Dryopteris carthusiana, ye una especie de felechu nativu de los montes en tol Reinu Holárticu.
Ye un tetraploide d'orixe híbridu, unu de los padres sería Dryopteris entemedia, y una especie desconocida, aparentemente estinguida Dryopteris semicristata, que tamién ye'l presuntu padre del híbridu Dryopteris cristata.
Esti felechu confundir de cutiu con delles otres especies de felechos, incluyíes D. Entemedia, D. campyloptera, y D. expansa. Ye especialmente y llargamente compartíu l'hábitat de D. Entemedia , pero los dos pueden ser estremaos pol foliolu más internu na parte inferior del pabellón auricular inferior: esti foliolu ye más llargu que los axacentes en D. carthusiana, pero más curtia o inclusive en D. Entemedia . D. carthusiana ye una especie de sub-árbol de fueya perenne, les sos fueyes sobreviven n'iviernos nidios pero muerren nos duros iviernos.
Úsase como vermífugo, con aiciones similares a Dryopteris filix-mas pero más fuertes.[1]
Dryopteris carthusiana describióse por (Vill.) H.P.Fuchs y espublizóse en Bulletin de la Société Botanique de France 105(7–8): 339 in obs. 1959.[2]
Dryópteris: nome xenéricu que remanez del griegu dryopterís = nome d'un felechu. En Dioscórides, de felechu (gr. pterís) que naz sobre los carbayos (gr. drys)]
carthusiana: epítetu
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. Dryopteris carthusiana, ye una especie de felechu nativu de los montes en tol Reinu Holárticu.
İynəcikli qıjı (lat. Dryopteris spinulosa)[1] — ayıdöşəyi cinsinə aid bitki növü.[2]
Rhedynen a gaiff ei thyfu'n aml ar gyfer yr ardd yw Marchredynen gul sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Dryopteridaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Dryopteris carthusiana a'r enw Saesneg yw Narrow buckler-fern.[1] Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Marchredynen Gul, Marchredynen Eddïog.
Mae'r planhigyn hwn yn hen, credir iddo esblygu i'w ffurf bresennol oddeutu 100 miliwn o flynyddoedd yn ôl.[2]
Rhedynen a gaiff ei thyfu'n aml ar gyfer yr ardd yw Marchredynen gul sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Dryopteridaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Dryopteris carthusiana a'r enw Saesneg yw Narrow buckler-fern. Ceir enwau Cymraeg eraill ar y planhigyn hwn gan gynnwys Marchredynen Gul, Marchredynen Eddïog.
Mae'r planhigyn hwn yn hen, credir iddo esblygu i'w ffurf bresennol oddeutu 100 miliwn o flynyddoedd yn ôl.
Kapraď osténkatá (Dryopteris carthusiana) je druh kapradiny patřící do čeledi kapraďovité (Dryopteridaceae).
Nepříliš hustě trsnaté vytrvalé byliny s vystoupavým nebo poléhavým oddenkem. Oddenek je dlouhý až 12 cm a silný 2–3 cm. Listy zpravidla přezimující, v obrysu podlouhle kopinaté až vejčité, na vrcholu špičaté, na bázi náhle uťaté. Čepel je 25–80 cm dlouhá a 5–20 cm široká, tuhá, 3–4krát zpeřená. Lístky jsou kopinaté až vejčité, dolní asymetrické, všechny po okraji ostnitě pilovitě zubaté. Řapík stejně dlouhý jako čepel, roztroušeně porostlý hnědými jednobarevnými plevinami dlouhými do 1 cm. Výtrusnicové kupky 0,5–1,0 mm v průměru, ostěra lysá, okrouhle ledvinitá. Spory jsou zralé od července do září.
Kapraď osténkatou lze nejsnáze zaměnit s kapradí rozloženou (Dryopteris dilatata), která je v ČR rovněž hojná. Kapraď rozloženou lze odlišit mj. podle plevin na řapíku, které jsou delší a mají výrazné tmavé žebro.
Vyskytuje se v Evropě (v jižních oblastech chybí), Malé Asii, na Kavkaze, západní Sibiři a rovněž v Severní Americe. V České republice se téměř na celém území vyskytuje hojně. Pouze v nejvyšších horských polohách roste ojediněle nebo úplně chybí.
Velmi hojný druh, roste především v humózních vlhčích lesích (především bučiny). Dále suťové lesy, lužní lesy, křoviny, břehy potoků a rybníků, skalnaté svahy, kamenité svahy nebo může růst ve štěrbinách starých zdí.
Obrázky, zvuky či videa k tématu kapraď osténkatá ve Wikimedia Commons
Kapraď osténkatá (Dryopteris carthusiana) je druh kapradiny patřící do čeledi kapraďovité (Dryopteridaceae).
Der Gewöhnliche Dornfarn (Dryopteris carthusiana, Syn.: Dryopteris spinulosa), auch Karthäuserfarn oder meist Dorniger Wurmfarn genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Wurmfarne (Dryopteris) innerhalb der Familie der Wurmfarngewächse (Dryopteridaceae). Sie ist auf der Nordhalbkugel weitverbreitet.
