Ang Diplopoda o Singsing Pari ay isang uri ng mga hayop na mga Myriapod. Ang mga millipede o singsing-singsingan ay isang arthropod na may mahigit dalawangpung paa (20 o mahigit pa). Ito ay madali makita sa kagubatan. Ang nasa larawan ay itim na millipede na natagpuan sa Pilipinas.
Ang mga millipede ay makikita sa lahat ng kagubatang tropikal at Decedious Forest sa buong mundo. Dahil unti-unting inuubos ang gubat, may mga species na nang millipedes na nakikita sa urban na lugar.
Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.
Los diplopòdes (Diplopoda), mai coneguts jol nom de milapatas, son una classa d'artropòdes miriapòdes. Se compausan de segments nombroses. Los quatre primièrs pòrtan un parelh de patas simpla, los seguents son fusionats dos per dos e mòstran d'aqueste fach dos parelhs de patas per anèl. An pas de croquets venimoses coma los quilopòdes, lor regim alimentari es vegetarian e detritivòr. Per se defendre se pòdon enrotlar e emeton de substàncias repulsivas e toxicas.
Se ne còmpta environ 8000 espècias.
Sosclassas :
Cèrts diplopòdes coma Tachypodoiulus niger e Ommaztoiulus sabulosus fan de PERIODOMORFÒSI (estrategia de reproduccion particulara)
Ang Diplopoda o Singsing Pari ay isang uri ng mga hayop na mga Myriapod. Ang mga millipede o singsing-singsingan ay isang arthropod na may mahigit dalawangpung paa (20 o mahigit pa). Ito ay madali makita sa kagubatan. Ang nasa larawan ay itim na millipede na natagpuan sa Pilipinas.
Ikki juft oyoqlilar (Diplopoda) — koʻpoyoqlilar kenja sinfi (ayrim maʼlumotlarga qaraganda sinfi). Har bir tana boʻgʻimida 2 juftdan oyokdari boʻladi (nomi shundan kelib chiqqan). Oyoklar soni 12 juftdan 375 juftgacha (tropik kivsyak). Tanasining 2—4-boʻgʻimlarida bir juftdan, boshqa boʻgʻimlarida 2 juftdan oyoqlari boʻladi. Koʻpchilik I.ning deyarli har bir tana boʻgimida bir juftdan himoya bezlari bor. Bu bezlar suyuqligi oʻtkir hidli; koʻpincha zaharli suyuklik ajratadi. Anamorfoz yoki gimeanamorfoz orqali rivojlanadi. 13 turkumi, 50 mingga yaqin turi maʼlum. Antarkti-dadan boshqa hamma qitalarda tarqalgan. Nisbiy namligi 100% ga yaqin boʻlgan pana joylarda yashaydi. Oʻsimlik qoldiklari va detrit bilan oziqlanadi, organik qoldiqlarni minerallashtirish va tuproq hosil boʻlishi jarayonida katta ahamiyatga ega. Ayrim I. oʻsimliklarga ziyon keltiradi.[1]
Ikki juft oyoqlilar (Diplopoda) — koʻpoyoqlilar kenja sinfi (ayrim maʼlumotlarga qaraganda sinfi). Har bir tana boʻgʻimida 2 juftdan oyokdari boʻladi (nomi shundan kelib chiqqan). Oyoklar soni 12 juftdan 375 juftgacha (tropik kivsyak). Tanasining 2—4-boʻgʻimlarida bir juftdan, boshqa boʻgʻimlarida 2 juftdan oyoqlari boʻladi. Koʻpchilik I.ning deyarli har bir tana boʻgimida bir juftdan himoya bezlari bor. Bu bezlar suyuqligi oʻtkir hidli; koʻpincha zaharli suyuklik ajratadi. Anamorfoz yoki gimeanamorfoz orqali rivojlanadi. 13 turkumi, 50 mingga yaqin turi maʼlum. Antarkti-dadan boshqa hamma qitalarda tarqalgan. Nisbiy namligi 100% ga yaqin boʻlgan pana joylarda yashaydi. Oʻsimlik qoldiklari va detrit bilan oziqlanadi, organik qoldiqlarni minerallashtirish va tuproq hosil boʻlishi jarayonida katta ahamiyatga ega. Ayrim I. oʻsimliklarga ziyon keltiradi.
