରେ ବିଖ୍ୟାତ । ଏହା [୧] ଅନେକ ଭାରତୀୟ ଖାଦ୍ୟ ଯେପରିକି ରସଗୋଲା, ପିଠା ଓ ଅନେକ ମିଷ୍ଟାନ୍ନରେ ସୁଗନ୍ଧି ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଏହାର ସୁଗନ୍ଧ ଏନେକ ସାପ ମାନଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରାଇବାରେ କୁଖ୍ୟାତ[୨]

ପ୍ରାଦେଶିକ ନାମ

Common names include:

ଆଧାର

license
cc-by-sa-3.0
copyright
ଉଇକିପିଡ଼ିଆର ଲେଖକ ଏବଂ ସମ୍ପାଦକ |

கைதை ( Tamil )

provided by wikipedia emerging languages

கைதை (Pandanus odorifer) என்னும் மலர் தாழை இனம். பூவே முள்ளாகிக் கையில் தைப்பதால் ‘கைதை’ என இதற்குப் பெயரிட்டனர். கைதை மேட்டுநிலங்களிலும் மழைநீர் வளத்தில் வளரும். கடற்கரை மணல்வெளியில் வளர்வது கைதை. தாழை என்பது சூடும் பூ. கைதை என்பது நிழல் தரும் மரம்.

தாழை மலரே தாழம்பூ எனப்படுகிறது. நீர்நிலைகளின் கரைகளில் இவை செழித்து வளரும். தாழம்பூவை மகளிர் தலையில் சூடிக்கொள்வர். கூந்தலில் சடை பின்னும்போது சேர்த்துப் பின்னிக்கொண்டும் மணம் கமழச் செய்வர்.

சங்ககால மகளிர் குவித்து விளையாடிய மலர்களில் தாழை [2] கைதை [3] ஆகிய இரு மலர்களும் இடம்பெற்றுள்ளன.

கைதை பற்றிச் சங்கப்பாடல் தரும் செய்திகள்

  • கைதை மலர் வானத்தில் சுடர் வீசும் கதிரவன் போலத் தோற்றமளிக்கும்.[4]
  • கைதை மலரை மேலே தூக்கி ஒடித்துப் பறிறிப்பார்கள்.[5]
  • கைதைப் பூவின் இதழ்கள் உண்மையில் அந்த மரத்தின் கிளைகள். அதில் நாரைகள் பெருமீனுக்காக அயிரை மீனைக் கௌவாமல் காத்திருக்கும்.[6]
  • ஞாழல், புன்னை, கைதை, செருந்தி ஆகிய பூக்களில் ஞிமிறு-வண்டு இமிரும். தும்பி-வண்டு ஊதும்.[7]
  • படப்பையில் கைதையை உண்ணாமல் எருமை நெய்தல் மலரை மேயும்.[8]
  • அன்னப் பறவைகள் கைதையில் அமராமல் ஓடிவிடும்.[9]
  • நண்டு கைதைக் கிளைகளில் பதுங்கிக்கொள்ளும்.[10]
  • கைதை மரத்தோரம் குதிரைவண்டித் தேரை நிறுத்துவர்.[11]

மேலும் காண்க

சங்ககால மலர்கள்
தாழை மலர்

அடிக்குறிப்பு

  1. "The Plant List: A Working List of All Plant Species". பார்த்த நாள் 26 February 2015.
  2. குறிஞ்சிப்பாட்டு (பாடலடி 83)
  3. குறிஞ்சிப்பாட்டு (பாடலடி 80)
  4. பெருங்கடல், நீல் நிறப் புன்னை தமி ஒண் கைதை, வானம் மூழ்கிய வயங்கு ஒளி நெடுஞ்சுடர்க், கதிர் காய்ந்து எழுந்து அகம் கனலி ஞாயிற்று, வைகுறு வனப்பின் தோன்றும் - நற்றிணை 163
  5. மலர் பறித்தல் அடும்பு – கொய்வர். கைதை – தூக்குவர். நெய்தல் குறிவர். கொடுங்கழி மருங்கின் அடும்புமலர் கொய்தும், கைதை தூக்கியும், நெய்தல் குற்றும், நற்றிணை 349
  6. கைதையம் படுசினை நற்றிணை 178
  7. கலித்தொகை 127-1மு
  8. அகம் 100-18
  9. குறுந்தொகை 304
  10. அகம் 170-9
  11. அகம் 210-12
license
cc-by-sa-3.0
copyright
விக்கிபீடியா ஆசிரியர்கள் மற்றும் ஆசிரியர்கள்

கைதை: Brief Summary ( Tamil )

provided by wikipedia emerging languages

கைதை (Pandanus odorifer) என்னும் மலர் தாழை இனம். பூவே முள்ளாகிக் கையில் தைப்பதால் ‘கைதை’ என இதற்குப் பெயரிட்டனர். கைதை மேட்டுநிலங்களிலும் மழைநீர் வளத்தில் வளரும். கடற்கரை மணல்வெளியில் வளர்வது கைதை. தாழை என்பது சூடும் பூ. கைதை என்பது நிழல் தரும் மரம்.

தாழை மலரே தாழம்பூ எனப்படுகிறது. நீர்நிலைகளின் கரைகளில் இவை செழித்து வளரும். தாழம்பூவை மகளிர் தலையில் சூடிக்கொள்வர். கூந்தலில் சடை பின்னும்போது சேர்த்துப் பின்னிக்கொண்டும் மணம் கமழச் செய்வர்.

சங்ககால மகளிர் குவித்து விளையாடிய மலர்களில் தாழை கைதை ஆகிய இரு மலர்களும் இடம்பெற்றுள்ளன.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
விக்கிபீடியா ஆசிரியர்கள் மற்றும் ஆசிரியர்கள்

தாழை ( Tamil )

provided by wikipedia emerging languages

தாழை மலர் (Pandanus fascicularis) தற்காலத்தில் தாழம்பூ என அழைக்கப்படுகிறது. வழுவழுப்பான மரத்தை வாழை என்பது போன்று, தாழ்ந்து தொங்கும் மடல்பூவைத் தாழை என்றனர். நீர்நிலைகளின் கரைகளில் இவை செழித்து வளரும். தாழம்பூவை மகளிர் தலையில் சூடிக்கொள்வர். கூந்தலில் சடை பின்னும்போது சேர்த்துப் பின்னிக்கொண்டும் மணம் கமழச் செய்வர்.

கைதை என்னும் மலரும் இதன் இனம். கைதை மேட்டுநிலங்களிலும் மழைநீர் வளத்தில் வளரும். கடற்கரை மணல்வெளியில் வளர்வது கைதை. தாழை என்பது சூடும் பூ. கைதை என்பது நிழல் தரும் மரம்.

சங்க காலம்

சங்ககால மகளிர் குவித்து விளையாடிய மலர்களில் தாழை [1] கைதை [2] ஆகிய இரு மலர்களும் இடம்பெற்றுள்ளன.

பழங்குறிப்புகள்
  • தாழையின் மடல் பெரியது [3]
  • இளமையில் வாழைத்தண்டு போன்று இருக்கும் மகளிர் குறங்கு(மால்-தொடை) முதுமையில் தாழை மரத்துத் தண்டு போல மாறிவிடுமாம். [4]

பயன்பாடுகள்

தாழைமர இலைகளை மடல் என்பர். தாழைமடல்களைக் கொண்டு குடை செய்வர். தலையில் தொப்பி போலப் போட்டுக்கொள்ளும் குடையாகவும், மழைக்குக் கையால் பிடித்துக்கொள்ளும் குடையாகவும் இது தைக்கப்படும். இதன் வாசனைக்காக இதனை உணவில் சேர்ப்பார்கள்.[5] தாழம்பூ செடி

மேலும் காண்க

அடிக்குறிப்பு

  1. குறிஞ்சிப்பாட்டு (பாடலடி 83)
  2. குறிஞ்சிப்பாட்டு (பாடலடி 80)
  3. மடல் பெரிது தாழை மகிழ் இனிது கந்தம் – நீதிநூல் பாடிய ஔவையார்
  4. மணிமேகலை 20-62
  5. Kewda essence
license
cc-by-sa-3.0
copyright
விக்கிபீடியா ஆசிரியர்கள் மற்றும் ஆசிரியர்கள்

தாழை: Brief Summary ( Tamil )

provided by wikipedia emerging languages

தாழை மலர் (Pandanus fascicularis) தற்காலத்தில் தாழம்பூ என அழைக்கப்படுகிறது. வழுவழுப்பான மரத்தை வாழை என்பது போன்று, தாழ்ந்து தொங்கும் மடல்பூவைத் தாழை என்றனர். நீர்நிலைகளின் கரைகளில் இவை செழித்து வளரும். தாழம்பூவை மகளிர் தலையில் சூடிக்கொள்வர். கூந்தலில் சடை பின்னும்போது சேர்த்துப் பின்னிக்கொண்டும் மணம் கமழச் செய்வர்.

கைதை என்னும் மலரும் இதன் இனம். கைதை மேட்டுநிலங்களிலும் மழைநீர் வளத்தில் வளரும். கடற்கரை மணல்வெளியில் வளர்வது கைதை. தாழை என்பது சூடும் பூ. கைதை என்பது நிழல் தரும் மரம்.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
விக்கிபீடியா ஆசிரியர்கள் மற்றும் ஆசிரியர்கள்

ಕೇದಗೆ ( Kannada )

provided by wikipedia emerging languages

ಕೇದಗೆಯು ಪ್ಯಾಂಡನೇಸೀ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಸಸ್ಯ. ಇದಕ್ಕೆ ತಾಳೆಗಿಡ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಕ್ರೂ ಪೈನ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಪ್ಯಾಂಡಾನಸ್ ಓಡರೇಟಿಸಿಮಸ್, ಸುವಾಸನಾಯುಕ್ತವಾದ ಹೂಗೊಂಚಲಿನಿಂದಾಗಿ ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

 src=
ಕೇದಿಗೆ

ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವುದು

 src=
ಕೇದಿಗೆ ಗಿಡ

ಪ್ರಪಂಚದ ತೇವಪೂರಿತ ಉಷ್ಣಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ. ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ಆಫ್ರಿಕದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪಗಳವರೆಗೂ ಇದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಇದೆ.

ಕೇದಗೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ನದಿ, ಹಳ್ಳ ಹಾಗೂ ಸಮುದ್ರಗಳ ದಂಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಹೊಲಗದ್ದೆಗಳ ಇಕ್ಕೆಲಗಳಲ್ಲೂ ಕಂಡುಬರುವುದುಂಟು. ಅಲ್ಲದೆ ಇದರ ಕೆಲವು ಬಗೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗಿ, ಸುವಾಸನಾಯುಕ್ತ ಗುಣಕ್ಕಾಗಿ, ಇವುಗಳಿಂದ ತೆಗೆಯಲಾಗುವ ಸುಗಂಧದ್ರವ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಬೆಳೆಸುವುದೂ ಉಂಟು. ಕೇದಗೆ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹರಡಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯುವ ಹಾಗೂ ನಿತ್ಯಹಸಿರಾಗಿರುವ ಸಸ್ಯ. ಇದರಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ವಿಭಿನ್ನ ಬಗೆಗಳಿದ್ದು ಕೆಲವು ಪೊದೆಸಸ್ಯಗಳಾಗಿಯೂ ಇನ್ನು ಕೆಲವು ಚಿಕ್ಕ ಮರಗಳಾಗಿಯೊ ಬೆಳೆಯುವುದುಂಟು. ಕೆಲವು ಬಗೆಗಳ ಎಲೆಗಳ ಅಂಚು ಮುಳ್ಳಿನಂತಿದ್ದರೆ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವು ಬಗೆಗಳ ಎಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳುಗಳೇ ಇಲ್ಲ. ವಿವಿಧ ಬಗೆಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸದಿಂದಾಗಿ ಅವನ್ನು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರಭೇದಗಳೆಂದು ಭಾವಿಸಿರುವುದಲ್ಲದೆ ಕೇದಗೆಯನ್ನು ಬಹುರೂಪಿ (ಪಾಲಿಮಾರ್ಫಿಕ್) ಸಸ್ಯ ಎಂದು ಸಹ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇದಗೆಯ ವಿವಿಧ ಬಗೆಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ಬಗೆಗಳ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಅಂತಸ್ತಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.

ಪ್ರಭೇದಗಳು

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಪ್ರಭೇದವೂ ಇದನ್ನೇ ಬಹುವಾಗಿ ಹೋಲುವ ಇನ್ನಿತರ 35 ಪ್ರಭೇದಗಳೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಉಳಿದ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದವು-ಪ್ಯಾಂಡೇನಸ್ ಫೀಟಿಡಸ್ ಪ್ಯಾ, ಫರ್ಕೇಟಸ್, ಪ್ಯಾ, ಲಿರಾಮ್ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾ, ಅಂಡಮಾನೆನ್ಸಿಯಮ್ ಇವೆಲ್ಲಕ್ಕೂ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿ ಕೇದಗೆ ಎಂಬ ಹೆಸರೇ ಇದೆ.

ಕೇದಗೆಯ ಬಲು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಹಾಗೂ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಭೇದವಾದ ಓಡರೇಟಿಸಿಮಸ್ ಸುಮಾರು 6 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಯುವ ಚಿಕ್ಕ ಮರ. ಮುಖ್ಯ ಕಾಂಡ ನೇರವಾಗಿ ಬೆಳೆಯುವುದಾದರೂ ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಇದು ಒಂದು ಕಡೆ ಬಾಗುತ್ತದೆ. ಕಾಂಡದುದ್ದಕ್ಕೂ ಅಲ್ಲಲ್ಲೆ ದಪ್ಪನೆಯ ಹಾಗೂ ದೃಢವಾದ ಬೇರುಗಳು ಹುಟ್ಟಿ ಭೂಮಿಯ ಕಡೆಗೆ ಬೆಳೆದು ನೆಲದಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಇಳಿದು ಮುಖ್ಯ ಕಾಂಡ ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಒರಗಿ ಬೀಳದಂತೆ ತಡೆದು ಕಾಂಡಕ್ಕೆ ಆಧಾರವನ್ನೀಯುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇವಕ್ಕೆ ಆಧಾರ ಬೇರುಗಳೆಂದು (ಸ್ಟಿಲ್ಟ್ ರೂಟ್ಸ್) ಹೆಸರಿದೆ. ಬೇರುಗಳು ಗಿಡಕ್ಕೆ ಆಧಾರವನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಮಣ್ಣು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕುಸಿಯದಂತೆಯೂ ತಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮುಖ ಕಾಂಡದಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ರೆಂಬೆಗಳು ದಟ್ಟವಾಗಿ ಹೆಣೆದುಕೊಂಡು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಇದು ಯಾವ ಪ್ರಾಣಿಯೂ ನುಸುಳಿ ಹೋಗಲಾರದಂಥ ಪೊದೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಕೇದಗೆಯ ಎಲೆಗಳ ಉದ್ದ ಸುಮಾರು 1-1.5 ಮೀ., ಆಕಾರ ಕತ್ತಿಯಂತೆ. ಇವುಗಳ ಬಣ್ಣ ನೀಲಿಮಿಶ್ರಿತ ಹಸಿರು. ಮೊನಚಾದ ತುದಿ, ಚರ್ಮದಂತೆ ಒರಟಾಗಿರುವ ಮೇಲ್ಮ್ಯೆ, ಮಧ್ಯನರ ಹಾಗೂ ಅಂಚಿನ ಮೇಲೆ ಚಿಕ್ಕ ಮುಳ್ಳುಗಳಿರುವುದು ಎಲೆಗಳ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ. ಕೆಲವು ಬಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳ್ಳುಗಳಿಲ್ಲ. ಹೂಗಳು ಏಕಲಿಂಗಿಗಳು. ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣು ಹೂಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಹೂಗೊಂಚಲುಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾವೇಶಗೊಂಡಿವೆ. ಹೂಗೊಂಚಲು ತಾಳಗುಚ್ಛ ಮಾದರಿಯದು. ಗಂಡು ತಾಳಗುಚ್ಛ 25-50 ಸೆಂಮೀ. ಉದ್ದವಿದ್ದು 5-10 ಸೆಂಮೀ. ಉದ್ದದ ಅನೇಕ ಕದಿರು ಗೊಂಚಲುಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಉದ್ದನೆಯ ಹಾಗೂ ಬಿಳಿಯ ಇಲ್ಲವೆ ತಿಳಿಹಳದಿ ಬಣ್ಣದ ಕವಚವೊಂದು ತಾಳಗುಚ್ಛವನ್ನು ಆವರಿಸಿದೆ. ಈ ಕವಚ ಬಹಳ ಸುಗಂಧಪೂರಿತವಾಗಿದೆ. ಗಂಡುಹೂಗಳು ಬಲು ಚಿಕ್ಕ ಗಾತ್ರದವು. ಒಂದೊಂದರಲ್ಲೂ ಅನೇಕ ಕೇಸರಗಳಿವೆ. ಹೆಣ್ಣು ತಾಳಗುಚ್ಛ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಗಿಡದ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಒಂದೊಂದು ಗೊಂಚಲಿನಲ್ಲೂ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಹೆಣ್ಣು ಹೂಗಳಿವೆ. ಒಂದು ಹೂಗೊಂಚಲಿನ ಎಲ್ಲ ಅಂಡಾಶಯಗಳೂ ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯಾದ ಮೇಲೆ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಬೆಳೆದು ಗುಂಡನೆಯ ಇಲ್ಲವೆ ದೀರ್ಘ ಚತುರಸ್ರಾಕಾರದ ಒಂದೇ ಫಲವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ರೀತಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಫಲಕ್ಕೆ ಸಂಯುಕ್ತ ಫಲ ಎಂದು ಹೆಸರು. ಹಲಸಿನ ಹಣ್ಣಿನಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಇದರ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಸಣ್ಣ ಗುಬುಟುಗಳಿಂದಾಗಿ ಇದನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತಫಲವೆಂದು ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಒಂದೊಂದು ಗುಬುಟೂ ಒಂದೊಂದು ಅಷ್ಟಿಫಲ. ಫಲ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದಾಗ ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿದ್ದು ಮಾಗಿದಂತೆ ಹಳದಿ ಇಲ್ಲವೆ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುತ್ತದೆ.

ಕೇದಗೆಯ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಸಂತಾನಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಅಬೀಜ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿ ಕ್ರಮದಿಂದ ನಡೆಯುವುದೇ ಹೆಚ್ಚು. ಗಿಡದ ರೆಂಬೆಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತ ಹೋದಂತೆ ಅಲ್ಲಲ್ಲೆ ಬೇರುಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡು ರೆಂಬೆಗಳು ಮೂಲಸಸ್ಯದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟು ಹೊಸ ಸಸ್ಯಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಇದೇ ಗುಣವನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿಕೊಂಡು ಕೇದಗೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸಬಹುದು. ಕಾಂಡವನ್ನು ಒಂದೊಂದೇ ಗೆಣ್ಣುಳ್ಳ ಅನೇಕ ತುಂಡುಗಳನ್ನಾಗಿ ಕತ್ತರಿಸಿ ನೆಟ್ಟು ಹೊಸಗಿಡಗಳನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು. ಒಳ್ಳೆಯ ಬೆಳೆವಣಿಗೆ ಫಲವತ್ತಾದ ಹಾಗೂ ನೀರಿನ ಸೌಕರ್ಯ ಚೆನ್ನಾಗಿರುವ ಭೂಮಿ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ತುಂಡುಗಳು ನೆಟ್ಟ 3-4 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು ಹೂಬಿಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತವೆ. ಹೂ ಬಿಡುವ ಕಾಲ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಜುಲೈಯಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳುಗಳ ನಡುವಣ ಕಾಲ. ಪೂರ್ಣ ಬಲಿತ ಗಿಡಗಳು ವರ್ಷಕ್ಕೆ 30-40 ಹೂಗೊಂಚಲುಗಳನ್ನು ಬಿಡುತ್ತವೆ.

