Tofieldiaceae

Ten artykuł dotyczy roślin. Zobacz też: ryby kosatkowate.

Kosatkowate (Tofieldiaceae Takht.) – rodzina roślin jednoliściennych z rzędu żabieńcowców. Obejmuje 5 rodzajów, występujących na półkuli północnej (jedynie Isidrogalvia występuje w Ameryce Południowej)^[2]. W polskiej florze rodzina reprezentowana jest przez jeden gatunek – kosatkę kielichową (Tofieldia calyculata (L.) Wahlenb.)^[3].

Morfologia

Liście

Liście odziomkowe, izobilateralne, zachodzące na siebie u nasady.

Kwiaty

Zebrane w groniaste kwiatostany wyrastające na głąbiku, u nasady otoczone przez niewielkie podkwiatki, niekiedy zrośnięte w kieliszek. Okwiat pojedynczy, o wolnych listkach. Owocolistki częściowo zrośnięte, z osobnymi szyjkami słupka (zrośniętymi tylko u Isidrogalvia).

Owoce

Torebki^[4].

Systematyka

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Klad jednoliściennych (monocots), rząd żabieńcowce (Alismatales Dumort.), rodzina kosatkowate (Tofieldiaceae Takht.). Grupa siostrzana dla wszystkich rodzin z rzędu żabieńcowców z wyjątkiem starszej linii rozwojowej obrazkowatych^[1].

żabieńcowce

obrazkowate Araceae

kosatkowate Tofieldiaceae

żabiściekowate Hydrocharitaceae

łączniowate Butomaceae

żabieńcowate Alismataceae

bagnicowate Scheuchzeriaceae

onowodkowate Aponogetonaceae

świbkowate Juncaginaceae

Maundiaceae

posidoniowate Posidoniaceae

rupiowate Ruppiaceae

bałwanicowate Cymodoceaceae

zosterowate Zosteraceae

rdestnicowate Potamogetonaceae

Inne systemy

Rodzina kosatkowatych włączana była często do innych rodzin. Dahgren i in. (1985) umieścili ją razem z przedstawicielami Nartheciaceae i Petrosaviaceae w rodzinie melantkowatych (Melanthiaceae). W systemie Takhtajana (1997) włączana jest do rzędu melantkowców (Melanthiales ), zaś Tamura (1998) umieścił ją w rodzinie Petrosaviaceae, razem z Nartheciaceae^[1]. W systemie Cronquista rośliny tu współcześnie zaliczane włączone były do szeroko wówczas definiowanej rodziny liliowatych (Liliaceae)^[5]. W systemie Reveala (1999) rodzina została umieszczona w rzędzie kosatkowców (Tofieldiales Reveal & Zomlefer)^[6].

Podział na rodzaje^[7]

• Harperocallis McDaniel
• Isidrogalvia Ruiz & Pav.
• Pleea Michaux
• Tofieldia Huds. – kosatka
• Triantha (Nutt.) Baker

Zgodnie z wynikami badań filogenetycznych rodziny rodzaj Pleea jest siostrzany wobec pozostałych, Isodrogalvia dla Harperocallis, a Tofieldia dla Triantha^[4]. Niektóre opracowania nie wyróżniają w rodzinie rodzajów Isidrogalvia i Triantha^[1].

Przypisy