Wynruit (Ruta graveolens, (en) rue, common rue of herb-of-grace), is 'n spesie van Ruta wat as 'n ornamentele plant of 'n krui verbou word. Dit word ook gekweek as 'n medisinale plant en tot 'n mindere mate as 'n insekweerder.
Dit is inheems aan die Balkan-skiereiland. Dit word deesdae oor die hele wêreld aangeplant in tuine, veral vir sy mooi blou blare, en soms vir sy verdraagsaamheid in warm en droë grondtoestande.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Wynruit.Wynruit (Ruta graveolens, (en) rue, common rue of herb-of-grace), is 'n spesie van Ruta wat as 'n ornamentele plant of 'n krui verbou word. Dit word ook gekweek as 'n medisinale plant en tot 'n mindere mate as 'n insekweerder.
Dit is inheems aan die Balkan-skiereiland. Dit word deesdae oor die hele wêreld aangeplant in tuine, veral vir sy mooi blou blare, en soms vir sy verdraagsaamheid in warm en droë grondtoestande.
Ruta graveolens, comúnmente llamada axatada ye una especie de la familia Rutaceae, nativa del sur d'Europa.[ensin referencies] Suelse cultivar como planta ornamental de xardín, cuantimás poles sos fueyes azulaes y pola so tolerancia a suelos secos y al calor. Tamién se cultiva como floritu y condimento.
Parrotal bien ramificáu que puede vivir dellos años, por cuenta de esta llonxevidá'l tarmu puede volvese maderizu. Algama altores d'ente 70 a 100 cm. Les fueyes semi-perennes, de color verde glauco, son alternes compuestes por dellos segmentos de los cualos los llaterales son allargaos y el terminal ovaláu o ablancazáu, de consistencia daqué carnosa. Les flores, formen ramilletes y tienen ente cuatro y cinco pétalos, siendo d'un color mariellu vivu. El frutu ye una especie de cápsula con cinco lóbulos. La planta entera tien un arume carauterístico malo de confundir con otros. El sabor de les fueyes ye llixeramente picante pero ésti queda amazcaráu pol intensu arume que despide.[ensin referencies]
Na Biblia apaez mentada (Lucas 11:42-43) esta planta como peganon (πηγανον) esti nome sigue emplegándose nel griegu modernu como apiganos (απήγανος). Na taxonomía botánica actual Peganum denota un xéneru bien alloñáu de l'arruda denomináu Zygophyllaceae.
L'usu melecinal de la axatada, como lo demuestra la so presencia na Capitulare de villis vel curtis imperii, una orde emitida por Carlomagno que reclama a los sos campos por que cultiven una serie de yerbes y condimentos incluyendo les "rutam" identificada anguaño como Ruta graveolens.
L'arruda emplegar na cocina por cuenta del so llixeru toque ente picante y amargosu, anque'l so arume ye emplegáu en distintos mueyos o amiestos alcohólicos (Grappa por casu). Emplégase enforma n'Etiopía como saborizante del café y nel amiestu d'especies denomada berbere. Emplégase tamién en dellos llugares d'Italia pa ellaborar una mueyu de tomate especial ellaboráu con olivas y alcaparras (en conxunción con mejorana, levístico y albahaca).[ensin referencies]
Esisten ciertos riesgos al cocinar con arruda por cuenta de la so fuerte tosicidá.
Sía que non débese emplegar d'esta planta les fueyes fresques (recién cortaes); les seques son un probe sustitutu. L'arruda ye una planta con gran conteníu de vitamina C y por esta razón considérase antiescorbútica, magar nun ye tan apoderada como la del llimón. Suelse emplegar en fervinchu como emenagoga, ye dicir pa provocar o pa detener la menstruación.[ensin referencies]
Esta planta tien d'usase en pequeñes cantidaes por cuenta de la so tosicidá.
Embaranzu, lactancia.
Nel Mariniegu arxentín y en Paraguái, acostúmase tomar un vasu de caña (bébora alcohólico fecha a base de caña d'azucre) con axatada "machu" el primer día del mes d'agostu (ye iviernu neses llatitúes). Con esto, según les creencies de la zona, allóñase la mala suerte que tien dichu mes. A esta tradición se la llapada "matar al agostu".[ensin referencies]
En Chile, llantar a la entrada de les cases, por detrás de la puerta. Con ello allóñase a les visites femenines indeseaes y que traen mala fortuna. Pa la mesma finalidá, pero n'homes, utilízase'l romeru.[ensin referencies]
En Perú créese qu'esta planta trai suerte nos negocios. Pa llograr dichu efeutu, asítiase un atáu d'arruda nun balde con agua. Ésti xeneralmente caltiense ocultu por cuenta de que'l fuerte golor de normal nun ye del presto de la vecería.[ensin referencies]
El Tacuinum Sanitatis, un manual medieval sobre'l bienestar, numbera estes propiedaes de l'arruda:
L'arruda dicir pa promueve l'entamu de la menstruación y de les contraiciones uterines, por esta razón l'aceite refinao d'arruda foi citáu pol historiador romanu Pliniu'l Vieyu y el xinecólogu Sorano como un potente albortivu (qu'induz al albuertu). L'arruda contién pilocarpina que s'utiliza nos caballos pa inducir l'albuertu.
La esposición a l'arruda, o preparaciones herbales derivaos d'ella, puede causar severa fitofotodermatitis que resulta n'angüeñes asemeyaes a quemadures na piel.[1][2][3][4]
Anque sirve pa repeler inseutos, cuando s'aplica l'arruda na piel puede producise un efeutu fotoirritante en dellos casos. Contién dellos aceites esenciales (furocumarinas y metoxipsoraleno) y alcaloides (graveolina) que pueden causar estrema sensibilidá a los rayos ultravioletes, cola apaición d'angüeñes y mancadures na piel.[5][6]
Una serie de furanoacridones y de dos acridona alcaloides ( arborinina y evoxanthina) pueden ser aisllaes de Ruta graveolens.[7] Tamién contién cumarines y limonoides.[8]
Los cultivos de célules produz la umbeliferona, escopoletina, psoraleno, xanthotoxina, isopimpinellina, rutamarina y rutacultin (6,7-dimethoxy- 3-(1,1-dimethylallyl)coumarina), y los alcaliodes skimmianina, kokusaginina, 6-methoxydictamnina y edulinina (1-methyl-4-methoxy-3-[2,3-dihydroxy-3-methylbutyl]-2-quinolone).[9]
L'estractu d'acetato de etilo de les fueyes de Ruta graveolens produz dos furanocoumarines, una quinolina alcaloide y cuatro quinolones alcaloides.[10][11]
Los estractos de cloroformu del raigañu, el tarmu y la fueya, amuesa l'aislamientu de la furanocoumarina chalepensina.[12]
L'aceite esencial de R. graveolens contién dos constituyentes principales 2-Undecanona (46.8%) y nonan-2-one (18.8%).[13]
La Ruta graveolens describióse por Carlos Linneo y espublizóse en Species Plantarum 1: 383, nel añu 1753.[14]
.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Ruta graveolens, comúnmente llamada axatada ye una especie de la familia Rutaceae, nativa del sur d'Europa.[ensin referencies] Suelse cultivar como planta ornamental de xardín, cuantimás poles sos fueyes azulaes y pola so tolerancia a suelos secos y al calor. Tamién se cultiva como floritu y condimento.
Ətirli sədo, İyli sədo (lat. Ruta graveolens)[1] — sədo cinsinə aid bitki növü.[2]
La ruda vera, ruda, herba de les bruixes o herba de bruixa (Ruta graveolens)[1] és una planta de la família Rutaceae. Tot i ser molt coneguda pels seus usos medicinals (hi ha una dita catalana: «Qui té ruda, Déu l'ajuda»), és en realitat una planta fortament tòxica, segons els usos i dosis.
Ruta és el nom del gènere, mentre que graveolens indica una característica de la planta, esmentant l'olor forta i desagradable que desprèn.
El seu origen és Europa meridional i actualment és expandida per zones càlides de l'hemisferi nord. La seva distribució en el Principat dels Països Catalans és en zones muntanyoses. El seu hàbitat es troba en terres seques, àrides i mediterrànies, a prop de parets, ja que a vegades és cultivada com a planta de jardineria a prop d'habitatges.
Aquesta planta pertany als nanofaneròcits, ja que té les gemmes persistents situades a menys de 2 m d'altura. Petit arbust llenyós, aromàtic i perenne que pot mesurar fins a 150 cm d'altura. Té una tija erecte, cilíndrica i parcialment ramificada, envoltada per una escorça rugosa, pot arribar a una alçada entre 60 i 80 cm. En les seves ramificacions distals és llis i verd.
Les seves fulles són cintiformes, trifoliades i compostes formades per un nombre parell de folíols i un de solitari a la punta. Cadascun és format per diversos segments de laterals allargats i zones terminals ovalades de color blanquinós. Són carnoses i peciolades, sense estípules i amb pilositat, de color verd-i-grogues. Tenen un sabor una mica picant que es contrasta amb la seva aroma, ja que contenen unes glàndules que li proporcionen aquest olor desagradable.
És una planta de flors hermafrodites, petites i de color groc amb quatre pètals i pilositat que es troba en els corimbes terminals de la planta. El seu fruit és la baia i es troba dins d'una càpsula amb 4 o 5 lòbuls rodons que quan maduren són plens de llavors petites, negres i reniformes.
És una planta amb flors hermafrodites, encara que els caràcters populars considerats per efectuar la classificació entre ruda mascle i femella són la mida de la planta i de les fulles i la intensitat de la seva aroma. Així es considera que la ruda mascle és més gran, amb fulles més grosses i que fa més olor, mentre que la ruda femella és de mida inferior, amb petites fulles i que no fa tanta olor.
La inflorescència és en el corimbe o panícules terminals situats als extrems de les branques, on es troben les seves flors. El seu periant és constituït per un calze que conté 4 sèpals i la seva corol·la formada per 4 pètals grocs-verdosos, dentats o ciliats amb un gros disc basal nectarífer de 8 a 10 glàndules formen la flor. L'androceu conté entre 8 i 10 estams, normalment un nombre par i el seu gineceu és format per un pistil d'ovari superior lobulat, que presenta entre 4 o 5 cavitats amb 1 o 2 òvuls, té entre 4 i 5 carpels soldats.
La part utilitzada són les fulles i el fruit immadur. La seva composició química és:
És considerada com una planta medicinal degut a la seva elevada quantitat d'aplicacions com afavorir la menstruació estimulant els músculs de l'úter. En l'herboristeria europea s'utilitza per diverses afeccions com la histèria, l'epilèpsia, còlics, cucs intestinals, enverinaments i problemes oculars, ja que s'utilitza com a col·liri proporcionant un alleugeriment ràpid als ulls tensos i cansats. En altres casos s'ha utilitzat per a les xacres de l'esclerosi múltiple i la paràlisi de Bell.
És una planta emmenagoga que té com a principis tòxics la soforina o citisina. Produeixen vòmits, diarrees, un augment de la circulació sanguínia de l'úter, provocant avortaments i menstruacions forçades.[2] És una planta no recomanada per persones que pateixin afeccions greus del ronyó.
La Ruta graveolens va ser considerada com a planta d'hort o de camps. El cultiu s'efectua en primavera. Quan arriben a una alçada entre 10 i 15 cm es trasplanten, disposant-les a 0,70m entre línies i al voltant de 0,50 m entre plantes de la mateixa línia. Té una duració aproximada de 10 anys. La seva floració és a la primavera i a l'estiu.
Des de l'antiguitat va ser una planta considerada pels mags i per les víctimes de creences populars. En la Grècia[3] i Egipte antics s'utilitzava per provocar l'avortament, per estimular la menstruació i enfortir la vista. Tradicionalment s'ha utilitzat amb finalitats terapèutiques:
També s'utilitza com a herba aromàtica a certes begudes com el brandi per produir un licor digestiu, aromatitzar salses, embotits, formatges i altres aliments. La seua olor característica era utilitzada amb finalitats màgiques, com a loció antiparasitària per a polls i xinxes, i en homeopatia per a la tendinitis i la periostitis, entre d'altres.
Es diu que aquesta planta creix millor quan s'ha robat i quan és insultada. Allunya els homes llop i les serps i va donar lloc al proverbi "Si la dona sabés de les virtuts de la ruda, aniria a buscar-la", com a conseqüència de la seva virtut de provocar la menstruació.
La seva administració és a través d'infusió o en medicina popular a través de pólvora o per cataplasma, on la planta fresca es tritura i es posa sobre la inflamació cobrint-la amb greix. És considerada la planta del perdó perquè qui la pren perdona i és perdonat procurant optimisme. Pot produir al·lèrgies en algunes persones i la seva administració sempre ha de ser sota control de persones autoritzades a causa de la seva toxicitat.
La ruda era una de les plantes les branques de les quals es feien servir per esquitxar aigua beneïda.[4]
Aspecte general
Fulles
Flor
Fruit
La ruda vera, ruda, herba de les bruixes o herba de bruixa (Ruta graveolens) és una planta de la família Rutaceae. Tot i ser molt coneguda pels seus usos medicinals (hi ha una dita catalana: «Qui té ruda, Déu l'ajuda»), és en realitat una planta fortament tòxica, segons els usos i dosis.
Routa vonná (Ruta graveolens) je stále zelený polokeř vysoký až 80 cm. Listy jsou dlouhé až 15 cm, dužnaté a tečkované. Květy jsou žluté a dorůstají do 12 mm. Kvete od května do září.
Jejím domovem je Jižní Evropa. U nás se pěstuje občas na zahradách, skalkách nebo na polích.
Drogou je zejména sušená kvetoucí nať nebo pouze list sklízený během května a června. Z drogy se připravuje čaj, macerát, tinktura nebo prášek. Obvyklé dávkování je třikrát denně na špičku nože prášku nebo polévková lžíce sušené natě na půl litru vody a den (macerát nebo čaj se rozdělí na tři dávky). Upřednostňuje se však použití v čajových směsích. Snižuje lomivost krevních kapilár, avšak ve větším množství je jedovatá. V gastronomii se využívají její listy jako hořké koření k hotovým pokrmům z masa, vajíček, ryb i do sýrových krémů. Mnozí lidé ji však nesnáší a citlivým osobám může popálit pokožku. Zejména čerstvá obsahuje látky zvyšující fotosenzitivitu organismu. Ve středověku se používala do piva a kořeněných vín, ale také proti duchům.[1]
Obrázky, zvuky či videa k tématu routa vonná ve Wikimedia Commons
Routa vonná (Ruta graveolens) je stále zelený polokeř vysoký až 80 cm. Listy jsou dlouhé až 15 cm, dužnaté a tečkované. Květy jsou žluté a dorůstají do 12 mm. Kvete od května do září.
Almindelig rude (Ruta graveolens) er en halvbusk med en løs, busket vækst, fjersnitdelte blade og gule blomster. Arten har tidligere været brugt som lægeplante og som krydderurt, men i dag ses den mest anvendt som en tørketålende prydplante.
Almindelig rude er en halvbusk med en opret, men åben og busket vækstform. De nederste dele af grenene forvedder ofte. Stænglerne er lysegrønne og svagt furede. Bladene er spredstillede og flerdobbelt fjersnitdelte. Bladafsnittene er spatelformede og har hel rand. Oversiden er blågrøn, og undersiden er en smule lysere.
Blomstringen finder sted i juni-august, hvor man finder blomsterne samlet i endestillede stande. I standen er den øverste blomst 5-tallig, mens de andre er 4-tallige og i øvrigt regelmæssige med gule kronblade. Frugterne er 4- eller 5-rummede kapsler med mange frø.
Rodsystemet består af et antal kraftige og dybtgående hovedrødder, som bærer forholdsvist få siderødder.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 1,00 x 0,75 m (100 x 75 cm/år).
Almindelig rude hører hjemme i det sydøstlige Europa og videre ind i Ukraine, og den vokser også naturligt på Krim. Arten er tilpasset lysåbne voksesteder med en veldrænet og kalkrig jord.
Besaparski højderne er et tørt karstlandskab, som ligger op mod Maritsa floden på nordsiden af Rhodopebjergene, som ligger i Bulgarien. Her findes arten vildtvoksende på tørre græsområder sammen med bl.a. balsamrøllike, blågrøn vortemælk, børstekvik, Centaurea managettae (en art af knopurt), Crucianella graeca (en art af skovmærke), Festuca valesiaca, filtet kortlæbe, græsk røllike, gul kejserlys, Hippocrepis cilliata (en art af hestesko), hårtotfjergræs, Koeleria nitidula (en art af kambunke), Lathyrus saxatilis (en art af fladbælg), liden sneglebælg, nedliggende negleurt og Satureja coerulea (en art af sar)[1],
Planten indeholder en æterisk olie, som mest består af methylnonylketon, der giver planten dens karakteristiske duft. Desuden aflejrer planten forskellige furanokumariner (bergapten, isoimperatorin, psoralen og xanthotoxin) på overfladen af bladene. De kan skabe forbrændinger på ubeskyttet hud. Endelig findes der en række alkaloider i planten: graveolinin, skimmianin, dictamnin, γ-fagarin, arborinin, rutacridon, og arborin.
Almindelig rude (Ruta graveolens) er en halvbusk med en løs, busket vækst, fjersnitdelte blade og gule blomster. Arten har tidligere været brugt som lægeplante og som krydderurt, men i dag ses den mest anvendt som en tørketålende prydplante.
Die Weinraute oder Gartenraute (Ruta graveolens) ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Rauten (Ruta) innerhalb der Familie der Rautengewächse (Rutaceae).[1] Sie zählt zu den Gewürzpflanzen sowie zu den traditionellen pflanzlichen Heilmitteln und wird manchmal als Zierpflanze angebaut.
Der Pflanzenname „Raute“ (kurz für Weinraute), über mittelhochdeutsch rūte entlehnt von lateinisch ruta bzw. (wie bei Dioskurides, der die Raute in seiner Materia medica auch als peganon bezeichnete) griechisch rute (Weinraute), ist möglicherweise abgeleitet von indogermanisch srū- (‚sauer‘, ‚herb‘) im Zusammenhang mit dem bittersüßen Aroma der Pflanze. Der botanische Artname „graveolens“ ist zusammengesetzt aus lateinisch gravis (‚stark‘) und olere (‚riechen‘) in Bezug auf den stark aromatischen Duft der Weinraute.[2]
Die Weinraute ist ein Halbstrauch mit am Grunde schwach verholzenden unteren Zweigen, der Wuchshöhen von meist 30 bis 50,[1] selten bis zu 100 Zentimetern erreicht.
Die fein geteilten Laubblätter sind zwei- bis dreifach fiederschnittig und die Blattzipfel sind spatelförmig mit stumpfem oder mit kleinem Spitzchen.[1] Die Laubblätter sind durch Ölzellen durchscheinend punktiert.[1] Sie fallen durch ihre blaugrüne Farbe auf, die auf „Bereifung“ mit einer Wachsschicht beruht.
