Multimedia w Wikimedia Commons Gałuszka (Pilularia) – rodzaj paproci z rodziny marsyliowatych. Obejmuje 5[3]–6[4] gatunków. Występują one w dużym rozproszeniu na różnych obszarach w klimacie umiarkowanym na obu półkulach[5]. W Polsce bardzo rzadko spotykany jest jeden gatunek – gałuszka kulecznica (Pilularia globulifera). Są to niewielkie rośliny o płożących pędach i igłowatych liściach rosnące na brzegach (niektóre gatunki tylko w wodzie[4][6], w miejscach okresowo zalewanych lub przy brzegu) wód stojących i cieków oraz na terenach bagiennych[5]. Nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego słowa pilula oznaczającego małą piłeczkę i odnosi się do niewielkich, kulistych sporokarpów występujących u tych roślin[4].
Sporokarpia, będące najwyraźniej zmodyfikowanymi liśćmi (świadczy o tym układ żyłek przewodzących i ich rozwój) zawierają u szczytu zarodnię rozwijającą się w makrosporangium i niżej położone trzy mikrosporangia, rozwijające się nieco później. Każda zarodnia jest otoczona jednowarstwową ścianą i wewnątrz dwuwarstwowym tapetum. W środku zawiera 32 lub 64 zarodniki, z których w makrosporangium tylko jeden rozwija się w makrosporę, a reszta rozpuszcza się tworząc wielojądrowe plazmodium. W mikrosporangiach dojrzewają i zmieniają się w mikrospory zwykle wszystkie zarodniki[7].
Rozwój gametofitu w mikrosporach jest szybki – trwa kilkanaście godzin. W wyniku podziałów jego komórki powstaje jednokomórkowe przedrośle i dwie plemnie. Plemnie składają się ze ściany i komórki macierzystej plemników, której cztery kolejne podziały tworzą 16 komórek plemnikowych. Po rozpuszczeniu komórki przedroślowej, rozluźnieniu ścian plemni i mikrospory wydostają się one na zewnątrz. Plemniki składają się z pęcherzyka i długiej, opatrzonej licznymi wiciami wstęgi[7].
Pierwsze podziały makrospory tworzą gametofit żeński składający się z komórki gromadzącej substancje zapasowe oraz właściwy gametofit składający się z komórek wegetatywnych i rodni z komórką jajową. Rodnia otoczona jest galaretowatą masą i w jej wnętrzu rozpuszczeniu ulegają także komórki kanałowe. Przez rozluźniony gametofit plemnik dostaje się do komórki jajowej i dokonuje zapłodnienia. Rozwijający się zarodek osłonięty jest dwiema lub trzema warstwami komórek gametofitu tworzących czepiec, od zewnątrz z licznymi chwytnikami[7].
W obrębie rodzaju wyróżnia się dwie grupy: europejską (P. globulifera i P. minuta) oraz składającą się z P. americana, P. novae-hollandiae i P. novae-zelandiae odpowiednio z Ameryki Północnej, Australii i Nowej Zelandii. Pod względem morfologicznym grupy i gatunki są bardzo trudne do rozróżnienia. Wyniki badań molekularnych i morfologicznych wskazują na to, że P. novae-hollandiae i P. novae-zelandiae są w istocie jednym gatunkiem (pierwsza z nazw ma priorytet). Status taksonomiczny P. americana wymaga dalszych badań bowiem obejmuje dwie nieco odrębne grupy pod względem geograficznym i genetycznym, a przy tym cechuje się wielkim podobieństwem do P. novae-hollandiae[3].
W 2011 opisano nowy gatunek w Południowej Afryce[6]:
Gałuszka (Pilularia) – rodzaj paproci z rodziny marsyliowatych. Obejmuje 5–6 gatunków. Występują one w dużym rozproszeniu na różnych obszarach w klimacie umiarkowanym na obu półkulach. W Polsce bardzo rzadko spotykany jest jeden gatunek – gałuszka kulecznica (Pilularia globulifera). Są to niewielkie rośliny o płożących pędach i igłowatych liściach rosnące na brzegach (niektóre gatunki tylko w wodzie, w miejscach okresowo zalewanych lub przy brzegu) wód stojących i cieków oraz na terenach bagiennych. Nazwa rodzajowa pochodzi od łacińskiego słowa pilula oznaczającego małą piłeczkę i odnosi się do niewielkich, kulistych sporokarpów występujących u tych roślin.