ಕೇದಗೆಗೆ ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಯಾವ ಬಗೆಯ ರೋಗಗಳಾಗಲಿ, ಕೀಟಗಳಾಗಲಿ ಅಂಟುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಅಧಿಕ ತೇವ ಮತ್ತು ಉಷ್ಣತೆ ಇರುವ ಋತುಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಎಲೆಗಳಿಗೆ ಆಲ್ಟರ್ನೇರಿಯ ಎಂಬ ಹಾನಿಕಾರಕವಾದ ಬೂಷ್ಟು ತಗಲುವುದುಂಟು. ಇದರಿಂದ ಎಲೆಗಳ ಮೇಲೆಲ್ಲ ಕಪ್ಪು ಕಲೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಕ್ರಮೇಣ ಈ ಜಾಗಗಳಲ್ಲಿ ತೂತುಗಳುಂಟಾಗಿ ಎಲೆಗಳು ಬಿದ್ದು ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಇದರ ಫಲವಾಗಿ ಹೂಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಯೂ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತದೆ.

ಉಪಯೋಗಗಳು

ಕೇದಗೆ ತನ್ನ ಸುಗಂಧಪೂರಿತ ಹೂಗಳಿಂದಾಗಿ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಭಾರತ ಮತ್ತು ಬರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಗಂಡು ತಾಳಗುಚ್ಛದ ಕವಚಗಳನ್ನು ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಕೇಶಾಲಂಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಈ ಹೊದಿಕೆಗಳಿಂದ ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಸುಗಂಧ ತೈಲವನ್ನು ತೆಗೆಯುತ್ತಾರೆ. ಹೂಗೊಂಚಲಿನ ಹೊದಿಕೆಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ, ಆವಿ ಆಸವೀಕರಣಗೊಳಿಸಿ ಹೊರ ಬರುವ ಹಬೆಯನ್ನು ಶ್ರೀಗಂಧ ತೈಲದಲ್ಲೊ ಇಲ್ಲವೆ ಶುದ್ಧವಾದ ಪ್ಯಾರಫಿನ್ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲೂ ಕರಗಿಸಿದರೆ ದೊರೆಯುವ ತೈಲವೇ ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು. ಇದಕ್ಕೆ ಆಹ್ಲಾದಕರ ಸುಗಂಧ ಉಂಟು. ಈ ತೈಲ ಅತ್ಯಂತ ಬೆಲೆಬಾಳುವಂಥದೂ ಆಗಿದೆ. ಆಸವೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಗಂಧದೆಣ್ಣೆಯ ಪರಿಮಾಣ ಹಾಗೂ ಕೇದಗೆಯ ಬಗೆಯನ್ನವಲಂಬಿಸಿ ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರಿನ ಗುಣ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಸವೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಹಬೆಯನ್ನು ಗಂಧದೆಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಕರಗಿಸದೆ ಬರಿಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿಸಿದರೆ ಕೆವ್ಡದ್ರವ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬೆರೆಯಬಲ್ಲದು. ಇದರಲ್ಲಿ ್ನ-ಫೀನೈಲ್ ಈಥೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್, ಮೀಥೈಲ್ ಈಥರ್, ಫೀನೈಲ್ ಈಥರ್, ಅಸಿಟೇಟ್, ಸಿಟ್ರಾಲ್ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ರಾಸಾಯನಿಕ ಘಟಕಗಳಿವೆ. ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಅಲಂಕಾರ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಿಶ್ರ ಮಾಡಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಅಗರಬತ್ತಿ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಸಿಹಿತಿಂಡಿ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳಿಗೆ ಸುವಾಸನೆ ಕೊಡಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಕೇದಗೆಗೆ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಉಪಯೋಗವಲ್ಲದೆ ಇತರ ಉಪಯೋಗಗಳು ಉಂಟು. ಇದರ ತುದಿ ಮೊಗ್ಗನ್ನು ಎಲೆ ಕೋಸಿನಂತೆ ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಫಿಲಿಫೀನ್ಸ್ ದ್ವೀಪಗಳ ನಿವಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಆಹಾರವಾಗಿ ಬಳಸುವ ರೂಢಿಯಿದೆ. ಬರಗಾಲದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಕೇದಿಗೆಯ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಗುಡಿಸಲುಗಳ ಛಾವಣಿ, ಮುಸುಕು, ಚಾಪೆ, ಹಗ್ಗ, ಬುಟ್ಟಿ, ಕೊಡೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಬಗೆಯ ಒರಟು ಕಾಗದ ಮುಂತಾದವನ್ನು ಮಾಡಲೂ ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಅಲ್ಲದೆ, ಎಲೆಗಳಿಂದ ಒಂದು ಬಗೆಯ ನಾರನ್ನು ತೆಗೆದು ಚೀಲಗಳನ್ನು ಹೆಣೆಯುವ ರೂಢಿ ಕೆಲವೆಡೆ ಇದೆ. ಕೇದಗೆಯ ಬೇರು ಕೂಡ ಇದೇ ತೆರನ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಬೇರುಗಳಿಂದ ಕುಂಚಗಳ ಹಿಡಿಗಳನ್ನೂ ತಯಾರಿಸಬಹುದು. ಕೇದಗೆಗೆ ಔಷಧೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವೂ ಉಂಟು. ಎಲೆಗಳನ್ನು ಕುಷ್ಠ, ಸಿಡಿಬು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಚರ್ಮ ರೋಗಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೃದಯ ಮತ್ತು ಮಿದುಳಿನ ಕೆಲವು ರೋಗಗಳನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯೂ ಎಲೆಗಳಿಗಿದೆ. ಕೇಸರಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುವ ಔಷಧಿಯನ್ನು ಕಿವಿ ನೋವು, ತಲೆ ನೋವು ಮತ್ತು ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧವಾದ ಕಾಯಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಹೂಗೊಂಚಲಿನಿಂದ ತೆಗೆದ ಸಾರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಧಿವಾತ ರೋಗದ ಉಪಶಮನಕಾರಿ ಎನ್ನಿಸಿದೆ.

ಕೇದಗೆ ಇನ್ನಿತರ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಅಲಂಕಾರ ಸಸ್ಯಗಳಾಗಿ ಕುಂಡದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದುವು ಪ್ಯಾಂಡೇನಸ್ ಯೂಟಲಿಸ್, ಪ್ಯಾ. ವೆಚಿಯೈ, ಪ್ಯಾ. ಗ್ರಾಮಿನಿಫೋಲಿಯಸ್ ಮುಂತಾದುವು.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖಕರು ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಕರು

ಕೇದಗೆ: Brief Summary ( Kannada )

provided by wikipedia emerging languages

ಕೇದಗೆಯು ಪ್ಯಾಂಡನೇಸೀ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಒಂದು ಸಸ್ಯ. ಇದಕ್ಕೆ ತಾಳೆಗಿಡ ಎಂಬ ಹೆಸರೂ ಇದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ಕ್ರೂ ಪೈನ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಪ್ಯಾಂಡಾನಸ್ ಓಡರೇಟಿಸಿಮಸ್, ಸುವಾಸನಾಯುಕ್ತವಾದ ಹೂಗೊಂಚಲಿನಿಂದಾಗಿ ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

 src= ಕೇದಿಗೆ
license
cc-by-sa-3.0
copyright
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖಕರು ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಕರು

ಕೇದಗೆ ( Tcy )

provided by wikipedia emerging_languages

ಕೇದಗೆ ಪಂಡ ತೋಡುದ ಬರಿಟ್ ಬುಲೆಪುನ ಒಂಜಿ ಜಾತಿದ ದಯಿ.ಕೇದಗೆ ಪ್ಯಾಂಡನೇಸೀ ಪನ್ಪುನ ಕುಟುಂಬಗ್ ಸೇರ್ ನ ಒಂಜಿ ದಯಿ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್‍ಡ್ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಸ್ಕ್ರೂ ಪೈನ್ ಪಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಉಂದೆನ ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಯಿನ ಪುದರ್ ಪ್ಯಾಂಡಾನಸ್ ಓಡರೇಟಿಸಿಮಸ್, ಪರಿಮಳವಾಯಿನ ಮಂಜಲ್ ಬಣ್ಣೊದ ಪೂ ಬರ್ಪುಂಡು ಈ ಪೂತ ಗೊಂಚಿಲ್ ಉಪ್ಪುನೆರ್ದ್ ಈ ಪುದರ್ ಬೈದ್ಂಡ್. ಬಾರಿ ಪರಿಮಳಲಾ ತೂನಗ ಮಂಜಲ್‍ದ ಇರೆತ್ತ ಲೆಕೊ ತೋಜುಂಡು. ಉಂದು ನಾಗಗ್ ಬಾರಿ ಪ್ರೀತಿಗೆ.