Der Gewöhnliche Dornfarn wächst als sommergrüne, ausdauernde krautige Pflanze. Die überhängenden Wedel sind in Rosetten angeordnet. Die Blattwedel sind in Blattstiel sowie -spreite gegliedert und weisen eine Länge von bis zu 90 Zentimetern auf. Der Blattstiel ist etwa so lang wie die eiförmig-lanzettliche Spreite und mit hellbraunen Schuppen besetzt. Die Blattspreite ist doppelt bis dreifach gefiedert und jung gelbgrün, später graugrün. Die Fiederchen sind am Rand stachelspitzig gesägt. Die Sporenbehälter sitzen zweireihig auf der Unterseite der sporentragenden Wedel.
Die Chromosomenzahl des allotetraploiden Gewöhnlichen Dornfarn beträgt 2n = 164. Zwei seiner Genome stammen von Dryopteris intermedia, einer nordamerikanischen Art. Von welcher Art die beiden andern Genome stammen, ist noch unbekannt. Sie entsprechen vermutlich den zwei noch unbekannten Genomen vom Kammfarn (Dryopteris cristata).
Der Gewöhnliche Dornfarn ist dem Breitblättrigen Dornfarn recht ähnlich, besonders wenn die Wedel jung und noch ohne Sporenbehälter sind. Der beste Unterschied sind die Schuppen am Blattstiel; sie sind beim Gewöhnlichen Dornfarn nur hellbraun und haben keinen dunkelbraunen Mittelteil.
Sein Areal umfasst Europa und Nordamerika und reicht von West- sowie Nordasien bis zum Baikalsee.
Der Gewöhnliche Dornfarn kommt in schattigen Wäldern, sowohl in Eichen- und Kiefernwäldern als auch in Erlenbrüchen und am Rand von Mooren vor. Er gedeiht am besten auf nährstoffarmen, sauren, sandigen Böden und wächst auch auf Baumstümpfen oder am Fuß von Baumstämmen, besonders im Erlenwald. Er gedeiht von der Ebene bis in die subalpine Höhenstufe. In den Allgäuer Alpen steigt er bis zu einer Höhenlage von etwa 1300 Metern auf.[1] Der Gewöhnliche Dornfarn wächst oft in Pflanzengesellschaften der Verbände Alnion, Alno-Ulmion, Quercion roboris, der Unterverbände Frangulo-Rubenion, Luzulo-Fagenion, aber auch epiphytisch.[2]
Das Artepitheton carthusiana ist vom Fundort des Typusmaterial dem Gebiet der Grande Chartreuse bei Grenoble, dem Zentrum des Karthäuserordens, abgeleitet. Die Erstveröffentlichung erfolgte 1786 durch Dominique Villars als Polypodium carthusianum in Histoire des plantes du Dauphiné, Band 1, S. 292. Die Neukombination zu Dryopteris carthusiana (Vill.) H.P.Fuchs wurde 1959 durch Hans Peter Fuchs in Bull. Soc. Bot. France, Band 105, S. 339 veröffentlicht.[3] Synonyme für Dryopteris carthusiana (Vill.) H.P.Fuchs sind: Aspidium spinulosum (O.F.Müll.) Sw., Dryopteris spinulosa (O.F.Müll.) Kuntze, Polystichum spinulosum (O.F.Müll.) Lam. & DC., Thelypteris spinulosa (O.F.Müll.) Nieuwl.[3]
Der Gewöhnliche Dornfarn (Dryopteris carthusiana, Syn.: Dryopteris spinulosa), auch Karthäuserfarn oder meist Dorniger Wurmfarn genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Wurmfarne (Dryopteris) innerhalb der Familie der Wurmfarngewächse (Dryopteridaceae). Sie ist auf der Nordhalbkugel weitverbreitet.
Dryopteris carthusiana is a species of fern native to damp forests throughout the Holarctic Kingdom. It is known as the narrow buckler-fern in the United Kingdom,[2] and as the spinulose woodfern in North America.[3]
It is a tetraploid of hybrid origin, one parent being Dryopteris intermedia, known in North America as the intermediate wood fern, and an unknown, apparently extinct species dubbed Dryopteris semicristata, which is also the presumed parent of the hybrid-origin Dryopteris cristata.
This fern is often confused with several other wood fern species, including D. intermedia, D. campyloptera, and D. expansa. It especially extensively shares the range of D. intermedia, but the two may be distinguished by the innermost pinnule on the bottom side of the bottom pinna: this pinnule is longer than the adjacent pinnules in D. carthusiana, but shorter or even in D. intermedia. D. carthusiana is a sub-evergreen species, its fronds surviving mild winters but dying back in harsh winters.
It is known to be able to use artificial light to grow in places which are otherwise devoid of natural light, such as Niagara Cave. [4]
Dryopteris carthusiana is a species of fern native to damp forests throughout the Holarctic Kingdom. It is known as the narrow buckler-fern in the United Kingdom, and as the spinulose woodfern in North America.