Die Blütezeit reicht von Juni bis August oder November. Der reichblütige trugdoldige Blütenstand ist ein rispiges Pleiochasium. Die fast geruchlosen Blüten sind zwittrig. Die seitlichen Blüten sind vierzählig und die endständigen fünfzählig. Blütenachse bildet ein ringförmiges Polster. Die Kronblätter sind bei einer Länge von 7 bis 10 Millimetern löffelartig und etwas gezähnt.[1] Die Blütenkrone ist grünlich-gelb,[1] mattgelb bis gelb.
Die bei einem Durchmesser von etwa 1 Zentimeter kugelförmigen Kapselfrüchte sind vier- bis fünffächrig.[1]
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 72 oder 81.[3][1]
Alle Pflanzenteile der Rauten-Arten besitzen zahlreiche Öldrüsen, die ätherische Öle enthalten[4] und den sehr intensiven Geruch der Pflanze hervorrufen. Die etwas derben Laubblätter schmecken leicht bitter, im durchscheinenden Licht kann man ihre Öldrüsen gut erkennen.
Blütenökologisch handelt es sich bei den streng vormännlichen Blüten um „Nektar führende Scheibenblumen“. Der Nektar ist offen zugänglich, er hat einen Zuckergehalt von 55 % und wird von einem gut sichtbaren Diskus abgeschieden. Die Weinraute ist eine Pollenblume, deren Staubblätter auffällige autonome Bewegungen ausführen, sie nehmen der Reihe nach eine Stellung ein, wo sich später die Narben befinden, das soll offenbar ihre Schaufunktion unterstützen. Bestäuber sind vor allem Zweiflügler und Hautflügler. Auch spontane Selbstbestäubung ist möglich.
Die Kapselfrüchte fungieren als Austrocknungsstreuer.
Das natürliche Verbreitungsgebiet der Weinraute ist Südeuropa, der östliche Mittelmeerraum, die Balkanhalbinsel und die Krim. In Mitteleuropa ist sie meist nur unbeständig verwildert im Weinbaugebiet; auf der südlichen Schwäbischen Alb ist sie örtlich wohl eingebürgert. Als kultivierte Pflanze ist die Weinraute in England (wie in Deutschland und der Schweiz) seit dem Mittelalter bekannt.[5][6][6] Am Gebirgsfuß der Alpen ist sie beständig eingebürgert.
Die Weinraute gedeiht am besten auf trockenen, locker steinigen, stickstoffsalz- und kalkreichen Lehmböden. Sie besiedelt Gariguen, Felsband- und ähnliche Pflanzengesellschaften an trockenheißen Standorten. Sie besiedelt in Mitteleuropa sommerwarme und im Winter frostgeschützte Lagen.
Die ökologischen Zeigerwerte nach Landolt et al. 2010 sind in der Schweiz: Feuchtezahl F = 1+ (trocken), Lichtzahl L = 4 (hell), Reaktionszahl R = 4 (neutral bis basisch), Temperaturzahl T = 4+ (warm-kollin), Nährstoffzahl N = 3 (mäßig nährstoffarm bis mäßig nährstoffreich), Kontinentalitätszahl K = 4 (subkontinental).[1]
Nach Neuengland gelangte die Pflanze wohl schon vor 1669 durch europäische Siedler,[7] nach Mexiko mit den Konquistadoren. Auch in den Libros del judio de Sotuta (ein im 18. und 19. Jahrhundert entstandenes, auch auf älteren Quellen beruhendes Manuskript über die Medizin der Maya)[8] wird die Raute erwähnt.
Bei der Raute waren bis 1998 über 200 Inhaltsstoffe identifiziert worden.[9] Seit den 1960er Jahren wurden die Wirkstoffe der Weinraute näher untersucht[10] und isoliert.[11][12] Die Hauptinhaltsstoffe der Raute, welche auch die seit der Antike beschriebenen medizinischen Wirkungen erklären,[13][14] lassen sich in vier Gruppen[15] einteilen:
Weinrautenblätter liefern ein in lysigenen Ölbehältern lokalisiertes, überwiegend 2-oxygenierte Alkanderivate enthaltendes Blattöl und enthalten ein ätherisches Öl (0,2 bis 0,7 Prozent)[16] mit dem auch 90 Prozent des Fruchtöls[17] ausmachenden Hauptbestandteil 2-Undecanon (Methylnonylketon), einem aliphatischen Keton, das den Geruch dominiert und deshalb auch Rautenketon genannt wird. Weitere Bestandteile sind homologe Ketone (2-Nonanon, 2-Decanon) sowie deren Carbinole und Carbinolacetate, 1,8-Cineol, Limonen und verschiedene Ester (2-Nonylacetat, 2-Undecylacetat, auch Propionate und Isobutyrate).[18] Die Wurzelöle der Raute enthalten vor allem Kohlenwasserstoffe terpenoiden Ursprungs (vor allem Geijeren und Pregeijeren).[19][20]
Typisch für Rutaceen ist die zu den Benzopyronen[21] gezählte Stoffgruppe der Cumarine.[22][23] Als Hauptcumarin wurde von Schneider und Müller das Glykosid „Rutarin“ (C20H24O10)[24] angesehen.[25][26] In der Weinraute ist die Cumaringruppe mit 30 Einzelsubstanzen und zum Teil im ätherischen Öl zu finden.[27] An der Blattoberfläche lagert die Weinraute verschiedene Furanocumarine vom Psoralentyp ab, die je nach Art und Dosis photosensibilisierende bzw. phototoxische Eigenschaften besitzen. Diese können in Zusammenhang mit Sonnenlicht (UVA-Strahlung) nach Berührung (des frischen Rautenkrauts) zu einer Photodermatitis[28][29][30] führen, die sich durch Rötung der Haut und Bläschenbildung mit anschließender bräunlicher Pigmentierung äußert. Typische Furanocumarine der Ruta graveolens sind Bergapten, Isoimperatorin, Psoralen und Xanthotoxin.[31]
Der für die Art Ruta chalepensis L. charakteristische Inhaltsstoff Chalepensin[32] (ebenfalls, wie 1967 gezeigt werden konnte, ein Furanocumarin[33]) wurde auch für alle Pflanzenteile von Ruta graveolens (vor allem in der Wurzel) beschrieben.[34]
Weiter enthält die Weinraute 0,4 bis 1,4 Prozent[16] Alkaloide verschiedener, auch pharmakologisch bedeutsamer[35][36][37] Typen, beispielsweise Chinolinalkaloide (Chinolin-Typ: Graveolinin, Graveolin; Furochinolin-Typ bzw. Furanochinolin-Typ: Skimmianin, Dictamnin, γ-Fagarin, Kokusaginin, Rutamarin; Acridon-Typ: Arborinin; Dihydrofuroacridin-Typ: Rutacridon) und Chinazolin-Alkaloide (Arborin). Die Alkaloide werden vorwiegend in der Wurzel und im Spross, aber auch in den Blättern gespeichert. Einigen dieser Stoffklassen wurde beträchtliche Giftwirkung nachgewiesen; so sind die Acridon-Alkaloide[38] mutagen.[39][40]
Des Weiteren sind in der Weinraute Flavonolglykoside (siehe Flavonoide) wie Rutin (als Hauptflavonoid[41]) und Quercetin[16] sowie in den Blütenblättern die gelben Gossypetin-Glykoside[42] enthalten.[43]
Ruta montana (L.) L. (im Mittelmeerraum vorkommend), Ruta angustifolia Pers. und die Gefranste Raute (Ruta chalepensis L., Syn.: Ruta bracteosa DC.) stehen sich sehr nahe und wurden möglicherweise mit der Weinraute als synonym angesehen. Mit Raute bzw. Ruta wurde und wird meist die Weinraute (Ruta graveolens) bezeichnet, aber in historischen Quellen ist auch Ruta chalepensis L. in Betracht zu ziehen. Selbst in wissenschaftlichen Untersuchungen (etwa in mexikanischen Feldstudien) wird die Weinraute als Ruta chalepensis L. bezeichnet. In historischen Quellen ist eine genaue botanische Unterscheidung der ähnlichen Arten kaum möglich. Wegen der geringen Unterschiede bezüglich ihrer Inhaltsstoffe ist jedoch im Hinblick auf die medizinische oder kultische Verwendung beider Arten eine Unterscheidung auch meist nicht zwingend geboten.[44]
Als Nutzpflanze wird die Raute, bei der es sich auch um Ruta chalepensis gehandelt haben könnte, im Neuen Testament (Lukas 11,42)erwähnt. Dioskurides teilte die Rauten (Peganon) in drei Arten ein: Gartenraute (Weinraute, „Ruta hortensis“), Bergraute (Ruta montana (L.) L.) und Wilde Raute (Steppenraute, Peganum harmala). In Mitteleuropa ist die Raute seit der Römerzeit belegt.[45] In dem römischen Kastell Praetorium Agrippinae bei Valkenburg wurden verkohlte Rauten-Samen gefunden.[46][47] In Europa wurde die Raute im Mittelalter auch nördlich der Alpen eine wichtige Heil- und Gartenpflanze. Die Landgüterverordnung Karls des Großen empfahl in ihrem 70. Kapitel um 800 den Anbau der Raute[48] Bis ins 19. Jahrhundert war die Weinraute fester Bestandteil von Bauerngärten.[49]
Die intensiv würzig-bitter schmeckenden bzw. riechenden Blätter[50][51] der Weinraute waren ein Charaktergewürz der antiken griechischen und römischen Küche.[52] Als Küchenkraut wird die Raute bei Columella[53] beschrieben (für ein Rezept siehe den Kräuterkäse Moretum). Die Raute war im alten Rom auch Bestandteil der Würzmischung Garum bzw. Liquamen.[54][55]
Die Laubblätter der Weinraute werden in der Herstellung von Grappa und ähnlichen Schnäpsen verwendet, außerdem ist die Weinraute Hauptbestandteil des sogenannten Vierräuberessigs. Die Würze wird zu verschiedenen Fleischgerichten (Wild, Hammel), zu Eiern, Fisch und Streichkäse, Salat, Soße, Gebäck und Kräuterbutter empfohlen.
Aufgrund ihrer starkriechenden ätherischen Öle[56] findet die Weinraute in der Parfümindustrie Verwendung. In der Lebensmitteltechnologie erzeugt sie den Geschmackstyp „Kokosnuß“.[57]. Weinraute, in Küche oder Speisekammer aufgehängt, soll Ameisen fernhalten.
Seit dem Mittelalter wurde die Raute vor allem in klösterlichen Werkstätten bei der Farbherstellung für die Buchmalerei für farbkräftige Grüntöne verwendet. Eine Farbrezeptur findet sich etwa im Codex Forster II (Blatt 64).[58]
Hippokrates beschrieb Raute als Diuretikum, stuhlerweichendes, milzreinigendes und Uterusmittel (einige Rauteninhaltsstoffe wirken uterusstimulierend[60][61]). Die diuretische (harntreibende) Wirkung, die von den Hippokratikern und späteren Autoren berichtet wird, ist vereinbar mit einer angenommenen positiven Wirkung ätherischer Öle (wie sie auch im Rautenöl vorkommen) auf die Nierenfunktion.[62]
Im 1. Jahrhundert erwähnt Dioskurides (in De materia medica) die Raute allgemein als brennend, erwärmend, „Geschwüre machend“, harntreibend, menstruationsfördernd (und damit auch als Abortivum fruchtabtreibend[63][64]) und durchfallstillend.[65] Im Speziellen kommen gemäß Dioskurides Rautenbestandteile als Heilmittel bei entzündlichen Hauterscheinungen (zum Beispiel Entzündungen und Geschwüre) sowie anderen Hautleiden (Vitiligo, Feigwarzen und Warzen, Flechten) und Hautausschlägen, Gebärmutterkrämpfen, Ödemen („Wasser unter dem Fleisch“), Gelenkschmerzen, Kopfschmerzen, Ohrenschmerzen, Augenschmerzen und unzureichender Sehschärfe, Brustschmerz, Atemnot und Husten, periodischen Frostschauern, Hodenentzündung und Nasenbluten, bei geblähtem Magen, Uterus und Mastdarm sowie als (Band-)Wurmmittel, gegen Schlangenbisse und andere Vergiftungen sowie prophylaktisch gegen tödliche Gifte in Betracht.[66]
Im Mittelalter wurde die Raute als Heilpflanze sowohl in der wissenschaftlichen als auch populärwissenschaftlichen Literatur häufig erwähnt, so in Pseudo-Apuleius-Ausgaben, im Lorscher Arzneibuch und in den Salernitanischen Werken Antidotarium Nicolai, Liber iste und Circa instans sowie in den auch für medizinische Laien formulierten Gesundheitsregeln wie Regimen sanitatis und Tacuinum sanitatis und in Kräuterbüchern des 14. und 15. Jahrhunderts.[67][68][69] Sie wurde bei einer Vielzahl von Erkrankungen eingesetzt, etwa bei Augenleiden, vor allem zur Stärkung der Sehschärfe[70], ebenso bei Ohrenschmerzen, bei Wurmbefall sowie (als Bestandteil der im Antidotarium Nicolai Trionfilon genannten Rezeptur) viertägigem Fieber. Sie stand außerdem in dem Ruf, ein wirksames Gegenmittel gegen Gift zu sein und sollte sogar das gefahrlose Töten eines Basilisken ermöglichen.[71]
Bei Paracelsus ist sie Antikonvulsivum, Abortivum, Emmenagogum, Magenmittel, Antihelminthikum und Prophylaxe gegen Infektionskrankheiten und Schlangenbisse, wirkt äußerlich bei Gelenkschmerz, Augenflecken, Kopf- und Ohrenweh, Ausschlag und Ozaena. Indikationen bei Lonicerus sind Magenweh, Aufstoßen und Flatulenz, Asthma, Husten, Lungenabszess, Hüft- und Gliederweh oder -zittern, Hydrops, Augenschwäche, Schwindel, Fallsucht, schwere Geburten, äußerlich bei Flechten, Ohrenweh, Warzen, Grind, Zahnfleischfäule, als Abmagerungsmittel und Anaphrodisiakum, bei Matthiolus besonders Fallsucht, zur Stärkung der Augen, als Wurmmittel, Anaphrodisiakum, Diuretikum, Emmenagogum, zur Beschleunigung der Geburt und äußerlich bei Hautleiden („fließender Grind des Haupts“).
Rautenöl, das aber auch ein durch Pressung gewonnenes fettes Öl bezeichnet haben könnte, wurde Ende des 15. Jahrhunderts erwähnt. Im 16. Jahrhundert destillierte Conrad Gessner erstmals nachweislich das ätherische Öl der Raute. Es wurde Bestandteil der Arzneitaxen (Berlin 1574; Frankfurt 1582).[72][73]
Zur Zeit der großen Pestepidemien war die Raute in dem berühmten Essig der vier Räuber enthalten, mit dem sich vier französische Diebe eingerieben hatten, bevor sie in Toulouse die Häuser von Pestkranken ausraubten, ohne sich anzustecken. Dieser Essig enthielt auch Salbei, Thymian, Lavendel, Rosmarin und Knoblauch.
Nach von Haller ist Ruta eine „Haupt- und Nerven-stärkende, Harn- und Gift-treibende“ Arznei, besonders für „Mutterzustände“, äußerlich bei Ohnmacht und für zerteilende Umschläge. Täglicher Genuss eines mit Rautenblättern belegten Brotes solle vor Pest und ansteckender Krankheit schützen. Hecker nennt Uterusaffektionen, hysterische Beschwerden, Krämpfe, Epilepsie, Kopfweh, Windkoliken, Schwindel, Ohnmacht, Amenorrhoe, Typhus, Lähmungen, Augenschwäche. Er empfiehlt Umschläge, Dämpfe und Bäder, den Rautenessig besonders für kalte, indolente Geschwüre. Hufeland gab Raute bei sehr schmerzhafter Menstruation, Pitschaft bei nervöser Augenschwäche.
Madaus nennt noch Clarus und Kneipp, der sie besonders bei Kopfweh empfahl, und eine Abhandlung von Veleslavin zur tschechischen Volksmedizin. Bohn beschreibe sie als Muskel- und Rheumamittel, bei nervlichen Uterus-, Harn- und Augenleiden.[74]
Die in Deutschland in den 1940er Jahren als Heilmittel bereits weitgehend vergessene Raute war bis 1954 Bestandteil des Ergänzungsbuchs zum Deutschen Arzneibuch (EB 6) und bis 1988 des Deutschen Arzneimittel-Codex 1986 (DAC 86).[75]
Die noch im 20. Jahrhundert diskutierte Heilwirkung bei Hautleiden (Psoriasis, Vitiligo, atopisches Ekzem) wurde auf die phototoxischen Effekt der im ätherischen Öl gelösten Furanocumarine[76] zurückgeführt, aus dem durch Reaktion mit der DNA eine antimitotische[77] (photochemotherapeutische[78]) Wirkung entsteht. Die antiödematöse Wirkung, die bei „unter dem Fleisch gebildetem Wasser“ empfohlen wurde mit einem normalisierenden Effekt der in der Raute enthaltenden Flavonoide, insbesondere Rutin bzw. das wasserlösliche[79] Rutosid, auf die Kapillarresistenz in Zusammenhang gebracht.[80][81][82] Die menstruationsfördernde (emmenagoge) Eigenschaft, welche bei hohen Dosierungen das Wirkprinzip der abtreibenden (abortiven)[83] „Nebenwirkung“ der Raute als bekanntes Gift[84] darstellt, wurde sowohl dem ätherischen Öl als auch Cumarinen und Alkaloiden in der Pflanze zugeschrieben.[85] Eine geringe anthelmintische Wirkung war bei Untersuchungen abhängig vom Undecanon-2-Gehalt des Rautenöls. Für krampflösende (spasmolytische) Effekte können neben dem ätherischen Rautenöl auch die Inhaltsstoffe Rutamarin und Arborinin[86][87] verantwortlich gemacht werden, die als Reinsubstanzen ähnlich wirkintensiv sind wie Papaverin.[88]
Bekannt ist die Weinraute auch wegen ihrer in den 1980er Jahren[89] „wiederentdeckten“ abortiven Wirkung.[90][91] In einigen Regionen Frankreichs trägt sie deshalb auch den Namen „herbe à la belle fille“ – Kraut der schönen Mädchen. Angeblich mussten im Botanischen Garten von Paris vor Jahrzehnten die Rautenpflanzen mit einem Gitter umgeben werden, weil junge Frauen die Bestände plünderten.[92]
Von den Azteken wurde die von den Konquistadoren nach Mexiko gebrachte Weinraute in ihre traditionelle Heilkunde integriert und gewann als Ersatzmittel für iztauhyatl („Artemisia mexicana“, Artemisia ludoviciana Nutt.[93]) zunehmend an Bedeutung.[94] In der mexikanischen Volksmedizin wird die Raute vor allem bei Magen-Darm-Beschwerden und Atemwegserkrankungen verwendet, aber wohl auch als magisch wirkende Pflanze. Auch im 21. Jahrhundert ist die Raute in Süd- und Mittelamerika noch eine der populärsten[95] Heilpflanzen.[96]
In der heutigen Pflanzenheilkunde außerhalb der Volksheilkunde (vor allem im Mittelmeerraum[97][98] und in lateinamerikanischen sowie südamerikanischen Ländern[99]) findet die Weinraute auch aufgrund ihrer vielen Inhaltsstoffe keine Verwendung mehr. In Deutschland hatte die Kommission E des Bundesgesundheitsamtes 1989 die therapeutische Anwendung von Rautenzubereitungen abgelehnt.[100][101] Die Pflanze ist phototoxisch, das heißt, sie kann (schon Dioskurides im 1. Jahrhundert bestens bekannte) Hautreizungen bei gleichzeitiger Berührung und Sonneneinstrahlung hervorrufen[102] (vergleiche Herkulesstaude).
