Guidance for identification
Kääpiöherkkusieni (Agaricus comtulus) on valkoinen tai kellertävä pieni herkkusienilaji. Sienen heltat ovat aluksi punaiset, ja muuttuvat myöhemmin ruskeiksi. Sienen jalka on n. 4 cm:n pituinen, valkoinen ja siinä on rengas. Sieni kasvaa melko yleisenä laitumilla ja nurmikoilla koko Suomessa. Se on syötävä ruokasieni.[2]
Kääpiöherkkusieni (Agaricus comtulus) on valkoinen tai kellertävä pieni herkkusienilaji. Sienen heltat ovat aluksi punaiset, ja muuttuvat myöhemmin ruskeiksi. Sienen jalka on n. 4 cm:n pituinen, valkoinen ja siinä on rengas. Sieni kasvaa melko yleisenä laitumilla ja nurmikoilla koko Suomessa. Se on syötävä ruokasieni.
Sīkā atmatene (Agaricus comtulus, agrāk arī Psalliota comtula, Agaricus huijsmanii un Agaricus niveolutescens) ir Latvijā reti atrodama neliela atmateņu dzimtas sēne, kuras augļķermeņi ir ēdami.
Daļa avotu, īpaši Austrumeiropā, uzskata, ka tā ir viena suga ar ārēji ļoti līdzīgo sarkanlapiņu atmateni Agaricus rusiophyllus,[1] taču galvenie avoti šo hipotēzi neatbalsta.[2][3] Pastāv arī šī viedokļa apgrieztais variants, ka sīkā atmatene ir sarkanlapiņu atmatenes forma Agaricus rusiophyllus var. comtulus.[4] Dažādu sugu viedokļa atbalstītāji norāda uz to, ka sarkanlapiņu atmatene parasti veido cistīdas, bet sīkā — ne.[5] Latvijas Mikologu biedrības Latvijā atrasto sēņu sugu sarakstā šīs sugas tiek atzītas par atsevišķām.[6] No sēņotāja viedokļa šim strīdam ir tikai zinātniska nozīme.
Nedzīvās zemsedzes saprotrofe. Aug no jūlija līdz oktobrim parkos, dārzos, lapu koku un jauktos mežos un mežu pļavās, zāļainās ceļmalās, stepēs.
Ēdama bez iepriekšējas novārīšanas.
Sīkā atmatene pieder pie mazo atmateņu grupas (Minores), pie kurām Latvijā vēl pieder sarkanlapiņu atmatene, kuras ārējās pazīmes praktiski sakrīt, smiltāju atmatene, kuras cepurīte arī pelēcīgi balta, taču tā atrodama smilšainās augsnēs un kātiņa pamatne griezumā sārtojas, un vīnsarkanā atmatene, kuras cepurīte vidū klāta sīkām zvīņām ar violetu nokrāsu, vēlāk kļūstot purpursarkani šķiedraina. Visas mazās atmatenes, ar kurām Latvijā šo sugu praktiski var sajaukt, ir ēdamas. Mušmires atšķiras no atmatenēm ar savām vienmēr baltajām lapiņām.
Sīkā atmatene (Agaricus comtulus, agrāk arī Psalliota comtula, Agaricus huijsmanii un Agaricus niveolutescens) ir Latvijā reti atrodama neliela atmateņu dzimtas sēne, kuras augļķermeņi ir ēdami.
Pieczarka malutka (Agaricus comtulus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r[3].
Średnica 2–5 cm, u młodych okazów półkulisty, później łukowaty, w końcu rozpostarty. Czasami posiada tępy garb, Powierzchnia gładka, tylko brzegi wrośnięto-włókniste. Barwa u młodych okazów biała, później jasnożółta, na koniec ochrowobrązowa, środek kapelusza wyraźnie ciemniejszy[4] .
Wolne, szerokie, o gładkich ostrzach, u młodych okazów jasnoróżowe, potem ciemnoróżowe, w końcu purpurowobrązowe[4].
Wysokość 3–5 cm, grubość 0,5–1 cm, cylindryczny, pusty o jedwabiście włóknistej powierzchni. Posiada nietrwały, delikatny, błoniasty i obwisły pierścień[4]. Barwa biała lub cielista[5].
