Momordica charantia L.

Momordica charantia, conocida popularmente como melón amargosu, cundeamor chinu o balsamina^[1] y en delles rexones de Suramérica tamién llamada tomaco ye una especie tropical o subtropical perteneciente a la familia Cucurbitaceae, llargamente distribuyida pol so comestible fruta, que se caracteriza por ser una de les plantes más amargoses de toles hortolices. Nun se conoz bien l'orixe d'estes especies, pero ta siempres acomuñada a los trópicos. Cultívase enforma nel sur y sudeste d'Asia, en China, África y les Antilles.

Descripción

Melonos amargos.

Fruta maduro

Planta añal, yerbácea, viviega, de tarmos flexibles, y crez hasta cinco m. Tien fueyes simples, lobulaes, de 4 a 12 cm de tamañu y nervaduras (de trés a siete) bien marcaes. Cada planta (dioica) dispon por separáu de flores machu y fema.

La fruta presenta verrugas y forma oblonga y allargada. Seccionada presenta un buecu, conteniendo relativamente una delgada capa de carne alredor d'un cuévanu central con granes grandes y planes.

Les granes y nucleu son blanques cuando la fruta ta inmadura y cuanto más madura tea van tornase más coloraes y duces. Les granes van poder ser comíes nesti momentu, pero la carne va ser demasiáu fuerte pa ser comida. Nesti estáu, el nucleu coloráu y dulce, ye utilizáu nel suroeste d'Asia como ingrediente pa la realización d'ensalaes.

La carne ye crujiente y aguacienta en testura, abondo similar al pepinu, o chayota

La piel ye tersa y comestible. La fruta ye la mayoría de les vegaes comida verde, anque tamién suel ser comida cuando empieza a maurecer amosando un color más amarellentáu, siendo entós más amargosu. Cuando ta dafechu maurez la so carne ye de color anaranxáu y de consistencia blanda.

Tien una gran variedá de formes y tamaños. La típica variedá en China mide de 20 a 30 cm de llargu, oblonga, con puntes romes y con un color verde maciu y llixeramente narquiaos. La variedá más estendida n'India son más estreches, con finales picudos, superficie esterior dentada, y coloración verde o blanca. Ente estos dos estremos hai gran númberu de variedaes. Delles variedaes presenten solo un llargor de seis a diez cm, que son sirvíes (nel sudeste d'Asia y n'India) cocíes ya individualmente.

Nos países centroamericanos, a esta planta conózse-y como "calaica". En Méxicu específicamente nel golfu de mexico conózse-y como "chote"

Usos

Culinarios

Un pequeñu melón amargosu (en primer planu) acompañando a un platu d'Okinawa gōyā champurū revueltu (detrás).

Flor femenina

Los melones amargosos son raramente entemecíos con otres hortolices por cuenta del so sabor intenso, anque esti pue ser moderáu salándolos y darréu llavándolos enantes del so consumu.

Utilizar na cocina china pol so sabor, típicamente en revueltos (frecuentemente con gochu douchi), sopes, y tamién como té.

Tamién ye bien popular na cocina india, onde sueli ser preparada con pataques y sirvida con yogur pa compensar el so amargor o na preparación de "sabji". Los melones amargosos forma parte d'un platu bien popular en Andhra Pradesh tostaos n'aceite, pa dempués ser rellenos d'ingredientes picantes.

Nel Xapón el so usu nun ye mayoritariu, pero ye un ingrediente bien utilizáu na cocina popular d'Okinawa, sobremanera col chanpurū.

N'Indonesia preparar en diversos platos, como en revueltos, cocida en lleche de cocu, o afumada.

En Vietnam, rodajas de melón amargosu crudu suelen ser consumíes con filos de carne secu o en sopa con gambes.

Úsase en dellos platos populares en Filipines, onde la conoz como ampalaya, suelse tostar con carne de vaca y mueyu d'orca, o con güevos y daos de tomates. Un platu bien típicu de la rexón d'Ilocos en Filipines, ye'l pinakbet, consistente en melones amargosos, berenxenes, ocras, xudíes, xudíes de llima, y otres hortolices rexonales cocíes.

Tamién forma parte de platos rexonales de la cocina típica de Nepal y de Paquistán.

Melecinales

Utilizóse na medicina tradicional china mientres sieglos, según en medicina natural tradicional en tol mundu. La investigación recién demostró que los frutos inmaduros pueden tener dellos antibióticos, anticancerígenos, antivirales y otres propiedaes especialmente afeches pal so usu nel tratamientu de la malaria, VIH y diabetes.^[2]

Taxonomía

Momordica charantia describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 2: 1009. 1753.^[3]

Sinonimia

• Cucumis argyi H.Lév.
• Cucumis intermedius M.Roem.
• Momordica chinensis Spreng.
• Momordica elegans Salisb.
• Momordica indica L.
• Momordica muricata Willd.
• Momordica operculata Vell.
• Momordica chinensis Spreng.
• Sicyos fauriei H. Lév.^[4]

Ver tamién

• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Cronoloxía de la botánica
• Hestoria de la Botánica
• Carauterístiques de les cucurbitácees

Referencies

Bibliografía

• Abascal K, Yarnell Y (2005) "Using bitter melon to treat diabetes" Altern Complemen Ther 11(4):179-184 (N'Inglés)

• H.K.Bakhru (1997). Foods that Heal. The Natural Way to Good Health. Orient Paperbacks. ISBN 81-222-0033-8.

• Baldwa VS, Bhandari CM, Pangaria A, Goyal RK (1977) “Clinical trial in patients with diabetes mellitus of an insulin-like compound obtained from plant source” Upsala J Med Sci 82:39-41. (N'Inglés)

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Momordica charantia .

• Propiedaes del Melón Amargosu
• Rain-tree
• Research on Bitter Melon and other vegetables as treatment for Diabetes / Glucose level reduction
• ITIS report
• Ampalaya (Momordica Charantia)
• Ampalaya (Momordica charantia) Herb
• The National Bitter Melon Council
• Bitter Melon Studies
• Detailed botanical description
• Nutrition facts

Qüdrət narı (lat. Momordica charantia) - balqabaqkimilər fəsiləsinin momordik cinsinə aid bitki növü.

Qüdrət narı və ya Acı qovun (lat. Momordica charantia) - tropik iqlimi olan bölgələrdə, Amazon hövzəsində, Şərqi Afrikada, Asiyada, Karib adalarında təbii şəkildə bitən, Cənubi Amerikada və Uzaq Şərqdə isə qida və dərman bitkisi kimi kimi becərilən bitki.

Avropa ölkələrində acı qovun, acı balqabaq, Afrika xiyarı, balsam alması və ya balsam armudu olaraq adlandırılar.

Birillik, sarmaşıq formasında bitki olan Qüdrət Narı, yay aylarında çiçək açır. Kənarları dişli yarpaqları yelpik şəklində, yumşaq olur. Sarı rəngli kiçik çiçəkləri, erkək və ya dişi olaraq, ayrı batırar üzərindədir. Meyvələri kal halda yaşıl, yetişəndə isə turuncu kırmızırenkte, 10-20 sm uzunluğunda, geniş bir mekik tündlündə olub, üzərləri girintili çıxıntılıdır. Meyvə yetkinləşincə, qabığı 3 ayrı parça halında, geriyə bükülərək çox sayda, qırmızı-kahverengi və ya ağ rəngli nüvələri ortaya çıxar. Toxumları (nüvələri) 7–10 mm boyunda, yastıdır. Latıncada momordica dişləmək mənasını verər, yarpaqlarının sanki yeyilmiş kimi görünməsindən ötəri bu ad verilmişdir. Bitkinin bütün qisimləri və öz suyu çox acıdır.

Qüdrət Narının faydaları

Dərman olaraq istifadə edilməsi

• Həzm sistemi xəstəlikləri üçün ( xora, gastrit,hemoroid,kolit) çox təsirli olmaqdadır.
• Açıq yaralarda , yanıq , egzama və sədəf kimi xəstəliklər üçün məlhəm olaraq istifadə edilməkdədir.
• Zeytunyağı ilə göbələkli egzamayı müalicə etmək üçün məlhəm olaraq istifadə edilməkdədir.
• Xoralı xəstələrin müalicəsində ballı qüdrət narı qarışıqları da istifadə edilər.

İstifadəsi

• 1.) Təzə meyvə üçün : Qüdrət narı, yetkinləri balla qarışdırılaraq istehlak edilə bilir. Yetkinləşərək qovunuçu rəngi alan meyvə, qabda əzilir, bir miqdar balla qarışdırılıb, səhərlər aç qarınına 1 şorba qaşığı məğlub olur. Üzərinə heç bir şey istifadə edilmir.
• 2.) Təzəsinin olmadığı zaman :

Əvvəl nüvələri təmizlənən qüdrət narı, kiçik kiçik doğrandıqdan sonra bir kiloluq bala qarışdırılır. Ağızı bağlı şəkildə bir ay qədər gözlədilən qarışıq, yüngül sulana bilər. Pozuldu sanmayın.' Şəkər xəstələrinin bu qarışığı götürmələrinin təhlükəli ola biləcəyini, bu səbəblə zeytunyağı ilə istifadənin daha uyğundur : ‘Zeytunyağı, meyvənin içindəki faktorları daha asan əmir.

Xalis zeytunyağı içində 6 ay gözlədilən qüdrət narı isə hər səhər bir şorba qaşığı qaba qoyularaq, 1 şorba qaşığı süzmə balla qarışdırılaraq aç qarına yeyiler. Yetkin meyvələr bir qabın içərisinə zeytunyağı ilə qoyulur. Ağızı bağlanılan qab bir ay gözlədilir. Daha sonra aç qarınına yeməklərdən əvvəl alınması təklif edilir. Xəstənin narahatlığının şiddətinə görə gündə üç paydan əvvəl aç qarınına bir qaşıq alına bilər.

Şəkillər

Mənbə

Bitki ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.

El Cogombre tropical^[1] és una planta amb flor de la família de les Cucurbitàcies.

Etimologia

El nom de momòrdica prové del llatí mordeo, momordi, morsum, mordere, que vol dir mossegar. Aquesta característica fa referència a l'aspecte dentat i rossegat que presenten les llavors, les quals sembla que hagin estat queixalades.

Ecologia

És una planta herbàcia trepadora.

Distribució mundial

Nativa de les zones tropicals del Vell Món, actualment pantropicals, des de l'Àfrica tropical fins a Austràlia, incloent parts de l'Amazònia, est d'Àfrica, i el Carib. Va ser domesticada, possiblement a l'Índia i al sud de la Xina, i ara ja es troba de forma natural a gairebé totes les regions tropicals i subtropicals. Forma part d'un mercat important al sud i l'est d'Àsia i se'n poden trobar cultius a petita escala a sud Amèrica amb fins alimentaris i medicinals, al sud dels Estats Units, per vendre-la al mercat culinari asiàtic i també a l'est africà, per conreadors asiàtics. Només ocasionalment es recol·lecta la momòrdica a partir de plantes silvestres per a alimentació o medicina.

Distribució al Principat de Catalunya

A Catalunya no es troba la Momordica chantaria ni en estat salvatge ni en cultius, bàsicament pel clima, però pot aparèixer en algun jardí com a planta ornamental.

Hàbitat

La momòrdica prefereix temperatures relativament altes, de 25 °C o més, però quan són superiors a 37 °C el fruit no es desenvolupa bé, depenent del genotip. A l'Índia per exemple, són capaços de cultivar els fruits a 40 °C. De manera natural, la momòrdica apareix en àrees a altituds superiors als 1700 metres amb elevades precipitacions, en selves tropicals, i plantacions.

Cultiu

Quan se la cultiva en condicions extremadament humides, té lloc un fenomen anomenat pansiment bacterià i fúngic. Les fulles i els pecíols es panseixen; de vegades tan ràpidament que els primers símptomes passen desapercebuts. Les plantes comencen a pansir-se pels brots laterals i pot arribar a afectar a la planta sencera. Els fruits provinents de plantes infectades poden estar pansits, ser massa petits, amb formes estranyes i no tenir massa sabor. Per tot això, el cultiu d'aquesta curcubitacia és complex. Molts agricultors han optat per utilitzar mantells per a mantenir en equilibri la humitat de la terra, ja que és preferible un bon drenatge profund dels sòls franco-arenosos i els franco-llimosos, que contenen un elevat contingut de matèria orgànica i retenen bé laigua. Sembla a ser que són plantes neutres, la floració no està afectada pel fotoperíode o la llargària del dia.

Descripció

Detall d'una flor i una fulla

Fruit de la momòrdica

Fruit madur obert

Port i dimensions

Planta herbàcia trepadora, monoica i anual. Pot arribar a fer una alçada de 5 metres. La tija és rígida, pot ser glabre o pubescent i té circells simples.

Morfologia (forma, divisió marge), textura i disposició de les fulles

Les fulles són simples, de contorn ovat-reniforme o orbicular i cordades a la base. El marge és lòbulo-palmat, amb els lòbuls sinuats o lobats i normalment glabres o pubescents. Peciolades, disposades de manera alternada, sense estípules i amb circells.

Òrgans reproductors

Les flors són unisexuals, solitàries, i estan disposades a l'acil de la fulla. Són regulars, amb el periant pentàmer amb una bràctea prominent a la base del pedicel. El calze està format per un tub cònic i lòbuls de fins a 7 mm de llargada, amb cinc sèpals. La corol·la consta de cinc pètals lliures de color groc pàl·lid o ataronjats amb dues escames des de la base.

Les flors masculines tenen tres estams, i les anteres al centre de la flor.

Les flors femenines tenen un ovari ínfer, de forma ovoide tirant a fusiforme, amb la coberta plena de rugositats més o menys punxegudes i tres estigmes.

La pol·linització és entomòfila, ja que la porten a terme les abelles i altres insectes.

Fruit

El fruit és una baia pendolant generalment ovoide i una mica punxegut a l'extrem. Fa uns 11 cm x 4 cm. i és de coloració vermellosa i ataronjada quan és madur i més pàl·lid a la zona de l'àpex. El fruit està molt ornamentat, té unes vuit fileres longitudinals de tubercles subcònics i molts més tubercles petits pel mig. S'obre en tres valves de manera que exposa les llavors embeinades en una polpa vermella i enganxifosa que queden penjant en dues fileres per la cara de cada valva. Els fruits de plantes cultivades acostumen a ser més grans, poden arribar a fer 45 cm x 9 cm, i tenen la superfície més sua, amb menys rugositats.

Les llavors són oblongues i aplanades, i fan uns 10 mm x 5 mm. Poden ser blanques o marrons, amb el cap esculpit i els marges amb solcs.

Gastronomia

Amanida de carbassó amarg

Cogombres tropicals fregits

El cogombre tropical és una hortalissa utilitzada a la cuina de molts països tropicals, especialment al subcontinent indi i a l'Àsia del sud-est. Moltes persones troben el gust amarg molt agradable. Es pot preparar fregit, cru en amanida, o saltat amb coco ratllat i bitxo en una gran varietat de preparacions.

Farmacologia

La momòrdica comprèn unes 40 espècies, la majoria de les quals es troben a l'Àfrica. Els fruits de moltes d'aquestes espècies silvestres s'utilitzen per a l'alimentació com a vegetals, mentre que alguns altres són utilitzats en la medicina tradicional.

Part utilitzada (droga)

Al Japó i a algunes parts d'Àsia, dels fruits secs se'n fa un té molt popular per les seves propietats sanadores. A l'Àfrica el fruit es pren com a purgatiu i vermífug. Les fulles en remull amb aigua es prenen per combatre la diarrea i la disenteria, o bé, s'utilitzen com a ènema per les seves propietats astringents. Les llavors s'utilitzen com antihelmíntics al Congo.

La planta sencera s'utilitza a l'oest d'Àfrica com a antipirètic, tant rentant a la persona amb la planta com prenent-ne la infusió. Fent un ènema de la planta sencera o com a gotes es pot tractar la febre groga i la icterícia. També s'utilitza com a afrodisíac i pel tractament local de la gonorrea. La decocció de la planta s'utilitza per millorar els furúncols, les úlceres i les inflamacions sèptiques. Si polvoritzem la planta, s'obté una pols que ajuda a tractar les úlceres malignes, el càncer de mama i els parasitismes cutanis com ara la filària o els cucs de Guinea.

Una preparació amb els estams i les fulles s'utilitza per tractar la frambèsia causada per Treponema pertenue. Les fulles també es prenen per millorar problemes menstruals, i barrejades amb altres drogues alleugen problemes cardíacs com ara la taquicàrdia.

L'arrel es fa servir com a tractament contra la sífilis, el reumatisme i també com a abortiu. Hi ha molts altres remeis que contenen la momòrdica, provinents d'Àsia i Amèrica per tractar el càncer, la diabetis, la psoriasi i moltes altres malalties infeccioses.

La momòrdica és especialment reconeguda per ser un remei contra la diabetis mellitus, només pel simple fet de menjar-ne el fruit regularment com a verdura.

Composició química

Taula de continguts dels fruits joves:

Producte Contingut en 100 g de fruit Energia 71 kJ (17 kcal) Aigua 94,0 g Proteïnes 1,0 g Greixos 0,2 g Hidrats de carboni 3,7 g Fibra 2,8 g Calci 19 mg Magnesi 17 mg Fòsfor 31 mg Ferro 0,4 mg Zinc 0,8 mg Vitamina A 380 IU Tiamina 0,04 mg Riboflavina 0,04 mg Niacina 0,40 mg Folat 72 µg Àcid ascòrbic 84 mg

Taula de continguts de les fulles:

Producte Contingut en 100 g de fulles Energia 126 kJ (30 kcal) Aigua 89,3 g Proteïnes 5,3 g Greixos 0,7 g Hidrats de carboni 3,3 g Calci 84 mg Magnesi 85 mg Fòsfor 99 mg Ferro 2,0 mg Zinc 0,3 mg Vitamina A 1734 IU Tiamina 0,18 mg Riboflavina 0,36 mg Niacina 1,11 mg Folat 128 µg Àcid ascòrbic 88 mg

Taula de components farmacològics dels fruits:

Producte Tipus Glucòsids Momordina i charantina Alcaloides Momordicina Altres Polipèptid P Olis (de les llavors) Estèric, linoleic, àcid oleic Glicoproteïnes α-momorcharina, β-momorcharina i lecitines Altres Vicina i proteïna MAP30

Usos medicinals

Llavors seques.

Càpsules de momòrdica.

La momòrdica conté diverses substàncies medicinals, sobretot a les llavors. Té efectes hipoglucemiants, antivirals, antitumorals i antioxidants. Per això s'utilitza en casos de prevenció de càncer, diabetis, febre, HIV i SIDA, infeccions i trastorns menstruals.

Accions farmacològiques i propietats

Derivats del fruit i les llavors, s'han utilitzat per tractar la diabetis, el càncer, infeccions virals i trastorns immunitaris. Tant en pacient sans com en pacients amb diabetis s'han pogut observar els efectes hipoglucemiants de la momòrdica. Tanmateix, no es recomana utilitzar-la en lloc de les teràpies generals. Tant estudis in vitro com in vivo amb animals, han indicat activitat antiviral contra HIV i herpes, efectes citotòxics contra cèl·lules leucèmiques i efectes citostàtics en càncer de mama, però encara no s'han fet estudis en humans.

Així doncs, trobem aïllades diverses proteïnes com ara α-momorcharina i la β-momorcharina, extretes a partir de la llavor, i que tenen un efecte hepatotòxic en hepatòcits de rata.

La viscina, la chantina i el polipèptid P augmenten els nivells de glucosa i la síntesi de glicogen al fetge, múscul i teixit adipós, i milloren la tolerància a la glucosa. Alguns estudis fets amb enzims hepàtics de ratolins han demostrat una reducció de l'activitat de la glucosa-6-P i la fructosa-1,6-biP i un increment en l'activitat de l'oxidació de la glucosa mitjançant la ruta G6PDH.

També s'han preparat diverses immunotoxines unint una proteïna momordin I del tipus 1 ribosoma-inactivada amb un anticòs específic a diverses línies cel·lulars; combinades amb citostàtics generals, inhibeixen significativament el desenvolupament tumoral in vivo en ratolins.

Els extractes de pell, polpa, llavors i de tot el fruit del cogombre tropical, aplicats per via tòpica, han demostrat tenir propietats anticanceroses contra el papil·loma cutani en ratolins.

