Multimedia w Wikimedia Commons Sędzioł assamski (Harpactes wardi) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny trogonów. Występuje w południowo-wschodniej Azji. Narażony na wyginięcie.
Po raz pierwszy gatunek opisał szkocki zoolog i ornitolog Norman Boyd Kinnear. Opis ukazał się w 1927 na łamach Bulletin of the British Ornithologists' Club. Holotyp pochodził z północnej Mjanmy (koordynaty: 28°08′N 97°20′E/28,133333 97,333333, wysokość około 2430 m n.p.m. <8000 stóp>), prawdopodobnie była to samica. W posiadanie okazu wszedł wpierw Frank Kingdon-Ward. Sam okaz został odstrzelony łukiem przez tubylca 29 października 1926, a następnie ofiarowany właśnie Kingdon-Wardowi. Kinnear przydzielił sędziołowi assamskiemu nazwę Pyrotrogon wardi[3]. Obecnie (2015) akceptowana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny nazwa to Harpactes wardi. Gatunek monotypowy[4][5].
Długość ciała wynosi 35–38 cm, masa ciała 115–120 g[4]. Wymiary szczegółowe holotypu: długość skrzydła 175 mm, ogona 228 mm, skoku 17 mm, widocznej górnej krawędzi dzioba 18 mm[3]. Występuje dymorfizm płciowy w upierzeniu. U samca dziób ma głęboką, różową barwę, występuje jasnoniebieska obrączka oczna. Głowę, pierś i górne partie ciała porastają pióra łupkowoszare, miejscami widać kasztanowy odcień. Czoło i brew czerwonoróżowe[4]. Spód ciała i zewnętrzne sterówki również mają różowy kolor. Samica jest ogółem bardziej brązowa, do tego czoło ma nie różowe, a żółte[6]. Ponadto jej trzy zewnętrzne pary sterówek są w około ⅔ czarne na chorągiewkach wewnętrznych i w ½ czarne na chorągiewkach zewnętrznych – pozostałe części mają złocistożółty kolor. Głowa, szyja i grzbiet są, według autora opisu holotypu, ciemnooliwkowe; kuper jaśniejszy. Lotki I rzędu czarne, lotki 2–7 mają wąską, białą krawędź. Pierś i gardło samicy są oliwkowobrązowe ze śladami żółci, za to brzuch, okolice kloaki i pokrywy podogonowe mają jaskrawy, żółtopomarańczowy kolor[3].
Zasięg występowania sędzioła assamskiego rozciąga się od Bhutanu i północno-wschodnich Indii (Arunachal Pradesh) poprzez północną i wschodnią Mjanmę po południowe Chiny (zachodni Junnan). H. wardi podawany był również z północnego Wietnamu (dawny Tonkin), jednak brak współczesnych obserwacji[4]. Ogółem występuje on we wschodnich Himalajach. W Bhutanie występuje lokalnie i nielicznie, jednak bywa regularnie obserwowany także i współcześnie. W Indiach wykazany jedynie z Arunachal Pradesh, prawdopodobnie jest rzadki. W Mjanmie sędzioły assamskie bywały lokalnie pospolite na północy kraju, ale brak współczesnych obserwacji i w skali krajowej przypuszczalnie są rzadkie[7].
Środowiskiem życia sędziołów assamskich są niższe piętra, podszyt i zarośla bambusów w subtropikalnych lasach[4] wiecznie zielonych. Obserwowane były na wysokości 1500–3200 m n.p.m., prawdopodobnie podczas zimy schodzą na niższe wysokości, do 1220 m n.p.m. w niektórych miejscach[7]. Pożywienie stanowią bezkręgowce, w tym ćmy, patyczaki, prostoskrzydłe i chrząszcze; zjadają również jagody. Osobniki w kondycji rozrodczej były znajdywane późnym marcem i wczesnym kwietniem, poza tm brak informacji o rozrodzie[4].
IUCN uznaje sędzioła assamskiego za gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened) nieprzerwanie od 2000 roku (stan w 2015); wcześniej otrzymał taką rangę w 1988, a w latach 1994 i 1996 miał status narażonego na wyginięcie (VU, Vulnerable). Według BirdLife International populacja ma trend spadkowy. Zagrożeniem dla gatunku jest wycinka lasów oraz naprzemienne zakładanie upraw i oczekiwanie, aż roślinność wróci do poprzedniego stanu (shifting cultivation), prawdopodobnie również polowania[7].
Sędzioł assamski (Harpactes wardi) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny trogonów. Występuje w południowo-wschodniej Azji. Narażony na wyginięcie.
