Multimedia w Wikimedia Commons Gołąb okularowy (Columba guinea) – gatunek średniego ptaka z rodziny gołębiowatych.
Ciało gołębia okularowego osiąga długość 32–35 cm i wagę 219–390 g[3]. Skrzydło samca mierzy 22,5–23,3 cm, a samicy 22,3–23 cm. Ogon może mieć długość od 9,6 cm do 12,5 cm. Dziób dorasta do 1,9–2,3 cm. Długość skoku mieści się w zakresie 2,2–2,8 cm[4].
Osobnik dorosły
Głowa szaroniebieska, jaśniejsze brzegi na granicy z nagą, czerwoną skórą przy oczodołach. Pióra pokrywające rdzawoczerwoną pierś wraz z szyją czerwone u podstawy, rozwidlające się i wydłużone; końcówki niebieskawe z zielonkawym połyskiem. Brzuch nieco jaśniejszy niż pierś. Grzbiet czerwonobrązowy z lekko fioletowymi refleksami. Wewnętrzne pokrywy skrzydłowe oraz lotki trzeciorzędowe o kasztanowej barwie, mogą występować szare przebłyski w kolorze tych partii ciała. Wierzchnia część pokryw skrzydłowych szara, w większości z piórami o białych zakończeniach. Lotki szarobrązowe. Kuper jasnoszary, stopniowo przechodzący w ciemniejszy odcień na pokrywach nadogonowych. Pokrywy podogonowe szare, spód ogona prawie czarny z jasnoszarą zewnętrzną stroną piór położonych najdalej od środka ogona. Góra ogona szara z ciemną, dobrze widoczną i szeroką końcówką. Tęczówka słomkowożółta, z różowawym lub brązowym pierścieniem wokół. Dziób czarny z biało-czerwoną woskówką. Nogi różowofioletowe[4]. Dymorfizm płciowy nieznaczny, zazwyczaj samiec ma nieco silniejsza budowę ciała niż samica[5][6].
Osobnik młody
Upierzenie mniej intensywne, brak czerwonej podstawy piór pokrywających szyję i pierś. Grzbiet brązowy. Mało widoczne końcówki piór na pokrywach skrzydłowych. Lotki o silnie brązowym zabarwieniu. Skóra przy oczodołach brązowa[4].
Gatunek zdolny do przystosowania się do zróżnicowanych warunków. Występuje na sawannach, terenach leśnych, polach uprawnych oraz w miastach. i na wsiach Wybiera przede wszystkim klify, skaliste wychodnie i wąwozy, natomiast na terenach miejskich przebywa na wysokich budynkach[5][7][8].
Występuje w Afryce. Spotykany na obszarze obejmującym południową Mauretanię, Senegal, Gwineę, Sudan, Etiopię, Somalię, Kenię, Rwandę, Ugandę, Burundi i Tanzanię. Ponadto populacje gołębia okularowego zamieszkują południową Angolę, północną Namibię, Botswanę, Zimbabwe i zachodni Mozambik[5]. Zamieszkuje także Suazi, Lesotho i większość południowej Afryki[8][4].
Prowadzi stadny tryb życia i poza okresem lęgowym[6] łączy się w grupy liczące do kilkuset osobników, również z innymi gołębiowatymi[4][5]. Poszukuje pożywienia przez większość dnia[7].
Długość życia: 15–30 lat w niewoli[5].
Podobny do dźwięków wydawanych przez gołębia skalnego, ale szybszy i o wyższej tonacji. Nawoływanie rozpoczyna ciche gruchanie, po chwili gwałtownie zwiększające głośność[4].
Poszukuje pokarmu na polach uprawnych, drogach i trawnikach. Spożywa ziarno oraz nasiona roślin takich, jak rdestówka powojowata, buzdyganek naziemny i należących do rodzaju szarłat. Ponadto żywi się słonecznikiem, pszenicą, sorgo, kukurydzą i orzechami ziemnymi. Je także trawę, żołędzie, figi i owoce jatrofy[8]. Czasem zjada termity i inne owady[7].
Toki: tokowy śpiew samca opisywany jest jako raptowne coo-co, po którym następuje krótki, przytłumiony dźwięk[4]. Samiec pochyla się przed samicą, trzepocze skrzydłami i uwydatnia pióra na gardle[5]. W locie tokowym słychać głośny trzepot skrzydeł, samiec wykonuje lot ślizgowy na skrzydłach trzymanych sztywno nieco poniżej reszty ciała[4].
Habitat: zbocza, jaskinie, wąwozy, płytkie zagłębienia w ziemi, drzewa lub wnętrza budynków[8][7][5][4].
Gniazdo: samiec przygotowuje materiał na budowę, a samica zajmuje się jego ostateczną konstrukcją. Gotowa platforma składa się z gałązek, korzonków, trawy i innych roślin, czasem również z tworzyw sztucznych (np. druty)[8].
Gołąb okularowy rozmnaża się przez cały rok[8], ale najczęściej pod koniec pory suchej[5][4].
Jaja: samica składa od jednego do trzech jaj[8] o białej barwie, zazwyczaj po dwa w lęgu[5]. Średni wymiar jaja to 37 na 28 mm[6].
Wysiadywanie: trwa 14–18 dni[4], samiec i samica wymieniają się tym zadaniem rano oraz późnym popołudniem[8].
Pisklęta: rodzice karmią je ptasim mleczkiem z wola. Pierzenie zachodzi po 20–25 dniach[5][6]. Młode opuszczają gniazdo po okresie wahającym się między 21 a 37 dni[8].
Linnaeus, 1758
Podgatunek nominatywny. Terytorium obejmujące obszar od Senegambii przez Erytreę, północno-zachodnią Somalię, Ugandę i zachodnią Kenię do południowej Tanzanii.(Roberts, 1931)
Występuje na terenie od południowo-zachodniej Angoli, przez zachód Zimbabwe do północno-zachodniej części południa Afryki. Jego upierzenie jest jaśniejsze niż u podgatunku nominatywnego[4]..jpg)
G. R. Gray, 1856
Wschodnie Zimbabwe i cała południowa część Afryki z wyjątkiem północnego zachodu. Od podgatunku nominatywnego różni się ciemniejszym upierzeniem głowy oraz kupra. Wydłużone pióra na gardle mają bardziej rozległą czerwonawą podstawę oraz ciemniejsze końcówki z zielonkawym lub różowym połyskiem. Mniej widoczne białe końcówki pokryw skrzydłowych. Brzuch ciemniejszy, szary. Skrzydło o długości 21,4–23,2 cm[4].
Gołąb okularowy (Columba guinea) – gatunek średniego ptaka z rodziny gołębiowatych.
