Dulse (Palmaria palmata), ook wel (rode) dulse, dillisk, of creatnach genoemd, behoort tot de roodalgen (Rhodophyta). Voorheen werd er ook wel aangeduid als Rhodymenia palmata (Linnaeus) Greville. Het groeit langs de noordelijke kusten van de Atlantische en Stille Oceaan. Het staat bekend als snack-voedsel. In IJsland, waar het söl genoemd wordt, is het door de eeuwen heen een belangrijke bron van vezels geweest.
Palmaria, de geslachtsnaam van dit zeewier, betekent in het Latijn ‘de palm van de hand’, verwijzend naar de hand- of waaierachtige vorm. De diep rood/bruin/paars gekleurde platte bladeren (ongeveer 30 cm lang) groeien direct vanaf het houvast en zien eruit als een waaiende palm.
Dulse hecht zich met een discoïde (schijfvormige) voet aan het steelachtige gedeelte van Laminaria of aan rotsen. Het heeft een korte steel, de varenachtige randen van de bladeren zijn variabel en variëren in kleur van diep-roze tot rood-paars en hebben een leerachtige textuur. Het platte blad wordt langzaam breder en verdeelt zich in brede segmenten die tot 50 centimeter lang kunnen worden en 3–8 cm breed. Deze kunnen platte haakvormige uitgroeiingen hebben aan de uiteinden. Dulse vertoont overeenkomsten met een ander zeewier, Dilsea carnosa (Schmidel) Kuntze. Dilsea is echter nog leerachtiger, met bladeren tot 30 centimeter lang en 20 cm breed. Het is niet vertakt zoals Palmaria palmata en heeft geen uitgroeiingen of vertakkingen aan de uiteinden van de varenachtige bladeren. Oudere bladen kunnen echter wel splitsen.[1][2]
De eerste vermelding van deze soort is door monniken van St Columba die het al zo’n 1400 jaar geleden oogstten.[3]
Palmaria palmata is de enige Palmaria-soort die gevonden wordt aan de Atlantische kust van Europa,[4] dat wil zeggen aan de kustlijn van Portugal tot de Baltische kusten, de kust van IJsland en de Deense Faeröer eilanden. Het groeit ook aan de Arctische kustlijnen van Rusland en Canada, Atlantisch Canada, Alaska, Japan en Korea. De vondsten in Californië betreffen een andere soort: Palmaria mollis.[5].
De oogst vindt plaats van juni tot september. Er kan met de hand geplukt worden bij laag water. Kleine slakjes, stukjes schelp en andere deeltjes kunnen worden afgeschud of afgespoeld. Dulse kan dan uitgespreid worden om te drogen. Sommige plukkers keren het een keer en rollen het vervolgens in grotere balen om later verpakt te worden. In sommige landen wordt het ook als veevoer gebruikt. Dulse wordt in Ierland, IJsland, de Atlantische kusten van Canada en de Verenigde Staten, zowel als voedsel als medicijn gebruikt. Ook in Nederland wordt dulse steeds populairder. Het is verkrijgbaar in natuurvoedingswinkels, bij vishandelaren. Het kan besteld worden via plaatselijke distributeurs of via het internet.
Verse dulse kan zo van de rots gegeten worden, voordat het gedroogd is. Zongedroogde dulse wordt meestal onbewerkt gegeten of het wordt vermalen tot vlokken of poeder. Gedroogde dulse kan worden gefrituurd; het zet dan uit zoals kroepoek en het heeft dan de smaak van gebakken "zilte" bacon.
In IJsland wordt het gegeten met boter. Het kan ook even in de koekenpan gebakken worden, of in de oven, bedekt met kaas, of met salsa, of gewoon even in de magnetron. Het kan toegevoegd worden aan soep, stoofschotels, sandwiches en salades, of als ingrediënt van pizza of brooddeeg. Fijngesneden kan het mononatriumglutamaat of Ve-tsin vervangen als smaakversterker in vleesschotels als chili. Dulse wordt in Rusland zelfs gebruikt om een alcoholische drank van te maken.
De smaak van dulse wordt omschreven als vol en rokerig en wordt wel vergeleken met de smaak van zoute bacon. Het bruinwier smelt bijna in de mond; de beet is zacht en taai. Een mengsel van dulse met zeesla noemt men wel "zeepeterselie".
Dulse is een goede bron van mineralen en vitaminen in vergelijking tot andere groenten. Het bevat alle spoorelementen die mensen nodig hebben en het heeft een hoog gehalte proteïne. Dulse bevat jodium, wat struma (krop) helpt voorkomen.[3]
Gallen, mogelijk geproduceerd door nematoden, copepoden (roeipootkreeftjes) en bacteriën staan erom bekend dat ze zich op deze alg manifesteren. Aantasting door andere organismen veroorzaken een soort littekenweefsel.[6]
Bronnen, noten en/of referentiesLiteratuur
Externe links
Dulse (Palmaria palmata), ook wel (rode) dulse, dillisk, of creatnach genoemd, behoort tot de roodalgen (Rhodophyta). Voorheen werd er ook wel aangeduid als Rhodymenia palmata (Linnaeus) Greville. Het groeit langs de noordelijke kusten van de Atlantische en Stille Oceaan. Het staat bekend als snack-voedsel. In IJsland, waar het söl genoemd wordt, is het door de eeuwen heen een belangrijke bron van vezels geweest.