Iskaynintinchaki (Diplopoda) nisqakunaqa huk waranqachakikunam, sapa sillwinpi tawantinmi chakiyuq, iskaynintin masintin, ch'iñicha wañusqaña kawsaqkunata mikhuq.
Majongoo ni aina za arithropodi wembamba na warefu katika ngeli Diplopoda ya nusufaila Myriapoda wenye miguu mingi. Wanafanana kijuujuu na tandu lakini hawa huenda mbio na hula wanyama wengine (invertebrati na vertebrati). Majongoo huenda polepole na hula dutu ya viumbehai, viani na kuvu. Hata kama majongoo huitwa millipedes (miguu elfu) kwa Kiingereza na tandu huitwa centipedes (miguu mia), kwa ukweli wana kwa kadiri nambari sawa ya miguu: tandu wana miguu 16 hadi 300 na majongoo 36 hadi 750.
Jongoo panda
Jongoo-nywele wa Mlima wa Meza
Jongoo panda wa Shelisheli
Majongoo ni aina za arithropodi wembamba na warefu katika ngeli Diplopoda ya nusufaila Myriapoda wenye miguu mingi. Wanafanana kijuujuu na tandu lakini hawa huenda mbio na hula wanyama wengine (invertebrati na vertebrati). Majongoo huenda polepole na hula dutu ya viumbehai, viani na kuvu. Hata kama majongoo huitwa millipedes (miguu elfu) kwa Kiingereza na tandu huitwa centipedes (miguu mia), kwa ukweli wana kwa kadiri nambari sawa ya miguu: tandu wana miguu 16 hadi 300 na majongoo 36 hadi 750.
Luwing, kluwing utawa millipede (kelas Diplopoda, sadurungé uga diarani Chilognatha) ya iku artropoda kang duwé rong pasang sikil saben segmen, nanging segmen sepisanan kang manggon ing buri endhas lan 2 segmen sawisé iku mung nduwé sikil kang cacahé siji.[2] Luwing ora nggunakaké sungut kang ana wisané kanggo njaga awaké saka mungsuh.[2] Nanging nalika rumangsa ana mungsuh kang mbebayani, luwing banjur mlungkeraké awaké.[2] Ana uga kang nganggo cara kanthi ngetokaké zat kang duwé racun.[2] Zat racun iki wujud hydrogen sianida liwat pori-pori ing awaké.[2] Zat iki bisa mbakar eksoskeleton kéwan-kéwan cilik liyané kaya ta gegremet kang ukurané cilik umpamané semut.[2] Luwing seneng urip ing panggonan kang lembab.[2] Luwing awaké kasusun déning endhas kang diarani chepalo lan weteng utawa abdomen, luwing ora nduwé dhadha utawa thoraks.[2] Ing endhasé ana antèna kang cacahé sepasang.[2] Antèna iki gunané kanggo peraba lan sepasang mata tunggal kang arané ocellus.[2] Nalika ganti kulit jumlah sègmèn bakal tambah.[2] Luwing nduwé piranti gerak kang wujud rong pasang sikil ing saben segmen ing wetengé.[2]
Luwing urip ing panggonan kang peteng lan lembab lan ngandhut tuwuhan kang wis bosok.[2] Luwing akèh urip ing laladan tropis lan urip ing dharat mligi ing panggonan kang ngandhut sampah kaya ta ing kebon lan ing ngisor-ngisor watu. Kéwan iki mangan sayuran, vegetasi kang wis mati lan lumut.[2] Awaké luwing dhapuré silindris lan ana ruas-ruasé kang kasusun kurang luwih 25-100 segmen.[2] Ing ruas kaping pitu, siji, utawa kaping pindho, sikilé ngalami modifikasi dadi organ kopulasi.[2] Ing endhasé ana sepasang antèna cendhek.[2] Luwing duwé respirasi kang jenengé trakea kang ora ngepang.[3] Piranti ekskresiné wujud saluran malphigi kang cacahé loro.[3]
