Beta vulgaris subsp. vulgaris

Ten artykuł dotyczy buraka liściowego. Zobacz też: Burak (ujednoznacznienie).

Burak liściowy, boćwina, mangold, kapusta rzymska, burak szpinakowy – grupa kultywarów buraka zwyczajnego. Roślina uprawiana dla liści jako jednoroczna. Wywodzi się z basenu Morza Śródziemnego.

Morfologia

Liście

Podobne do liści buraka ćwikłowego czy cukrowego. U niektórych odmian nerwy liściowe są błyszczące, barwy biało-srebrnej. Blaszki liściowe na brzegach zagięte do dołu i silniej niż u innych gatunków z rodzaju Beta pofalowane, mogą być gładkie lub pomarszczone. Poszczególne odmiany charakteryzują się różnorodnością barw blaszek liściowych od bladozielonego, przez ciemnozielony do purpurowo fioletowego, zaś ogonki liściowe grubości do 4 cm mogą mieć barwę białą, zieloną, różową, czerwoną, krwistoczerwoną, a nawet żółtą i pomarańczową.

Korzeń

Walcowaty, długi, silnie rozgałęziony, w zależności od odmiany o skórce biało-żółtawej i białym miąższu lub czerwono zabarwiony.

Budowa kwiatów i owoców jest taka sama jak u buraka ćwikłowego.

Nasiona

Boćwiny są podobne jak u buraka ćwikłowego. Materiałem siewnym są kłębki barwy brązowawej, szarobrązowej lub czarno brązowej. Nasienie ma około 3 mm długości, 2 mm szerokości i 1,5 mm grubości. Masa 1000 kłębków wynosi 12-25 g, które zachowują zdolność kiełkowania 4-6 lat. Czas od wysiewu do skiełkowania wynosi około 14 dni i może odbywać się w temperaturze od 5 do 30 °C.

Zmienność

Wyróżnia się dwie grupy kultywarów^[2]:

• boćwina zwyczajna, lub boćwina właściwa; z jej liści przyrządza się zupy, surówki i sałatki; uprawiana jest w niektórych rejonach świata także jako pasza,
• boćwina szerokoogonkowa lub boćwina kardonowa; ma bardzo szerokie ogonki liściowe, które są jadane, podobnie, jak szparagi.

Wartości odżywcze

Wartości odżywcze części jadalnych w 100 g^[3] Kalorie 18 Białko 2,1 g Tłuszcz 0,5 g Węglowodany 5,5 g Błonnik pokarmowy 4,4 g Sód 5mg Potas 548mg Wapń 97mg Żelazo 2,2mg Magnez 43mg Witamina E 1,66mg Tiamina 0,080mg Ryboflawina 0,080mg Niacyna 0,40mg Witamina C 34,0mg

Zastosowanie

• Roślina uprawna – uprawiana jako warzywo. Znajduje się w rejestrze roślin uprawnych Unii Europejskiej.
• Sztuka kulinarna – blaszki liściowe spożywa się po ugotowaniu, przygotowane jak szpinak, blanszowane można wykorzystać do przygotowania gołąbków z farszem mięsnym lub rybnym, nadają się również do mrożenia. Ogonki liściowe przygotowuje się jak szparagi lub można je kwasić, a także przyrządzać jak fasolę szparagową. Surowe młode liście nadają się jako dodatek do sałatek jarzynowych.

Przypisy

Bibliografia

1. Eugeniusz Kołota, Katarzyna Adamczewska-Sowińska. Burak ćwikłowy i liściowy. Hortpress 2006, ss. 80, ​ISBN 83-89211-72-6​.