dcsimg

Amerika bizono ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

La Amerika bizono (Bison bison) estas boveda mamulo, kiu estas la plej granda terbesto de Nordameriko kaj unu el la plej grandaj bovospecioj de la mondo. Pli granda ol la plej granda subspecio de la amerika bizono, la arbara bizono, estas nur la giganta Azia gaŭro kaj la sovaĝa akvobubalo, ambaŭ loĝantoj ĉefe en Barato. La amerika bizono vivis sur la Nordamerikaj Grandaj Ebenaĵoj de Usono kaj Kanado en grandegaj gregoj; ilia vivregiono etendiĝis en la Granda Slavia Lago en la nordo de Kanado ĝis Meksiko en la sudo kaj de orienta Oregono preskaŭ ĝis la Atlantika Oceano. Ĝiaj du subspecioj estas la Preria bizono (Bison bison bison) kaj la Arbara bizono (Bison bison athabascae); el la du, la arbara bizono estas pli granda, kaj ĝia ĝibo estas pli kvadrateca dum la ĝibo de la preria bizono estas pli rondeca.

Oni foje nomas la amerikan bizonon amerika bubalo, kvankam tiu nearktisa specio estas nur malproksime parenca al la akvobubalo kaj afrika bubalo.

Vidu ankaŭ

Referencoj

  1. Bison Specialist Group (1996). Bison bison. Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj, eldono de 2006. IUCN 2006. Elŝutita 11 May 2006.
  • Fagan, Brian. Ancient North America. 2005. Thames and Hudson
  • Koller, Larry. Fireside Book of Guns. 1959 Simon and Schuster

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Amerika bizono: Brief Summary ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

La Amerika bizono (Bison bison) estas boveda mamulo, kiu estas la plej granda terbesto de Nordameriko kaj unu el la plej grandaj bovospecioj de la mondo. Pli granda ol la plej granda subspecio de la amerika bizono, la arbara bizono, estas nur la giganta Azia gaŭro kaj la sovaĝa akvobubalo, ambaŭ loĝantoj ĉefe en Barato. La amerika bizono vivis sur la Nordamerikaj Grandaj Ebenaĵoj de Usono kaj Kanado en grandegaj gregoj; ilia vivregiono etendiĝis en la Granda Slavia Lago en la nordo de Kanado ĝis Meksiko en la sudo kaj de orienta Oregono preskaŭ ĝis la Atlantika Oceano. Ĝiaj du subspecioj estas la Preria bizono (Bison bison bison) kaj la Arbara bizono (Bison bison athabascae); el la du, la arbara bizono estas pli granda, kaj ĝia ĝibo estas pli kvadrateca dum la ĝibo de la preria bizono estas pli rondeca.

Oni foje nomas la amerikan bizonon amerika bubalo, kvankam tiu nearktisa specio estas nur malproksime parenca al la akvobubalo kaj afrika bubalo.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Arbara bizono ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

La Arbara bizono (Bison bison athabascae) estas aparta subspecio de la amerika bizono kies vivregiono iam ampleksis la plej grandan parton de la arbarregionoj de Alasko, Jukonio, okcidentaj Nordokcidentaj Teritorioj, nordorienta Brita Kolumbio, norda Alberto, kaj nordokcidenta Saskaĉevano.

La Arbara bizono diferencas de la Preria bizono (Bison bison bison), la alia subspecio de la amerika bizono, diversmaniere. La arbara bizono estas pli peza - grandaj virbizonoj povas pezi pli ol 900 kilogramojn - kaj ĝi estas la plej granda terbesto de Nordameriko. La plej alta parto de la arbara bizono troviĝas multe antaŭ la antaŭaj kruroj, dum la plej alta parto de la preria bizono troviĝas tuj antaŭ la antaŭaj kruroj.

Ĉasado malaltigis la nombron de arbaraj bizonoj de 168.000 ĝis malpli ol 250 en la jaro 1900, sed la arbara bizono intertempe plimultiĝis tiel ke nun estas proksimume 9000 bizonoj, ĉefe danke al la konservadaj klopodoj de registaraj agentejoj de Kanado. En 1888 la Komitato pri la statuso de Endangeritaj Specioj en Kanado (angle: Committee on the Status of Endangered Wildlife in Canada (COSEWIC)) ŝanĝis la konservan statuson de la arbara bizono de "en danĝero" al "minacata".

Publikaj libere migrantaj gregoj en Alberto, Jukonio, kaj la Nordokcidentaj Teritorioj nun konsistigas la pli grandan parton de la plue vivantaj arbaraj bizonoj, kvankam ses malgrandaj publikaj kaj privataj gregoj de kaptitaj bizoj tenitaj por bredado (por konservado) konsistigas proksimume 10% de la tuta bizonaro (n≈900). Ĉi tiuj gregoj de kaptitaj bizonoj kaj du grandaj gregoj de libere migrantaj bizonoj en Jukono kaj la Nordokcidentaj Teritorioj, kiuj ĉiuj devenas de morfologie reprezentantaj bizonoj liberaj je malsano trovitaj en Nacia Parko de la Arbara Bizono, estas precipe gravaj por konservado kaj resanigado ĉar la grandaj libere migrantaj gregoj en kaj ĉirkaŭ Nacia Parko de la Arbara Bizono infektiĝis je bova brucelozo kaj tuberkulozo kiam la federacia registaro barĝe sendis 7000 preriajn bizonojn al Nacia Parko de la Arbara Bizono dum la 1920-aj jaroj. Ĉi tiu enkondukado de preriaj bizonoj al Nacia Parko de la Arbara Bizono rezultigis la hibrigidon de ĉiuj konataj arbaraj bizonoj (tio estas, ne plu estas "genetike puraj" arbaraj bizonoj). La du malsanoj ankoraŭ estas en la gregoj vivantaj en kaj proksime al Nacia Parko de la Arbara Bizono, kio prezentas gravan problemon por registaroj, diversaj indiĝenaj grupoj, kaj la bov-ranĉada industrio (kiu rapide sin trudas je la limoj de la parko). Strategioj kaj iniciatoj por regi la malsanojn komencis en la 1950-aj jaroj, sed ili ankoraŭ ne sukcesis malpliigi la disvastiĝon de la malsanoj spite granda monelspezado kaj enplektiĝo de la publiko.

Malgrandaj gregoj de arbaraj bizonoj ankaŭ troviĝas en privata tenejo apud Anchorage (n=15) kaj en "Plejstocena Parko" en Siberio (n=30), kiel ankaŭ en kelkaj zooj.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO

Preria bizono ( Esperanto )

provided by wikipedia EO

La Preria bizono estas unu el du subspecioj de la Amerika bizono.

En la jaro 2006 oni enkondukis preriajn bizonojn de Nacia Parko de Insulo Elk en Nacia Parko Preria en Saskaĉevano. Danke al ĉi tio, bizonoj nun migras laŭ la mallong-herbaj prerioj de Kanado unufoje depost ilia preskaŭ-formortigo komence de la 20-a jarcento.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Vikipedio aŭtoroj kaj redaktantoj
original
visit source
partner site
wikipedia EO