Luwing, kluwing utawa millipede (kelas Diplopoda, sadurungé uga diarani Chilognatha) ya iku artropoda kang duwé rong pasang sikil saben segmen, nanging segmen sepisanan kang manggon ing buri endhas lan 2 segmen sawisé iku mung nduwé sikil kang cacahé siji. Luwing ora nggunakaké sungut kang ana wisané kanggo njaga awaké saka mungsuh. Nanging nalika rumangsa ana mungsuh kang mbebayani, luwing banjur mlungkeraké awaké. Ana uga kang nganggo cara kanthi ngetokaké zat kang duwé racun. Zat racun iki wujud hydrogen sianida liwat pori-pori ing awaké. Zat iki bisa mbakar eksoskeleton kéwan-kéwan cilik liyané kaya ta gegremet kang ukurané cilik umpamané semut. Luwing seneng urip ing panggonan kang lembab. Luwing awaké kasusun déning endhas kang diarani chepalo lan weteng utawa abdomen, luwing ora nduwé dhadha utawa thoraks. Ing endhasé ana antèna kang cacahé sepasang. Antèna iki gunané kanggo peraba lan sepasang mata tunggal kang arané ocellus. Nalika ganti kulit jumlah sègmèn bakal tambah. Luwing nduwé piranti gerak kang wujud rong pasang sikil ing saben segmen ing wetengé.
Luwing urip ing panggonan kang peteng lan lembab lan ngandhut tuwuhan kang wis bosok. Luwing akèh urip ing laladan tropis lan urip ing dharat mligi ing panggonan kang ngandhut sampah kaya ta ing kebon lan ing ngisor-ngisor watu. Kéwan iki mangan sayuran, vegetasi kang wis mati lan lumut. Awaké luwing dhapuré silindris lan ana ruas-ruasé kang kasusun kurang luwih 25-100 segmen. Ing ruas kaping pitu, siji, utawa kaping pindho, sikilé ngalami modifikasi dadi organ kopulasi. Ing endhasé ana sepasang antèna cendhek. Luwing duwé respirasi kang jenengé trakea kang ora ngepang. Piranti ekskresiné wujud saluran malphigi kang cacahé loro.
Meggie-mony-feets (cless Diplopoda) are myriapodous arthropods that hae twa pairs o legs on maist body segments.
Titinggi (Kelas Diplopoda, saméméhna disebut Chilognatha) mangrupa artropoda panjang nu awakna silindris sarta boga dua pasang suku dina unggal ruas awakna (antara 20 jeung 100 ruas). Sato ieu kaasup hérbivora, lambat, jeung teu peurahan; béda jeung dulur deukeutna, babakaur (Kelas Chilopoda), nu kaciri tina sukuna nu sapasang dina unggal ruas/bukuna. Titinggi mah lolobana ngahakanan daun nu geus buruk jeung sésa tutuwuhan paéh lianna. Méméh dihakan, titinggi nyékrésikeun cairan pikeun ngabaseuhan kahakananana. Kelas artropoda ieu dianggap mangrupa sato munggaran nu ngajajah daratan dina periode géologi Silurian.
