Lecanora argentata (Ach.) Malme

Lecanora argentata ist eine Krustenflechtenart. Sie zeichnet sich durch ihre grauweiße Farbe, regelmäßig geformte, dunkelbraune bis dunkel rotbraune Apothecien und einen vorhandenen Lagerrand aus.

Merkmale

Das Lager ist weißlich bis grünlichweiß gefärbt. Am Rand ist es glatt, zur Mitte hin wird es uneben bis warzig. Es besitzt keine Soredien. Manchmal ist ein schwarzes Vorlager vorhanden. Die Apothecien erreichen einen Durchmesser zwischen 0,4 und 0,9 Millimetern und stehen relativ dicht. Die Scheibe ist dunkel braunrötlich bis dunkelbraun gefärbt und unbereift. Der Rand ist oftmals dick, nicht oder nur wenig gekerbt und beständig.

Die oberste Schicht der Apothecien (Epihymenium) enthält kleine Kristalle, die im polarisierten Licht nicht aufleuchten. Die rotbraune Färbung bleibt auch nach einer Reaktion mit Kaliumhydroxid (KOH) erhalten. Die Kristalle im Apothecienrand leuchten hingegen im polarisierten Licht auf; sie sind groß und in KOH unlöslich. Die Sporen sind einzellig und messen 12 bis 15 mal 6 bis 9 Mikrometer. Das Lager reagiert mit KOH deutlich gelb und mit Phenylendiamin gelblich.

Ökologie

Lecanora argentata kommt vor allem an Ahornen, Eschen und Pappeln vor. Sie besitzt eine mittlere Toxitoleranz gegenüber Luftverschmutzung.

Artabgrenzung

Lecanora argentata kann mit einigen weiteren Arten der Gattung verwechselt werden, deren Abgrenzung sehr schwierig ist. Lecanora allophana besitzt oft wellig verbogene, meist deutlich unregelmäßig gekerbte Apothecienränder mit kleinen Zähnchen oder Läppchen. Sicher zu unterscheiden ist sie jedoch nur durch kleine Kristalle im Apothecienrand. L. subrugosa unterscheidet sich nur durch stark gekerbte Ränder und ist daher manchmal nicht abzugrenzen. L. chlarotera und L. rugosella besitzen im Epihymenium kleine, im polarisierten Licht aufleuchtende Kristalle, die nach Zugabe von KOH verschwinden. Die Apothecienscheibe dieser Flechten ist in der Regel hell- bis schmutzigbraun gefärbt. Ähnlichkeit besitzt auch L. pulicaris, deren Apothecienrand jedoch mit Phenylendiamin rot reagiert.

Literatur

• U. Kirschbaum, V. Wirth: Flechten erkennen. Luftgüte bestimmen. Ulmer, Stuttgart 1995, ISBN 3-8001-3477-2.

Weblinks

– Album mit Bildern, Videos und Audiodateien

Plecha z czerwonobrązowymi apotecjami

Obok misecznicy żółty złotorost ścienny

Misecznica kasztanowata (Lecanora argentata (Ach.) Röhl. ) – gatunek grzybów z rodziny misecznicowatych (Lecanoraceae)^[1]. Ze względu na symbiozę z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lecanora, Lecanoraceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej^[3]:

Nazwa polska według W. Fałtynowicza^[2].

Charakterystyka

Plecha skorupiasta, ciągła i cienka. Ma barwę jasnoszarą, białawą, żółtobiałą, powierzchnię gruboziarnistą, brodawkowaną lub gładką. Może być ciągła, lub popękana i często występują na niej urwistki. Obrzeża plechy niewyraźne, zanikające. Kora bezbarwna o grubości 15-25 μm, hymenium bezbarwne, o grubości 15-20 μm. W rdzeniu występują glony protokokkoidalne i duże kryształy nierozpuszczalne w KOH. Epihymenium nieziarniste, o barwie czerwonobrązowej z pomarańczowo-brązowym pigmentem, który nie rozpuszcza się w K. Hymenium przejrzyste i bezbarwne z parafizami, subhymenium bezbarwne, o grubości 10-15 μm, hypotecjum bezbarwne, bez kropli oleju^[4].

Reakcje barwne: K + jasnożółty, C, KC-, P- lub P + jasnożółty. Kwasy porostowe: głównie atranorin, ponadto chloroatranorin, 4-dichlorogangaleoidin, gangaleoidin i norgangaleoidin^[4].

W plesze występują dość licznie apotecja lekanorowe. Mogą być skupione w środku, lub rozproszone. Są siedzące, mają średnicę 0,4-1,5 mm, koliste lub tępo kanciaste kształty i płaskie lub nieco wypukłe tarczki o barwie czerwonobrązowej. Są gładkie, nieprzyprószone. Brzeżek plechowy jest gładki lub nieco karbowany. Wewnątrz owocników występują duże, bezbarwne kryształki nierozpuszczalne w KOH. Powstające w apotecjach askospory są jednokomórkowe, bezbarwne, elipsoidalne, proste i mają rozmiar (10-) 10.5-15.5 (-16) × (5.5-) 7.5- 8.5 (-9) μm , a ich ściana ma grubość poniżej 1 um. Ponadto w plesze znajdują się zanurzone w niej pyknidy^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy^[5].

Rośnie na korze drzew w miejscach świetlistych^[4].

Gatunki podobne

Na korze drzew występuje kilka podobnych gatunków misecznic^[4]:

• misecznica jaśniejsza (Lecanora chlarotera). Ma większe apotecja, jednak pewne rozróżnienie tych gatunków możliwe jest tylko badaniem mikroskopowym i chemicznym. Mikroskopowo misecznicę kasztanowatą łatwo odróżnić po obecności kryształów nierozpuszczalnych w KOH.
• misecznica grabowa (Lecanora carpinea). Jest pospolita. Odróżnia się silnie przyprószonymi owocnikami.

Przypisy