Una proteïna antiviral de la Momordica chantaria és la MAP30 (30 kDa), i es caracteritza per poder regular la replicació del virus de l'Herpes simplex (HSV). També és capaç d'inhibir la infecció de HIV-1 en limfòcits T i monòcits, i inhibir-ne la replicació en les cèl·lules ja infectades. Això ho fa inhibint un pas essencial del cicle replicatiu del virus de la SIDA, on té lloc la integració del DNA viral al cromosoma hoste de l'HIV-1. Una característica important és que no afecta les cèl·lules sanes, ja que es creu que el pèptid no pot travessar la seva membrana.

En medicina tradicional, la momòrdia s'utilitza per tractar la diabetis, i tot i que les seves propietats hipoglucemiants s'han demostrat en estudis experimentals en animals, sembla que els efectes són més aviat aguts i transitoris més que no pas acumulatius, i és per això que es necessiten fer més experiments abans no es pugui confirmar la seva efectivitat i seguretat en humans.

Toxicitat

Les dones embarassades i els nens no haurien de consumir-ne, ja que conté substàncies tòxiques i abortives com ara certes lecitines i alcaloides. Poden haver-hi efectes sinèrgics adversos com ara hipoglucèmia i hepatotoxicitat quan es combina amb insulina o agents orals hipoglucemients. En nens s'ha vist que els arils vermells són altament tòxics i causen vòmits, diarrea i fins i tot la mort.

Observacions

(Cultiu, comerç, conservació, legislació, història, altres usos, etc.

Fruit madur obert.

Creixement I desenvolupament

Les llavors germinen al cap de 5-7 dies després de ser plantades, però les llavors fresques poden quedar latents durant mesos. La tija comença a créixer a les 2 setmanes. La floració té lloc cap a les 5-6 setmanes (flors masculines) i 10 dies després (flors femenines). Dura uns 6 mesos. L'antesi dels capítols florals té lloc al matí. Al cap de 10-14 dies després de la floració comencen a aparèixer els fruits. Aquests creixeran durant 25-30 dies fins que seran madurs i hauran adquirit una coloració ataronjada.

Infeccions i plagues

El cogombre tropical és susceptible a patir múltiples infeccions. És hoste del virus tipus W de la taca anular de la papaia (PRSV-W), i del virus del mosaic de la síndria (WMV). Les plagues més importants són causades per Dacus cucurbitae, que provoca un creixement raquític de les plantes i un nombre molt inferior de fruits. També ocasionen plagues els escarabats Epilachna spp., les erugues Spodoptera spp., Heliothis armigera i els àcars.

Producció

Cada planta de momòrdica pot donar entre 5 i més de 100 fruits, però només en cultius de fruita petita.

Conservació

Els fruits han d'estar aïllats de fruits que produeixin altes concentracions d'etilè, per prevenir-ne la maduració. Es poden conservar durant llargs períodes de temps, fins a més de 4 setmanes a 1-2 °C i entre un 85-90% d'humitat. S'han de mantenir sempre per sobre els 0 °C, ja que són sensibles al fred, i per sota els 10 °C, ja que per sobre aquesta temperatura tendeixen a tornar-se grocs, obrir-se i perdre qualitat.

Genètica

Molts dels cultius locals de cogombre tropical estan en procés de desaparició a causa dels cultius comercials, a gran escala. Hi ha col·leccions genètiques a NBPGR, Nova Deli, Índia, Taiwan, AVRDC, a l0universitat de Kasetsart, Tailàndia i altres instituts de recerca de l'Àsia tropical.

Cultiu

Molts dels cultius utilitzats a l'est d'Àfrica estan importats des de països asiàtics. Les plantes cultivades i les silvestres es creuen ràpidament i això fa que hi hagi intermedis de molts tipus. Els tipus de momòrdica silvestres africans poden ser explotats com a fonts potencials resistents a infeccions. Avui en dia els pagesos es centren en l'híbrid F1, que presenta una major producció, més resistència a infeccions i més uniformitat.

La importància de la selecció se centra en criteris com: creixement ràpid, percentatge elevat de flors femenines, resistència a plagues i infeccions i el grau d'amargor.

Pronòstic

Tenint en compte la popularitat de la momòrdica a l'Àsia tropical i el desenvolupament de cultius amb l'híbrid F1, s'espera que la popularitat d'aquesta planta creixi a l'Àfrica també. Per altra banda, com que els resultats dels experiments amb momòrdica per al tractament de la diabetis encara són una mica contradictoris, cal fer més recerca, però és evident que la momòrdica conté diversos components amb activitats interessants des d'un punt de vista farmacològic, i és per això que pot tenir un cert potencial per portar a terme el desenvolupament de futures medicines.

Bibliografia

• IZCO. Botánica. 2ª Ed. (pàg. 564)
• Guía de las plantas tropicales. Ed. Omega. 1983. (pàg. 57)
• Strasburger. Tratado de botànica. Ed. Omega

• http://biodiver.bio.ub.es/naturdigit/servlet/naturdigit.DescriFamiliServlet?codi=Cucurbitaceae%resolucio=1600
• http://bittermelon.org/
• http://books.google.cat/books?id=3lCQPKCUUf4C&pg=PA1711&lpg=PA1711&dq=momordica+charantia+etymology&source=bl&ots=vW5L08BdC1&sig=HATEkf-QCFQYeRjme9bCV_GT0C8&hl=es&ei=ktHASdP8H9m0jAfBzOEm&sa=X&oi=book_result&resnum=6&ct=result
• http://books.google.cat/books?id=3lCQPKCUUf4C&pg=PA1711&lpg=PA1711&dq=momordica+charantia+etymology&source=bl&ots=vW5L08BdC1&sig=HATEkf-QCFQYeRjme9bCV_GT0C8&hl=es&ei=ktHASdP8H9m0jAfBzOEm&sa=X&oi=book_result&resnum=6&ct=result#PPA1712,M1
• http://database.prota.org/dbtw-wpd/exec/dbtwpub.dll?AC=GET_RECORD&XC=/dbtw-wpd/exec/dbtwpub.dll&BU=http%3A%2F%2Fdatabase.prota.org%2Fsearch.htm&TN=Protabase&SN=AUTO14336&SE=1428&RN=0&MR=20&TR=0&TX=1000&ES=0&CS=1&XP=&RF=Webreport&EF=&DF=Webdisplay&RL=0&EL=0&DL=0&NP=3&ID=&MF=&MQ=&TI=0&DT=&ST=0&IR=330&NR=0&NB=0&SV=0&BG=&FG=&QS=&OEX=ISO-8859-1&OEH=ISO-8859-1
• http://herbarivirtual.uib.es/cat-med/familia/2003.html
• http://journals.cambridge.org/action/displayFulltext?type=1&fid=248026&jid=ENG&volumeId=20&issueId=04&aid=248025
• http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=MOCH2

• http://www.ag.ndsu.edu/pubs/plantsci/hortcrop/pp747w.htm
• http://www.charantia.com/ampalaya_archive/studies/49.doc
• http://www.conabio.gob.mx/malezasdemexico/cucurbitaceae/momordica-charantia/fichas/ficha.htm
• http://www.cucurbit.org/family.html?=momo_cha.html
• http://www.evergreenseeds.com/bitgourbitme.html
• http://www.florida.plantatlas.usf.edu/Plant.aspx?id=1390#synonym
• http://www.hear.org/species/momordica_charantia/
• http://www.hear.org/starr/publications/new_plant_records_2000.pdf
• http://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=Scientific_Name&search_kingdom=every&search_span=exactly_for&categories=All&source=html&search_credRating=All&search_value=Momordica%20charantia
• http://www.mskcc.org/mskcc/html/69138.cfm#ClinicalSummary
• http://www.ncbi.nlm.nih.gov/Taxonomy/Browser/wwwtax.cgi?mode=Info&id=3673&lvl=3&lin=f&keep=1&srchmode=1&unlock
• http://www.rain-tree.com/bitmelon.htm
• http://www.uniprot.org/taxonomy/3673

Referències

Bitteragurk

Bitteragurk (Kinesisk skrift: 苦瓜; Pinyin: kǔguā) eller Karela (fra Hindi) er en frugt (botanisk set et bær, i forbindelse med madlavning anses den for at være en grønsag) der vokser på den tropiske og subtropiske plante Momordica charantia der tilhører Græskar-familien. Den har fået sit navn fordi den har en meget bitter smag.

Den bruges ofte i kinesisk madlavning.

Dieser Artikel behandelt den Tropenbaum. Eine Übersicht zu anderen Bedeutungen des Wortes „Balsamapfel“ ist unter Balsamapfel (Begriffsklärung) zu finden.

Die Bittermelone (Momordica charantia), auch Bittergurke, Goya-Gurke, Balsambirne, Balsamapfel, oder Bittere Springgurke genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung Bittermelonen (Momordica) innerhalb der Familie der Kürbisgewächse (Cucurbitaceae). Die tropischen Gemüsefrüchte der Bittermelone sind ein seit Jahrhunderten in vielen Ländern und besonders im asiatischen Raum beliebtes Lebens- und Heilmittel. Die Anbaugebiete sind Afrika, Süd-, Ost- und Südostasien, Südamerika, Europa und die Karibik.

Trivialnamen in anderen Sprachen

Die Bittermelone ist neben vielen anderen Namen in Japan als Gōyā (in Okinawa im Gericht Gōyā Champurū), in Indien auf Hindi als Karela (करेला) und auf Malayalam als Pavaykka (പാവൽ) sowie in Honduras als Kalaika bekannt.

Beschreibung

Laubblätter und Blüte

Vegetative Merkmale

Die Bittermelone ist eine krautige Pflanze. Die niederliegenden oder aufsteigenden Sprossachsen werden bis zu 5 m lang und sind spärlich bis dicht behaart, besonders an den Knoten.

Die wechselständigen Laubblätter sind in Blattstiel und Blattspreite gegliedert. Der Blattstiel ist bis 7 cm lang. Die Blattspreite ist bei einer Länge bis 10 cm sowie einer Breite bis 12,5 cm breit oval bis rund im Umriss, mit herzförmigem Grund. Die Spreite ist tief handförmig geteilt mit drei bis sieben Lappen. Die Lappen sind jeweils mehrfach gelappt oder entfernt gezähnt. Die Blattränder sind ganz und oft bespitzt auf den Lappenspitzen oder Zähnen. Die Laubblätter sind spärlich bis dicht behaart. Die dünnen Ranken sind einfach und lang.

Generative Merkmale

Ganze Bittermelone mit zwei längs und zwei quer aufgeschnittenen Teilen

Reife geöffnete Frucht und Samen im roten Samenmantel

Samen ohne Samenmantel von Momordica charantia

Laubblätter, männliche Blüte und reife Frucht

Die Bittermelone ist einhäusig getrenntgeschlechtig (monözisch). Die fünfzähligen Blüten mit doppelter Blütenhülle stehen einzeln in den Blattachseln.

Bei den männlichen Blüten ist die Braktee bis 17 mm lang, breit oval bis nierenförmig, sitzend, mit herzförmigem Grund stängelumfassend, zugespitzt und grün. Der Blütenstiel ist bis 9,5 cm lang. Die Blütenröhre ist bis 5 mm lang, der haarige Kelch ist kurz, die Kelchzipfel 3 bis 7 mm lang und elliptisch. Die Kronblätter sind 1 bis 2,5 cm lang, hell- bis dunkelgelb und elliptisch bis verkehrt-eiförmig. Sie haben fünf, zu dreien vereinigte, verwachsene Staubblätter, mit verwachsenen Antheren.

Bei den weiblichen Blüten ist die Braktee bis 12 mm und der Blütenstiel bis 10 cm lang. Die Blütenröhre ist 1 bis 3 mm lang, die schmalen Kelchzipfel 2 bis 5 mm lang und lanzettlich. Die Kronblätter sind 0,7 bis 1,2 cm lang. Der unterständige und einkammerige Fruchtknoten ist etwas unterhalb des Kelchs (epiperigyn) und er ist 8 bis 11 (selten bis 30) mm lang und 2 bis 4 mm breit, die Narben sind dreiteilig-zweiästig. Es können Staminodien vorhanden sein.

Die ellipsoide, ledrige Beere (Panzerbeere, Pepo) ist 2,5 bis 4,8 (selten 11) cm lang (einige Kultivare können deutlich länger sein) und 1,5 bis 2,3 (selten 4) cm breit, kurz geschnäbelt mit vielen, teils in Reihen stehenden, teils spitzen Höckern. Sie ist reif orange und öffnet sich mit drei Klappen. Der Fruchtstiel ist 3,4 bis 15 cm lang. Die Samen sind (8 bis 11) × (4,5 bis 8) × (2 bis 3,5) mm groß und in einen klebrigen, roten Samenmantel (falscher Arillus) „Pulpe“ eingehüllt, sie sind länglich bis elliptisch, abgeflacht, hellbraun und haben einen gerillten Rand. Die Pulpe ist essbar und schmeckt süß.^[1]

Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 22.^[2]

Früchte auf einem Markt auf Réunion

Malaiische Zubereitung mit Chilis

In Streifen geschnittene Bittermelone (und tausendjährige Eier) als Essensbeilage in Taipeh

Vorkommen

Die Bittermelone ist pantropisch verbreitet, wurde in Amerika jedoch wahrscheinlich zur Zeit des Sklavenhandels eingeführt. Wild wächst sie an Fluss- und See-Ufern und auf aufgelassenen Kulturflächen. Sie kommt in Afrika in Höhenlagen bis auf 1650 Meter vor. In der Neotropis wächst sie vor allem auf gestörten Standorten von Brasilien bis in den Südosten der Vereinigten Staaten und ist dort ein verbreitetes „Unkraut“.

Anbau

Die Bittermelone wird in den feucht-heißen Tropen in Höhenlagen bis auf 500 Meter angebaut. Fruchtbare Böden mit gutem Wasserhaltevermögen sind am besten geeignet. Die Pflanzen werden häufig an Spalieren gezogen. Etwa fünf Wochen nach Aussaat beginnt die Blütezeit. Je nach Sorte können die unreifen Früchte ein bis drei Wochen später geerntet werden, die dann 80 bis 120 g wiegen. Die Erträge können bei 8 bis 15 Tonnen pro Hektar liegen. Krankheiten und Schädlinge sind wohl aufgrund der vielen giftigen Inhaltsstoffe selten. Die Bittermelone ist jedoch gegen das Wassermelonenvirus und andere Viren empfindlich.

Die einzelnen Sorten und Landrassen der Bittermelone sind relativ wenig erforscht. Vor allem in China und Indien gibt es eine Anzahl von Sorten, die sich in Wuchsform, Reifezeit und Fruchtmerkmalen wie Größe, Form, Farbe und Oberfläche unterscheiden. In Indien wurden großfruchtige, dickfleischige Hybridsorten gezüchtet.

Verwendung

In tropischen Ländern, in denen die Bittermelone gedeiht, werden die Früchte auf Märkten angeboten. In der Küche Asiens ist ein Gemüsegericht aus unreifen Früchten beliebt. Vor der Zubereitung wird nach dem Entfernen der Samen das Fruchtfleisch in dünne Scheiben geschnitten und mit Salz eingerieben, um Bitterstoffe zu reduzieren. In Indien, besonders in Bengalen, gilt sie als appetitanregend und wird häufig als Vorspeise gereicht.

Blätter, Früchte, Samen und Samenöl werden in der traditionellen Medizin verwendet. Sie enthalten fettes Öl, insulinähnliche Peptide, Momordin, Charantin und Momordicin. Unreife Früchte werden bei Typ-2-Diabetes eingesetzt. Bei Wurmbefall, Blasenstein, Fieber und Magengeschwür soll die Bittermelone hilfreich sein.^[3]

Als Heilpflanze wurde in einer venetianischen Handschrift von 1435 „momordica id est caranza“ genannt, wobei es sich in dem um 1400 entstandenen Text auch um das verwandte Kürbisgewächs Momordica balsamina L. (den „Jerusalemsapfel“)^[4] handeln könnte. Auch in einer deutschsprachigen Bearbeitung von 1460 werden die heilsamen Eigenschaften des „crauts“ momordica beschrieben.^[5]

Pharmakologie

Im Jahr 2004 veröffentlichte die Österreichische Apothekerzeitung einen Artikel,^[6] der zu dem Schluss kam:

„Momordica charantia wird im amerikanischen Raum, wie zahlreiche Patente beweisen, zur Zeit im Bereich der Nahrungsergänzungsmittel und Supplemente propagiert. In der Forschung werden verschiedene Wirkstoffe u. a. in der HIV-Behandlung oder wegen ihrer antikanzerogenen Wirkung näher untersucht. Der Blutzucker senkenden Wirkung von M. charantia bei Typ II-Diabetikern stehen einerseits noch die schlechte klinische Datenlage und andererseits eine meist ungenügende Standardisierung und Deklaration allfälliger am Markt erhältlicher Produkte gegenüber. In Österreich und Deutschland existieren derzeit keine Arzneispezialitäten. Als Nicht-Arzneimittel sind in Österreich z. B. »charantea«, ein Tee aus getrockneten Samen und Früchten für Diabetiker, in Deutschland als Nahrungsergänzungsmittel (z. B. Glukokine) oder als Diätetisches Lebensmittel für Diabetiker erhältlich. Die additive Anwendung von M. charantia ist zusätzlich zu medikamentöser Therapie, Ernährungsmaßnahmen und einem sinnvollen Bewegungsprogramm bei Typ II-Diabetikern immer unter Aufsicht des behandelnden Arztes durchzuführen.“

Es gibt nach wie vor nur wenige klinische Studien, die positive Wirkungen der Bittermelone belegen.^[7] Folgende Wirkungen sind seit 2004 wissenschaftlich in Laborstudien und Tierversuchen gezeigt worden:

• sie wirkt anthelmintisch gegen Wurmbefall mit Caenorhabditis elegans und bei viralen Erkrankungen mit Sindbis und Herpes simplex Typ I^[8][9];
• der Saft hat einen schützenden Effekt auf die Magenschleimhaut von Ratten^[10];
• sie ist möglicherweise bei Ratten gegen Fettsucht wirksam durch Eingriff in den Fettstoffwechsel^[11];
• durch antiandrogene Wirkung werden bei Ratten Spermien geschädigt^[12];
• Linolensäuren aus den Samen erzeugten Zelltod in bestimmten Krebszellen^[13];
• die Pflanze enthält antifungal wirksame Stoffe, auf die die Pilze Candida albicans, Trichophyton rubrum und Cryptococcus neoformans empfindlich sind.^[14]
• sie senkt den Blutzuckerspiegel bei Prädiabetikern.^[15]

Nebenwirkungen

Im Falle einer Überdosierung kann es zu Magen- und Bauchschmerzen oder zu Durchfall kommen. Der Tee sollte so zubereitet werden, dass er schmeckt und nicht zu bitter ist. Vor allem bei Diabetes und Durchblutungsstörungen wird eine Menge von einem Liter täglich pro Kapsel oder Portion empfohlen. Schwangeren wird vom Gebrauch abgeraten, da einzelne Inhaltsstoffe fruchtschädigende Wirkung zeigten.^[6]

Literatur

• C. Jeffrey: Momordica charantia. In: Flora Zambesiaca. Band 4, 1978, (online). (Merkmale, Verbreitung)
• R. W. Robinson, D. S. Decker-Walters: Cucurbits. CAB International, Wallingford 1997, ISBN 0-85199-133-5 (Nutzung, Verbreitung).