Kaahéngan utama sato ieu téh nyaéta jumlah sukuna, nepi ka dina basa Indonésia mah disebutna gé kaki seribu (suku sarébu). Ogé dina basa Inggris, ngaranna téh millipede, tina basa Latin milli ("rébuan") jeung ped ("suku"). Jumlah suku titinggi sabenerna teu nepi ka sarébu, rata-rata 40-200 pasang, najan aya ogé spésiés langka nu jumlah sukuna nepi ka 375 pasang.
ku sabab sukuna loba tur parondok, titinggi mah ngarayapna kawilang laun, tapi jago pisan dina hal ngaliang. ku sabab laun sahingga moal bisa ngejat mun aya nu rék ngamangsa, cara béla dirina téh ku jalan ngaréngkol jadi bentuk koil—sukuna nyumput di bagian jero, dikuriling ku ruas awak nu haleuras. Aya ogé sababaraha spésiés nu nyékrésikeun cairan peurah, atawa gas hidrogén sianida tina pori mikroskopis sapanjang awakna. Cairan sékrésina aya nu ngandung asam nu bisa ngaduruk éksoskeleton sireum jeung prédator serangga, sarta kulit jeung panon prédator nu leuwih badag. Pikeun manusa mah cairan sékrési ieu teu matak bahya, kudu waspada sotéh mun keuna kana panon atawa kateureuy. Lemur ngamangpaatkeun cairan sékrési ieu pikeun nolak serangga nu sok ganggu, sarta pikeun tujuan psikoaktip. Titinggi aya ogé nu ampibi.
Titinggi (Kelas Diplopoda, saméméhna disebut Chilognatha) mangrupa artropoda panjang nu awakna silindris sarta boga dua pasang suku dina unggal ruas awakna (antara 20 jeung 100 ruas). Sato ieu kaasup hérbivora, lambat, jeung teu peurahan; béda jeung dulur deukeutna, babakaur (Kelas Chilopoda), nu kaciri tina sukuna nu sapasang dina unggal ruas/bukuna. Titinggi mah lolobana ngahakanan daun nu geus buruk jeung sésa tutuwuhan paéh lianna. Méméh dihakan, titinggi nyékrésikeun cairan pikeun ngabaseuhan kahakananana. Kelas artropoda ieu dianggap mangrupa sato munggaran nu ngajajah daratan dina periode géologi Silurian.
Kaahéngan utama sato ieu téh nyaéta jumlah sukuna, nepi ka dina basa Indonésia mah disebutna gé kaki seribu (suku sarébu). Ogé dina basa Inggris, ngaranna téh millipede, tina basa Latin milli ("rébuan") jeung ped ("suku"). Jumlah suku titinggi sabenerna teu nepi ka sarébu, rata-rata 40-200 pasang, najan aya ogé spésiés langka nu jumlah sukuna nepi ka 375 pasang.
ku sabab sukuna loba tur parondok, titinggi mah ngarayapna kawilang laun, tapi jago pisan dina hal ngaliang. ku sabab laun sahingga moal bisa ngejat mun aya nu rék ngamangsa, cara béla dirina téh ku jalan ngaréngkol jadi bentuk koil—sukuna nyumput di bagian jero, dikuriling ku ruas awak nu haleuras. Aya ogé sababaraha spésiés nu nyékrésikeun cairan peurah, atawa gas hidrogén sianida tina pori mikroskopis sapanjang awakna. Cairan sékrésina aya nu ngandung asam nu bisa ngaduruk éksoskeleton sireum jeung prédator serangga, sarta kulit jeung panon prédator nu leuwih badag. Pikeun manusa mah cairan sékrési ieu teu matak bahya, kudu waspada sotéh mun keuna kana panon atawa kateureuy. Lemur ngamangpaatkeun cairan sékrési ieu pikeun nolak serangga nu sok ganggu, sarta pikeun tujuan psikoaktip. Titinggi aya ogé nu ampibi.