Die Homöopathie kennt Ruta, welche offizinell zuletzt nur noch im HAB I[103] erschien, u. a. bei Verletzung von Bindegewebe, Rheuma mit Steifigkeit und Augenproblemen.[104]
Als Universalheilmittel bzw. magische Pflanze[105] sagte man der Weinraute[106] nach, gegen alle Gifte, gegen Geister und Teufel (auch im Zusammenhang mit Praktiken des Exorzismus[107][108]) und vor dem Bösen Blick zu schützen. Die zauberträchtige und als Apotropaikum (vor Unheil schützend) gebrauchte Raute wurde in viele Rituale und Bräuche integriert.[109][110] Damit sich die Pflanze gut entwickelte und heilkräftig sei, sollte der Samen unter Flüchen und Verwünschungen ausgestreut werden; Jungpflänzchen hingegen hatte man zu stehlen.
In Italien wehrte das einfache Volk mit Rautenzweigen den bösen Blick ab. Auch tauchte man sie in Weihwasser und besprengte damit Schlafzimmer, in denen böse Geister die Liebesbeziehungen eines Ehepaares gestört hatten. Deie Weinraute sollte auch die Keuschheit bewahren oder schützen.
Im Schweizer Simmental wurde Weinraute gemeinsam mit Birnbrot oder Hutzelbrot, Salz und Eichenkohlen in ein Tuch gepackt, alles in ein Loch in der Türschwelle gelegt und dieses Loch mit einem Rechenzahn verstopft. Mit dieser Abfütterung versöhnte man alle Geister und Hexen, die als Gewürm im Schwellenholz hausen mussten.
Vor allem im englischen Sprachraum steht die Pflanze Raute auch sinnbildlich für Reue und Buße. So im Werk Shakespeares, wo das Wortspiel mit englisch rue in der Bedeutung sowohl von „Raute“ als auch von „Reue“/„bereuen“ zu finden ist. Bei Shakespeare wird die Raute auch Herb of Grace genannt. Leonardo da Vinci (in seinen Notizbüchern) und Joachim Camerarius der Jüngere (1595) erwähnen, dass die Raute dem Wiesel wunderbare Kraft verleihe, böse Kräfte bezwinge und ein Sinnbild der Tugend sei.[111]
In Litauen ist die Weinraute nicht ursprünglich heimisch, aber so weit verbreitet, dass sie als Nationalpflanze betrachtet werden kann. Katholische Missionaren bauten sie im späten Mittelalter in ihren Gärten an, nachdem die katholische Kirche sie im 9. Jahrhundert der Jungfrau Maria gewidmet hatte.[112] Sie ist als Symbol für Jugend und Jungfräulichkeit häufiger Gegenstand litauischer Volkslieder und Erzählungen. „Den Weinrautenkranz zu verlieren“ bedeutete Schande. Mädchen schmückten sich beim Besuch der heiligen Messe und insbesondere bei ihrer Hochzeit traditionell mit Weinrautenkränzen.[113]
Beispiele für die christologische Symbolik der Raute als Christus-Pflanze finden sich bei Hrabanus Maurus[114] sowie belegt bei Heinrich Marzell[115] und (zur Symbolik in Litauen) Stith Thompson[116] sowie Jonas Balys.[117][118]
Im persischen Kulturkreis werden Rautensamen als glückbringendes Räucherwerk bei festlichen Anlässen verwendet.[119]
Die Weinraute oder Gartenraute (Ruta graveolens) ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Rauten (Ruta) innerhalb der Familie der Rautengewächse (Rutaceae). Sie zählt zu den Gewürzpflanzen sowie zu den traditionellen pflanzlichen Heilmitteln und wird manchmal als Zierpflanze angebaut.
Awermi (Isem usnan: Ruta graveolens) d talmest n yemɣi seg twacult n rutaceae 
. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753.
Awermi (Isem usnan: Ruta graveolens) d talmest n yemɣi seg twacult n rutaceae . Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753.
Ruta (latinski: Ruta graveolens) je začinska, ljekovita i ukrasna biljka iz porodice Rutaceae.
Ruta potiče iz južne Evrope. Na području Mediterana i Balkanskog poluostrva do Krima raste divlje.
Obična ruta, poznata i kao "biljka ljupkosti" je polugrmasta, višegodišnja biljka sa mnogobrojnim žlijezdama u kojima se nalazi eterično ulje. Stablo joj je uspravno. U donjem dijelu odrveni, visine 20-100 cm, okruglog presjeka. Listovi su naizmjenični perasto dijeljeni na objajaste režnjeve, plavičastozelene boje. Cvjetovi su bez mirisa, zelenkastožuti, četveročlani i jedino na vrhu petočlani. Cvate od juna do augusta. Čašični listići su trokutasti, krunični listići duž oboda nazubljeni ili na rese usječeni. Plod je čahura presjeka do 1 cm.
Biljka sadrži mliječni sok, koji se koristi protiv bradavica i kurijih očiju. Sadrži i eterično ulje, flavonske glikozide, furanokumarine, alkaloide kinolinskog tipa.
Ruta se danas ne koristi u ljekovite svrhe, jer je fototoksična biljka, koja kod dodira pri sunčevoj svjetlosti draži kožu.
Koristila se kao začin još od antičkog Rima, ali u jako malim količinama. Što zbog intenzivnog, nekima i neugodnog, mirisa i ukusa, što zbog činjenice da veće količine loše utiču na crijeva. Koristila se i u lječenju očnih bolesti, bolesti uha i lišavanju crijevnih parazita. Treba je koristiti samo u obliku standardiziranih gotovih pripravaka. U homeopatskim pripravcima daje se kod nagnječenja mišića i zglobova, bolesti vena. Ne smije se koristiti tokom trudnoće, jer može prouzrokovati pobačaj.
Zbog eteričnih ulja, koristi se u proizvodnji parfema, a u domaćinstvu i kao sredstvo protiv mrava.
Ruti su se pripisivale karakteristike univerzalne ljekovite biljke: protiv otrova, zlih duhova, vraga i zlih pogleda. Da bi poprimila ljekovitost, sijala se uz psovke, a mladu biljku je trebalo ukrasti.
U Italiji su se rutom štiti od loših pogleda. Potopljenom u svetu vodu, njome su svetili kuću.
U Švicarskoj, sa drugim sastojcima umotana ispod kućnog praga, štitila je od duhova i vještica.
Ruta graveolens
La Ruda ortenca (Ruta graveolens L., literalament « Ruda d'odor fòrta », del latin gravis, « pesuc », e olor, « odor »[1]) es una espècia de sosarbrilhon de la familha de las Rutacèas, cultivada per sas fuèlhas utilizadas per sas qualitats aromaticas e medicinalas
Es un sosarbrilhon de 70 cm a 100 cm de naut gaireben, fòrça ramificat e lenhós a la basa. Sas fuèlhas son d'un verd glauc, semipersistanteas, son altèrnas, pennatisecadas (sovent trilobadas) e de consisténcia un pauc carnosa. Sas flors son pichonas, de color jaune verdenc, e amassada en corimb.
La planta exala una odor fòrta e penetranta, sovent percebida coma desagradabla, e ten un gost amar.
La fecondation del pistil gròs trapet per las estaminas a l'entorn, presenta una dobla curiositat. Las estaminas se lèvan las unas après las autras dins un òrdre plan caracterizat: una estamina sus doas se quilha successivament (pas en mèsme temps) per tocar l'estigmat del pistil, cada estamina (levat la primièra) tustant aquesta que la precedèt e la tornant en plaça; serián aquestas las estaminas "imparas" (1,3,5,7, etc). quand las estaminas "imparas" relizèron lo torn del pistil, las estaminas "paras" començan lo mèsme torn. Las estaminas son atal mogudas mues par un acorchiment rapid de la fàcia intèrna de lor ret (lor pedoncul), ret compausat de grandas cellulas contenent aiga e tanins en pro granda quantitat e foncionant del mèsme biais que los pulvinus de la mimòsa pudica[2].
Fuèlha
Capsulas e granas - Musèu de Tolosa
Lo mitan
Planta toxica utilizada autrecòps per las proprietat emenagògas e abortivas de son esséncia. De fach, las proprietats abortivas serián degudas a de fòrça violentas contraccions abdominalas que provòca, causant l'expulsion del fètus mas tanben d'emorragias provocant mai sovent la mòrt de la maire (tot coma la sabina). La planta es tanben rubefasenta (preséncia de bergaptèn). L'odor pro desagrabla de la planta en dissuadís per astre la consomcion[3].
Planta originària del Sud-Èst de l'Euròpa (Ucraïna, Albania, Bulgaria, ex-Iogoslavia). Es fòrça plan naturalizada dins tota l'Euròpa e en Africa del Nòrd. La ruda es taben fòrça espandida en America del Sud, a l'estat salvatge o cultivada per sas proprietats medicinalas.
Li agrada un sòl leugièr e sec, calcari e pla solelhat. Multiplicacion per semenada o en porretas. La culhida se fa l'an seguent. Se lèva lo tèrme de la tijas abans florason.
Una talha sevèra a la prima favoriza l'aparicion de rebrots.
La planta se semena aisidament.
La ruda èra autrescòps plan coneguda coma planta abortiva, e per aquò aviá mala reputacion. Atal sa cultura foguèt enebida en França per una lei 1921[4],[5]. Es toxica a fòrta dòsi; una rumor dich que Julia Titi, la filha de Titus seriá mòrta après n'aver consomat a l'escasença d'in avortament forçat[6].
La ruda vinosa èra considerada coma una planta magica associada a la magia blanca. Foguèt utilizada dempuèi l'Antiquitat, coma pels Romans. Los Farisians pagavan lo dèime sus la menta e la ruda[7] significant que pagavan lo dèime sus que que siá quitament las aromaticas). Figurava dins la lista de las plantas d'òrt recomandadas pel capitulari De Villis (lista de las plantas cultivadas din los òrts dels monastèris jos Carlesmanhe).
Amb la sàlvia, la menta, lo romanin, l'aussent e la lavanda, lo camfre, la canèla e lo giròfle, dintrava a l'Edat Mejana dins la composicion del vinagre dels quatre panaires censat aparar de la pèsta.
Al sègle XII Hildegard de Bingen indica qu'èra censada « apasimar los borbolhs excessius de la sang per l'òme ». Per adocir la matritz, las femnas bevián de ruda mescalada a d'autras plantas après aver pres un banh de vapor[8].
En polvera de ruda, dintrava dins la composicion del diaphoenix, remèdi de la farmacopèa maritima occidentala al sègle XVIII[9].
Las fuèlhas frescas se pòdon utlizar per assasonar las salças e los plats de vianda. De n'utilizar pauc a causa del gost amar e dels riscs de toxicitat.
En Itàlia del Nòrd, es utilizada per perfumar a l'aigardent (grappa alla ruta). En Etiopia, se bota un branquilhon dins las tassas de cafè, e a vegada de tè.
S'extrai de la ruda ortalenca un òli essencial utilizat autrescòps en perfemeriá.
Ruta gravolens en un remèdi omeopatic (en forma de granuls).
Lo contacte amb tota partida de la planta (e pas sonque la saba) pòt provocar de fotodermatitas de contacte per las personas de pèl sensibla[10]. En efièch, las Rutacèas son ricas en furanocomarinas fotosensibilizantas, un contacte amb la planta seguit d’una exposicion plen solelh pòt provocar una dermita aguda. Per una persona sensibla, après un contacte accidental cal netejar plan al sabon la pèl tocada abans tota exposicion al solelh, o d'amagar la partida de la pèl tocada amb un vestit.
A dòsi pichona, la ruda es reputada per aver de vertuts tonicas e estimulantas que fa melhora la digestion. Conteb une substància, la rutina (o rutosida), pròcha de la vitamina C2 (ancianament "vitamina P"), de proprietats antioxidantas[11],[12]
Es un repulsiu pels insèctes, coma las nièras[13] e los pesolhs[14].
Es tanben reputada per alunhar las vipèras[15]. Tanben pòt servir a alunhar los cats.
.JPG)
titre mancant Ruta (Ruta graveolens) nisqaqa huk hampi yuram.
Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruta graveolens.Ruta graveolens
La Ruda ortenca (Ruta graveolens L., literalament « Ruda d'odor fòrta », del latin gravis, « pesuc », e olor, « odor ») es una espècia de sosarbrilhon de la familha de las Rutacèas, cultivada per sas fuèlhas utilizadas per sas qualitats aromaticas e medicinalas
Ruta (latinski: Ruta graveolens) je začinska, ljekovita i ukrasna biljka iz porodice Rutaceae.
Rūts da kėtap rūta (luotīnėškā: Ruta graveolens) ī tuokis daugiametis žuolīns, kėlėma nug Vėdoržemė jūras kraštū, bet dėdlē svarbos baltu koltūruo.
Rūta stombris statmens, šakuots, ožaug lėg 60 cm aukštoma. Lapā aug pražongē, garbanuoti. Žėidokā nie dėdli, tuoki žalsvā geltuoni, sogolė̄ kekies. Žīdia rūtā nug birželė lėg siejės, vuo sieklas sonuokėn kor tās siejės galė-spalė pradiuo. Ciels augals skaudē kvepa, tora tuoki savėška smuoka. Čiopėniejont rūtus ont ronku gal ėškiltė pūslės, ba rūtūs ī tuokiu medegu (fuotuokomarėnu), katras dėdėn skūras dirgloma saulės švėisā.
Rūtu žuolie ė dėdlė liekarsta nug šėrdėis lėgū, kramės suopolė, nervu lėgū ī, nug sena rūtā taisuomi neštomou nutrauktė.
Rūtā nug sena dėdlē svarbos žuolīns žemaitiu ė lietoviu liaudėis koltūruo: anėi tonkē mėnavuojami dainiūs, anūm siejėms, priveiziejėms liuob būs naženuotu panū dėdlis rūpestis, par svuotba jaunuojė pėnas rūtu vānėka, dedas ont galvuos, vuo paskom ons sonaikėnams. Rūtā ī panuos čīsta, viežlīboma znuoks, tūdie anūm „ėšlaužīms“ rēšk parėjėma i muoterīstė.
Tekst üüb Öömrang At Winrütj of Guardrütj (Ruta graveolens) as en plaantenslach uun det skööl faan a Winrütjen (Ruta), an hiart tu a Winrütjplaanten (Rutaceae). Hat as al loong bekäänd üs gewürts an uun a medesiin.
Bleed
Bloos
Spriadkoord
At Winrütj of Guardrütj (Ruta graveolens) as en plaantenslach uun det skööl faan a Winrütjen (Ruta), an hiart tu a Winrütjplaanten (Rutaceae). Hat as al loong bekäänd üs gewürts an uun a medesiin.
Ο απήγανος είναι ένα αρωματικό αειθαλές πολυετές φυτό. Η επιστημονική του ονομασία είναι Ρυτή η βαρύοσμη (Ruta graveolens)[1] και ανήκει στην οικογένεια των Ρυτοειδών (Rutaceae)[2]. Συναντάται και σαν πεγάνι, πηγάνι, πήγανος και πήγανο. Ευδοκιμεί κυρίως στην Νότια Ευρώπη και Βόρεια Αφρική.
Είναι γνωστός από την αρχαιότητα και αναφέρεται στην Αγία Γραφή. Σύμφωνα με αναφορές του Αθήναιου, ο Κλέαρχος, τύραννος της Ηράκλειας του Πόντου, καλούσε τους αξιωματικούς του στα ανάκτορα, τους έδινε να πίνουν δηλητήριο και διασκέδαζε βλέποντάς τους να σφαδάζουν. Εκείνοι έτρωγαν απήγανο πριν τις συναντήσεις με τον τύραννο, σαν αντίδοτο στις δηλητηριάσεις. Με αυτόν τον τρόπο υποκρίνονταν τους δηλητηριασμένους κατά την παρουσία του και έσωζαν τις ζωές τους. Αναφέρεται και στον Ιπποκράτη. Επίσης χρησιμοποιούνταν σαν αντίδοτο στο δηλητήριο του Μιθριδάτη. Οι αρχαίοι Έλληνες τον χρησιμοποιούσαν κατά της δυσπεψίας που τους προκαλούνταν από το μάτιασμα όταν έτρωγαν μπροστά σε ξένους. Κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους, ο Πλίνιος αναφέρει πως οι ζωγράφοι έτρωγαν άφθονο απήγανο για να έχουν καλή όραση. Το 1625, ένας Ιταλός γιατρός, ο Piperno, τον χρησιμοποιούσε κατά της επιληψίας και των ιλίγγων. Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκε για τη θεραπεία της φυματίωσης, λύσσας, σύφιλης κ.α.[3]
Το ύψος του είναι 70-90 εκατοστά και έχει ποώδεις βλαστούς. Τα φύλλα του είναι μακριά με γαλαζοπράσινο χρώμα και καλύπτονται από λευκό χνούδι. Τα άνθη του είναι κίτρινα και σε συστάδες. Ανθοφορεί από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο.[4]
Έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται σαν φάρμακο κατά:
Τον συναντάμε και στον αρωματισμό ποτών και γλυκών με την μορφή αιθέριου ελαίου.
Υπάρχει η ελληνική λαϊκή έκφραση «ξορκισμένος με τον απήγανο», καθώς πιστεύεται ότι διώχνει τα «ξόρκια», την αρνητική ενέργεια. Θεωρείται πως ήταν το φυτό που χρησιμοποίησε ο Οδυσσέας για να προστατευτεί από τα μάγια της μάγισσας Κίρκης. Οι Ρωμαίοι, οι Κέλτες και οι Κινέζοι τον χρησιμοποιούσαν, επίσης, για τις «αντι-μαγικές» του ιδιότητες.
