Motherwort

Serdecznik (Leonurus L.) – rodzaj roślin należących do rodziny jasnotowatych. Obejmuje ok. 25 gatunków^[3]. Rośliny te rosną głównie w Azji, w basenie Morza Śródziemnego, w tym w Europie (także w Polsce) rośnie jeden gatunek – serdecznik pospolity L. cardiaca^[4][3]. Roślina ta wykorzystywana była w ziołolecznictwie oraz uzyskiwano z niej zielony barwnik^[3][5]. Lokalnie jako roślina lecznicza wykorzystywany był także L. japonicus i L. sibiricus^[3].

Morfologia

Serdecznik pospolity

Leonurus japonicus

Pokrój

Byliny osiągające do 1 m wysokości, często z wieloma łodygami^[5].

Liście

Naprzemianległe, pozbawione zapachu, zwykle głęboko wcinane i w efekcie trój- lub pięciołatkowe^[5].

Kwiaty

Drobne, zebrane w licznych okółkach. Kielich zrosłodziałkowy, zakończony 5 sztywnymi, kolczastymi ząbkami. Korona zrosłopłatkowa, jasnofioletowa. Płatki tworzą rurkę zakończoną dwoma wargami, górną kapturkowatą, owłosioną i dolną trójłatkową. Pręciki cztery. Zalążnia złożona z dwóch owocolistków, dwukomorowa, w każdej komorze z dwoma zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, cienka^[5].

Owoce

Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery pojedyncze, trójkanciaste rozłupki z włoskami na końcu^[5].

Systematyka

Synonimy taksonomiczne^[2]

Cardiaca Mill.

Homonimy taksonomiczne^[2]

Leonurus Mill.

Pozycja taksonomiczna

Rodzaj z plemienia Leonureae z podrodziny Lamioideae z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.)^[6]. Dawniej włączano tu pod nazwą Leonurus marrubiastrum wyodrębniany w osobny rodzaj jako szczeciogon szantowaty Chaiturus marrubiastrum^[3].

Wykaz gatunków^[7]

• Leonurus cardiaca L. – serdecznik pospolity
• Leonurus chaituroides C.Y.Wu & H.W.Li
• Leonurus deminutus V.I.Krecz.
• Leonurus glaucescens Bunge
• Leonurus incanus V.I.Krecz. & Kuprian.
• Leonurus japonicus Houtt.
• Leonurus kuprijanoviae Krestovsk.
• Leonurus macranthus Maxim.
• Leonurus mongolicus V.I.Krecz. & Kuprian.
• Leonurus nuristanicus Murata
• Leonurus panzerioides Popov
• Leonurus persicus Boiss.
• Leonurus pseudomacranthus Kitag.
• Leonurus pseudopanzerioide s Krestovsk.
• Leonurus pubescens Benth.
• Leonurus quinquelobatus Gilib.
• Leonurus royleanus Benth.
• Leonurus sibiricus L. – serdecznik syberyjski
• Leonurus tataricus L.
• Leonurus tibeticus Krestovsk.
• Leonurus turkestanicus V.I.Krecz. & Kuprian.
• Leonurus urticifolius C.Y.Wu & H.W.Li
• Leonurus villosissimus C.Y.Wu & H.W.Li
• Leonurus wutaishanicus C.Y.Wu & H.W.Li

Przypisy