Τα διπλόποδα, γνωστά και ως χιλιόποδα, είναι ομοταξία αρθρόποδων η οποία ανήκει στην υποσυνομοταξία μυριάποδα. Το όνομά τους το πήραν από τα δύο ζεύγη ποδιών που έχουν στα περισσότερα σωματικά τμήματά τους. Τα περισσότερα χιλιόποδα έχουν πολύ επιμήκη κυλινδρικά ή πεπλατυσμένα σώματα με περισσότερα από 20 τμήματα. Αν και το όνομα χιλιόποδα υπονοεί ότι έχουν 1000 πόδια, κανένα είδος δεν έχει τόσο πολλά. Ο μεγαλύτερος αριθμός είναι 750 για το είδος Illacme plenipes.[1] Περιλαμβάνει περίπου 12.000 είδη ταξινομημένα σε 16 τάξεις και περίπου 140 οικογένειες, και αποτελεί την μεγαλύτερη ομοταξία των μυριάποδων.
Τα περισσότερα χιλιόποδα είναι αργοκίνητα σαπροφάγα, τα οποία τρώνε φύλλα σε αποσύνθεση και άλλη νεκρή φυτική ύλη. Μερικά τρώνε μύκητες ή ρουφούν φυτικά υγρά και μικρός αριθμός τους είναι θηρευτές. Τα διπλόποδα είναι σε γενικές γραμμές αβλαβή για τους ανθρώπους, αν και κάποια μπορούν να γίνουν βλαβερά για τα καλλιεργούμενα φυτά, ιδίως σε θερμοκήπια. Τα περισσότερα αμύνονται με ποικιλία χημικών που εκκρίνουν κατά μήκος του σώματός τους.
Το παλαιότερο απολίθωμα που αποδίδεται σε χιλιόποδο είναι το Pneumodesmus newmani, από την ύστερη σιλούρια (428 εκατομμύρια χρόνια πριν). Το P. newmani είναι επίσης το παλαιότερο γνωστό χερσαίο ζώο.[2][3] Κάποια προϊστορικά χιλιόποδα έφταναν σε μήκος πάνω από 2 μέτρα, ενώ σήμερα φτάνουν σε μέγιστο μήκος τα 27 με 38 εκατοστά. Το μεγαλύτερο υπάρχον είδος είναι το γιγάντιο αφρικανικό χιλιόποδο (Archispirostreptus gigas).
Τα διπλόποδα, γνωστά και ως χιλιόποδα, είναι ομοταξία αρθρόποδων η οποία ανήκει στην υποσυνομοταξία μυριάποδα. Το όνομά τους το πήραν από τα δύο ζεύγη ποδιών που έχουν στα περισσότερα σωματικά τμήματά τους. Τα περισσότερα χιλιόποδα έχουν πολύ επιμήκη κυλινδρικά ή πεπλατυσμένα σώματα με περισσότερα από 20 τμήματα. Αν και το όνομα χιλιόποδα υπονοεί ότι έχουν 1000 πόδια, κανένα είδος δεν έχει τόσο πολλά. Ο μεγαλύτερος αριθμός είναι 750 για το είδος Illacme plenipes. Περιλαμβάνει περίπου 12.000 είδη ταξινομημένα σε 16 τάξεις και περίπου 140 οικογένειες, και αποτελεί την μεγαλύτερη ομοταξία των μυριάποδων.
Τα περισσότερα χιλιόποδα είναι αργοκίνητα σαπροφάγα, τα οποία τρώνε φύλλα σε αποσύνθεση και άλλη νεκρή φυτική ύλη. Μερικά τρώνε μύκητες ή ρουφούν φυτικά υγρά και μικρός αριθμός τους είναι θηρευτές. Τα διπλόποδα είναι σε γενικές γραμμές αβλαβή για τους ανθρώπους, αν και κάποια μπορούν να γίνουν βλαβερά για τα καλλιεργούμενα φυτά, ιδίως σε θερμοκήπια. Τα περισσότερα αμύνονται με ποικιλία χημικών που εκκρίνουν κατά μήκος του σώματός τους.