Οι ιθαγενείς της Λατινικής Αμερικής πίστευαν στις μαγικές του ιδιότητες και στη Λιθουανία τα νεαρά κορίτσια φορούν στεφάνια απήγανου στις γιορτές καθώς συμβολίζει την γυναικεία αγνότητα.[5] Ακόμη και στη σύγχρονη εποχή θεωρείται ότι απορροφά την «αρνητική ενέργεια» από τον περιβάλλον και πολλές φορές ξεραίνεται από αυτήν. Επίσης, ότι το άτομο που φυτεύει τον απήγανο αποκτά κάποιο πεδίο προστασίας. Θεωρείται επίσης, ότι προσελκύει την «θετική ενέργεια» και φέρνει καλή τύχη.[6]
Ο απήγανος είναι ένα αρωματικό αειθαλές πολυετές φυτό. Η επιστημονική του ονομασία είναι Ρυτή η βαρύοσμη (Ruta graveolens) και ανήκει στην οικογένεια των Ρυτοειδών (Rutaceae). Συναντάται και σαν πεγάνι, πηγάνι, πήγανος και πήγανο. Ευδοκιμεί κυρίως στην Νότια Ευρώπη και Βόρεια Αφρική.
इदं सुदाबसस्यं भारते वर्धमानः कश्चन सस्यविशेषः । सामान्यतया इदं सस्यं वाटिकासु वर्धते । अस्य सस्यस्य कश्चन तीक्ष्णः गन्धः भवति । तस्मात् कारणात् सर्पाः गृहसमीपं न आगच्छन्ति इति भारतीयानाम् अनुभवः । अस्मिन् “मिथैल् नोनैल् कीटोन्” नामकः अंशः भवति । सः एव अंशः तस्य तीक्ष्णस्य गन्धस्य कारणीभूतः । अस्य सस्यस्य पर्णं रसः च औषधत्वेन उपयुज्यते ।
अस्य सुदाबसस्यस्य वैज्ञानिकं नाम अस्ति Ruta Graveolens इति । इदं सस्यं हिन्दीभाषया “सिताब” इति, तेलुगुभाषया “सदपक” इति, तमिळ्भाषायाम् “अर्वद” इति, मलयाळभाषया “अरुत” इति कन्नडभाषया “नागदाळि” इति च उच्यते ।
अस्य सुदाबस्य रसः तिक्तः । इदम् उष्णवीर्ययुक्तम् । अस्य गुणः लघु तीक्ष्णः च ।
Ruta graveolens, commonly known as rue, common rue or herb-of-grace, is a species of Ruta grown as an ornamental plant and herb. It is native to the Balkan Peninsula. It is grown throughout the world in gardens, especially for its bluish leaves, and sometimes for its tolerance of hot and dry soil conditions. It is also cultivated as a culinary herb, and to a lesser extent as an insect repellent and incense.
The specific epithet graveolens refers to the strong-smelling leaves.[1]
Rue is a woody, perennial shrub. Its leaves are oblong, blue green and arranged pinnate; they release a strong aroma when they are bruised.[2]
The flowers are small with 4 to 5 dull yellow petals in clusters. They bear brown seed capsules when pollinated.[2]
In the ancient Roman world, the naturalists Pedanius Dioscorides and Pliny the Elder recommended that rue be combined with the poisonous shrub oleander to be drunk as an antidote to venomous snake bites.[3][4]
The refined oil of rue is an emmenagogue[5] and was cited by the Roman historian Pliny the Elder and Soranus as an abortifacient (inducing abortion).[6][7]
.svg)
Rue has a culinary use, but since it is bitter and gastric discomfort may be experienced by some individuals, it is used sparingly. Although used more extensively in former times, it is not a herb that is typically found in modern cuisine. It is a component of berbere, the characteristic Ethiopian-Eritrean spice mixture, and as such is encountered in their cuisine. Also in Ethiopia, fresh rue is dipped in coffee before drinking it. Due to small amounts of toxins it contains, it must be used in small amounts, and should be avoided by pregnant women or women who have liver issues.
It has a variety of other culinary uses:
Rue is also grown as an ornamental plant, both as a low hedge and so the leaves can be used in nosegays.
Most cats dislike the smell of it, and it can, therefore, be used as a deterrent to them (see also Plectranthus caninus).
Caterpillars of some subspecies of the butterfly Papilio machaon feed on rue, as well as other plants. The caterpillars of Papilio xuthus also feed readily on it.[10]
Hasidic Jews also were taught that rue should be placed into amulets to protect them from epidemics and plagues.[11] Other Hasidim rely on the works of a famous Baghdadi Kabbalist Yaakov Chaim Sofer who makes mention of the plant "ruda" (רודה) as an effective device against both black magic and the evil eye.[12]
It finds many household uses around the world as well. It is traditionally used in Central Asia as an insect repellent and room deodorizer.
Rue is generally safe if consumed in small amounts as an herb to flavor food. Rue extracts are mutagenic and hepatotoxic.[5] Large doses can cause violent gastric pain, vomiting, liver damage, and death.[5] This is due to a variety of toxic compounds in the plant's sap. It is recommended to only use small amounts in food, and to not consume it excessively. It should be strictly avoided by pregnant women, as it can be an abortifacient and teratogen.
Exposure to common rue, or herbal preparations derived from it, can cause severe phytophotodermatitis, which results in burn-like blisters on the skin.[13][14][15][16] The mechanism of action is currently unknown.[17]
A series of furanoacridones and two acridone alkaloids (arborinine and evoxanthine) have been isolated from R. graveolens.[18] It also contains coumarins and limonoids.[19]
Cell cultures produce the coumarins umbelliferone, scopoletin, psoralen, xanthotoxin, isopimpinellin, rutamarin and rutacultin, and the alkaloids skimmianine, kokusaginine, 6-methoxydictamnine and edulinine.[20]
The ethyl acetate extract of R. graveolens leaves yields two furanocoumarins, one quinoline alkaloid and four quinolone alkaloids including graveoline.[21][22]
The chloroform extracts of the root, stem and leaf shows the isolation of the furanocoumarin chalepensin.[23]
The essential oil of R. graveolens contains two main constituents, undecan-2-one (46.8%) and nonan-2-one (18.8%).[24]
The bitter taste of its leaves led to rue being associated with the (etymologically unrelated) verb rue "to regret". Rue is well known for its symbolic meaning of regret and it has sometimes been called "herb-of-grace" in literary works. In mythology,[25] the basilisk, whose breath could cause plants to wilt and stones to crack, had no effect on rue. Weasels who were bitten by the basilisk would retreat and eat rue in order to recover and return to fight.
Rue is mentioned in the Bible, Luke 11:42:
"But woe unto you, Pharisees! For ye tithe mint and rue and all manner of herbs".
Rue is considered a national herb of Lithuania and it is the most frequently referenced herb in Lithuanian folk songs, as an attribute of young girls, associated with virginity and maidenhood. It was common in traditional Lithuanian weddings for only virgins to wear a rue (Lithuanian: rūta) at their wedding, a symbol to show their purity.
Likewise, rue is prominent in Ukrainian folklore, songs and culture. In the Ukrainian folk song "Oi poli ruta, ruta" (O, rue, rue in the field), the girl regrets losing her virginity, reproaching the lover for "breaking the green hazel tree".[26] "Chervona Ruta" (Червона Рута—"Red Rue") is a song, written by Volodymyr Ivasyuk, a popular Ukrainian poet and composer. Pop singer Sofia Rotaru performed the song in 1971.
"Una Matica de Ruda" is a traditional Sephardic wedding song.
It is one of the flowers distributed by the mad Ophelia in William Shakespeare's Hamlet (IV.5):
It was planted by the gardener in Richard II to mark the spot where the Queen wept upon hearing news of Richard's capture (III.4.104–105):
It is also given by the rusticated Perdita to her disguised royal father-in-law on the occasion of a sheep-shearing (Winter's Tale, IV.4):
It is used by Michael in Milton's Paradise Lost to give Adam clear sight (11.414):
Rue is used by Gulliver in Gulliver's Travels (by Jonathan Swift) when he returns to England after living among the "Houyhnhnms". Gulliver can no longer stand the smell of the English Yahoos (people), so he stuffs rue or tobacco in his nose to block out the smell.
"I was at last bold enough to walk the street in his (Don Pedro's) company, but kept my nose well with rue, or sometimes with tobacco".
Ruta graveolens, commonly known as rue, common rue or herb-of-grace, is a species of Ruta grown as an ornamental plant and herb. It is native to the Balkan Peninsula. It is grown throughout the world in gardens, especially for its bluish leaves, and sometimes for its tolerance of hot and dry soil conditions. It is also cultivated as a culinary herb, and to a lesser extent as an insect repellent and incense.
Ruda graveolens, comúnmente llamada ruda, es una especie de la familia Rutaceae, nativa del sur de Europa.[1] Se suele cultivar como planta ornamental de jardín, en especial por sus hojas azuladas y por su tolerancia a suelos secos y al calor. También se cultiva como hierba medicinal y condimento.
Especie perenne sub-arbustiva muy ramificada, con base semi-leñosa a leñosa. Alcanza una altura de entre 70 a 100 cm. Las hojas, algo carnosas y de color verde glauco, son alternas, bi- o tripinnadas; con folíolos oblongos o espatulados. La inflorescencia es un corimbo, con pequeñas flores de cuatro o cinco pétalos amarillos. El fruto es una cápsula de cinco lóbulos. La planta entera despide un fuerte aroma acre. El sabor de las hojas es ligeramente amargo.[2]
La ruda se emplea en la cocina debido a su ligero toque entre picante y amargo, aunque su aroma es empleado en diferentes salsas o mezclas alcohólicas (Grappa por ejemplo). Se emplea mucho en Etiopía como saborizante del café y en la mezcla de especies denominada berbere. Se emplea también en algunos lugares de Italia para elaborar una salsa de tomate especial con aceitunas y alcaparras (junto con mejorana, levístico y albahaca).[1]
Se debe emplear las hojas frescas (recién cortadas); las secas son un pobre sustituto. La ruda es una planta con gran contenido de vitamina C y por esta razón se considera antiescorbútica, si bien no es tan apropiada como la del limón. Se suele emplear en infusión como emenagoga (estimulante de la menstruación), por lo que debe evitarse el consumo durante el embarazo.[1]
Esta planta se debe usar en pequeñas cantidades debido a su toxicidad.
Usos
En el Paraguay (todo el territorio paraguayo) es uno de los tres ingredientes principales de la bebida tradicional llamada "Carrulim" (Ca, de caña; rru de ruda y lim, de limón), una mezcla que tiene como base la caña paraguaya (bebida de alta graduación alcohólica), limón y la planta de ruda macho. Según la cultura popular debe tomarse en ayunas el día 1 de agosto para fortalecer el espíritu y el cuerpo, purificar la sangre y prepararse para enfrentar las dificultades y malas energías que trae este mes del año. En e Litoral argentino, se acostumbra tomar un vaso de caña (bebida alcohólica hecha a base de caña de azúcar) con ruda "macho" el primer día del mes de agosto (es invierno en esas latitudes). Con esto, según las creencias de la zona, se aleja la mala suerte que posee dicho mes. A esta tradición se la llama "matar al agosto".[cita requerida]
En Chile, se planta a la entrada de las casas, por detrás de la puerta. Con ello se aleja a las visitas femeninas indeseadas y que traen mala fortuna. Para la misma finalidad, pero en hombres, se utiliza el romero.[cita requerida]
En Perú se cree que esta planta trae suerte en los negocios. Para lograr dicho efecto, se coloca un atado de ruda en un balde con agua. Éste generalmente se mantiene oculto debido a que el fuerte olor normalmente no es del agrado de la clientela.[cita requerida]
En la Biblia aparece mencionada (Lucas 11:42-43) esta planta como peganon (πηγανον) este nombre se continúa empleando en el griego moderno como apiganos (απήγανος). En la taxonomía botánica actual Peganum denota un género muy lejano de la ruda, de la familia Nitrariaceae
El uso medicinal de la ruda viene de tiempos antiguos, como lo demuestra su presencia en Capitulare de villis vel curtis imperii, una orden emitida por Carlomagno en la que reclama que sus campos se cultiven con una serie de hierbas y condimentos incluidas las "rutam", identificada actualmente como Ruta graveolens.
El Tacuinum Sanitatis, un manual medieval sobre el bienestar, enumera estas propiedades de la ruda:
La ruda fomenta la menstruación y las contracciones uterinas, por esta razón el aceite refinado de ruda fue citado por el historiador romano Plinio el Viejo y el ginecólogo Sorano como un potente abortivo (que induce al aborto). La ruda contiene pilocarpina utilizada en los caballos para inducir el aborto.
Aunque sirve para repeler insectos, cuando se aplica la ruda en la piel se puede producir un efecto fotoirritante en algunos casos. Contiene varios aceites esenciales (furocumarinas y metoxipsoraleno) y alcaloides (graveolina) que pueden causar extrema sensibilidad a los rayos ultravioletas, con la aparición de ampollas y lesiones en la piel.[3][4]
La exposición a la ruda, o preparaciones herbales derivadas, puede causar severa fitofotodermatitis que resulta en ampollas parecidas a quemaduras en la piel.[5][6][7][8]
Una serie de furanoacridones y de dos acridona alcaloides ( arborinina y evoxanthina) pueden ser aisladas de Ruta graveolens.[9] También contiene cumarinas y limonoides.[10]
Los cultivos de células produce la umbeliferona, escopoletina, psoraleno, xanthotoxina, isopimpinellina, rutamarina y rutacultin (6,7-dimethoxy- 3-(1,1-dimethylallyl)coumarina), y los alcaliodes skimmianina, kokusaginina, 6-methoxydictamnina y edulinina (1-methyl-4-methoxy-3-[2,3-dihydroxy-3-methylbutyl]-2-quinolone).[11]
El extracto de acetato de etilo de las hojas de Ruta graveolens produce dos furanocoumarinas, una quinolina alcaloide y cuatro quinolonas alcaloides.[12][13]
Los extractos de cloroformo de la raíz, el tallo y la hoja, muestra el aislamiento de la furanocoumarina chalepensina.[14]
El aceite esencial de R. graveolens contiene dos constituyentes principales 2-Undecanona (46.8%) y nonan-2-one (18.8%).[15]
La Ruta graveolens fue descrita por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 1: 383, en el año 1753.[16]
Ruda graveolens, comúnmente llamada ruda, es una especie de la familia Rutaceae, nativa del sur de Europa. Se suele cultivar como planta ornamental de jardín, en especial por sus hojas azuladas y por su tolerancia a suelos secos y al calor. También se cultiva como hierba medicinal y condimento.
Aedruut (Ruta graveolens) on ruudiliste sugukonda ruudi perekonda kuuluv mitmeaastane rohttaim.
Peamiselt on see taim levinud Lõuna-Euroopas ja Eestis kasvatatakse aedades ravi- ja maitsetaimena.[1]
Aedruudile on omane sinakashall toon. Taime vars on harunenud ja 20–50 cm kõrge. Lehed on rootsulised, väljaarvatud kõige ülemised, mis on rootsuta. Aedruudi õied on kollakasrohelised ja taimed õitsevad juunis–juulis. Kogu taimel on õlinäärmed. Aedruudi viljaks on paljuseemneline kupar.
Aedruut sisaldab eeterlikke õlisid, flavonoid rutiini, furokumariini, vaha, parkaineid, mõruaineid, C-vitamiini ja P-vitamiini.[1] Taimel on põletiku-, krambi- ja nugilistevastane, antibakteriaalne, fungitsiidne, rahustav, üldtugevdav, toniseeriv, mürke neutraliseeriv, valuvaigistav ja haavu parandav toime.[1]
Peamiselt tarvitatakse seda teena ja tinktuurina. Kuna taim on mürgine, peab selle tarvitamisega väga ettevaatlik olema.
Kasutatakse seda ka vähesel määral maitsetaimena. Näiteks sobib see salati-, tomati-, muna-, kohupiima- ja juustutoitudele aga ka võileivale, lamba- ja ulukilihale.[1]
Aedruut on Leedu rahvuslill.
Aedruut (Ruta graveolens) on ruudiliste sugukonda ruudi perekonda kuuluv mitmeaastane rohttaim.
Erruda usaindun, boskoitza edo bortusaia (Ruta graveolens) errutazeoen familiako landare loreduna da. Landare ornamental gisa landatzen da, batez ere bere hosto urdinxkengatik eta beroa zein lehorrari erakusten dion erresistentzia dela eta.
Adar askoko zuztarra eta sortako lore horiak dituen landare hau 30-80 cm izaten da luze. Oso usain garratza darien guruin oliotsuak izaten ditu. Berez, Mediterraneo ekialdean eta Asia Txikian hazten da, baina baratzetan ere landatzen da, gero medikuntzan erabiltzeko.[1]
Erruda usaindun, boskoitza edo bortusaia (Ruta graveolens) errutazeoen familiako landare loreduna da. Landare ornamental gisa landatzen da, batez ere bere hosto urdinxkengatik eta beroa zein lehorrari erakusten dion erresistentzia dela eta.
Adar askoko zuztarra eta sortako lore horiak dituen landare hau 30-80 cm izaten da luze. Oso usain garratza darien guruin oliotsuak izaten ditu. Berez, Mediterraneo ekialdean eta Asia Txikian hazten da, baina baratzetan ere landatzen da, gero medikuntzan erabiltzeko.
Tuoksuruuta (Ruta graveolens) on ruutakasveihin kuuluva Etelä-Euroopasta kotoisin oleva voimakkaan hajuinen pieni pensas. Sillä on liuskaiset, sinertävänvihreät lehdet ja pienet keltaiset kukat. Se kasvaa noin puolimetriseksi.[2]
Tuoksuruutaa käytetään nykyisin lähinnä koristekasvina, mutta aiemmin sitä on käytetty sekä mausteyrttinä että lääkerohtona. Se on myrkyllistä ja saattaa aiheuttaa keskenmenoja.[2] Sen sanotaan peittävän huonon viinin maun, ja Kreikassa sitä on käytetty myös grappan mausteena[3].
Kasvivärjäyksessä tuoksuruudan lehdistä saadaan keltaista ja vihreää väriä. Tuoksuruuta sisältää furokumariineihin kuuluvia psoraleeneja, kuten bergapteenia eli 5-metoksipsoraleenia (C12H8O4, CAS-numero 484-20-8) ja metoksaleenia eli 8-metoksipsoraleenia (C12H8O4, CAS-numero 298-81-7), jotka aiheuttavat iholle valoherkistymistä eli fytofotodermatiittia. Tuoksuruuta sisältää myös seuraavia yhdisteitä rutiini, kversetiini, rutamariini (C21H24O5, CAS-numero 14882-94-1) ja skimmianiini (C14H13NO4, CAS-numero 83-95-4).
Tuoksuruuta (Ruta graveolens) on ruutakasveihin kuuluva Etelä-Euroopasta kotoisin oleva voimakkaan hajuinen pieni pensas. Sillä on liuskaiset, sinertävänvihreät lehdet ja pienet keltaiset kukat. Se kasvaa noin puolimetriseksi.