Einzelnachweise

1. ↑ Morton, Julta F. (1967): The balsam pear — an edible, medicinal and toxic plant. Economic Botany 21(1): 57-68. doi:10.1007/BF02897176
2. ↑ Momordica charantia bei Tropicos.org. In: IPCN Chromosome Reports. Missouri Botanical Garden, St. Louis.
3. ↑ Andrew Chevallier: Das grosse Lexikon der Heilpflanzen. Dorling Kindersley, München/Starnberg 2001, ISBN 3-8310-0167-7, S. 235.
4. ↑ Vgl. auch Otto Zekert (Hrsg.): Dispensatorium pro pharmacopoeis Viennensibus in Austria 1570. Hrsg. vom österreichischen Apothekerverein und der Gesellschaft für Geschichte der Pharmazie. Deutscher Apotheker-Verlag Hans Hösel, Berlin 1938, S. 147 (Momordica: M. balsamina L., Balsamapfel).
5. ↑ Josef Domes: Momordica-Traktat. In: Verfasserlexikon. Band VI, Sp. 645 f.
6. ↑ ^{a b} Sonja Prinz, Brigitte Kopp: Die hypoglykämische Wirkung der Bittermelone bei Typ II-Diabetes. In: Informationen der Österreichischen Apothekerzeitung. Nr. 3, 2004. Online-Version (Memento vom 5. Dezember 2009 im Internet Archive)
7. ↑ J. K. Grover, S. P. Yadav: Pharmacological actions and potential uses of Momordica charantia: a review. In: Journal of Ethnopharmacology, Volume 93, Issue 1, 2004, S. 123–132, PMID 15182917.
8. ↑ N. Beloin et al.: Ethnomedicinal uses of Momordicacharantia (Cucurbitaceae) in Togo and relation to its phytochemistry and biological activity. In: J Ethnopharmacol. 96/-/2005. S. 49–55, PMID 15588650.
9. ↑ P. Das et al.: Screening of antihelminthic effects of Indian plant extracts: a preliminary report. In: J Altern Complement Med. 12/3/2006. S. 299–301, PMID 16646729.
10. ↑ G. O. Dengiz, N. Gursan: Effects of Momordica charantia L. (Cucurbitaceae) on indomethacin-induced ulcer model in rats. In: Turk J Gastroenterol. 16/2/2005. S. 85–88. PMID 16252198
11. ↑ L. L. Chan et al.: Reduced adiposity in bitter melon (Momordica charantia)-fed rats is associated with increased lipid oxidative enzyme activities and uncoupling protein expression. In: J. Nutr. 135(11), 2005, S. 2517–2523, PMID 16251604.
12. ↑ M. M. Girini et al.: Effect of graded doses of Momordica charantia seed extract on rat sperm: scanning electron microscope study. In: J. Basic Clin. Physiol. Pharmacol. 16(1), 2005, S. 53–66, PMID 16187486.
13. ↑ Y. Yasui et al.: Bitter gourd seed fatty acid rich in 9c,11t,13t-conjugated linolenic acid induces apoptosis and up-regulates the GADD45, p53 and PPARgamma in human colon cancer Caco-2 cells. In: Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 73(2), 2005. S. 113–119, PMID 15961301.
14. ↑ G. Schmourlo et al.: Screening of antifungal agents using ethanol precipitation and bioautography of medicinal and food plants. In: J. Ethnopharmacol. 96(3), 2005, S. 563–568, PMID 15619579.
15. ↑ Studie belegt Wirksamkeit: Bittermelone kann gegen Diabetes helfen auf t-online.de, 20. Februar 2018.

Dieser Artikel behandelt ein Gesundheitsthema. Er dient nicht der Selbstdiagnose und ersetzt nicht eine Diagnose durch einen Arzt. Bitte hierzu den Hinweis zu Gesundheitsthemen beachten!

Mga hiniwang gulaying ampalaya.

Ang Momordica charantia (katawagang pang-agham), ampalaya o amargoso (Ingles: balsam apple, bitter gourd o bitter melon)^[1][2] ay isang uri ng gulay na tumutubo sa mga tropikal na bansa tulad ng Pilipinas at iba pang parte sa Asya at Timog Amerika. Gamot ito para sa mga taong anemik dahil sa katangian nitong makapagdagdag ng dugo sa katawan. Mayroon itong makulubot na balat at mapait sa panlasa kapag kinain. Mayroong mga ampalayang nasa lata na bago ipagbili ng mga tindahan.^[3]

Origin Sinasabing nagsimulang maging bitter ang ampalaya nang nalaman nyang hindi sya naisama sa kantang alam ng lahat, ang Bahay Kubo.

Mga sanggunian

Mga kawing panlabas

• Ampalaya (Momordica charantia)
• Bitter Melon (Momordica charantia)

Ang lathalaing ito na tungkol sa Gulay, Halaman at Pagkain ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.

Deng apalya

Metung a malating balatung (arap) a katakal a gōyā champurū stirfry (gulut)

Lagyu kareng aliwang amanu

Deng balatung a malulutu king Kaohsiung, Taiwan.

Austronesian amanus

• Chavacano: amargozo
• Ilocano: paria
• Malay ampong Indonesian: peria, pare, or parai
• Tagalog: ampalaya

Dravidian amanu

• Kannada: hāgala kāyi
• Malayalam: kaipakka or pavakkya
• Tamil: pākaṛkāi or pavakka
• Telugu: కాకర kākara
• Tulu: kānchaal

Indic amanu

• Bengali: করল্লা kôrolla
• Bishnupriya Manipuri: কারল karol
• Gujarati: કારેલું kāreluṃ
• Hindi: करेला karelā
• Konkani: kārate
• Marathi: कारले karla
• Nepali: tito karela
• Oriya: କଲରା kalara
• Punjabi: karaila
• Sinhalese: karawila
• Trinidad Hindi: karailī
• Urdu کریلا karelā

Japonic amanu

• Japanese: nigauri nigauri (苦瓜^?), tsurureishi tsurureishi (蔓茘枝^?), usually gōya gōya (ゴーヤ^?)
• Okinawan: gōyā

Sino-Tibetan amanu

• Mandarin: 苦瓜 kǔ guā
• Taiwanese (Min Nan): 苦瓜 ko guai
• Burmese: kyethinkhathee

Aliwapa Indo-European amanu

• Danish: bitteragurk
• Dutch: sopropo
• French: margose
• German: Balsambirne
• Persian: کمبوزه komboze
• Portuguese: melão-de-são-caetano
• Spanish: carela or cundeamor

Aliwang Amanu

• Arabic: حَنضل hanzal
• Haitian Creole: asosi
• Korean: 여주 yôju
• Thai: มะระจีน marajin or มะระ mara
• Vietnamese: khổ qua (southern dialect), mướp đắng (northern dialect)
• Yoruba: ejirin

Dalerayan

• Abascal K, Yarnell E (2005) "Using bitter melon to treat diabetes" Altern Complemen Ther 11(4):179-184

• H.K.Bakhru (1997). Foods that Heal. The Natural Way to Good Health. Orient Paperbacks. ISBN 81-222-0033-8.

• Baldwa VS, Bhandari CM, Pangaria A, Goyal RK (1977) “Clinical trial in patients with diabetes mellitus of an insulin-like compound obtained from plant source” Upsala J Med Sci 82:39-41.

Asosi se yon plant. Li nan fanmi plant Cucurbitaceæ. Non syantifik li se Momordica charantia L.

Tradiksyon

• Lòt kreyòl:
• Franse: margose, concombre amer
• Angle: bitter melon
• Alman: Bittermelone
• Panyòl: melón amargo

Istwa

Istwa

referans

Kèk lyen

• Li manke referans sou li.
• Bitter Melon

Gulxenderan (mormordica charantia) riwekek ji malbata kundiran cucurbitaceae ye ku li cihên tropîkal digihê. Lê Kurdistanê kêm be jî tê dîtin. Li hin deveran bi taybetî zarok jê re xiyara gezende (gezokî), kundirê keran dibêjin.

Havînê gupîk vedide. Gupîkên mê û nêr li ser heman qemçikê ne. Kulîlka wê zer e. Fêkiya wê berê kesk e, giha rengê wê tirincî-sor dibe. Herikbara rehê wê tal e. Rûyê fêkiyên wê pirtîkî, pizronekî ye. Dema digihê qalikên wê berepaş dikişin, fêkiyan ên sor, spî, çakar (qehqeyî, kafêyî) xwe didin der. Pelên wê ji aliyê mîneral, vîtamînan ve gelek dewlemend in. Kalsiyûm, hesin, fosfor, vîtamîna B dihewînin.

Di bijîşkiya gelêrî ya kurd de

Ji reh û dendikên wê melhemekê tê çêkirin ku ev bo hemorhoîdê bikêr e, derdibe. Heman melhem dijî ragirtin, kunêran jî dihate bikaranîn. Ji vê riwekê bo jinên nezayok jî derman dihate çêkirin. Têkala ku rûnê zeytê jî tê tevlîkirin, bo derbirina egzamayê kêrbar e.

Bi rûnê zeytê û hingivê re bê tevlîhevkirin, ev têkel bo kesên nexweşiya şekir bi wan re hene baş e. Ev têkel bi qasî 5-6 mehan tê hîştin, paşê tê bikaranîn. Bi xurînî rojê kevçiyekê xwarin him pêdiviya şekir bicih tîne, him jî şekirê wê bo diyabetîkan ne ziyandar e, lewra rûnê zeytê pirraniya şekirê ziyandar dikişîne xwe, bêziyan dike.

Pêşangeha gulxenderanê

Khó͘-koe (ha̍k-miâ: Momordica charantia), Cucurbitaceae kho ê jia̍t-tāi, a-jia̍t-tāi khan-tîn (soan-tîn) si̍t-bu̍t, phó͘-phiàn chèng lâi chia̍h i ê koé-chí. Khó͘-koe sī só͘-ū ê chhài-se lāi-bīn siōng kài khó͘ ê 1 chióng.

Kū-guă (苦瓜) sê siŏh cṳ̄ng sŭ-chái, ê â̤ dĕu.

Paria (Momordica charantia, suku waluh-waluhan atawa Cucurbitaceae) nyaéta sarupaning pepelakan nu ngarambat kalayan buahna anu panjang rérégéan sarta seukeut tungtungna. Buahna anu rasana pait ilahar dikokolakeun minangka sayur atawa baso tahu.

Paré ya iku jeneng tuwuhan mrambat kang uripé ana ing tlatah tropis kang asalé saka tlatah Asia Tropis kang paling utama saka tlatah India kulon, ya iku Asam lan Burma.^[1] Tandhuran janganan iki ya iku salah sijiné kagolong ana ing tuwuhan labu-labuan utawa Cucurbitaceae. Kang mumpangaté bisa di gawé kanggo janganan lan tuwuhan obat.^[2] Jeneng Momordica kang ana ing tuwuhan binomial basa latin artiné "cokotan" kang nunjukake ana ing godhong tuwuhan kang kagolong ing Momordical.^[3]

Jeneng paré kang ana ing Indonésia

Paré uga ana ing tlatah Jawa sok diarani paria, paré, paré pait, peparéh ^[4]. Ing Sumatera, paré sok diarani karan jeneng prieu, fori, pepare, kambeh, paria.^[4] Wong Nusa Tenggara nyebutake paya, truwuk, paitap, paliak, pariak, pania, lan pepule, lan ing Sulawesi, karan poya, pudu, pentu, paria belenggede, sarta palia.^[4]

Macem-macemé paré

Paré gajih ya iku paré kang akèh ditandhur lan disenéngi. Paré iki kagolong paré pethak utawa paré mertéga kang asalé saka India lan Afrika kang wujudé woh kurang luwih dawané 30 – 50 cm, garis tengah (diameter) 3 – 7 cm, bobot antarané 200-500 gram/ woh.^[1]

Paré ijo dhapuré lonjong, cilik lan warnanée ijo lan kulité woh kasar lan alus. Paré iki duwé dawa 15 – 20 cm, rasané pait lan dagingé kang ana ing woh tipis. Paré ijo iki gampang opènané lan tandhurané, bisa uga ora di lanjari nanging bisa mrambat.

Peria ula/sawer utawa paré welut bisa diketarani ana ing wujudé woh kang bunder dawa lan mlengkung kurang luwih 60 cm.^[1] kulit kang ana ing wohé warnané belang-belang, ya iku ijo karo putih kaya kulit ula/sawer lan rasa dagingé ora pait.^[1]

Gunané Paré

nglancaraké pencernaan, sembelit, nyegah kerutan ing kulit, zat kalium ing pare bisa nyegah hipertensi, zat karoten bisa kanggo nambani mata lara.

Rujukan

Момордика харанция же ачуу бадыраң (лат. Momordica charantia) — Көптөгөн өлкөлөрдө Кытай ашкабагы деген аталышка ээ .Ал эми Кыргызстанда бул өсүмдүктү Индия анары деп аташат. Биологиялык түзүлүшү Момордика, ашкабактар уруусуна кирген жашылча.

Мекени

Мекени – Азиянын тропик өлкөлөрү. Дүйнөнүн жылуу климаттуу аймактарында, негизинен Түштүк Азияда (анын ичинде Индияда да) жана Түштүк Чыгыш Азияда, Кытайда жана Кариб деңизинин жээктеринде көп өстүрүлөт.

Биологиялык түшүндүрмө

Сабагынын узундугу – 4 метрге чейин жете турган 1 жылдык лиана. Гүлү – сары Мөмөсүнүн узундугу – 18 сантиметрге чейин (Кыргызстанда)

Курамы - Момордика харанция курамында темир, бета-каротин, витаминдер, кальций, калий бар болгону үчүн баалуу. Тамакты жакшы сиңирип, ичтейди ачат.

Кулинарияда

Мөмөсү быша элек кезинде эти ачуу болгондуктан ачуу бадыраң деген атты да алып жүрөт. Андыктан быша элек мөмөсүн чогултуп, ичиндеги уругун алып салып, анан ачуусу чыгышы үчүн бир нече саат туздуу сууга чылап коюшат. Анан этин бууга демдеп же сууда кайнатып туруп тамак-ашка колдонушат. Мөмөсүн гана эмес, жаш сабагы менен жалбырагын да дымдап бышырып жегенге болот. Бышкан уругу таттуу болгондуктан жей берүүгө болот. Быша элек көк мөмөсүн маринаддашат. Бышкан кезде эти жумшарып калгандыктан аз колдонулат.

Медицинада

Заманбап медицинада

Лабораториялык изилдөөлөр ВИЧти дарылоодо жардам берерин көрсөткөн. АКШнын окумуштуулары изилдөөлөрүнүн жыйынтыгында уйку безинин рак оорусунда рактын клеткаларын өлтүрүүчү жөндөмү бар экендигин белгилешкен.

Элдик медицинада

Ширеси быша электе уулуу, бирок аны элдик медицинада артрит, кызыл жүгүрүк, астма, айрым тери ооруларын, кант диабетин айыктырууда, балдардын ичтеги мите курттарын түшүрүүдө колдонушат. Малярия оорусунун алдын алып, аны айыктырууда да колдонулат делет.

Терс таасири

Зарнаны, ашказандын жана 12 эли ичегинин жара оорусун күчөтүп жиберет. Балдарды ууланууга дуушар кылуусу мүмкүн. Чанда болсо да кош бойлуу аялдардын жатынын жыйрылтып, бойдон түшүүгө жеткириши ыктымал.

Эскертүүлөр

Шилтемелер

• An Acquired Taste. // Hana Hou! — Vol. 10. — № 1 (February/March 2007).
• Rain-tree
• Research on Bitter Melon and other vegetables as treatment for Diabetes / Glucose level reduction

भारतीय करइली

करइली, करेली भा करेला (Momordica charantia)^[1] एगो भारतीय नार-पात वाला पौधा आ फल हवे। सब्जी, कलौंजी आ अचार नियर कई चीज बना के खाइल जाला। एकर उत्पत्ती भारत में भइल बतावल जाला आ इहाँ से ई चीन आ आसपास के देसन में चहुँपल।

Bitter melon originated in India and was introduced into China in the 14th century.^[2] It is widely used in East Asian, South Asian, and Southeast Asian cuisine.

औरु भासा सभ में नाँव

Bitter melon also has names in other languages which have entered English as loanwords. Following are a few:

संदर्भ

साँचा:Speciesbox/parameterCheck

करेला या मोमोर्दिका चरैन्शिया कुकुरबिटेसी कुल की एक उष्णकटिबंधीय और उपोष्णकटिबंधीय लता या बेल है जिसे एशिया और कैरेबियाई क्षेत्रोन में इसके खाद्य फल के लिए व्यापक रूप से उगाया जाता है। इसके फलों का स्वाद कड़वा होता है हालाँकि किस्म के अनुसार इसके फलों का आकार और कड़वाहट की तीव्रता बदलती रहती है। करेला की उत्पत्ति भारत में हुई और इसे 14 वीं शताब्दी में चीन में पेश किया गया था। पूर्वी एशिया, दक्षिण एशिया और दक्षिण पूर्व एशिया के व्यंजनों में इसका उपयोग व्यापक रूप से किया जाता है।

वनस्पति

करेला यह द्विलिंगाश्रयी (एक बेलपर नरफूल और मादा फूल आते हैं।) शाखायुक्त वनस्पती है। इसके बुंदे पर खाँच होती है। कोमल भाग अधिक रेशेदार होता है। साधी,पतली और लंबे तणाव के आधारपर यह बेल ऊपर चढती है। पत्ते सादे, वलयाकृती, हस्ताकृती और ५-७ दल में विभाजित होते है। फूल एकलिंगी और पिली होती। है। ५-१० सेंमी लांब, सवृंतावर(लांब देठावर) येतात. कच्ची फळे हिरवी किंवा पांढरी व पक्की फळे गर्द नारिंगी, ५-१५ सेंमी लांब, निलंबी (लोंबकळणारी-suspending), विटीच्या आकाराची व चवीला कडू असून त्यांवर लहान मोठ्या पुटकुळ्या असतात. ती भाजीकरिता उपयुक्त असतात.

परिचय

पत्ती

करेला का फल

करेला का मादा पुष्प

पका फल

औषधी उपयोग

करेले का फल ठंडा और पौष्टिक होता है। वह खानेपर पचनक्रिया में सुधार होता है। खाँसी, पित्त, गठिया, त्वचारोग, कुष्ठरोग, बद्धकोष्ठता, मधुमेह इ. विकार पर यह गुणकारी होता है। करेले की सब्जी या करेले का रस नियमित सेवन करने से वजन कम होता है। करेले अ, ब और क यह जीवनसत्त्व होते हैं। इतर उपयोग करेले के कोमल फल का सब्जी के रुप में पाककृती बनाने के लिए मदत मिलती है। संबधित कहावत करेला ऊपर से नीम चढ़ा।

बाहरी कड़ियाँ

• करेले के बारे में विस्तृत जानकारी (विकासपीडिया)
• कड़वा करेला है औषधीय गुणों से भरा (लाइव हिन्दुस्तान)
• करेला की खेती (एग्रोपीडिया)
• करेला की आर्गनिक, जैविक खेती व उन्नत खेती
• करेला (ग्रामीण सूचना एवं ज्ञान केन्द्र)
• करेले की खेती

• The National Bitter Melon Council
• Bitter Melon Monograph by Harvard Medical School and Natural Standard Research Collaboration
• Detailed botanical description
• "An Acquired Taste." Article about bittermelon in Hana Hou! Vol. 10, No. 1 (February/March 2007).
• Rain-tree
• Research on Bitter Melon and other vegetables as treatment for Diabetes / Glucose level reduction
• ITIS report
• Ampalaya (Momordica Charantia)
• Ampalaya (Momordica charantia) Herb
• Bitter Melon Studies
• Medical Uses
• Bitter Melon Extract Decreased Breast Cancer Cell Growth
• करेला को लाब

कारल्याचा वनस्पतिशास्त्रीय चित्र

कारले (शास्त्रीय नाव: Momordica charantia, मोमॉर्डिका कॅरेंशिया ; इंग्लिश: Bitter Gourd, बिटर गूर्ड-मराठी उच्चार गोअर्ड ;) (हिंदी - करेला; गुजराती - करेलो; कानडी -हगलकई, हागलहण्णु, हागाला ; संस्कृत -कंदुरा, कारवल्ली, कारवेल्लकम्‌, कठिल्ल(क); बंगाली -बडकरेला उच्छे; तामिळ-पाकै, मितिपाकल) हा आशिया, आफ्रिका व कॅरिबियन बेटे या उष्ण कटिबंधीय प्रदेशांमध्ये आढळणारा वेल आहे. याला कडू चवीची, खडबडीत सालीची फळे येतात. याच्या कोवळ्या फळांचा भाजी म्हणून पाककृती बनवण्यासाठी वापर होतो. बाह्य आकार किंवा साल आणि कडवटपणा यांत वैविध्य असणारे कारल्याचे अनेक प्रकार आढळतात. कारले फार कडू वाटले तर भाजी करताना त्याच्यातून निघालेले पाणी कमी करून भाजी करतात.

वेलावर लागलेले कारले

वनस्पती

कारले ही द्विलिंगाश्रयी (एकाच वेलीवर नरफुले व मादीफुले येणारी) शाखायुक्त वनस्पती असून तिच्या खोडांवर खाचा असतात. कोवळे भाग अधिक केसाळ असून साध्या, सडपातळ आणि लांबट तणावांच्या आधाराने ही वेल वर चढते. पाने साधी, वलयाकृती, हस्ताकृती आणि ५-७ दलांत विभागलेली असतात. फुले एकलिंगी व पिवळी असून ५-१० सेंमी लांब, सवृंतावर(लांब देठावर) येतात. कच्ची फळे हिरवी किंवा पांढरी व पक्की फळे गर्द नारिंगी, ५-१५ सेंमी लांब, निलंबी (लोंबकळणारी-suspending), विटीच्या आकाराची व चवीला कडू असून त्यांवर लहान मोठ्या पुटकुळ्या असतात. ती भाजीकरिता उपयुक्त असतात.

