Skórnik aksamitny (Stereum subtomentosum Pouzar) – gatunek grzybów, należący do rodziny skórnikowatych (Stereaceae)[1]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Stereum, Stereaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r., dawniej w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako skórnik pilśniowaty[3].
Początkowo cienki, okrągły lub lejkowaty i przywierający do podłoża, potem z podłożem związany jest tylko bokiem lub trzonowatą nasadą, zaś część owocnika o wachlarzowatym lub łopatkowatym kształcie jest wolna i tworzy cienki, niewielki kapelusz. Zazwyczaj występuje gromadnie i wówczas kapelusze sąsiednich owocników zachodzą dachówkowato na siebie lub rosną w rzędach. Pojedynczy kapelusz osiąga szerokość 1–5 (wyjątkowo do 10 cm) i grubość 0,5–1,2 mm. Powierzchnia jest aksamitna lub filcowata i koncentrycznie strefowana, przy czym strefy często są różnobarwne. Strefy są bezwłose, w kolorze drewnobrunatnym. Górna powierzchnia ma kolor żółtawoszary, orzechowy lub ochrowy, rzadko kasztanowobrunatny. Starsze okazy zmieniają kolor na szary. U młodych owocników brzeg kapelusza jest jedwabiście włóknisty, ale nie filcowaty. Na przekroju poprzecznym pod skórką kapelusza widoczna jest żółtobrunatna linia o grubości ok. 0,1 mm[4].
Gładka, czasami tylko nieznacznie guzkowata, na brzegach często promieniście żyłkowana (szczególnie na młodych owocnikach). Kolor od bladobeżowego przez ochrowy do bladokawowego. Brzeg początkowo biały, później brudnożółty, bladoochrowy, pomarańczowy, brudnobrunatny, a nawet szary. Uszkodzone miejsca natychmiast żółkną, a później brunatnieją[4].
Strzępki w filcowatej warstwie zewnętrznej luźno splątane, o szerokości 4–5 μm, grubościenne, z przegrodami, bez sprzążek, nierozgałęzione. W korteksie strzępki są zglutynizowane. W warstwie kontekstu strzępki ułożone poziomo, gęsto splątane, dwóch rodzajów; cienkościenne o szerokości 2–2,5 μm, rozgałęzione z przegrodami i bez sprzążek, oraz grubościenne (czasami o ścianach zajmujących niemal całą ich objętość), nierozgałęzione, o szerokości 4–6 μm i bez sprzążek. Te drugie czasami posiadają ziarnistą zawartość i wrastają aż do hymenium, gdzie zakończone są pseudocystydami. Pseudocystydy mają szeerokość 5–10 μm, są lancetowate lub cylindryczne z zaokrąglonym wierzchołkiem lub robakowatym wyrostkiem, bezbarwne, lub żółtawe. Akutocystydy podobnie jak podstawki powstają z cienkościennych strzępek. Są lancetowate z wyrostkiem na szczycie, mają długość 35–40 μm, szerokość 4–510 μm. Podstawki 4-sterygmowe, maczugowate, o rozmiarach 25–40 × 4–6 μm. Zarodniki o kształcie od wąsko elipsoidalnego do cylindrycznego, często nieco wygięte, cienkościenne, amyloidalne, gładkie, o rozmiarach 5,5–7,5 × 2,2–3 μm [4].
Na półkuli północnej jest szeroko rozprzestrzeniony. Na półkuli południowej znane jest jego występowanie tylko w Republice Południowej Afryki[5]. Dawniej w Polsce był rzadki. Gumińska i Wojewoda podają, że występował tylko w pozostałościach naturalnych lasów, np. w Karpatach, w Puszczy Białowieskiej, Puszczy Augustowskiej i na Kujawach[6]. Jednak w ostatnich kilkudziesięciu latach jego liczebność w Europie wyraźnie wzrosła[7]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano kilkadziesiąt jego stanowisk[3].
Rośnie na martwym, leżącym na ziemi drewnie drzew liściastych[4]. W Polsce podano jego występowanie na drewnie olszy szarej, olszy czarnej, brzozy brodawkowatej, buka pospolitego, topoli osiki, grabów, dębów[3].
Podobny jest skórnik szorstki (Stereum hirsutum). Dobrym sposobem na odróżnienie tych gatunków jest obserwacja ich owocników po uszkodzeniu – skórnik aksamitny żółknie, s. szorstki nie zmienia barwy[6].
Skórnik aksamitny (Stereum subtomentosum Pouzar) – gatunek grzybów, należący do rodziny skórnikowatych (Stereaceae)
