Acanthus montanus (Nees) T. Anders.

Detalle de la flor.

Inflorescencia

Vista de la planta

Inflorescencia

Acanthus montanus ye una especie vexetal perteneciente a la familia Acanthaceae.

Descripción

Ye una planta perenne erecta y espinosa que puede algamar hasta 2 m d'altor. El tarmu ye gordu, maderizu y pocu ramificáu. Les fueyes son opuestes, fondamente pinnado-lobulaes, d'hasta 20 cm de llargu y 10 cm d'anchu. Los lóbulos tienen escayos y la superficie cimera ye brillosa de color verde escuru. La inflorescencia consiste nuna espiga cilíndrica d'hasta 20 cm de llargu. Les flores son vistoses, de color rosado-blancu con grandes bráctees espinosos y cimeru ye más grande que la inferior. El mota ye bilabiáu mientres la corola ye unilabiada. Los estames son por pares desiguales con anteres peludas y la base del estilu del xinecéu ye una vaina peluda. El frutu ye una cápsula de 2,5 cm de llargu.^[1]

Distribución

Nativa d'África: Camerún, República Centroafricana, Gabón, Sao Tomé y Principe, Zaire, Benín, Nixeria y Angola.^[2]

Introducida nel restu del mundu como planta ornamental y, en ciertes zones de Malasia, convirtióse nuna plaga.^[1]

Prefier los llugares de solombra y riegos fondos ocasionales, pero tolera les situaciones secu y soleyeru.

Composición y propiedaes

Composición química

Contién cantidaes significantes de b-sitosterol.^[1]

Usu tradicional

Nos sos países d'orixe n'África

• Enfermedaes Cardiovasculares:

En dellos países d'África occidental, onde esta planta ye endémica, les fueyes de A. montanus utilizáronse nel tratamientu de la hipertensión y de disfunciones cardiaques. Los nixerianos utilicen les fueyes, ente que'l pueblu Geviya de Gabón fai usu de los biltos nuevos, que se comen con sal pa tratar les enfermedaes del corazón. La hipertensión trátase dándo-y al paciente una decocción de les fueyes.

• Enfermedaes Respiratories:

Les fueyes de A. montanus en forma de té ye utilizáu pola xente de Gabón y les del sureste de Nixeria pa tratar la tos.

• Enfermedaes gastrointestinales:

Les fueyes maceraes utilizar na tribu Geviya de Gabón pa inducir la vultura nos neños. A Les muyeres con dolor de estómagu y estomagaes dánse-yos biltos tienros cocinaos con mantequilla de maní -que se llama mo-dika- que-yos apurre aliviu. Los dolores abdominales solliviar al beber la decocción de les fueyes y les fueyes y los tarmos utilizar pa solliviar los dolores de gastritis aguda y suponse que ye un antiácido. Les fueyes tamién s'utilicen pa tratamientu de la hepatitis y hepatomegalia en ciertes zones d'África.

• Enfermedaes inflamatorias ya Infeiciosos:

A. montanus utilizar nel tratamientu d'inflamaciones por escarificación utilizando los escayos. Esto realízase de forma similar pol pueblu Geviya de Gabón y el pueblu de Aguambu-Bamumbu del Camerún, que tamién usen partes de la planta pa tratar la gonorrea y la sífilis. Nesti casu dan los tarmos maceraos al paciente. Los raigaños son bien afamaes en ciertes tribus África como un remediu eficaz contra los abscesos. Los pueblos del sureste de Nixeria maceran les raíces y se las aplican sobre los furúnculos.

• Obstetricia y Xinecoloxía

Los habitantes de Aguambu-Bamumbu del Camerún traten les irregularidaes menstruales, tomando les fueyes maceraes de A.montanus per vía oral. Los de la selva del valle Nyong cimeru, en Camerún, usen les fueyes pa tratar la dismenorrea. Mientres les muyeres del sureste de Nixeria faen usu de los raigaños en llugar de les fueyes pa tratar la dismenorrea.^[1]

En Malasia

Nesti país,onde foi introducida na dómina colonial, foi utilizáu pola población malaya del interior de manera similar a la de diversos pueblos del continente africanu descritos enriba.