 src=
ಕೇದಗೆ

ಬುಲೆಪ್ಪುನ ಜಾಗ್‍ಲ್

ಮಣ್ಭ್ ಡ್ ಪಸೆ ಉಪ್ಪುನ ಉಷ್ಣಪ್ರದೇಸೊಲೆಡ್ ಉಂದು ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಬುಲೆಂಪುಂಡು. ಪಶ್ಚಿಮದ ಆಫ್ರಿಕರ್ದ್ ಪತ್ತ್ ದ್ ಪೂರ್ವದ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ದ್ವೀಪೊಲೆ ಮುಟ್ಟ ಉಂದೆತ್ತ ವಿಸ್ತಾರೊ (ವ್ಯಾಪ್ತಿ) ಉಂಡು. ಕೇದಗೆ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾದ್ ಸುದೆ, ಪಲ್ಲ, ತೋಡು ಬೊಕ್ಕ ಸಮುದ್ರದ ಬರಿಟ್ಟ್ ಬುಲೆಪುಂಡು. ಕಂಡತೋಟೊಲೆನ ಬರಿಟ್ಟ್ ಲಾ ತೋಜುಂಡು. ಅವುಅತ್ತಂದೆ ಉಂದೆತ್ತ ಕೆಲವು ಬಗೆಕುಲೆನ್ ಅಲಂಕಾರ ಮಲ್ಪೆರೆ, ಪರಿಮಳಗಾದ್, ಉಂದೆರ್ದ್ ದೆಪ್ಪುನ ಪರಿಮಳದ ನೀರ್ ಗಾದ್‍ಲಾ ಬುಲೆಪ್ಪವೆರ್. ಕೇದಗೆ ವಿಸ್ತಾರವಾದ್ ಪದ್‍ರ್ ದ್ ಬುಲೆಪುನವು ಅತ್ತಂದೆ ಏಪಲಾ ಪಜ್ಜಿ ಪಜ್ಜಿಯಾದೇ ಉಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ದಯಿ. ಉಂದೆಟ್ಟ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಜಾತಿಲ್ ಉಂಡು. ಕೆಲವು ಪುದೆಲ್ ಪುದೆಲ್ ಆದ್, ಬೊಕ್ಕ ಕೆಲವು ಎಲ್ಯ ಮರತ್ತ ಲೆಕೊಲಾ ಬುಲೆಪುಂಡು. ಕೆಲವು ಜಾತಿದ ಇರೆಟ್ಟ್ ಮುಳ್ಳುದಂಚ ಇತ್ತ್ಂಡ ಬೊಕ್ಕ ಕೆಲವೆಟ್ ಇರೆಟ್ ಮುಳ್ಳುಲೇ ಇಜ್ಜಿ. ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಜಾತಿಡ್ ಉಪ್ಪುನ ವ್ಯತ್ಯಾಸರ್ದ್ ಅಯಿನ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಪ್ರಭೇದೊಲು ಪಂದ್ ತೆರಿನೆರ್ದ್ ಕೇದಗೆನ್ ಬಹುರೂಪಿ (ಪಾಲಿಮಾರ್ಫಿಕ್)ದಯಿ ಪಂಡ್‍ದ್‍ಲಾ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್. ಕೇದಗೆಯ ವಿವಿಧ ಬಗೆಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹಾಗೂ ಬಗೆಗಳ ಕ್ರಮಬದ್ಧ ಅಂತಸ್ತಿನ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.

 src=
ಕೇದಗೆದ ಮರ

ಪ್ರಬೇದೊಲು

ಭಾರತೊಡು ಮಿತ್ತ್ ಪಂಡಿನ ಪ್ರಬೇದೊಲೆನ್ ಹೋಲುನ ಉಂದು ಅತ್ತಂದೆ ಸುಮಾರ್ 35 ಪ್ರಬೇದೊಲು ಬುಲೆವುಂಡು. ಒರಿನ ಪ್ರಬೇದೊಲೆಡ್ ಮುಖ್ಯವಾಯಿನವು ಪಂಡ -ಪ್ಯಾಂಡೇನಸ್ ಫೀಟಿಡಸ್ ಪ್ಯಾ, ಫರ್ಕೇಟಸ್, ಪ್ಯಾ, ಲಿರಾಮ್ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ಯಾ, ಅಂಡಮಾನೆನ್ಸಿಯಮ್ ಉಂದೆಕ್ಕ್ ಪೂರ ರೂಢಿಡ್ ಕೇದಗೆ ಪನ್ಪಿ ಪುದರೇ ಉಂಡು. ಕೇದಗೆದ ಬಾರಿ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಮುಖವಾಯಿನ ಪ್ರಬೇದವಾಯಿನ ಓಡರೇಟಿಸಿಮಸ್ ಸುಮಾರ್ 6 ಮೀಟರ್ ಎತ್ತರೊಗು ಬುಲೆಪುನ ಎಲ್ಯ ಮರ. ಮುಖ್ಯವಾಯಿನ ಕಾಂಡ ಸರ್ತ ಬುಲೆಂಡಲಾ ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ ಉಂದು ಒಂಜಿ ಕಡೆಕ್ಕ್ ಬಗ್ಗುಂಡು. ಕಾಂಡದ ಉದ್ದೊಗುಲಾ ಅಲ್ಪ ಅಲ್ಪ ದಪ್ಪದ ಅಂಚನೆ ಗಟ್ಟಿ ಆಯಿನ ಬೇರ್ ಲ್ ಪುಟ್ಟೊಂದು ಭೂಮಿದ ಕಡೆಕ್ ಬುಲೆದ್ ನೆಲಟ್ಟ್ ಗುಂಡಿಗ್ ಜತ್ತ್ ದ್ ಮುಖ್ಯ ಕಾಂಡ ನೆಲತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಎರಗ್‍ದ್ ಬೂರಂದ್‍ನಂಚ ತಡೆತ್ತ್ ದ್ ಕಾಂಡೊಗು ಆಧಾರಕೊರ್ಪುಂಡು. ಉಂದೆರ್ದ್ ಆದ್ ಉಂದೆಕ್ ಆಧಾರ ಬೇರ್ ಲೇ ಪಂದ್ (ಸ್ಟಿಲ್ಟ್ ರೂಟ್ಸ್) ಪುದರುಂಡು. ಬೇರ್ ಲ್ ದಯಿಕ್ಕ್ ಆಧಾರ ಕೊರ್ಪುನೆ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತ್ ಮಣ್ಣ್ ಸುಲಭವಾದ್ ಜರಿಯಂದಿಲೇಕೊಲಾ ತಡೆಪುಂಡು. ಕೊಡಿ ಕಾಂಡೊರ್ದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಡ್ ಗೆಲ್ಲ್ ಲ್ ದಟ್ಟವಾದ್ ಮೊಡೆಯೊಂದು ಬುಲೆಪುಂಡು. ಉಂದೆರ್ದ್ ಉಂದು ವಾ ಪ್ರಾಣಿಲಾ ನೂರ್ ದ್ ಪೋಯೆರೆ ಆವಂದಿನ ಪುದೆಲ್ ದ ಲೆಕೊ ಅಪುಂಡು. ಕೇದಗೆದ ಇರೆಕುಲೆನ ಉದ್ದ ಸುಮಾರ್ 1-1.5 ಮೀ., ಆಕಾರ ಕತ್ತಿದ ಲೇಕೊ. ಉಂದೆತ್ತ ಬಣ್ಣ ನೀಲಿಮಿಶ್ರಿತ ಪಚ್ಚೆ. ಚೂಪಾದ್ ಉಪ್ಪುನ ಕೊಡಿ, ಚರ್ಮದಲೆಕೊ ಒರಟಾಯಿನ ಮೇಲ್, ನಡು ಬೊಕ್ಕ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಎಲ್ಯ ಎಲ್ಯ ಮುಳ್ಳುಲು ಉಪ್ಪುನವು ಇರೆಕುಲೆನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ. ಕೆಲವು ಬಗೆಕುಲೆಡ್ ಮುಳ್ಳುಲು ಉಪ್ಪುಜಿ. ಪೂಕುಲು ಏಕಲಿಂಗಿಲು. ಅಣ್ ಬೊಕ್ಕ ಪೊಣ್ಣು ಪೂಕುಲು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಪೂತಗೊಂಚಿಲ್‍ಡ್ ಸಮಾವೇಶ ಆದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಪೂತ ಗೊಂಚಿಲ್‍ಲು ತಾಳಗುಚ್ಚೆ ಮಾದರಿದವು. ಆಣ್ ತಾಳಗುಚ್ಚೆ 25-50 ಸೆಂಮೀ. ಉದ್ದ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಅಯಿಟ್ 5-10 ಸೆಂಮೀ. ಉದ್ದದ ಮಸ್ತ್ ಕೆಯಿತ್ತ ಗೊಂಚಿಲ್‍ಲ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಉದ್ದದ ಬೊಕ್ಕ ಬೊಲ್ದು ಇಜ್ಜಿಂಡ ತೆಲುಪು ಮಂಜಲ್ ಬಣ್ಣದ ಕವಚವೊಂಜಿ ತಾಳಗುಚ್ಛನ್ ಆವರಿಸದ್ ಉಪ್ಪುಂಡು. ಈ ಕವಚ ಬಾರಿ ಪರಿಮಳದವು. ಆಣ್ ಪೂ ಬಾರಿ ಎಲ್ಯ ಗಾತ್ರದವು. ಒಂಜೊಂಜೆಟ್ ಮಸ್ತ್ ಕೇಸರೊಲು ಉಪ್ಪುವ. ಪೊಣ್ಣು ತಾಳಗುಚ್ಛ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ದಯಿತ್ತ ಕೊಡಿಟ್ಟ್ ಪುಟ್ಟುಂಡು. ಒಂಜೊಂಜಿ ಗೊಂಚಿಲ್‍ಡ್‍ಲಾ ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಪೊಣ್ಣು ಪೂಕುಲು ಉಪ್ಪುಂಡು. ಒಂಜಿ ಪೂತಗೊಂಚಿಲ್‍ದ ಮಾತ ಅಂಡಾಶಯೊಲು ಗರ್ಭಧಾರಣೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಕೂಡೊಂದು ಬುಲೆದ್ ಉರುಂಟು ಅತ್ತ್ಂಡ ದೀರ್ಘ ಚತುರಸ್ರಾಕಾರದ ಒಂಜೇ ಪರ್ಂದ್ ಆದ್ ರೂಪ ಪಡೆವುಂಡು. ಈ ರೀತಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಪುನ ಪರ್ಂದ್‍ಗ್ ಸಂಯುಕ್ತ ಫಲ ಪಂಡ್‍ದ್ ಪುದರ್. ಪರ್ಂದ್ ಪೆಲಕ್ಕಾಯಿದ ಲೆಕೊ ಉಪ್ಪುನ ಉಂದೆತ್ತ ಮೇಲ್‍ಡ್ ತೋಜುನ ಮಸ್ತ್ ಎಲ್ಯ ಎಲ್ಯ ಗುಬುಟುಲೆರ್ದ್ ಉಂದೆನ್ ಸಂಯುಕ್ತಫಲ ಪಂದ್ ಗುರುತಿಸವೊಲಿ. ಒಂಜೊಂಜಿ ಗುಬುಟೂ ಒಂಜೊಂಜಿ ಅಷ್ಟಿಫಲ. ಫಲ ಎಲ್ಯ ಉಪ್ಪುನಗ ಪಚ್ಚೆ ಬಣ್ಣಡ್ ಉಪ್ಪುಂಡು ಪರ್ಂದೊಂದು ಬನ್ನಗ ಮಂಜಲ್ ಇಜ್ಜಿಂಡ ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣೊಗು ತಿರುಗುಂಡು.