It is a tetraploid of hybrid origin, one parent being Dryopteris intermedia, known in North America as the intermediate wood fern, and an unknown, apparently extinct species dubbed Dryopteris semicristata, which is also the presumed parent of the hybrid-origin Dryopteris cristata.
Showing sori and leaflet shape This fern is often confused with several other wood fern species, including D. intermedia, D. campyloptera, and D. expansa. It especially extensively shares the range of D. intermedia, but the two may be distinguished by the innermost pinnule on the bottom side of the bottom pinna: this pinnule is longer than the adjacent pinnules in D. carthusiana, but shorter or even in D. intermedia. D. carthusiana is a sub-evergreen species, its fronds surviving mild winters but dying back in harsh winters.
It is known to be able to use artificial light to grow in places which are otherwise devoid of natural light, such as Niagara Cave.
A nature print of Dryopteris carthusiana
Dryopteris carthusiana, es una especie de helecho nativo de los bosques en todo el Reino Holártico.
Es un tetraploide de origen híbrido, uno de los padres sería Dryopteris intermedia, y una especie desconocida, aparentemente extinta Dryopteris semicristata, que también es el presunto padre del híbrido Dryopteris cristata.
Este helecho se confunde a menudo con varias otras especies de helechos, incluidas D. intermedia, D. campyloptera, y D. expansa. Es especialmente y ampliamente compartido el hábitat de D. intermedia , pero los dos pueden ser distinguidos por el foliolo más interno en la parte inferior del pabellón auricular inferior: este foliolo es más largo que los adyacentes en D. carthusiana, pero más corta o incluso en D. intermedia . D. carthusiana es una especie de sub-árbol de hoja perenne, sus hojas sobreviven en inviernos suaves pero mueren en los duros inviernos.
Se usa como vermífugo, con acciones similares a Dryopteris filix-mas pero más fuertes.[1]
Dryopteris carthusiana fue descrita por (Vill.) H.P.Fuchs y publicado en Bulletin de la Société Botanique de France 105(7–8): 339 in obs. 1959.[2]
Dryópteris: nombre genérico que deriva del griego dryopterís = nombre de un helecho. En Dioscórides, de helecho (gr. pterís) que nace sobre los robles (gr. drys)]
carthusiana: epíteto
Dryopteris carthusiana, es una especie de helecho nativo de los bosques en todo el Reino Holártico.
Ohtene sõnajalg (Dryopteris carthusiana L.) on sõnajalaliste sugukonda sõnajala perekonda kuuluv taimeliik.[1]
Ohtese sõnajala teised nimed on kõrbe sõnajalg, okas-sõnajalg.[1] Oma nime sai tänu tema iseloomulikule määramistunnusele: lehe serval asuva hamba tipul on ogaterav ohe.[2]
Mitmeaastane taim kõrgusega 30 kuni 80 cm. [3]
Eoslad paiknevad kahe reana eoskuhjades ülemistel lehekestel. Eoskuhjad on kaetud väike looriga. Ohtese sõnajala eosed on pruunid, neerukujulised, peenikeste nõelakujuliste paksenditega. Eoseid moodustab juulis-augustis.[1]
Lehed on kahelisulgjad, helerohelised, jäigad ja püstised ning paiknevad tihedate kimpudena. Lehekesed on munakujulised kuni pikliksüstjad.[3] Lehekeste alumine paar on vastamisi asetsev ja võrreldes teistega natuke rohkem eemaldunud, teised vahelduvalt. Lehekeste servad on ogateravate hammastega. Leheroots on pikk (umbes laba pikkune) ja peenike, mis on roheka või kollaka värvusega. Leherootsu ülemine osa on sügavalt rennikujuline ja seal on vähe sõkalsoomuseid, alumisel osal on aga rohked ühtlaselt värvunud kahvatupruunide sõkalsoomused.[1]
Varreks on risoom.[3] Risoom on lühike, paikneb mullas horisontaalselt või poolviltu. Risoomi nooremad osad on kaetud sõkalsoomustega, vanemad osad on aga üsna tihedalt kaetud vanade lehtede tüügastega.[1]
Kuna risoom on päris lühike, paljuneb peamiselt eoste abil. Eostest areneb kahesuguline eelleht. Eellehe alumisel küljel arenevad emas- ja isassuguorganid, millest hiljem valmivad sugurakud. Uus taim areneb viljastunud munarakust.[1]
Taim sisaldab fenoolseid ühendeid ja antotsüaane. Lehtedest on leitud eeterlikku õli.[4]
Kasvab võsastikes ja poolniisketes metsades. On levinud Põhja- ja Kesk-Euroopas, Ida- ja Lääne-Siberis, Kesk-Aasia mäestikes ja Põhja-Ameerika idaosas. Sageli leidub Eestis.[1]
Ravimtaimena ekstrakti valmistamiseks kasutatakse ohtese sõnajala risoomi.[5] See saab aidata pael- ja laiusside vastu. Risoomis sisalduvad toimeained on samad kui maarja-sõnajalal, aga arvatakse, et ohtese sõnajala risoomis on neid palju rohkem. Ravimi annustamisel on vaja olla ettevaatlik ja täpne, kuna on võimalik saada mürgistuse. Halvematel juhtudel võib mürgistus lõppeda naha ja limaskestade siniseksvärvumise, teadvusetuse, õhupuuduse ning surmaga. Kergematel juhtudel esineb peavalu, oksendamine ja kõhulahtisus.[1]
Kasvatatakse ilutaimena.[5]
Ohtene sõnajalg (Dryopteris carthusiana L.) on sõnajalaliste sugukonda sõnajala perekonda kuuluv taimeliik.
