Nogal brunatny (Alectura lathami) – gatunek ptaka z rodziny nogali (Megapodiidae). Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Alectura[4].
Wyróżniono dwa podgatunki A. lathami[5][6]:
Nogal brunatny występuje głównie w Australii. Najczęściej są to wilgotne lasy, zarośla, ale również zaniedbane ogrody. Można je również znaleźć w pobliżu miast na wschodnim wybrzeży kontynentu.
Nogal brunatny na wierzchu ciała ma upierzenie czekoladobrunatne, dziób szary, głowa podobna do głowy sępa, natomiast nogi są brązowe. Na czerwonawej szyi ptak ten posiada zgrubienie skórne - żółte "korale". Nogal brunatny charakteryzuje się bardzo silnymi nogami i stopami oraz szarym łukowaniem na brzuchu. Posiada wachlarzowaty ogon.
Nogal brunatny jest gatunkiem osiadłym zamieszkującym lasy tropikalne, bądź lasy strefy umiarkowanej ciepłej. Prowadzi naziemny tryb życia, spędza dni na poszukiwaniu pożywienia na łąkach, pastwiskach oraz w podszycie lasu. Dziób przystosowany jest do dziobania materiału roślinnego, ale może również odżywiać się pokarmem zwierzęcym, np. termitami. Silne nogi oraz dobrze rozwinięte stopy przystosowanie są do grzebania w ziemi w poszukiwaniu pożywienia.
Nogal brunatny odżywia się owadami i ich larwami, bezkręgowcami, nasionami, jagodami oraz owocami.
Inkubacja jaj w przypadku nogali jest nietypowa. Gniazdo to zagłębienie w ziemi, bądź kopiec, w którym ze względu na gwałtowny proces gnicia w klimacie równikowym temperatura jest sprawdzana i dostosowywana przez samca poprzez usuwanie lub dodawanie materiału. Samiec kontroluje temperaturę dziobem. Gdy temperatura jest odpowiednia samiec dopuszcza samicę, aby złożyła jaja. Jaja następnie są zostawiane – ciepło do rozwoju bierze się z rozkładu liści lub energii geotermalnej – jaja nie są wysiadywane. Po wykluciu pisklę nie ma opieki rodziców – musi się wykopać z kopca gnijących liści oraz samo szuka pożywienia.
Brak znacznego znaczenia dla gospodarki globalnej. Dla mieszkańców rejonów, na których żyje nogal brunatny, jaja tego gatunku są przysmakiem lokalnym. Zbyt duże zagęszczenie gatunku Alectura lathami powoduje znaczną redukcję masy ściółki leśnej oraz gęstości nasion sadzonek. Nogal brunatny nie jest gatunkiem zagrożonym, ale jego liczebność cały czas spada.
Nogal brunatny (Alectura lathami) – gatunek ptaka z rodziny nogali (Megapodiidae). Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Alectura.