ಕೇದಗೆದ ಬುಲೆಚ್ಚಿಲ್

ಕೇದಗೆದ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಸಂತಾನಾಭಿವೃದ್ಧಿ ಅಬೀಜ ಪುನರುತ್ಪತ್ತಿ ಕ್ರಮೊಟ್ಟೇ ನಡಪುನೇನೆ ಜಾಸ್ತಿ. ದಯಿತ್ತ ಗೆಲ್ಲುಲು ಬುಲೆವೊಂದು ಪೋಯಿಲೆಕ್ಕೊನೇ ಅಲ್ಪ ಅಲ್ಪ ಬೇರ್ ಲ್ ಪುಟ್ಟೊಂದು ಗೆಲ್ಲ್ ಲ್ ಮೂಲದಯಿರ್ದ್ ಬೇತೆ ಆದ್ ಪೊಸ ದಯಿಕುಲು ಆಪ. ಉಂದುವೇ ಗುಣನ್ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ತೊಂದು ಕೇದಗೆನ್ ಬುಲೆಪಾವೊಲಿ. ಕಾಂಡೊನು ಒಂಜೊಂಜಿ ಗೇಣ್ ಉದ್ದದ ತುಂಡುಲಾದ್ ಮಲ್ತ್ ದ್ ನಡ್‍ದ್ ಪೊಸ ದಯಿಕುಲೆನ್ ಮಲ್ಪೊಲಿ. ಉಂದು ಪೊರ್ಲುಡೆ ಬುಲೆವೆರೆ ಫಲವತ್ತಾಯಿನ ಬೊಕ್ಕ ನೀರ್ ದ ಸೌಕರ್ಯ, ಎಡ್ಡೆ ಉಪ್ಪುನ ಭೂಮಿ ಬಾರಿ ಅಗತ್ಯ. ನಡ್‍ನ ತುಂಡುಲು 3-4 ವರ್ಸೊಡೇ ಬುಲೆದ್ ಪೂಬುಡಿಯೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ಪುಂಡು. ಪೂ ಬುಡುಪುನ ಕಾಲ ಸಾಮಾನ್ಯವಾದ್ ಜುಲೈರ್ದ್ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗೊಲುದ ನಡುತ್ತ ಕಾಲ. ಪೂರ್ಣವಾದ್ ಬುಲೆಯಿನ ದಯಿಕುಲು ವರ್ಸೊಗು 30-40 ಪೂತ ಗೊಂಚಿಲಿಲೆನ್ ಬುಡುಪುಂಡು.

ಕೇದಗೆ ಸಾಧಾರಣವಾದ್ ವಾ ಬಗೆತ ರೋಗೊಲಾವಡ್, ಕೀಟೊಲಾವಡ್ ಅಂಟುನವು ಇಜ್ಜಿ. ಆಂಡ ಮಸ್ತ್ ಪಸೆ ಬೊಕ್ಕ ಉಷ್ಣತೆ ಉಪ್ಪುನ ಋತುಟ್ಟು ಉಂದೆತ್ತ ಇರೆಕುಲೆಗ್ ಆಲ್ಟರ್ನೇರಿಯ ಪನ್ಪಿ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಯಿನ ಬೂಷ್ಟು ಬರ್ಪುನೆಂದ್ ಉಂಡು. ಈ ಕಾರಣೊರ್ದು ಇರೆತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಪೂರ ಕಪ್ಪು ಕಲೆಕುಲು ತೋಜಿದ್ ಕ್ರಮೇಣ ಈ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಒಟ್ಟೆಲಾದ್ ಇರೆಕುಲು ಬೂರ್ ದ್ ಪೋಪುಂಡು. ಉಂದೆರ್ದಾದ್ ಪೂಕುಲೆನ ಉತ್ಪತ್ತಿಲಾ ಕಮ್ಮಿ ಆಪುಂಡು.

ಕೇದಗೆದ ಉಪಯೋಗೊಲು

ಕೇದಗೆ ಅಯಿತ್ತ ಪರಿಮಲೊದ ಪೂರ್ದ್ ಆದ್ ಬಾರಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾದ್ ಉಂಡು. ಭಾರತ ಬೊಕ್ಕ ಬರ್ಮ ದೇಸೊಲೆಡ್ ಉಂದೆತ್ತ ಆಣ್ ತಾಳಗುಚ್ಛದ ಪೊದಿಕೆಲೆನ್ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲೆನ/ಪೊಂಜೊವುನಕ್ ಲೆನ ಕುಜಲ್‍ದ ಅಲಂಕಾರಗಾದ್ ಉಪಯೋಗ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅತ್ತಂದೆ ಈ ಪೊದಿಕೆರ್ದ್ ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು ಪನ್ಪಿ ಪುದರ್ ದ ಪರಿಮಳದ ಎಣ್ಣೆನ್ ದೆಪ್ಪುವೆರ್. ಪೂತ ಗೊಂಚಿರ್ದ್ ಪೊದಿಕೆಲೆನ್ ಬೇತೆ ಮಲ್ತ್ ದ್, ಆವಿ ಆಸವೀಕರಣ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಪಿದಯಿ ಬರ್ಪುನ ಹಬೆನ್ ಶ್ರೀಗಂಧ ತೈಲಡ್ ಇಜ್ಜಿಂಡ ಶುದ್ಧವಾಯಿನ ಪ್ಯಾರಫಿನ್ ಎಣ್ಣೆಡ್ ಕರಪಾಂಡ ತಿಕ್ಕುನ ತೈಲನೇ ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು. ಉಂದೆಕ್ ಮನಸ್ಸ್ ಗ್ ಖುಶಿ ಕೊರುಪುನ ಪರಿಮಳ ಉಂಡು. ಎಣ್ಣೆಗ್ ಬಾರಿ ಕ್ರಯಲಾ ಉಂಡು. ಆಸವೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಗಂಧದೆಣ್ಣೆಯ ಪರಿಮಾಣ ಹಾಗೂ ಕೇದಗೆಯ ಬಗೆಯನ್ನವಲಂಬಿಸಿ ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರಿನ ಗುಣ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಸವೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುವ ಹಬೆಯನ್ನು ಗಂಧದೆಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಕರಗಿಸದೆ ಬರಿಯ ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಕರಗಿಸಿದರೆ ಕೆವ್ಡದ್ರವ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು ನೀರಿನೊಂದಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಬೆರೆಯಬಲ್ಲದು. ಇದರಲ್ಲಿ ್ನ-ಫೀನೈಲ್ ಈಥೈಲ್ ಆಲ್ಕೊಹಾಲ್, ಮೀಥೈಲ್ ಈಥರ್, ಫೀನೈಲ್ ಈಥರ್, ಅಸಿಟೇಟ್, ಸಿಟ್ರಾಲ್ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕ ರಾಸಾಯನಿಕ ಘಟಕಗಳಿವೆ. ಕೆವ್ಡ ಅತ್ತರು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಅಲಂಕಾರ ವಸ್ತುವಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಇದನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಬೇರೆ ಸುಗಂಧ ದ್ರವ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಿಶ್ರ ಮಾಡಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಅಗರಬತ್ತಿ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಸಿಹಿತಿಂಡಿ ಮತ್ತು ಪಾನೀಯಗಳಿಗೆ ಸುವಾಸನೆ ಕೊಡಲು ಇದನ್ನು ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಕೇದಗೆಗೆ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಉಪಯೋಗವಲ್ಲದೆ ಇತರ ಉಪಯೋಗಗಳು ಉಂಟು. ಇದರ ತುದಿ ಮೊಗ್ಗನ್ನು ಎಲೆ ಕೋಸಿನಂತೆ ತರಕಾರಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಫಿಲಿಫೀನ್ಸ್ ದ್ವೀಪಗಳ ನಿವಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಆಹಾರವಾಗಿ ಬಳಸುವ ರೂಢಿಯಿದೆ. ಬರಗಾಲದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದರ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುತ್ತಾರೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಕೇದಿಗೆಯ ಎಲೆಗಳನ್ನು ಗುಡಿಸಲುಗಳ ಛಾವಣಿ, ಮುಸುಕು, ಚಾಪೆ, ಹಗ್ಗ, ಬುಟ್ಟಿ, ಕೊಡೆ ಮತ್ತು ಒಂದು ಬಗೆಯ ಒರಟು ಕಾಗದ ಮುಂತಾದವನ್ನು ಮಾಡಲೂ ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಅಲ್ಲದೆ, ಎಲೆಗಳಿಂದ ಒಂದು ಬಗೆಯ ನಾರನ್ನು ತೆಗೆದು ಚೀಲಗಳನ್ನು ಹೆಣೆಯುವ ರೂಢಿ ಕೆಲವೆಡೆ ಇದೆ. ಕೇದಗೆಯ ಬೇರು ಕೂಡ ಇದೇ ತೆರನ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಬೇರುಗಳಿಂದ ಕುಂಚಗಳ ಹಿಡಿಗಳನ್ನೂ ತಯಾರಿಸಬಹುದು. ಕೇದಗೆಗೆ ಔಷಧೀಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯವೂ ಉಂಟು. ಎಲೆಗಳನ್ನು ಕುಷ್ಠ, ಸಿಡಿಬು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಚರ್ಮ ರೋಗಗಳನ್ನು ಗುಣಪಡಿಸಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೃದಯ ಮತ್ತು ಮಿದುಳಿನ ಕೆಲವು ರೋಗಗಳನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸುವ ಶಕ್ತಿಯೂ ಎಲೆಗಳಿಗಿದೆ. ಕೇಸರಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾಗುವ ಔಷಧಿಯನ್ನು ಕಿವಿ ನೋವು, ತಲೆ ನೋವು ಮತ್ತು ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧವಾದ ಕಾಯಿಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಹೂಗೊಂಚಲಿನಿಂದ ತೆಗೆದ ಸಾರ ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಸಂಧಿವಾತ ರೋಗದ ಉಪಶಮನಕಾರಿ ಎನ್ನಿಸಿದೆ.