Tuoksuruutaa käytetään nykyisin lähinnä koristekasvina, mutta aiemmin sitä on käytetty sekä mausteyrttinä että lääkerohtona. Se on myrkyllistä ja saattaa aiheuttaa keskenmenoja. Sen sanotaan peittävän huonon viinin maun, ja Kreikassa sitä on käytetty myös grappan mausteena.
Kasvivärjäyksessä tuoksuruudan lehdistä saadaan keltaista ja vihreää väriä. Tuoksuruuta sisältää furokumariineihin kuuluvia psoraleeneja, kuten bergapteenia eli 5-metoksipsoraleenia (C12H8O4, CAS-numero 484-20-8) ja metoksaleenia eli 8-metoksipsoraleenia (C12H8O4, CAS-numero 298-81-7), jotka aiheuttavat iholle valoherkistymistä eli fytofotodermatiittia. Tuoksuruuta sisältää myös seuraavia yhdisteitä rutiini, kversetiini, rutamariini (C21H24O5, CAS-numero 14882-94-1) ja skimmianiini (C14H13NO4, CAS-numero 83-95-4).
La Rue officinale ou Rue des jardins ou Rue fétide (Ruta graveolens L., littéralement « Rue à odeur forte », du latin gravis, « lourd », et olor, « odeur »[1]) est une espèce de sous-arbrisseaux de la famille des Rutacées, cultivée pour ses feuilles utilisées pour leurs qualités aromatiques et médicinales.
Noms communs : herbe de grâce, péganion, rue domestique, rue officinale[2], rue des jardins, rue des jardiniers, herbe de la rue, rue fétide, rue odorante.
Dans d'autres langues : allemand : Weinraute ; anglais : common rue ; espagnol : ruda ; italien : ruta.
C'est un sous-arbrisseau de 70 cm à 100 cm de haut environ, très ramifié et ligneux à la base. Ses feuilles d'un vert glauque, semi-persistantes, sont alternes, pennatiséquées (souvent trilobées) et de consistance un peu charnue. Ses fleurs sont petites, de couleur jaune verdâtre, et regroupées en corymbe.
La plante dégage une odeur forte et pénétrante avec un fond rappelant le coco, souvent perçu comme désagréable, et a un goût amer.
La fécondation du gros pistil trapu par les étamines qui l'entourent, présente une double curiosité. Les étamines se relèvent les unes après les autres dans un ordre bien caractérisé : une étamine sur deux se redresse successivement pour toucher le stigmate du pistil, chaque étamine (hormis la première) heurtant celle qui l'a précédée et la remettant en place ; appelons celles-ci les étamines "impaires" (1,3,5,7, etc). Lorsque les étamines "impaires" ont ainsi effectué le tour du pistil, les étamines "paires" commencent le même tour. Les étamines sont ainsi mues par un raccourcissement rapide de la face interne de leur filet (leur pédoncule), filet composé de grandes cellules contenant eau et tanins en assez grande quantité et fonctionnant de la même façon que les pulvinus du mimosa pudique[3].
Feuille
Capsules et graines - Muséum de Toulouse
Habitus
Plante toxique utilisée autrefois pour les propriétés emménagogues et abortives de son essence. En fait, les propriétés abortives seraient dues aux très violentes contractions abdominales qu'elle provoque, causant l'expulsion du fœtus mais également des hémorragies entraînant le plus souvent la mort de la mère (comme le cas de la sabine).
La plante est également rubéfiante (présence de bergaptène). L'odeur particulièrement désagréable de cette plante en dissuade heureusement la consommation[4].
Le contact avec toute partie de la plante (et pas uniquement la sève) peut provoquer des photodermatites de contact chez les personnes à la peau sensible[5]. En effet, les Rutacées sont riches en furanocoumarines photosensibilisantes[6], un contact avec la plante suivi d’une exposition au soleil peut entraîner une dermite aiguë (cf. cliché ci-contre). Pour une personne sensible, après un contact accidentel (souvent en passant près de la plante lors d'un désherbage, d'une cueillette : bras, jambes) il convient de bien nettoyer au savon la peau touchée avant toute exposition au soleil, ou bien d'occulter la partie de la peau touchée à l'aide d'un vêtement afin de la cacher de toute lumière du soleil.
À petite dose, la rue a la réputation d'avoir des vertus toniques et stimulantes qui facilitent la digestion. Elle contient une substance qui lui doit son nom, la rutine (ou rutoside), proche de la vitamine C2 (ancienne « vitamine P »), aux propriétés anti-oxydantes[7],[8].
C'est un répulsif pour les insectes, notamment les puces[réf. à confirmer][9] et les pucerons[10]. Elle est également réputée éloigner les vipères[réf. à confirmer][11] et peut aussi servir à éloigner les chats[12].
« Depuis la rédaction de ce livre, il m'a été possible d'obtenir quelques branches de rue, dont j'ai testé l'effet sur ma chatte. Placées sur le tapis, les petites feuilles vertes ont attiré son attention et elle est venue les renifler. Mais lorsque j'ai frotté les feuilles entre mes mains et que je lui ai tendu les doigts pour qu'elle les sente, sa réaction a été tout à fait spectaculaire. Elle a levé le nez vers ma main, essayé de reculer d'un bond, puis elle a ouvert la bouche et essayé de vomir. Ensuite, elle est partie d'un air digne, refusant de répondre à mon appel. Après m'être lavé les mains, j'ai essayé de faire la paix avec elle, mais quand j'ai voulu la caresser, elle a sifflé. Dix minutes plus tard, elle miaulait, si je m'approchais d'elle. Il m'a fallu des heures pour me faire pardonner et pour qu'elle cesse de me traiter comme un flacon ambulant de produit anti-chats. »
— Desmond Morris, zoologiste, Le chat révélé, éd. Calman-Lévy, 1995, note page 66 dans le chapitre "Quelles sont les odeurs particulièrement répugnantes pour le chat ?"
données d'après : Julve, Ph., 1998 ff. - Baseflor. Index botanique, écologique et chorologique de la flore de France. Version : 23 avril 2004.
Plante originaire du Sud-Est de l'Europe (Ukraine, Albanie, Bulgarie, ex-Yougoslavie). Elle est largement naturalisée dans toute l'Europe et en Afrique du Nord. La rue est aussi largement répandue en Amérique du Sud, à l'état sauvage ou cultivée pour ses propriétés médicinales.
Demande un sol léger et sec, calcaire et bien exposé au soleil. Multiplication par semis ou par boutures. La récolte intervient à partir de l'année suivante. On prélève l'extrémité des tiges avant floraison.
Une taille de rabattement au printemps favorise l'apparition de nouvelles pousses.
La plante se ressème facilement.
La rue était autrefois largement connue comme plante abortive, et comme telle avait mauvaise réputation[3]. Sa culture a pour cette raison été interdite par une loi de 1921[13],[14]. Elle est toxique à forte dose ; une rumeur veut que Julia Titi, la fille de Titus serait morte après en avoir consommé lors d'un avortement forcé[15].
La rue vineuse était autrefois considérée comme une plante magique associée à la magie blanche[réf. souhaitée]. Elle fut utilisée dès l'Antiquité, notamment chez les Romains. Les Pharisiens payaient la dîme sur la menthe et la rue[16] ce qui veut dire qu'ils payaient la dîme sur toute chose, même sur les plantes aromatiques). Elle figurait dans la liste des plantes potagères recommandées dans le capitulaire De Villis (liste des plantes cultivées dans les jardins de monastères sous Charlemagne).
Avec la sauge, la menthe, le romarin, l'absinthe et la lavande, le camphre, la cannelle et le clou de girofle, elle entrait au Moyen Âge dans la composition du vinaigre des quatre voleurs censé protéger de la peste[15].
Au XIIe siècle Sainte Hildegarde indique qu'elle est censée « apaiser les bouillonnement excessifs du sang chez l'homme ». Pour adoucir la matrice, les femmes buvaient de la rue mélangée à d'autres plantes après avoir pris un bain de vapeur[17].
Comme poudre de rue, elle entrait dans la composition du diaphoenix, remède de la pharmacopée maritime occidentale au XVIIIe siècle[18].
Les feuilles fraîches peuvent être utilisées pour assaisonner les sauces et les plats de viande. À utiliser modérément à cause du goût amer et des risques de toxicité.
En Italie du Nord, elle est utilisée pour parfumer l'eau-de-vie (grappa alla ruta). En Éthiopie, on en met une brindille dans les tasses de café, et parfois dans les tasses de thé.
On extrait de la rue officinale une huile essentielle utilisée autrefois en parfumerie.
La Rue officinale ou Rue des jardins ou Rue fétide (Ruta graveolens L., littéralement « Rue à odeur forte », du latin gravis, « lourd », et olor, « odeur ») est une espèce de sous-arbrisseaux de la famille des Rutacées, cultivée pour ses feuilles utilisées pour leurs qualités aromatiques et médicinales.
Noms communs : herbe de grâce, péganion, rue domestique, rue officinale, rue des jardins, rue des jardiniers, herbe de la rue, rue fétide, rue odorante.
Dans d'autres langues : allemand : Weinraute ; anglais : common rue ; espagnol : ruda ; italien : ruta.
Tom beag cumhra síorghlas le boladh is blas searbh, dúchasach do na Balcáin ach a fhaighter beagnach gach áit. An gas ceathairuillinneach, go minic le crúcaí bídeacha. Na duilleoga caol i bhfáinní scothghorma/glasa is iad roinnte i dteascáin dhingeacha chruinne. Na bláthanna bídeach, le 4-5 pheiteal salach buí (uaireanta bán nó scothghlas), a mbarra cuartha suas. Saothraítear é mar luibh cócaireachta is leighis. Suas le 400 speiceas ar eolas.
Smrdljiva rutvica (ruda, ruta, ruta vonjava, petoprsica, plava ruta, rutvica, rutvača, sedef, sedefčić, šarena ruta, vrtna rutvica,[1] lat. Ruta graveolens) je zimzeleni polugrm, s raspodjeljenim sivo-zelenim listovima i zelenkasto-žutim cvijetovima (ljeti). Ruta je bila u narodnoj medicini, jedna od najčešće korištenih biljaka, a danas to više nije slučaj. I to ne zato što bi bila djelotvorna, nego zato što je njezin učinak prejak. Preporuča se korištenje gotovih proizvoda, ako pripremite svoj čaj, budite oprezni! Danas preporučuju upotrebu rutvice samo nakon savjetovanja s liječnikom. Bez savjetovanja, može se koristiti kao otrov za kukce. Kod žetve koristite rukavice, jer sadnice mogu izazvati upalu kože. Sa listovima ljutog okusa aromatiziramo salate, umake i mekane sireve. [2]
Istarska rakija pomiješana s rutom (travarica), daje rakiju posebnog intezivnog okusa. Takva rakija ima antibakterijska svojstva, poznata je u svim istarskim obiteljima, upotrebljava se kod vrtoglavice, menstrualnih tegoba, živčanih bolesti, teškog disanja, želučanih tegoba, reuma, gihta, kožnih bolesti. Ruta je ljekovita, ali i opasna – otrovna biljka, i zato treba biti vrlo oprezan s njom!
Ruta je višegodišnja biljka, polugrmasta uspravne stabljike do 1 metar visine. Listovi su naizmjenični, bez zalistaka, u obliku bezbrojnih tupo urezanih lapova, zeleno-plavičaste ili žućkaste boje. Žućkasti cvjetovi čine cvatnu gronju s konkavnim laticama, valovitim i nazubljenim. Cvate od svibnja do srpnja, a bere se prije cvjetanja. Listovi imaju svojevrstan miris i ljuto – oštar , pomalo gorkast okus.
Razmnožava se sjemenom u travnju. Stanište joj je na Suncu ili u polusjeni. Voli rahlu i laku zemlju. Potrebno ju je redovito zalijevati , ali s mjerom, ne obilno, dvaput tjedno. U prirodi je u nas rasprostranjena i njezina srodna vrsta Ruta divaricata, ali znatno slabijeg mirisa. Za vrućih ljetnih dana pojačava se izlučivanje eteričnih ulja iz žlijezda na listićima. Uobičajeno je na ruti naći i gusjenice leptira lastin rep, koje se hrane tom biljkom. Rutu možemo naći na Balkanskom poluotoku i jugoistočnoj Europi. [3]
Kao izvorni areal navodi se Balkanski poluotok,danas se uzgaja širom svijeta.Kod nas je ima u Istri,te na Sjevernom i Srednjem Velebitu,kao i na otocima.
Ruta je porijeklom iz južnih zemalja Europe, no za uporabu u kulinarstvu i za pripremu lijekova obično se uzgaja. Ruta je igrala nekad veliku ulogu kod starih Egipćana; Grci i Rimljani su je cijenili kao svetu biljku i kao začin. Spominje ju i Hipokrat.
U ljekovite svrhe koristi se lišće i rascvjetana biljka, bez korijena! Lišće se koristi i kao začin. Lišće se suši u hladu. Kao lijek koristi se u obliku praška, čaja, tekućeg ekstrakta i kao tinktura. Kao začin lišće se stavlja u rakiju koja se aromatizira i tako pripremljena ima digestivno djelovanje. U narodnoj medicini se koristi kao sedativ i kao sredstvo za izazivanje pobačaja (ne preporučujemo!), te za bolju probavu, protiv navale krvi u glavu i nervoznog lupanja srca, te tegoba u donjem dijelu trupa. Jača oslabljene krvne žile i snižava krvni tlak. [4]
Zbog svoje žestine izaziva crvenilo i mjehure na koži (osjetljive – alergične osobe ne bi je smjele brati ili ih brati u rukavicama). Sadrži eterično ulje, flavonske glikozide, furanokumarine, alkaloide kinolinskog tipa. Treba je koristiti samo u obliku standardiziranih gotovih pripravaka. U homeopatskim pripravcima daje se kod nagnječenja mišića i zglobova, bolesti vena.
U kulinarstvu zbog jake arome listići se upotrebljavaju u vrlo malim količinama. Ruta ima jaku mirodijsku aromu i jak okus, te se kao začin koristi rijetko i u malim količinama za začinavanje zelenih salata, jela od sira i ovčetine, kao dodatak namazima, umacima, marinadama, i za meso divljači. Dodaje se vinima kako bi dobila okus po muskantnom vinu, te rakijama. [5]
U lišću i vršcima sadrži do 1,2 % eteričnog ulja,koje sadrži metil-para-nonilketon i metil-para-heptiketon,kinolinske alkaloide,flavonoidni glikozid rutin,furokumarinsku i kumarinsku smolu,jabučnu kiselinu,do 156,6 mg% vitamina C.[6]
Izaziva crvenilo i mjehure na koži. U većim količinama ili jačoj koncentraciji, ruta može izazvati upalu želučane sluznice i probavnih organa. Izaziva kontrakciju mišića, što dovodi do jačeg priljeva krvi u maternicu, pa može eventualno izazvati pobačaj. Mnoge žene su platile životom kad su htjele izazvati pobačaj! Ne smije se primjenjivati tokom trudnoće!Ne davati djeci! To znači da ruta u većim količinama predstavlja otrov. Osobe sa slabim želucem, jetrom i žučnim tegobama, ne bi smjele uzimati rutu u bilo kojem obliku.
Smrdljiva rutvica (ruda, ruta, ruta vonjava, petoprsica, plava ruta, rutvica, rutvača, sedef, sedefčić, šarena ruta, vrtna rutvica, lat. Ruta graveolens) je zimzeleni polugrm, s raspodjeljenim sivo-zelenim listovima i zelenkasto-žutim cvijetovima (ljeti). Ruta je bila u narodnoj medicini, jedna od najčešće korištenih biljaka, a danas to više nije slučaj. I to ne zato što bi bila djelotvorna, nego zato što je njezin učinak prejak. Preporuča se korištenje gotovih proizvoda, ako pripremite svoj čaj, budite oprezni! Danas preporučuju upotrebu rutvice samo nakon savjetovanja s liječnikom. Bez savjetovanja, može se koristiti kao otrov za kukce. Kod žetve koristite rukavice, jer sadnice mogu izazvati upalu kože. Sa listovima ljutog okusa aromatiziramo salate, umake i mekane sireve.
Istarska rakija pomiješana s rutom (travarica), daje rakiju posebnog intezivnog okusa. Takva rakija ima antibakterijska svojstva, poznata je u svim istarskim obiteljima, upotrebljava se kod vrtoglavice, menstrualnih tegoba, živčanih bolesti, teškog disanja, želučanih tegoba, reuma, gihta, kožnih bolesti. Ruta je ljekovita, ali i opasna – otrovna biljka, i zato treba biti vrlo oprezan s njom!
Winowa ruta (Ruta graveolens) je rostlina ze swójby rutowych rostlinow (Rutaceae).
Winowa ruta je kerk, kotryž docpěje wysokosć wot 30 hač do 50 cm. Rostlina je namódry zelena, naha, sylnje aromatisce wonja.
Stołpiki su deleka drjewjane.
Łopjena su schódne.
Kćěje wot junija hač do awgusta. Kćenja steja w pozdatnym wokołku a maja nazeleń žołte. Krónowe łopješka su łžičkojte , złaha zubate a maja napadnu rynčku z nektar wudźělacej włoknina.
Płód je kapslowy płód.
Pochada ze regiona Srjedźneho morja. Rostlina so do zahrodow sadźana, ale tež rosće na smjećowych městnach, skałach, murjach, winicach. Ma radšo ćopłe, suche kamjentne pódy.
Ruta graveolens, umumnya dikenal sebagai inggu (bahasa Inggris: rue, common rue atau herb-of-grace), adalah spesies tumbuhan dalam genus Ruta yang ditanam sebagai tanaman hias dan ramuan. Merupakan tumbuhan asli di Semenanjung Balkan. Sekarang tumbuh di seluruh dunia di kebun-kebun, terutama karena daun yang kebiruan, dan kadang-kadang karena toleransi yang baik terhadap panas dan kondisi tanah kering. Juga dibudidayakan sebagai ramuan obat, bumbu, dan yang lebih jarang sebagai penolak serangga.
Tacuinum Sanitatis, buku panduan kesehatan dari abad pertengahan memuat daftar sifat-sifat tumbuhan ini:
- Sifat: Hangat dan kering pada tingkat ketiga.
- Optimal: tumbuh di dekat pohon ara.
- Kegunaan: mempertajam penglihatan dan menghilangkan perut kembung.
- Bahaya: Menambah sperma dan meredam keinginan untuk coitus.
- Netralisasi Bahaya: Dengan makanan yang memperbanyak sperma.
Minyak olahan dari inggu adalah emmenagogue[1] yang dikutip oleh sejarawan Romawi Plinius yang Tua dan ahli kandungan Soranus sebagai obat abortifacient (menginduksi aborsi) yang poten.
Inggu memiliki kegunaan kuliner, tapi karena pahit dan menyebabkan ketidaknyamanan lambung yang mungkin dialami oleh beberapa orang, tidak banyak digunakan. Meskipun lebih banyak digunakan secara luas pada zaman dulu, sekarang bukan sebuah ramuan yang biasanya ditemukan dalam masakan modern. Saat ini tidak banyak diketahui oleh publik maupun kebanyakan koki, dan tidak tersedia di toko-toko kelontong.[2] Merupakan adalah komponen dari berbere, campuran rempah-rempah karakteristik Etiopia, dan karenanya sering ditemui dalam masakan Etiopia.