कारल्याचा वेल

औषधी उपयोग

• कारल्याचे फळ थंड व पौष्टिक असून ते खाल्ल्यावर पचनक्रिया सुधारते.
• खोकला, पित्त, सांधेदुखी, त्वचारोग, कुष्ठरोग, बद्धकोष्ठता, मधुमेह इ. विकारांवर ते गुणकारी असते.
• कारल्याचे किंवा कारल्याच्या रसाचे नियमित सेवन करणाऱ्याचे वजन कमी होते.
• कारल्यात अ, ब आणि क ही जीवनसत्त्वे असतात.^[१]
• कार्ल्याने पचन क्रिया सुधारते.

इतर उपयोग

• कारल्याच्या कोवळ्या फळांचा भाजी म्हणून पाककृती बनवण्यासाठी वापर होतो.

संबधित म्हणी

कडू कारले तुपात तळले, साखरेत घोळले, तरी ते कडूच.^[२]

संदर्भ

तीते करेला वैज्ञानिक वर्गीकरण अनुसार फूलफुल्ने वनस्पतिको समूहमा कुकुरबिटासी परिवारमा पर्ने एक वनस्पति हो। वैज्ञानिक नाम Momordica charantia बाट चिनिने तीते करेलालाई संस्कृतमा कंटफल, उग्रकाँड र हिन्दीमा करेला नै भनिन्छ। अङ्ग्रेजीमा भने यसलाई बिटर मेलन वा बिटर गोर्ड पनि भन्ने गरिन्छ। हेर्नमा हरियो र सेतो, स्वादमा तीते करेला खनिज पदार्थयुक्त तथा औषधीय गुणले भरपूर सब्जी हो। सब्जीको रूपमा प्रयोगगरिने करेला लहरामा फल्ने फल हो। करेलामा रहेको Momordicin नामक रासायनिक पदार्थले गर्दा यसको स्वाद तीतो हुन्छ। ^[१]

इतिहास

आयुर्वेदिक चिकित्सामा तीते करेलालाई विभिन्न औषधिमा उपयोग गरिन्छ। विशेषगरी- उच्च रक्तचाप, मधुमेह रोग, बाथको रोग अरू विभिन्न रोग निदानका लागि समेत प्रयोग गरिन्छ भने युनानी चिकित्साको दृष्टिमा पिसाबको रोग निको पार्छ, मस्तिष्कलाई तन्दुरूस्त राख्दछ, आउँ र कफलाई राम्रोसँग निको पार्छ। पत्थरीको रोग, पक्षघात तथा बाथ रोगमा यसको उपयोगले राम्रो सघाउ पुर्‍याउँछ। रगतका लागि फलाम तथा हाड, दाँत, मस्तिष्क र अन्य शारीरिक अवयवका लागि फस्फोरसको अति आवश्यक हुन्छ। त्यसको आपूर्ति करेलाबाट लिन सकिन्छ।

पदार्थ

• क‍रेलामा फस्फोरस , क्याल्सियम , प्रोटिन कार्बोहाड्रेट , रेशा र अन्य खनिज पदार्थ पाइन्छ।

• १०० ग्राम तीते करेलामा भिटामिन 'ए' २१० मिलिग्राम, भिटामिन 'बी' ०.०७ मिलिग्राम रहेको हुन्छ।

यसका अन्य गुणमा

• दैनिक खाने गरेमा कब्जियत ,अरूचि हटाउने एवं पाचन र मल निष्कासनलाई नियमित गर्दछ।

• दाद खजुली निस्किएको ठाउँमा करेलाको रस लगाई दिएमा धेरै राम्रो हुन्छ।

• यस रोगीले हरियो पातलाई टिपेर सलाद जस्तै बनाइ सेवन गरेमा मधुमेह नियन्त्रणमा सहयोग पुग्दछ।

• कम रक्तअल्पता हुने र कमजोरी व्यक्तिले तीते करेला नियमित सेवन गर्दा रिङ्गटा लाग्ने अथवा कमजोर महसुस हुने गरेको देखिन्छ ।

औषधोपचार

• जुका परेमा

तीन दिनसम्म १/१ चम्चा करेलाको रस विहान खाली पेटमा खाने गरेमा जुगा परेको नाश हुन्छ ।

• जण्डिस(कमलपित्तमा)

एक चम्चा करेलाको रसमा आधा चम्चा हर्रोको धूलो मिसाएर विहान/वेलुका खाने गरेमा दुई हप्तामै कमलपित्त रोग निको हुन्छ ।

• उच्च रक्तचाप

उच्च रक्तचाप भएका बिरामीले बिहान तितेकरेलाको जुस वा तरकारी खाएमा उच्च रक्तचापमा कम हुँदै जान्छ ।

तीतेकरेलाको हरेक भागजस्तै फल, पात, बियाँ, जरा आदि विभिन्न प्रकारका रोगको उपचारका लागि प्रयोग गरिएको पाइन्छ ।

बियाँ

• पेटमा जुका लागेको खण्डमा तीते करेलाको बियाँलाई पिनेर सेवन गरेमा यसले पेटमा भएको जुकालाई बाहिर निकाल्न मद्दत गर्छ ।
• साना केटाकेटीलाई झाडा वा वान्ता भइरहेमा तीनवटा करेलाको बियाँ र तीनवटा मरिच पिनेर धूलो गरी पानीसँग खुवाइदिएमा झाडा वा वान्ता रोकिन्छ ।

फल

फल

• ५० मिलिलिटर तीतेकरेलाको रसमा हिङ अलिकति मिसाएर खाएमा पिसाब सफा भएर निस्कन्छ ।
• मधुमेह रोगीले तीतेकरेलाको धूलो बिहान बेलुका एक एक चम्चा खाइदिएमा यसले इन्सुलिनको काम गर्छ ।

पात

• तीतेकरेलाको पात पिसेर लेप बनाएर लगाएमा छालाको रोग निको हुन्छ । यस्तै आगाले पोलेको ठाउँमा लगाइदिँदा फाइदा गर्छ ।
• तीतेकरेलाको पात आगोमा तताएर सिधेनुनसँग खानाअघि खाएमा अम्लपित्त रोगमा फाइदा गर्छ ।
• बर्षा याममा हैजा लागेको शङ्का लागेमा वा हैजाको पहिलो चरणमा छ भने करेलाको रस वा पातको रस खाएमा फाइदा गर्छ । यसका लागि दुई चिया चम्चा रसमा त्यति नै मात्रा सेतो प्याजको रस मिलाई खानुपर्दछ ।

जरा

• तीतेकरेलाको जरालाई पिसेर लेप बनाएर पाइल्समा लगाए यसले फाइदा गर्छ ।
• तीतेकरेलाको जराको रसमा बराबर मात्रामा मह वा तुलसीको रस मिसाएर दिनहुँ राति एक महिना जति खाएमा श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोग जस्तै चिसो लाग्ने, दम, ब्रोन्काइटिस, घाँटीको रोग आदिबाट मुक्ति पाउन सकिन्छ

सन्दर्भ सामग्रीहरू

यो पनि हेर्नुहोस

• मरिच
• नीम
• दही
• सखर
• मह
• दूध
• घ्यू
• तोरी
• ज्वानो

তিতা কেৰেলা (ইংৰাজী: Balsam pear, alligator pear, bitter gourd, bitter melon, bitter cucumber, বৈজ্ঞানিক নাম: Momordica charantia ) এবিধ লতাজাতীয় উদ্ভিদ। ইয়াৰ গোত্ৰ হ’ল— Cucurbitaceae । আৰোহী লতা জাতীয় এইবিধ গছ প্ৰায় আধাবৰ্ষ কাল জীয়াই থাকে। ইয়াৰ গা-গছ সূতাৰ দৰে। পাতবোৰ ৩-৮ ছেঃমিঃ দীঘল আৰু বহল, ৫-৭ টা খলপা। খলপাবিলাক কাষ কটা। হালধীয়া ৰঙৰ ফুলবিলাক একলিংগ, স্ত্ৰীপুষ্প আৰু পুংপুষ্প দুয়োটা একেডাল লতাতে ধৰে। পাঁচটা পাহিৰে প্ৰায় ৩ ছেঃমিঃ বহল। ফলবোৰৰ দুই মূৰ জোঙা আৰু গাত দীঘলীয়াকৈ থোপাৰে আবৰা। অসংখ্য গুটিৰে ভৰা আৰু এইবোৰ ৰঙা লেপথেপীয়া দ্ৰব্যৰে আবৰি থাকে।

ঔষধি গুণ

এইবিধ খাদ্য বহুতো ঔষধি গুণেৰে সমৃদ্ধ হৈ আছে।^{[চিকিৎসা-বৈজ্ঞানিক উদ্ধৃতিৰ প্ৰয়োজন]} ছিডিনীস্থিত এন. এফ. পি. গৱেষণা প্ৰতিষ্ঠানৰ গৱেষক ডাঃ ডাইন’কিটিংগে তিতা কেৰেলাৰ বিষয়ে অধ্যয়ন কৰি এই মতামত দাঙি ধৰে। তেওঁৰ মতে যিসকল লোক বদহজমত আক্ৰান্ত সেইসকলৰ কাৰণে তিতাকেৰেলাক মহৌষধ স্বৰূপ। দ্বিতীয়তে নিয়মিত তিতাকেৰেলা খালে মেলেৰীয়া ৰোগে সহজে আক্ৰান্ত কৰিব নোৱাৰে। বেছিকৈ তিতা কেৰেলা খোৱাজনৰ এইডছ, কৰ্কট ৰোগ আদিয়েও সহজে হ’ব নোৱাৰে। তৃতীয়তে প’টেছিয়াম, আইৰণ, বিটা, কেৰ’টিন, কেলছিয়ামাৰ উপৰি ভিটামিন বি-১, বি-২, বি-৩, চিৰে আদিৰে তিতাকেৰলা সমৃদ্ধ হৈ থাকে। ইয়াৰ ফলত এই খাদ্য সেৱনৰ ফলত ই মানুহক কু-পোষণৰ আঁতৰাই ৰখাত সহায় কৰে। চতুৰ্থতে— ই ৰক্ত শৰ্কৰাক নিয়ন্ত্ৰণত ৰাখে। মধুমেহ ৰোগীৰ বাবে ই মহৌষধৰ কাম কৰে। তদুপৰি ছালত হোৱা দুৰাৰোগ্য ৰোগ যেনে ছ’ৰাইছিছত আক্ৰান্তসকলৰ কাৰণেও তিতাকেৰেলা অতি লাভদায়ক। গাত খজুৱতি হ’লে ইয়াক সিজাই গা ধুৱাৰ লগতে খালেও বহুখিন উপশম পোৱা যায়। কিন্ত পেটত আলচাৰ হোৱা ৰোগীসকলে তিতাকেৰেলা অধিক সেৱনৰপৰা বিৰত থাকিব লাগে।

Bitter gourd (করলা ), Kolkata, West Bengal, India

তথ্য সংগ্ৰহ

કારેલાં

કારેલું (અંગ્રેજી: bitter melon or bitter gourd, વૈજ્ઞાનીક નામ: Momordica charantia) એ વ્યાપક જોવા મળતું તથા શાકો મા સૌથી કડવું શાક છે. આ શાક શાસ્ત્રીય રીતે કકુર્બીટેસી વર્ગમાં આવે છે. આના વેલા થાય છે. એશિયા આફ્રિકા અને કેરેબિયન ક્ષેત્રોમાં આમા ફળો માટે ઉગાડવામાં આવે છે. તેન ફળનો આકાર અને કડવાશ વિવિધ પ્રજાતિ અનુસાર બદલાય છે. આ ફળ આમ તો ઉષ્ણકટિબંધ ક્ષેત્રનો વેલો છે પણ તેનું મૂળ ક્ષેત્ર અજ્ઞાત છે

பாகல் (Momordica charantia) என்பது உணவாகப் பயன்படும் பாகற்காய் என்னும் காயைத் தரும், பாகற்கொடியைக் குறிக்கிறது. இக்கொடி வெள்ளரிக்காய், பூசணிக்காய், தர்ப்பூசணி முதலான நிலைத்திணை (தாவர) வகைகளை உள்ளடக்கிய குக்குர்பிட்டேசியே (Cucurbitaceae) என்னும் பண்படுத்தாத(rouch) செடி, கொடி குடும்பத்தைச் சேர்ந்ததாகும்.^[1] பாகற்காய் கைப்புச் (கசப்பு, கயப்பு) சுவைமிக்கது. இது உடல் நலத்துக்கு உகந்த உணவாகக் கருதப்படுகிறது. இதற்கு மருத்துவப் பயன்களும் உண்டு. சம்பலாகவோ, கறியாக்கியோ, வறுத்தோ, பொரித்தோ உண்பர். பாகற்காயின் இரத்த-சர்க்கரையளவைக் குறைக்கும் குணம் (hypoglycaemic activity) அறிவியலறிஞர்கள் பலராலும் அறியப்பட்ட ஒரு உண்மையாகும்.^[2][3] இதன் தாயகம் இந்தியா ஆகும். இந்தியாவிலிருந்து, சீனாவிற்கு 14 ஆம் நூற்றாண்டில் அறிமுகப்படுத்தப் பட்டது.^[4]

வளரியல்பு

இம்மூலிகைக் கொடி 5 மீட்டர் (16 அடி) நீளம் வரை வளரக்கூடிய இயல்புடையதாகும். இதன் இலையமைவு, எளிய, மாறுபட்ட கோணத்தில் இருக்கும். இலையளவு 4–12 செ. மீ. (1.6–4.7 அங்குலம்) இலை விளம்புகள் ஆழமாக பிளவுபட்டு, 3-7 வரை பிரிந்து, உள்வாங்கி இருக்கும். ஒவ்வொரு தாவரமும் தனித்தனியான ஆண், பெண் மலர்களைக் கொண்டு இருக்கும். பூமியின் வடகோளத்தில் சூன், சூலை மாதங்களில் பூக்கும் இயல்புடையதாக இருக்கிறது. கனியாதல் செப்டம்பர் முதல் நவம்பர் வரை நடைபெறுகிறது. கனியானது அடர் மஞ்சள் நிறத்திலும், விதைகள் பட்டையாக மஞ்சள் நிறத்திலும், சதைப்பகுதி சிவப்பாகவும் இருக்கும். இச்சதைப்பகுதியை அப்படியே சமைக்காமல் சாலட் ஆக உண்ணும் வழக்கம் பல தெற்கு ஆசிய நாடுகளில் காணப்படுகின்றன.^[5] நன்கு பழுத்தக்கனி, ஆரஞ்சு நிறமாக மாறும் இயல்புடையது ஆகும்..

வகைகள்

சீன இனம்

இந்திய இனம்

மிதி பாகல்

பாகற்காயில் பல வகைகள் உள்ளன. அவற்றின் அளவிலும், வடிவத்திலும் இவை வேறுபடுகின்றன.இருப்பினும், வேளாண்மையினர் இருவகை இனங்களையே விளைவிக்கின்றனர். ஒன்று பொடியாக, 6–10 cm (2.4–3.9 in) அளவு இருப்பது, இதனை மிதி / குருவித்தலை பாகற்காய் என்கின்றனர். இவ்வினம் இந்தியாவிலும், வங்காள தேசத்திலும் மற்றொன்று பெரிதாக நீளமாக இருக்கும். அதனை கொம்பு பாகற்காய் என்றழைக்கின்றனர். இந்த கொம்பு பாகல் இனங்கள் இந்தியாவிலும் சீனத்திலும் வேறுபட்டு இருக்கின்றன. இந்திய இனம் அடர் பச்சை நிகூறமாகவும், முனைகள் கூராகவும் இருக்கும்., சீன பாகலின் அளவு 20–30 cm (7.9–11.8 in) இருக்கும்.வெளிர் பச்சை நிறத்திலும், முனைகள் மழுங்கியும் இருக்கிறது.

மருத்துவ ஆய்வுகள்

1. Momordica charantia var. muricata
   • இச்சிற்றினத்தின் பச்சைச்சாறை உண்பதால், ஆக்சிசனேற்ற அயற்சி (Oxidative stress), இழைநார்ப் பெருக்கம், , கல்லீரல் சிதைவு (hepatic damage in CCl4) போன்றவை தடுக்கப்படுவதாக எலிகளில் நடத்தப்பட்ட ஆய்வுகள் நிரூபித்துள்ளன.^[6]
2. Momordica charantia var. charantia என்ற இரு சிற்றின வகைகள், மருத்துவ ஆராய்ச்சிக்கு உதவுகின்றன.^[7][8]

ஊட்டசத்து

காட்சியகம்

• பாகற்பந்தல்

• இலையமைவு

• பெண் பூவின் அடிப்புறம்

• பெண்பூவும்,பிஞ்சும்

• ஆண் பூ

• பாகற்காயின் உட்புறம்

• பழமும், காயும்

• பாகற்பழம்

• பூவின் அண்மைக்காட்சி

மேற்கோள்கள்

కాకర (ఆంగ్లం: Bitter gourd) ఇండియా అంతా పెంచబడుతున్న ఓ చేదు తీగ జాతి మొక్క. దీని శాస్త్రీయ నామం మొమోర్డికా కరన్షియా (Momordica charantia) . ఇది కుకుర్బిటేసి (Cucurbitaceae) కుటుంబానికి చెందినది. కాకర (Bitter gourd) ఇండియా అంతా పెంచబడుతున్న ఓ చేదు తీగ జాతి మొక్క. దీని శాస్త్రీయ నామం మొమోర్డికా కరన్షియా (Momordica charantia) . ఇది కుకుర్బిటేసి (Cucurbitaceae) కుటుంబానికి చెందినది. ఆరోగ్యాన్ని ఇచ్చే కాకర చేదు అయినప్పటికీ మధుమేహానికి మందు గావాడుతున్నారు . కాయ, కాకర రసము, కాకర ఆకులు మందుగా ఉపయోగ పడతాయి. కాకర రసములో " హైపోగ్లసమిక్ " పదార్ధము ఇన్‌సులిన్‌ స్థాయిలో తేడారాకుండా నియంత్రణ చేస్తూ రక్తం లోని చెక్కెర స్థాయిని అదుపులో ఉంచుతుంది . కాకర గింజలలలో రక్తములో గ్లూకోజ్ ను తగ్గించే " చారన్‌టిన్‌ " అనే ఇన్సులిన్‌ వంటి పదార్ధము ఉంటుంది . * తమిళము : పావక్కాయ్‌ * కన్నడము : హాగల్‌ కాయి * మళయాలం : కప్పాక్కా * ఓంఢ్రము : కరవిలా * హిందీ : కర్లీ, కరేలా * సంస్కృతము : కారవేల్ల. కాకర రకాలు నల్ల కాకర, తెల్ల కాకర, బారామాసి, పొట్టికాకర, బోడ కాకర కాయ అని మరొక గుండ్రని కాయ కలదు, ఇది కూడా చేదుగానే ఉండును.

కాకరకాయలు కొంచెము చేదుగా ఉన్ననూ ఉడికించిననూ, పులుసును పెట్టిననూ, బెల్లమును పెట్టి కూరగా చేసినను మంచి రుచికరముగా ఉండును. కొద్దిగా చేదు భరించువారు దీనిని ముక్కలుగా చేసి తినుటనూ ఉంది. దీనిలో నీరు తక్కువ పౌష్టిక శక్తి ఎక్కువ. వైద్యమున ఉపయోగాలు : దీనిని తినిన కొద్దిమందికి వేడిచేయును, అటువంటి వారికి దీనిని మజ్జిగలో ఉడికించి ఇవ్వవలెను, తద్వారా చేదు కూడా తగ్గును.

