Ο Λαμπρίας ο κυανοκέφαλος (Lamprias cyanocephalus) είναι ένα από τα έξι ευρωπαϊκά είδη του γένους Lamprias. Το γένος κατατάσσεται στην οικογένεια των Carabidae της τάξης των κολεοπτέρων.[1] Από αυτά τα είδη απαντάται στην Ελλαδα ο Lamprias cyanocephalus[2] και ο Lamprias festivus.[3]
Το είδος περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον Λινναίο το 1758, με το όνομα Carabus cyanocephalus στην περίφημη δέκατη εκδοχή του Systema naturæ ως το 14ο είδος του γένους Carabus. Η περιγραφή περιορίζεται στα λίγα λόγια "ένας Carabus με Θώρακα και πόδια κόκκινα, έλυτρα και κεφάλι κυανά" (Λατινικά Carabus thorace pedibusque ferrugineis, elytris capiteque cyaneis).[4] Αυτό εξηγεί το όνομα cyanocephalus από τις ελληνικές λέξεις κυανός και κεφαλή.[5] Στην δέκατη εκδοχή όλα τα 584 γνωστά είδη κολεοπτέρων κατατάσσονται σε μόνο 21 γένη, τα οποία στα ακόλουθα χρόνια διαιρούνται πολλές φορές. Ο Latreille κατατάσσει το είδος στο γένος Lebia ως Lebia cyanocephala κυρίως με βάση την μορφή των στοματικών μορίων.[6] Από το γένος Lebia του Latreille αποσπάστηκαν το 1810 από τον Bonelli τα γένη Demetrias και Dromius. Απέμεινε η γνήσια Lebia, και από αυτήν απέσπασε ο Bonelli τον Lamprias, πρώτα ως υπογένος, μετά έγινε ανεξάρτητο γένος.[7]
Το όνομα Lamprias προέρχεται από τη λέξη λαμπρός της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και αναφέρεται στα γυαλιστερά χρώματα του εντόμου.[8]
Το κολεόπτερο αναγνωρίζεται εύκολα από το χρωματισμό του. Το κεφάλι και τα έλυτρα γυαλίζουν και έχουν σκούρο πράσινο ή σκούρο μπλε χρώμα. Το πρόνωτο όμως και τα πόδια είναι πορτοκαλί. Αυτά τα χρωματικά χαρακτηριστικά εκτός από τον Lamprias cyanocephalus στην Ευρώπη έχει μόνο ο Lamprias chlorocephalus, που απαντάται μόνο στην δυτική Ευρώπη. Επίσης οι μηροί και οι κνήμες του Lamprias chlorocephalus είναι εντελώς πορτοκαλί, ενώ στο Lamprias cyanocephalus τα γόνατα είναι μαύρα. Πάρα πάνω στο Lamprias cyanocephalus μόνο τα πρώτο μέρος των κεραιών είναι πορτοκαλί, ενώ στο Lamprias chlorocephalus το πρώτα δυόμιση μέρη των κεραιών είναι πορτοκαλί. Ο Lamprias festivus το άλλο είδος του γένους στην Ελλάδα, είναι ολόκληρο μπλε.
Το πεπλατυσμένο έντομο αποκτά μήκος από έξι μέχρι οκτώ χιλιοστόμετρα. Τα στοματικά μόρια δείχνουν προς τα εμπρός. Οι σύνθετοι οφθαλμοί προεξέχουν αρκετά προς τις πλευρές. Οι κεραίες φύονται μπροστά στους οφθαλμούς. Είναι νηματοειδείς και συνίστανται από ένδεκα μέρη.
Το πρόνωτο είναι πιο πλατύ παρά μακρύ. Οι πλευρές είναι έντονα κυρτές πορς τα έξω. Η μέση της βάσεως επεκτείνεται προς τα πίσω σε σχήμα τραπεζιού.
Τα έλυτρα στην οπίσθια άκρη είναι κομμένα με τρόπο πως δεν καλύπτουν τελείως την κοιλία. Η στιγμάτωση των ελύτρων σχηματίζει ασαφές γραμμές.
Οι ταρσοί όλων των ποδιών είναι πενταμερείς όπως σε όλα τα είδη της οικογένειας των Carabidae. Τα νύχια στην κάτω πλευρά είναι οδοντωτά (Εικ. 1).
Ο βιολογικός κύκλος διαρκεί ένα χρόνο. Το έντομο διαχειμάζει ως ακμαίο. Η αναπαραγωγή πραγματοποιείται την άνοιξη. Το κολεόπτερο προτιμά ξερά, αμμώδη ή χαλικώδη εδάφη σε λιβάδια. Τα ακμαία πολλές φορές σκαρφαλώνουν σε φυτά. Οι προνύμφες και τα ακμαία είναι αρπακτικά.