Ohtese sõnajala teised nimed on kõrbe sõnajalg, okas-sõnajalg. Oma nime sai tänu tema iseloomulikule määramistunnusele: lehe serval asuva hamba tipul on ogaterav ohe.
Metsäalvejuuri (Dryopteris carthusiana, syn. D. spinulosa) on yleinen saniainen. Laji on saanut tieteellisen nimensä 1700-luvun saksalaisen kasvitieteilijän Johann Friedrich Cartheuserin mukaan.[1]
Metsäalvejuuren lyhyt maavarsi on pysty tai vaakasuora sekä tiheitten ja usein liuskaisten suomujen peittämä. Maavarresta kohoaa kimppuina jokseenkin pystyjä lehtiä, jotka kasvavat 30–50 senttimetriä korkeiksi. Lehden ruoti on noin lehtilavan pituinen ja vaaleanruskeiden, leveänpuikeiden suomujen peittämä. Lehtilapa on kapeanpuikea, kahteen tai kolmeen kertaan parilehdykkäinen ja alta nystykarvaton. Lehdyköiden muoto vaihtelee kolmiomaisen puikeista kapeanpuikeisiin. Lehdykät ovat lyhytruotisia, pikkulehdykät pariosaisia tai -jakoisia. Itiöpesäkeryhmät sijaitsevat lehdyköiden alapuolella ja ovat pyöreitä ja munuaismaisen katesuomun peittämiä. Suomessa metsäalvejuuren itiöt kypsyvät heinä-elokuussa.[2] Itiöpesäkkeettömät lehdet talvehtivat yleensä vihreinä, maata vasten painuneina. Keväällä nämä lehdet auttavat kasvin nopeasti uuteen kasvuun, mutta jäävät maanmyötäiseksi ja kuihtuvat alkukesästä.[3]
Metsäalvejuuri muistuttaa paljon isoalvejuurta (D. expansa) ja etelänalvejuurta (D. dilatata).[4]
Metsäalvejuuri voi risteytyä korpialvejuuren (D. cristata), etelänalvejuuren ja isoalvejuuren kanssa.[1][5]
Metsäalvejuurta kasvaa lähes koko Euroopassa Pohjois-Espanjasta pitkälle Keski-Venäjälle ja edelleen Aasian puolella Länsi-Siperiaan saakka. Laji puuttuu kuitenkin Portugalista, suurimmasta osasta Espanjaa, Etelä-Italiasta, -Kreikasta ja -Ukrainasta sekä mantereen aivan pohjoisimmista osista ja Islannista. Pohjois-Amerikassa metsäalvejuurta tavataan mantereen keski- ja itäosissa, missä kasvaa lähinnä lajin paikallisia muunnoksia var. intermedia ja var. fructuosa.[5] Suomessa metsäalvejuuri on hyvin yleinen laji Etelä-Lappia myöten. Pohjoisempana se harvinaistuu ja puuttuu lähes kokonaan pohjoisimmasta Lapista.[6]
Metsäalvejuuri viihtyy tuoreissa, kosteissa ja soistuneissa kangasmetsissä, lehdoissa, korpimättäillä, kalliosoistumissa ja kallionraoissa. Kuivemmissa metsissä se kasvaa vain kosteissa painanteissa. Lajia voi tavata myös niityillä ja ojanvarsilla.[4] Kasvualustat ovat usein hapahkoja. Laji kestää suoraa auringonpaistetta monia muita suurikokoisia saniaisia paremmin, joten se hyötyy usein metsänhakkuista.[3]
Kuten kivikkoalvejuurta (D. filix-mas), myös metsäalvejuuren juurakkoa on kasvin myrkyllisyydestä huolimatta käytetty matolääkkeenä[7]. Tähän käyttötarkoitukseen viittaa myös sana alve, joka tarkoittaa lapamatoa tai heisimatoa.[8][9]
Metsäalvejuuri (Dryopteris carthusiana, syn. D. spinulosa) on yleinen saniainen. Laji on saanut tieteellisen nimensä 1700-luvun saksalaisen kasvitieteilijän Johann Friedrich Cartheuserin mukaan.
Dryopteris carthusiana (Vill.) H.P. Fuchs è una specie di felce nativa delle foreste umide del regno olartico. Nel Regno Unito è nota come "felce a scudo stretto" e nel Nordamerica come "felce di bosco spinosa". È una pianta tetraploide d'ibrida origine, essendo probabilmente un "genitore" la Dryopteris intermedia, nota nel Nordamerica come "felce intermedia" e l'altro è una sconosciuta, apparentemente estinta, specie denominata Dryopteris semicristata, che è anche presunta "genitrice" della felce d'origine ibrida Dryopteris cristata.