Memiliki berbagai kegunaan kuliner lainnya:
Inggu juga ditanam sebagai tanaman hias, baik sebagai tanaman pagar yang rendah dan daunnya dapat digunakan dalam nosegays.
Kebanyakan kucing tidak suka baunya, sehingga dapat digunakan sebagai pengusir kusing (lihat juga Plectranthus caninus).
Ulat dari beberapa subspesies dari kupu-kupu Papilio machaon khusus memakan inggu, serta tanaman lainnya. Ulat Papilio xuthus juga suka memakannya.[5]
Di India Selatan, inggu dianjurkan untuk ditanam di kebun rumah guna mengusir ular (namun efektivitasnya tidak diketahui).
Inggu adalah bahan umum dalam ilmu sihir dan mantra. Selama Abad Pertengahan merupakan simbol pengakuan antar penyihir. Gereja Katolik juga digunakan cabang inggu untuk memercikkan air suci kepada pengikutnya dan selama waktu ini dikenal sebagai "herb of grace" ("ramuan rahmat").
Ekstrak inggu mempunyai efek mutagenik dan hepatotoksik. Dosis tinggi dapat menyebabkan nyeri lambung hebat, muntah, komplikasi sistemik, dan kematian.
Jika terkena inggu umum, atau obat herbal yang berasal darinya, dapat menyebabkan phytophotodermatitis parah yang menghasilkan lecet di kulit seperti luka bakar.[6][7][8][9]
Serangkaian furanoacridones dan dua acridone alkaloid (arborinine dan evoxanthine) telah diisolasi dari R. graveolens.[10] Juga mengandung kumarin dan limonoid.[11]
Kultur sel menghasilkan kumarin umbelliferone, scopoletin, psoralen, xanthotoxin, isopimpinellin, rutamarin dan rutacultin, serta alkaloid skimmianine, kokusaginine, 6-methoxydictamnine dan edulinine.[12]
Ekstrak etil asetat dari daun R. graveolens menghasilkan dua furanocoumarins, satu alkaloid quinoline dan empat alkaloid kuinolon.[13][14]
Ekstrak kloroform dari akar, batang dan daun menunjukkan isolasi furanocoumarin chalepensin.[15]
Minyak esensial dari R. graveolens berisi dua konstituen utama undecan-2-one (46.8%) dan nonan-2-one (18.8%).[16]
Rasa pahit dari daun ini menyebabkan kaitan dengan kata kerja bahasa Inggris rue "menyesal" (secara etimologis juga berhubungan). Inggu terkenal dengan makna simbolis menyesal dan kadang-kadang disebut "herb of grace" ("ramuan-rahmat") dalam karya sastra. Adalah salah satu bunga yang didistribusikan oleh Ophelia yang gila dalam karya William Shakespeare, Hamlet (IV.5)[17]
Inggu disebutkan dalam Alkitab yaitu pada Lukas 11:42: "Tetapi celakalah kamu, hai orang-orang Farisi, sebab kamu membayar persepuluhan dari selasih, inggu dan segala jenis sayuran, tetapi kamu mengabaikan keadilan dan kasih Allah."
Dalam mitologi, basilisk, yang napasnya dapat menyebabkan tanaman layu dan batu retak, tidak berpengaruh pada inggu. Cerpelai yang digigit oleh basilisk akan mengundurkan diri dan makan inggu agar pulih dan dapat kembali bertarung.
Inggu dianggap tanaman obat nasional di Lithuania dan yang paling sering disebutkan dalam lagu-lagu rakyat Lithuania, sebagai atribut gadis-gadis muda, terkait dengan keperawanan dan usia perawan. Menjadi kebiasaan dalam pernikahan tradisional Lithuania bagi para gadis untuk memakai inggu (ruta) pada pernikahan mereka, simbol untuk menunjukkan kemurnian mereka. Demikian juga, inggu adalah sering disebut dalam cerita rakyat, lagu-lagu dan budaya Ukraina.
Dalam lagu rakyat Ukraina "Oi poli ruta, ruta" (O, inggu, inggu di padang), si gadis menyesali kehilangan keperawanannya, mencela si kekasih karena "merusak pohon hazel hijau".[18] "Una Matica de Ruda" adalah lagu pernikahan tradisional kaum Sefardim.
"Chervona Ruta" (Червона Рута—"Red Rue"; "Inggu merah")—sebuah lagu, yang ditulis oleh Volodymyr Ivasyuk, penyair dan komposer Ukraina populer. Penyanyi Pop Sofia Rotaru membawakan lagu pada tahun 1971. Baru-baru ini Rotaru menyanyikan lagu ini dalam pengaturan rap.
. PMID 17480214. Ruta graveolens, umumnya dikenal sebagai inggu (bahasa Inggris: rue, common rue atau herb-of-grace), adalah spesies tumbuhan dalam genus Ruta yang ditanam sebagai tanaman hias dan ramuan. Merupakan tumbuhan asli di Semenanjung Balkan. Sekarang tumbuh di seluruh dunia di kebun-kebun, terutama karena daun yang kebiruan, dan kadang-kadang karena toleransi yang baik terhadap panas dan kondisi tanah kering. Juga dibudidayakan sebagai ramuan obat, bumbu, dan yang lebih jarang sebagai penolak serangga.
La ruta comune (Ruta graveolens L.) è una pianta della famiglia delle Rutaceae[1]. È comune in Italia, anche spontanea al disotto dei 1000 metri di altitudine. Ha un aroma piacevole, non eccessivamente spiccato e viene utilizzata per aromatizzare la grappa. I semi insieme alle foglie di menta vengono usati per aromatizzare la carne di selvaggina.
È una pianta perenne a fusti ramificati, di 80 cm di altezza, con foglie glauche, tripennatosette alla base, meno divise all'apice dal colore verde-azzurro. Presenta fiori gialli, con il fiore centrale pentamero e gli altri tetrameri. Il frutto è una capsula subglobosa. Predilige i terreni aridi e pietrosi.
Contiene una serie di furanoacridoni e due alcaloidi acridonici (arborinina e evoxantina); contiene anche cumarine e limonoidi.[2][3]
L'olio essenziale di Ruta graveolens contiene due componenti principali undecan-2-one (46,8%) e nonan-2-one (18,8%).[4] Colture cellulari di Ruta graveolens producono il 3-(1,1-dimetilallil) cumarina), e l'estratto di acetato di etile delle foglie dà due furanocumarine, una chinolina alcaloide e quattro chinoloni alcaloidi,[5][6] inoltre gli estratti cloroformici della radice, fusto e foglia mostrano l'isolamento di furanocumarine calepensine.[7]
I suoi derivati cumarinici, sembrano contribuire all'attività farmacologica della pianta. Queste furocumarine includono:[8][9][10]
Gli estratti di ruta sono mutageni e epatotossici; a grandi dosi possono causare violento dolore gastrico, vomito, complicazioni sistemiche, fino alla morte. L'olio di ruta può causare danni ai reni e grave degenerazione epatica.[11]
L'esposizione agli estratti di ruta, o ai preparati vegetali derivati da esso, può causare grave fotodermatiti, che possono determinare vere e proprie ustioni cutanee.[11]
Gli estratti di ruta sono potenzialmente utili come un bloccante dei canali del potassio. Vengono utilizzati per trattare molti problemi neuromuscolari e per stimolare l'inizio delle mestruazioni, possiede inoltre un effetto emmenagogo ed effetti abortivi pertanto non può essere usato dalle donne in età fertile. Inoltre, la ruta ha un effetto spasmolitico a dosi relativamente basse per questo motivo dovrebbe essere assunta con cautela, considerando il potenziale di gravi effetti collaterali; inoltre, gli studi clinici sono limitati.[11]
Una ricerca condotta da ricercatori italiani ha dimostrato che l'estratto acquoso di Ruta graveolens L., induce la morte in diverse linee cellulari (U87MG, C6 e U138) di glioblastoma. L'effetto della Ruta graveolens sarebbe mediato da ERK1/2 con l'attivazione di AKT, e l'inibizione di questi percorsi, via PD98058 e wortmannina, questo aspetto giustificherebbe l'attività antiproliferativa dell'estratto. Tali composti sono ora ampiamente usati per testare nuovi farmaci in studi di tipo preclinico (sull'animale).[12]
La ruta comune (Ruta graveolens L.) è una pianta della famiglia delle Rutaceae. È comune in Italia, anche spontanea al disotto dei 1000 metri di altitudine. Ha un aroma piacevole, non eccessivamente spiccato e viene utilizzata per aromatizzare la grappa. I semi insieme alle foglie di menta vengono usati per aromatizzare la carne di selvaggina.
Žalioji rūta (lot. Ruta graveolens) – daugiametis rūtinių (Rutaceae) šeimos augalas užaugantis iki 60 cm.
Stiebas status, šakotas; lapai pražanginiai, plunksniški; žiedai žalsvai geltoni, susitelkę į kekes. Vaisius – dėžutė. Auginama darželiuose ir soduose, žydi birželio – rugsėjo mėnesiais, sėklos subręsta rugsėjo – spalio mėnesiais.
Vaistinė žaliava – antžeminė augalo dalis, pjaunama per žydėjimą. Užpilas vartojamas norint nutraukti nėštumą, nervų ligoms gydyti; spiritinė tinktūra veikia taip pat. Turi fotokumarinų, kurie didina odos jautrumą ultravioletiniams spinduliams; vartojama nuo galvos skausmo kaip biostimuliatorius; taip pat tai prieskoninis augalas. Vikiteka
De wijnruit (Ruta graveolens) is een vaste plant die behoort tot de wijnruitfamilie (Rutaceae). De wijnruit komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Europa (Oekraïne, Albanië, Bulgarije, voormalig Joegoslavië) en komt nu in geheel Europa en Noord-Afrika voor. De plant wordt ook als sierplant in tuinen gebruikt, vanwege de blauwgrijsachtige bladeren. Omdat de plant fototoxisch is, kan na contact met de plant bij zonnig weer huidirritatie en in sommige gevallen extreme blaarvorming ontstaan.
De plant is een halfheester en wordt tot 1,2 m hoog. De stengel is aan de voet soms houtig. De bladeren zijn veerdelig en bestaan uit spatelvormige deelblaadjes. Als het blad tegen het licht wordt gehouden ziet men lichte naaldvormige vlekjes: de kliertjes die etherische olie bevatten.
De wijnruit bloeit in juli en augustus met viertallige, gele bloemen met uitzondering van de centrale bloem aan de top van de hoofdas die vijftallig is. De bloeiwijze is een tuil. Het aantal meeldraden in de bloem is 8, respectievelijk 10. Eerst rijpen alle meeldraden achtereenvolgens, waarbij ze rechtop gaan staan. Na ongeveer een dag buigt de meeldraad terug en rijpt de volgende meeldraad. Als de meeldraden alle weer teruggebogen zijn, rijpt de stamper en gaat de stijl uitgroeien. Mocht de kruisbestuiving (door insecten, zoals vliegen) uitblijven, dan strekken zich tegelijk alle meeldraden nog een keer, zodat eventueel nog zelfbestuiving kan optreden.
De vrucht is een ongeveer 1 cm grote, ronde doosvrucht.
De plant kan zeer goed tegen hitte en droogte.
De bladeren bevatten etherische olie met als hoofdbestanddeel 2-undecanon (methylnonylketon), een alifatisch keton, dat de specifieke reuk geeft en daarom ook wel wijnruitketon genoemd wordt. Daarnaast komen 2-nonanon en esters (2-nonylacetaat, 2-undecylacetaat, ook propionaat en isobutyraat) voor.
Op het bladoppervlak zitten furocoumarinen van het psoraleentype, dat als contactallergeen na blootstelling aan zonlicht of UV-A-licht huidirritatie en en in sommige gevallen extreme blaarvorming kan veroorzaken.
Ook bevat wijnruit verschillende alkaloïden, zoals chinolinalkaloïde (chinolin-type: graveolinine, graveoline; furochinoline-type: skimmianine, dictamnine, γ-fagarine; acridon-type: arborinine; dihydrofuroacridine-type: rutacridon) en chinazoline-alkaloïde (arborine). De alkaloïden worden hoofdzakelijk in de wortels opgeslagen, maar komen ook in de bladeren voor. Sommige alkaloïden zijn giftig. Het acridon-alkaloïde heeft een mutagene werking. Van honden is bekend dat zij de plant wijnruit niet goed verdragen; zij lopen vaak in ruime afstand om deze plant heen.
Wijnruit werd vroeger voor medicinale doeleinden gebruikt en nu nog als kruid. De smaak is erg bitter. Bladeren en vruchten worden in Ethiopië in de keuken veel gebruikt evenals in Griekenland en andere landen rondom de Middellandse Zee. In het noorden van Italië wordt het vaak gebruikt om de grappa, een sterke drank, te aromatiseren met digestieve eigenschappen (grappa alla ruta). Het is het "bittere kruid" uit het Oude Testament waarvan de smaak de Joden aan de ballingschap moet herinneren. De bladeren worden bijvoorbeeld toegepast bij eieren, kaas en vis en de vruchten bij patrijs. Omdat wijnruit vet verteerbaarder maakt, wordt het kruid wel bij gebraden gans, een vet en zwaar verteerbaar gerecht, geserveerd.
In Lucas 11:42 spreekt Jezus over "tienden van wijnruit en munt".
Wijnruit wordt gebruikt als middel om abortus op te wekken. Deze methode is niet zonder risico's. De olie wordt in parfums gebruikt.
Wijnruit wordt verder ook in tuinen geplant om zo katten uit de tuin te weren. Wijnruit in een mand van poezen en honden zou vlooien en andere parasieten tegengaan.
De geslachtsnaam Ruta is afgeleid van het Griekse 'reuo'[bron?] en betekent losmaken. De soortaanduiding graveolens is afgeleid van ' gravis' en 'oleus'. Het woord 'gravis' betekent 'erg' of 'zeer', 'oleus'[bron?] staat voor 'geur', een verwijzing naar de oleofractie en de penetrante geur van het kruid.
Hippokrates maakt al melding van wijnruit. Het werd door de Grieken destijds als keukenkruid en magisch ingrediënt in tal van tovermiddeltjes gebruikt. Het was volgens de Romeinen ook een tegengif: monnikskap, giftige paddenstoelen en slangengif zouden door wijnruit geneutraliseerd worden. De zeer bijgelovige Romeinen gebruikten de plant ook om weerwolven te verjagen en vloeken, zoals het boze oog af te weren. De Romeinen hielden van scherpe smaken, de bittere overheersende smaak zou nu niet meer bevallen. De niet met Ruta verwante Syrische wijnruit (Peganum harmala) die al in de Oudheid gebruikt werd, heeft een psychedelische werking en wordt ook wel gebruikt om de werking van andere psychedelica te versterken.
Wijnruit was in de oudheid een bestanddeel van reukwater. In de middeleeuwen was het een vast bestanddeel van boeketten. Wie aan deze boeketten rook werd beschermd tegen het miasma, een vieze geur, waarvan men dacht dat het ziek zou maken.
In het Koninkrijk Saksen bestond van 1807 tot 1918 een Orde van de Rautenkrone (Orde van de Kroon van Wijnruit). De wijnruit is het symbool van het Saksische koningshuis der Wettiner. Wijnruit is de nationale bloem van Litouwen, de plant vertegenwoordigt in de ogen van de Balten "zuiverheid en maagdelijkheid".[1]
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Ruta graveolens op Wikimedia Commons. De wijnruit (Ruta graveolens) is een vaste plant die behoort tot de wijnruitfamilie (Rutaceae). De wijnruit komt oorspronkelijk uit Zuidoost-Europa (Oekraïne, Albanië, Bulgarije, voormalig Joegoslavië) en komt nu in geheel Europa en Noord-Afrika voor. De plant wordt ook als sierplant in tuinen gebruikt, vanwege de blauwgrijsachtige bladeren. Omdat de plant fototoxisch is, kan na contact met de plant bij zonnig weer huidirritatie en in sommige gevallen extreme blaarvorming ontstaan.
Pianta ch'a viv sempe, con ël pe lignificà, d'anté minca ann a prodov le gambe erbose, aute fin a 1 méter.
Le feuje a son auterne, con ël picol na vòta pi curt andasend su; a son ëd color verd sënner. Le fior a son ragrupà ant na mapa a la sima dle gambe, a son ëd color giaun-verd.
A chërs an pòst erbors e sech, dal livel dël mar fin a 1100 méter. A fioriss da magg a luj.
A l'ha ëd proprietà antiemoràgiche, stimolante, digestive.
Na vòta a vnisìa dovrà për eliminé ij poret, ma a l'era tròp pericolosa.
A l'é pi che autr dovrà për aromatisé la branda.
Tute le part ëd la pianta a son velenose, se dovrà an gran quantità.
Pianta ch'a viv sempe, con ël pe lignificà, d'anté minca ann a prodov le gambe erbose, aute fin a 1 méter.
Le feuje a son auterne, con ël picol na vòta pi curt andasend su; a son ëd color verd sënner. Le fior a son ragrupà ant na mapa a la sima dle gambe, a son ëd color giaun-verd.
AmbientA chërs an pòst erbors e sech, dal livel dël mar fin a 1100 méter. A fioriss da magg a luj.
ProprietàA l'ha ëd proprietà antiemoràgiche, stimolante, digestive.
Na vòta a vnisìa dovrà për eliminé ij poret, ma a l'era tròp pericolosa.
Cusin-aA l'é pi che autr dovrà për aromatisé la branda.
Tute le part ëd la pianta a son velenose, se dovrà an gran quantità.
Multimedia w Wikimedia Commons Ruta zwyczajna (Ruta graveolens L.) – gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae).
Pochodzi z południowo-wschodniej i wschodniej Europy (Bałkany, Bułgaria, Krym), ale rozprzestrzenił się także na afrykańskim wybrzeżu Morza Śródziemnego i w Europie Południowej. Uprawiany jest w wielu krajach[3]. Obecnie poza Antarktydą występuje na wszystkich kontynentach i na wielu wyspach[4]. W Polsce jest rośliną uprawianą, czasami dziczejącą (efemerofit)[5].
Roślina wieloletnia, podkrzew, chamefit. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Cała roślina ma silny, swoisty, mało przyjemny zapach i gorzki smak[7]. Liczba chromosomów 2n = 72, 81[5].
Jest mrozoodporna. Najlepiej rośnie na lekko zasadowej i przepuszczalnej glebie oraz na słonecznym stanowisku. Powinna być zasłonięta od silnych wiatrów. Aby zapewnić roślinie zwarty pokrój, należy ją przyciąć po przekwitnieniu. Rozmnaża się ją wiosną przez podział lub późnym latem przez sadzonki pędowe[7]. Można też rozmnażać przez nasiona, które wysiewa się w kwietniu do rozsadnika lub bezpośrednio do gruntu. Bezpośrednio po zbiorze nasiona kiełkują słabo, wiosną mają już większą zdolność kiełkowania[6]. W pierwszym roku ruta zwyczajna wytwarza tylko rozetę liściową, w następnym roku – łodygę z kwiatami.
Ruta zwyczajna (Ruta graveolens L.) – gatunek rośliny z rodziny rutowatych (Rutaceae).
A arruda (Ruta graveolens) é uma planta da família das Rutáceas.[1]
Também é denominada arruda-fedida, arruda-doméstica, arruda-dos-jardins, ruta-de-cheiro-forte.
Subarbusto muito cultivado nos jardins em todo o mundo, devido às suas folhas, fortemente aromáticas, atinge até um metro de altura, apresentando haste lenhosa, ramificada desde a base. As folhas são alternas, pecioladas, carnudas, glaucas, compostas, de até 15 cm de comprimento. As flores são pequenas e amareladas. O fruto é capsular, de quatro ou cinco lobos, salientes e rugosos, abrindo-se superior e inteiramente em quatro ou cinco valvas.
A medicina popular indica-a nos casos de supressão da menstruação, por seu efeito fortemente emenagogo. Também possui efeitos abortivos, por causar fortes contrações uterinas que, por sua vez, podem provocar graves hemorragias, aborto e até a morte da mulher.[2]
Suas folhas são utilizadas como chá com fins calmantes. Na forma de infusão (20 gramas para um litro de água), ou empregando-se as folhas secas em pó, combate os piolhos.
Uma crença popular de raiz africana, remontando aos tempos coloniais, dita que os homens usem um pequeno galho de folhas por cima de uma orelha, ou que um galho seja mantido no ambiente, para espantar maus espíritos. Porém Tito um ladrãozinho as usa para roubar dinheiro
Desde a antiga Grécia, era usada para afastar doenças contagiosas. Os escravos africanos usavam-na contra mau-olhado. A Igreja, no início da era cristã, fazia raminhos de arruda para espargir água-benta nos fiéis.[carece de fontes?]
Na antiga Roma a arruda (ou alguma das espécies do gênero Ruta) era usada como tempero para diversos preparos.[3]
A arruda pode ser plantada utilizando as sementes colhidas, por estaquia ou por divisão de plantas adultas.[4]
Caso você já tenha algumas sementes, ou prefira começar deste jeito, ela deverá ser plantada a uma profundidade de 0,5 cm do solo, podendo ser tanto no local definitivo quanto em uma sementeira. Caso a escolha tenha sido pela sementeira, ela poderá ser transplantada assim que atingir cerca de 10 centímetros de altura.
Caso você já tenha uma arruda e queira realizar a propagação da mesma, basta escolher um ramo forte e saudável, enterrando-o parcialmente na terra. Desta maneira, o ramo criará raízes, formando assim uma nova planta.
E por último, caso você opte por realizar a propagação de uma planta já adulta, você poderá realizar a divisão desta planta. Como trata-se de uma planta que realiza o enraizamento de maneira fácil, você poderá separar alguns ramos de uma planta adulta e fazer o mesmo procedimento da estaquia.
A arruda (Ruta graveolens) é uma planta da família das Rutáceas.
Também é denominada arruda-fedida, arruda-doméstica, arruda-dos-jardins, ruta-de-cheiro-forte.
Subarbusto muito cultivado nos jardins em todo o mundo, devido às suas folhas, fortemente aromáticas, atinge até um metro de altura, apresentando haste lenhosa, ramificada desde a base. As folhas são alternas, pecioladas, carnudas, glaucas, compostas, de até 15 cm de comprimento. As flores são pequenas e amareladas. O fruto é capsular, de quatro ou cinco lobos, salientes e rugosos, abrindo-se superior e inteiramente em quatro ou cinco valvas.
A medicina popular indica-a nos casos de supressão da menstruação, por seu efeito fortemente emenagogo. Também possui efeitos abortivos, por causar fortes contrações uterinas que, por sua vez, podem provocar graves hemorragias, aborto e até a morte da mulher.
Suas folhas são utilizadas como chá com fins calmantes. Na forma de infusão (20 gramas para um litro de água), ou empregando-se as folhas secas em pó, combate os piolhos.
Uma crença popular de raiz africana, remontando aos tempos coloniais, dita que os homens usem um pequeno galho de folhas por cima de uma orelha, ou que um galho seja mantido no ambiente, para espantar maus espíritos. Porém Tito um ladrãozinho as usa para roubar dinheiro
Desde a antiga Grécia, era usada para afastar doenças contagiosas. Os escravos africanos usavam-na contra mau-olhado. A Igreja, no início da era cristã, fazia raminhos de arruda para espargir água-benta nos fiéis.[carece de fontes?]
Na antiga Roma a arruda (ou alguma das espécies do gênero Ruta) era usada como tempero para diversos preparos.
Vinska rutica (znanstveno ime Ruta graveolens) je splošno znana kot ruta. Je do 60 centimetrov visok prezimno trden zimzelen grm. Njene korenine so rumenorjave barve, razvejane ter vlaknaste. Steblo je okroglo in bledorumene barve, v drugem letu starosti začne leseneti, njegov sok pa lahko povzroči koprivnico[1][2][3]. Listi vinske rutice so majhni, zaokroženi, krpasti ter imajo oljne žleze, posušeni pa vsebujejo učinkovito snov za uničevanje klic in insektov. Cvetovi so nagubani, zelenkastorumene barve, odprejo pa se pozno poleti. Doma je na balkanskem polotoku.[4] Zdaj raste po celem svetu kot okrasna rastlina v vrtovih. Sinonimi zanjo so: bajrutca, bajrutica, petoprstnica, ruta, rutica, verand, veranda, vinska ruta, vinska rutca, virant, vrtana rutca...
Vinska rutica potrebuje dobro odcedno alkalno prst, ki je slabo do srednje rodovitna. Najbolje uspeva na odprti in sončni legi, prenaša pa tudi senco.
Za rutico pravijo, da spodbuja nastanek menstruacije in menstrualnih krčev. V Braziliji se uporablja kot ključna sestavina za domači zeliščni sirup proti kašlju, kot pijača s karameliziranim sladkorjem in medom.[5] Kulinarično uporabo ima če se jo uporablja zmerno, vedndar je zelo grenka in lahko pri nekaterih posameznikih povzroči hudo nelagodje v želodcu. Čeprav se je v nekdanjih časih veliko uporabljala, danes ni zel, ki bi ji pripisali sodoben okus, zato se je njena uporaba tekom 20. stoletja precej zmanjšala, tako da danes ni toliko znana javnosti in večini kuharjem ni na voljo v trgovinah z živili.[6] V veliki meri je bila uporabljena na starem Bližnjem vzhodu in rimski kuhinji. Listi in jagode rutice so pomemben del v Etiopiji. Kot aroma se uporablja v Grčiji in drugih Sredozemskih državah. V Istri ter v severni Italiji se uporablja kot priokus alkoholnim pijačam / rakiji v steklenicah [7].
Semena se lahko uporablja za kašo. Grenke liste lahko dodamo k jajcem, siru, ribam ali jih mešamo s temnimi olivami. Uporablja se tudi kot aromatik za posebne vrste omlete. V ljudski mediciji so jo uporabljali za zbristitev in ohranjanje vida, zbujanje teka, kot pomirjevalo, uspavalo, za krepitev uma, odganjanje vetrov, zdravljenje vnetega grla, astmo in bronhitis, blaženje premočnega bitja srca, vrtoglavico, varovanje pred kapjo, proti bradavica in zaščito pred čarovnijami. Danes naj bi se še uporabljala za blaženje glavobola, izboljšanje kapilarnih žil, preprečevanje zbiranja vode v telesu in kot eterično olje.
Vinska rutica je skozi zgodovino veljala predvsem kot rastlina, ki varuje pred boleznimi. V srednjem veku so z vejicami potresali tla, v upanju, da bi jih obvarovala pred kugo. Enak način uporabe so iznašli roparji, ki so slačili mrliče - da se ne bi nalezli smrtonosne bolezni, so uporabljali »kis štirih tatov«, v katerem je bila namočena ta rastlina. Leonardo da Vinci in Michelangelo pa sta zatrjevala, da jima metafizična moč, ki se skriva v vinski rutici, ostri vid ter drami ustvarjalni navdih.
Ruta se goji kot okrasno rastlino, kot nizko živo mejo. Listi se lahko uporabijo kot šopek. Ker večinoma mačkam ni všeč njihov vonj, se lahko uporablja kot svarilo za njih. Nekaterim gosenicam pa služi kot hrana.[8]
Vinska rutica (znanstveno ime Ruta graveolens) je splošno znana kot ruta. Je do 60 centimetrov visok prezimno trden zimzelen grm. Njene korenine so rumenorjave barve, razvejane ter vlaknaste. Steblo je okroglo in bledorumene barve, v drugem letu starosti začne leseneti, njegov sok pa lahko povzroči koprivnico. Listi vinske rutice so majhni, zaokroženi, krpasti ter imajo oljne žleze, posušeni pa vsebujejo učinkovito snov za uničevanje klic in insektov. Cvetovi so nagubani, zelenkastorumene barve, odprejo pa se pozno poleti. Doma je na balkanskem polotoku. Zdaj raste po celem svetu kot okrasna rastlina v vrtovih. Sinonimi zanjo so: bajrutca, bajrutica, petoprstnica, ruta, rutica, verand, veranda, vinska ruta, vinska rutca, virant, vrtana rutca...
Vinruta (Ruta graveolens) är en flerårig halvbuske som ursprungligen kommer från medelhavsområdet. Den blir ungefär en halvmeter hög. Bladen är mångflikiga och grågröna. Blommorna är gula. Vinruta luktar på ett lite speciellt sätt och smaken är bitter. Känsliga personer kan få allergiska symptom av växten.
Vinrutan har använts inom folkmedicinen, bland annat som skydd mot pest, som ögonmedicin och som medel för att förbättra synen. Den ansågs förbättra smaken på surt vin och har också använts som brännvinskrydda.
Bladen kan användas färska eller torkade som krydda i sallader och maträtter med ost, fisk och/eller ägg. Torkade vinrutefrukter är en av ingredienserna i den östafrikanska kryddblandningen berbere. I Etiopien är det dessutom vanligt att en kvist av färska blad läggs i kaffekoppen som en smaksättare.
Wikimedia Commons har media som rör Vinruta.
Vinruta (Ruta graveolens) är en flerårig halvbuske som ursprungligen kommer från medelhavsområdet. Den blir ungefär en halvmeter hög. Bladen är mångflikiga och grågröna. Blommorna är gula. Vinruta luktar på ett lite speciellt sätt och smaken är bitter. Känsliga personer kan få allergiska symptom av växten.
Vinrutan har använts inom folkmedicinen, bland annat som skydd mot pest, som ögonmedicin och som medel för att förbättra synen. Den ansågs förbättra smaken på surt vin och har också använts som brännvinskrydda.
Bladen kan användas färska eller torkade som krydda i sallader och maträtter med ost, fisk och/eller ägg. Torkade vinrutefrukter är en av ingredienserna i den östafrikanska kryddblandningen berbere. I Etiopien är det dessutom vanligt att en kvist av färska blad läggs i kaffekoppen som en smaksättare.
Ру́та запашна́[1] (ін. назви: рута садова, рута городня, рута пахуча) (R. graveolens L. = R. graveolens ssp. hortensis Gams. = Ruta hortensis Mill.) — багаторічна рослина з родини рутових (Rutaceae), отруйна. Флора Європи як прийняту назву подає саме R. graveolens L., а R. divaricata Ten. та R. hortensis Mill. подає як синоніми[2].
Трав'яниста сизувато-зелена гола рослина. Стебла прямостоячі, 20—60 см заввишки, розгалужені, при основі дерев'яніючі. Листки чергові, залозисто-крапчасті, яйцевидно-трикутні, 2—3-перисторозсічені, з видовженооберненояйцевидними цілокраїми або дрібнозарубчастими тупуватими частками, з яких середня більша і часто з виїмкою на верхівці. Квітки правильні, двостатеві, у верхівковому щитковидному суцвітті (верхня квітка в суцвітті п'ятичленна, решта — чотиричленні); пелюстки жовті, на верхівці з шоломиком, до основи раптово звужені в нігтик, угорі цілокраї або зубчасті. Плід — коробочка. Квітне у червні — липні.
Рута садова дико росте лише в Криму. В інших районах (переважно в південно-західній частині України) її культивують як декоративну, лікарську та етероносну рослину.
Для виготовлення ліків використовують свіжу або сушену траву рути (Herba Rutae graveolenis), зібрану в період цвітіння рослини.
Збирати руту треба в гумових рукавицях, бо свіжий сік рослини подразнює шкіру і спричинює опіки у вигляді водянистих пухирців (перша допомога в цьому випадку — зробити компрес із свіжих розтертих квіток нагідок лікарських) і навіть набряки (алергічна реакція настає через 20—24 години).
Сушать сировину під укриттям на вільному повітрі або в приміщенні, яке добре провітрюється. Штучне сушіння проводять при температурі, не вищій за 35°. Контролюючи хід сушіння, треба користуватися респіратором. Сухої трави виходить 20 %. Готову сировину зберігають без доступу прямого сонячного проміння у добре закритих банках або бляшанках.
Рослина офіцинальна у восьми країнах світу.
Особливістю хімічного складу рути садової є одночасна наявність алкалоїдів (0,2—1,4 %) і ефірної олії (у сушеній траві до 0,7 %), що в рослинному світі спостерігається не часто. Алкалоїди рути — похідні хіноліну, фурохіноліну та акрадину: скіміанін, кокусагінін, гравеолін-руталеїн, гравеолінін, фагарин, диктамнін, арборин, арборинін та ін. До складу ефірної олії входять кетони (метилгептилкетон, мєтилгексилкетон, метилоктилкетон, метилнонілкетон, альфа-нонанон та ін.), на які припадає 90 % від її загального складу, пінени, метилсаліцилат, альфа-нонілацетат, лимонен, цимол, бензальдегід, мірцен, елімол, ундеканон, цимен, цинеол, кумінальдегід, цитронелол, карвакрол, гваякол, линалоол, капронова, капралова, пальмітинова та анісова кислоти, ундециловий спирт та інші аліфатичні спирти. Крім алкалоїдів і ефірної олії, у траві рути є фурокумарини і кумарини (бергаптен, псорален, ксантотоксин, рутарин, рутамарин, рутаретин, ізоімператорин, ізопімпінелін, умбеліферон, герніарин, скополетин, рафноретин та ін.), флавоноїдний глікозид рутин, лігнан савінін, гравеоленова кислота, акроніцин, смолисті та інші речовини.
Рута садова — одна з популярних лікарських рослин. Багатий хімічний склад рослини зумовлює широкий спектр її лікувальних властивостей. Найважливішою властивістю рути є її здатність знімати спазми гладенької мускулатури травного тракту, жовчних і сечовивідних шляхів та периферичних кровоносних судин. Як наслідок знижується артеріальний тиск, уповільнюються серцеві скорочення, підвищується діурез, поліпшується відтік жовчі. Важливе терапевтичне значення має здатність рути ущільнювати стінки кровоносних судин, завдяки чому їхня резистентність та еластичність збільшуються, а ламкість і можливість ушкодження зменшуються.
Відмічено слабку седативну дію рути. Гіркі речовини, що є в рослині, збуджують виділення шлункового соку; фурокумарини підвищують чутливість шкіри до ультрафіолетового проміння; акроніцин виявляє протипухлинну активність.
Показаннями до призначення рути (per se або в суміші з іншими лікарськими рослинами) є бронхіальна астма, захворювання шлунково-кишкового тракту, що супроводяться спазмами, жовчнокам'яна хвороба, головні болі, пов'язані зі спазмами судин, атеросклероз, серцеві неврози, варикозне розширення вен, істерія, епілепсія, нервові розлади в клімактеричному періоді, імпотенція та наявність глистів (Ascaris lumbricoides).
Як еменагогічний засіб руту використовують при гіпоменструальному синдромі й альгоменореї. Найдоцільніша форма застосування — настойка, оскільки у спирті діючі речовини рути розчиняються краще.
Крім настойки, часто використовують холодний настій рослини. Застосовують руту і як зовнішній засіб. Настій використовують при запаленні повік і висипах на шкірі, а настойку — при ревматизмі, подагрі, невралгії й люмбаго.
В гомеопатії руту використовують при травмах м'язів, варикозних вузлах, запаленні очей та суглобовому ревматизмі.
Свіжа рослина містить від 0,1 до 0,15 % етерової олії, має глюкозид рутин, що діє як сильний гіпотенсивний засіб; вживають у гомеопатії. Культивують як декоративну, лікарську та етерову рослину.
В Україні рута оспівана у численних народних піснях, вона була символом чистоти, незайманості. Похідний прикметник «рутній», що засвідчений у деяких словниках, означає «незайманий»[3].
Ру́та запашна́ (ін. назви: рута садова, рута городня, рута пахуча) (R. graveolens L. = R. graveolens ssp. hortensis Gams. = Ruta hortensis Mill.) — багаторічна рослина з родини рутових (Rutaceae), отруйна. Флора Європи як прийняту назву подає саме R. graveolens L., а R. divaricata Ten. та R. hortensis Mill. подає як синоніми.
Vân hương[1][2] (tên khoa học: Ruta graveolens) là một loài thực vật có hoa trong họ Rutaceae. Loài này được Linnaeus miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.[3]. Một số tài liệu tiếng Việt cũng gọi loài này là "Cửu lý hương"[4] nhưng tên gọi này có thể đề cập tới một số loài khác.
Vân hương (tên khoa học: Ruta graveolens) là một loài thực vật có hoa trong họ Rutaceae. Loài này được Linnaeus miêu tả khoa học đầu tiên năm 1753.. Một số tài liệu tiếng Việt cũng gọi loài này là "Cửu lý hương" nhưng tên gọi này có thể đề cập tới một số loài khác.
В траве руты содержится эфирное масло (0,25—1,2 %; по другим данным, 0,1—0,15 %[3]), витамин С (156,6 мг%), дубильные вещества, фуранокумарины, алкалоиды и флавоноидный гликозид рутин.
В плодах обнаружены следы скиммиамина (0,018 %) и кокусагинина.
В корнях содержится кумарин, фурокумарины, алкалоиды, эфирное масло[4].
Разводится рута ради молодых листьев, которые идут как приправа к кушаньям, для посыпки бутербродов и в уксус (вкус, напоминающий чеснок или лук), а равным образом в качестве лекарства, для чего растение срезают перед самым цветением и затем сушат. В Средней полосе России рута вымерзает и разводится лишь как однолетнее растение. Высевается рута рано весной на семенную гряду, откуда пересаживается на постоянную гряду. Размножают руту делением кустов весной или черенками, разрезая и укореняя их в парниках, чтобы летом высадить на гряды.
