Christ's Thorn

Owoce

Liście i niedojrzałe owoce

Głożyna cierń Chrystusa (Ziziphus spina-christi (L.) Willd.) – gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny szakłakowatych. Występuje w północno-wschodniej i wschodniej Afryce (Egipt, Etiopia, Somalia, Sudan, Kenia), na Półwyspie Arabskim (Arabia Saudyjska, Jemen), Półwyspie Indyjskim (Indie, Pakistan) i w Azji Zachodniej (półwysep Synaj, Irak, Iran, Izrael, Jordania, Syria, Liban, Afganistan). Jest uprawiany w wielu krajach świata^[3]. Roślina ta brana jest pod uwagę jako materiał, z którego wykonano koronę cierniową Jezusa Chrystusa. Stąd pochodzi nazwa epitetu gatunkowego rośliny^[4].

Morfologia

Pokrój

Drzewo o wysokości do 20 m, średnicy pnia 60 cm i szerokiej, parasolowatej koronie. Zwisające gałązki są cienkie i zygzakowate. Pień poskręcany, kora jasnoszara, bardzo popękana i łuszcząca się^[5].

Liście

Lancetowate lub elipsowate, o ostrym wierzchołku, całobrzegie, z dobrze widocznym użyłkowaniem. Górna powierzchnia naga, dolna delikatnie owłosiona. U podstawy każdego liścia wyrastają dwa ciernie, jeden, wyprostowany o długości 1,5 cm, drugi, krótszy, hakowato zagięty^[5].

Kwiaty

Zielone i żółte, na szypułkach o długości 2–3 mm. Zebrane są w groniasty kwiatostan^[5].

Owoc

Pestkowiec o średnicy 1 cm^[5].

Biologia i ekologia

Preferuje brzegi stawów, rzek i wód gruntowych oraz wadi, ale jest rośliną odporną na suszę i upały, rośnie także na obszarach pustynnych, w których średnia roczna ilość opadów nie przekracza 100 mm. Ma rozległy system korzeniowy i gromadzi pewną ilość wody, tak że może wytrzymać przez długi okres bez opadów. Tworzy trudne do przejścia, kolczaste zarośla. Wytrzymuje nocne przymrozki oraz dosyć duże zasolenie gleby. W górach sięga do wysokości 2000 m^[5].

Zastosowanie

• Owoce są jadalne, czasami nawet słodkawe, ale są mało smaczne. Średnia masa jednego owocu wynosi 50 g, owoce zawierają 14,16% cukru i około 1,6% witaminy C. Wytwarza się z nich napój alkoholowy^[5].
• Liście są objadane przez wypasane owce i bydło, ale ich wartość odżywcza jest niewysoka^[5].
• Z drewna powstaje bardzo dobry węgiel drzewny, ale biorąc pod uwagę coraz rzadsze występowanie tego gatunku, jego produkcja ma niewielkie znaczenie^[5].
• Drewno jest cennym materiałem stolarskim. Jest twarde i ciężkie, wytwarza się z niego słupy, belki dachowe, drzewca włóczni, meble^[5].
• Roślina lecznicza. Liście zawierają różne alkaloidy, w tym ziziphinę, jubaninę i amfibinę, alfa terpinol, linalol i różne saponiny. W Sahelu korzenie są stosowane do leczenia bólów głowy, a popiół uważa się za skuteczny na ukąszenia węży. Gotowane liście są stosowane w różnych ranach powierzchniowych, a także przy helmintozach. W Egipcie i południowej Saharze z owoców wykonuje się narkotyczny napój uznawany za środek usypiający i uspokajający. W Maroku owoce są stosowane jako środek ściągający i zmiękczający skórę, również do leczenia ropni i czyraków. Okład z młodych liści jest stosowany w celu zmniejszenia stanów zapalnych^[5].

Udział w kulturze

Głożyna cierń Chrystusa występuje w Biblii i to w trzech wątkach. Pierwszym jest przypowieść Jotama o drzewach, które spośród siebie wybierały króla (Księga Sędziów 9,14-15). Według izraelskich znawców roślin biblijnych drzewo opisane w Biblii hebrajskim słowem 'āṭāḍ to właśnie głożyna cierń Chrystusa. Znajomość wydarzeń historycznych i cech tego drzewa pozwala zrozumieć sens przypowieści Jotama. Potężne drzewo głożyny góruje nad innymi, miejscowymi gatunkami drzew, jego mało smaczne owoce i ciernie oznaczają złe uczynki Abimeleka, a samo drzewo jest jak Abimelek niebezpieczne dla tych, którzy chcieliby żyć w jego cieniu; nawet świeże jego gałązki spalają się bardzo gwałtownie. W tradycji chrześcijańskiej utrwaliło się, że z pędów Zizyphus spina christi żołnierze wykonali cierniową koronę Jezusa Chrystusa. Jest to prawdopodobne, drzewo to występuje bowiem do dzisiaj w Jerozolimie, a jego młode pędy są wiotkie i łatwo je spleść. Trzecia grupa cytatów, w których może występować ten gatunek drzewa, to spotykane w wielu miejscach Biblii cytaty z ogólnym określeniem “ciernie”^[4].

Przypisy