Questa felce viene spesso confusa con molte altre felci di bosco, quali la D. intermedia, la D. campyloptera e la D. expansa. Essa viene confusa spesso con la D. intermedia, ma le due specie possono essere distinte dalla piccola pinna interna sul fondo della pinna inferiore: questa piccola pinna è più lunga di quelle adiacenti nella D. carthusiana, ma più corta od eguale di quelle della D. intermedia. La D. carthusiana è una specie para-sempreverde: le sue fronde sopravvivono agl'inverni miti ma muoiono in quelli rigidi.
Dryopteris carthusiana (Vill.) H.P. Fuchs è una specie di felce nativa delle foreste umide del regno olartico. Nel Regno Unito è nota come "felce a scudo stretto" e nel Nordamerica come "felce di bosco spinosa". È una pianta tetraploide d'ibrida origine, essendo probabilmente un "genitore" la Dryopteris intermedia, nota nel Nordamerica come "felce intermedia" e l'altro è una sconosciuta, apparentemente estinta, specie denominata Dryopteris semicristata, che è anche presunta "genitrice" della felce d'origine ibrida Dryopteris cristata.
Questa felce viene spesso confusa con molte altre felci di bosco, quali la D. intermedia, la D. campyloptera e la D. expansa. Essa viene confusa spesso con la D. intermedia, ma le due specie possono essere distinte dalla piccola pinna interna sul fondo della pinna inferiore: questa piccola pinna è più lunga di quelle adiacenti nella D. carthusiana, ma più corta od eguale di quelle della D. intermedia. La D. carthusiana è una specie para-sempreverde: le sue fronde sopravvivono agl'inverni miti ma muoiono in quelli rigidi.
De smalle stekelvaren (Dryopteris carthusiana) is een overblijvende varen uit de niervarenfamilie (Dryopteridaceae). De soort is vooral te vinden in vochtige loof- en naaldbossen.
De plant heeft een kortkruipende wortelstok waaruit enigszins slordige, trechtervormige bundels bladeren groeien. Dit beeld wordt nog versterkt doordat de wortelstok vaak vertakt is zodat meerdere bundels dicht op elkaar groeien. De bladeren worden 40-60(-90) cm lang en doorgaans 10-15 cm breed, hebben een lange bladsteel en overwinteren merendeels niet. Ze zijn lichtgroen, variabel van vorm en tot drievoudig geveerd. De weinige schubben op de steel zijn eenkleurig lichtbruin en doorzichtig. De sori zijn relatief klein en het indusium draagt geen klieren.[1] Planten die groeien op lichte, moerassige plaatsen hebben soms bladeren die stijf rechtop staan met de pinnae horizontaal gedraaid.[2]
De smalle stekelvaren is minder kieskeurig dan de meeste andere soorten van het geslacht. In open gebied prefereert hij moerassige, voedselarme tot matig voedselrijke, zure tot zwak zure bodem. Hij is meestal te vinden in loof- en naaldbossen, langs beken en sloten, op kapvlaktes, langs houtkanten en op puinhellingen. Soms ook in heel natte plaatsen zoals broekbossen, rietland en veenmoerassen. In bewoonde gebieden groeit hij soms op oude muren. Ook is hij te vinden op dijken met beschoeiing van basalt. De soort verdraagt enige beschaduwing zonder veel verlies van groeikracht, maar neemt de lichtsterkte af tot minder dan 25% van het daglicht dan kwijnt hij weg. De plant past zich aan aan weinig licht door het vormen van dunnere en grotere bladeren.
De gametofyten van deze soort komen gemakkelijk tot zelfbevruchting. Daardoor kan een enkele ontkiemde [spore] al een nieuwe populatie vormen en is de soort in staat snel nieuwe gebieden te koloniseren.[3] De wortelstok is in staat bosbranden te overleven en de plant is in staat brandvlaktes snel te bevolken. Van de drie Europese stekelvarens is dit de snelst groeiende, maar ook de minst schaduwtolerante.[4] De smalle stekelvaren heeft vaak een arbusculaire mycorrhiza (Arum-type en Paris-type), maar is er niet van afhankelijk. De plant wordt graag gegeten door herten en huisvee.