Το παλαιότερο απολίθωμα που αποδίδεται σε χιλιόποδο είναι το Pneumodesmus newmani, από την ύστερη σιλούρια (428 εκατομμύρια χρόνια πριν). Το P. newmani είναι επίσης το παλαιότερο γνωστό χερσαίο ζώο. Κάποια προϊστορικά χιλιόποδα έφταναν σε μήκος πάνω από 2 μέτρα, ενώ σήμερα φτάνουν σε μέγιστο μήκος τα 27 με 38 εκατοστά. Το μεγαλύτερο υπάρχον είδος είναι το γιγάντιο αφρικανικό χιλιόποδο (Archispirostreptus gigas).
மரவட்டை ( Millipedes ) என்பவை கணுக்காலி வகுப்பைச் சேர்ந்த உயிரினமாகும். இவை உடலில் துண்டத்துக்கு இரு சோடி கால்கள் என கொண்டிருப்பவை. பெரும்பாலான மரவட்டைகள் 20 க்கும் மேற்பட்ட துண்டங்களுடன், மிகவும் நீண்ட, உருளைவடிவான உடலைக் கொண்டவை. இருப்பினும் சில மரவட்டைகள் முதுகு-வயிற்றுப்புறமாகத் தட்டையானவையாகவும், நீளத்தில் மிகவும் குறுகியவையாக இருக்கும். அவற்றால் தங்கள் உடலை ஒரு பந்து போல் சுருட்டிக் கொள்ள முடியும். மரவட்டைக்கு ஆங்கிலச்சொல் ’millipede’ என்பதாகும். Millipede எனும் சொல் லத்தீனில் இருந்து வந்த சொல்லாகும், லத்தீனில் இந்தச் சொல்லிற்கு ஆயிரம் கால்கள் எனப் பொருட்படும் என்றாலும் ஆயிரங்கால்களைக் கொண்டதாக இதுவரை எந்தவொரு மரவட்டை இனமும் அறியப்படவில்லை. இருந்தபோதும், Illacme plenipes எனும் அரிய மரவட்டை இனம் 750 கால்கள் வரை கொண்டுள்ளதாக அறியப்பட்டுள்ளது. மரவட்டைகளில் சுமார் 12,000 இனங்கள் உள்ளதாகத் தெரிகிறது. மேலும் சுமார் 140 குடும்பங்கள், கொண்டு பலகாலிகளில் பெரிய வர்க்கமாக உள்ளது. மரவட்டைகள், பூரான் போன்ற பலகால் உயிரினங்கள் கணுக்காலி குழுவைச் சேர்ந்தவை.
பெரும்பாலான மரவட்டைகள் மெதுவாக நகரும் அழுகலுண்ணிகளாகும். பெரும்பாலான மரவட்டைகள் மக்கும் இலைகளையும், ஏனைய இறந்த தாவரப் பகுதிகளையும் உணவாகக் கொள்பவை. சில பூஞ்சைகளையும் சாப்பிடக்கூடியன. ஆண் மரவட்டைகள் தனது கால்களின் வழியே பெண்ணுக்கு விந்துகளை அனுப்புகிறன.[1] சில மரவட்டைகள் வீடு அல்லது தோட்டத்தில் காணப்பட்டாலும் இவற்றால் பொதுவாக மனிதர்களுக்கு எந்த பாதிப்பும் ஏற்படுவதில்லை. இவை தாவர உண்ணிகளாகும். இவற்றின் வாய் நுண்ணியதாக இருப்பதால் மனிதர்களை இவற்றால் கடிக்க இயலாது.[2]
இவை சிலபோது மிகக் குறைந்த அளவில் தோட்டப் பயிர்களுக்கு பாதிப்பளிப்பவையாக விளங்குகின்றன. சிறப்பாக இவை பசுமைக்குடில்களில் வளரும் நாற்றுக்களுக்கு கடுமையான சேதத்தை ஏற்படுத்தக்கூடியவை. மரவட்டைகள் ஏற்படுத்திய சேதத்தினை, இளந் தாவரத் தண்டின் வெளிப் பட்டைகள் சிதைக்கப்பட்டிருத்தல், இலைகளிலும் தாவர முனைப்பகுதிகளிலும் ஏற்பட்டுள்ள ஒழுங்கற்ற சேதம் போன்ற அறிகுறிகளை வைத்து இனங்காணலாம். பெரும்பாலான மரவட்டைகளின் உடலில் உள்ள சிறு துளைகள் வழியாக தற்காப்பு ரசாயனங்களைச் சுரக்கின்றன. இவற்றில் பெரும்பாலான இனங்கள் இனப்பெருக்கத்திற்கான விந்துக்கள் ஆண் மரவட்டைகளின் கால்கள் மூலம் பெண் மரவட்டைகளுக்கு அனுப்பப்படுகிறது.
