Panaeolus fimicola (Pers.) Gillet 1878

Panaeolus fimicola is a widespread but seldom identified "little brown mushroom" which sometimes contains small amounts of the hallucinogen psilocybin. Panaeolis ater is a synonym.^[1] The species is also referred to as the "turf mottlegill".^[5]

Description

• Cap: (1)1.5— 3.5(4) cm, Campanulate then convex to plane, obtuse, dingy gray to blackish, often with reddish or hazel tones, hygrophanous, pallid grey to yellowish when dry, smooth, with a narrow brown marginal band, slightly striate at the margin when moist. Flesh thin and grayish.
• Gills: Adnate, close to crowded, at first gray-olivacous, becoming mottled and darkening to black with age, edges remaining whitish.
• Spores: Blackish gray.
• Stipe: (4)6 — 8(10) cm x 1 — 2(3) mm, equal, slender, slightly enlarging at the base, hollow, fragile, dingy white to clay, becoming brownish towards the base in age, smooth, white-pruinose at the apex, obsoletely slightly silky-striate, ring absent. Flesh is dirty ochraceous-buff; fragile.
• Taste: Not distinctive.
• Odor: Not distinctive.
• Microscopic features: Spores 10.8 — 14.2 X 6.9—9.5, ellipsoid or lemon shaped, basidia 4 spored. Gill edge cystidia fusiform, typically with long necks, gill face cystidia absent.

Habitat and formation

Panaeolus fimicola can be found growing solitary to scattered in soil or dung, fertilized lawns and other grassy places, late spring to mid-fall. It is widespread and common across the Americas, as well as Europe and Africa. It has also been found in Turkey.^[6] Panaeolus Fimicola will often appear during or after a cold rain.

See also

• List of Panaeolus species

References

• Stamets, Paul (1996). Psilocybin Mushrooms of the World. Berkeley: Ten Speed Press. ISBN 0-9610798-0-0.

Hallikas sõnnikuseen (Panaeolus fimicola) on kandseente hulka kuuluv seeneliik.

Seent on leitud ka Eestist.^[1]

Seen on mürgine.^[1]

Viited

Välislingid

• Hallikas sõnnikuseen andmebaasis eElurikkus

Na starszych owocnikach blaszki są czarne z białawymi ostrzami

Kołpaczek ciemnoszary (Panaeolus fimicola (Pers.) Gillet) – gatunek grzybów należący do rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Panaeolus, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Gatunek Panaeolus fimicola został zdiagnozowany taksonomicznie przez Christiaana Persoona (jako Agaricus fimicola') w drugim tomie "Synopsis methodica fungorum" z 1801 r. Do rodzaju Panaeolus został przeniesiony przez Claude'a-Casimira Gilleta w "Hyménomycètes" z 1878r.

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako kołpaczek nawozowy lub kołpaczek koprofilny^[3].

Morfologia

Kapelusz

Kształt wypukły do dzwonkowatego, płaski staje się dopiero w bardzo późnym wieku lub podczas długotrwałej wilgotnej pogody^[4]. Średnica 1–2 (do 2,5) cm, barwa ciemnoczerwono-brązowa lub czarno-brązowa, na szczycie jaśniejszy. Jest silnie higrofaniczny, pokryty suchą, nagą, gładką lub pomarszczoną, komórkową skórką. Brzeg ciemniejszy, w stanie wilgotnym lekko przejrzysty i żłobkowany, bez pozostałości osłony^[5].

Hymenofor

Blaszkowy, blaszki przyrośnięte do trzonu, o regularnej tramie, u dojrzałych owocników czarniawe, niejednolicie zabarwione, plamiste z powodu niejednoczesnego dojrzewania zarodników. Na powierzchni blaszek występują stosunkowo niewielkie cystydy zawierające siarczki załamujące światło^[5].

Trzon

Barwy kapelusza lecz o nieco jaśniejszym odcieniu, beżowo-brązowawy lub czerwono-brązowy, często krótki i wygięty, na całej powierzchni oszroniony^[5].

Cechy mikroskopowe

Podstawki 4-zarodnikowe. Zarodniki czarne z porą rostkową, kształtu cytryny i rozmiarach 11-14 na 7-9,5 μm. Cheilocystydy o rozmiarach 25-35(40) × 6-12 μm, przeważnie wrzecionowato brzuchate. Pleurocystyd brak, lub występują jedynie blisko krawędzi blaszki, a wówczas podobne są do cheilocystyd^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje głównie na półkuli północnej. Najliczniej jego stanowiska podawane są z Europy, ale występuje również w Ameryce Północnej, Azji i Afryce Północnej (w Maroku). W Europie jest szeroko rozprzestrzeniony, występuje również w Islandii. Na półkuli południowej występuje tylko w Australii^[6].

Rozwija się na nawożonych odchodami łąkach i trawnikach, nigdy bezpośrednio na odchodach. Owocnikowanie trwa od maja do października, owocniki wyrastają gromadnie^[5].

Znaczenie

Saprotrof^[3]. Grzyb niejadalny, a nawet podejrzewany o własności trujące. W niektórych okazach znajdywano niewielkie ilości psylocybiny^[4].

Gatunki podobne

Najbardziej podobny jest kołpaczek czarniawy (Panaeolus ater), nieco podobne są Panaeolina foenisecii i kołpaczek mierzwiowy (Panaeolus papilionaceus)^[4].

Przypisy