Biały, po uszkodzeniu żółknący. Charakterystyczną cechą jest migdałowa woń[5].
Ciemnobrązowy. Zarodniki szerokoelipsoidalne, grubościenne, gładkie o rozmiarach 4-5 × 3-3,5 μm[6].
Gatunek szeroko rozprzestrzeniony na kuli ziemskiej. Występuje w całej niemal Europie, w Azji, we wschodnich regionach Ameryki oraz północno-wschodniej Afryce (Maroko)[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[8]. W literaturze mykologiczne podano jego występowanie m.in. w Cedyni, Wielkopolskim Parku Narodowym, Ciechocinku, Obornikach Śląskich, Pienińskim Parku Narodowym, Bieszczadach Zachodnich, w Puszczy Białowieskiej[3].
Rośnie na łąkach, pastwiskach (nigdy w lasach). Owocniki wytwarza od sierpnia do października, w niewielkich grupach[5].
W Polsce występuje kilka gatunków małych pieczarek. Wśród nich jest pieczarka winnoczerwona (Agaricus semotus), ale na środku kapelusza ma różowofioletowe łuseczki, pieczarka liliowoczerwona (Agaricus porphyrizon), ale ma kapelusz purpurowy[4].
Pieczarka malutka (Agaricus comtulus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae).
Agaricus comtulus Fr., 1838
СинонимыШампиньо́н изя́щный (лат. Agaricus comtulus) — гриб семейства Шампиньоновые (Agaricaceae). Съедобен.
Agaricus rusiophyllus и Agaricus comtulus рассматриваются разными авторами как отдельные виды или синонимы.
Шляпка гриба диаметром 2—5 см, тонкомясистая, вначале полуокруглой или колокольчатой формы, раскрывается до выпукло-распростёртой или широкораспростёртой, в центре может быть небольшой бугорок. Край тонкий, вначале подвёрнутый, позже волнистый, с остатками покрывала. Поверхность беловатая или желтоватая, в центре с розовым оттенком, до фиолетово-розового или буроватого, голая или с волокнистыми прижатыми мелкими чешуйками в центре.
Пластинки тонкие, свободные, частые, вначале розовые, грязновато-розовые, при созревании становятся мясо-красными, затем тёмно-коричневыми или пурпурно-бурыми. При действии α-нафтола появляется красная окраска. Трама молодых пластинок правильная, затем становится неправильной.
Ножка высотой около 3—5 см и толщиной до 0,5 см, цилиндрическая, центральная, в основании ровная или иногда расширенная, сплошная или фистулёзная. Поверхность шелковисто-волокнистая, белая, в основании с жёлтым оттенком.
Мякоть белая, под кожицей шляпки желтоватая, в основании ножки желтеет на срезе, с острым вкусом и миндальным запахом. Даёт положительную реакцию Шеффера, под действием азотной кислоты мякоть, а также поверхность шляпки и ножки слегка желтеют.
Остатки покрывал: имеется кольцо на верхней части ножки, узкое, мягкое, беловатое, оно вначале отстаёт от ножки, позже свисает, может со временем исчезать.
Споровый порошок коричневый, споры гладкие, широкоэллипсоидные или яйцевидные, 4—5,5×3—3,5 мкм, с латеральным апикулюсом, содержат флюоресцирующую каплю.
Базидии булавовидные, четырёхспоровые, 15—17×4—5 мкм, со стеригмами длиной 2—2,5 мкм. Гимениальные цистиды отсутствуют.
Шампиньон изящный растёт в лиственных и смешанных лесах, для Украины наиболее характерен для дубрав, для Белоруссии — для елово-широколиственных лесов; также встречается в степях, на пастбищах, огородах, не редок. Известен в Европе — от Британских островов до Ленинградской и Московской областей России, в Азии — в Закавказье (Грузия), Китае, Японии, Приморском крае, в Северной Америке и Северной Африке (Марокко).
Сезон в умеренном климатическом поясе июнь — октябрь.
Шампиньо́н изя́щный (лат. Agaricus comtulus) — гриб семейства Шампиньоновые (Agaricaceae). Съедобен.