மரவட்டைகள் மிகப் பழமையான சில நிலவிலங்குகளில் ஒன்றாகும். இவை சிலுரியக் காலத்திலேயே காணப்படுகின்றன. வரலாற்றுக்கு முந்தையகால மரவட்டைகளில் சில இனங்கள் அதிகபட்சமாக 2 மீ (6 அடி 7 அங்குலம்) வரை வளர்ந்திருக்கின்றன. தற்கால நீண்ட மரவட்டைகள் 27 முதல் 38 செமீ (11 முதல் 15 அங்குலம்) வரை காணப்படுகின்றன. நீண்ட மரவட்டை இனங்கள் மாபெரும் ஆப்பிரிக்க மரவட்டை ( Archispirostreptus gigas ) இனமாகும்.
மரவட்டை ( Millipedes ) என்பவை கணுக்காலி வகுப்பைச் சேர்ந்த உயிரினமாகும். இவை உடலில் துண்டத்துக்கு இரு சோடி கால்கள் என கொண்டிருப்பவை. பெரும்பாலான மரவட்டைகள் 20 க்கும் மேற்பட்ட துண்டங்களுடன், மிகவும் நீண்ட, உருளைவடிவான உடலைக் கொண்டவை. இருப்பினும் சில மரவட்டைகள் முதுகு-வயிற்றுப்புறமாகத் தட்டையானவையாகவும், நீளத்தில் மிகவும் குறுகியவையாக இருக்கும். அவற்றால் தங்கள் உடலை ஒரு பந்து போல் சுருட்டிக் கொள்ள முடியும். மரவட்டைக்கு ஆங்கிலச்சொல் ’millipede’ என்பதாகும். Millipede எனும் சொல் லத்தீனில் இருந்து வந்த சொல்லாகும், லத்தீனில் இந்தச் சொல்லிற்கு ஆயிரம் கால்கள் எனப் பொருட்படும் என்றாலும் ஆயிரங்கால்களைக் கொண்டதாக இதுவரை எந்தவொரு மரவட்டை இனமும் அறியப்படவில்லை. இருந்தபோதும், Illacme plenipes எனும் அரிய மரவட்டை இனம் 750 கால்கள் வரை கொண்டுள்ளதாக அறியப்பட்டுள்ளது. மரவட்டைகளில் சுமார் 12,000 இனங்கள் உள்ளதாகத் தெரிகிறது. மேலும் சுமார் 140 குடும்பங்கள், கொண்டு பலகாலிகளில் பெரிய வர்க்கமாக உள்ளது. மரவட்டைகள், பூரான் போன்ற பலகால் உயிரினங்கள் கணுக்காலி குழுவைச் சேர்ந்தவை.