Estudios actuales

A la vista de los usos tradicionales de la planta pa toa una gama de dolencies, empezóse apocayá a estudiar seriamente les sos eventuales propiedaes farmacolóxiques reales en aguaróns y cobayes, con resultaos sosprendentemente positivessobremanera nos campos siguientes:

• Actividá antimicrobiana, antiinflamatoria ya inmunolóxicos: Ensayos con resultancia positiva, ente otros, na inhibición de la crecedera de Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus y Streptococcus y tamién de Helicobacter pylori.^[3][4]

• Actividá analxésica: Resultaos positives con estractu metanólico pero negativos con maceración aguacienta^[5]

• Actividá antipirética: Resultaos positives. Les fueyes fueren utilizada nel tratamientu de la fiebre nes práutiques médiques tradicionales de dellos pueblos indígenos nel mundu. Demostróse que los estractos aguacientos de les fueyes fueron capaces d'amenorgar la fiebre con dosis cimeres a 100mg/kg nun plazu de 6 hores.^[3]

• Actividá anti-albortiva: Resultaos negatives^[6]

• Actividá anticonvulsiva: Aición positiva. Reparóse que los 2/3 de los aguarones trataos taben protexíes contra les convulsiones inducíes por electrochoque máximu, picrotoxina y estricnina y cerca d'un 85% de diches aguarones contra convulsiones provocaes por pentilentetrazol.^[7]

• Actividá antiespasmódica: Reparóse que l'estractu metanólico de les fueyes de A. montanus foi capaz de relaxar y de tornar la contraición de los músculos llisos del intestín de los coneyos y cobayes^[8]

• Actividá hepatoprotectora: Resultaos positives: nun grupu d'aguarones pre-trataes con un estractu aguacientu de tarmu de Acanthus montanus reparóse un marcáu amenorgamientu nos niveles de sueru de L-alanina aminotransferasa (ALT), L-aspartato aminotransferasa (AST) y fosfatasa alcalina (ALP) y l'estractu alcohólicu de fueyes amosaron un amenorgamientu nel nivel de lactato deshidrogenasa (LDH). La bilirrubina total en sueru tamién amosó un amenorgamientu notable y la concentración de malondialdehído amenorgóse significativamente. Los exámenes histopatológicos de los aguarones pretrataes amosaron meyores significatives na arquiteutura del fégadu del aguarón. Toos estes resultaos suxuren que los estractos aguacientos y metanol de les fueyes y tarmos de A. montanus pueden prevenir el dañu hepáticu inducíu por tetracloruru de carbonu n'aguarones.^[9]

Taxonomía

Acanthus montanus describióse por (Ness)T.Anderson y espublizóse en Journal of the Proceedings of the Linnean Society 7: 37. 1864.^[10]

Etimoloxía

• Acanthus: del Llatín acanthus que provién del griegu ἄκανθα, -ης, "planta espinosa", probablemente por composición ente acer, -cris de aceo, acies, "punchante" y anthos, "flor", del Griegu άκτς y άνθός. Virxiliu emplega'l vocablu nes Xeórxiques (4, 123) y Pliniu'l Vieyu describe dos especies nel so Historia naturalis (22, XXXIV, 76): el Acanthus spinosus L. y el Acanthus mollis L.; esta postrera denominar tamién paederos y mélamphyllos, y el so raigañu ye escelente pa les quemadures y les luxaciones ("quod aliqui paederota vocant, alii melamphyllum. huius radices ustis luxatisque mire prosunt").^[11][12][13]

montanus: epítetu llatín que significa "de los montes".

sinonimia

• Acanthus barteri T.Anderson
• Cheilopsis montana Nees^[14]

Ver tamién

• Planta melecinal
• Fitoterapia
• Usos melecinales de los raigaños
• Orde corintiu
• Terminoloxía descriptiva de les plantes
• Historia de la Botánica
• Carauterístiques de les acantacees

Referencies

Bibliografía

1. Bailey, L. H. & Y. Z. Bailey. 1976. Hortus Third i–xiv, 1–1290. MacMillan, New York.
2. Berendsohn, W. G. & A. Y. Araniva de González. 1989. Llistáu básicu de la Flora Salvadorensis: Dicotyledonae, Sympetalae (pro parte): Labiatae, Bignoniaceae, Acanthaceae, Pedaliaceae, Martyniaceae, Gesneriaceae, Compositae. Cuscatlania 1(3): 290–1–290–13.
3. Daniel, T. F. 2001. Catalog of Acanthaceae in El Salvador. Contr. Univ. Michigan Herb. 23: 115–137.
4. Daniel, T. F. 2005. Catalog of Honduran Acanthaceae with taxonomic and phytogeographic notes. Contr. Univ. Michigan Herb. 24: 51–108.
5. Nelson, C. H. 2008. Cat. Pl. Vasc. Honduras 1–1576.
6. ORSTOM. 1988. List Vasc. Pl. Gabon Herbier National du Gabon, Yaounde.

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Acanthus montanus.

• Imáxenes en Google