dcsimg
Image of Taiwania
Creatures » » Plants » » Gymnosperms » » Cypress Family »

Coffin Tree

Taiwania cryptomerioides Hayata

Tajwania kryptomeriopodobna ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons

Tajwania kryptomeriopodobna (Taiwania cryptomerioides) – gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny cyprysowatych reprezentujący monotypowy rodzaj tajwania (Taiwania Hayata, 1906). Rośnie w chińskich prowincjach: Kuejczou, Hubei, Syczuan, w Tybecie, na Tajwanie oraz w północnej Mjanmie[5]. W 2001 izolowane stanowisko tego gatunku odkryte zostało w północnym Wietnamie w górach Hoàng Liên[4]. Największe stanowisko liczące ok. 10 tys. drzew odkryto w niedostępnym obszarze na Tajwanie w 2002[6]. Gatunek występuje w rozproszeniu w lasach liściastych, mieszanych i iglastych, rzadziej tworząc czyste drzewostany. Zasiedla lasy w dolinach górskich na wysokościach od 500 do 2800 m n.p.m. Zasoby gatunku ulegają zmniejszeniu ze względu na wycinkę. Drewno tego gatunku jest cenione – łatwe do obróbki[5] i bardzo trwałe[6]. Wykorzystywane jest w budownictwie, stolarstwie, ciesielstwie okrętowym, do wyrobu papieru[5] i trumien[6]. Drzewa osiągają wiek do 2 tys. lat[5].

 src=
Ulistnione pędy boczne

Morfologia

Pokrój
Drzewa osiągające 75 m wysokości, z pniem o średnicy do 6 m. Kora jest brązowo-szara lub czerwono-brązowa, spękana w podłużne, nieregularne płaty. Korona szerokostożkowata lub kolumnowa. Główne konary rozpostarte są poziomo, mniejsze gałązki zwisają[5][7].
Liście
Igły zaostrzone, kłujące, niebieskozielone, wygięte do szczytu pędu. Na starszych pędach gęsto rosnące, na przekroju trójkątne lub czworokątne, do 6 mm długości. Na młodszych pędach liście są czworokątne, na końcach spłaszczone, osiągają od 1 do 2,5 cm długości przy szerokości wynoszącej od 1,2 do 2 mm[5][7].
Kwiaty
Drzewo jednopienne. Kwiaty męskie zebrane w drobne zielone strobile, skupione po 5-7 w pęczkach na końcach pędów. W każdym strobilu znajduje się od 10 do 36 mikrosporofili, każdy z 2 lub 3 woreczkami pyłkowymi. Kwiaty żeńskie zebrane są na końcach pędów w pojedyncze, owalne lub wydłużone strobile. Osiągają one od 1 do 2,2 cm długości i od 6 do 11 mm szerokości. Złożone są z 12-39 łusek[5].
Nasiona
Podłużnie jajowate i wąsko eliptyczne, o długości do 7 mm i szerokości do 4,5 mm, na brzegu z wąskim skrzydełkiem o szerokości do 1,5 mm[5].
Gatunek podobny
Z powodu liści gatunek przypomina kryptomerię japońską, która ma jednak liście zawsze ciemnozielone, a nie sinozielone i szyszki kuliste[8].

Biologia i ekologia

Roślina wieloletnia. Kwitnie wiosną – od kwietnia do maja. Nasiona dojrzewają w październiku i listopadzie. Siewki mają 2 liścienie[5].

Gatunek ten rośnie w dolinach, na kwaśnych glebach czerwonych i brązowych. W warunkach klimatu ciepłego lub umiarkowanie ciepłego, z wysokimi opadami w okresie letnim i jesiennym oraz z suchą pora zimową[5].

Zmienność

Forma typowa rośnie tylko w północno-wschodniej[7] i południowo-wschodniej[4] części Tajwanu, podczas gdy okazy z kontynentu azjatyckiego opisywane są jako odmiana (czasem wyodrębniana nawet w randze gatunku): var. flusiana (Gauss.) Silba (syn. Taiwania flousiana Gaussen, Taiwania yunnanensis Koidz.). Odmiana wyróżnia się smuklejszym wzrostem (osiąga 75 m przy średnicy pnia do 2 m, podczas gdy forma typowa osiąga do 60 m wysokości przy średnicy osiągającej u starych okazów od 3 do 6 m), liście odmiany są mniej sztywne, szyszka jest większa (do nieco ponad 2 cm długości, podczas gdy u formy typowej do 12 mm długości)[7].

