Feathered Pink

Podgatunek regis-stephani

Odmiana ogrodowa

Kwiat (odmiana ogrodowa)

Goździk postrzępiony, goździk pierzasty (Dianthus plumarius L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goździkowatych. Dziko rośnie tylko w środkowej i południowo-wschodniej Europie (Austria, Węgry, Czechy, Słowacja, Słowenia, południowa Polska). Naturalizowany w Nowej Zelandii, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych^[2]. W Polsce występuje głównie na niżu i rzadko w niższych położeniach górskich. Roślina rzadka i chroniona, jest uprawiana jako ozdobna.

Morfologia

Pokrój

Bylina tworząca gęste darnie o wysokości 15–30 cm. Cała roślina ma sinozielony kolor.

Łodyga

Wzniesiona, prosta i rozgałęziająca się. Tworzy kolanka, z których wyrastają liście.

Liście

Ulistnienie naprzeciwległe. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, ostro zakończone, bez przylistków, o szerokości 1–3,5 mm i długości 2–5 cm, jednonerwowe.

Kwiaty

W liczbie przeważnie kilku wyrastają na szczytach rozgałęzionej łodygi. Kielich sztywny, długości 20–28 mm i szerokości 3–4 mm, o działkach zrośniętych w rurkę, bladozielony lub różowy. Otoczony jest kilkoma łuskami podkwiatowymi. Korona kwiatu liczy 5 płatków ząbkowanych na szczytach (u odmian ogrodowych występują kwiaty pełne), w kolorze od białego do różowego, pociętych do 2/5 długości. Wewnętrzna część korony jest brodata w czerwonym kolorze. Słupek z dwoma szyjkami. Kwiaty wonne, przedprątne.

Owoc

Torebka otwierająca się 4-ząbkami. Nasiona miseczkowate.

Biologia i ekologia

Zimotrwała Bylina. Kwitnie od maja do czerwca. Kwiaty zapylane przeważnie przez motyle.

Zmienność

W opracowaniu The Plant List wyróżnia się podgatunki^[3]:

• Dianthus plumarius subsp. lumnitzeri (Wiesb.) Domin
• Dianthus plumarius subsp. praecox (Willd. ex Spreng.) Domin – w polskich opracowaniach pod nazwą goździk postrzępiony wczesny (Dianthus plumarius L. subsp. praecox (Kit.) Pawł.) występujący w Pieninach i Tatrach^[4].
• Dianthus plumarius subsp. regis-stephani (Rapaics) Boksay

Oprócz typowej formy w uprawie istnieją jego mieszańce z innymi gatunkami^[5]. Odmiany ogrodowe Dianthus plumarius hort powstały ze skrzyżowania goździka postrzępionego z goździkiem sinym i goździkiem ogrodowym^[6].

Zagrożenia i ochrona

Od 2014 roku roślina jest objęta w Polsce częściową ochroną gatunkową^[7]. Zakazy dotyczą także gospodarki rolnej, leśnej i rybackiej. W latach 1983–2014 gatunek znajdował się pod ochroną ścisłą^[8].

Zastosowanie i uprawa

• Uprawiany jako roślina ozdobna, zwykle na kwiat cięty, na rabatach lub w ogrodach skalnych. W uprawie występują wyłącznie odmiany ogrodowe. Posiadają one pełne kwiaty, jak goździk ogrodowy, zimotrwałość, którą odziedziczyły po goździku postrzępionym, oraz wczesną porę kwitnienia, charakterystyczną dla goździka sinego^[6].
• Sposób uprawy: rozmnażany jest przeważnie z nasion, a także przez podział i sadzonkowanie. Wymaga słonecznych stanowisk i gliniasto-piaszczystych gleb.

Przypisy

Bibliografia

1. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
2. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.