Το είδος απαντάται σχεδόν σε όλη την Ευρώπη. Δεν το συναντούμε μόνο σε μερικά νησιά της Μεσογείου (Μαδέρα, Μάλτα, Σαρδηνία, τα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου Κρήτη Κυκλάδες), σε λίγες μικρότερες χώρες και μερικά βόρεια νησιά. Πάρα πέρα το ενδιαίτημά του επεκτείνεται προς την Βόρεια Αφρική και την ανατολική παλαιαρκτική.[2]
Ο Λαμπρίας ο κυανοκέφαλος (Lamprias cyanocephalus) είναι ένα από τα έξι ευρωπαϊκά είδη του γένους Lamprias. Το γένος κατατάσσεται στην οικογένεια των Carabidae της τάξης των κολεοπτέρων. Από αυτά τα είδη απαντάται στην Ελλαδα ο Lamprias cyanocephalus και ο Lamprias festivus.
Lebia cyanocephala, sometimes called the blue plunderer,[1] is a ground beetle from a subfamily of Harpalinae.
Adult beetles are 7.5 millimetres (0.30 in) long. The head and elytra are metallic blue.The pronotum is orange.
Widespread in Europe but rare. The northern boundary of the distribution area goes through southern England , southern Norway , southern Sweden and southern Finland . The southern limit of the range runs through western North Africa and reaches Israel in Asia Minor . Of the Mediterranean islands, the beetle is only known from Sicily and Cyprus . The species occurs across the Palearctic to the east as far as Siberia and northern China.
Content in this edit is translated from the existing German Wikipedia article at de:Lebia cyanocephala; see its history for attribution.
Lebia cyanocephala, sometimes called the blue plunderer, is a ground beetle from a subfamily of Harpalinae.
De blauwe pronkloper (Lebia cyanocephala) is een keversoort uit de familie van de loopkevers (Carabidae).[1] De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1758 gepubliceerd door Carl Linnaeus. De soort wordt ook wel in het geslacht Lamprias geplaatst.
Bronnen, noten en/of referenties
Multimedia w Wikimedia Commons Oleśnica sinogłowa[1] (Lebia (Lamprias) cyanocephala lub Lamprias cyanocephalus) – gatunek małego chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny Lebiinae.
Gatunek ten został opisany w 1758 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Carabus cyanocephalus[2]. Później przeniesiony został do rodzaju Lebia, w obrębie którego umieszczony został w podrodzaju Lamprias[3][4]. Część współczesnych autorów wynosi ten podrodzaj do rangi samodzielnego rodzaju i wówczas nazwa oleśnicy sinogłowej brzmi Lamprias cyanocephalus[2].
Osiąga od 5[1] lub 5,5[5] do 8 mm długości. Głowa i pokrywy jednolicie niebieskie lub zielone, a przedplecze rude. Pierwszy segment czułków rudy, natomiast pozostałe czarne. Rzędy na pokrywach słabiej zaznaczone niż u L. fulvicollis i L. pubipennis, a międzyrzędy płaskie[5].
Żyje na suchych otwartych terenach porośniętych głównie roślinnością trawiastą i zielną oraz z rzadka krzewami i młodymi drzewami. Preferuje gleby piaszczyste i żwirowe. Znajdowany zazwyczaj pojedynczo na różnych roślinach zielnych i niższych gałęziach krzewów i drzew[3][6].
Wyróżnia się między innymi pasożytnictwem. Jej larwa rozwija się w komorach poczwarkowych innych chrząszczy. Dorosłe osobniki żywią się głównie szkodnikami z rodziny stonkowatych[6].
Gatunek palearktyczny. W Europie wykazany został z Albanii, Austrii, Balearów, Białorusi, Belgii, Bośni i Hercegowiny, Bułgarii, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Dodekanezu,Estonii, europejskiej Turcji, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, byłej Jugosławii, Korsyki, Litwy, Luksemburgu, Liechtensteinu, Łotwy, Macedonii, Mołdawii, Niemiec, Norwegii, Polski, Portugalii, Rosji, w tym obwodu kaliningradzkiego, Słowacji, Sycylii, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy, Węgier, Wielkiej Brytanii i Włoch[2]. Z Azji podawany z Armenii, Gruzji, Turcji, Izraela, Syrii, Iraku[4], Syberii Zachodniej[7], Kazachstanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Iranu[4] (w tym ostanu Ardabil[7]), Afganistanu, Pakistanu i chińskiego Xinjiangu[4]. Ponadto z terenu Afryki Północnej znany z Maroka[7], Algierii i Tunezji[4][7].
W Polsce notowany głównie z zachodu i południowego wschodu kraju[3], w tym na Wyżynie Małopolskiej na stanowisku Pasturka w 1992 roku[6].
Wyróżnia się 3 podgatunki tej oleśnicy[4]:
Oleśnica sinogłowa (Lebia (Lamprias) cyanocephala lub Lamprias cyanocephalus) – gatunek małego chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny Lebiinae.
Lamprias cyanocephalus é uma espécie de insetos coleópteros pertencente à família Carabidae.[1]
A autoridade científica da espécie é Linne, tendo sido descrita no ano de 1758.
Trata-se de uma espécie presente no território português.
Lamprias cyanocephalus é uma espécie de insetos coleópteros pertencente à família Carabidae.
A autoridade científica da espécie é Linne, tendo sido descrita no ano de 1758.
Trata-se de uma espécie presente no território português.