కాకరాకు రసమును కుక్క, నక్క మొదలగు వాటి కాటునకు విరుగుడుగా వాడుదురు. కొందరు ఈ ఆకు రసమును గాయాలపై రాస్తారు. మరికొందరు దీనిని చర్మ వ్యాదులకు, క్రిమి రోగములకూ వాడురుదు, కాకరకాయ అనగానే ఒక్క మధుమేహవ్యాధిగ్రస్తులకే మంచిది అనుకోకండి. ఔషధగుణాలున్న కాకరను తరచూ స్వీకరించడం వల్ల రక్త శుద్ధి జరుగుతుంది. హైపర్‌టెన్షన్‌ని అదుపులో ఉంచుతుంది ఫాస్ఫరస్‌. అధిక మొత్తంలో పీచు లభిస్తుంది. సోరియాసిస్‌ను నివారణలో కాకర కీలకపాత్ర పోషిస్తుంది. శరీరానికి అత్యావశ్యక పోషకాలైన ఫొలేట్‌, మెగ్నీషియం, పొటాషియం, జింక్‌ కూడా సమృద్ధిగా లభిస్తాయి, జీర్ణ శక్తిని వృద్ధిచేస్తుంది, చేదుగా ఉన్నందున పొట్టపురుగు నివారణకు ఉపయోగపడును, దీనిలో ఉన్న - మోమొకార్డిసిన్‌ యాంటి వైరస్ గా ఉపయోగపడును, ఇమ్యునో మోడ్యులేటర్ గా పనిచేయడం వల్ల - కాన్సర్, ఎయిడ్స్ వ్యాధిగ్రస్తులకు మంచిది, ఇతరత్రా -దీనిని Dysentery, colic, fevers, burns, painful Menstruation, Scabies, abortifacient మున్నగు వ్యాధులలో వాడవచ్చును . 

కాకరలో సోడియం, కొలెస్ట్రాల్‌ శాతం తక్కువ. థయామిన్‌, రెబొఫ్లేవిన్‌, విటమిన్‌ బి6, పాంథోనిక్‌ యాసిడ్‌, ఇనుము, ఫాస్పరస్‌లు మాత్రం పుష్కలంగా లభిస్తాయి. 

అందుకే కాకరను తరచూ తినండి. కనీసం పదిహేనురోజులకోసారైనా టీ స్పూను కాకర రసం తాగండి. ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకోండి. తినే ముందు తీసుకునే జాగ్రత్తలు : విసిన్‌ (vicine) అనే పాదార్ధము ఉన్నందున " favism " వచ్చే అవకాశము ఉన్నది, గింజలలో ఉన్న "red arilis " చిన్నపిల్లలో విషపదార్ధంగా చెడు చేయును, గర్భిణీ స్త్రీలు కాకరను ఏ రూపములో వాడకూడదు . పొట్టి కాకర కాయ :- Green fruit of Momordica muricata.చేదుగ నుండును, త్రిదోషములను హరించును; జ్వరము, దద్దురు, కుష్టు, విషము, కఫము, వాతము, క్రిమిరోగము వీనిని హరించును.

• తమిళము : పావక్కాయ్‌
• కన్నడము : హాగల్‌ కాయి
• మళయాలము : కప్పాక్కా
• ఓంఢ్రము : కరవిలా
• హిందీ : కర్లీ, కరేలా
• సంస్కృతము : కారవేల్ల.

వెలుపలి లింకులు

కాకర రకాలు

నల్ల కాకర

కాకర కాయలు, కొత్తపేట రైతు బజారులో తీసిన చిత్రం

ఆకాకర కాయలు

తెల్ల కాకర

బారామాసి

పొట్టికాకర

బోడ కాకర కాయ

అని మరొక గుండ్రని కయ కలదు, ఇది కూడా చేదుగానే ఉండును.

ఆకాకర

వంటలు

కాకరకాయలు కొంచెము చేదుగా ఉన్ననూ ఉడికించిననూ, పులుసును పెట్టిననూ, బెల్లమును పెట్టి కూరగా చేసినను మంచి రుచికరముగా ఉండును. కొద్దిగా చేదు భరించువారు దీనిని ముక్కలుగా చేసి తినుటనూ ఉంది.

దీనిలో నీరు తక్కువ పౌష్టిక శక్తి ఎక్కువ.

వైద్యమున

• దీనిని తినిన కొద్దిమందికి వేడిచేయును, అటువంటి వారికి దీనిని మజ్జిగలో ఉడికించి ఇవ్వవలెను, తద్వారా చేదు కూడా తగ్గును.
• కాకరాకు రసమును కుక్క, నక్క మొదలగు వాటి కాటునకు విరుగుడుగా వాడుదురు.
• కొందరు ఈ ఆకు రసమును గాయాలపై రాస్తారు.
• మరికొందరు దీనిని చర్మ వ్యాదులకు, క్రిమి రోగములకూ వాడురుదు

కాకరకాయ రసము వలన లాభాలు

కాకరకాయ పులుసు కూర

స్వభావం చేదైనా కమ్మని రుచులను అందించే కూరగాయ కాకరకాయ. కొంతమందికి కాకరకాయ వాసనంటేనే పడదు. కానీ కొందరు మాత్రం ఇష్టంగా తింటుంటారు. ఈ విషయం తెలిస్తే కాకరకాయ తినే అలవాటు లేకపోయినా కొత్తగా తినాలని చాలామంది అనుకుంటారేమో. కాకరగాయ వల్ల అనేక లాభాలున్నాయి.^[1]

1. వ్యాధినిరోధక శక్తిని పెంచుతుంది. కాకరకాయను నీళ్లలో ఉడికించి ఆ నీటిని చల్లార్చుకుని తాగితే ఎన్నో ఇన్‌ఫెక్షన్స్ నుంచి బయటపడొచ్చు.
2. శ్వాసకోశ సమస్యల నుంచి ఉపశమనం: కాకరగాయ తినడం వల్ల జలుబు, దగ్గు, అస్తమా వంటి శ్వాసకోశ సమస్యల నుంచి త్వరగా కోలుకోవచ్చు. ఈ లక్షణాలతో బాధపడేవారు కాకరగాయ రసం తాగితే మరింత మంచిది.
3. రక్త శుద్ధి, కాలినగాయాల పరిష్కారం: రక్తాన్ని శుద్ధి చేయడంలో కాకరగాయ ఎంతో కీలకంగా పనిచేస్తుంది. అంతేకాదు, కాలినగాయాలు, పుండ్లను మాన్పడంలో కూడా కాకరగాయ చక్కగా పనిచేస్తుంది.
4. అందమైన శరీరాకృతి కోరుకునే వారు, బరువు తగ్గాలనుకునేవారు చేదుగా ఉన్నా కాకరగాయ రసం తాగాల్సిందే. కాకరకాయలో యాంటీఆక్సిడెంట్స్ ఎక్కువగా ఉంటాయి. ఇవి కొవ్వు శాతాన్ని తగ్గించి, బరువు తగ్గడానికి ఎంతగానో సహకరిస్తాయి.
5. కంటి సమస్యలను తగ్గిస్తుంది.
6. ఉదర సమస్యలకు, అజీర్ణం, కడుపులో మంట వంటి సమస్యలకు కాకరకాయ రసానికి మించిన సంజీవని లేదు.
7. గుండెపోటుకు ఒక కారణం కొలెస్ట్రాల్. శరీరంలో కొవ్వు శాతాన్ని అదుపులో ఉంచి, గుండె సంబంధిత వ్యాధులను నియంత్రించడంలో కాకరకాయ ప్రధాన భూమిక పోషిస్తుంది.^[2]

మూలాలు

1. ↑ కాకరకాయతో కలిగే లాభాలు
2. ↑ ""బరువు తగ్గాలనుకునే వారికి సంజీవని లాంటి వార్త ! "". www.andhrajyothy.com. ఆంధ్రజ్యోతి. 6 సెప్టెంబరు 2016. Retrieved 7 సెప్టెంబరు 2016. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)

ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾ ಚರಾಂತಿಯ , ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ನಲ್ಲಿ ಬಿಟರ್ ಮೆಲನ್ ಅಥವಾ ಬಿಟರ್ ಗೌರ್ಡ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಇದು,ಸೌತೆಕಾಯಿಯಂತಹ ಕ್ಯುಕರ್ಬಿಟೇಸಿಯೆ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದ ಉಷ್ಣವಲಯ ಹಾಗು ಉಪೋಷ್ಣವಲಯದ ಬಳ್ಳಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ತಿನ್ನಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ಹಣ್ಣನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಏಷಿಯಾ, ಆಫ್ರಿಕಾ, ಹಾಗು ಕ್ಯಾರೆಬಿಯನ್ ಅಂದರೆ ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡೀಸ್ ದ್ವೀಪ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹಣ್ಣು ಇತರ ಎಲ್ಲ ಹಣ್ಣುಗಳಿಗಿಂತ ಅತ್ಯಧಿಕ ಕಹಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿಯೂ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಹಣ್ಣಿನ ಆಕಾರ ಹಾಗು ಕಹಿಯಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ಹಲವು ಪ್ರಭೇದಗಳಿವೆ.

ಇದು ಉಷ್ಣವಲಯಗಳಲ್ಲಿನ ಸಸ್ಯವಾಗಿದ್ದರೂ, ಇದರ ಮೂಲ ನೆಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಬಂದಿಲ್ಲ. ಇದು ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದ ಮೈಧನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಬಹುವಿದ ಧಾನ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಬಗೆ.

ಕೆಲವೊಂದು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪಠ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಸಸ್ಯ ಅಥವಾ ಹಣ್ಣನ್ನು ಅದರ ಸ್ಥಳೀಯ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಕುಗೂವ (苦瓜 "ಹಾಗಲಕಾಯಿ", ಚೈನೀಸ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ), ಪಾರೆ ಅಥವಾ ಪಾರೆ ಅಯಂ (ಜಾವಾನೀಸ್ ಹಾಗು ಇಂಡೋನೆಷಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ), ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ಪಾವಕ್ಕಾ ಅಥವಾ ಕಾಯ್ಪ್ಪಯ್ಕ , ಗೊಯೋ (ゴーヤー) ಅಥವಾ ಜಪಾನೀಸ್ ಭಾಷೆಯ ಹಿಂದಿನ ರೂಪ ಒಕಿನವನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ನಿಗೌರಿ ), ಪಾಖರ್ಕಾಯಿ ((பாகற்காய், ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ), ಕರೇಲ ಅಥವಾ ಕರೆಲ್ಲ (ಭಾರತೀಯ ಇತರ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾಗು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ), ಅಮ್ಪಲಯ (ತಗಲೋಗ್ ನಲ್ಲಿ), ಮುಯೋಪ್ ಡಂಗ್ ,(ಮುಯೋಪ್ ಡಂಗ್) ಅಥವಾ ಖೋ ಕ್ವಾ (ವಿಯೆಟ್ನಾಮೀಸ್ ನಲ್ಲಿ ಖೋ ಕ್ವಾ), ಕಾರೈಲ್ಲೇ ಕಾರಿಲ್ಲೆಯ್ (ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಹಾಗು ಟೊಬ್ಯಾಗೊನಲ್ಲಿ), ಹಾಗು ಸೆರಸೀ ಸೆರಸ್ಸೇ (ಕೆರೇಬಿಯನ್ ಹಾಗು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ).

ವಿವರಣೆ

ಪಕ್ವವಾದ ಹಣ್ಣು

ಇದು ಔಷಧೀಯ ಮೂಲದ,ಈ ದಾರುವಿಲ್ಲದ, ಎಲೆರಹಿತ ಸಸ್ಯಾಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಳ್ಳಿಯು ಐದು ಮೀಟರ್ ಗಳವರೆಗೂ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲದು. ಇದು ಸರಳವಾದ, ೪–೧೨ ಸೆಂನಷ್ಟು ಅಡ್ಡವಾಗಿ ಪರ್ಯಾಯ ಎಲೆಗಳನ್ನು, ಜೊತೆಗೆ ೩–೭ರಷ್ಟು ಆಳವಾಗಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕಗೊಂಡ ಹಾಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಸಸ್ಯವೂ, ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾದ ಹಳದಿ ಗಂಡು ಹಾಗು ಹೆಣ್ಣು ಹೂವುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರ ಖಗೋಳಾರ್ಧದಲ್ಲಿ, ಜೂನ್ ನಿಂದ ಜುಲೈ ತಿಂಗಳೊಳಗೆ ಇದು ಹೂಬಿಡುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ನಿಂದ ನವೆಂಬರ್ ನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹಣ್ಣು ಬಿಡುತ್ತದೆ.

ಹಣ್ಣಿನ ಹೊರಭಾಗವು ಗಂಟುಳ್ಳ ಕಾಯಿಯಾಗಿರುತ್ತದಲ್ಲದೇ ಅದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ಆಯತಾಕಾರ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಡ್ಡಭಾಗದಲ್ಲಿ ಟೊಳ್ಳಾಗಿರುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡದಾದ ಚಪ್ಪಟೆಯಾಕಾರದ ಬೀಜಗಳು ಹಾಗು ಕಾಂಡದಿಂದ ಭರ್ತಿಯಾದ ಮಧ್ಯಭಾಗದ ಬೀಜದ ಕುಳಿಯನ್ನು ತುಲನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ತೆಳುವಾದ ತಿರುಳು ಹೊಂದಿರುವ ಚರ್ಮವು ಇದಕ್ಕೆ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುತ್ತದೆ. ಹಣ್ಣನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಸಿರಾಗಿರುವಾಗ, ಅಥವಾ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗಲು ಆರಂಭವಾದಾಗ ಸೇವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಹಣ್ಣಿನ ತಿರುಳಿನ ರಚನೆಯು ಸುಲಭವಾಗಿ ಒಡೆಯುವಂತಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ನೀರನ್ನೂ ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಸೌತೆಕಾಯಿ, ಚಯೋಟೆ ಅಥವಾ ಹಸಿರು ದಪ್ಪಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಬಹಳ ಕಹಿಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಕಾಯಿಯ ಹೊರಭಾಗವು ಬಹಳ ತೆಳುವಾಗಿರುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಖಾದ್ಯವಾಗಿಯೂ ಬಳಸಬಹುದು. ಬೀಜಗಳು ಹಾಗು ಕಾಂಡವು ಇನ್ನೂ ಪಕ್ವವಾಗದ ಹಣ್ಣುಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಯ ಅಂಟು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ; ಇವುಗಳು ತೀವ್ರತರವಾದ ಕಡು ಕಹಿ ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ, ಅಲ್ಲದೇ ಬೇಯಿಸುವ ಮುಂಚೆ ಇದರ ಕಹಿಯನ್ನು ತೆಗೆಯಬಹುದು.

ಹಣ್ಣು ಪಕ್ವವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ, ತಿರುಳು ದಪ್ಪವಾಗಿ, ಹೆಚ್ಚು ಕಹಿಯಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ತಿನ್ನಲು ಬಹಳ ಅರೋಚಕವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ತಿರುಳು ಬಹಳ ಮಧುರ ಹಾಗು ತೀಕ್ಷ್ಣ ಕೆಂಪಾಗಾಗುತ್ತದೆ; ಈ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಬೇಯಿಸದೇ ಹಾಗೆ ತಿನ್ನಬಹುದು, ಹಾಗು ಕೆಲವು ಆಗ್ನೇಯ ಏಶಿಯನ್ ಸಲಾಡ್ ಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.

ಹಣ್ಣು ಸಂಪೂರ್ಣ ಪಕ್ವಗೊಂಡಾಗ, ಇದು ಕಿತ್ತಳೆ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಮೆತ್ತಗಿರುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಾಗಿ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.ಇವುಗಳು ಗಾಢವಾದ ಕೆಂಪು ತಿರುಳಿನಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವರಿದ ಬೀಜಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಸುರುಟಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ.

ವೈವಿಧ್ಯಗಳು

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ಹಲವು ಆಕಾರ ಹಾಗು ಗಾತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಸ್ಪಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವುಳ್ಳ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ೨೦–೩೦ ಸೆಂ ಉದ್ದವಿರುತ್ತದೆ.ಒರಟಾದ ಕ್ರಮೇಣವಾಗಿ ದಪ್ಪ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಅಂಚಿನ ತುದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಆಯತಾಕಾರವಾಗಿರುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಮೆತ್ತಗೆ ಅಲೆಯಾಕಾರದ, ಗಂಟುಗಳುಳ್ಳ ಮೇಲ್ಮೈನೊಂದಿಗೆ ತೆಳು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಮಾದರಿಯಾಗಿರುವ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ಚೂಪಾದ ತುದಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಕುಚಿತ ಆಕಾರ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಹರಿದ ಅಂಚುಳ್ಳ, ತ್ರಿಕೋನಾಕಾರದ "ಹಲ್ಲು" ಹಾಗು ಎತ್ತರಿಸಿದ ಪಾತಿಯಿಂದ ಮೇಲ್ಮೈನಲ್ಲಿ ಆವರಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಸಿರು ಬಣ್ಣದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣದವರೆಗೂ ರೂಪ ತಾಳಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಈ ಎರಡೂ ವಿರುದ್ಧ ಜಾತಿಗಳ ನಡುವೆ ಹಲವಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮಧ್ಯವರ್ತಿ ರೂಪ-ಆಕಾರಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವು ಜಾತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕೇವಲ ೬–೧೦ ಸೆಂ ಉದ್ದದ ಸಾಧಾರಣ ಗಾತ್ರದ ಹಣ್ಣು ಬಿಡುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ತರಕಾರಿಯಾಗಿ, ಹಾಗೆಯೇ ನೇರವಾಗಿ ತಿನ್ನಬಹುದು. ಈ ಸಾಧಾರಣ ಗಾತ್ರದ ಹಣ್ಣು ಆಗ್ನೇಯ ಏಷಿಯಾದಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ.

ಅಡುಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಕೆ

ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಹಸಿರಾದ ಹಾಗಲಕಾಯಿ(ಮುಂಭಾಗದ ಚಿತ್ರ) ಹಾಗು ಒಕಿನವನ್ ಹುರಿದ ಗೋಯಾ ಚಂಪುರು(ಹಿಂಭಾಗದ ಚಿತ್ರಣ)

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಒಂದು ಮೆದು ಪೇಯ

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಅದು ಹಸಿರಾಗಿರುವಾಗ ಅಥವಾ ಹಳದಿ ಬಣ್ಣಕ್ಕೆ ತಿರುಗುವ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲೇ ಸೇವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಎಳೆಯದಾದ ಚಿಗುರು ಬಳ್ಳಿಗಳು ಹಾಗು ಎಲೆಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಸೊಪ್ಪಿನ ಪದಾರ್ಥವಾಗಿ ಸೇವಿಸಬಹುದು.