De smalle stekelvaren komt voor in gematigde streken van het noordelijk halfrond, van Noord-Amerika via Europa tot in Siberië. In België komt de soort algemeen voor op zandgronden, maar is deze zeldzamer in het kustgebied. In Nederland is de plant algemeen, behalve op kleigrond. De smalle stekelvaren wordt in België en in Nederland niet bedreigd, maar Britse auteurs melden en sterke afname gedurende de 20e eeuw, toegeschreven aan het droogleggen van wetlands.[5]
De smalle stekelvaren lijkt zeer sterk op jonge exemplaren van zijn verwant de brede stekelvaren. In bossen komen beide soorten op dezelfde standplaatsen naast elkaar voor. De bladen van de smalle stekelvaren zijn meestal smaller en ijler, de kleur lichter, de steel langer. De bladen zijn meestal wat stijver, die van de Brede stekelvaren hangen over. Maar deze kenmerken zijn alleen duidelijk bij volgroeide exemplaren. Het meest onderscheidende kenmerk is de licht-beschubde bladsteel met eenkleurige schubben van de smalle stekelvaren tegenover de dichtbeschubde bladsteel met tweekleurige schubben van de brede stekelvaren. De brede stekelvaren heeft klieren vaak klieren op de bladdelen en het indusium.
De smalle stekelvaren is een allotetraploïde soort, ontstaan uit een kruising tussen twee diploïde soorten. De eerste oudersoort is de Noord-Amerikaanse D. intermedia. Deze is ook een van de oudersoorten (of een zeer nauwe verwant ervan) van de brede stekelvaren, wat verklaart waarom zij zoveel op elkaar lijken. De andere oudersoort is nog niet met zekerheid vastgesteld en is mogelijk uitgestorven. Kandidaten zijn D. ludoviciana en D. tokyoensis resp. de hypothetische soort D. stanley-walkeri, ook bekend onder de niet als soortnaam gepubliceerde naam "D. semicristata". Wel is het duidelijk dat deze tweede ook een van de oudersoorten van de kamvaren is.
Er zijn bastaarden gevonden van de smalle stekelvaren met negen andere soorten, waaronde de brede stekelvaren (=D. ×deweveri) en met de kamvaren (=D. ×uliginosa).
De plant bevat floroglucinolen en flavonoïden. De meeste floroglucinolen hebben een wormafdrijvende werking vandaar de Duitse naam "Wurmfarn".
De smalle stekelvaren (Dryopteris carthusiana) is een overblijvende varen uit de niervarenfamilie (Dryopteridaceae). De soort is vooral te vinden in vochtige loof- en naaldbossen.
Broddtelg (latin: Dryopteris carthusiana) er en art av store bregner innenfor stortelgslekten i stortelgfamilien. Den er én av i alt seks arter som vokser i Norge, og den kan danne hybrider med både geittelg, sauetelg og vasstelg (sjelden). På engelsk kalles den «Narrow Buckler Fern».
Arten er en 30–80 cm høy bregne, med en del bladstilker stående opp fra bakken i delvis rosettform. Som tuer er de litt utydelige, men stilkene står ganske rett opp og henger lite. Bladskaftet er også så langt som hele bladplaten, og stilken er rødaktig helt nederst. Skjellene er butte og ikke spisse som hos så mange andre stortelg-arter. Skjellene er spredte og lysebrune eller brungule, og mangler mørk midtnerve.
Broddtelg likner i bladform mye på sauetelg, men bladene kan ofte være litt mørkere. Bladplaten er matt grønn, bare sjelden gulgrønn. Formen på bladplaten er bredt lansettformet, og bladplaten er brederst nederst og skråner ganske jevnt innover oppover mot spissen. Primærflikene kan være sterile nederst og fertile lengre oppover.
De parvise sekundærflikene på de dobbelt flikete bladene har spissetenner, og ikke mer avrundede tenner slik andre stortelg-artrer i Norge har. Nederste (indre) sekundærfliker er lengst, men ikke ekstremt eller tydelig mye lengre, slik de er det hos bl.a sauetelg. Derimot er de oftest litt mer tydelig lengre enn hos geittelg.
Sporehushopene (sori) er ganske klart mellombrune, eller tildels mørkebrune innerst. De sitter parvis, eller i alle fall i to rekker, utover bladfliken midt mellom midtnerven og bladkanten ,akkurat som på de andre artene av stortelgslekten som vokser i Norden.
I Norge finner vi broddtelg i lavlandet opp til skoggrensen i hele Sør-Norge opp til Nordmøre, og deretter spredt i indre Trøndelag og i nord svært spredt fra Lofoten og oppover til midtre Troms. Den vokser også i alle østlige deler av Sverige opp til fjellet i vest, og i nesten hele Finland unntatt på Nordkalotten. I Danmark vokser den i hele landet, og ellers sørover i Europa.
Broddtelg (latin: Dryopteris carthusiana) er en art av store bregner innenfor stortelgslekten i stortelgfamilien. Den er én av i alt seks arter som vokser i Norge, og den kan danne hybrider med både geittelg, sauetelg og vasstelg (sjelden). På engelsk kalles den «Narrow Buckler Fern».
Arten er en 30–80 cm høy bregne, med en del bladstilker stående opp fra bakken i delvis rosettform. Som tuer er de litt utydelige, men stilkene står ganske rett opp og henger lite. Bladskaftet er også så langt som hele bladplaten, og stilken er rødaktig helt nederst. Skjellene er butte og ikke spisse som hos så mange andre stortelg-arter. Skjellene er spredte og lysebrune eller brungule, og mangler mørk midtnerve.
