Multimedia w Wikimedia Commons Gniewosz południowy[1] (Coronella girondica) − niewielki, smukły wąż z rodziny połozowatych, zamieszkujący południowo-zachodnią Europę i północno-zachodnią Afrykę.
Mały (zwykle ok. 50-60 cm, maksymalnie do 80 cm), szary lub żółtobrązowy wąż o gładkich łuskach i niezbyt dużych oczach z okrągłą źrenicą. Na grzbiecie zawsze występują wyraźne ciemne plamy, brzuch od żółtawego po czerwonawy, pokryty zawsze kratkowanym wzorem. Wyraźne, ciemne pasy znajdują się na głowie, biegnąc od oczu do szyi.
Gniewosz południowy zamieszkuje znacznie mniejszy areał, niż gniewosz plamisty - w Europie ogranicza się on do Hiszpanii, Portugalii i Włoch (z wyjątkiem najdalej na północ wysuniętych fragmentów Niziny Padańskiej i Alp), oraz Prowansji. Jest dość liczny na Sycylii, nie ma go za to w ogóle na Korsyce i Sardynii. W Afryce spotykany w Maroku, Tunezji i Algierii. Jest w zasadzie wężem nizinnym, spotykano go jednak nawet na wysokości ok. 1 500 m n.p.m., w górach Atlas nawet powyżej 3 000 m n.p.m. Zamieszkuje stanowiska suche i ciepłe, pola, miejsca kamieniste, porośnięte luźno krzakami lub bylinami.
Od gniewosza plamistego odróżnia go bardziej skryty tryb życia, większą część dnia spędza w kryjówkach pod kamieniami lub gałęziami, uaktywnia się przeważnie wieczorem, rozpoczynając polowanie głównie na niewielkie jaszczurki i węże, wyjątkowo małe gryzonie. Zdobycz dusi splotami ciała, mniejszą czasami połyka żywcem.
W odróżnieniu od jajożyworodnego gniewosza plamistego, jest jajorodny. Biologia rozrodu tego gatunku jest słabo poznana; gody przypadają z reguły na kwiecień i maj, młode wykluwają się w sierpniu lub wrześniu; jest ich mniej niż u gniewosza plamistego, najczęściej nie więcej niż 5 - 10.[2]
W porównaniu z naszym gniewoszem jest powolniejszy i łagodniejszy: C. austriaca schwytany broni się agresywnie najczęściej gryząc bez wahania, C. girondica tymczasem stara się uciec i gryzie wyjątkowo rzadko[1].W niewoli oswaja się dość długo, wymaga niewielkiego, suchego i umiarkowanie ogrzewanego terrarium, zalecana jest również hibernacja[3].
Gniewosz południowy (Coronella girondica) − niewielki, smukły wąż z rodziny połozowatych, zamieszkujący południowo-zachodnią Europę i północno-zachodnią Afrykę.