ಕೇದಗೆ ಇನ್ನಿತರ ಪ್ರಭೇದಗಳನ್ನು ಅಲಂಕಾರ ಸಸ್ಯಗಳಾಗಿ ಕುಂಡದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವುದುಂಟು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾದುವು ಪ್ಯಾಂಡೇನಸ್ ಯೂಟಲಿಸ್, ಪ್ಯಾ. ವೆಚಿಯೈ, ಪ್ಯಾ. ಗ್ರಾಮಿನಿಫೋಲಿಯಸ್ ಮುಂತಾದುವು.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors

Pandanus odorifer

provided by wikipedia EN

Pandanus odorifer is an aromatic monocot species of plant in the family Pandanaceae, native to Polynesia, Australia, South Asia (Andaman Islands), and the Philippines, and is also found wild in southern India and Burma.[2] It is commonly known as fragrant screw-pine.

Names

In addition to screw-pine, other common English names for the tree include kewda, fragrant screwpine, umbrella tree and screw tree.[3]

In India, the tree goes by a variety of names, many deriving from the Sanskrit kētakī.[3] in Malayalam called pookkaitha and its flower known as thaazhampoo, In Tamil, it is called kaithai (கைதை) and tāḻai (தாழை) and both are mentioned in Sangam literature. In Arabic-speaking countries, the tree is referred to as al-kādī (Arabic: الكادي).[4] In Japan, the tree is called adan (アダン [阿檀]) and grows on Okinawa Islands, as well as the Tokara Islands, Amami Ōshima and Kikaijima.

P. odorifer grows widely at the St. Martin's Island of Bangladesh, although many have been destroyed by mass tourism initiatives.

Description

It is a small branched, palm-like dioecious tree with a flexuous trunk supported by brace roots. The tree can grow to a height of 4 meters. Leaves grow in clusters at the branch tips, with rosettes of sword-shaped, stiff (leather-like) and spiny bluish-green, fragrant leaves. Leaves are glaucous, 40–70 cm. long. In summer, the tree bears very fragrant flowers, used as perfume. Interestingly, Pandanus lacks a common callose wall around microspore tetrads during pollen development.[5] In Yemen, they are predominantly found alongside flowing streams in the western escarpment foothills; Most common in high rainfall areas.[6] The fragrant male flowers are wrapped in leaves and sold on roadsides and in markets. Only male plants seem to occur in Yemen.[4] Some suggest that it was introduced into Yemen from India where its flowers are used chiefly to make perfume.

Propagation

The tree is propagated vegetatively, by the offshoots of young plants that grow around the base of the trunk, but may also be increased by seed. If by the former method, the offshoots should be cut off and set in sand, at a temperature of 65° to 70°F. The cuttings root slowly, and the plants for a time grow very slowly. The general treatment required for culturing the screw-pine is similar to that of palms. Trees require an abundance of water in summer.[7]

According to Ibn al-'Awwam's 12th-century treatise on agriculture, the kadi is cultivated in a manner similar to that of the Judas tree (Cercis siliquastrum).[8]

Other uses

An aromatic oil called kewra and a fragrant distillate called keorra-ka-arak are extracted from the male flowers.[9] They are almost exclusively used in the form of a watery distillate called kewra water. Its flowers have a sweet, perfumed odor that has a pleasant quality similar to rose flowers, although kewra is considered more fruity. The watered-down distillate is quite diluted; it can be used by the tablespoon, often even by the teaspoon.

The ketaki tree's flower is never used as an offering to the god Shiva. According to Hindu mythology, Shiva cursed the flower that it will never be used to worship him for helping Brahma lie against him, and then to Brahma that he will not be worshipped by people.

On Ishigaki Island, south-west of Okinawa, it is customary to use parts of the plant during Bon festivities as an offering. The soft shoots can also be eaten, although the taste is very astringent and the shoots are considered inedible without blanching them first. When they are properly treated however, the taste is similar to that of bamboo shoots.

Despite the pineapple-like appearance of the fruit and its sweet aroma, it is very fibrous and while being non-toxic, is generally not considered for consumption.

Gallery

See also

References

Wikimedia Commons has media related to Pandanus odorifer.
  1. ^ "The Plant List: A Working List of All Plant Species". Retrieved 26 February 2015.
  2. ^ Nadaf, A.; Zanan, R. (2012), "Biogeography of Indian Pandanaceae", Indian Pandanaceae - an overview, Springer India, pp. 15–28, doi:10.1007/978-81-322-0753-5_3, ISBN 978-81-322-0752-8
  3. ^ a b "Kewda". FlowersOfIndia.net. Retrieved 25 July 2016.
  4. ^ a b J.R.I. Wood, A Handbook of the Yemen Flora, Royal Botanic Gardens, Kew 1997, p. 315 ISBN 1 900347 31 8
  5. ^ Scott, R. J. (2004-03-12). "Stamen Structure and Function". The Plant Cell Online. 16 (suppl_1): S46–S60. doi:10.1105/tpc.017012. ISSN 1040-4651. PMC 2643399. PMID 15131249.
  6. ^ Abdul Wali A. al-Khulaidi, Flora of Yemen, Sustainable Environmental Management Program (YEM/97/100), Republic of Yemen, June 2000, pp. 13, 149.
  7. ^ L.H. Bailey, Manual of Gardening (2nd edition), New York 1910, Chapter VIII: The Growing of the Ornamental Plants – Instructions of Particular Kinds, s.v. Pandanus.
  8. ^ Ibn al-'Awwam, Yaḥyá (1864). Le livre de l'agriculture d'Ibn-al-Awam (kitab-al-felahah) (in French). Translated by J.-J. Clement-Mullet. Paris: A. Franck. p. 304 (ch. 7 - Article 35). OCLC 780050566. (p. 304, Article XXXV). For the cultivating method of the Judas tree, see pp. 303–304.
  9. ^ Adkar PP, Bhaskar VH (22 December 2014). "Pandanus odoratissimus (Kewda): A Review on Ethnopharmacology, Phytochemistry, and Nutritional Aspects". Adv. Pharmacol. Sci. 2014 (120895): 120895. doi:10.1155/2014/120895. PMC 4408760. PMID 25949238.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Pandanus odorifer: Brief Summary

provided by wikipedia EN

Pandanus odorifer is an aromatic monocot species of plant in the family Pandanaceae, native to Polynesia, Australia, South Asia (Andaman Islands), and the Philippines, and is also found wild in southern India and Burma. It is commonly known as fragrant screw-pine.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia EN

Pandanus fascicularis ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES

Pandanus fascicularis (sinónimo Pandanus odoratissimus) es una especie de pandanus nativo del sur de Asia, desde el sur de la India hasta Taiwán y la islas Ryukyu al sur del Japón y hasta el sur de Indonesia.

Se trata de un arbusto de flores fragantes cuyo aroma se usa en perfumería como aceite aromático (aceite kevda) y como fragancia, llamada "keorra-ka-arak". Se considera además estimulante y antiespasmódico y se usa para el dolor de cabeza y el reumatismo. Las flores también se usan para aromatizar la comida.

Historia

Las flores de este árbol aparecen mencionadas varias veces en la mitología hindú. La más conocida es la historia de Brahma en la que aparece como la flor ketaki, que se apareció a Brahma mientras éste buscaba el final del jyotirlinga (la columna de luz) de Shiva, que se había aparecido mientras Brahma y Visnú luchaban para averiguar quien era más poderoso, como se narra en el Shiva purana. La flor ketaki le dijo a Brahma que había sido puesta en la cima de la columna como adorno, lo cual era mentira. Shiva se irritó sobremanera al conocer la historia y maldijo a la flor, por lo cual ésta nunca puede ser ofrecida como ofrenda a Shiva.

 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Pandanus fascicularis: Brief Summary ( Spanish; Castilian )

provided by wikipedia ES

Pandanus fascicularis (sinónimo Pandanus odoratissimus) es una especie de pandanus nativo del sur de Asia, desde el sur de la India hasta Taiwán y la islas Ryukyu al sur del Japón y hasta el sur de Indonesia.

Se trata de un arbusto de flores fragantes cuyo aroma se usa en perfumería como aceite aromático (aceite kevda) y como fragancia, llamada "keorra-ka-arak". Se considera además estimulante y antiespasmódico y se usa para el dolor de cabeza y el reumatismo. Las flores también se usan para aromatizar la comida.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autores y editores de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ES

Kaitha ( French )

provided by wikipedia FR

Pandanus fascicularis

Le kaitha ou ketaki (केतकी) (Pandanus fascicularis syn. Pandanus odoratissimus) est un arbuste à fleurs que l'on trouve à l'état sauvage dans le sud de l'Inde, les îles Andaman-et-Nicobar et le Myanmar. Également connu sous les noms keora, keori, keura, kewda, kewra, keya, pin à vis ou encore arbre parapluie. Sa fleur est mentionnée dans les textes de l'hindouisme comme étant la favorite de Shiva.

Utilisations de la fleur

  • Elle est utilisée en parfumerie sous forme d'huiles aromatiques ou de distillations odoriférantes appelées « keorra-ka-arak ».
  • Ces huiles et distillations sont des stimulants et antispasmodiques utilisés contre les maux de tête et les rhumatismes.
  • La fleur est également utilisée pour parfumer la nourriture.