Broddtelg likner i bladform mye på sauetelg, men bladene kan ofte være litt mørkere. Bladplaten er matt grønn, bare sjelden gulgrønn. Formen på bladplaten er bredt lansettformet, og bladplaten er brederst nederst og skråner ganske jevnt innover oppover mot spissen. Primærflikene kan være sterile nederst og fertile lengre oppover.
De parvise sekundærflikene på de dobbelt flikete bladene har spissetenner, og ikke mer avrundede tenner slik andre stortelg-artrer i Norge har. Nederste (indre) sekundærfliker er lengst, men ikke ekstremt eller tydelig mye lengre, slik de er det hos bl.a sauetelg. Derimot er de oftest litt mer tydelig lengre enn hos geittelg.
Sporehushopene (sori) er ganske klart mellombrune, eller tildels mørkebrune innerst. De sitter parvis, eller i alle fall i to rekker, utover bladfliken midt mellom midtnerven og bladkanten ,akkurat som på de andre artene av stortelgslekten som vokser i Norden.
I Norge finner vi broddtelg i lavlandet opp til skoggrensen i hele Sør-Norge opp til Nordmøre, og deretter spredt i indre Trøndelag og i nord svært spredt fra Lofoten og oppover til midtre Troms. Den vokser også i alle østlige deler av Sverige opp til fjellet i vest, og i nesten hele Finland unntatt på Nordkalotten. I Danmark vokser den i hele landet, og ellers sørover i Europa.
Multimedia w Wikimedia Commons Nerecznica krótkoostna (Dryopteris carthusiana (Vill.) H. P. Fuchs)[4] – gatunek rośliny należący do rodziny nerecznicowatych. Inne nazwy: nerecznica ciernista, paprotnik ciernisty[3].
Występuje w cienistych, wilgotnych i świeżych iglastych i mieszanych borach. W całym kraju pospolita. Jest to trująca roślina trwała o wysokości od 30 do 50 cm.
Kłącze nerecznicy krótkoostnej (Rhizoma Filicis spinulosi) zawiera floroglucydy (aspidyna, dezaspidyna), niekiedy stosowana jak nerecznica samcza (Dryopteris filis-mas).
Nerecznica krótkoostna (Dryopteris carthusiana (Vill.) H. P. Fuchs) – gatunek rośliny należący do rodziny nerecznicowatych. Inne nazwy: nerecznica ciernista, paprotnik ciernisty.
Skogsbräken (Dryopteris carthusiana) är en växtart i familjen ormbunksväxter.
Wikimedia Commons har media som rör Skogsbräken.
Skogsbräken (Dryopteris carthusiana) är en växtart i familjen ormbunksväxter.
Багаторічна рослина 60–90 см заввишки. Плівки на черешках світло-бурі, одноколірні, яйцеподібні. Листки двічі перисті, а біля основи тричі перисті, без залозистого опушення, прямостоячі. Черешок тонкий (≈1 мм в діаметрі), дорівнює пластинці або трохи коротший, зеленуватий. Сегменти 2-го і 3-го порядків плоскі, з незагорненими краями. Соруси розвиваються зазвичай лише у верхній частині пластинки листка[2]. Листки мономорфні, вмирають взимку; пластини світло-зелені. 2n = 164[4].
Європа: Данія, Фінляндія, Ірландія, Норвегія, Швеція, Велика Британія, Австрія, Бельгія, Чехія, Німеччина, Угорщина, Нідерланди, Польща, Словаччина, Білорусь, Естонія, Латвія, Литва, Молдова, Росія, Україна (у т.ч. Крим), Албанія, Боснія і Герцеговина, Болгарія, Хорватія, Греція, Італія, Чорногорія, Румунія, Сербія, Словенія, Франція, Іспанія; Північна Америка: Канада, США; Азія: Ліван, Туреччина, Вірменія, Азербайджан, Грузія, Сіньцзян — Китай; також культивується. Населяє відкриті ліси, гірські ліси, болотисті ліси, вологі лісисті схили, береги річок і хвойні плантації[5][6][4].
В Україні зростає в лісах серед чагарників, на вирубках — на більшій частині України звичайний; у Степу і Криму рідкісний. Отруйна, лікарська, декоративна рослина[2]. Входить у переліки видів, які перебувають під загрозою зникнення на територіях Дніпропетровської, Донецької, Луганської, Харківської областей[3].
Це незавершена стаття про Папороті.Dryopteris carthusiana là một loài thực vật có mạch trong họ Dryopteridaceae. Loài này được (Vill.) H.P. Fuchs miêu tả khoa học đầu tiên năm 1959.[1]
Dryopteris carthusiana là một loài thực vật có mạch trong họ Dryopteridaceae. Loài này được (Vill.) H.P. Fuchs miêu tả khoa học đầu tiên năm 1959.
Dryopteris carthusiana (Vill.) H.P.Fuchs (1959)
Щито́вник картузиа́нский, или иго́льчатый, или ланцетногребенчатый, или шартрёзский, или тата́рский (лат. Dryópteris carthusiána) — крупный лесной розеточный папоротник, вид рода Щитовник.
