Szczur błotny[3] (Rattus lutreolus) – gatunek gryzonia z rodziny myszowatych, występujący wyłącznie w Australii[2][4].
Gatunek ten został opisany naukowo w 1841 roku przez J.E. Graya pod nazwą Mus lutreola[5]. Miejsce typowe to wyspa Moscheto na rzece Hunter w Nowej Południowej Walii w Australii. Szczur błotny należy do grupy gatunków spokrewnionych ze szczurem zaroślowym (Rattus fuscipes)[4]. Populacja z płaskowyżu Atherton Tableland, opisana jako Rattus lacus, prawdopodobnie jest odrębnym gatunkiem, chociaż wymaga to dalszych badań[2].
Szczur błotny jest australijskim endemitem. Zamieszkuje wybrzeża i tereny przybrzeżne we wschodniej części kontynentu od Adelaide po południowo-wschodni Queensland, z odizolowanymi populacjami na północy tego stanu; żyje także na Tasmanii, Wielkiej Wyspie Piaszczystej i Wyspie Kangura. Jest spotykany od poziomu morza do 1600 m n.p.m.[4][2]
Szczur błotny ma ciało długości (wraz z głową) 122–197 mm, ogon o długości 56–147 mm i masę przeciętnie równą 115 g. Wierzch ciała jest ciemnoszary lub szarobrązowy, spód ciała jest kremowy do brązowego; włosy wierzchniej połowy ciała mają złote końce. Uszy są małe, w znacznym stopniu ukryte w futrze. Ogon jest ciemnoszary, łuskowany i rzadko pokryty włosami[6].
Szczur błotny prowadzi naziemny tryb życia, na kontynencie australijskim żyje głównie na terenach podmokłych, ale na Tasmanii zamieszkuje szerszy zakres biotopów: piętro alpejskie, wiecznie zielone lasy twardolistne, łąki tussock i wilgotne lasy strefy umiarkowanej[2]. Najważniejsze dla tego gatunku jest występowanie gęstej roślinności, w której może kryć się przed ptakami drapieżnymi, bądź też jest mu łatwiej znaleźć pokarm[6].
Niewiele wiadomo o systemie społecznym tego gatunku. Samice przejawiają agresję wobec samców, wiosną pilnują zajmowanych terytoriów, podczas gdy samce wędrują aż do zimy; zimą one także zajmują terytoria, aby przetrwać niesprzyjający czas. Gryzonie te jadają głównie łodygi i liście roślin, ale wiosną i wczesnym latem w ich diecie pojawiają się też nasiona, mięsiste owoce i owady. Zjadają one także korzenie i rosnące pod ziemią grzyby[6].
Sezon rozrodczy zasadniczo trwa od wczesnej wiosny do jesieni, chociaż szczur błotny może rozmnażać się w ciągu całego roku[6]. Ciąża trwa 27 dni, samica rodzi od 3 do 5 młodych o masie około 5 g. Samica w ciągu roku może wydać na świat kilka miotów, trzymiesięczna samica urodzona wczesną wiosną może rodzić jeszcze w tym samym roku. Poza sezonem rozrodczym samice są zwykle agresywne wobec samców[2][6].
Szczur błotny jest pospolity i lokalnie liczny, chociaż jego liczebność maleje. W przeszłości do spadku liczebności w największym stopniu przyczyniła się europejska kolonizacja Australii[2]. Aborygeni australijscy przed kolonizacją europejską polowali na szczury błotne dla ich mięsa, ale obecnie już tego nie praktykują[6]. Współcześnie rozwój osadnictwa na wybrzeżach może prowadzić do lokalnych spadków liczebności szczurów błotnych; w północno-wschodnim Queenslandzie sprzyjające im środowisko zanika, w związku ze zmianami struktury leśnej po pożarach. Gatunek jest obecny w kilku obszarach chronionych. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje szczura błotnego za gatunek najmniejszej troski[2].
Szczur błotny (Rattus lutreolus) – gatunek gryzonia z rodziny myszowatych, występujący wyłącznie w Australii.