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಅದರ ಕಹಿ ಸ್ವಾದಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚೈನೀಸ್ ಅಡುಗೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಅದನ್ನು ಹುರಿದು ತಿನಿಸನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.(ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹಂದಿಮಾಂಸ ಹಾಗು ಡೌಚಿ ಯೊಂದಿಗೆ), ಇದನ್ನು ಸೂಪ್ ನಲ್ಲಿ ಹಾಗು ಟೀನಂತೆಯೂ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇದು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷಿಯಾದುದ್ದಕ್ಕೂ ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಆಲೂಗಡ್ಡೆಯೊಂದಿಗೆ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಕಹಿ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಮೊಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಇದನ್ನು ಪಲ್ಯೆ, ಸಬ್ಜಿ ಯಲ್ಲಿಯೂ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಂಜಾಬಿ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ, ಇದಕ್ಕೆ ಮಸಾಲೆ ತುಂಬಿ, ನಂತರ ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಕರಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ತೋರನ್ /ತುವರನ್ ಖಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ (ತುರಿದ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಿಶ್ರಣ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ), ತೀಯಲ್ (ಹುರಿದ ಕೊಬ್ಬರಿಯೊಂದಿಗೆ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಹಾಗು ಪಚಡಿ (ಇದು ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ಗೆ ಔಷಧೀಯ ಆಹಾರವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ) ಮಾಡಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರ ಜನಪ್ರಿಯ ಖಾದ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ಪಲ್ಯದಲ್ಲಿ, ಕಡಲೆಬೀಜದೊಂದಿಗೆ ಅಥವಾ ಇತರ ನೆಲಗಡಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಹುರಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ.ಅಲ್ಲದೇ ಪಚ್ಚಿ ಪುಲುಸು (కాకరకాయ పచ్చి పులుసు), ಹುರಿದ ಈರುಳ್ಳಿ ಹಾಗು ಇತರ ಮಸಾಲೆಗಳೊಂದಿಗೆ ತಯಾರಾದ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಸೂಪ್ ಇದಾಗಿದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಹಾಗು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶಗಳಲ್ಲಿ, ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ಈರುಳ್ಳಿ, ಕೆಂಪು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಪುಡಿ, ಅರಿಶಿನದ ಪುಡಿ, ಉಪ್ಪು, ಧನಿಯಾ ಪುಡಿ, ಹಾಗು ಚಿಟಿಕೆ ಜೀರಿಗೆ ಕಾಳುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುವ ಮತ್ತೊಂದು ಖಾದ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು, ಇಡಿಯಾಗಿ, ಸಿಪ್ಪೆ ತೆಗೆಯದೇ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ನಂತರ ಬೇಯಿಸಲಾದ ಗೋಮಾಂಸವನ್ನು ರುಬ್ಬಿಕೊಂಡು ಅದಕ್ಕೆ ತುಂಬಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಬಿಸಿಯಾದ ತಂದೂರಿ ರೋಟಿ, ನಾನ್ , ಚಪಾತಿ , ಅಥವಾ ಖಿಚ್ರಿ ಯೊಂದಿಗೆ(ಬೀಜಗಳು ಹಾಗು ಅನ್ನದ ಮಿಶ್ರಣದೊಂದಿಗೆ) ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ದ್ವೀಪ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಜನರ ಒಕಿನವನ್ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯ ಮಹತ್ವದ ತರಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಅದಲ್ಲದೇ ಜಪಾನ್ ನ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೀರ್ಘಾಯುಷಿಗಳಾದ ಜಪಾನೀಸ್ ಗಳಿಗಿಂತ ಇದನ್ನು ಸೇವಿಸುವ ಒಕಿನವನ್ ಗಳು ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ದೀರ್ಘಾಯುಷಿಗಳೆಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಇಂಡೋನೆಷಿಯಾದಲ್ಲಿ, ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಹಲವಾರು ಖಾದ್ಯಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಗಡೋ-ಗಡೋ , ಹಾಗು ಇದನ್ನು ಹುರಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯ ಹಾಲಿನಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಆವಿಯಲ್ಲಿ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿಯೆಟ್ನಾಂನಲ್ಲಿ, ಹಸಿಯಾದ ಹಾಗಲಕಾಯಿ ತುಂಡುಗಳನ್ನು ಒಣಗಿದ ಮಾಂಸದೊಂದಿಗೆ ಹಾಗು ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಸೂಪನ್ನು ಸೀಗಡಿಯೊಂದಿಗೆ ಸೇವಿಸುವುದು ಬಹಳ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ. ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ, ರುಬ್ಬಿ ಹಂದಿಮಾಂಸಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾದ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯಾದ ಸೂಪ್ ಆಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು "ಬೇಯಿಸಿದ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ" ಪ್ರಮುಖ ಪದಾರ್ಥವಾಗಿಯೂ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಖಾದ್ಯವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಯೆಟ್ನಾಮಿಗಳ ಟೆಟ್ ರಜಾದಿವಸಕ್ಕಾಗಿ,ವರ್ಷಾಚರಣೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೆ ಅನುಭವಿಸಲಾದ ಬಡತನದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳ ಜ್ಞಾಪಕಕ್ಕಾಗಿ "ಬಿಟರ್"(ಕಹಿ) ಎಂಬ ಪದವನ್ನೂ ಇಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಫಿಲಿಫೈನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ, ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ರುಬ್ಬಿಕೊಂಡ ಗೋಮಾಂಸ ಹಾಗು (ನೀರು,ಸಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ಉಪ್ಪಿನೊಂದಿಗಿನ ಸ್ಟಾರ್ಚ್ ) ಆಯ್ಸ್ಟರ್ ಸಾಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಹುರಿಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ತುಂಡರಿಸಿದ ಟೊಮೇಟೊ ಹಾಗು ಮೊಟ್ಟೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಲುಜೊನ್ ನ ಇಲೋಕಾಸ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಪಿನಕ್ಬೆಟ್ ಖಾದ್ಯವು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹಾಗಲಕಾಯಿ, ಬಿಳಿಬದನೆ, ಬೆಂಡೆಕಾಯಿ, ನಾರು ಹುರುಳಿಕಾಯಿ, ಟೊಮೇಟೊಗಳು, ಲಿಮಾ ಬೀನ್ಸ್, (ಪೆರುವಿನ ರಾಜಧಾನಿ ಲಿಮಾದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.)ಹಾಗು ಇತರ ಹಲವಾರು ಸ್ಥಳೀಯ ತರಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಬಗೂಂಗ್ ನ ಗಂಜಿಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಬೇಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ, ಅಚಾರ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ, ಹಾಗಲಕಾಯಿಯಿಂದ ತಾಜಾ ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಹೋಳುಗಳಾಗಿ ಅಥವಾ ಗುಂಡಗೆ ಕತ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು, ಎಣ್ಣೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಡಿಸಿ, ಅದಕ್ಕೆ ನೀರನ್ನು ಚಿಮುಕಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೆತ್ತಗಾಗಿ, ಕುಂದಿದಾಗ, ಇದನ್ನು ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ ಎಸಳುಗಳು, ಉಪ್ಪು ಹಾಗು ಕೆಂಪು ಅಥವಾ ಹಸಿರು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಹಾಕಿ ಒರಳಿನಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಸಣ್ಣ ಹೋಳುಗಳಾಗಿ ಕೊಚ್ಚಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕೆಂಬಣ್ಣ ಬರುವವರೆಗೂ ಬಾಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅದಕ್ಕೆ ಮಸಾಲೆ ತುಂಬಿ, ಅಥವಾ ಬಟಾಟೆಯೊಂದಿಗೆ ಪಲ್ಯವಾಗಿ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಹಾಗು ಟೊಬ್ಯಾಗೊನಲ್ಲಿ, ಹಾಗಲ ಕಾಯಿಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಈರುಳ್ಳಿ, ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ ಹಾಗು ಸ್ಕಾಚ್ ಬಾನೆಟ್ ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿಯೊಂದಿಗೆ ಅದು ಬಹುತೇಕ ಗರಿಗರಿಯಾಗುವವರೆಗೂ ಬಾಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಔಷಧೀಯ ಉಪಯೋಗಗಳು

ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೂ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಹಲವಾರು ಏಶಿಯನ್ ಹಾಗು ಆಫ್ರಿಕನ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧೀಯ ಪದ್ಧತಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^{[೧][೨][೩]}

ಸಕ್ರಿಯ ಪದಾರ್ಥಗಳು

ಈ ಸಸ್ಯವು, ಜೀವವಿಜ್ಞಾನ ರೀತ್ಯಾ ಸಕ್ರಿಯವಾದ ಹಲವಾರು ಏಕ ರೂಪದ ಮೂಲಭೂತ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಮೊಮೊರ್ಡಿಸಿನ್ ಹಾಗು II, ಹಾಗು ಕುಕುರ್ಬಿಟಸಿನ್ B.^[೪] ಸಸ್ಯಗಳು ಹಲವಾರು ಜೈವಿಕ ಬಯೋಆಕ್ಟಿವ್ ಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್ ಗಳನ್ನು ( ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊಮೊರ್ಡಿನ್, ಚರಂತಿನ್, ಚರಂತೋಸೈಡ್ ಗಳು, ಗೊಯಗ್ಲೈಕೋಸೈಡ್ ಗಳು, ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾಸೈಡ್ ಗಳು ಸೇರಿವೆ), ಹಾಗು ಇತರ ಟರ್ಪೆನಾಯ್ಡ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.(ಇದರಲ್ಲಿ ಮೊಮೊರ್ಡಿಸಿನ್-೨೮, ಮೊಮೊರ್ಡಿಸಿನಿನ್, ಮೊಮೊರ್ಡಿಸಿಲಿನ್, ಮೊಮೊರ್ಡೆನೋಲ್, ಹಾಗು ಮೊಮೊರ್ಡೋಲ್ ಗಳು ಸೇರಿವೆ.)^{[೫][೬][೭][೮][೯]} ಇದು ವಿಷಾಹಾರಿ ಸೈಟೋಟಾಕ್ಸಿಕ್(ರೈಬೋಸಂಗಳ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತೆ) ಪ್ರೋಟೀನುಗಳಾದ ಮೊಮೊರ್ಚರಿನ್ ಹಾಗು ಮೊಮೊರ್ಡಿನ್ ಗಳನ್ನೂ ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.^[೧೦]

ಜೀರ್ಣಿಸಲು ಸಹಕಾರಿ

ಕಹಿಯ ರುಚಿಯಿರುವ ಇತರ ಆಹಾರಗಳ ಮಾದರಿ, ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ಆಹಾರ ಪಚನಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಅಜೀರ್ಣ ಹಾಗು ಮಲಬದ್ಧತೆಯ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಇದು ಎದೆ ಉರಿ ಹಾಗು ಹುಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆಂದು ಭಾವಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಈ ಋಣಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮಗಳು, ಶಮನಕಾರಿ ಹಾಗು ತೀಕ್ಷ್ಣವಲ್ಲದ ಉರಿಯೂತ ಮಾಡ್ಯೂಲೇಟರ್ ಆಗಿ ಇದರ ಕಾರ್ಯವು ಬಹಳ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ.

ಲಾಡಿಹುಳ ನಿರೋಧಕ

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು, ಜಠರಗರುಳಿನ ಕಾಯಿಲೆಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಟೊಗೊನಲ್ಲಿ ಜನಪದೀಯ ಔಷಧವನ್ನಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗು ಇದರ ರಸವು, ನೇಮಟೋಡ್ ವರ್ಗದ ಲಾಡಿಯಂತಹ ಹುಳು ಕಯೇನೋರ್ಹಬ್ಡಿಟಿಸ್ ಎಲೆಗನ್ಸ್ ವಿರುದ್ಧ ವಿಟ್ರೋನಲ್ಲಿ ಚುರುಕುಗೊಂಡಿರುವುದು ಕಂಡುಬಂದಿದೆ.^[೨]

ಮಲೇರಿಯಾ ನಿರೋಧಕ

ಹಾಗಲಕಾಯಿಗೆ ಕಹಿಯು ಕ್ವಿನೈನ್ ಎಂಬ ಸಂಯುಕ್ತದಿಂದ ಬರುತ್ತದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ಮಲೇರಿಯಾ ರೋಗವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಹಾಗು ರೋಗಕ್ಕೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಿದೆಯೆಂದು ಏಷಿಯಾದಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪನಾಮ ಹಾಗು ಕೊಲಂಬಿಯಾನಲ್ಲೂ ಸಹ ಈ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಇದರ ಎಲೆಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಟೀಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಅಧ್ಯಯನಗಳು, ಕೆಲವೊಂದು ಜಾತಿಯ ಹಾಗಲಕಾಯಿಗಳು ಮಲೇರಿಯಾ-ಪ್ರತಿರೋಧಕ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆಂದು ದೃಢಪಡಿಸಿವೆ, ಆದಾಗ್ಯೂ ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಇನ್ನೂ ಪೂರ್ಣಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿಲ್ಲ.^[೧೧]

ವೈರಸ್ ನಿರೋಧಕ

ಟೊಗೊನಲ್ಲಿ, ಸಿಡುಬು ಹಾಗು ದಡಾರದಂತಹ ರೋಗಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಈ ಜಾತಿ ಸಸ್ಯವನ್ನು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲೆಯ ರಸದಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾದ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಹರ್ಪಿಸ್ ಸಿಂಪ್ಲೆಕ್ಸ್ ಟೈಪ್ ೧ ವೈರಸ್ ನ ವಿರುದ್ಧ ವಿಟ್ರೋ ಚಟುವಟಿಕೆ ನಡೆಸುತ್ತದೆಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮೊಮೊರ್ಡಿಸಿನ್ ಗಳಿಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಸಂಯುಕ್ತಗಳೇ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಕಾರಣ.^[೨]

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು HIV ಸೋಂಕಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತವೆಂದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.^[೧೨] HIV ಸೋಂಕಿನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಹಾಗಲಕಾಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು, ಪ್ರೋಟೀನ್ ಗಳು ಅಥವಾ ಲೆಕ್ಟಿನ್ ಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಇವೆರಡರಲ್ಲಿ ಯಾವುದನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಇದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ರಸವನ್ನು ಕುಡಿದರೆ ಸೋಂಕಿತ ಜನರಲ್ಲಿ HIV ಹರಡುವುದು ನಿಧಾನಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಹಾಗಲ ಕಾಯಿಯ ರಸವನ್ನು ಸೇವಿಸಿದರೆ, ಅದು HIV ನಿರೋಧಕ ಔಷಧಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು,ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಒಂದು ಪ್ರನಾಳದಲ್ಲಿರುವ ವೈರಸ್ ಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಿದ ಪ್ರಯೋಗಗಳಿಂದ ಮಾತ್ರ ಈ ಫಲಿತಾಂಶ ಪ್ರಕಟಗೊಂಡಿರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ.^[೧೩]

ಪ್ರತಿರಕ್ಷಾ ಮಾಡ್ಯೂಲೇಟರ್

ಒಂದು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಪರೀಕ್ಷೆಯು, ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ಪ್ರತಿರಕ್ಷಾ ಕೋಶದ ಕಾರ್ಯಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ(ಅರ್ಬುದ) ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಹಾಗು HIV ಸೋಂಕಿತರಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಬಹಳ ಸೀಮಿತ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಒದಗಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಈ ಸಮರ್ಥನೆಗಳು ಇನ್ನೂ ದೃಢಪಡಬೇಕಿವೆ.

ಮಧುಮೇಹ

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ಮೆಲ್ಲಿಟಸ್ ಟೈಪ್ ೨ವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಅಥವಾ ಅದನ್ನು ನಿಷ್ಫಲಗೊಳಿಸಲು ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಜನಪದೀಯ ಚಿಕಿತ್ಸಾ ವಿಧಾನದ ಜ್ಞಾನವು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಪನಾಮಾದ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಎಲೆಗಳಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಟೀಯನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೀಗೆ ೧೯೬೨ರಲ್ಲಿ, ಲೋಲಿತ್ಕರ್ ಹಾಗು ರಾವ್, ಅವರು ಚರಂತಿನ್ ಎಂಬ ಪದಾರ್ಥವನ್ನು ಈ ಸಸ್ಯದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದರು. ನಂತರ ಇದನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸಿದಾಗ ಇದು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಹಾಗು ಮಧುಮೇಹವುಳ್ಳ ಮೊಲಗಳ ಮೇಲೆ ಹೈಪೋಗ್ಲೈಸೇಮಿಕ್ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು.^[೧೪] ಮಧುಮೇಹವುಳ್ಳ ಮೊಲಗಳ ಮೇಲೆ ನಡೆಸಲಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಯೋಗದಲ್ಲಿ ಇದರ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಸೂತ್ರವನ್ನು ೧೯೮೧ರಲ್ಲಿ ವಿಸಾರಾಟ ಹಾಗು ಉಂಗ್ಸುರುಂಗ್ಸಿ ಗುರುತಿಸಿ ರೂಪಿಸಿದರು.^[೧೫] ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮಸಂವೇದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆಂದು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಗಿದೆ.^[೧೬] ಫಿಲಿಫೈನ್ ಡಿಪಾರ್ಟ್ಮೆಂಟ್ ಆಫ್ ಹೆಲ್ತ್, ೨೦೦೭ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನವು, ದೇಹದ ತೂಕದ ಪ್ರತಿ ಕಿಲೋಗ್ರಾಂಗೆ ೧೦೦ mgಯಷ್ಟು ನಿತ್ಯದ ಡೋಸ್, ದಿನಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುವಂತಹ ೨.೫ mg/kg ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ನಿರೋಧಕ ಗ್ಲಿಬೆನ್ಕ್ಲಾಮೈಡ್ ಔಷಧಿಗೆ ಸಮನಾಗಿದೆ.^[೧೭] ಹಾಗಲಕಾಯಿಯಿಂದ ತಯಾರಿಸಲಾದ ಮಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಚರಂತಿನ್ ಎಂಬ ವ್ಯಾಪಾರೀ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಫಿಲಿಫೈನ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಪೂರಕ ಆಹಾರವಾಗಿ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಹಾಗು ಇದು ಹಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೂ ರಫ್ತಾಗುತ್ತದೆ.^[೧೭]

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು AMPKಯನ್ನು(ಆಕ್ಟಿವೇಟೆಡ್ ಪ್ರೊಟೀನ್ ಕೆನಸೆ) ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುತ್ತವೆಂದು ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಗ್ಲುಕೋಸ್ ನ ಗ್ರಹಿಕೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಪ್ರೋಟೀನ್ (ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ) ಎನಿಸಿದೆ.^{[೧೮][೧೯][೨೦][೨೧][೨೨]}

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯು, ಇನ್ಸುಲಿನ್ ಹೀರಲು ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಬಂಧಿಸುವ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಅಲ್ಲದ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪೂರಕದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಇನ್ಸುಲಿನ್-ಮಾದರಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಲೆಕ್ಟಿನ್ ನನ್ನೂ(ರೋಗ ನಿರೋಧಕವಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅದರಂತೆ ವರ್ತಿಸುವುದು) ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಲೆಕ್ಟಿನ್, ಹೊರಮೈಯಿನ ಕೋಶಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವ ಮೂಲಕ ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಗ್ಲುಕೋಸ್ ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಿದುಳು, ಹಸಿವಿನ ಅಪೇಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸುವ ಇನ್ಸುಲಿನ್ ನ ಪರಿಣಾಮಕ್ಕೆ ಸದೃಶವಾಗಿದೆ. ಈ ಲೆಕ್ಟಿನ್, ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ತಿಂದ ನಂತರ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗುವ ಹೈಪೋಗ್ಲೈಸೆಮಿಕ್ ಪರಿಣಾಮಕ್ಕೆ ಪೂರಕವೆನ್ನುವಂತೆ ಪ್ರಮುಖವಾಗಿರುವ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.

ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಪ್ರತಿರೋಧಕ

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಸಂಯುಕ್ತಗಳಿವೆ, α-ಎಲೆಯೋಸ್ಟೀರಿಕ್ ಆಮ್ಲ (ಬೀಜಗಳಿಂದ) ಹಾಗು ೧೫,೧೬-ಡೈ ಹೈಡ್ರಾಕ್ಸಿ -α-ಎಲೆಯೋಸ್ಟೀರಿಕ್ ಆಮ್ಲಗಳು (ಹಣ್ಣಿನಿಂದ) ವಿಟ್ರೋನಲ್ಲಿನ ಲ್ಯುಕೆಮಿಯಾ ಕೋಶಗಳ ವಿನಾಶದಂತಹ ಸ್ವಯಂ ಅಪೋಪ್ಟೋಸಿಸ್ ನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಿರುವುದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ.^[೨೩] ಸುಮಾರು ೦.೦೧%ರಷ್ಟು ಹಾಗಲಕಾಯಿ ಎಣ್ಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಳ್ಳುವ ಆಹಾರವು (೦.೦೦೬% as α-ಎಲೆಯೋಸ್ಟೀರಿಕ್ ಆಮ್ಲವಾಗಿ) ಇಲಿಗಳಲ್ಲಿ, ಅಜೋಕ್ಸಿಮೀಥೇನ್ ಉಂಟುಮಾಡುವ ದೊಡ್ಡ ಕರುಳಿನ ಅರ್ಬುದಂತಹ ಕಾರ್ಸಿನೋಜೆನೆಸಿಸ್ ನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಿರುವುದು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ.^[೨೪]

ಇತರೆ ಉಪಯೋಗಗಳು

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯನ್ನು ಭೇದಿ, ಉದರಶೂಲೆ, ಜ್ವರಗಳು, ಸುಟ್ಟಗಾಯಗಳು, ನೋವಿನಿಂದ ಕೂಡಿದ ರಜಃಸ್ರಾವ, ತುರಿಗಜ್ಜಿ ಹಾಗು ಚರ್ಮದ ಇತರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಇತರ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಗಾಗಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಔಷಧಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಂತಾನ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಗರ್ಭಸ್ರಾವಕವಾಗಿ, ಹಾಗು ಶಿಶುವಿನ ಜನನಕ್ಕೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಲು ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.^[೨] ಕಣ್ಣು ಮತ್ತು ಚರ್ಮ ರೋಗಗಳು, ಗೌಟ್, ಮೂಲವ್ಯಾಧಿ ಹಾಗೂ ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಲ್ಲದು. ಹಾಗಲಕಾಯಿ ಲಿವರ್ ಟಾನಿಕ್ ಆಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಮುಂಜಾಗ್ರತೆಗಳು

ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಬೀಜಗಳು ವಿಷಕಾರಿಯೆನಿಸಿದ ವಿಸಿನೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತವೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಈಡಾಗುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ ರಕ್ತಹೀನತೆಯ ಫಾವಿಸಂನ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಬೀಜಗಳ ಕೆಂಪು ರಸಲೆಗಳು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ವಿಷಕಾರಿಯೆಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಹಾಗು ಹಣ್ಣನ್ನು ಗರ್ಭಧಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೇವಿಸುವುದು ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.^[೨೫]

ಇವನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ

• ಭಾರತೀಯ ತರಕಾರಿಗಳು, ಮಸಾಲೆಗಳು & ಧಾನ್ಯಗಳ ಬಹುಭಾಷಿಕ ಪಟ್ಟಿ
• ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾ ಕಾಚಿಂಚಿನೇನ್ಸಿಸ್ (ಗಕ್)
• ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾ ಬಲ್ಸಾಮಿನ (ಬಾಲ್ಸಂ ಸೇಬು)
• ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾ ಫೀಟಿಡಾ
• ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾ ಸಿಂಬಲೇರಿಯಾ

ಚಿತ್ರಸಂಪುಟ

ಸಸ್ಯ

• ಸಸ್ಯ

• ಎಲೆಗಳು ಹಾಗು ಹೂವು

• ಹೂವುಗಳು

• ಹೆಣ್ಣು ಹೂವು

• ಗಂಡು ಹೂವು

• ಇನ್ನು ಪಕ್ವವಾಗದ ಹಣ್ಣು

• ಅಪಕ್ವ ಹಣ್ಣುಗಳು

• ಬೀಜಗಳು

ಖಾದ್ಯಗಳು ಹಾಗು ಇತರ ಬಳಕೆಗಳು

• ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಹಣ್ಣು, ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಕತ್ತರಿಸಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಅಡುಗೆಗೆ ಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ.

• ಕವೊಹ್ಸಿಯುಂಗ್, ತೈವಾನ್ ನಲ್ಲಿ ಹುರಿಯಲಾದ ಹಾಗಲಕಾಯಿಗಳು.

• ಇಂಡೋನೆಷಿಯನ್ ಶೈಲಿಯ ಹಾಗಲಕಾಯಿ ತಿನಿಸು, ಸಂಬಲ್, ಈರುಳ್ಳಿ, ಹಾಗು ಕೆಂಪು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಮೆಣಸಿನೊಂದಿಗೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

• ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಪೂರಕ ಆಹಾರ ಕ್ಯಾಪ್ಸ್ಯೂಲ್ ಗಳು.

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

• Abascal K, Yarnell E (2005). "Using bitter melon to treat diabetes". Altern Complemen Ther. 11 (4): 179–184. doi:10.1089/act.2005.11.179.
• H.K.Bakhru (1997). Foods that Heal: The Natural Way to Good Health. Orient Paperbacks. ISBN 81-222-0033-8.
• Baldwa VS, Bhandari CM, Pangaria A, Goyal RK (1977). "Clinical trial in patients with diabetes mellitus of an insulin-like compound obtained from plant source". Upsala J Med Sci. 82 (1): 39–41. doi:10.3109/03009737709179057. PMID 20078273.CS1 maint: multiple names: authors list (link)

ಬಾಹ್ಯ ಕೊಂಡಿಗಳು‌

• ದಿ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಬಿಟರ್ ಮೆಲನ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್
• ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಶಾಲೆ ಹಾಗು ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಕೊಲಾಬರೇಶನ್ ನಿಂದ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರಬಂಧ
• ಸಸ್ಯವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿನ ವಿಸ್ತೃತ ವಿವರಣೆ
• "ಆನ್ ಅಕ್ವೈರ್ಡ್ ಟೇಸ್ಟ್." ಹಾನ ಹೌ! ನಲ್ಲಿ ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಲೇಖನ ಸಂಪುಟ ಸಂಪುಟ ನಂ. 1 (ಫೆಬ್ರವರಿ/ಮಾರ್ಚ್ 2007).
• ರೈನ್-ಟ್ರೀ
• ಮಧುಮೇಹ ಹಾಗು ಗ್ಲುಕೋಸ್ ಮಟ್ಟ ತಗ್ಗಿಸಲು ಹಾಗಲಕಾಯಿ ಹಾಗು ಕ್ಯಾಕ್ಟಸ್ ಸಸ್ಯದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶೋಧನೆ
• ITIS ವರದಿ
• ಅಮ್ಪಲಯ (ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾ ಚರಂತಿಯಾ)
• ಅಮ್ಪಲಯ (ಮೊಮೊರ್ಡಿಕಾ ಚರಂತಿಯಾ) ಬಳ್ಳಿ
• ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅಧ್ಯಯನಗಳು
• ಫೇಸ್ ಬುಕ್ ನಲ್ಲಿ ಅಮ್ಪಲಯ
• ಸ್ತನ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಕೋಶಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಹಾಗಲಕಾಯಿಯ ರಸ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.
• Herbal DB
• ಹಾಗಲಕಾಯಿ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು

ကြက်ဟင်းခါးသီး၏ ရုက္ခဗေဒအမည်မှာ မိုမိုဒီကာ ကာရန်တီးယား (Momordica charantia) ဖြစ်ပြီး ကျူကာဘိုက်တွေစီယေး (Cucurbitaceae) မျိုးရင်းတွင် ပါဝင်သည်။ အခါးအရသာရှိသော အသီးများထဲတွင် အခါးဆုံးဖြစ်ပြီး နွယ်ပင်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာအမည်အားဖြင့် bitter melon, bitter gourd ဟုခေါ်ဆိုသည်။ ၎င်း၏ ဇာတိဒေသကို အတိအကျမသိရပေ။ အပူပိုင်းဒေသတွင် ပေါက်ရောက်သည်။ အိန္ဒိယ၊ နီပေါ၊ အရှေ့တောင်အာရှ၊ တရုတ်၊ အာဖရိကနှင့် ကရစ်ဘီယံဒေသတို့တွင် ပေါက်ရောက်သည်။

တရုတ်ကြက်ဟင်းခါးသီး

အိန္ဒိယကြက်ဟင်းခါးသီး

Percentages are relative to US recommendations for adults. Source: USDA Nutrient database

ဆေးဖက်ဝင်မှု

ကြက်ဟင်းခါးသီးတွင် ပါဝင်သော ဓာတ်ပစ္စည်းများသည် ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်ပွားပျံ့နှံ့ခြင်းကို တားဆီးနိုင်သည့် အစွမ်းရှိကြောင်း အမေရိကန်မှ သုတေသနပညာရှင်များက ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။ ကြက်ဟင်းခါးသီးတွင် ပါဝင်သည့်ဓာတ်ပစ္စည်းများသည် ရင်သားကင်ဆာ ဖြစ်ပွားတိုးတက်စေသည့် ဓာတုဖြစ်စဉ်လမ်းကြောင်းများကို တားဆီးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ရင်သားကင်ဆာဆဲလ်များ ကွဲပွားစေမှုကို ပိတ်ပင်နိုင်သလို ယင်းဆဲလ်များ ကို သေဆုံးစေရန်လည်း လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ယခုတွေ့ရှိမှုမှာ ထပ်မံလေ့လာ ရန်များစွာလိုအပ်နေသေးကြောင်း ကင်ဆာ သုတေသနဂျာနယ်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည့် စစ်တမ်းကို ပူးတွဲရေးသားခဲ့သူ အမေရိကန်နိုင်ငံ ကော်လိုရာဒိုတက္ကသိုလ်မှ ဒေါက်တာ ရာဂျက်ရှ်အဂါဝယ်လ်က ပြောကြားခဲ့သည်။ ကြက်ဟင်းခါးသီးအမြောက် အမြားစားသုံးခြင်းဖြင့် ကင်ဆာကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်ဟု သက်သေပြုမပြောကြားနိုင်သေးကြောင်း ဒေါက်တာရာဂျက်ရှ်က ဆိုသည်။ ယခင်ကတည်းက ဆေးမြီးတိုများတွင် ကြက်ဟင်း ခါးသီးကို ဆီးချိုနှင့်ကူးစက်ရောဂါ များတွင် သုံးစွဲခဲ့ကြသည်။ ယခုတွေ့ ရှိမှုတွင်မှ ကင်ဆာကိုပါ ကာကွယ်နိုင် ဖွယ်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရခြင်းဖြစ် သည်။

ကြက်ဟင်းခါးသီးမှထုတ်ယူ သော ဓာတ်ပစ္စည်းများဖြင့် ရင်သား ကင်ဆာဖြစ်ပွားနေသူများအား ရောဂါမပျံ့နှံ့စေရန် အထောက်အကူ ပြုအာဟာရတစ်မျိုးအဖြစ် အသုံးပြု နိုင်ရေး ပညာရှင်များက ရည်ရွယ် ထားကြသည်။ ဗြိတိန်ကင်ဆာ သုတေသနမှ ဂျက်စီကာဟားရစ်က ဓာတ်ခွဲခန်းစမ်းသပ်မှုတွေအရ အပင်တော်တော်များများက ဓာတု ပစ္စည်းတွေဟာ ကင်ဆာဆဲလ်တွေကို သေစေနိုင်တယ်လို့တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအထဲက အနည်းငယ်ကပဲ အသုံးဝင်တဲ့ကင်ဆာဆေးဝါးတွေ ဖြစ်လာကြပါတယ်။ ဒါဟာ ကင်ဆာ ဝေဒနာရှင်တွေအတွက် အကျိုးရှိသလား၊ ဒါမှမဟုတ် အခြားဘေးထွက် ဆိုးကျိုးတွေ ရှိသေးလားဆိုတာ စမ်း သပ်မှုတွေအများကြီးလုပ်ဖို့လိုပါသေး တယ်ဟု သုံးသပ်ပြောကြားသည်။ ^[၁]

Bitter Gourd (ကြက်ဟင်းခါး)

• Botany Term : Momordica charantia Linn
• Species/Family : Cucurbitaceae

ပုံသဏ္ဌာန် : အသုံးပြုနိုင်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ : အရွက် ၊ အသီး ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့နိုင်သောနေရာများ : မြန်မာနိုင်ငံ နေရာ အနှံ့အပြား၌ စိုက်ပျိုးသည်။ သဘာ၀ အလျောက် ပေါက်ရောက်သော ကြက်ဟင်းခါးငယ်မျိုးလည်း ရှိသည်။　စိုက်ပျိုးပင် ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးပုံ-

(က) စိုက်ခင်းပြုပြင်ခြင်း။

အစေ့ကို တိုက်ရိုက်ချ၍ စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ စိုက်ချိန်မှာ မိုးဦးတွင် တန်ခူးမှ နယုန် ၊ မိုးနှောင်းတွင် သီတင်းကျွတ်မှ တန်ဆောင်မုန်းဖြစ်သည်။ စိုက်ခင်းမြေအား ကောင်းစွာပြုပြင်ပြီး မြေဆွေးနှင့် နွားချေးရော၍ ချပေးကာ တစ်ပင်နှင့် တစ်ပင် ၂ ပေ ၊ တစ်တန်းနှင် တစ်တန်း ၃ ပေ ခြား၍ စင်ခံပေးရမည်။ ခြံစည်းရိုးများတွင်လည်း စိုက်နိုင်သည်။

(ခ) စိုက်ပျိုးခြင်း။

စိုက်ကျင်းတစ်ကျင်းလျှင် ၃ စေ့မှ ၅ စေ့အထိ ချပြီး စိုက်နိုင်သည် ။ မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း တွင်မူ လယ်ကွင်းများ၌ တစ်ကျင်းနှင့် တစ်ကျင်း ၄ ပေ ခွာ၍ စိုက်ကြသည်။

(ဂ) ပြုစုခြင်း။

ပေါင်းလိုက်ခြင်း ၊ မြေဆွခြင်း လုပ်ငန်းများကို လိုအပ်သလို ပြုလုပ်ပေးရမည်။ ခဝဲ ၊ သခွားကဲ့သို့ အညွန့် များကို ဆိတ်ပစ်နိုင်လျှင် အသီးများသည်။

(ဃ) ရိတ်သိမ်းခြင်း။

စိုက်ပြီး ရက်ပေါင်း ၇၅ မှ ၉၀ ရက်အတွင်း အသီး သီးသဖြင့် ခူးယူသုံးစွဲနိုင်သည်။

အသုံးဝင်ပုံ : အာနိသင် - မြန်မာဆေးကျမ်း များ အလိုအရ ခါး၏ ၊ စပ်ရှားရှားရှိ၏ ။ အေး၏ ၊ ကြေကျက်လွယ်၏ ၊ ဝမ်းကို သက်စေ၏ ၊ ပိုးကို နိုင်၏ ၊ ဆာလောင်ခြင်းကို ဖြစ်စေတတ်၏ ၊ သည်းခြေသလိပ်ကို နိုင်၏ ။ မျက်စိရောဂါ ၊ ယောနိ၌ ဖြစ်သောရောဂါများ ၊ သွေးအားနည်းခြင်း ၊ ဆီးနှင့် စပ်သောရောဂါများကို ပျောက်စေသည်။

အသုံးပြုပုံ-

အရွက်

1. ကြက်ဟင်းခါးရွက်ကို ဆား၊ ထန်းလျက်ထည့်၍ ၃ ခွက် တစ်ခွက်တင် ကျိုသောက်က တုန်ဖျား ၊ ချမ်းဖျား ပျောက်၏ ။
2. အရွက်ကြိတ်ညှစ်ရည်ကို သောက်လျှင် အူတွင်းရှိ ရောဂါပိုးများကို သေကြေပျက်စီး၏ ။
3. ကြက်ဟင်းခါးရွက်ရည်ကို ဖန်ခါးသီးနှင့် သွေးသောက်သော် အသည်းရောင်၍ အသားဝါသောရောဂါ ပျောက်ကင်း၏။
4. မူးမော်ခြင်း ပျောက်ရန်လည်းကောင်း ၊ ညှော်ခံဆေးအဖြစ်လည်းကောင်း ၊ ကြက်ဟင်းခါးရွက်ကိုချေ၍ ရှူပေးရ၏။
5. အဖျားကို နိုင်သော သတ္တိရှိသဖြင့် အရွက်ကို ကြိတ်၍ ရသော အရည်ကို တိုက်ပေးခြင်းဖြင့် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါပျောက်၏။
6. ခွေးရူးကိုက်သောနေရာများတွင် အရွက်ကိုကြိတ်၍ အုံပေးခြင်း၊ အရည်ညှစ်ထည့်ပေးခြင်း ၊ သောက်ပေးခြင်းဖြင့် ပျောက်ကင်း၏။

အသီး

1. ကြက်ဟင်းခါးသီးအခြောက်ကို ကျောက်ပျဉ်တွင် သွေးလူးသော် လည်ချောင်းရောင်သောရောဂါ ပျောက်ကင်း၏ ။
2. ကြက်ဟင်းခါးသီးရည်ကို ဆီနှင့် ရောသောက်က ကာလဝမ်းရောဂါ ပျောက်ကင်း ၏ ။ ၎င်းအရည်တွင် ပျားရည် အနည်းငယ် ရောသောက်လျှင် ရေဖျဉ်းရောဂါ ပျောက်ကင်း၏။
3. အသီးနုအရည်ကို မီးပေါ်၌ နွေး၍ လိမ်းပေးလျှင် အဆစ်ရောင်ရောဂါ ပျောက်၏ ။^[၂]

ဓာတ်ပုံများ

• အရွက်

• အမပွင့်

• အဖိုပွင့်

• အပွင့်

• အပွင့်

• အပွင့်များ

• အပွင့်

• အသီးနု

• အသီး

• အသီး

• အသီး

• အသီး

• အပင်

• ခြံစည်းရိုးနွယ်တက်နေပုံ

• အသီးမှည့်

• အသီးမှည့်

• အသီးခြောက်

• Kaohsiung, ထိုင်ဝမ် မှ ကြက်ဟင်းခါးသီးကြော်

• ဆေးတောင့်အသွင်ထုတ်လုပ်ထားသော အစာအစားထိုး ကြက်ဟင်းခါးသီး

• အင်ဒိုနီးရှားစတိုင် ကြက်ဟင်းခါးသီးဟင်း

ကိုးကား

• Weekly Eleven Journal [၁]
• Wiki English [၂]
• Bitter Gourd

Fú-kûa

Thù-phién

• 
• Fâ

• 
• 
• Fâ

• Fâ

• Fâ

• Hàn-mò sṳ̀n-su̍k Kó-tsṳ́

• Kó-tsṳ́

• Kó-tsṳ́

• 
• 
• 
• Sṳ̀n-su̍k Kó-tsṳ́

Lwghaemz

Lwghaemz dwg cungj byaek ndeu.

An Marigoso (Ingles, bitter melon; Momordica charantia) sarong nagbabalagon na tinanom na nakamang o naporopot sa mga sanga o palapala asin an bunga kaini nalaba, mapanas an poro, asin kurombot; an bunga mapait na marhay alagad importanteng ingrediente sa mga iba-ibang giso.

Ini tood sa tropikal asin subtropikal na lugar asin mahiwas na itinatanom sa Asya, Aprika, asin sa Caribbean. Dakul man ining variety pero nagkakaibang maray sa porma saka sa pagkapait niya. Naggikan daa ini sa subkontinente kan Indya asin naglaog sa Tsina kan ika-14 siglo. Kun hinog na, an mga pisog kan marigoso may mapula nang patos. Kun boot haleon an pait sa pagluto kaini, ini ginigiris asin ibinubuntog sa tubig na may asin. Kun tapos na, hinuhugasan sana an ginris alagad dai gugumokon ta mahahale an sustansya kaini.; ^[1]

Mga ladawan

• Pakamangan marigoso

• Bungang marigoso binaak

• Marigosong giso

Marigoso sa iba-ibang tataramon

Mga panluwas na takod

• http://www.ampalaya.com/ Kinua 3-02-14
• http://www.medicalhealthguide.com/articles/ampalaya.htm Kinua 3-02-14
• http://www.pinaycookingcorner.com/2013/07/sauteed-ampalaya-bitter-gourd-with-egg.html Kinua 3-02-14
• http://www.businessmirror.com.ph/index.php/en/features/health-fitness/22737-ampalaya-the-bitter-the-better Kinua 3-02-14
• video: http://www.youtube.com/watch?v=97DlA6D7CDY Kinua 3-02-14

Toltolan

Mbërbóof gi (Momordica balsamina)

Mbërbóof xeetu garab la gu bokk ci njabootu "Curcurbitaceae", barab yu naaje yi lees koy baye. Tur wi nag ci làkku wolof ñi ngi ko tëgge ci "mbër mu bóof" ndax bari gu mu bari ay njariñ rekk.

Melo wi

Garab gi danay àgg ba 5 met ci guddaay. Xobam xet gu tar ak cafka gu wex la yore.

Tóortóoram day ndaw te mboq. Car yu nooy a koy tëye.

Doom bi daa dége te puur. Guddaayam 8 ba 35i sàntimet lay àgg.

Njariñ li

Mbërbóof lees di lekk la te di ko fajoo. Ci toppatoog jabet ak yenn kãseer yi dees na ko fa jëfandikoo.

Nataal yi

• Mbërbóof gi

• Mbërbóof bi (foytéef)

• Tóortóor bi

• Mbërbóof bi (ñorut)

Turu xam-xam wi

Momordica balsamina

Buah paparé

Paparé (Momordica charantia, suku waluh-waluhan atawa Cucurbitaceae) adalah sejenis tanaman malancar awan buahnya panjang bagerigi dan runcing hujungnya. Buahnya nang berasa pahit biasa diulah sabagai sayur (misalnya pada gado-gado, pecel, rendang, atau gulai).

Pepatah Sudah tahu papare pahit artinya sudah tahu hasilnya buruk namun masih dikerjakan jua.

kakulut(苦瓜)

kakulut

akenekay a lami' kuyni. asu' mukan.