Самый обыкновенный из папоротников в лесной зоне России.
Название Polypodium carthusianum (переименован Хансом Петером Фуксом в Dryopteris carthusiana в 1959 году[1]) было предложено и опубликовано Домиником Вийяром в 1786 году[2].
Видовые эпитеты картузианский и шартрёзский образованы от латинского (в первом случае) и французского названий монастыря Гранд-Шартрёз, первой и главной обители ордена картузианцев (картезианцев) — лат. Cartusia (фр. La Grande Chartreuse).
Применение видового эпитета шартрский неправомерно.
Гибридизирует с пятью другими видами щитовника[3].
Многолетнее розеточное наземное травянистое растение до 80 см высотой с утолщённым (4—12 мм) и коротким косым чёрно-бурым корневищем.
Розетка вай отмирает на зиму или иногда зимует. Вайи 30—50 см длиной и до 25 см шириной, кожистые или травянистые, очерёдные. Черешки зеленоватые или зеленовато-жёлтые, длинные, по крайней мере, не короче 1⁄4—1⁄5 длины пластинки, покрыты одноцветными светло-бурыми овальными плёнчатыми чешуйками. Пластинка листа снизу голая (этим отличается от схожего щитовника распростёртого) или по рахису и с нижней стороны долей первого порядка с редкими линейными или ланцетными, длинно заострёнными, светло-бурыми чешуями. Форма пластинки варьирует от продолговатой до треугольно-яйцевидной, трижды перисто-рассечённая, к основанию немного суженная. Самые нижние доли первого порядка треугольно-ланцетные, неравнобокие, короче выше расположенных, остальные ланцетные, коротко заострённые, перисто-рассечённые. Доли второго порядка продолговатые, глубоко перисто-рассечённые. Зубцы сегментов второго порядка могут быть заострёнными, но всегда без длинных щетинок; первая нижняя доля бокового сегмента примерно в 1,5 раза длиннее верхней; первые его доли супротивные, самые нижние на коротких черешочках. Конечные зубчики листа заканчиваются шиловидным остриём.
Похож на щитовника распростёртого, но отличается от него узкотреугольными листовыми пластинками и отсутствием тёмных пятен на чешуйках, расположенных на черешке вайи. Очень важный признак — длина первого сегмента второго порядка у самой нижней доли листа. В отличие от щитовника распростёртого, обращённый книзу сегмент длиннее противолежащего (обращённого к верхушке) не более чем в 2 раза[4].
Спорангии расположены по жилкам на нижней поверхности листьев. Сорусы округлые; индузии округло-почковидные, некрупные, голые, почти цельнокрайние. Споры широкобобовидные, складчатые, с шипиками и бородавками по всей поверхности. Покрывальце мелкое, не прикрывающее сорусы, голое почковидное, цельнокрайнее, прикрепляется по радиусу.
Спороносит в европейской части России в июле — августе.
Всё растение содержит фенольные соединения, антоцианы. В листьях найдено эфирное масло[5].
Распространён в Евразии и в северной части Северной Америки.
В России преимущественно в лесной зоне европейской части и Восточной Сибири. Самый распространенный и массовый вид папоротника в Средней России.
Теневыносливое и даже тенелюбивое растение. Растёт по сырым каменистым осыпям и россыпям в субальпийском поясе (взбираясь до высоты 1 200 м[3] над уровнем моря), в кустарниковых зарослях, в разнообразных лесах, преимущественно тёмнохвойных, по опушкам и полянам, часто у стволов ели, между корневыми лапами и у разлагающихся пней[6], способен выживать на вырубках.
Щитовник картузианский внесён в Красную книгу Республики Молдова[7].
Некоторые виды аскомицетов рода Тафрина (Taphrina) паразитируют на щитовнике картузианском. Taphrina athyrii, встречающаяся в северных и горных регионах Европы, вызывает пятнистость листочков, евразиатско-североамериканский вид Taphrina filicina вызывает появление галлов[8].
Декоративное и лекарственное растение.
Есть указания на ядовитость[9].
Корневища могут быть использованы как антигельминтное. Водный и спиртовой экстракты корневищ, водный экстракт листьев проявляют бактериостатическую активность. В Белоруссии корневища используют при дерматомикозах[5].
Эскимосы Аляски корневища используют в пищу в жареном виде[5].
Осадок при выпариваниии ацетонового экстракта молодых листьев обладает гиббереллиноподобными свойствами[5].
Сухие листья у некоторых народов России — заменитель курительного табака[5].
Растение может быть использовано как кормовое для домашних коз[5].
Щито́вник картузиа́нский, или иго́льчатый, или ланцетногребенчатый, или шартрёзский, или тата́рский (лат. Dryópteris carthusiána) — крупный лесной розеточный папоротник, вид рода Щитовник.
Самый обыкновенный из папоротников в лесной зоне России.
刺叶鳞毛蕨（学名：Dryopteris carthusiana）为鳞毛蕨科鳞毛蕨属下的一个种。
|access-date=中的日期值 (帮助)
这是一篇與蕨類植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 