Notes et références

Voir aussi

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Kaitha: Brief Summary ( French )

provided by wikipedia FR

Pandanus fascicularis

Le kaitha ou ketaki (केतकी) (Pandanus fascicularis syn. Pandanus odoratissimus) est un arbuste à fleurs que l'on trouve à l'état sauvage dans le sud de l'Inde, les îles Andaman-et-Nicobar et le Myanmar. Également connu sous les noms keora, keori, keura, kewda, kewra, keya, pin à vis ou encore arbre parapluie. Sa fleur est mentionnée dans les textes de l'hindouisme comme étant la favorite de Shiva.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia FR

Pandan laut ( Indonesian )

provided by wikipedia ID

Pandan laut, pandan pasir atau pandan pudak duri (Pandanus odorifer) adalah sejenis pandan besar yang sering dijumpai di pantai berpasir atau berkarang, anggota suku Pandanaceae. Bunga jantannya (Jw.: pudak) berbau harum dan tahan lama disimpan; dipergunakan untuk mengharumkan ruangan, pakaian, dan makanan. Sebutan yang lainnya, di antaranya, pandan kayu ache (Ogan); pandan pasir (Jw.); pandan laut, pandan samak laut, pandan pudak (Sd.); pandan pudak duri (Btw.); pandan bau-bau, pandan nipah (Amb.); ponèlo (Gor.); bokungo (Buol); banga (Mak., Bug.); lata banga (Sawu); hénak (Rote); yaäl (Tanimbar); buro-buro (Ternate).[8] Dalam bahasa Inggris dikenal sebagai Fragrant Screwpine.

Pengenalan

 src=
Duri sisi bawah daun mengarah ke dalam/bawah

Pohon atau perdu yang tumbuh tegak, selalu hijau, tinggi hingga 15 m. Banyak bercabang-cabang hingga tampak seperti wadah lilin; percabangan dikotomus (bercabang dua berulang-ulang), trikotomus, atau tak beraturan. Akar tunjang banyak dan tebal, muncul dari batang bagian bawah. Batang yang terbuka biasanya cokelat keabu-abuan pucat atau kusam, dengan cincin-cincin luka bekas melekatnya daun. Tengah-tengah batangnya berongga.[9]

 src=
Roset daun dan buah muda

Daun-daun berbentuk serupa pedang, 1–2 m × 4-7 cm, berkumpul rapat di ujung ranting, dalam 3 baris yang tersusun spiral. Daun-daun yang tua dan agak tua dengan ujung, kurang lebih hingga sepertiga bagian, yang tertekuk dan menjuntai ke bawah; memberikan tampilan yang khas pandan. Ujung helaian daun panjang meruncing serupa cambuk. Sisi bawah helaian daun dengan sepasang jalur hijau pucat, di kiri kanan tulang daun utama. Tepi helaian daun dan sisi bawah ibu tulang daun dengan duri-duri sepanjang 3-5 mm, putih atau dengan ujung kehitaman, ramping, agak melengkung. Duri-duri di bawah ibu tulang daun itu mengarah ke bawah (dalam) di sebelah pangkal dan mengarah ke luar di setengah daun yang ujung.[9]

Berumah dua (dioesis), bunga-bunga jantan berukuran kecil, putih, sangat harum, tersusun dalam tongkol, yang selanjutnya terangkai dalam malai yang menggantung; tongkol terlindung oleh seludang besar yang putih atau kekuningan, menyolok. Bunga jantan layu dalam sehari, keseluruhan perbungaan layu setelah 3-4 hari. Bunga-bunga betina berkumpul dalam bongkol bulat, serupa nanas. Buah majemuk (dikenal sebagai cephalium) bervariasi bentuknya: bulat telur (ovoid), menjorong (elipsoid), hampir bulat, dan serupa bola; tersusun oleh buah-buah batu yang berdaging (disebut falang, phalanges), berbentuk baji, yang berjejalan pada porosnya. Bagian kulit buah (eksokarp) berwarna hijau, menjadi jingga, merah, atau merah terang (vermilion) bila masak; daging buah (mesokarp) putih menyerabut dan berisi udara di bagian ujung, namun berserat dan berdaging di pangkalnya, bagian yang biasa dimakan orang. Endokarp yang melingkungi biji keras dan membatu.[9]

Agihan dan ekologi

 src=
Ranting dan buah masak

Pandan laut ditemukan mulai dari wilayah India, Sri Lanka, Maladewa, hingga ke Tiongkok selatan (Guangdong, Guangxi, Hainan Hong Kong), ke selatan melalui Indocina dan Filipina hingga ke Indonesia. Kini ia telah diintroduksi ke berbagai daerah termasuk ke Afrika timur.[10]

Sebagaimana kerabat dekatnya, pandan duri, pandan laut umum tumbuh di tepi pantai, di belakang formasi pes caprae. Meskipun lebih jarang, pandan ini juga ditemukan di wilayah pedalaman yang jauh dari air laut.

Manfaat

Sebagaimana namanya (odorifer; Lat.: odor, bebauan, fere, membawa), pandan ini terutama dimanfaatkan malai bunga jantannya yang berbau wangi, untuk mengharumkan ruangan; pakaian; minyak wangi; dan juga makanan. Seludang bunganya yang wangi itu dipotong dan diletakkan di lemari atau kopor pakaian, harumnya dapat bertahan hingga sebulan.[8] Rumphius juga mencatat salah satu varietas dari Ternate yang kuncup bunganya dapat dijadikan sayuran, seperti tebu telur (dalam bahasa Rumphius: sajor truba, sayur (telur) terubuk).[11]

Dari seludang bunganya itu diekstrak semacam minyak harum yang dinamai kevda oil.[12]

Di Maladewa, buahnya merupakan sumber pangan yang penting, khususnya di musim paceklik. Buah ini dimakan segar, dijadikan sup, diambil sari buahnya, serta diolah menjadi kue-kue dan manisan. Daunnya dianyam menjadi tikar, sementara batangnya yang berongga namun keras di bagian luarnya dijadikan bahan bangunan dan ramuan rumah.[9]

Di Bangladesh, daunnya dimanfaatkan untuk mengobati lepra, cacar air, sifilis, kudis, panu, dan juga kencing manis. Akarnya bersifat diuretika (peluruh kemih)[13], dan juga digunakan untuk mengobati sakit kuning dan gangguan hati yang lain[14].

Pandan laut umumnya tumbuh liar; sejauh ini budidayanya kemungkinan baru dilakukan di India.[15]

Jenis yang serupa

Pandan duri (Pandanus tectorius) mempunyai perawakan yang mirip dengan pandan laut; demikian pula, habitatnya kurang lebih serupa dan juga umum dijumpai di ekosistem pantai berpasir. Sedikit perbedaannya, di antaranya, P. tectorius memiliki duri (pada daun) yang berukuran lebih kecil dan cenderung berwarna hijau (duri P. odorifer berukuran lebih besar, berwarna putih atau hijau pucat)[16]. Juga, pada pangkal sisi bawah daun P. tectorius tidak ada pita hijau pucat di sebelah menyebelah ibu tulang daun[17]. Malai bunga jantan P. tectorius menguarkan bau harum yang keras, akan tetapi hanya bertahan 2-3 hari (malai P. odorifer harumnya bertahan hingga sebulan)[8].

Para ahli umumnya belum bersepakat mengenai status taksonomi kedua jenis tersebut. Sebagian pakar memandang bahwa P. odorifer hanyalah variasi atau anak jenis dari P. tectorius.[16][18]

Pranala luar

Referensi

  1. ^ Kuntze, O. 1891. Revisio generum plantarum: vascularium omnium atque cellularium multarum .. v. 2: 737 (188. Pandanaceae). Leipzig :A. Felix [etc.], 1891-98.
  2. ^ Rheede tot Draakestein, H. van 1679. Hortus Indicus Malabaricus :continens regni Malabarici apud Indos cereberrimi onmis generis plantas rariores, .. pars II: 3, fig 6. Amstelaedami :sumptibus Johannis van Someren, et Joannis van Dyck, 1678-1703.
  3. ^ Forsskål, P. & C. Niebuhr. 1775. Flora Aegyptiaco-Arabica : sive descriptiones plantarum quas per Aegyptum inferiorem et Arabiam felicem: 172. Hauniae :Ex officina Mölleri, 1775.
  4. ^ Thunberg, C.P. 1781. Nova Genera Plantarum 1: 26. Upsaliæ, 1781-1801.
  5. ^ Linne f. 1782. Supplementum plantarum Systematis vegetabilium editionis decimae tertiae, ...: 424. Brunsvigae :Impensis Orphanotrophei, 1781.
  6. ^ Kurz, S. 1867. Revision of the Indian screwpines and their allies.Journal of botany, British and foreign v.5: 125-6. London :Robert Hardwicke, 1863-1942.
  7. ^ The Plant List: Pandanus odorifer (Forssk.) Kuntze
  8. ^ a b c Heyne, K. 1987. Tumbuhan Berguna Indonesia 1: 124-5 (di bawah nama Pandanus tectorius, var. littoralis dan var. verus). Jakarta: Badan Litbang Kehutanan, Departemen Kehutanan. (versi berbahasa Belanda -1922- I: 68-73).
  9. ^ a b c d Selvam, V. 2007. Trees and shrubs of Maldives. RAP Publication No. 2007/12. Bangkok: FAO Regional Office for Asia and the Pacific. ISBN 978-974-7946-94-9 (p.216-7 Pandanus odoratissimus L.f.)
  10. ^ Allen, D.J. 2011. Pandanus odorifer. The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2014.2. . Downloaded on 14 October 2014.
  11. ^ Rumpf, G.E. 1743. Herbarium Amboinense: plurimas conplectens arbores, frutices, ... Pars IV: 139, Tab. LXXIV. Amstelaedami:apud Franciscum Changuion, Joannem Catuffe, Hermannum Uttwerf. MDCCXLIII.
  12. ^ Philippine Medicinal Plants: Pandanus odoratissimus L.f.
  13. ^ Medicinal Plants Database of Bangladesh: Pandanus odoratissimus L.f.
  14. ^ Ilanchezhian, R. & J.C. Roshy. 2010. Hepatoprotective and hepatocurative activity of the traditional medicine ketaki (Pandanus odoratissimus Roxb.) - An experimental evaluation. Asian J. Trad. Med. 5(6): 212-8.
  15. ^ Kusuma, R. et al. 2012. Phytochemical and pharmacological studies of Pandanus odoratissimus Linn. Int. J. Res. Phytochem. Pharmacol. 2(4): 171-4.
  16. ^ a b Thomson, L.A.J.; L. Englberger; L. Guarino; R.R. Thaman; C.R. Elevitch. 2006. Pandanus tectorius (pandanus). The Traditional Tree Initiative.
  17. ^ Selvam, V. 2007. op.cit. p.219 Pandanus tectorius.
  18. ^ Flora of China: Pandanus tectorius Parkinson.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Penulis dan editor Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ID