भारतीयं कारवेल्लम्

कारवेल्लम् (Bitter guard) कश्चन शाकविशेषः । कारवेल्लं भारते शाकत्वेन सर्वत्र उपयुज्यते । एतेन क्वथितं, व्यञ्जनं, भर्ज्यं, दाधिकम् इत्यादिकं निर्मीयते । अनेन कारवेल्लेन गुलिका अपि निर्मीयते । एतत् कारवेल्लं तिक्तरुचियुक्तम् । कारवेल्लं कर्तयित्वा लवणजले संस्थाप्य किञ्चित्समयानन्तरं सम्यक् अग्नौ पचनीयम् तदनन्तरं जलं संशोध्य केवलं खण्डानां स्वीकारे कृते तस्य तिक्तता न्यूना भवति । कारवेल्लस्य त्वचः निवारणेनापि तिक्तता न्यूना भवति । इदं सामान्यतः भारतस्य सर्वेषु प्रदेशेषु वर्धते ।

नामानि

संस्कृतं नाम - कारवल्लः/ कारवेल्ली

वैज्ञानिकं नाम - Momoraliea charantia Linn

कन्नडनाम - हागलकायि

आंग्लनाम - Bitter guard

हिन्दीनामनी - करैला, करेला

तमिळुनामनी - पवक्का, पाकल्

तेलगुनामनी- काकर, कारकचेट्ट

तुळुनाम - कञ्चोळ्

जीर्णकारकम्

कारवेन्लस्य रसस्य पानेन जीर्णशक्तिः वर्धते । बुभुक्षा अपि भवति । एतत् अजीर्णदोषम्, उदरे विद्यमानान् क्रिमीन् अपि निवारयति । यकृतः रोगाः अपि अस्य सेवनेन अपगच्छन्ति ।

चर्मरोगनिवारकम्

कारवेल्लपर्णस्य रसलेपनेन चर्मणः रोगाः, ज्वलनम्, पिटकः, कुष्टरोगः च निवारितः भवति । पादयोः अस्य लेपनं ज्वलननिवारकम् । लघुव्रणस्य रक्तप्रवाहनिवारणे कारवेल्लरसलेपनं परिणामकारि ।

मधुमेहस्य रामबाणः

मधुमेहनियन्त्रणाय कारवेल्लं बहु परिणामकारि । इदं रक्ते विद्यमानं शर्करांशं न्यूनीकरोति । यकृतः आमाशयस्य च कार्यसामर्थ्यं वर्धयति । अगन्याशयम् उत्तेज्य इन्सूलिन् स्रावं वर्धयति ।

इतरे उपयोगाः

कारवेल्लसेवनं नेत्रस्यापि हितकरम् । सर्पदंशने सति अस्य रसस्य सेवनेन वमनं भवति । विषप्रभावः न्यूनः भवति रक्तार्शोरोमः (ब्रीडिङ्ग पैल्स्) प्रतिदिनं खण्डशर्करायुक्तस्य कारवेल्लस्य सेवनेन निवारितः भवति । रसः १०-२० मि. ली. प्रमाणेन सेवितुं शक्यते कारवेल्लरसेन सह मरीचं पिष्ट्वा नेत्रे कज्जलवत् लेपनेन दिवान्धता (day blindness) दूरीकृतं भवति । खण्डशर्करायुक्तस्य कारवेल्लरसस्य पानेन मुखस्य पिटाकाः शान्ताः भवति । कारवेल्लरसे गर्भनिरोधकशक्तिरस्ति इति केषाञ्चित् विश्वासः तदर्थं मासिकदिनोत्तरं दिनत्रयं यावत् पञ्चचमसपरिमितः कारवेल्लरसः पातव्यः इति वदन्ति ।

जागरुकता

कारवेल्लरसस्य सेवनम् अधिकं भवति चेत् कदाचित् वमनम् , शौचसमस्या च भवेत् । तदा घृतमिश्रितस्य ओदनस्य सेवनेन शमनं भवति

रासायनिकांशाः

• ममोर्डिसिन् नामकं विशिष्टं रासायनिकघटकं कारवेल्ले अस्ति इति संशोधकाः वदन्ति । • कारवेल्लस्य मूले तिक्तं ग्लुकोसैड् , सुगन्धिततैलम् , सेफोनिन्सहशपदार्थः म्यूसिलेज् च भवति • बीजे क्रिमिनाशाकांशः , रक्तवर्णस्य तैलांशः च भवति । • १ चैना मलयः आफ्रिका इत्यादिषु देशेषु अपि कारवेल्लं वर्धते ।

वर्धनस्य कालः क्रमश्च

सामान्यतः वर्षाकाले , ग्रीष्मकाले च इदम् अधिकं वर्धते । बीजवापात् पूर्वं जले किञ्चित् कालं शीघ्रं अङ्कुरितं भवति ।

कारवेल्लपुष्पम्

अधिकानि चित्राणि

ಕಂಚಲ್ ದೈ

ಕಂಚಲ ಒಂಜಿ ಜಾತಿದ ತರಕಾರಿ. ಉಂದೆತ ಕನ್ನಡದ ಪುದರ್ ಹಾಗಲಕಾಯಿ^[೧]. ಉಂದೆತ ಇಂಗ್ಲೀಷ್ ದ ಪುದರ್ ಬಿಟ್ಟರ್ ಗಾರ್ಡ್. ವೈಜಾನಿಕ ಪುದರ್ Momordica charantia. ಕಂಚಲ ಬಳ್ಳಿಡ್ ಆಪಿನ ಒಂಜಿ ತರಕಾರಿ. ಉಂದೆತ ಬಣ್ಣ ಪಚ್ಚೆ. ಪ೦ರ್ದಿನದಗ ಮ೦ಜೊಲ್ ಕಿತ್ತಲೆ ರ೦ಗು ನೆಕ್ಕ್ ಬರ್ಪು೦ಡು. ಉಂದು ಮಸ್ತ್ ಕೈಪೆ ಇಪ್ಪುಂಡು. ಆಂಡ ಉಂದು ಆರೋಗ್ಯೊಗು ಬಾರಿ ಎಡ್ಡೆ^[೨]. ಉ೦ದೆಟ್ ಮರ್ದ್ ದ ಗುನಲ ಉ೦ಡು.

ಕಂಚಲದ ಕಜಿಪು

ಉಂದೆತ ಕೈಪು ಮಲ್ಪುನಗ ಪುಳಿಕ್ಕ್ ಆಂಬಡೆ ಬೊಕ್ಕ ಬೆಲ್ಲ ಪಾಡುವೆರು. ದುಂಬಿನಾನಿ ಮಲ್ತ್‍ದ್ ಮನದಾನಿ ತಿಂದ್ಂಡ ಬಾರಿ ರುಚಿ^[೩]. ಕಂಚಲ್ ದ ಫ್ರೈ ಲಾ ಮಲ್ಪುವೆರ್.

ಮರ್ದ್

ಕಂಚಲ್

ಉಂದೆನ್ ತಿಂದ್ಂಡ ನಂಜಿ ಸೀಕುಲು, ಕಜ್ಜಿ ಮಾತ ಕಮ್ಮಿ ಆಪುಂಡು. ಕಂಚಲದ ಚಿಪ್ಸ್‍ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಕಂಚಲದ ಕಷಾಯ ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಸೀಪೆ ಪಡಿಕೆದಕುಲೆಗ್‍ ಉಂದು ಎಡ್ಡೆಗೆ. ಅಂಡ ದಿನಾಲ ತಿರಿಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿಗೆ. ಪುದ್ದರ್ ದಪಗ ಕಂಚಲದ ಕಜಿಪು ಮಲ್ಪುವೆರ್. ಅಧ್ಯಾ

ಗಾದೆಲು

• ಕಂಚಲ ಕೈಪೆಂದ್‍ ದಕ್ಕೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಕಂಡನಿ ಹಾಕಿಯೆಂದ್‍ ಪಾರ್ಯರೆ ಬಲ್ಲಿ.
• ಕಂಚಲ ಕೈಪೆಂದ್‍ ದಕ್ಕೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಆಂಬಡೆ ಪಾಡ್ದ್‍ ಆಜಾವೊಡು.
• ಕಂಚಲ ಇತ್ತ್ಂಡ ಎಂಚಲಾ ಉನೊಲಿ.

ಉಲ್ಲೇಕೊ

1. ↑ http://kannada.boldsky.com/health/wellness/2015/healthy-reasons-drink-bittergourd-or-karela-juice-008947.html
2. ↑ http://swayampaaka.com/recipe/hagalakayi-kayirasa-gojju-recipe/
3. ↑ http://www.prajavani.net/article/%E0%B2%B9%E0%B2%BE%E0%B2%97%E0%B2%B2%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%AF%E0%B2%BF-%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%B6%E0%B3%87%E0%B2%B7

Momordica charantia (commonly called bitter melon; Goya; bitter apple; bitter gourd; bitter squash; balsam-pear; with many more names listed below)^[1] is a tropical and subtropical vine of the family Cucurbitaceae, widely grown in Asia, Africa, and the Caribbean for its edible fruit. Its many varieties differ substantially in the shape and bitterness of the fruit.

Bitter melon originated in Africa^[2] where it was a dry-season staple food of ǃKung hunter-gatherers.^[3] Wild or semi-domesticated variants spread across Asia in prehistory, and it was likely fully domesticated in Southeast Asia.^[2][4] It is widely used in the cuisines of East Asia, South Asia, and Southeast Asia.

Alternative names

Bitter melon has many names in other languages, which have sometimes entered English as loanwords. Following are a few:

Description

This herbaceous, tendril-bearing vine grows up to 5 m (16 ft) in length. It bears simple, alternate leaves 4–12 cm (1.6–4.7 in) across, with three to seven deeply separated lobes. Each plant bears separate yellow male and female flowers. In the Northern Hemisphere, flowering occurs during June to July and fruiting during September to November. It is a frost-tender annual in the temperate zone and a perennial in the tropics. It grows best in the USDA zones 9 to 11.^[5]

The fruit has a distinct warty exterior and an oblong shape. It is hollow in cross-section, with a relatively thin layer of flesh surrounding a central seed cavity filled with large, flat seeds and pith. The fruit is most often eaten green, or as it is beginning to turn yellow. At this stage, the fruit's flesh is crunchy and watery in texture, similar to cucumber, chayote, or green bell pepper, but bitter. The skin is tender and edible. Seeds and pith appear white in unripe fruits; they are not intensely bitter and can be removed before cooking.

Some sources claim the flesh (rind) becomes somewhat tougher and more bitter with age, but other sources claim that at least for the common Chinese variety the skin does not change and bitterness decreases with age. The Chinese variety is best harvested light green possibly with a slight yellow tinge or just before. The pith becomes sweet and intensely red; it can be eaten uncooked in this state, and is a popular ingredient in some Southeast Asian salads.

When the fruit is fully ripe, it turns orange and soft, and splits into segments which curl back to expose seeds covered in bright red pulp.

• 

  Two halved and two cross sections

• 

  Seeds

• 

  Inside of a bitter melon

• 

  Female flower

• 

  Ripe fruit

• 

  Leaf

Varieties

Bitter melon comes in a variety of shapes and sizes. The cultivar common in China is 20–30 cm (7.9–11.8 in) long, oblong with bluntly tapering ends and pale green in colour, with a gently undulating, warty surface. The bitter melon more typical of India has a narrower shape with pointed ends, and a surface covered with jagged, triangular "teeth" and ridges. It is green to white in colour. Between these two extremes are any number of intermediate forms. Some bear miniature fruit of only 6–10 cm (2.4–3.9 in) in length, which may be served individually as stuffed vegetables. These miniature fruits are popular in Bangladesh, India, Pakistan, Nepal, and other countries in South Asia. The sub-continent variety is most popular in Bangladesh and India.

Chinese variety

Indian variety

Pests

M. charantia is one of the main hosts of Bactrocera tau a fly known to prefer Cucurbitaceae.^[6]

Uses

Cooking

With chanpurū

Bitter melon is generally consumed cooked in the green or early yellowing stage. The young shoots and leaves of the bitter melon may also be eaten as greens. The fruit is bitter raw and can be soaked in cold water and drained to remove some of those strong flavours.

China

In Chinese cuisine, bitter melon (苦瓜, pinyin: kǔguā; Pe̍h-ōe-jī: khó͘-koe) is used in stir-fries (often with pork and douchi), soups, dim sum, and herbal teas (gohyah tea). It has also been used in place of hops as the bittering ingredient in some beers in China and Okinawa.^[7]

Bitter gourd is commonly eaten throughout India. In North Indian cuisine, it is often served with yogurt on the side to offset the bitterness, used in curry such as sabzi, or stuffed with spices and then cooked in oil.

India

In South Indian cuisine, it is used in numerous dishes such as thoran / thuvaran (mixed with grated coconut), pavaikka mezhukkupuratti (stir-fried with spices), theeyal (cooked with roasted coconut), and pachadi (which is considered a medicinal food for diabetics), making it vital in Malayali's diet. Other popular recipes include preparations with curry, deep-frying with peanuts or other ground nuts, and Kakara kaya pulusu in Telugu, a soup with fried onions and other spices. In Karnataka, bitter melon is known as hāgalakāyi (ಹಾಗಲಕಾಯಿ) in Kannada; in Tamil Nadu it is known as paagarkaai or pavakai (பாகற்காய்) in Tamil.^[8] In these regions, a special preparation called pagarkai pitla, a kind of sour koottu, is common. Also commonly seen is kattu pagarkkai, a curry in which bitter melons are stuffed with onions, cooked lentil, and grated coconut mix, then tied with thread and fried in oil. In the Konkan region of Maharashtra, salt is added to finely chopped bitter gourd, known as karle (कारले) in Marathi, and then it is squeezed, removing its bitter juice to some extent. After frying this with different spices, the less bitter and crispy preparation is served with grated coconut. Bitter melon is known as karate (Konkani: कारांतें) in Goa where it is used widely in Goan cuisine. In Bengal bitter melon is often simply eaten boiled and mashed with salt, mustard oil, sliced thinly and deep fried, added to lentils to make "tetor" dal (bitter lentils), and is a key ingredient of the Shukto, a Bengali vegetable medley that is a mixture of several vegetables like raw banana, drumstick stems, bori, and sweet potato.

In northern India and Nepal, bitter melon, known as tite karela (तीते करेला) in Nepali, is prepared as a fresh pickle. For this, the vegetable is cut into cubes or slices, and sautéed with oil and a sprinkle of water. When it is softened and reduced, it is crushed in a mortar with a few cloves of garlic, salt, and a red or green pepper. It is also eaten sautéed to golden-brown, stuffed, or as a curry on its own or with potatoes.

Myanmar

In Burmese cuisine, bitter melon is sauteéd with garlic, tomatoes, spices, and dried shrimp and is served as an accompaniment to other dishes. Such a dish is available at street stalls and deli counters throughout the country.

Sinhala: කරවිල karavila is the term for it in Sri Lanka, and it is an ingredient in many different curry dishes (e.g., karawila curry and karawila sambol) which are served mainly with rice in a main meal. Sometimes large grated coconut pieces are added, which is more common in rural areas. Karawila juice is also sometimes served there.

Pakistan

In Pakistan, where it is known as karela (کریلا) in Urdu-speaking areas, and Bangladesh, where it is known as korola (করলা|করলা) in Bengali, bitter melon is often cooked with onions, red chili powder, turmeric powder, salt, coriander powder, and a pinch of cumin seeds. Another dish in Pakistan calls for whole, unpeeled bitter melon to be boiled and then stuffed with cooked minced beef, served with either hot tandoori bread, naan, chappati, or with khichri (a mixture of lentils and rice).

A soft drink made from bitter melon

Bitter melon, known as gōyā (ゴーヤー) in Okinawan, and nigauri (苦瓜) in Japanese (although the Okinawan word gōyā is also used), is a significant ingredient in Okinawan cuisine, and is increasingly used in Japanese cuisine beyond that island.

Indonesia

In Indonesian cuisine, bitter melon, known as pare in Javanese and Indonesian (also paria), is prepared in various dishes, such as gado-gado, and also stir-fried, cooked in coconut milk, or steamed. In Christian areas in Eastern Indonesia it is cooked with pork and chile, the sweetness of the pork balancing against the bitterness of the vegetable.

Vietnam

In Vietnamese cuisine, raw bitter melon slices known as mướp đắng or khổ qua in Vietnamese, eaten with dried meat floss and bitter melon soup with shrimp, are common dishes. Bitter melons stuffed with ground pork are commonly served as a summer soup in the south. It is also used as the main ingredient of stewed bitter melon. This dish is usually cooked for the Tết holiday, where its "bitter" name is taken as a reminder of the bitter living conditions experienced in the past.

Thailand

In Thai cuisine, the Chinese variety of green bitter melon, mara (มะระ) in Thai, is prepared stuffed with minced pork and garlic, in a clear broth. It is also served sliced, stir-fried with garlic and fish sauce until just tender. Varieties found in Thailand range from large fruit to small fruit. The smallest fruit variety (mara khii nok) is generally not cultivated, but is occasionally found in the wild and is considered the most nutritious variety.

Philippines

In the cuisine of the Philippines, bitter melon, known as ampalaya in Tagalog and parya in Ilokano, may be stir-fried with ground beef and oyster sauce, or with eggs and diced tomato. The dish pinakbet, popular in the Ilocos region of Luzon, consists mainly of bitter melons, eggplant, okra, string beans, tomatoes, lima beans, and other various regional vegetables all stewed together with a little bagoong-based stock.

Trinidad and Tobago

In Trinidad and Tobago, bitter melons, known as caraille or carilley, are usually sautéed with onion, garlic, and scotch bonnet pepper until almost crisp.

Africa

In Mauritius, bitter melons are known as margose or margoze.

Herbal medicine

Bitter melon has been used in various Asian and African herbal medicine systems.^[9][10] In the traditional medicine of India, different parts of the plant are used.^[11]

Research

There is little evidence that Momordica charantia has uses against cancer, diabetes, fever, HIV and AIDS, or infections.^[12] While it has shown some potential clinical activity in laboratory experiments, "further studies are required to recommend its use".^[12] For fever reduction and relief of menstrual problems, there is no scientific research to back these claims.^[12]

Momordica charantia does not significantly decrease fasting blood glucose levels or A1c, indicators of blood glucose control, when taken in capsule or tablet form.^[13] The Memorial Sloan Kettering Cancer Center concludes that bitter melon "cannot be recommended as a replacement therapy for insulin or hypoglycemic drugs".^[12]

Adverse effects

A possible side effect is gastrointestinal discomfort.^[12]

Pregnancy

Bitter melon is contraindicated in pregnant women because it can induce bleeding, contractions, and miscarriage.^[12]

Bitter melon tea

Bitter melon tea, also known as gohyah (goya) tea, is an herbal tea made from an infusion of dried slices of the bitter melon. It is sold as a medicinal tea, and a culinary vegetable.

Gohyah is not listed in the Grieve's herbal database, the MPNA database at University of Michigan (Medicinal Plants of Native America, see Native American ethnobotany), or in the Phytochemical Database of the USDA – Agricultural Research Service (ARS) – National Plant Germplasm System NGRL

Subspecies

The plant has one subspecies and four varieties:

• Momordica charantia var. abbreviata
• Momordica charantia var. charantia
• Momordica charantia ssp. macroloba
• Momordica charantia L. var. muricata
• Momordica charantia var. pavel

M. charantia var. charantia and pavel are the long-fruited varieties, whereas M. charantia var. muricata, macroloba and abbreviata feature smaller fruits.^[14]

Gallery

Plant

• 
• 

  Unripe fruits

• 

  Ripe and unripe fruits

• 

  Seeds

• 

  Unusual conjoined twin fruit

Dishes and other uses

• 

  Ready to be cooked

• 

  Malaysian-style, cooked with sambal, onion, and red bird's-eye chili peppers

• 

  Gōyā chanpurū

• 

  Salad

In literature

• In Rudyard Kipling's Letting in the Jungle (one of the stories in the Second Jungle Book), after having Hathi destroy Buldeo's village, Mowgli entwines the Karela vine (as Momordica charantia was named at that time and place) to and fro about the trampled houses while singing Mowgli's Song Against People, each of whose stanzas ends with a verse about the bitter Karela having taken up the villagers' place.

See also

• Momordica balsamina (balsam apple)
• Momordica cochinchinensis (gac)
• Momordica cymbalaria
• Momordica foetida

References