Растение ядовито. В конце лета сок растения оставляет на коже следы пигментации и сильнейшие ожоги при воздействии солнечного света. Самолечение противопоказано[3].
Руководства по ароматерапии рекомендуют употреблять рутовое масло при болях головы и ушей, вывихах и ревматизме.
Руту душистую применяют в народной медицине при неврозах, как общеукрепляющее, антисептическое, противосудорожное[3].
В медицине применяется в качестве спазмолитика. Используется для лечения бессонницы, головной боли, неврозов и пр.
В индийской традиционной медицине используется как стимулирующее, антисептическое и абортивное средство[5].
芸香（學名：Ruta graveolens）[3]，別稱芸香草、小葉草、小香草、小葉香、雞鬼草、百應草、香草、臭草、臭艾、臭節草 、臭芙蓉、荆芥七及心臟草等[2][4][5][6][7]，為芸香科芸香屬植物[8]。本種種加詞 graveolens 意為「有強烈氣味的 」[9]。葉片的圓形裂片為扑克牌梅花圖案的來源[10]。
本種原產於地中海沿岸地區，現分佈中國、香港、台灣、 澳門及歐洲東南部[10]等地，多為人工栽培。喜生於氣候溫暖陽光充足及排水良好的地方[10]，耐寒，喜鹼性土壤生長亦能適應貧瘠土壤[11]，全年皆可透過種子或扞插法繁殖，於春、秋兩季為佳，每1公克約有570粒種子[8]。
芸香是一種多年生草本或亞灌木植物[10]，全株光滑[8]，無毛，粉綠色或藍綠色[12]，直立，分枝多[13]，具刺激性氣味，有油點，基部木質化，高約30[8]－100厘米[14]。根部發達，根皮淡硫黄色[5]。
葉為2－3回羽狀複葉，互生，深裂或全裂[14]，具葉柄，長約6－12厘米[14][15]；小葉卵形、倒卵形、倒卵狀長圓形、匙形或長披針形[8]，頂端圓形[13]，粉狀灰綠色或帶藍綠色[16]，全緣或微有鈍齒[11]，兩面具刺激氣味而明顯的油點[6][10][14]，長約5－30毫米，寬約2－5毫米，末回複葉小葉片狹長圓形或短匙形。[5]
花為聚繖花序，頂生[11]；花黃綠至金黃色[8]，直徑約2厘米[15]；花萼綠色[17]，4－5枚，細小[11]，宿存[17]，基部稍合生[15]；花瓣4－5枚，邊緣細撕裂呈流鬚狀[11][14][15]，流鬚狀裂片長約1－5毫米[18]，全緣或微有鈍齒[11]；雄蕊8－10枚[16]，與花瓣對生的4枚較短[15]，於花開初期貼附於花瓣壁上，另4枚比較長與萼片對生的雄蕊則斜露於花瓣之外[15]，於花盛開時全部並列一起，挺直且等長[19]；心皮3－5個，上部離生[15]；花柱短；花藥橢圓形[14]；子房常為4室，每室具多顆胚珠。[5]
果為蒴果，圓形[14]，向上著生[8]，灰褐色[17]，表皮具有黃色或黃褐色明顯而大小不等且凸起的油點[17]，頂端4－5裂[15]，成熟時由頂端開裂至中部，4－5室[16]長約6－10毫米。種子長圓狀腎形[15]，褐黑色，具稜[6]，多枚，種皮有瘤狀凸起 [6]，長約1.5毫米。[5]
本種具有刺激氣味，經曬乾後會散發牛奶香味，古時用於驅魔辟邪[6]，葉片經曬乾後是強力的殺蟲劑[10]。於食物、飲料或酒中加入少量，可以增加麝香的氣味[10]；廣東及港澳等地區民間會將芸香放入綠豆沙糖水之中，作為調味及有解毒功效[20][21][22]，廣東廣西民間也有在夏季使用芸香作為清涼飲品[23]；南歐地區會將嫩葉加入沙拉、乳酪中調味[10]；意大利渣釀白蘭地酒的過濾調味[8]。莖葉也常作為插花素材之用[6]。提煉出的精油是香料工業的原料[10]，亦可用於溫室內粉蝨等蟲害防治[8]。
本種以乾燥全草入藥，中藥名為臭草，藥用之名始載於《生草藥性備要》[13][23]，原文記載為「味苦、性寒。消百毒腫，散大瘡。理蛇傷，撞酒服效。」[13]，性寒，味微苦、辛 ，歸脾、胃經，藥材主產於中國廣東、廣西、福建、四川等地[23]，具清熱解毒、涼血散瘀、消暑去濕、利尿去濕、祛風活血及消腫等功效[7][23]，主治感冒發熱、 小兒惊風、小兒急性支氣管炎[5]、小兒支氣管黏膜炎[5]、小兒濕疹 [24]、熱毒瘡腫、風火牙痛[5]、風濕痺痛、胃痛[24]、疝氣痛[24]、小便不利、濕疹、痛經、經閉、泄瀉及跌打損傷等[7][23]，外用可將鮮品絞汁或搗敷[24]，可治瘡癤腫毒、蟲蛇咬傷等。現代藥理研究表明芸香具抗菌、抗炎、抗腫瘤、抗寄生蟲、抗氧化、抗生育、解痙、鎮痛及促進記憶力及有強化微血管等作用[10][23]，其抗痙攣的作用能用於治療高血壓、癲癇及腹痛等[10]。本種富含鐵質及礦物質[10]，臨床應用於肝熱頭痛、鼻血、腹脹、腹內蛔蟲及危急重病昏暈等治療之上[23]。本種亦可作興奮劑會導致流產[10]，孕婦及體弱者忌服[24]。莖及葉的浸泡液及酒精浸泡液，能對金黃色葡萄球菌及溶血性鏈球菌起抑制作用[5]。葉片的浸泡液可用於清洗眼部，有消除疲勞的作用，據說達文西及米開朗基羅皆曾使用芸香的葉片浸泡液清洗眼部，經曬乾後的葉片可作傷口殺菌劑[10]。種子可為驅蟲劑及鎮痙劑[5]。
由於本種可作為興奮刺激劑及具有毒性，如大量誤服，可引致胃痛、嘔心、嘔吐、腸胃炎、抽搐、出血、流產、意識模糊及甚至死亡[8][24]，尤其孕婦不宜服食，因會刺激子宮及神經系統。於歐洲及印度作為流產之用[25]。本種的汁液因含感光性化學成分呋喃香豆素，於陽光下接觸汁液有機會引發光毒性反應，導致皮膚紅腫起水泡、色素增加及表皮增厚等[23]，並含有檸檬油、桉油精及香豆素等可致敏成份，應避免直接接觸其汁液[8][26]。
芸香（學名：Ruta graveolens），別稱芸香草、小葉草、小香草、小葉香、雞鬼草、百應草、香草、臭草、臭艾、臭節草 、臭芙蓉、荆芥七及心臟草等，為芸香科芸香屬植物。本種種加詞 graveolens 意為「有強烈氣味的 」。葉片的圓形裂片為扑克牌梅花圖案的來源。
ヘンルーダ（オランダ語: wijnruit [ˈʋɛinrœyt]）はミカン科の常緑小低木。日本語の「ヘンルーダ」はオランダ語に由来する。「ルー」（rue）あるいは「コモンルー」（common rue）とも呼ばれる。学名はRuta graveolens 。
地中海沿岸地方の原産で、樹高は50cmから1m位。葉は、青灰色を帯びたものと黄色みの強いもの、斑入り葉のものなどがあるが、対生し、二回羽状複葉で、サンショウを少し甘くしたような香りがある。丸みを帯びたなめらかな葉がレース状に茂り「優雅なハーブ」と呼ばれる[1]。花は夏咲きで、黄色の4-5弁の花で、あまり観賞価値はない。
江戸時代に渡来し、葉に含まれるシネオールという精油成分が通経剤・鎮痙剤・駆虫剤などに利用され、料理の香りづけにも使われていたが、ウルシのように接触するとかぶれる[1]など毒性があるとされ、今はほとんどその目的には使われていない。精油として採取されたルー油はグラッパなどの香り付けに使われている[2]。
漢字では芸香（うんこう）と書き、しおりに使うと本の虫食いを防ぐと言われた。古くは書斎を芸室（うんしつ）ともいった。
「眼鏡のハーブ」と呼ばれるほど視力を高める効果があると信じられていた。そのため、古代ローマでは、画家はこれを大量に食べたという[3]。 しかし、紀元1世紀にディオスコリデスは妊娠中の内服の危険性について警告している。
ヘンルーダは、春の彼岸過ぎにタネをまいて育てる。乾燥に強いが、半耐寒性で、高温多湿にもやや弱い。
なお、ミカン科はラテン語でRutaceaeといい、ヘンルーダ属（Ruta）が科を代表する属（模式属）になっているため、かつては日本語でも「ヘンルーダ科」と呼ばれていたが、日本人にとってはヘンルーダよりみかんの方が身近な植物であるため、1960年代半ばから、ミカン科と呼ぶようになった。
アサ · アンゼリカ · イノンド · イングリッシュラベンダー（英語版） · エパソーテ · オレガノ · カレーリーフ · クルマバソウ（英語版） · コショウソウ · コリアンダー (シアントロ) · シシリー · シソ · シソクサ（英語版） · ジンブー（英語版） · スイバ · セージ · セイボリー · タイバジリコ（英語版） · タイホーリーバジル · タイム · タラゴン · チャービル · チャイブ · ドクダミ · ナギナタコウジュ · バジル · パセリ · ヒソップ · ピペルアウリツム（英語版） · ベトナムコリアンダー（英語版） · ヘンルーダ · ボリビアンコリアンダー（英語版） · ボルド（英語版） · マジョラム · ミツバ · ミント · メキシカンコリアンダー (ロングコリアンダー)（英語版） · ルリジサ · レモンバーム · レモンバーベナ · レモンマートル · ローリエ · レモングラス · ローズマリー · ラベージ
アサフェティダ · アジョワン · アナルダナ · アニス · アムチュール (マンゴーパウダー) · アリゲーターペッパー · アレッポペッパー · イノンド · ウコン · オールスパイス · カイエンペッパー · カシア · ガジュツ · カラシナ · カホクザンショウ · カルダモン · キャラウェイ · クスノキ · クミン · クラチャイ · クローブ · クロガラシ · 黒カルダモン · ケシノミ · コクム · コショウ · ゴマ · コリアンダー · サッサフラス · サフラン · サルサパリラ · 塩 · シトラスピール シナモン · シヌスモーレ · ジュニパーベリー · ショウガ · 小ガランガル · シロガラシ · スペインカンゾウ · セリムグレイン · セロリ · タスマニアペッパー · タマリンド · チャロリー · 陳皮 · 唐辛子 · トウシキミ · トンカ豆 · ナツメグ · ナンキョウソウ · ニオイクロタネソウ · ニンニク · バーベリー · ゴルパー · バニラ · パプリカ · パラダイスグレイン · バンウコン · ヒッチョウカ · ヒハツ · ヒハツモドキ · フェヌグリーク · フェンネル · ブラジリアンペッパー · ブラッククミン · ブラックライム · ホースラディッシュ · マウラブチェリー · マラバスラム · メース · ラドゥニ · リツェアクベバ · ローズ · ワサビ
アドジカ · アドヴィエ · エルブ・ド・プロヴァンス · オールドベイシーズニング · カーメリスネリ · ガーリックソルト · ガラムマサラ · カレー粉 · キャトルエピス · クラブボイル · 五香粉 · ザーター · シーズンドソルト · 七味唐辛子 · ジャークスパイス · セイボリー · タビル · タンドリーマサラ · チャートマサラ · チャウンク · チュニジアンファイブスパイス · チリパウダー · バハラット · ハリッサ · バルバレ · ハワイジ · パンチフォロン · ファインハーブ · ブーケガルニ · ブクヌ · ペルシャード · マサラ · ミックススパイス · ミトミタ · レモンペッパー · パンプキンパイスパイス · レカードロジョ
ヘンルーダ（オランダ語: wijnruit [ˈʋɛinrœyt]）はミカン科の常緑小低木。日本語の「ヘンルーダ」はオランダ語に由来する。「ルー」（rue）あるいは「コモンルー」（common rue）とも呼ばれる。学名はRuta graveolens 。
地中海沿岸地方の原産で、樹高は50cmから1m位。葉は、青灰色を帯びたものと黄色みの強いもの、斑入り葉のものなどがあるが、対生し、二回羽状複葉で、サンショウを少し甘くしたような香りがある。丸みを帯びたなめらかな葉がレース状に茂り「優雅なハーブ」と呼ばれる。花は夏咲きで、黄色の4-5弁の花で、あまり観賞価値はない。
江戸時代に渡来し、葉に含まれるシネオールという精油成分が通経剤・鎮痙剤・駆虫剤などに利用され、料理の香りづけにも使われていたが、ウルシのように接触するとかぶれるなど毒性があるとされ、今はほとんどその目的には使われていない。精油として採取されたルー油はグラッパなどの香り付けに使われている。
漢字では芸香（うんこう）と書き、しおりに使うと本の虫食いを防ぐと言われた。古くは書斎を芸室（うんしつ）ともいった。
「眼鏡のハーブ」と呼ばれるほど視力を高める効果があると信じられていた。そのため、古代ローマでは、画家はこれを大量に食べたという。 しかし、紀元1世紀にディオスコリデスは妊娠中の内服の危険性について警告している。
ヘンルーダは、春の彼岸過ぎにタネをまいて育てる。乾燥に強いが、半耐寒性で、高温多湿にもやや弱い。
なお、ミカン科はラテン語でRutaceaeといい、ヘンルーダ属（Ruta）が科を代表する属（模式属）になっているため、かつては日本語でも「ヘンルーダ科」と呼ばれていたが、日本人にとってはヘンルーダよりみかんの方が身近な植物であるため、1960年代半ばから、ミカン科と呼ぶようになった。
운향(芸香)은 운향과의 상록 작은떨기나무이다. 일본어인 "헨루다(ヘンルーダ)"는 화란어인 wijnruit([ˈʋɛinrœyt])로 유래되다. "루"(rue) 혹은 "코먼 루"(common rue)로도 불리다. 학명은 Ruta graveolens.
지중해 연안 지방이 원산지이고 나무 높이는 50cm에서 1m정도이다. 그 잎은 청회색을 띤 것과 노란 빛이 짙은 것, 점박이 잎을 갖는 것 등이 있는데 마주나기로 두번 깃꼴 겹잎이고 초피나무를 좀 달게 한 듯한 냄새가 있다. 둥긋함을 뗘 미끈한 잎이 레이스모양으로 우거져서 "우아한 허브"로 불리다.[1] 그 꽃은 여름꽃이며 노란 4-5판 꽃인데 그다지 관상가치는 없다.
에도 시대에 들어오고 그 잎에 포한되는 시네올라는 정유성분이 통경제·진경제·구충제 등으로 이용되며 요리에 냄새를 더하기에도 쓰였었지만, 옻나무와 같이 살에 닿으면 염증을 일으키는[1] 등 독성이 있는 것으로 보여서, 지금은 거의 그 목적에는 쓰이지 않다. 정유(精油)로 채취된 루유( -油)는 그라파 등 냄새를 더하기로 쓰이다.[2]
운향(芸香)은 서표로 쓰면 벌레가 책 먹는 것을 막다고 한다. 옛날은 서재(書齋)를 "운실(芸室)"라고도 했다.
"안경의 허브"로 불릴 만큼 시력을 높일 효과가 있다고 믿어져 있었다. 그 때문 고대 로마에서는 화가들은 이것을 대량 먹었었다고 한다.[3] 그러나 서력 기원 1세기에 디오스코리데스는 임신중 내복의 위험성에 대하여 경고해 있다.
운향(芸香)은 춘분 후 3일 정도가 간 즈음에 씨를 뿌리기로 기루다. 건조에 강하나 반내한성이며 고온다습에도 좀 약하다.
한편 운햔과(芸香科)는 라틴어(학명)에서 Rutaceae라고 해서 루타속(Ruta)이 이 과를 대표하는 속(모식속)이 돼 있는 때문 일찍이 일본어에서는 "헨루다과"라고 불렸었지만 일본 사람에게는 헨루다보다 미칸(ミカン/みかん(蜜柑))이 친근한 식물인 때문, 1960년대 가운데 즘부터 "미칸과(ミカン科)"라고 부르게 됐다.
운향(芸香)은 운향과의 상록 작은떨기나무이다. 일본어인 "헨루다(ヘンルーダ)"는 화란어인 wijnruit([ˈʋɛinrœyt])로 유래되다. "루"(rue) 혹은 "코먼 루"(common rue)로도 불리다. 학명은 Ruta graveolens.
지중해 연안 지방이 원산지이고 나무 높이는 50cm에서 1m정도이다. 그 잎은 청회색을 띤 것과 노란 빛이 짙은 것, 점박이 잎을 갖는 것 등이 있는데 마주나기로 두번 깃꼴 겹잎이고 초피나무를 좀 달게 한 듯한 냄새가 있다. 둥긋함을 뗘 미끈한 잎이 레이스모양으로 우거져서 "우아한 허브"로 불리다. 그 꽃은 여름꽃이며 노란 4-5판 꽃인데 그다지 관상가치는 없다.
에도 시대에 들어오고 그 잎에 포한되는 시네올라는 정유성분이 통경제·진경제·구충제 등으로 이용되며 요리에 냄새를 더하기에도 쓰였었지만, 옻나무와 같이 살에 닿으면 염증을 일으키는 등 독성이 있는 것으로 보여서, 지금은 거의 그 목적에는 쓰이지 않다. 정유(精油)로 채취된 루유( -油)는 그라파 등 냄새를 더하기로 쓰이다.
운향(芸香)은 서표로 쓰면 벌레가 책 먹는 것을 막다고 한다. 옛날은 서재(書齋)를 "운실(芸室)"라고도 했다.
"안경의 허브"로 불릴 만큼 시력을 높일 효과가 있다고 믿어져 있었다. 그 때문 고대 로마에서는 화가들은 이것을 대량 먹었었다고 한다. 그러나 서력 기원 1세기에 디오스코리데스는 임신중 내복의 위험성에 대하여 경고해 있다.
운향(芸香)은 춘분 후 3일 정도가 간 즈음에 씨를 뿌리기로 기루다. 건조에 강하나 반내한성이며 고온다습에도 좀 약하다.
한편 운햔과(芸香科)는 라틴어(학명)에서 Rutaceae라고 해서 루타속(Ruta)이 이 과를 대표하는 속(모식속)이 돼 있는 때문 일찍이 일본어에서는 "헨루다과"라고 불렸었지만 일본 사람에게는 헨루다보다 미칸(ミカン/みかん(蜜柑))이 친근한 식물인 때문, 1960년대 가운데 즘부터 "미칸과(ミカン科)"라고 부르게 됐다.
.JPG)
.svg)