பெரும்பாலான மரவட்டைகள் மெதுவாக நகரும் அழுகலுண்ணிகளாகும். பெரும்பாலான மரவட்டைகள் மக்கும் இலைகளையும், ஏனைய இறந்த தாவரப் பகுதிகளையும் உணவாகக் கொள்பவை. சில பூஞ்சைகளையும் சாப்பிடக்கூடியன. ஆண் மரவட்டைகள் தனது கால்களின் வழியே பெண்ணுக்கு விந்துகளை அனுப்புகிறன. சில மரவட்டைகள் வீடு அல்லது தோட்டத்தில் காணப்பட்டாலும் இவற்றால் பொதுவாக மனிதர்களுக்கு எந்த பாதிப்பும் ஏற்படுவதில்லை. இவை தாவர உண்ணிகளாகும். இவற்றின் வாய் நுண்ணியதாக இருப்பதால் மனிதர்களை இவற்றால் கடிக்க இயலாது.
இவை சிலபோது மிகக் குறைந்த அளவில் தோட்டப் பயிர்களுக்கு பாதிப்பளிப்பவையாக விளங்குகின்றன. சிறப்பாக இவை பசுமைக்குடில்களில் வளரும் நாற்றுக்களுக்கு கடுமையான சேதத்தை ஏற்படுத்தக்கூடியவை. மரவட்டைகள் ஏற்படுத்திய சேதத்தினை, இளந் தாவரத் தண்டின் வெளிப் பட்டைகள் சிதைக்கப்பட்டிருத்தல், இலைகளிலும் தாவர முனைப்பகுதிகளிலும் ஏற்பட்டுள்ள ஒழுங்கற்ற சேதம் போன்ற அறிகுறிகளை வைத்து இனங்காணலாம். பெரும்பாலான மரவட்டைகளின் உடலில் உள்ள சிறு துளைகள் வழியாக தற்காப்பு ரசாயனங்களைச் சுரக்கின்றன. இவற்றில் பெரும்பாலான இனங்கள் இனப்பெருக்கத்திற்கான விந்துக்கள் ஆண் மரவட்டைகளின் கால்கள் மூலம் பெண் மரவட்டைகளுக்கு அனுப்பப்படுகிறது.
மரவட்டைகள் மிகப் பழமையான சில நிலவிலங்குகளில் ஒன்றாகும். இவை சிலுரியக் காலத்திலேயே காணப்படுகின்றன. வரலாற்றுக்கு முந்தையகால மரவட்டைகளில் சில இனங்கள் அதிகபட்சமாக 2 மீ (6 அடி 7 அங்குலம்) வரை வளர்ந்திருக்கின்றன. தற்கால நீண்ட மரவட்டைகள் 27 முதல் 38 செமீ (11 முதல் 15 அங்குலம்) வரை காணப்படுகின்றன. நீண்ட மரவட்டை இனங்கள் மாபெரும் ஆப்பிரிக்க மரவட்டை ( Archispirostreptus gigas ) இனமாகும்.
సహస్రపాదులు (ఆంగ్లం Millipede) ఆర్థ్రోపోడా వర్గానికి చెందిన జంతువులు. ఇవి డిప్లోపోడా తరగతికి చెందినవి. వీటిని రోకలిబండ అని కూడా పిలుస్తారు. ఈ తరగతిలో సుమారు 13 క్రమాలు, 115 కుటుంబాలు, 10,000 జాతుల జీవులున్నాయి. వీటన్నింటిలోకీ ఆఫ్రికన్ సహస్రపాదులు (Archispirostreptus gigas) పెద్దదైన జాతి. ఇవి కుళ్ళిన పదార్ధాలను ఆహారంగా తీసుకొనే డెట్రిటివోర్లు (detritivore).
సహస్రపాదుల్ని శతపాదుల్నించి (కీలోపోడా) సులువుగా గుర్తించవచ్చును. శతపాదులు చాలా వేగంగా కదలుతాయి, వాటిలో ప్రతి ఖండితానికి ఒక జత కాళ్ళు మాత్రమే ఉంటాయి.
Harpaphe haydeniana, a species from the Pacific Northwest of North America
Polydesmus angustus, a European species
Glomeris marginata, a European pill millipede
The giant millipede Archispirostreptus gigas mating
An Indian species from BRT Wildlife Sanctuary in South India