Pandan laut: Brief Summary ( Indonesian )

provided by wikipedia ID

Pandan laut, pandan pasir atau pandan pudak duri (Pandanus odorifer) adalah sejenis pandan besar yang sering dijumpai di pantai berpasir atau berkarang, anggota suku Pandanaceae. Bunga jantannya (Jw.: pudak) berbau harum dan tahan lama disimpan; dipergunakan untuk mengharumkan ruangan, pakaian, dan makanan. Sebutan yang lainnya, di antaranya, pandan kayu ache (Ogan); pandan pasir (Jw.); pandan laut, pandan samak laut, pandan pudak (Sd.); pandan pudak duri (Btw.); pandan bau-bau, pandan nipah (Amb.); ponèlo (Gor.); bokungo (Buol); banga (Mak., Bug.); lata banga (Sawu); hénak (Rote); yaäl (Tanimbar); buro-buro (Ternate). Dalam bahasa Inggris dikenal sebagai Fragrant Screwpine.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Penulis dan editor Wikipedia
original
visit source
partner site
wikipedia ID

Pandan wonny ( Polish )

provided by wikipedia POL
Ilustracja Systematyka[1] Domena eukarionty Królestwo rośliny Klad rośliny naczyniowe Klad Euphyllophyta Klad rośliny nasienne Klasa okrytonasienne Klad jednoliścienne Rząd pandanowce Rodzina pandanowate Rodzaj pandan Nazwa systematyczna Pandanus odorifer (Forssk.) Kuntze
Revis. gen. pl. 2:737. 1891 (Chiov., Bull. Soc. Bot. Ital. 1923:116. 1923 "odoriferus")[2] Synonimy
  • Pandanus fascicularis Lam.
  • Pandanus odoratissimus L. f.
  • Pandanus odoratus Salisb. [3]

Pandan wonny, pandanowiec wonny, pochutnik wonny (Pandanus odorifer) – gatunek roślin z rodziny pandanowatych (Pandanaceae) o formie niskiego drzewa. Występuje w Azji południowo-wschodniej, gdzie nazywany jest Ketaka (sanskryt), Kija (bengali), Mudu keyiya (syngaleski) i Mengkuang Laut (malajski). Występuje wzdłuż wybrzeży morskich, dochodząc do plaż.

Morfologia

Niskie drzewo osiągające 6 m wysokości o kandelabrowym pokroju. Z dolnej części pnia wyrastają szczudłowate korzenie powietrzne. Liście utrzymują się cały rok, są długie (ok. 1 m), zielone, szablaste. Kwiaty męskie i żeńskie wyrastają na różnych roślinach (dwupienność) w kolbowatych kwiatostanach. Owocostany ze zrośniętych pestkowców zawierają jadalne nasiona. Są one oleiste i mają orzechowy smak.

Zastosowanie

Ze względu na silny aromat wszystkich części rośliny, stosowana jest ona do odświeżania powietrza, a owoce także w przetwórstwie perfumeryjnym i spożywczym.

 src=
Wizerunek bogini Manasy – Sundarbans, Indie

Znaczenie w hinduizmie

Ponieważ krzew ten służy często za schronienie wężom w Bengalu Zachodnim, w hinduizmie bengalskim krzew jest czczony jako miejsce narodzin[4] bogini Manasy – patronki węży. Jedno z jej imion (Ketaki) pochodzi nazwy tego krzewu[5].

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-08].
  2. Taxon: Pandanus odorifer (ang.). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2010-07-02].
  3. Pandanus odorifer. W: The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-21].
  4. Bogini Manasa. W: Barbara Grabowska: Świat wężowej bogini. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2002, s. 304, seria: Świat Orientu. ISBN 83-88938-05-3.
  5. Rodowód i narodziny bogini węży. W: Barbara Grabowska: Świat wężowej bogini. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2002, s. 79, seria: Świat Orientu. ISBN 83-88938-05-3.

Bibliografia

  • Rodowód i narodziny bogini węży/Przypis 37. W: Barbara Grabowska: Świat wężowej bogini. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2002, s. 79, seria: Świat Orientu. ISBN 83-88938-05-3.
  • Jolanta i Karol Węglarscy: Rośliny dalekiej Azji. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2006, s. 135–138. ISBN 83-60247277.

Linki zewnętrzne

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Pandan wonny: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Pandan wonny, pandanowiec wonny, pochutnik wonny (Pandanus odorifer) – gatunek roślin z rodziny pandanowatych (Pandanaceae) o formie niskiego drzewa. Występuje w Azji południowo-wschodniej, gdzie nazywany jest Ketaka (sanskryt), Kija (bengali), Mudu keyiya (syngaleski) i Mengkuang Laut (malajski). Występuje wzdłuż wybrzeży morskich, dochodząc do plaż.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Pandanus odorifer ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI

Pandanus odorifer là một loài thực vật có hoa trong họ Dứa dại. Loài này được (Forssk.) Kuntze miêu tả khoa học đầu tiên năm 1891.[1]

Chú thích

  1. ^ The Plant List (2010). Pandanus odorifer. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2013.

Tham khảo


Hình tượng sơ khai Bài viết liên quan đến Họ Dứa dại này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Pandanus odorifer: Brief Summary ( Vietnamese )

provided by wikipedia VI

Pandanus odorifer là một loài thực vật có hoa trong họ Dứa dại. Loài này được (Forssk.) Kuntze miêu tả khoa học đầu tiên năm 1891.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visit source
partner site
wikipedia VI

Пандан ароматнейший ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию
Царство: Растения
Подцарство: Зелёные растения
Отдел: Цветковые
Надпорядок: Lilianae
Семейство: Пандановые
Род: Пандан
Вид: Пандан ароматнейший
Международное научное название

Pandanus odorifer (Forssk.) Kuntze (1891)

Охранный статус Wikispecies-logo.svg
Систематика
на Викивидах
Commons-logo.svg
Изображения
на Викискладе
NCBI 1165086EOL 1081798GRIN t:402968IPNI 671284-1TPL kew-286310

Пандан ароматнейший[2] (лат. Pandanus odorifer), или Кетаки (санскр. केतकी) — вид растений семейства Пандановые. Широко распространен в Индии. Плодами питаются обезьяны и крыланы. Растение цветет очень душистыми оранжево-желтыми цветами. Соцветия напоминают сережки. Отличается от других видов Пандана тем, что шипики (колючки) покрывают не только всю нижнюю поверхность листа вдоль жилок, но и располагаются на верхней стороне[2].

Систематика

Таксономическое положение

Вид Пандан ароматнейший входит в род Пандан (Pandanus) семейства Пандановые (Pandanaceae) порядка Панданоцветные (Pandanales).


ещё 4 семейства (согласно Системе APG III) ещё около 750 видов порядок Панданоцветные род Пандан отдел Цветковые,
или Покрытосеменные
семейство Пандановые вид Пандан ароматнейший ещё 58 порядков цветковых растений
(согласно Системе APG III) ещё 3 рода

Синонимика

Список составлен на основе данных The Plant List (TPL)[3].

Интересные факты

Индийские девушки вплетают цветы пандануса в волосы: существует поверье, что его цветы обладают привораживающим действием и помогут хорошо и удачно выйти замуж.

Примечания

  1. Об условности указания класса однодольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Однодольные».
  2. 1 2 Грушвицкий, 1982, с. 457.
  3. См. Карточку организма.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии

Пандан ароматнейший: Brief Summary ( Russian )

provided by wikipedia русскую Википедию

Пандан ароматнейший (лат. Pandanus odorifer), или Кетаки (санскр. केतकी) — вид растений семейства Пандановые. Широко распространен в Индии. Плодами питаются обезьяны и крыланы. Растение цветет очень душистыми оранжево-желтыми цветами. Соцветия напоминают сережки. Отличается от других видов Пандана тем, что шипики (колючки) покрывают не только всю нижнюю поверхность листа вдоль жилок, но и располагаются на верхней стороне.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Авторы и редакторы Википедии

林投露兜树 ( Chinese )

provided by wikipedia 中文维基百科

林投露兜树学名Pandanus odorifer)为露兜树科露兜树属下的一种,原產於玻里尼西亞澳洲、南亞的安達曼群島菲律賓等地[2],也分佈於印度南部與緬甸

參見

  • 林投Pandanus tectorius

参考文献

  1. ^ The Plant List: A Working List of All Plant Species. [26 February 2015].
  2. ^ Nadaf, A.; Zanan, R., Biogeography of Indian Pandanaceae, Indian Pandanaceae - an overview, Springer India: 15–28, 2012, ISBN 978-81-322-0752-8, doi:10.1007/978-81-322-0753-5_3
物種識別信息 小作品圖示这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。
 title=
license
cc-by-sa-3.0
copyright
维基百科作者和编辑

林投露兜树: Brief Summary ( Chinese )

provided by wikipedia 中文维基百科

林投露兜树(学名:Pandanus odorifer)为露兜树科露兜树属下的一种,原產於玻里尼西亞澳洲、南亞的安達曼群島菲律賓等地,也分佈於印度南部與緬甸

license
cc-by-sa-3.0
copyright
维基百科作者和编辑