Multimedia w Wikimedia Commons Turniówek patagoński (Ochetorhynchus phoenicurus) – gatunek małego ptaka z rodziny garncarzowatych (Furnariidae). Występuje endemicznie w Argentynie. Niezagrożony wyginięciem. Monotypowy.
Gatunek opisał po raz pierwszy John Gould w roku 1839, umieszczając go w monotypowym rodzaju Eremobius pod nazwą E. phoenicurus. Za miejsce zebrania holotypu wskazał wschodnie wybrzeże Patagonii; wraz z dwoma innymi osobnikami, miejsca zebrania to Puerto Deseado, Puerto San Julián oraz Puerto Santa Cruz[3]. Pozycję systematyczną turniówka patagońskiego utrzymali m.in. autorzy HBW[4], choć według IOC gatunek przynależy do rodzaju Ochetorhynchus[5]. Jako monotypowy rodzaj, zdaje się być najbliższy rodzajowi Upucerthia, choć przedstawiciele mają odmienne gniazda. Na podstawie budowy gniazda sugerowano pokrewieństwo z Phacellodomus, Synallaxis, Pseudoseisura oraz Asthenes; u tego ostatnuego rodzaju podobne jest również upierzenie[4]. Nie wyróżnia się podgatunków[5].
Całkowity zasięg występowania obejmuje około 525 tys. km²[6]. Według IOC turniówek patagoński jest endemitem południowej Argentyny[5], jednak według autorów HBW zasiedla także skrajnie południową prowincję Chile - Magallanes. Jego zasięg w Argentynie rozciąga się od Neuquén i Río Negro do Santa Cruz. Środowisko życia stanowią pustynne nizinne zarośla oraz obszary trawiaste strefy umiarkowanej. Występuje od poziomu morza do 1200 m n.p.m. Często spotykany w zaroślach krzewów Monthea[4].
Długość ciała wynosi 16-17 cm, zaś masa ciała. 28-34 g[4]. Pozostałe przybliżone wymiary dla okazów należących do Johna Goulda: dziób 2,5 cm, skrzydło do 7 cm, ogon 7,6 cm, skok 1,9 cm[3]. Dziób cienki i prosty. Występuje biała brew, ciemny pasek oczny oraz rudawe pokrywy uszne. Grzbiet głowy i ciała, w tym większość skrzydeł jednolicie szarobrązowe. Ogon zaokrąglony, centralne sterówki czarnobrązowe, u nasady szarobrązowe. Pozostałe sterówki mają ciemnorude nasady wyraźnie oddzielone od czarnej części. Gardło białawe, po bokach bardziej szare. Spód ciała szarobrązowy. Na piersi i bokach obecne wyraźne, jaśniejsze pasy. Pokrywy podogonowe białawe. Tęczówka brązowa, dziób czarny lub czarnobrązowy, nasada dolnej szczęki o barwie rogu lub szarawa. Nogi i stopy czarniawe do czarnobrązowych. Nie występuje dymorfizm płciowy[4].
Pieśń stanowi szybki suchy tryl, niekiedy kończony pojedynczymi dźwiękami ti. Zawołanie stanowi ochrypłe suwi lub łit. Pożywienie stanowią stawonogi. Szuka ich na ziemi, w kępach traw, szczelinach skalnych oraz na roślinach poduszkowych. Zwykle żeruje samotnie[4].
Okres lęgowy przypada na lato. Jaja odnotowywano we wrześniu, zaś młode w styczniu. Najprawdopodobniej monogamiczny. Gniazdo stanowi dużą, mierzącą około 55x30 cm konstrukcję z posplatanych kolczastych gałęzi, z bocznym tunelem długości koło 25 cm, prowadzącym do komory gniazdowej o średnicy bliskiej 12 cm. Wyściółkę stanowi warstwa trawy, z wierzchu pokryta włosami, pajęczyną, suchymi kiatami oraz piórami. Umieszczone jest około 1-2 m nad ziemią, pod wierzchem krzewu, np. z rodzaju Monthea, Schinus, Condalia, lub kolczastego kaktusa. Zniesienie liczy 2-4 jaja[4].
Przez IUCN gatunek klasyfikowany jest jako najmniejszej troski (LC, Least Concern). W zamieszkiwanym środowisku jedynymi zmianami zaprowadzanymi przez człowieka zdaje się być wypas zwierząt. Turniówek patagoński nie występuje na żadnym obszarze chronionym[4][6].
Turniówek patagoński (Ochetorhynchus phoenicurus) – gatunek małego ptaka z rodziny garncarzowatych (Furnariidae). Występuje endemicznie w Argentynie. Niezagrożony wyginięciem. Monotypowy.