Zagrożenia i ochrona

Gatunek z powodu intensywnej eksploatacji stracił wedle szacunków co najmniej 1/3 swoich zasobów. Obecnie znajduje się pod ochroną w Chinach, na Tajwanie i w Wietnamie. Zasoby gatunku liczone są na ok. 10 tys. dorosłych drzew na Tajwanie, co najmniej 55 tys. drzew w Chinach, ok. 100 drzew w Wietnamie. Nieznany jest stan populacji tego gatunku w Mjanmie[4]. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych roślina ma status gatunku narażonego (VU)[4].

Uprawa

Wymagania
Wymaga gleby kwaśnej i wilgotnej, ale przepuszczalnej lub cięższej, ilastej. Tajwania powinna rosnąć w miejscu osłoniętym przed porannym zimowym słońcem i ciepłym i wilgotnym latem. Niezbędna jest osłona przed zimowymi wiatrami[9]. Znosi mrozy do -15 °C[6].
Rozmnażanie
Nasiona wysiewa się wiosną w inspekcie. Zdrewniałe sadzonki pobiera się jesienią[9].
Pielęgnacja
Usuwać należy martwe lub zmarznięte gałęzie[9].

Przypisy

  1. P. F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website. 2001–.
  2. Christenhusz, M.J.M., J.L. Reveal, A. Farjon, M.F. Gardner, R.R. Mill, and M.W. Chase (2011). A new classification and linear sequence of extant gymnosperms. Phytotaxa 19: 55-70.
  3. Index Nominum Genericorum (ING) (ang.). Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-11-17].
  4. a b c d e Czerwona księga gatunków zagrożonych (ang.). [dostęp 10 czerwca 2009].
  5. a b c d e f g h i j V.P. Singh: Gymnosperm II. Structure and Development. New Delhi: Sarup & Sons, 2006, s. 538-539. ISBN 81-7625671-4.
  6. a b c d Janet Marinelli: Wielka encyklopedia roślin. Warszawa: Świat Książki, 2006, s. 156. ISBN 83-7391-888-4.
  7. a b c d John Silba: Encyclopaedia Coniferae. Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 58, seria: Phytologia Memoroirs VIII.
  8. Alan F. Mitchell: Conifers in the British Isles. London: Her Majesty's Stationery Office, 1975, s. 50, seria: Forestry Commision Booklet No. 33.
  9. a b c Ilustrowana encyklopedia roślin, część 8 ​ISBN 978-83-7552-276-1
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Tajwania kryptomeriopodobna: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL

Tajwania kryptomeriopodobna (Taiwania cryptomerioides) – gatunek wiecznie zielonego drzewa z rodziny cyprysowatych reprezentujący monotypowy rodzaj tajwania (Taiwania Hayata, 1906). Rośnie w chińskich prowincjach: Kuejczou, Hubei, Syczuan, w Tybecie, na Tajwanie oraz w północnej Mjanmie. W 2001 izolowane stanowisko tego gatunku odkryte zostało w północnym Wietnamie w górach Hoàng Liên. Największe stanowisko liczące ok. 10 tys. drzew odkryto w niedostępnym obszarze na Tajwanie w 2002. Gatunek występuje w rozproszeniu w lasach liściastych, mieszanych i iglastych, rzadziej tworząc czyste drzewostany. Zasiedla lasy w dolinach górskich na wysokościach od 500 do 2800 m n.p.m. Zasoby gatunku ulegają zmniejszeniu ze względu na wycinkę. Drewno tego gatunku jest cenione – łatwe do obróbki i bardzo trwałe. Wykorzystywane jest w budownictwie, stolarstwie, ciesielstwie okrętowym, do wyrobu papieru i trumien. Drzewa osiągają wiek do 2 tys. lat.

 src= Ulistnione pędy boczne
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL